Hogeschool Zeeland Opleiding: Algemene Operationele Techniek (AOT) Varianten: voltijd en duaal

Transcriptie

1 Hogeschool Zeeland Opleiding: Algemene Operationele Techniek (AOT) Varianten: voltijd en duaal Visitatiedata: 4 en 5 november 2004 (Vlissingen) Aanvullend bezoek: 18 november 2004 (Utrecht) NQA (Netherlands Quality Agency) en DVC (Dutch Validation Council) Utrecht, juli 2005

2

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 14 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 30 Onderwerp 4 Voorzieningen 33 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 35 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 43 Bijlage 2 Deskundigheden Panel 45 Bijlage 3 Bezoekprogramma 49 Deel D: DVC Bijlagen 51 Bijlage 4 Handleiding voor de visitatie en beoordeling van bachelor- en masteropleidngen voor DVC-panels (deel II) Bijlage 5 Beoordelingskaders DVC NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 3

4 4 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

5 Deel A: Onderwerpen NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 5

6 6 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

7 Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA/DVC de opleiding Algemene Operationele Techniek van de Hogeschool Zeeland heeft beoordeeld, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in september 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport indiende bij de DVC. De beoordeling werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: De heer dr. W.M.J. Flapper, voorzitter De heer ing. H.G. van Loon Mevrouw S.J. van der Hulst Mevrouw drs. R. van Empel (auditor NQA/DVC). Dit panel is samengesteld door de DVC en voldoet aan de eisen die zijn gesteld in het document Protocol ter beoordeling van visterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de (internationale) ontwikkelingen van de discipline (zie de curricula vitae in bijlage 2 bij dit rapport). Op donderdag 4 november, vrijdag 5 november en donderdag 18 november heeft het panel een bezoek gebracht aan de opleiding. Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie voldoende/onvoldoende. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De waarderingen worden uitgedrukt in begrippen uit de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool Zeeland biedt ruim twintig opleidingen aan die opleiden voor het bachelordiploma. De hogeschool telt ruim 300 medewerkers, die gezamenlijk zorgdragen voor het onderwijs aan ruim studenten. Tot 2003 kende de hogeschool een facultaire structuur. Er is sinds januari 2004 sprake van een matrixorganisatie, met clusters van opleidingen en diensten. NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 7

8 De opleiding AOT-Techniek (AOT) maakt nu deel uit van het Department of Engineering waartoe ook de opleidingen Werktuigbouwkunde en Elektrotechniek behoren. De drie opleidingen van dit Department worden aangestuurd door één manager, het Head of Department. De opleiding AOT is zo n 20 jaar geleden ontstaan vanuit de opleiding tot scheepswerktuigbouwkundige. AOT'ers zijn breed opgeleid en zijn daardoor in staat om op een sturende manier in een intermediaire positie te functioneren tussen de verschillende technische disciplines, zoals elektrotechniek, werktuigbouwkunde, procestechniek en onderhoud, en niet-technische disciplines, zoals logistiek, productie, inkoop, bedrijfsleiding en commercie. De belangrijkste werkterreinen van AOT'ers zijn te vinden in de chemische industrie, de procesindustrie en de energieopwekking. De beroepen van AOT'ers binnen deze werkterreinen zijn vaak gericht op het beheersen en optimaliseren van technische, of aan techniek gerelateerde (productie)processen. Typische AOT beroepen zijn onderhoudsingenieur, productieleider, projectingenieur en chef van de wacht. De breedte van de opleiding maakt beroepen binnen andere werkterreinen en in minder technisch maar meer communicatief georiënteerde beroepen (zoals: technisch adviseur, verkoper, projectleider) ook bereikbaar voor AOT'ers. De opleiding AOT wordt aangeboden als voltijd- en als duale opleiding, met in totaal ongeveer 60 studenten bij de voltijdvariant (jaarlijkse instroom gemiddeld 15 studenten) en ongeveer 100 bij de duale variant (jaarlijkse instroom gemiddeld 30 studenten). De voltijdvariant wordt aangeboden in Vlissingen, in het gebouw van de Hogeschool Zeeland. Het onderwijs voor de duale opleiding vindt plaats in een vergadercentrum in Utrecht, waar de studenten een dag per twee weken contact hebben met hun docenten en met elkaar. Voor het overige vindt deze opleiding plaats in zelfstudie, met contact per en infonet met docenten en medestudenten. In het kader van het Columbusproject werken alle opleidingen van de hogeschool thans aan een nieuw competentiegericht onderwijsprogramma. Daarbij wordt onder meer gestreefd naar verdere integratie van de drie opleidingen van het Department of Engineering (verder aangeduid als het Department). Het nieuwe programma wordt stapsgewijs ingevoerd per september Werkwijze De beoordeling van de opleiding AOT door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van de DVC (zie bijlage 4a). Daarbij zijn eveneens de uitgangspunten van NQA in acht genomen (zie bijlage 4b). Voorafgaande aan het bezoek heeft het panel vastgesteld dat het zelfevaluatierapport, de bijlagen en de aanvullende informatie een voldoende basis boden voor de beoordeling. Daarnaast heeft het panel geconstateerd dat de beoordeling plaats kon vinden op basis van het voor DVC geldende domeinspecifieke referentiekader. 8 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

