Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw

Transcriptie

1 Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw Opleiding: Bouwkunde (voltijd) Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency)

2 2 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 14 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 29 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 32 Onderwerp 6 Resultaten 35 Deel C: Bijlagen 39 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 41 Bijlage 2 Beknopt CV Panelleden 43 Bijlage 3 De zelfevaluatie in verband met NVAO accreditatie Vragen en Aanwijzingen 51 Bijlage 4 Beoordelingsprotocol van NQA 69 Bijlage 5 Handreiking voor oordeelsvorming 87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 3

4 4 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 5

6 6 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel, dat in opdracht van NQA de bacheloropleiding Bouwkunde van Hogeschool Zuyd heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats met het oog op accreditatie van de opleiding. Het onderzoek is feitelijk gestart in maart 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op woensdag 29 en donderdag 30 september 2004 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: De heer dr. F.M. van Eijnatten (voorzitter) De heer ir. P. Lubbers De heer ir. P.F.M. Paalman Mevrouw L.G. Stoop (student-lid) De heer drs. L.S. van der Veen (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding Bouwkunde maakt deel uit van de Faculteit Bouw van de Hogeschool Zuyd en is gevestigd in Heerlen. De opleiding wordt als voltijdvariant aangeboden. Per 1 oktober 2003 staan bij de opleiding 311 studenten ingeschreven. De opleiding wordt verzorgd door 31 docenten in een formatieomvang van 12,5 fte. De student/fte ratio is dus 24,9. De opleiding kent, samen met de andere twee opleidingen van de Faculteit Bouw, Civiele Techniek en Bouwtechnisch Bedrijfskunde, een gemeenschappelijke propedeuse. Naast de NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 7

8 algemene richting Bouwkunde kunnen de studenten tijdens de afstudeerfase kiezen voor een van de twee differentiaties: Architectuur en Constructie. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA (zie bijlage 4), die hieronder in concreto wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen een voldoende basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie hieronder). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. De bevindingen zijn aan de opleiding gerapporteerd in een valideringsbrief. Naar aanleiding van deze brief heeft de opleiding aanvullende informatie verstrekt. Op basis van het zelfevaluatierapport en de aanvullende informatie zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Hoewel ieder panellid alle onderwerpen en facetten onder de loep nam, is er sprake geweest van een taakverdeling, waarbij bepaalde onderwerpen en facetten door een bepaald panellid extra grondig bestudeerd zijn. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. De opleiding heeft in het zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. Het panel heeft dit getoetst aan het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel (zie Detailrapport). Het visitatiebezoek NQA heeft een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding. De opleiding Bouwkunde is gelijktijdig met de opleiding Civiele Techniek gevisiteerd. Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met (een representatieve) vertegenwoordiging van: docenten, studenten, werkveld en afgestudeerden. Met de docenten en de hoofdfasestudenten zijn afzonderlijk gesprekken gevoerd voor de beide gevisiteerde opleidingen. Met propedeusestudenten, werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden vonden gecombineerde gesprekken plaats. Aan het begin en aan het eind van het visitatiebezoek vonden gesprekken plaats met het faculteitsmanagement (het operationeel management). 8 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

9 Tijdens het bezoek vond er tevens, voor meer opleidingen tegelijk, een gesprek plaats met het college van bestuur (het strategisch management). Tijdens de eerste visitatiedag heeft het panel materiaal bestudeerd dat door de opleiding ter inzage was gelegd en voorbereidend overleg gevoerd voor de te voeren gesprekken. In het bezoekprogramma kende het ochtendprogramma van de tweede visitatiedag een vaste structuur en is gesproken met de bovengenoemde gespreksgroepen. Het middagprogramma had een meer open karakter. In het begin van de middag heeft het panel: een aanvullend gesprek gevoerd met de medewerker kwaliteitszorg nader materiaal bestudeerd zich een beeld gevormd van de faciliteiten. Het tweede deel van de middag is benut om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. Aan het einde van de middag heeft het panel een tweede gesprek gevoerd met het management. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. Het definitieve conceptrapport is aan de opleiding voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor enkele wijzigingen aangebracht en is het definitieve rapport door het panel vastgesteld. Het visitatie- of beoordelingsrapport is uiteindelijk ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In hoofdstuk 1.5 wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken. Het oordeel komt tot stand op basis van een weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels, zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol (zie bijlage 4) zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor Oordeelsvorming (zie bijlage 5), een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overstijgen; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 9

10 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Het facet Niveau bachelor is met een goed beoordeeld, de facetten Domeinspecifieke eisen en Oriëntatie hbo-bachelor zijn met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. Het beroeps- en opleidingsprofiel van de opleiding komt overeen met dat van overeenkomstige opleidingen binnen het domein. Ze zijn afgeleid van de landelijk vastgestelde competenties. Voorts is een vergelijking gemaakt met de Dublin-descriptoren Programma De facetten 2.1, 2.2 en 2.4 zijn met een voldoende beoordeeld. De facetten 2.3 en 2.5 t/m 2.7 zijn goed beoordeeld. Facet 2.8 is met een onvoldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is positief. Het programma sluit in voldoende mate aan op de doelstellingen, het voldoet aan de eisen voor hoger beroepsonderwijs en het vormt een logisch en samenhangend geheel. Het didactisch concept dat eraan ten grondslag ligt is goed gekozen en de werkvormen sluiten daar goed op aan. Het onderwijs sluit tevens goed aan op de vooropleiding van studenten. Het facet Beoordeling en toetsing is met een onvoldoende beoordeeld. Doorslaggevend daarin is dat de kwaliteit van de beoordeling sterk te wensen over laat. Het panel vindt dat een belangrijk punt, aangezien het de bewaking van het niveau betreft. Dat neemt echter niet weg dat het panel zeker ook positieve elementen in de toetsing heeft geconstateerd, in het bijzonder het feit dat de toetsen voldoende aansluiten op de leerstof en het feit dat de opleiding zelf de zwakte van de beoordeling onderkent. Gezien het feit dat de opleiding bovendien op vier van de overige facetten een goed scoort en op de drie andere een voldoende, acht het panel een positieve beoordeling van het onderwerp op zijn plaats. De onvoldoende op het facet Beoordeling en toetsing wordt ruimschoots gecompenseerd door de oordelen op de andere facetten Inzet van personeel Alle drie facetten: Eisen hbo, Kwantiteit van het personeel en Kwaliteit van het personeel worden met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief Voorzieningen Beide facetten: Materiële voorzieningen en Studiebegeleiding, worden als goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief Interne kwaliteitszorg. Het facet 5.1 is met goed beoordeeld, de facetten 5.2 en 5.3 met voldoende. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. De opleiding wordt goed en regelmatig geëvalueerd. Op basis van de evaluatieresultaten worden in voldoende mate maatregelen getroffen ter verbetering. Medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld worden in voldoende mate bij de interne kwaliteitszorg betrokken. 10 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

11 1.5.6 Resultaten Het facet Onderwijsrendement is met goed beoordeeld, het facet Gerealiseerd niveau met voldoende. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief. Kengetallen opleiding Bouwkunde Hogeschool Zuyd Tabel 1: Algemene gegevens opleiding 1998* Totaal aantal ingeschreven studenten Totaal aantal 31 docenten Omvang docerend 12,5 personeel in fte Student/ fte ratio 24,9 * 1998 betekent het studiejaar 1998/1999. Idem voor de andere jaartallen Tabel 2: Instroomgegevens opleiding (instroomcohort eerste keer hogeschool) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten Vergelijking van de kengetallen van de opleiding met landelijke kengetallen De gegevens van de opleidingen worden hieronder vergeleken met landelijke gegevens, voorzover die via de website van de HBO-raad beschikbaar zijn (CRIHO). In de tabellen 3a en 3b worden rendementsgegevens, uitvalgegevens en gegevens met betrekking tot de gemiddelde studieduur vergeleken. Tabel 3a: Gegevens opleiding Bouwkunde Hogeschool Zuyd Percentage diploma behaald na 5 jaar (instroomcohort) Gemiddelde 3,69 4,02 4,02 3,83 3,77 3,77 studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in jaren) Percentage uitval na jaar (instroomcohort) Percentage uitval na jaar (instroomcohort) Gemiddelde studieduur studiestakers in jaren van het uitstroomcohort in jaar x (in jaren) 1,74 1,52 1,39 1,71 1,79 1,60 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 11

12 Tabel 3b: Landelijke gegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar (instroomcohort) Bk htno 52,9 61,0 52,8 59,1 51,6 60,9 52,1 60,7 51,8 61,7 Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Bk htno 51,7 48,2 51,0 46,5 51,2 46,5 51,1 46,7 50,8 47,3 Percentage uitval na 1 jaar (instroomcohort) Percentage uitval na 3 jaar (instroomcohort) Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) Bk htno Bk htno Bk htno 34,1 33,5 34,1 34,4 Conclusies ten aanzien van de vergelijking van de kengetallen: 25,1 27,1 35,9 37,9 20,3 19,5 28,7 28,1 39,2 38,6 19,7 20,1 28,1 29,5 38,0 41,2 19,0 19,3 32,6 30,1 18,9 19,4 27,9 28,9 20,0 20,8 Het opleidingsrendement na vijf jaar van de instroomcohort 1998 (64%) is flink hoger dan het landelijk gemiddelde voor de opleidingen Bouwkunde (51,8%). Het ligt ook hoger dan het landelijk gemiddelde hbo-rendement (alle hbo-opleidingen, 56%) en het gemiddelde van de sector HTNO (61,7%). Het uitvalpercentage na 1 jaar voor de instroomcohort 1998 ligt iets hoger dan het landelijk gemiddelde voor Bouwkunde. Vanaf 1999 tot 2002 treedt een daling in van de uitval en zijn de resultaten beter dan het landelijk gemiddelde. Het uitvalpercentage na 3 jaar (instroomcohorten 1998 tot 2000) varieert ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De gemiddelde studieduur van gediplomeerden (uitstroomcohorten 1998 tot 2002) is lager dan het landelijke gemiddelde voor de opleidingen Bouwkunde. De studenten die in 2002 afstudeerden aan de opleiding Bouwkunde van de Hogeschool Zuyd deden gemiddeld 3,77 jaar over hun studie, landelijk was dat 4,2 jaar. De gemiddelde studieduur van studiestakers (uitstroomcohorten 1998 tot 2002) varieert ten opzichte van het landelijk gemiddelde. 12 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

13 1.6 Schematisch overzicht Oordelen Totaaloverzicht oordelen op facet- en onderwerpniveau Opleiding: Bouwkunde Hogeschool Zuyd Onderwerp/Facet Oordelen Doelstellingen 1.1 G 1.2 V 1.3 V Totaaloordeel Positief Programma 2.1 V 2.2 V 2.3 G 2.4 V 2.5 G 2.6 G 2.7 G 2.8 O Totaaloordeel Positief Personeel 3.1 V 3.2 V 3.3 V Totaaloordeel Positief Voorzieningen 4.1 G 4.2 G Totaaloordeel Positief Kwaliteitszorg 5.1 G 5.2 V 5.3 V Totaaloordeel Positief Resultaten 6.1 G 6.2 V Totaaloordeel Positief NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 13

14 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5, waaruit blijkt dat de opleiding op alle zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. De opleiding voldoet op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaat daar op meerdere facetten bovenuit. 14 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 15

16 16 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

17 Deel B: Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding onderschrijft de kernkwalificaties uit het eindrapport Validering Kernkwalificaties van het Onderwijs Innovatie Centrum Bouwnijverheid (1999) en neemt deze als leidraad voor het onderwijs. Deze kernkwalificaties zijn ingedeeld in drie categorieën: categorie A heeft betrekking op het algemene beeld van de hbo-ingenieur, categorie B op zijn competenties en categorie C bevat de eindtermen. De opleiding werkt aan een vertaling van de landelijk vastgestelde Competenties voor de HBO-opleiding Bouwkunde (Hoger onderwijs groep Bouw & Ruimte, mei 2003). De Faculteit Bouw heeft ervoor gekozen de realisatie van competentiegerichte leerwegen te koppelen aan de discussie over verbreding van de bacheloropleidingen. Voor beide onderwerpen zijn projectvoorstellen geformuleerd (Visie op leren en onderwijzen binnen de Faculteit Bouw, juli 2004). De opleiding maakt in het document Vertaling Dublin-descriptoren (juli 2004) inzichtelijk op welke wijze de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bachelor in de doelstellingen en het curriculum aan de orde komen. Deze tien kernkwalificaties dekken de internationale Dublin-descriptoren voor het bachelorniveau. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding volgt de kernkwalificaties uit het eindrapport Validering Kernkwalificaties van het Onderwijs Innovatie Centrum Bouwnijverheid (1999). Deze zijn ontwikkeld op basis van de uitkomsten van een enquête onder afgestudeerden en zijn gevalideerd door experts uit het beroepenveld en door de betrokken hogescholen. Hierbij waren experts uit verschillende relevante invalshoeken van het beroepenveld betrokken. Het panel heeft vertrouwen in de procedure waarop deze validering tot stand is gekomen. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 17

18 De opleiding richt zich op een breed beroepenveld binnen de bouwwereld. Zij hanteert het Beroeps- en Opleidingsprofiel van de HBO-ingenieur Bouwkunde, dat is opgenomen in het rapport Validering Kernkwalificaties, als uitgangspunt voor het onderwijs. Daarin wordt een goede beschrijving gegeven van de algemene kenmerken van het beroepenveld en van de typen van organisaties en functies die in het veld een rol vervullen. Er wordt een onderscheid gemaakt in vijf categorieën: professionele opdrachtgevers, ontwerpende bedrijven, uitvoerende bedrijven, exploitanten en beheerders van huisvesting en bedrijven die andere (niet projectspecifieke) functies vervullen. In het document Aanvullende Eindkwalificaties (juli 2004) geeft de opleiding aan dat de eigen invulling van het curriculum wordt bepaald door extra aandacht aan multidisciplinaire integratie, aan het werken in teamverband en aan een verbreding en een verdieping van de leerstof ten opzichte van de kernkwalificaties. Hiervoor zijn geen concrete eindtermen geformuleerd. Wel werkt de opleiding in het genoemde document nader uit op welke wijze deze aandachtsgebieden naar voren komen in de projecten, in het afstudeerproject en in de vrije studieruimte. De opleiding biedt tevens, naast de algemene Bouwkunde richting, de afstudeerdifferentiaties Architectuur en Constructie aan. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor voldoende Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding volgt de kernkwalificaties uit het eindrapport Validering Kernkwalificaties van het Onderwijs Innovatie Centrum Bouwnijverheid. (1999). Het in het rapport opgenomen beroepsprofiel beschrijft op uitvoerige en adequate wijze de functies van afgestudeerde ingenieurs Bouwkunde en de taken van beginnende beroepsbeoefenaars (1-5 jaar). Daarbij wordt een onderscheid gemaakt in vijf categorieën (vergelijk 1.2). In het document Opleidingsplan opleiding Bouwkunde (januari 2004) neemt de opleiding de vijf functiecategorieën uit het landelijk Beroeps- en Opleidingsprofiel van de HBOingenieur Bouwkunde (1999) over: professioneel opdrachtgeven; ontwerpen; uitvoeren; exploiteren en beheren; en overige, niet projectgebonden functies. Het panel acht deze functiegebieden relevant voor de uitoefening van het beroep. De Faculteit Bouw heeft een werkveldcommissie voor haar drie opleidingen die ongeveer vier keer per jaar bijeenkomt. De commissie fungeert vooral als klankbord voor de opleiding. Het curriculum en het beroeps- en opleidingsprofiel komen aan de orde, zij het niet systematisch. In de commissie komen vooral zaken van meer strategische aard aan 18 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

19 de orde, zoals enkele jaren geleden het starten van een opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde. Hoewel een van de beleidsprioriteiten van de Hogeschool Zuyd, is bij de opleiding van een speciale oriëntatie op de Euregio niet expliciet sprake. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het binnenschoolse onderwijsprogramma bestaat in de eerste drie studiejaren uit projecten, basisvakken en practica in de verhouding 40%-40%-20%. Het vierde jaar bestaat voor het grootste gedeelte uit projecten. In de projecten worden de studenten geconfronteerd met situaties die nauw samenhangen met de beroepspraktijk. In de thema s komt de diversiteit van het beroepenveld tot uitdrukking. In de projecten leggen de studenten ook bedrijfsbezoeken af en worden in contact gebracht met externe praktijkdeskundigen. Het buitenschools curriculum bestaat uit een oriënterende stage in de eerste helft van het tweede jaar en een beroepsstage in de tweede helft van het derde jaar. Tijdens de eerste stage maakt de student nader kennis met het beroepenveld. Deze stage is tevens van belang voor de keuze voor een van de drie opleidingen. Studenten geven in het gesprek met het panel aan vooral in de oriënterende stage een goed beeld te krijgen van het beroep. De beroepsstage heeft een verdiepend karakter. De stagedoelen zijn opgenomen in de betreffende handleidingen van de opleidingen. Ze zijn relevant, maar niet expliciet afgeleid van de eindkwalificaties. Afgestudeerden en studenten vinden de doelen duidelijk. Een deel van het programma van de opleiding wordt verzorgd door gastdocenten. Zij belichten specifieke invalshoeken en brengen actuele ontwikkelingen binnen de opleidingen. Voorbeelden zijn gastcolleges over duurzaam bouwen en brandveiligheid. De opleiding werkt nauw samen met KennisTransferBouw, onder meer ten aanzien van stageplaatsen en gastdocenten. De opleiding maakt gebruik van leerboeken en dictaten. Op een aantal terreinen zijn dossiers opgebouwd over thema s en ontwikkelingen in de bouw. Het materiaal is naar de mening van het panel van voldoende kwaliteit. De actualiteit van het materiaal laat NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 19

20 enigszins te wensen over, maar dit wordt gecompenseerd door het inzetten van gastdocenten en door het projectmatig werken, waarbij studenten via internet en andere media in aanraking komen met de actualiteit. De projecten bevatten relevante opdrachten. De diverse aspecten van de beroepspraktijk worden er in voldoende mate en op adequate manier in aan de orde gesteld. De opleiding biedt studenten, volgens het zelfevaluatierapport, de mogelijkheid om via de stage en het afstuderen in aanraking te komen met toegepast onderzoek. Het panel heeft in stage- of afstudeerverslagen voorbeelden gezien van verslagen waar toegepast onderzoek een deel van uitmaakt. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de gemeenschappelijke propedeuse maken de studenten kennis met de diversiteit en de complexiteit van de bouwnijverheid. Enerzijds worden er basiskennis en basisvaardigheden aangeboden, anderzijds krijgen ze een oriëntatie op het toekomstige beroep en maken ze kennis met het projectonderwijs. Tevens vindt er een aantal bedrijfsbezoeken en excursies plaats. De thematiek van het eerste jaar betreft de fasering van het bouwproces: oriëntatie en planvorming; analyse; technisch ontwerp; en uitvoering. De opleiding laat in matrices zien op welke wijze de kernkwalificaties in de verschillende onderwijseenheden van de hoofdfase (basisvakken, practica, projecten, stages) aan de orde komen. Daaruit blijkt dat de kernkwalificaties in voldoende mate aan bod komen, zij het dat een aantal aspecten wat onderbelicht is: communicatieve vaardigheden, kostentechnische zaken, gezondheid en milieu, beheer en onderhoud. Hoewel de opleiding geen concrete aanvullende eindtermen heeft geformuleerd voor de eigen invulling van het curriculum, zijn de aandachtsgebieden die ze daarvoor noemt wel herkenbaar in het onderwijs (vergelijk 1.2). De koppeling van de eindkwalificaties aan de leerdoelen van de modulen is volgens het zelfevaluatierapport diffuus door het ontbreken van jaardoelen. De hoofdfase begint met een oriëntatiestage van een half jaar. In de Handleiding Oriëntatiestage zijn relevante stagedoelen opgenomen. In bijlagen bij deze handleiding zijn bovendien per bedrijfstype goede lijsten opgenomen van activiteiten die de student verplicht moet verrichten. De activiteiten zijn verdeeld in drie categorieën: producten, sociaalcommunicatieve en beroepsgerichte activiteiten. Voorts zijn per bedrijfstype 20 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

21 vaardighedenwijzers opgenomen met vaardigheden die de student na één jaar theorieonderwijs heeft. Deze dienen als leidraad voor de invulling van de stage. In de tweede helft van het tweede jaar en de eerste helft van het derde jaar volgt binnenschools onderwijs, waarbij gekozen is voor een toename van complexiteit van de type gebouwen en de gebouwstructuur. De werkzaamheden volgen, evenals in de propedeuse, de fasering van het bouwproces, maar de gebouwconstructie en -structuur wordt complexer. Per blok (van tien weken) worden projectdoelen gesteld. Deze zijn goed afgeleid van de kernkwalificaties. De laatste twee blokken van het derde jaar doen de studenten een beroepsstage in een bedrijf. De algemene stagedoelen zijn opgenomen in de Handleiding Beroepsstage. Hoewel deze niet expliciet zijn gerelateerd aan de kernkwalificaties, zijn ze wel relevant. Het laatste jaar bestaat uit een integratieproject en de afstudeerfase. In het integratieproject werken studenten in multidisciplinaire teams aan het integrale en multidisciplinaire ontwerp. In het afstudeerproject moet de student ervan blijk geven in staat te zijn de verworven bouwtechnische kennis om te zetten in een voorlopig ontwerp en integrale oplossingen aan te dragen op het gebied van de toeleverende vakdisciplines. In de afstudeerhandleiding zijn gedetailleerde opdrachten opgenomen met betrekking tot het opstellen van een programma van eisen en het uitwerken van een bouwkundig en een constructief ontwerp. Uit gesprekken van het panel met afgestudeerden en studenten komt naar voren dat het accent wat sterk ligt op het ontwerpen en wat minder op de uitvoeringsaspecten. Tevens blijkt er wat weinig aan materiaalkennis te worden gedaan. De kostenaspecten van bouwprojecten komen volgens hen in grote lijnen aan de orde. Zij vinden dat voldoende. Alumni geven in evaluatieve gesprekken met de opleiding aan dat het programma er toe leidt dat de eindkwalificaties (kunnen) worden gehaald. Studenten geven te kennen tevreden te zijn over het niveau van het programma. Samenvattend is het panel van oordeel dat het programma zodanig is opgebouwd, dat de inhoud ervan het in voldoende mate mogelijk maakt de eindkwalificaties te bereiken. De vertaling van de eindkwalificaties in leerdoelen kan beter worden geconcretiseerd en de relatie tussen beide kan meer expliciet worden aangebracht. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma goed Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opbouw van het studieprogramma laat een duidelijke lijn zien en vormt een logisch geheel. Het programma start in de propedeuse met een brede kennismaking met het beroepenveld en biedt in de hoofdfase verdere verdieping. De propedeuse volgt de fasering van het bouwproces, per blok één thema van het bouwproces. Voor het binnenschools curriculum van de hoofdfase van blok 2.3 t/m 3.2 is gekozen voor een fasering naar soorten bouwopgaven met een toenemende mate van complexiteit. Elk NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 21