9 NQA/DVC onderscheidt drie fasen in het beoordelingstraject: de voorbereidingsfase, het bezoek aan de opleiding en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst is het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid en daarmee op bruikbaarheid voor de beoordeling van de opleiding. Nadat het zelfevaluatierapport in orde was bevonden, zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten, respectievelijk vragen. Deze werden doorgegeven aan de NQA-auditor. Hoewel ieder panellid alle onderwerpen en facetten onder de loep nam, was er sprake van een taakverdeling, waarbij bepaalde onderwerpen en facetten extra grondig zijn bestudeerd door een bepaald panellid. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek aan de opleiding concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of er sprake was van adequate domeinspecifieke doelstellingen en of er nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig bleek. In deel B van dit rapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek DVC en NQA hebben een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding. Tijdens het bezoek in Vlissingen, dat plaatsvond op 4 en 5 november 2004, is gesproken met een representatieve vertegenwoordiging van: docenten, studenten en het werkveld. Ook vond er een gesprek plaats met enkele afgestudeerden van de duale opleiding. Daarnaast vonden er aan het begin en aan het eind van het bezoek gesprekken plaats met het management van de opleiding. Ook werd er een gesprek gevoerd met het College van Bestuur. Aan het begin van het bezoek is er ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. In het bezoekprogramma heeft het panel enkele momenten vrijgehouden om bevindingen uit te wisselen en om te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. Aan het einde van het bezoek was er een afsluitend gesprek met de manager van het Department, zonder dat er daarbij expliciete oordelen zijn uitgesproken. Aanvullend bezoek Aangezien tijdens het bezoek in Vlissingen bleek dat er op die data geen afgestudeerden van de voltijdopleiding beschikbaar waren voor een gesprek met het panel, is besloten dat er een aanvullend bezoek zou plaatsvinden voor dit gesprek. Dit aanvullende bezoek vond plaats in Utrecht, op 18 november 2004, in het vergadercentrum dat de Hogeschool Vlissingen benut voor het onderwijs aan de studenten van de duale opleiding. NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 9

10 De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en deze voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. In het beoordelingsrapport is, waar relevant, expliciet ingegaan op de afzonderlijke varianten. Vanwege onvoldoende oordelen heeft de opleiding na de conceptrapportage een verbetertraject gestart. In juni zijn aanvullende stukken voorgelegd aan het panel. Op basis van deze stukken heeft het panel het oordeel bijgesteld. Het definitieve conceptrapport is aan de opleiding voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor enkele wijzigingen aangebracht, waarna het definitieve rapport door het panel is vastgesteld. Het beoordelingsrapport is vervolgens ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het beoordelingsprotocol (zie bijlage) zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie (zie bijlage 5) een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere technische opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. Wat betreft de benchmarking is van belang op te merken dat een vergelijking met andere AOT-opleidingen op dit moment beperkt moet zijn, omdat deze opleiding in het kader van accreditatie de eerste gevisiteerde opleiding is. Het enige referentiekader bestond uit het vorige visitatierapport en de algemene publicaties van en over AOT. Tevens dient te worden vermeld dat een internationale vergelijking niet mogelijk is, omdat de opleiding geen pendant in het buitenland heeft. Waar een globale vergelijking mogelijk is met verwante opleidingen, is die gemaakt. In de oordelen per onderwerp worden steeds de oordelen over de facetten vermeld. Indien er binnen een Onderwerp een of meer facetten als onvoldoende zijn beoordeeld, wordt de weging die leidt tot het eindoordeel vermeld. De meer uitgebreide argumentatie is opgenomen in deel B van dit rapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De facetten domeinspecifieke eisen en niveau bachelor zijn met een voldoende beoordeeld; het facet hbo-oriëntatie kreeg het oordeel goed. Het oordeel over het onderwerp is derhalve positief. 10 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

11 1.5.2 Programma Aan vijf facetten eisen hbo, samenhang in het opleidingsprogramma, studielast, instroom en beoordeling en toetsing, is voor beide opleidingsvarianten het oordeel voldoende toegekend. Het facet relatie tussen doelstellingen en programma is als onvoldoende beoordeeld voor beide varianten. Voor de facetten studieduur en afstemming tussen vormgeving en inhoud is het oordeel goed toegekend. Het oordeel over het onderwerp Programma als geheel is voor beide varianten positief. De onvoldoende op facet 2.2 bij de voltijdvariant vindt zijn oorzaak in een gebrek aan borging, niet in een wezenlijk tekortschieten van de dagelijkse praktijk van het onderwijs. Bij de duale variant wordt de onvoldoende daarnaast veroorzaakt door het onderbelicht raken van enkele kwalificaties. De sterke aansluiting op de eigen werkomgeving van de student, kan de breedte van de opleiding in de weg staan. Het oordeel over het gehele onderwerp Programma is positief Inzet van personeel De drie facetten zijn voor beide varianten met een voldoende beoordeeld. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voor beide varianten positief Voorzieningen De facetten materiële voorzieningen en begeleiding zijn voor beide varianten als voldoende beoordeeld. Het oordeel over het onderwerp is daarom voor beide varianten positief Interne kwaliteitszorg. Het panel heeft voor de facetten evaluatie resultaten en betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld het oordeel voldoende kunnen uitspreken voor de beide varianten. Voor het facet maatregelen tot verbetering heeft het panel het oordeel onvoldoende moeten toekennen aan de beide varianten. Toch is het panel van oordeel dat de opleiding bij het onderwerp Interne Kwaliteitszorg een positief oordeel verdienen. De reden daarvoor is dat het panel heeft vastgesteld dat er een systeem bestaat voor evaluatie en analyse van de uitkomsten, dat de opleiding de betrokkenen bij de opleiding voldoende raadpleegt en dat er binnen de opleiding een goed ontwikkeld kwaliteitsbewustzijn is. Het panel heeft weliswaar geen, of geen inzichtelijke, besluitvorming gezien over en implementatie van verbetervoorstellen, maar heeft overtuigende aanwijzingen dat er binnen het Department hiervoor binnen het studiejaar afdoende maatregelen worden genomen Resultaten. Voor het facet gerealiseerd niveau is aan beide varianten van de opleiding een voldoende toegekend, voor het facet opleidingsrendement is het oordeel voor beide goed. Het eindoordeel over dit onderwerp is daarom ook positief. NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 11

12 Tabel 1: Algemene gegevens Opleiding AOT Hogeschool Zeeland Totaal aantal ingeschreven studenten Omvang docerend 4,1 3,34 3,07 3,86 3,32 6,90 personeel in FTE Student/FTE-ratio 22,6 29,35 32,89 28,69 43,02 23,67 Totaal aantal docenten Vergelijking van kengetallen van de opleiding met landelijke kengetallen De gegevens van de opleiding worden hieronder vergeleken met landelijke gegevens, voorzover die via de website van de HBO-raad beschikbaar zijn (CRIHO). In de tabellen 2a en 2b wordt de instroom vergeleken, in de tabellen 3a en 3b rendementsgegevens, uitvalgegevens en gegevens met betrekking tot de gemiddelde studieduur. Tabel 2a: Instroomgegevens voltijdopleiding AOT Hogeschool Zeeland (instroomcohort eerste keer hogeschool) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten AOT Tabel 2b: Landelijke instroomgegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten voor de drieopleidingen landelijk AOT Tabel 3a: Gegevens voltijdsopleiding AOT (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma 76,3% 83,9% 79,2% 68,8% 71,1% behaald na 5 jaar Gemiddelde studieduur van 26,8 32,8 32,2 44,7 42,3 gediplomeerden instroomcohort jaar x (inmaanden) Percentage uitval na 1 jaar 13,3% 22,6% 13,6% 4,9% 9,1% Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het instroomcohort in jaar x (in maanden) 14,6 19,2 17, NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

13 Tabel 3b: Landelijke gegevens voltijdsopleiding AOT versus generale landelijke gegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar Gemiddelde studieduur van gediplomeerden instroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar AOT 58,4% 71,1% 74,4% 56,4% 64,7% Bache lor*** 42,7 42,4 40,9 43,2 39,2 AOT 21,4% 28,7% 13,6% 31,2% 20,2% Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het instroomcohort in jaar x (in maanden) Bache lor*** *** gegevens voor alle bacheloropleidingen 15,7 17,2 18,7 13,9 19,9 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 13

14 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Voltijd Duaal Doelstellingen 1.1 Niveau Bachelor Voldoende Voldoende 1.2 Domeinspecifieke eisen Voldoende Voldoende 1.3 Oriëntatie hbo Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Programma 2.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende 2.2 Relatie tussen doelstellingen en programma Onvoldoende Onvoldoende 2.3 Samenhang in het programma Voldoende Voldoende 2.4 Studielast Voldoende Voldoende 2.5 Instroom Voldoende Voldoende 2.6 Duur Goed Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende 3.2 Kwantiteit van het personeel Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit van het personeel Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Voldoende Voldoende 5.2 Maatregelen tot verbetering Onvoldoende Onvoldoende 5.3 Betrokkenheid van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op alle zes onderwerpen een voldoende scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. De opleiding voldoet op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaat daar op enkele facetten binnen de onderwerpen Doelstellingen, Programma en Resultaten bovenuit. 14 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

15 Deel B: Facetten NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 15

16 16 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

17 Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel voldoende berust voor de voltijdsopleiding op de volgende overwegingen: Er zijn geen landelijk vastgestelde AOT- eindkwalifcaties, maar er bestaat wel overeenstemming over de tussenpositie die AOT'ers innemen tussen specifiek technische en niet-technische functies. Dit is het panel onder meer gebleken uit de gesprekken met de vertegenwoordigers van het werkveld, die ook beschikken over informatie vanuit de beide andere AOT-opleidingen (Utrecht en Amsterdam). De drie opleidingen gaan grotendeels uit van dezelfde domeinspecifieke kwalificaties: een combinatie van elektrotechniek, werktuigbouw en oplossingsgerichte managementcompetenties, en leggen daarbij elk hun eigen accent. In Vlissingen ligt het accent op energie. De opleiding heeft de eindkwalificaties die voor de verwante opleiding Werktuigbouw landelijk zijn vastgelegd (Beroeps- en opleidingscompetenties van de werktuigbouwkundig ingenieur, 2002) zorgvuldig en overtuigend aangepast en aangevuld. In het document Inhoudelijk Opleidingskader Engineering (Vlissingen, oktober 2004) van het Department, zijn deze kwalificaties inzichtelijk uiteengezet. De eindkwalificaties bestaan uit zeven generieke competenties die gelden voor alle drie de opleidingen van het Department, met daarbij acht specifieke competenties voor AOT. Het panel heeft op grond van de verslagen van de werkveldcommissie kunnen vaststellen dat het werkveld de eindkwalificaties onderschrijft. Dit werd bevestigd in de gesprekken met de vertegenwoordigers van het werkveld. Het panel stelt op grond van de drie bovenstaande bevindingen vast dat de eindkwalificaties van de opleiding adequaat aansluiten bij de actuele eisen die het werkveld stelt en dat de eindkwalificaties de breedte en de diepte representeren van deze eisen van het werkveld. De eindkwalificaties die tot 2004 golden voor de opleiding - de basis voor het onderwijs aan de ouderejaarsstudenten - zijn een combinatie van de toen geldende eindkwalificaties voor hbo-ingenieurs Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde. Ook deze eindkwalificaties waren door het werkveld erkend als geldige doelstellingen voor deze opleiding. De oude eindkwalificaties en de nieuwe opleidingscompetenties zijn beide adequaat voor het opleiden van startbekwame hbo-ingenieurs in de twee werkterreinen voor AOT. Dat zijn enerzijds de proces- en energietechnologie en anderzijds de mechatronica (zie ook in de inleiding en bij facet 2.2). NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 17