22 blok kent dezelfde terugkerende reeks van onderwerpen. Het basisvak Bouwtechniek, met een cyclische opbouw, speelt daarin een belangrijke rol. Op deze wijze worden naar de mening van het panel de studieonderdelen op een zinvolle manier aan de orde gesteld en is er sprake van een opbouw van eenvoudig naar complex. De oriënterende stage volgt direct op de propedeuse. Beide hebben een verkennend karakter. Het binnenschoolse hoofdfaseprogramma en de beroepsstage hebben een overeenkomstig verdiepend karakter. De projectopdrachten en leertaken worden aangeboden in een oplopende moeilijkheid en complexiteit. Dat mondt uit in de afstudeeropdracht, waarin studenten in een grote mate van zelfstandigheid een opdracht moeten uitvoeren waarin zij de opgedane kennis moeten integreren. Elk blok wordt zodanig opgezet, dat de kennis en vaardigheden die tijdens het blok worden aangeboden nodig zijn voor de uitvoering van de projectopdracht. Binnen de modulen zijn de basisvakken (kennisontwikkeling) en de practica (vaardigheidsonderwijs) op elkaar afgestemd. De samenhang scoort de laatste twee jaar positief in de studentenmonitor. Dat beeld wordt bevestigd in de gesprekken van het panel met afgestudeerden en studenten. Waren afgestudeerden nog ontevreden over de onsamenhangende opbouw, studenten zijn daar positief over. Ook in de evaluatieve gesprekken van de opleiding met studenten uiten zij komt op dit punt hun waardering. De samenhang wordt geborgd door de curriculumcommissie. Deze zet de lijn uit voor de opbouw van het programma. In het overleg van vakdocenten wordt de samenhang op het niveau van de modulen en projecten tot stand gebracht en bewaakt. Voorts vindt er afstemming plaats van de blokcoördinatoren. Facet 2.4 Studielast voldoende Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De studielast is evenwichtig gespreid over vier perioden per jaar van tien weken. Elk blok wordt afgesloten met een tentamen. Uiterlijk na het daarop volgende blok is er een herkansingsmogelijkheid. Voor alle blokken is er een blokboek met relevante informatie voor de student. Voor de modulen zijn er modulebeschrijvingen. Deze bevatten de informatie die de student nodig heeft om de module te kunnen volgen. Ze bevatten onder meer de doelen, de inhoud, de studielast, de werkvormen en de toetsvormen. De opleiding evalueert de studielast via de studiebegeleiding, de mentorgesprekken, de studentenmonitor en de blokenquêtes. De resultaten van de studentenmonitor geven aan dat de studie goed te doen is in de tijd die ervoor staat. Studenten geven in het gesprek 22 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

23 met het panel aan dat het programma de mogelijkheid biedt om de werklast goed te verdelen. Zij merken verder op dat de studielast voor de richting Architectuur hoog is, maar wel aanvaardbaar. Volgens de Studentenmonitor zijn studenten tevreden over de spreiding van tentamens en herkansingsmogelijkheden. De mate waarin het studierooster zorgt voor spreiding is gedaald van voldoende naar onvoldoende. De snelheid waarmee tentamencijfers bekend worden gemaakt laat nog te wensen over. Uit evaluatieve gesprekken van de opleiding met studenten komt naar voren dat ze het programma goed studeerbaar vinden. Facet 2.5 Instroom goed Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor toelating moeten studenten voldoen aan de formele eisen van de WHW. Als ze daar niet aan voldoen is er de mogelijkheid om de tekorten vooraf weg te werken of tijdens de propedeuse. De hogeschool biedt een wiskundecursus aan om deficiënties op dit terrein op te heffen. Studenten met een mbo-vooropleiding Bouwkunde met wiskunde kunnen een verkorte leerroute volgen van drie jaar. Zij hebben voor 21 studiepunten vrijstellingen in het propedeuseprogramma en 21 studiepunten in het tweede jaar, voor de oriënterende stage (16 studiepunten) en voor enkele andere onderdelen. Mbo-studenten met dezelfde vooropleiding, maar zonder wiskunde, volgen het vierjarige traject en worden in een aparte klas geplaatst. De opleiding bereidt de studenten voor op de onderwijswerkvormen en de verwachte studiehouding door middel van een introductieprogramma, door expliciet stil te staan bij de studiehouding tijdens het inleidende themacollege, door de werkhouding van de studenten tijdens het werken aan de projecten bij te houden en door informatie te verstrekken in een algemeen blokboek voor de propedeuse over de werkvormen en over een efficiënte tijdsplanning. Om studenten te ondersteunen bij het werken in projecten wordt vanaf het begin het vak Bedrijfscommunicatie gegeven. Om een goede aansluiting op de vooropleiding te bevorderen: - is er een speciale projectleider voor alle techniekopleidingen van de hogeschool; - voert de faculteitsdirecteur gesprekken met decanen van middelbare scholen en directeuren van ROC s; - verzorgt de opleiding voorlichtingsbijeenkomsten voor havo en vwo; - kunnen middelbare scholieren zich gedurende drie dagen werken aan een eigen profielwerkstuk; - organiseert de opleiding meeloopdagen voor deze studenten; NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 23

24 - krijgt de opleiding informatie uit de studentenmonitor over de aansluiting op de vooropleiding. De opleiding geeft een bindend negatief studieadvies aan studenten die binnen het eerste jaar minder dan 26 (havo/vwo, mbo-lang) of 34 (mbo-kort) studiepunten hebben behaald. Na twee jaar moeten studenten voor de propedeuse geslaagd zijn. Het propedeuserendement na twee jaar is ongeveer conform de streefnorm van 70%. Het rendement is flink gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor (48%). Uit de Studentenmonitor blijkt dat studenten de aansluiting voor verbetering vatbaar vonden. Dat is de aanleiding geweest om het vak Bedrijfscommunicatie naar voren te halen en het vanaf het begin van de studie te programmeren. De evaluatieve gesprekken van de opleiding met studenten leveren als resultaat dat studenten de aansluiting op de vooropleiding nu goed vinden. Uit de gesprekken van het panel komt naar voren dat studenten zich in het begin van de hbo-studie goed opgevangen voelen door de docenten. De aansluiting op de vooropleiding levert weinig problemen op. In het verleden lag dat moeilijker. Studenten die de deficiëntiecursus wiskunde hebben gevolgd zijn daar tevreden over. Facet 2.6 Duur goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het onderwijsprogramma omvat 168 studiepunten. In de Onderwijs- en Examenregeling is de verdeling over de studiejaren, perioden en onderwijseenheden verantwoord. Met ingang van september 2004 gaat de opleiding over op het European Credits systeem (EC s). Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het didactisch concept kent de volgende uitgangspunten: - competentiegericht leren in een realistische taakomgeving, ontleend aan de beroepspraktijk; - activerend onderwijs, dat studenten stimuleert en motiveert en waarbij ook meer procesgerichte competenties (communicatie, samenwerking)aan bod komen; 24 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

25 - studenten volgen zo veel mogelijk een volledige leercyclus (leercyclus van Kolb: uitvoeren, reflecteren, conceptualiseren, experimenteren). Projectonderwijs is volgens de opleiding het aangewezen middel om deze uitgangspunten te realiseren, omdat deze onderwijsvorm aansluit bij de bouwpraktijk. Naar de mening van het panel sluit deze didactische visie goed aan op de eindkwalificaties. Het onderwijs wordt vormgegeven in projecten, practica en basisvakken. In een project werkt een groep studenten aan het realiseren van een opdracht en reflecteert op de opbrengst. De projectgroep wordt begeleid door een tutor (procesbegeleiding). Daarnaast zijn er vakdocenten beschikbaar om problemen te verhelderen (spreekuur). In de basisvakken verwerft de student kennis via werkvormen als werkcolleges, hoorcolleges, instructiecolleges, themacolleges en zelfstudie. In de practica zijn de werkvormen training en interactieve workshop. De rol van de docent is hier die van expert. Docenten ervaren de didactische keuze als juist, omdat projectonderwijs aansluit bij de beroepspraktijk, omdat de studenten kunnen oefenen in een reële context en omdat het een beroep doet op de zelfwerkzaamheid en de communicatieve vaardigheden van de studenten. Studenten zijn positief over het projectonderwijs. Dat blijkt uit de Studentenmonitor , de evaluatieve gesprekken van de opleiding en de gesprekken van het panel met studenten. Ze vinden dat ze er beter door leren communiceren, een zakelijke houding ontwikkelen en verantwoordelijkheid te nemen. Bovendien is het motiverend en verhoogt het de zelfdiscipline. Ook over de begeleiding zijn ze tevreden. Ook afgestudeerden zijn deze mening toegedaan. Ook het werkveld onderschrijft, volgens evaluatieve gesprekken van de opleiding met werkveldvertegenwoordigers, de keuze voor projectonderwijs. Het draagt bij aan het eindniveau van de student. Bouwen is teamwork en beroepsbeoefenaren in de bouwnijverheid moeten goed kunnen communiceren. Men wijst wel op het gevaar van meeliftgedrag van studenten en op het feit dat de balans tussen breed opleiden en specialistische kennis moet worden bewaakt. Het panel komt tot de slotsom dat de opleiding erin slaagt goed uitvoering te geven aan het gekozen concept. Het concept is bovendien adequaat en goed doordacht. De opleiding heeft een goede vernieuwingsslag gemaakt. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing onvoldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de volgende toetsvormen: - de basisvakken en themacolleges worden getoetst door middel van multiple-choice vragen, open vragen, essayvragen, casustoetsen en opdrachten; NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 25