18 Het panel stelt vast dat de recentelijk vastgestelde nieuwe opleidingscompetenties voldoende mogelijkheden bieden voor uitwerking in een doelmatig onderwijsprogramma. De competenties zijn intussen deels uitgewerkt in zogenoemde pré-competenties. Die uitwerking is echter nog niet voor alle competenties uitputtend gerealiseerd. De curriculumcommissie is nog doende om de concretisering voor het gehele curriculum vorm te geven. Voor de duale opleiding berust het oordeel voldoende op de volgende overwegingen: De duale opleiding is, anders dan de voltijdopleiding, nog gebaseerd op de oude set van 37 kernkwalificaties voor AOT. Het panel heeft op grond van de verslagen van de werkveldcommissie en ook na de gesprekken met de vertegenwoordigers van het werkveld kunnen vaststellen dat het werkveld deze eindkwalificaties nog steeds onderschrijft. De duale opleiding zal in de toekomst worden gebaseerd op competenties, zoals die nu voor de voltijdopleiding gelden. Het panel stelt op grond van de bovenstaande bevindingen vast dat de eindkwalificaties van de opleiding adequaat aansluiten bij de actuele eisen die het werkveld stelt en dat de eindkwalificaties de breedte en de diepte representeren van deze eisen van het werkveld. Facet 1.2 Niveau bachelor voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel voldoende berust voor de beide varianten op de volgende overwegingen: In het zelfevaluatierapport heeft de opleiding een overzicht opgenomen, waarin de relatie tussen de competenties van de voltijdvariant en de Dublin Descriptors inzichtelijk is weergegeven. Dat geldt evenzeer voor de 37 kernkwalificaties waarop de duale opleiding is gebaseerd. Ook beschikt de opleiding over een overzichtelijke weergave van de relatie tussen de Dublin Descriptors en de tien kernkwalificaties van het hbo. Bij het aanvullen van de beroeps- en opleidingscompetenties van de werktuigbouwkundig ingenieur tot opleidingscompetenties voor de AOT-opleiding, heeft het Department de Dublin Descriptors en de tien kernkwalificaties van het hbo in haar overwegingen betrokken, zoals blijkt uit het hiervoor genoemde Inhoudelijk Opleidingskader Engineering. Op grond van de genoemde overzichten en vooral op grond van de gesprekken daarover met het opleidingsmanagement, de docenten, het werkveld en de afgestudeerden constateert het panel dat het hbo-niveau voldoende tot zijn recht komt, zowel in de oude als in de nieuwe eindkwalificaties. 18 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

19 Facet 1.3 Oriëntatie HBO-bachelor goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel goed berust voor beide varianten op de volgende overwegingen: In het Inhoudelijk Opleidingskader Engineering wordt een schets gegeven van de beroepen van AOT ers. Dit inzicht in de beroepen en de ontwikkelingen daarin heeft mede als basis gediend voor de eindkwalificaties. Het Inhoudelijk Opleidingskader Engineering is mede opgesteld door, en ter vaststelling voorgelegd aan de werkveldcommissie van de opleiding. Verschillen tussen de varianten: Het panel heeft tijdens het gesprek met vertegenwoordigers van het werkveld kunnen vaststellen dat afgestudeerden voldoen als beginnende beroepsbeoefenaren. Er is daarbij een verschil tussen afgestudeerden van de voltijd en van de duale -opleiding: voltijds afgestudeerden beschikken over een bredere theoretische kennis. Duale studenten zijn werkzaam in een lager functieniveau dan HBO-ingenieurs dat zijn zij immers nog niet -, maar zij maken kans om gaandeweg hun opleiding op hoger gewaardeerde functies ingezet te worden. Ook de studenten van de voltijdsvariant hebben bij hun afstuderen voldoende bagage voor startfuncties op hbo-niveau. De eerste functie na afstuderen ligt bij de voltijdstudenten veelal op een lager niveau dan dat van de duaal afgestudeerden en zij zijn aanvankelijk minder zelfstandig inzetbaar. Voor beide varianten geldt: Het panel heeft kunnen vaststellen dat afgestudeerden tevreden zijn over de aansluiting op de beroepspraktijk, vooral vanwege het brede karakter van de opleiding. Zij vinden dat ze een goede basis hebben gekregen voor hun beroep: theoretisch zijn ze goed onderlegd. Daarnaast is er in de opleiding veel aandacht voor beroepshouding en vaardigheden. De opleiding toetst haar eindkwalificaties en de uitwerking daarvan vrijwel continu in samenspraak met het afnemend werkveld. Daartoe is er een aantal overlegorganen ingesteld, waarvan de taakstelling enigszins overlappend is, met als resultaat dat de opleiding over ruimschoots voldoende informatie beschikt voor het bijstellen van haar doelstellingen. Enkele organen zijn: de Board of Industrial Experts, het Industrial Development Network, de Special Interest Groups en de contacten met REWIC (Regelingscommissie Examens Werktuigkundige in Centrales). Het panel heeft vastgesteld in de gesprekken en op grond van notulen, dat deze organen actief bijdragen aan de discussie binnen de opleiding over inhoud en niveau van de opleiding. NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 19

20 Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen HBO voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel voldoende berust voor op de volgende overwegingen: Voor beide varianten geldt: Het panel heeft geconstateerd dat in het onderwijs voldoende recente vakliteratuur wordt gebruikt. Er wordt voldoende gerefereerd aan recente ontwikkelingen in de relevante technische aandachtsgebieden. De studenten worden gestimuleerd om recente ontwikkelingen te volgen. De opleiding laat vakgebieden geïntegreerd in thema s aan de orde komen; deze thema s betreffen steeds reële beroepssituaties, net als de bijbehorende opdrachten. In de modules staan steeds enkele opleidingskwalificaties centraal, in opklimmende moeilijkheidsgraad, zoals het panel heeft kunnen constateren. De opleidingskwalificaties zijn geformuleerd in termen van competenties. Daardoor is er in elke module aandacht voor kennis en vaardigheden als voor professionele beroepshouding en vaardigheden. Het panel heeft een en ander vastgesteld op basis van de moduleboeken, de studiegidsen en de gesprekken met docenten en studenten. Het panel heeft op grond van de uitwerking van opdrachten en van afstudeerwerkstukken die zij heeft ingezien vast kunnen stellen dat in het onderwijs de actuele ontwikkelingen in het vakgebied in voldoende mate aan de orde komen. Voorbeelden die het panel heeft gezien zijn: een studie naar mogelijkheden toepassing van duurzame energie, energiebesparing in bestaande installaties en een ontwerp voor een compacte warmtepomp. In de Special Interest Groups van het Industrial Development Network, dat is een van de organen waarin de opleiding haar contacten met het werkveld vorm heeft gegeven, worden speciale deelterreinen van het werkveld nader onder de loep genomen, met het oog op het genereren van opdrachten en casuïstiek voor de opleiding. Een internationale component is in het programma niet duidelijk aanwijsbaar, maar de opleiding stelt dat die, door de aard van het werkterrein, wel aanwezig is. Er wel is sprake van enige student- en docentmobiliteit (onder andere in verband met contacten met een enigszins vergelijkbare opleiding op Aruba) en van enkele contacten met internationale bedrijven (stages en afstudeeropdrachten). 20 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

21 In de gesprekken met de studenten, de alumni en de werkgevers blijkt dat het beroep in voldoende mate aan bod komt in de opleiding. Uit studentenenquêtes die het panel heeft kunnen inzien blijkt dat studenten hun opleiding inhoudelijk voldoende interessant vinden en dat zij die voldoende relevant achten voor hun toekomstige beroep. Uit de programma-evaluatie (2004) blijkt dat 89% van de studenten het programma over het algemeen praktijkgericht vindt. Voltijdvariant: De voltijdstudenten hebben via de mediatheek toegang tot actuele literatuur en tijdschriften en, via het internet van de Hogeschool Zeeland, tot andere actuele bronnen. Gedurende de gehele studie komen de voltijdstudenten in voldoende mate in aanraking met de beroepspraktijk: bedrijfsprojecten, excursies, korte kennismakingsstages, de derdejaars-semesterstage van 30 EC s en bij het afstudeerproject, dat bij een opdrachtgevend bedrijf plaatsvindt. Een van de meest geliefde studieonderdelen voor de voltijdstudenten van het Department (en de overige opleidingen van de hogeschool) is de jaarlijkse Projectweek, in januari. Groepen studenten tonen dan het resultaat van hun kortlopende bedrijfsopdracht. Het gaat om real-life opdrachten; de oplossingen die de studenten presenteren, worden door de opdrachtgevende bedrijven ook daadwerkelijk uitgevoerd als ze aan de verwachtingen voldoen. Ouderejaars studenten geven bij de uitwerking van de projecten leiding aan jongerejaars. Ook studenten die niet meedoen aan de Projectweek profiteren van de ervaringen die hun collega-studenten opdoen tijdens hun project, door het feestelijke karakter waarmee de projecten worden getoond. Er is een competitief element in deze Projectweek, aangezien een van de projecten de Projectenweekprijs ontvangt. Duale variant: Voor de duale studenten biedt de mediatheek geen mogelijkheden, aangezien zij slechts enkele keren per jaar aanwezig zijn in het gebouw van de hogeschool in Zeeland. Ook zij geven echter aan voldoende gestimuleerd te worden door de aard van de opdrachten, door docenten en door mede-studenten om via het internet, hun bedrijfsbibliotheek of de openbare bibliotheek de noodzakelijke actuele informatie te raadplegen. De duale studenten komen intensiever met de praktijk in aanraking dan hun voltijdscollega s, aangezien zij werkzaam zijn in het beroep. Dat is een instroomvoorwaarde voor de duale opleiding (zie ook facet 2.5). De opleiding zorgt er voor dat de praktijkconfrontatie van de duale studenten niet beperkt blijft tot het eigen bedrijf, al nemen de studenten wel hun eigen bedrijf als uitgangspunt bij hun opdrachten. De samenwerking met collega-studenten bij groepsopdrachten (in elkaars bedrijf), de contacten met de medestudenten en aangepaste opdrachten zorgen voor een breder inzicht in het beroepenscala. NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 21