26 - de practica en workshops worden getoetst door multiple-choice vragen en werkstukken; - in de projecten toetst men het groepsproduct (eindverslag en presentatie) en het groepsproces (peer-assessment); - het buitenschools curriculum wordt getoetst door het uitvoeren van verplichte vaardigheden, door presentaties op school tijdens terugkomdagen en door verplichte opdrachten. De inhoud van de toetsen van de basisvakken en de practica sluit naar de mening van het panel in het algemeen voldoende aan bij de leerstof. De resultaten van de Studentenmonitor bevestigen dat. De kwaliteit van de tentamenvragen laat soms echter te wensen over. De vragen zijn niet altijd helder en eenduidig geformuleerd. De projectbeoordelingen zijn overzichtelijk en er is bij groepsprestaties ook ruimte voor individuele beoordeling van studenten. Uit gesprekken met studenten komt naar voren dat er verbetering is opgetreden ten aanzien van het voorkomen van meeliftgedrag. Het panel stelt vast dat de opgestelde beoordelingscriteria in teveel gevallen onvoldoende worden gehanteerd. Daar zijn positieve uitzonderingen op. Zo worden voor rapportagetechniek de beoordelingsformats goed gebruikt. Daardoor is sprake van eenduidige beoordeling. De beoordeling van de stages weerspiegelt in wisselende mate het niveau en kan beter op de doelen worden afgestemd. De algemene doelen voor de beide stages zijn goed, maar de invulling van persoonlijke stagedoelen en de beoordeling daarop gebeurt volgens studenten niet voldoende. Afgestudeerden geven in het gesprek met het panel aan dat zij de beoordeling van de stages niet scherp genoeg vinden. Er zouden meer onvoldoendes moeten vallen. Voor de beoordeling van de afstudeerwerken is een goed format ontwikkeld. Bij de feitelijke beoordeling wordt dat volgens afgestudeerden en externe deskundigen, die bij de eindbeoordeling betrokken zijn, echter onvoldoende gehanteerd. Afgestudeerden merken bovendien op dat het voorkomt dat studenten van de afstudeergroep die weinig inzet hebben getoond toch afstuderen. Ook werkveldvertegenwoordigers merken op dat de opleiding het meeliften van studenten beter moet voorkomen. De resultaten van de tentamens worden naar de studenten teruggekoppeld tijdens de feedbackweek, twee weken na het tentamen. Uit het gesprek met studenten blijkt dat zij daar tevreden over zijn. De opleiding stelt in haar zelfevaluatierapport vast dat de borging van de kwaliteit van de toetsen moet worden verbeterd. Er zijn geen criteria opgesteld ten aanzien van de betrouwbaarheid, de validiteit en de beoordeling van de toetsen. Elke docent hanteert eigen beoordelingscriteria. Docenten zijn volgens de Personeelsmonitor van mening dat een expliciet toetsbeleid ontbreekt. De opleiding is inmiddels gestart met het opstellen van een projectplan Herziening Toetsbeleid. Doel daarvan is het toetsbeleid tot een gemeenschappelijke taak te maken van alle docenten en om evenwicht te brengen tussen (schriftelijke) vakgebonden toetsen en assessments. De ontwerpfase start in januari De examencommissie krijgt een belangrijke verantwoordelijkheid ten aanzien van het toetsbeleid en van de betrouwbaarheid, validiteit en beoordeling van de toetsen. 26 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

27 Het panel komt alles afwegend tot een onvoldoende beoordeling op het facet. Weliswaar sluiten de toetsen in voldoende mate aan bij de leerstof, maar de borging van de kwaliteit van de beoordeling laat sterk te wensen over. In het algemeen doet zich het probleem voor dat de criteria, die er veelal wel zijn, onvoldoende worden gehanteerd. In het bijzonder is de kwaliteit van de beoordeling van de stages en van het afstuderen wisselend en niet goed geborgd (vergelijk 6.2). Door deze problemen kan de opleiding onvoldoende waarborgen dat alle studenten het vereiste eindniveau behalen. De opleiding komt ook zelf tot de conclusie dat de borging niet in orde is. Het is positief dat zij inmiddels het initiatief heeft genomen tot de uitvoering van het project Herziening Toetsbeleid. Dit staat echter nog in de kinderschoenen. Het plan is nog niet volledig uitgewerkt en het project is nog niet daadwerkelijk van start gegaan. Het geeft daarmee nog geen aanleiding om het facet voldoende te beoordelen. Onderwerp 3 INZET VAN PERSONEEL Facet 3.1 Eisen hbo voldoende Criteria: - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Docenten hebben volgens de opleiding een relatie met de beroepspraktijk als ze een relevante deeltijdfunctie in het werkveld hebben, als ze stages en afstudeeropdrachten begeleiden, als ze als coördinator optreden bij gastcolleges, als ze praktijkgerelateerde projecten uitvoeren, als ze relevante bestuurlijke activiteiten uitvoeren, als ze deelnemen aan kenniskringen en/of als ze de ontwikkelingen in het vakgebied volgen. Het panel vindt dit relevante punten. Uit een overzicht van de kwalificaties, opgenomen als bijlage bij het zelfevaluatierapport, blijkt dat alle docenten aan tenminste één van de genoemde eisen voldoet. Vrijwel alle docenten zijn betrokken bij stages en afstuderen en 25-30% heeft recente werkervaring of bestuurlijke ervaring in het werkveld en evenveel docenten zijn betrokken bij het projectonderwijs. De opleiding heeft voorts contacten met het werkveld via de hogeschoolbrede manifestatie Kennis & Bedrijf, via deelname aan het overleg KennisTransfer Bouw en via de werkveldcommissie. Wanneer wordt geconstateerd dat de verbinding van docenten met de broepspraktijk op zeker moment zwak is, heeft de opleiding mogelijkheden voor docentstages, intervisie met collega s, het volgen van lessen bij collega s of het aanstellen van een docentmentor. Hoewel de mogelijkheden er zijn, geven docenten aan dat het realiseren ervan als gevolg van de strakke onderwijsorganisatie vaak niet haalbaar is. Eén docent heeft een docentstage gedaan, zo blijkt uit het eerder genoemde overzicht. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 27

28 Uit de Studentenmonitor , de blokevaluaties en de evaluatieve gesprekken met studenten blijkt dat ze tevreden zijn over de beroepsgerichtheid van de docenten. Uit de gesprekken met werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden concludeert het panel dat de docenten in het algemeen voldoende op de hoogte zijn van actuele ontwikkelingen. Facet 3.2 Kwantiteit personeel voldoende Criteria: - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor de bepaling van de formatieomvang hanteert de opleiding een aantal uitgangspunten: een toenemende zelfsturing van de student gedurende het opleidingstraject en een toename van individuele begeleiding in de hogere jaren; een gemeenschappelijk eerste en gedeeltelijk tweede studiejaar; door de grote overlap tussen de opleidingen van de faculteit Bouw geven de docenten veelal les aan alle drie opleidingen; elke docent heeft een collega die zonodig zijn deel van het onderwijsprogramma kan overnemen. De opleiding streeft naar een docent-student ratio van maximaal 1:27. De feitelijk ratio is 1:22, een acceptabele ratio om het onderwijs uit te voeren. De opleiding heeft de volgende streefcijfers voor de taakbelasting: 40% voor onderwijsactiviteiten, 40% voor ontwikkelingstaken, 10% voor deskundigheidsbevordering en 10% voor overige taken. Uit een Arbo-onderzoek blijkt dat docenten de taakbelasting als hoog ervaren. Het gesprek van het panel met de docenten bevestigt dit beeld, maar het toont tevens een groot enthousiasme waarmee de docenten hun werk doen. De situatie is niet zodanig, dat de werkdruk de kwaliteit van het onderwijs bedreigt. Ook het lage ziekteverzuimcijfer, van 3%, wijst daarop. Het panel wijst het management er echter wel op de werkbelasting goed te bewaken. Inmiddels is door een werkgroep Taakbelasting, bestaande uit docenten, een start gemaakt met het verkennen van verbetermogelijkheden. Een en ander moet leiden tot een nieuw taakbelastingsmodel. Facet 3.3 Kwaliteit personeel voldoende Criteria: - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. 28 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

29 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit het overzicht van de kwalificaties, opgenomen als bijlage bij het zelfevaluatierapport, blijkt dat de docenten voldoende gekwalificeerd zijn. Ongeveer eenderde van hen heeft een wetenschappelijke opleiding en ongeveer tweederde een hbo-opleiding. Ongeveer tweederde heeft aanvullende cursussen en trainingen gevolgd op vakinhoudelijk of didactisch terrein. De opleiding reserveert 10% van het formatiebudget voor deskundigheidsbevordering. Docenten geven in het gesprek met het panel aan dat ze de ruimte krijgen om cursussen te volgen als ze daar om vragen. Met het oog op de invoering van andere onderwijsvormen zijn door de faculteit cursussen georganiseerd, bijvoorbeeld over coaching en meeliftgedrag. Er is in dit verband echter niet sprake van een gericht professionaliseringsbeleid. Eén keer per jaar worden er functioneringsgesprekken gehouden. Voor deze jaargesprekken is een goed format ontwikkeld. In de gesprekken wordt gesproken over de persoonlijke ontwikkeling van de medewerker en over de plannen om waar nodig tot verbeteringen te komen. De resultaten van de blokevaluaties komen in de gesprekken aan de orde. Uit de Personeelsmonitor blijkt dat docenten vinden dat ze weinig feedback krijgen op hun functioneren. Uit evaluatieve gesprekken van de opleiding met studenten en met alumni en uit de Studentenmonitor blijkt dat studenten en afgestudeerden zeer tevreden zijn over de kwaliteit van de docenten. Hun kennis is up-to-date en ze dragen de stof goed over. Ze typeren de docenten als informeel en hulpgevend. De beschikbaarheid scoort in de studentenmonitor onvoldoende. Uit de gesprekken van het panel met studenten en afgestudeerden spreekt waardering voor de gemotiveerdheid en het enthousiasme van docenten. Het panel heeft dat in het gesprek met docenten evenzo ervaren. Over de didactische kwaliteiten zijn met name afgestudeerden minder tevreden, maar ze signaleren wel een positieve tendens. Onderwerp 4 VOORZIENINGEN Facet 4.1 Materiële voorzieningen goed Criteria: - De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding is gehuisvest in een modern en goed geoutilleerd gebouw. Het beschikt in ruime/voldoende mate over collegezalen, projectruimten, laboratoria en een studielandschap. Daarnaast zijn er pc-lokalen, waar de studenten tevens aan de projecten kunnen werken. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 29

30 Het panel heeft op basis van een bezichtiging en van gesprekken vastgesteld dat de voorzieningen voldoen aan de eisen die de gekozen onderwijsvorm stelt. De collegezalen en projectruimten zijn geschikt en in voldoende mate aanwezig. Er zijn voldoende, ruim opgezette laboratoria met goede werkplekken. Alle relevante practicumactiviteiten kunnen er goed worden uitgevoerd. Het studielandschap is goed voorzien van literatuur op het gebied van de bouwnijverheid. De werkplekken van de docenten beschikken alle nodige voorzieningen. Docenten kunnen van thuis op het hogeschoolnetwerk inloggen. De studenten van de opleiding maken weinig gebruik van de computerfaciliteiten in het studielandschap. De opleiding beschikt over eigen computervoorzieningen (1 pc per 3 studenten). Het panel heeft kunnen vaststellen dat deze zijn voorzien van relevante, moderne softwareprogramma s. De pc-lokalen bieden voldoende mogelijkheden voor studenten om er te werken. Een nadeel is wel dat ze er niet terechtkunnen als er les wordt gegeven. Volgens de Personeelsmonitor is het personeel tevreden over de voorzieningen voor de studenten en de docenten. De Studentenmonitor geeft aan dat de studenten tevreden zijn over de collegezalen en de les- en werkgroepruimten. Desondanks vindt de opleiding dat de werkgroepruimten nog verbeterd kunnen worden. De computervoorzieningen scoren onvoldoende. De opleiding stelt dat dit niet het gevolg is van een te klein aantal computers maar van een overbezetting tijdens piektijden en van het feit dat de computers ook worden gebruikt voor lesdoeleinden. Het is dus een logistieke kwestie. Facet 4.2 Studiebegeleiding goed Criteria: - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op de studievoortgang. - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De binnenschoolse studiebegeleiding omvat het mentoraat, de begeleiding tijdens de projecten en het decanaat. De mentor voert minimaal twee individuele gesprekken per jaar. Naar aanleiding van exitgesprekken, gehouden door de mentor, is deze begeleiding voor de propedeuse sinds 2003 geïntensiveerd. De mentor helpt de student in het eerste jaar bij zijn keuze voor een van de drie bouwopleidingen. De opleiding werkt mee aan het pilotproject Elektronisch Portfolio systeem Folio. Dat kan mentoren en studenten ondersteunen bij het maken en bewaken van afspraken en bij het sturen op resultaten. Tijdens het gesprek van het panel met studenten blijken zij hier nog niet bekend mee te zijn. Tijdens de projecten worden de studenten begeleid door tutoren die optreden als procesbegeleider. Hij begeleidt de samenwerking binnen de groep en bewaakt de afspraken, de actieve deelname en het meeliftgedrag. 30 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

31 Op grond van de resultaten van de Studentenmonitor en van gesprekken met studenten en afgestudeerden stelt het panel vast dat de begeleiding door de mentor en de tumoren in het algemeen goed verloopt. Docenten zijn toegankelijk en behulpzaam. Het mentoraat in de propedeuse is intensief, in de hoofdfase ligt het initiatief voornamelijk bij de student. Bij de stagebegeleiding zijn de stagecoördinator, de stagedocent en de bedrijfsmentor betrokken. De stagecoördinator is verantwoordelijk voor de stage en de voorlichting daarover en kent de stageplaatsen toe. De stagedocent heeft twee formele contactmomenten met de student en de bedrijfsmentor. Tijdens de oriënterende stage organiseert hij één terugkomdag per week. Afgestudeerden zijn blijkens het gesprek met het panel slecht te spreken over de stagebegeleiding. De begeleiders bezochten de studenten niet of nauwelijks op de stageplek en voor zover dat wel gebeurde was de begeleiding ontoereikend. Gezien de opmerkingen die studenten maakten tijdens het gesprek met het panel is er inmiddels verbetering opgetreden. De begeleiding van de oriëntatiestage vinden ze goed. Tijdens de derdejaars stage krijgen ze één keer per vier weken begeleiding op school en bezoekt de stagedocent hen één keer op het bedrijf. Deze bezoeken worden als zinvol ervaren. De voortgang wordt besproken aan de hand van de doelen. Ook uit een door de opleiding gehouden enquête onder studenten en bedrijven over de oriënterende stage blijkt tevredenheid over de begeleiding vanuit de school. Tijdens het afstuderen worden de studenten in de projectgroep begeleid door een vakdocent en een coach. Daarnaast worden de studenten geassisteerd door een expert op een van de toeleverende disciplines. In het begin is er wekelijks begeleiding, later tweewekelijks. Vakdocenten organiseren ter ondersteuning van de studenten verdiepende activiteiten. Afgestudeerden verklaren tegenover het panel tevreden te zijn over de afstudeerbegeleiding. Zij noemen die intensief en enthousiasmerend. Over de beoordeling zijn ze minder te spreken. De mentor registreert en analyseert de voortgang van de studenten met behulp van het studentvolgsysteem Volg+. De studenten ontvangen na iedere periode een overzicht van de behaalde resultaten. Ze kunnen elk moment hun resultaten online opvragen. Voor studenten die hun propedeuse niet binnen één jaar hebben gehaald en die niet een bindend negatief studieadvies hebben stelt de examencommissie een studiepad op. Studenten uit de D-klas (mbo-studenten met een deficiëntie voor wiskunde) hebben een aparte mentor die het studierendement bewaakt. De opleiding gebruikt diverse informatiemiddelen. Op Infonet kunnen studenten onder meer informatie vinden over roosters, roosterwijzigingen, de studentenstatuten, de blokboeken, adressen en telefoonnummers. Roosterwijzigingen worden ook bekend gemaakt op de terminals in de gang en op het bord bij het secretariaat van de faculteit. Studenten zijn blijkens het gesprek met het panel tevreden over de informatievoorziening. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 31

32 Onderwerp 5 INTERNE KWALITEITSZORG Facet 5.1 Evaluatie resultaten goed Criteria: - De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding neemt deel aan de volgende hogeschoolbreed opgezette evaluaties: - de HBO-Monitor: over de kwaliteit en relevantie van de kwalificaties van afgestudeerden; - de personeelsmonitor, die jaarlijks de tevredenheid van medewerkers meet over thema s als de kwaliteit van het leiderschap, de inhoud van het takenpakket, de cultuur binnen de organisatie en de materiële voorzieningen; - de studentenmonitor meet jaarlijks de tevredenheid van de studenten; in de vragenlijsten komen onder meer aan de orde: de opbouw en structuur van het curriculum, de didactische werkvormen, de kwaliteit van de docenten, de toetsing etc.; de resultaten worden vergeleken met de uitkomsten van de blokevaluaties (zie hieronder); - de Risico Inventarisatie en Evaluatie, waarin 1 keer per 3 à 6 jaar knelpunten op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn in relatie tot het werk in kaart worden gebracht. Op opleidingsniveau worden de volgende schriftelijke evaluaties verricht: - de blokenquêtes, die vier keer per jaar na afronding van elk blok schriftelijk worden afgenomen; aan de orde komen de waardering ten aanzien van de basisvakken en practica: de inhoud, de opzet, de aansluiting op andere onderwijseenheden, het blokboek, de kwaliteit van de docenten, de leermiddelen, het niveau en de inhoud van de toets en de studielast; - de stage-enquête, die wordt gehouden onder de stagiairs en de stageverlenende bedrijven; doel is zicht te krijgen op eventuele knelpunten; - de afstudeerevaluaties, om het niveau en de aansluiting met de beroepspraktijk te meten; het (standaard)evaluatieformulier wordt ingevuld door de beoordelaars die betrokken zijn bij het afstuderen en door leden van de werkveldcommissie; thema s zijn onder meer de diepgang van het werkstuk, de wijze van presenteren, de relatie met actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk en het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. Naast deze schriftelijke evaluaties hanteert de opleiding diverse andere middelen om de kwaliteit te meten. In het zelfevaluatierapport worden in dat verband genoemd: - de opleiding voert periodiek overleg met de opleidingscommissie, die bestaat uit studenten en docenten; - de opleiding voert drie keer per jaar overleg met de werkveldcommissie van de Faculteit Bouw; - de examencommissie; 32 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

33 - de jaargesprekken, jaarlijks gehouden functioneringsgesprekken; - de decaan voert exitgesprekken met studenten die de opleiding vroegtijdig verlaten; - de opleiding voert incidenteel onderzoek uit naar ervaringen met toetsen, nieuwe werkvormen, het didactisch concept en nieuwe curricula; de gegevens worden verzameld middels interviews door een onderwijskundige van de faculteit met docenten en studenten; - de oudercontactavond in de propedeuse. Uit het zelfevaluatierapport blijkt dat evaluatieactiviteiten binnen de faculteit enige tijd hebben stilgelegen. Het panel is positief over de wijze waarop de opleiding deze evaluatieactiviteiten sinds 2002/2003 weer heeft opgenomen (personeelsmonitor, studentenmonitor, blokenquêtes en afstudeerevaluaties) en in 2003/2004 heeft aangevuld met een aantal andere (HBO-Monitor en opleidingscommissie). De opleiding hanteert kwantitatieve en kwalitatieve streefdoelen. In het hogeschooldocument Kerngegevens ten behoeve van bilaterale gesprekken van College van Bestuur met faculteit (augustus 2002) zijn streefdoelen opgenomen ten aanzien van de onderdelen onderwijs, studenten, personeel en financiën. In het jaarplan, dat de faculteit in het kader van de planning & controlecyclus opstelt voor het college van bestuur, zijn doelstellingen en gewenste resultaten geformuleerd ten aanzien van de omgeving van de faculteit, van studenten en overige doelgroepen, van onderwijs en onderzoek, van processen en middelen en van financiën. Bij alle onderdelen worden de doelstellingen en gewenste resultaten beschreven, de ondersteuning die nodig is voor de realisatie ervan en de kosten en de dekking daarvan. Facet 5.2 Maatregelen tot verbetering voldoende Criteria: - De uitkomsten van deze evaluaties vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport een overzicht opgenomen, waarin ze per evaluatie-instrument voorbeelden noemt van gesignaleerde knelpunten en uitgevoerde verbeteracties. Zo is naar aanleiding van de uitkomsten van stage-enquêtes tijdens de terugkomdag voor stagiairs meer tijd vrijgemaakt voor het schrijven van het stageverslag. Naar aanleiding van de klacht uit blokenquêtes dat de computerfaciliteiten ontoereikend waren is er een extra computerlokaal ingericht. Aan de doelstelling in het jaarplan ten aanzien van de modernisering van de onderwijsvormen en het curriculum is gevolg gegeven door de implementatie van nieuw onderwijs in de blokperioden 2.4, 3.1, 3.2, 3.3 en 3.4. Uit gesprekken met studenten blijkt dat er naar aanleiding van de uitgevoerde evaluaties verbeteringen worden doorgevoerd. Studenten hebben het panel daar concrete voorbeelden van gegeven. Er wordt in het algemeen snel gereageerd op kritiek en suggesties. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 33

34 De kwaliteitsmedewerker inventariseert en analyseert de resultaten van de evaluaties en rapporteert die naar de blokcoördinatoren en de projectteams. Tevens legt zij de resultaten voor aan de opleidingscommissie voor advies. Naar aanleiding van het gesprek met de kwaliteitsmedewerker stelt het panel vast dat de taken van de blokcoördinatoren in dit verband niet voldoende duidelijk zijn en dat het goed doorspreken van de resultaten en de te ondernemen acties soms moeilijk verloopt als gevolg het feit dat overleg vaak moeilijk te plannen is. Het panel komt tot een voldoende oordeel op grond van het feit dat het op basis van de gesprekken en het materiaal heeft vastgesteld dat de evaluaties leiden tot verbeteringen. Daarbij wordt de kanttekening geplaatst dat de systematiek nog tekorten vertoont. Een duidelijker prioritering is noodzakelijk. Facet 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld voldoende Criteria: - Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De medewerkers van de opleiding worden volgens het zelfevaluatierapport bij de kwaliteitszorg betrokken via de volgende evaluatiemomenten en -instrumenten: - het jaarplan; - functioneringsgesprekken; - een jaarlijkse faculteitsdag; - de personeelsmonitor; - stage- en afstudeerbegeleiding; - follow-up van de acties naar aanleiding van de studentenmonitor; - de blokevaluaties; - het docententeamoverleg. De studenten worden betrokken via deelname aan de blokevaluaties, de studentenmonitor, de opleidingscommissie en de deelraad en door het mentoraat en diverse informele gesprekken. De afgestudeerden worden betrokken via de HBO-Monitor en via de alumnivereniging van het platform techniek van de hogeschool. De opleiding is bezig met de ontwikkeling en implementatie van een eigen alumnibeleid. Het beroepenveld is bij de kwaliteitszorg betrokken door middel van de werkveldcommissie en door stage- en afstudeerbegeleiding. De werkveldcommissie fungeert voornamelijk als klankbord en reageert op voorstellen van de opleiding. Vanuit hun rol als stage- of afstudeerbegeleider geven zij tevens hun mening over de kwaliteit van de studenten en maken zij opmerkingen over de inrichting van de stages. Het curriculum wordt niet diepgaand in de commissie besproken. Wel is 34 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