22 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma onvoldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel onvoldoende berust voor de voltijdvariant op de volgende overwegingen: In studiejaar is de opleiding AOT gestart met een nieuw, competentiegericht curriculum, dat nu loopt in de eerste twee studiejaren. In het derde en vierde jaar loopt het oude curriculum, dat gebaseerd is op 37 kernkwalificaties. Het oude curriculum, waarbinnen de huidige 3 e en 4 e jaarsstudenten studeren (de stage, de specialisatie/keuzevakken en het afstudeerproject), biedt een adequate concretisering van de eindkwalificaties waarop de opleiding zich baseert. Het oude programma is gebaseerd op 37 kernkwalificaties, welke de opleiding heeft gekoppeld aan de Dublin descriptoren. In een matrix wordt inzichtelijk gemaakt waar in het curriculum de kernkwalificaties terugkomen. Het panel is er van overtuigd dat het voor studenten mogelijk is om in het oude studieprogramma te leren wat zij moeten leren, en dat de benodigde kennis en vaardigheden op deskundige wijze wordt aangeboden. Het nieuwe studieprogramma (studiejaar 1 en 2) is opgebouwd uit precompetenties die leiden tot 15 eindcompetenties. Deze précompetenties zijn toegedeeld aan delen van het bestaande studieprogramma. Het panel trof in de studiegidsen, het zelfevaluatierapport en moduleboeken goed doordachte elementen van projectonderwijs en probleemgestuurd onderwijs zijn opgenomen. Het degelijke, vakgerichte curriculum wat uit ditzelfde materiaal blijkt, past weliswaar goed bij het oude programma, maar naar het oordeel van het panel niet goed bij het nieuwe curriculum. Het panel stelt vast dat het team van de opleiding zich consciëntieus en consequent inspant om de 15 competenties te concretiseren en dat er een eerste aanzet van een visie zichtbaar is op de manier waarop de studenten de beoogde competenties kunnen verwerven. Onder meer is er benoemd wat de diverse beroepsrollen zijn bij de beide afstudeerrichtingen. Die rollen zijn maken, sturen en vertalen ; voor elk van deze rollen verschilt de nadruk bij de te verwerven competenties, maar het is nog niet duidelijk hoe de uitwerking daarvan kan worden. Het team is enthousiast en deskundig doende om greep te krijgen op het concept van competentiegericht onderwijs en daarmee op de wijze waarop het degelijke, vakgerichte curriculum kan worden omgevormd tot een competentiegericht curriculum. Dit is nu in de eerste twee jaar gerealiseerd. De invoering van het competentiegerichte curriculum per september 2004 in studiejaar 1 en 2 was voorbarig. Concrete leerdoelen bij de studieonderdelen ontbreken veelal. Daardoor is er onvolledig inzicht in de specifieke kwalificaties die studenten na afloop van het betreffende onderdeel bereikt moeten hebben. Het is daardoor bovendien niet 22 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

23 mogelijk om vast te stellen dat het gehele nieuwe studieprogramma een afspiegeling is (of wordt) van de beoogde eindkwalificaties, nog afgezien van het gegeven dat er nog geen al was het maar een globale uitwerking is van hoe de competentieverwerving in de laatste twee studiejaren plaats kan vinden. Al ontbreekt het complete beeld van het nieuwe programma en al ontbreekt de borging dat het programma een adequate vertaling is van de doelstellingen, het panel stelt wel vast dat de studenten het uiteindelijke doel van de opleiding, te weten dat zij startbekwame AOT ers worden, kunnen bereiken. Het panel komt tot deze conclusie op grond van de informatie uit de gesprekken met docenten en studenten, de kwaliteit van de werkstukken die het panel kon bestuderen en de inhoud van de moduleboeken. De inhoud van de afzonderlijke programmaonderdelen is relevant voor het bereiken van de doelstellingen van de opleiding. Het oordeel onvoldoende voor de duale opleiding berust op de volgende overwegingen: De duale opleiding baseert zich op hetzelfde curriculum als het derde en vierde jaar van de voltijdvariant. De opleiding heeft na een kort verbetertraject in een matrix inzichtelijk gemaakt waar in het curriculum zowel de kernkwalificaties als de startcompetenties terug komen. Aan alle curriculumonderdelen hebben zij leerdoelen gekoppeld. De opleiding maakt tevens inzichtelijk hoe de startcompetenties samenhangen met de Dublin descriptoren. In het curriculumoverzicht dat het panel heeft ingezien is overtuigend aangetoond dat de 37 kernkwalificaties en de 15 startcompetenties in het onderwijsprogramma aan bod komen. De op kennis gerichte opbouw van het curriculum maakt dat enkele kwalificaties onderbelicht kunnen raken, met name de meer op communicatie en management gerichte kwalificaties. Er kan daardoor niet gegarandeerd worden dat de studenten de 37 kernkwalificaties, met daarin de tien hbo-kwalificaties verwerven. Het panel heeft niet kunnen vaststellen hoe de opleiding bewaakt dat deze kwalificaties, die duale studenten vooral bij hun werk/praktijkleerperiode moeten ontwikkelen, daadwerkelijk in voldoende mate aan bod komen. De contacten tussen de opleiding en de bedrijven van de studenten zijn weliswaar voldoende intensief, maar bij dit deel van de eindkwalificaties ontbreekt borging dat ze aan bod komen. Door de sterke aansluiting van de opleiding bij de eigen werkomgeving van de student, vraagt het panel zich af of studenten daardoor niet een te eenzijdig keuzepakket samenstellen, waardoor niet voldoende recht wordt gedaan aan de breedte van de opleiding. De studenten geven in gesprek met het panel aan dat dit niet het geval is. De studenten en de alumni zijn er van overtuigd dat zij er uit motivatie voor een alomvattende opleiding naar streven, cq gestreefd hebben, om de breedte en de diepte van de opleiding én de hbo-kwalificaties te bereiken. De positieve overwegingen die hierboven bij de voltijdvariant zijn genoemd, betreffende de mogelijkheid voor de studenten om de eindkwalificaties te bereiken, gelden evenzeer voor de duale variant. De hierboven gemaakte kantekening wordt hier wel aan toegevoegd en daarmee wordt dit facet beoordeeld als onvoldoende. NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 23