35 bijvoorbeeld een discussie gevoerd over de noodzaak van een opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde. De werkveldcommissie komt drie à vier keer per jaar bijeen. Uit evaluatieve gesprekken die de opleiding heeft gehouden met studenten en werkveld komt naar voren dat de opleiding te weinig terugkoppelt wat de uitkomsten zijn van de evaluaties en welke acties de opleiding op basis daarvan onderneemt. Studenten bevestigen dat in het gesprek met het visitatiepanel. Uit dat gesprek blijkt echter tevens dat de resultaten wel worden teruggekoppeld in de vorig jaar opgestarte opleidingscommissie. De resultaten van de studentenmonitor verschijnen bovendien op het intranet. In evaluatieve gesprekken van de opleiding met medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld hebben deze aangegeven voldoende actief bij de interne kwaliteitszorg te worden betrokken. Dat beeld wordt bevestigd in de gesprekken van het panel. Onderwerp 6 RESULTATEN Facet 6.1 Onderwijsrendement goed Criteria: - Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. - Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding streeft naar een propedeuserendement van 70% na twee jaar. Voor de gemiddelde studieduur van afgestudeerden en studiestakers hanteert ze als streefcijfer 4,5 respectievelijk 1,35 jaar. De opleiding heeft geen expliciet streefcijfer voor het opleidingsrendement geformuleerd. Het gerealiseerde propedeuserendement na twee jaar is voor de cohorten 1998 tot 2001 gemiddeld ongeveer 64%. De laatste jaren is er sprake van een stijging, naar 66% in De opleiding merkt in haar zelfevaluatierapport op dat het rendement negatief wordt beïnvloed door de groep overigen (niet havo, vwo, mbo). Sinds 1999 heeft men maatregelen getroffen om het rendement te verhogen: - eerstejaars mentoren hebben een student uit de groep overigen toegewezen gekregen; - voor alle studenten is een mentoruur ingeroosterd om de studievoortgang te bespreken; - de invoering van het projectonderwijs, waardoor de studenten vanaf het begin daadwerkelijk aan het werk zijn. De gerealiseerde gemiddelde studieduur van studenten die hun studie hebben gestaakt in de jaren 1998 tot 2003 is 1,63 jaar. In 2003 was het 1,60 jaar. De gemiddelde studieduur van studiestakers ligt dus boven de gestelde streefnorm. Na een forse stijging van de gemiddelde studieduur in 2001 is er de laatste jaren echter weer een daling ingetreden. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 35

36 De gerealiseerde gemiddelde studieduur van de studenten die zijn geslaagd in de jaren 1998 tot 2003 is 3,85 jaar, dus onder de streefnorm. De gemiddelde studieduur daalt de laatste jaren, tot 3,77 jaar in Het gerealiseerde diplomarendement na vijf jaar voor de cohort 1998 is 64%. Het ligt daarmee ruim boven het landelijk gemiddelde van 51,8%. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport een vergelijking gemaakt van de negen technische opleidingen van de Hogeschool Zuyd ten aanzien van de gemiddelde propedeuserendementen en de gemiddelde studieduur van de geslaagden. De opleiding bezet de vierde plaats voor het gemiddelde propedeuserendement en eindigt op de tweede plaats als het gaat om de gemiddelde studieduur van de geslaagden. Facet 6.2 Gerealiseerd niveau voldoende Criteria: - De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De afstudeeropdracht van de blokken 4.3 en 4.4 vormen een proeve van bekwaamheid. Naar de mening van het panel is deze op een goede manier vormgegeven. De student moet aantonen zijn verworven bouwtechnische kennis operationeel te kunnen inzetten voor het uitwerken van een schetsontwerp of voorlopig ontwerp en moet laten zien dat hij integrale oplossingen kan aandragen op het gebied van toeleverende disciplines. Studenten moeten in teamverband en deels individueel een door hen zelf aangedragen probleemstelling (schetsontwerp) uitwerken in een compleet voorlopig ontwerp. Dit moet verder worden uitgewerkt in een definitief ontwerp, een constructief ontwerp en bouwkundige bestektekeningen als voorstel voor een mogelijke realisatie. Ieder teamlid dient een individuele studie te verrichten op het gebied van de begeleidende vakdiscipline. De architectuurstudenten maken een architectonisch ontwerp op basis van een gegeven programma van eisen en een specifieke locatie. De eindbeoordeling van de afstudeeropdracht omvat de beoordeling van het eindwerkstuk, het logboek (de beschrijving van de procedure hoe men tot het resultaat is gekomen), de eindpresentatie en de kwaliteit van de individuele studie. Ook de samenwerking binnen de groep wordt meegewogen. Bij de beoordeling zijn inhoudsdeskundigen uit het werkveld betrokken. Werkveldvertegenwoordigers bevestigen dat tegenover het panel. Zij merken daarbij wel op dat hun inbreng niet een beoordeling op concrete punten betreft, maar meer een algemene indruk. Afgestudeerden melden dat de beoordeling in de groepen soms niet eerlijk verloopt. Een lagere inzet van groepsleden wordt niet voldoende weerspiegeld in de beoordeling. Werkveldvertegenwoordigers zien die verschillen overigens niet. Het panel heeft een aantal afstudeerproducten ingezien en vindt het niveau voldoende. Ook werkveldvertegenwoordigers zijn van mening dat de afstudeerproducten van goede kwaliteit en actueel zijn. Voor de beoordeling is een helder format ontwikkeld. Als 36 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

37 kanttekening merkt het panel op dat dit format niet overeenkomt met de beoordelingsmethodiek die vooraf aan de studenten is gegeven. Zij zijn overigens wel op de hoogte van de onderdelen waarop het afstuderen wordt beoordeeld. De opleiding krijgt informatie over de kwaliteit van de afgestudeerden en het niveau van de gerealiseerde eindkwalificaties op basis van de bereikte resultaten op de afstudeerwerkstukken en -presentaties, via de externe beoordelaars bij het afstuderen, via de leden van de werkveldcommissie die betrokken zijn bij het afstuderen, via de bedrijfsbegeleiders en via evaluaties van de inhoudelijke en de toetskwaliteit. Uit evaluatieve gesprekken van de opleiding met werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden blijkt volgens het zelfevaluatierapport dat de afgestudeerden voldoende technisch zijn geschoold, over communicatieve vaardigheden beschikken, zelfstandig kunnen werken en breed en multidisciplinair inzetbaar zijn. Als kanttekening wordt opgemerkt dat de diepgang in de afstudeeropgave kan worden verbeterd. Werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden geven tijdens het gesprek met het panel aan tevreden te zijn over het niveau. De afgestudeerden zijn generalisten die over voldoende basiskennis beschikken en breed zijn opgeleid. Specialistische kennis is in voldoende mate aanwezig. Die wordt in het bedrijf waar nodig aangevuld. Wel wordt opgemerkt dat er meer aandacht besteed zou moeten worden aan kostentechnische en uitvoeringsaspecten. Ze zijn positief over de niet-technische vaardigheden van de afgestudeerden, die door het projectonderwijs sterker naar voren komen. De technische kennis lijdt daar niet te veel onder. De mentaliteit en instelling van de studenten en de afgestudeerden noemen zij zeer goed. Bovendien zijn ze in staat om zich in korte tijd nieuwe dingen eigen te maken. Het panel is, op grond van de afstudeerwerken die ze heeft gezien en op basis van de mening van het werkveld en de afgestudeerden, van oordeel dat de bereikte resultaten en het gerealiseerd niveau voldoende zijn. De borging van de eindkwalificaties schiet echter tekort (vergelijk 2.8). In de eindafweging ten aanzien van de beoordeling van het facet heeft het panel de gerealiseerde kwalificaties laten prevaleren boven de borging ervan. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 37

38 38 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

39 Deel C: Bijlagen NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 39

40 40 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

41 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 41

42 42 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

43 Bijlage 2: Beknopt CV panelleden NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 43

44 Voorzitter Naam Eijnatten Initialen F.M. Tussenvoegsel(s) van Titulatuur dr. M/V M Geboortedatum Auditdeskundigheid (Heeft u ervaring als INK- of ISO-auditor?) Lid HBO-visitatiecommissie Technische Bedrijfskunde Oud voorzitter/lid visitatiecommissie Ja, 2001/2002, Technische Bedrijfskunde (Wilt u aangeven of de hiernaast opgenomen informatie correct is en eventueel aanvullen?) Heeft u gefunctioneerd als dagvoorzitter? Ja, 2001/2002, Technische Bedrijfskunde Onderwijsdeskundigheid Associate professor (UHD), TU Eindhoven (Bent u onderwijskundige of werkzaam geweest in de onderwijssector?) Werkvelddeskundigheid Technische Bedrijfskunde op universitair nivo (Wilt u hierbij aangeven welke relevante werkervaring u heeft?) Internationale deskundigheid Diverse functies op Europees en mondiaal (Wilt u hierbij aangeven of u deskundigheid over niveau, USA Academy of Management de internationale ontwikkeling van het Internationale bedrijfskunde, vakgebied heeft?) Personeelsmanagement (vakinhoudelijk) Domeindeskundigheid Agrarische bedrijfskunde (Wilt u hiernaast aangeven voor welk domein u Agrologistiek deskundigheid heeft?) Bedrijfskunde en agribusiness Bedrijfskundige informatica Bouwtechnische bedrijfskunde Communicatie Facilitaire dienstverlening Facilitaire dienstverlening/facility management Internationale bedrijfskunde, (vakinhoudelijk) Marketing management (vakinhoudelijk) Personeel en Arbeid Personeelsmanagement (vakinhoudelijk) Opleiding(en) 1985 Doctor sociale wetenschappen KUN 1978 doctoraal psychologie/organisatiepsychologie Universiteit Tilburg Werkervaring heden Heden universitair hoofddocent TU Eindhoven Universitair docent KUN Voor meer details zie uitgebreid CV 44 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