24 Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel voldoende berust voor de voltijdopleiding op de volgende overwegingen: De opbouw van de opleiding is helder weergegeven in de studiegids en in het zelfevaluatierapport. De opleiding heeft een overtuigend samenhangende structuur, zij het dat de uitwerking nog onvoldoende kan worden beoordeeld omdat de inhoudelijke concretisering nog niet volledig is; nog niet van alle precompetenties zijn deeltaken, structurele problemen, kritische beroepssituaties geformuleerd in de moduleboeken (zie ook facet 2.2): - Het eerste studiejaar bevat een basisprogramma, waarin de studenten zich, gemeenschappelijk met collega-studenten van Elektrotechniek en Werktuigbouw, de benodigde basiskennis eigen maken. Het gaat om theoretische vakken als wiskunde, natuurkunde, scheikunde en om elementaire technische vaardigheden in werkplaats en laboratorium. De studenten kunnen na hun propedeuse in theorie overstappen naar een van de twee andere opleidingen, maar van die gelegenheid wordt door AOT-studenten weinig gebruik gemaakt. - In het tweede studiejaar wordt hierop voortgebouwd, met een onderwijsaanbod dat vooral gericht is op het specifieke werkterrein van AOT. Daarbij komen de diverse aandachtsgebieden in de thema s en de opdrachten aan de orde. Er wordt een begin gemaakt met de beroepsoriëntatie, ter voorbereiding op de keuze voor een van beide domeinen (Energie- en procestechnologie of Mechatronica) en de diverse beroepsrollen (maken, sturen en vertalen). - In het derde jaar hebben de studenten hun keuze voor de specialisatie gemaakt; die keuze bepaalt de aard van (verdiepings- of verbredings-)minor en van de stage. - Het vierde jaar is voornamelijk gericht op het werken aan de afstudeeropdracht en aan op theorie gerichte studieonderdelen in relatie tot de afstudeerrichting. De relatie tussen vakken en projecten, de relatie tussen de projecten onderling, de relatie theorie en praktijk zijn nog in ontwikkeling bij de opbouw van het nieuwe curriculum. Daaraan wordt invulling gegeven bij de uitwerking van de studieloopbaanbegeleiding, die op reflectie is gericht (zie ook bij facet 4.2). Het ontbreken van inzicht hierin, is deel van de reserve die het panel bij facet 2.2 heeft verwoord. De rode lijn van de opleiding is vooral begeleiding bij toenemende zelfsturing van het leerproces en toenemende complexiteit van de opdrachten. Daarbij is de nadruk op integratie van de vakinhoudelijke kennis van elektrotechniek en werktuigbouw een constant element, gekoppeld aan meer algemene vakken als management en communicatie. Voor de duale opleiding berust het oordeel voldoende op de volgende overwegingen: De duale studenten krijgen in de eerste twee jaar van de studie vooral theoretische technische kennis aangeboden. Daarbij gaat het om projecten en opdrachten, voornamelijk in aansluiting op de eigen werkomgeving, op het beroepsgebied van de 24 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

25 elektriciteitsproductie en afvalverbranding. De opdrachten en de thema s staan weliswaar tamelijk los van elkaar, maar het bindend element is voor de studenten herkenbaar: het gaat steeds om voor hen herkenbare casuïstiek uit hun dagelijkse praktijk. Deze op kennis gerichte aanpak sluit aan bij de achtergrond van deze studenten, die in hun dagelijkse werk steeds worden geconfronteerd met de meer praktische kanten van het werkveld. In de latere studiejaren komen meer op management en communicatie gerichte vakken aan bod; dit sluit aan bij de wensen van de duale studenten en van hun werkgevers. De samenhang van de opleiding is hier gebaseerd op de, eensluidende, wensen van de studenten en hun werkgevers. De bedenkingen die het panel hierbij heeft, zijn verwoord bij facet 2.2. Facet 2.4 Studielast voldoende Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel voldoende berust voor de voltijdopleiding op de volgende overwegingen: Het primaire middel dat de opleiding inzet voor het bevorderen van de studievoortgang is het contact tussen docenten en studenten. Het uitgangspunt is dat de studenten bij alle geplande lessen en andere contactmomenten aanwezig moeten zijn. Studenten worden door hun docenten persoonlijk aangesproken in geval van afwezigheid. Zo nodig spreekt ook de mentor de studenten aan op afwezigheid of anderszins in gebreke blijven (zoals te laat inleveren van werkstukken), waarbij eventuele persoonsgebonden belemmeringen ter sprake kunnen komen. Het jaarrooster bestond tot het studiejaar uit twee semesters, met aan het einde van ieder semester een tentamenperiode. Dit leidde tot piekbelasting. Sinds september 2004 werkt de opleiding met een kwartaalplanning, om zo door een betere studielast en tentamenspreiding de piekbelasting te voorkomen. Er is nog te weinig ervaring opgedaan om te kunnen vaststellen of het probleem van piekbelasting nu naar voldoening is opgelost. Studenten hebben geklaagd over het gegeven dat de lesroosters in de regel per week bekend werden gemaakt. Daardoor konden zij hun studieactiviteiten niet voldoende afstemmen en bovendien konden zij daardoor niet vooraf vastleggen wanneer zij beschikbaar waren voor andere activiteiten dan hun studie. Dat is de reden dat de lesroosters vanaf november 2004 per kwartaal bekend zijn. De studenten kunnen via het infonet nagaan wat hun tentamenresultaten zijn en hoe hun studievoortgang is. Bij achterblijvende studieresultaten worden de studenten door hun mentor uitgenodigd voor een gesprek (zie ook bij facet 4.2). De tentamenresultaten blijken steeds voldoende snel beschikbaar te zijn, zo hoorde het panel van studenten en alumni. Er wordt afdoende feedback gegeven op gemaakte werkstukken en tentamens. NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 25

26 Studenten krijgen twee keer per jaar de gelegenheid een toets af te leggen. Onder bepaalde voorwaarden kan een student een extra toetsmogelijkheid krijgen. De richtlijnen zijn terug te vinden in de Onderwijs- en Examenregeling Voor de duale opleiding berust het oordeel voldoende op de volgende overwegingen: De maatregelen die de opleiding treft voor een goede studievoortgang voor de duale studenten liggen vooral op materieel gebied, aangezien het veelal sterk intrinsiek gemotiveerde studenten betreft. Die maatregelen zijn: zorg voor een duidelijk lesrooster met een vaste lesdag in een vaste accommodatie; duidelijke afspraken die worden nagekomen over het indienen van werkstukken en het tijdig bekend maken van studieresultaten (via het infonet). De duale studenten zijn tevreden over de mogelijkheden voor tempoversnelling die de opleiding hen biedt (zie hiervoor ook bij 2.5 en 2.6). De feedback op tentamens en werkstukken blijft bij de duale studenten enigszins achter in kwaliteit, aangezien de contacturen beperkt zijn. Dit blijkt uit evaluatiegegevens van de opleiding. De opleiding onderzoekt mogelijkheden om dit te verbeteren. Facet 2.5 Instroom voldoende Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel voldoende berust voor beide varianten op de volgende overwegingen: In de Onderwijs- en Examenregeling is de regeling voor toelating tot de opleiding vermeld. Toelaatbaar op de opleiding zijn havisten en vwo ers met de profielen Natuur&Techniek en Natuur&Gezondheid. Ook vwo ers met andere profielen zijn toelaatbaar, indien zij voldoende wis- en natuurkunde in hun pakket hebben. Ook mbo ers zijn toelaatbaar indien zij wis- en natuurkunde in hun pakket hebben. Voor kandidaat-studenten van 21 jaar en ouder is er een colloquium-doctum-procedure, met een intakegesprek en een mondelinge of schriftelijke toetsing. Voor mbo ers-werktuigbouw is er een verkort driejarig traject, op grond van EVC s (vaardigheden, stages). Voor vwo ers is er een versneld programma mogelijk (hoger studietempo), waardoor ook zij de opleiding in drie jaar kunnen afronden. Er zijn daarnaast individuele vrijstellingen mogelijk, op basis van individueel aan te tonen EVC s, waarover de Examencommissie een besluit neemt. In het vaardighedenonderwijs ligt de nadruk op technische basisvaardigheden. Daarnaast is er aandacht voor communicatieve vaardigheden, managementvaardigheden en sociale vaardigheden. Voor de diverse vaardigheden zijn vrijstellingen mogelijk op grond van EVC s. Met name de mbo-instroom en duale studenten kunnen hier een beroep op doen. 26 NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT

27 De instroom bestaat vooral uit mbo ers, niet alleen van de mbo-opleiding AOT, maar ook van de verwante opleiding mbo-werktuigbouw. Van instromende studenten en van alumni hoorde het panel dat de voorlichtingscampagne van de opleiding in huis bij toeleverende scholen effectief is voor de werving van nieuwe studenten. Bij deze vorm van voorlichting zet de opleiding studenten in; dat blijkt een goede en aansprekende vorm te zijn. Het panel stelt op grond van deze bevindingen vast dat de werving van studenten vooral plaats vindt via netwerken en mond-tot-mondreclame. Vooral sterk gemotiveerde studenten melden zich aan voor de opleiding. Daarbij blijken zij het verschil in accent tussen de drie AOT-opleidingen (Amsterdam, Utrecht en Vlissingen) te kennen. In dit verband vindt het panel het niet verbazingwekkend dat het opleidingsrendement goed is (facet 6.2). De meer generale werving, via voorlichtingsbrochures, website, open dagen en meeloopdagen voor potentiële studenten schiet voor deze opleiding kennelijk wat tekort. Er is weinig instroom vanuit havo, vwo en vanuit mbo-instellingen waar de opleiding geen voorlichting geeft, zo stelt het panel vast na gesprekken met studenten en docenten over de instroom in de opleiding. Havisten en vwo ers vormen slechts een zeer klein deel van de instroom. Het panel heeft niet kunnen vaststellen dat de opleiding er naar streeft om hierin verandering te brengen: er zijn geen aanwijzingen dat er een verbetering komt in de voorlichting en werving bij havo en vwo. Wanneer studenten niet toelaatbaar zijn op grond van hun profiel, wordt de studenten een deficiëntiecursus aangeboden, die zij met goed gevolg moeten afronden. Specifiek voor de duale variant geldt: Bij de duale variant bestaat de instroom gemiddeld voor 15% uit REWIC-bgediplomeerden, 80% uit REWIC-A-gediplomeerden en 5% oud REWIC-Cgediplomeerden. Op grond van het REWIC-b-certificaat kunnen de studenten deelnemen aan een verkort studieprogramma. Zij kunnen, net als de mbo-instroom en de vwo-instroom de onderdelen van het eerste en tweede jaar van de duale opleiding daardoor in één studiejaar afronden. Facet 2.6 Duur goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: HBO-bachelor: 240 studiepunten. REWIC (regelingscommissie Examens Werktuigkundige In Centrales) bevordert en handhaaft sedert 1963 de kwaliteit van opleidingen en productie- en onderhoudspersoneel werkzaam in de opwekking van elektriciteit en warmte. REWIC ontwikkelt lesmateriaal, laat opleidingen door derden verzorgen en examineert en diplomeert de onder haar auspiciën verzorgde opleidingen. REWIC-diploma s zijn direct afgeleid uit de functies in de stoomwacht. NQA en DVC Visitatie Hogeschool Zeeland, Opleiding AOT 27