45 Panellid Naam Lubbers Initialen P. Tussenvoegsel(s) Titulatuur ir. M/V M Geboortedatum Auditdeskundigheid Nee. (Heeft u ervaring als INK- of ISO-auditor?) Oud voorzitter/lid visitatiecommissie Nee. (Wilt u aangeven of de hiernaast opgenomen informatie correct is en eventueel aanvullen?) Heeft u gefunctioneerd als dagvoorzitter? Onderwijsdeskundigheid (Bent u onderwijskundige of werkzaam geweest in de onderwijssector?) Werkvelddeskundigheid (Wilt u hierbij aangeven welke relevante werkervaring u heeft?) Internationale deskundigheid (Wilt u hierbij aangeven of u deskundigheid over de internationale ontwikkeling van het vakgebied heeft?) Domeindeskundigheid (Wilt u hiernaast aangeven voor welk domein u Nee. Ja/nee, heb als gastdocent aan de TUE 4x2 uur les gegeven. Projectleider uitvoering. Projectleider bouwmanagement. Projectontwikkelaar a) commercieel b) woningcorporatie. Ja, op Europees gebied. Bouwkunde en Bouwtechnische bedrijfskunde. deskundigheid heeft?) Opleiding(en) Atheneum, College Noetsele te Nijverdal. Vakken: Nederlands, Engels, natuurkunde, wiskunde A, wiskunde B, economie 1 en economie Technische Universiteit Eindhoven, bouwkunde. Afgestudeerd bij prof. ir. J. Westra in de vakgroep BPU (Bouw Productie en Uitvoering), afstudeerdifferentiatie productietechniek / innovatieve bouwtechniek. Ik heb mij bezig gehouden met het maken en het uitwerken van een ontwerp voor een Nederlands paviljoen voor de wereldtentoonstelling 2000 in Hannover. Hierbij was het hergebruik van het paviljoen als kantoor voor de periode na de wereldtentoonstelling een belangrijk item Masterclass Strategische projectontwikkeling, een postdoctorale opleiding gegeven door de Academie van Management van de Rijksuniversiteit Groningen heden Open Universiteit Bedrijfskunde Werkervaring Projectleider Bouwteam General Contractors Projectleider An Archi Projectleider BOAG Ontwikkelingsmanager Altus advies en ontwikkeling 2003-heden Projectontwikkelaar Woonzorg Nederland. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 45

46 Panellid Naam Paalman Initialen P.F.M. (Peter) Tussenvoegsel(s) Titulatuur ir. M/V m Geboortedatum 6 maart 1953 Auditdeskundigheid Ja, ISO-auditor (Heeft u ervaring als INK- of ISO-auditor?) Oud voorzitter/lid visitatiecommissie (Wilt u aangeven of de hiernaast opgenomen informatie correct is en eventueel aanvullen?) Heeft u gefunctioneerd als dagvoorzitter? Niet voor NQA visitaties Onderwijsdeskundigheid (Bent u onderwijskundige of werkzaam geweest in de onderwijssector?) Werkvelddeskundigheid (Wilt u hierbij aangeven welke relevante werkervaring u heeft?) CEO, Pacon Consultancy Internationale deskundigheid (Wilt u hierbij aangeven of u deskundigheid over de internationale ontwikkeling van het vakgebied heeft?) Domeindeskundigheid (Wilt u hiernaast aangeven voor welk domein u deskundigheid heeft?) Onderwijskundige en werkzaam geweest in de onderwijssector ( ) Project Manager, Royal Dutch/Shell Group Internal Auditor, Royal Dutch/Shell Group Competencies: Project Management, IT & Major Capital Investments (International) - Internal Audit, Multi Disciplinary (Global) - Educational Services, Course Development Project Management (Anglo-Saxon) Bedrijfskundige informatica, Bouwkunde, Bouwtechnische bedrijfskunde, Civiele techniek, Geodesie, Informatica en informatiekunde, Informatiedienstverlening en -management, Petroleum- en gastechnologie, Ruimtelijke ordening en planologie, Verkeerskunde en Werktuigbouwkunde Opleiding(en) Civil Engineer (BSc/MSc) Full Lecturing Degree (NL) Post Masters (Royal Dutch/Shell Group) Mar Auditing in a technical Environment (IIA) Oct Safety Management Audit Training Jul Leadership Challenge Jun Developing EP Business Skills (Oil & Gas) Nov Contractor Safety Management (VVA 2) Feb Contractor Safety Management (VVA 1) Oct Incident Investigation & Analysis (Tripod) Apr Soil Remediation (M19 Certificate) Apr Scaffolding Safety management Nov HSE in Projects Jul Advanced Negotiation Skills Sep Advanced Project Engineering Oct EP Business Course (Oil & Gas) Jun Business Systems Analysis 46 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

47 Werkervaring BosKalis/Westminster Geo Surveyor and Construction Superintendent Civil (Europe & West Africa) Associated Consulting Engineers Structural Designer Civil (Europe) Project Engineer Civil (Europe & USA) Dutch Ministry of Education Implementation of Civil Engineering department at Poly Technical Institutes (Den Hague & Gouda). Team leader of the combined Civil Engineering / Building Environment section (June) Royal Dutch/Shell Group IT Specialist (Europe) Civil Engineer (Europe) Project Engineer Multi Disciplinary (Europe) Project Manager Multi Disciplinary (Europe) Technical Auditor Co & Lead (Global) 2004 Pacon Consultancy CEO/Consultant NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 47

48 Student-lid Naam Stoop Initialen L.G. Tussenvoegsel(s) Titulatuur M/V V Geboortedatum Opleiding Welke opleiding volgt u thans? HTS Bouwkunde Wat is de naam van het opleidingsinstituut? Hogeschool Rotterdam In welk studiejaar studeert u? 2 e Volgt u een voltijd, deeltijd, duale of Voltijd afstandsstudie of wellicht anderszins? Bij welke activiteiten bent u binnen de opleiding Ik was voorzitter van de opleidingscommissie betrokken? vorig jaar Auditdeskundigheid (Heeft u ervaring als INK- of ISO-auditor?) Bent u eerder lid geweest van een Ja, 3 keer in 2004 visitatiecommissie? Onderwijsdeskundigheid nee (Bent u onderwijskundige of werkzaam geweest in de onderwijssector?) Werkvelddeskundigheid (Wilt u hierbij aangeven welke relevante werkervaring u heeft?) Internationale deskundigheid (Wilt u hierbij aangeven of u deskundigheid over de internationale ontwikkeling van het vakgebied heeft?) Domeindeskundigheid (Wilt u hiernaast aangeven voor welk domein u deskundigheid heeft?) Opleiding(en) 1998 Mavo diploma behaald 2000 Havo diploma behaald 2004 Certificaat van de NQA auditcursus Werkervaring Gebruikelijke studenten bijbaantjes zoals bij AH, in de horeca enz. Op school heb ik de studieadviseur geholpen bij het uitwerken van de module-evaluaties Veel commissie werk (gedaan en doe) op de studentenvereniging waar ik lid ben. 48 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

49 NQA-auditor Naam Veen Initialen L.S. Tussenvoegsel(s) van der Titulatuur drs. M/V M Geboortedatum 14 mei 1950 Auditdeskundigheid Ja, 4 jaar auditervaring bij HBO-raad en NQA (Heeft u ervaring als INK- of ISO-auditor?) Oud voorzitter/lid visitatiecommissie (Wilt u aangeven of de hiernaast opgenomen - Secretaris visitatiecommissies NQA-auditor visitatiepanels informatie correct is en eventueel aanvullen?) Heeft u gefunctioneerd als dagvoorzitter? Nee Onderwijsdeskundigheid Ja, zie onder werkervaring (Bent u onderwijskundige of werkzaam geweest in de onderwijssector?) Werkvelddeskundigheid (Wilt u hierbij aangeven welke relevante werkervaring u heeft?) - advies over onderwijskundige, organisatie- en beleidsvraagstukken - projectmanagement - zie onder werkervaring Opleiding(en) Gymnasium B Technische Universiteit Delft: civiele techniek Rijksuniversiteit Groningen: wis- en natuurkunde Rijksuniversiteit Groningen: sociale wetenschappen, doctoraalexamen andragogie , Rijksuniversiteit Utrecht: deeltijdstudie filosofie Informatica Ambi I1+HE Cursus Welzijnsmarketing ISW: Hoger Management Non-profit Organisaties Open Universiteit: Statistiek + Methoden & Technieken van Onderzoek 2003 Thymos cursussen Verzakelijking en Adviesvaardigheden 2003 Training Auditor Hoger Onderwijs NQA i.s.m. Lloyds Register Werkervaring RUG: studentassistent Pedagogische en Andragogische Wetenschappen RUG: studentassistent Interdisciplinaire Onderwijskunde Gemeente Hoevelaken: beleidsmedewerker Provincie Zeeland: projectleider AKU-project (kunstzinnige vorming en amateuristische kunstbeoefening) Landelijk Ondersteuningsinstituut Kunstzinnige Vorming: projectmedewerker PABO Zeeuws Steunpunt Volwasseneneducatie: adviseur educatie en organisatie Regionaal Educatief Centrum Zeeuwsch- Vlaanderen: adviseur educatie en organisatie Regionaal Opleidingencentrum Westerschelde: stafmedewerker HBO-raad: beleidsmedewerker kwaliteitszorg NQA: adviseur/auditor NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 49

50 50 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

51 Bijlage 3 De zelfevaluatie in verband met NVAO-accreditatie Vragen en aanwijzingen Basiskwaliteit HBO-bachelor Maart 2003 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 51

52 Onderwerp Facet Preambule Doelstellingen van de opleiding (beoogde eindkwalificaties) Niveau bachelor Domeinspecifieke eisen Oriëntatie hbo bachelor Programma Eisen hbo Relatie doelstellingen en inhoud programma Samenhang in opleidingsprogramma Studielast Instroom Duur Afstemming tussen vormgeving en inhoud Beoordeling en toetsing Inzet van personeel Eisen hbo Kwantiteit personeel Kwaliteit personeel Voorzieningen Materiële voorzieningen Studiebegeleiding Interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten Maatregelen tot verbetering Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Resultaten Onderwijsrendement Gerealiseerde niveau Bijzondere kwaliteitskenmerken (facultatief) Differentiatie en profilering Kwaliteit Concretisering Onderscheidend karakter Bijlage1. Kengetallen NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

53 Preambule Uitgangspunt Een zelfevaluatie kan meerdere functies hebben en vele doelen dienen. De waarde ligt in eerste instantie in de mate waarin de opleiding de zelfevaluatie benut voor de eigen beleidsvoering, in het bijzonder wat betreft de interne kwaliteitszorg. In deze brochure ligt echter de nadruk op de zelfevaluatie in dienst van de accreditatieaanvraag bij de NVAO. Er wordt in die zin dus ingezoomd op de verantwoordingsfunctie en op basiskwaliteit. De onderwijsinstelling dient met een extern onafhankelijk visitatierapport aan te tonen dat haar opleiding aan de kwaliteitscriteria van de NVAO voldoet. De zelfevaluatie vormt het vertrekpunt voor de objectieve oordeelsvorming door een extern visitatiepanel. De mate waarin de zelfevaluatie op overtuigende wijze aantoont dat aan de kwaliteitscriteria wordt voldaan, bepaalt voorts de intensiteit van nadere materiaalbestudering en gespreksvoering door het visitatiepanel. Kwaliteitscriteria NVAO Voor het beoordelen van basiskwaliteit zijn door de NVAO in totaal 30 kwaliteitscriteria geformuleerd, die zijn ondergebracht bij 21 facetten. Per facet moet uiteindelijk door een visitatiepanel worden bepaald of de opleiding hierop een: - onvoldoende - voldoende - goed of - excellent scoort. De 21 facetten zijn op hun beurt ingedeeld naar 6 onderwerpen. Het oordeel dat een visitatiepanel velt per onderwerp komt tot stand op basis van weging van oordelen over de afzonderlijke facetten van dat onderwerp. Voor een positief totaaloordeel moet het oordeel over elk onderwerp tenminste voldoende zijn. 30 criteria 21 facetten 6 onderwerpen totaaloordeel Centrale vragen bij oordeelsvorming (visitatiepanel) Om te bepalen of aan de kwaliteitscriteria wordt voldaan, zijn voor de externe kwaliteitsbeoordelaars van NQA de volgende vragen van belang: - Doelen: welke ambitie heeft de opleiding ten aanzien van een bepaald onderwerp: welke kwaliteit wordt nagestreefd; welke resultaten worden beoogd, kortom; wat zijn de eigen doelen? - Borging: hoe borgt de opleiding dat deze doelen kunnen worden bereikt; zijn beleid, management en processen logisch op die eigen doelen afgestemd? NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 53

54 - Resultaten: hoe verhouden de resultaten zich tot de eigen doelen (mede in vergelijking met andere opleidingen)? - Verbetering: indien het borgen en bereiken van de doelen te wensen overlaat, zijn er dan verbeteringen in het vooruitzicht? Informatiegehalte zelfevaluatie Om de bovenstaande vragen te kunnen beantwoorden, zal de zelfevaluatie hierover voldoende informatie moeten bevatten. Het gaat dan om de volgende vier typen van informatie: 1. Richtinggevende informatie: eigen visie en doelstellingen, eigen kwaliteitsopvattingen, waar mag de opleiding op worden afgerekend? 2. Beschrijvende informatie: hoe reilt en zeilt de opleiding, hoe zijn processen ingericht, welke afspraken zijn gemaakt, et cetera? 3. Evaluatieve informatie: worden de doelen bereikt, hoe waarderen betrokkenen (met name studenten, afnemers en personeel) de verschillende facetten (evaluatieuitkomsten), en welke kwantitatieve resultaten worden bereikt (kengetallen)? 4. Analytische informatie: gezien 1 t/m 3: hoe is het met de kwaliteit gesteld, welke conclusies kunnen hierover worden getrokken, worden de eigen doelen waargemaakt, zijn er discrepanties tussen doelstelling en doelbereiking, welke oorzaken zijn er voor aan te wijzen en welke verbeteringen zijn (of worden) hierop ingezet? Om te bewaken dat het informatiegehalte voldoende is voor de oordeelsvorming zijn per facet relevante vragen ter beantwoording door de opleiding gegeven. Deze vragen zijn dus rechtstreeks ontleend aan de NVAO-facetten en -criteria. Als hulpmiddel voor de beantwoording van die vragen zijn per vraag aanwijzingen voor die beantwoording gegeven. Opbouw zelfevaluatie Het is van belang dat de visitatiepanels de benodigde informatie voor elk van de 21 facetten op een efficiënte wijze tot zich kunnen nemen. Dit zou kunnen door de opbouw van de zelfevaluatie (de hoofdstukindeling) het NVAO-kader te laten volgen: I. Doelstellingen van de opleiding (beoogde eindkwalificaties) II. Programma III. Inzet van personeel IV. Voorzieningen V. Interne kwaliteitszorg VI Resultaten VII Indien van toepassing: Bijzonder kwaliteitskenmerk 54 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

55 Een andere ordening is mogelijk, mits de benodigde informatie per facet snel toegankelijk is voor de panels. Hierover kunt u desgewenst afspraken maken met NQA. Zoals hierboven reeds is aangegeven, stelt NQA ten aanzien van elk facet een of meerdere vragen waarop in de zelfevaluatie een antwoord wordt gegeven. Deze vragen hebben betrekking op het betreffende facet en de daarbij behorende criteria. Voor de beantwoording van die vragen zijn aanwijzingen gegeven over zaken die beschreven en documenten waarnaar verwezen kan worden. Deze aanwijzingen zijn indicatief en niet voorschrijvend bedoeld. Omvang Het zelfevaluatierapport zal als zelfstandig document gelezen moeten kunnen worden; het zal dus voldoende informatie moeten bevatten. Bijlagen dienen als naslagwerk. Gevraagd wordt om de volgende bijlagen mee te sturen: - overzicht van beoogde eindkwalificaties; - het beroepsprofiel; - studiegids; - overzicht van programma/curriculum (voor elke variant en locatie); - overzicht van personeel (kwalificaties docenten); - kengetallen. In het zelfevaluatierapport kan daarnaast belangrijke informatie uit andere documenten worden opgenomen, onder verwijzing naar deze documenten (die tijdens het bezoek ter inzage worden gelegd). In de aanwijzingen is te vinden om welke documenten het kan gaan. Indien dat nodig is voor de oordeelsvorming door de panels, kan de opleiding (zowel vóór, tijdens, als na het bezoek) om aanvullende informatie gevraagd worden. NQA zal zich echter inspannen om de informatielast zo beperkt mogelijk te houden. Door het duidelijk verwijzen naar andere documenten kan het zelfevaluatierapport beperkt blijven tot ten hoogste 40 pagina s per opleiding, in uitzonderlijke gevallen van grote complexiteit (veel locaties en varianten) tot maximaal 80 pagina s. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 55

56 1. Doelstellingen van de opleiding (beoogde eindkwalificaties) 1.1 Niveau bachelor - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. 1.2 Domeinspecifieke eisen - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). 1.3 Oriëntatie hbo bachelor - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. 56 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

57 Vragen Welke eindkwalificaties worden beoogd? Bij welke algemene, internationaal geaccepteerde beschrijving van het bachelorniveau sluiten de beoogde eindkwalificaties aan? Op welk specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen hebben de beoogde eindkwalificaties betrekking? Bij welke eisen van (buitenlandse) vakgenoten en de (buitenlandse) beroepspraktijk sluiten de beoogde eindkwalificaties aan? Aan welke door het beoogde beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties zijn de beoogde eindkwalficaties ontleend? Waaruit blijkt dat de beoogde eindkwalificaties betrekking hebben op (ten minste) het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar? Facet Aanwijzing 1.1 Verwijs naar een document waarin expliciet is 1.2 beschreven voor welke specifieke competenties of 1.3 specifieke kennis, houding, inzicht en vaardigheden de opleiding studenten beoogt op te leiden. Voeg dit document bij als bijlage. 1.1 Geef aan wat voor de instelling het bachelorniveau van een (beroepsgerichte) opleiding bepaalt. Welk internationaal referentiekader heeft de instelling hiervoor? Beschrijf hoe dit referentiekader in de beoogde eindkwalificaties tot uitdrukking komt. U zou hiervoor de Dublin-descriptoren (zie bijlage 2 in het NVAOaccreditatiekader) kunnen gebruiken. Deze beschrijven het bachelorniveau op een generiek abstractieniveau. De opleiding zou daarbij per descriptor kunnen aangeven voor welke beoogde eindkwalificaties de descriptor relevantie heeft. Indien u hierbij ondersteuning nodig heeft, of als u wilt weten hoe de Dublin-descriptoren zich verhouden tot de generieke kernkwalificaties van de Commissie Franssen/ proefaccreditering, neemt u dan contact op met NQA. 1.3 Beschrijf het beroepenveld waarvoor de opleiding beoogt op te leiden. 1.2 Verwijs naar het document waarin de wensen en behoeften van het beoogde beroepenveld tot uitdrukking komen. Voeg dit document als bijlage bij het zelfevaluatierapport. Het gaat hierbij om een actueel, 1.2 door (of in samenspraak met) het werkveld opgesteld beroepsprofiel. Geef aan of er internationale standaarden voor het beroep (en daarmee voor de opleiding) bestaan. Denk daarbij ook aan buitenlandse beroeps- of opleidingsprofielen of specifieke gegevens over buitenlandse opleidingen. Beschrijf hoe dit referentiekader zich verhoudt tot de beoogde eindkwalificaties. 1.3 Wat moet de afgestudeerde ten minste kunnen en kennen om een goede start te kunnen maken in het beoogde beroepenveld? Beschrijf hoe dit in de beoogde eindkwalificaties tot uitdrukking komt. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 57

58 2. Programma 2.1 Eisen hbo - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Vragen Op welke wijze beoogt de opleiding kennisontwikkeling door studenten plaats te laten vinden? Welke rol heeft vakliteratuur daarbij? Hoe ontleent de opleiding studiemateriaal aan de beroepspraktijk? Hoe komen studenten in aanraking met de actuele beroepspraktijk? Hoe wordt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden vormgegeven? Op welke wijze is sprake van interactie met (toegepast) onderzoek? Hoe wordt geborgd dat studenten de actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline meekrijgen? Welke aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk heeft de opleiding? Ervaren studenten, afgestudeerden en afnemend werkveld dat sprake is van een actueel en praktijkgericht programma? Aanwijzingen Beschrijf hoe u de kennisontwikkeling door studenten programmeert. Voeg de studiegids bij als bijlage bij het zelfevaluatierapport. Beschrijf hoe gebruik gemaakt wordt van vakliteratuur over de opleiding als geheel. Stel (via de studiegids of via het materiaal dat ter inzage wordt gelegd) een lijst beschikbaar van vakliteratuur die wordt gebruikt. Beschrijf hoe de opleiding gebruik maakt van aan de praktijk ontleend studiemateriaal. Hoe wordt dat studiemateriaal ingezet in het programma? Geef aan hoe studenten in aanraking komen met de actuele beroepspraktijk: welke werkveldbezoeken, stages / praktijkperioden zijn in het programma opgenomen? Welke doelen zijn aan die programmadelen gekoppeld? Bij welke (buitenlandse) instellingen kunnen studenten stage lopen? Worden er gastcolleges gegeven door mensen uit het werkveld? Beschrijf hoe de ontwikkeling van beroepsvaardigheden binnen het programma vorm krijgt (bijvoorbeeld via vaardighedenlijn, praktijklessen, praktijkopdrachten, stages). Beschrijf hoe studenten in aanraking komen met (toegepast) onderzoek. Geef aan hoe relevante onderzoeksresultaten ingebracht worden in het programma. Zijn docenten betrokken bij de opzet / uitvoering van onderzoek? Is er een lectoraat of kenniskring dat specifieke betekenis heeft voor de opleiding? Moeten studenten zelf onderzoeksopdrachten uitvoeren, of moeten zij met onderzoeksresultaten werken? Geef aan hoe u waarborgt dat de actuele ontwikkelingen in het vakgebied/discipline binnen het programma aan bod komen. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van recente artikelen uit vaktijdschriften, afspraken / beleid rond de actualisering van de inhoud van modulen en daarbij horende readers. Beschrijf de structurele contacten met de beroepspraktijk. Is er bijvoorbeeld een werkveldcommissie? Zijn er andere verbanden met de actuele beroepspraktijk? Wat is de invloed hiervan op het programma? Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen studenten, afgestudeerden, werkveld) over actualiteit en praktijkgerichtheid van het opleidingsprogramma (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? 58 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

59 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Vragen Wat is het programma van de opleiding? Hoe worden de beoogde eindkwalificaties qua niveau (zie 1.1) geconcretiseerd in het programma? Hoe worden de beoogde eindkwalificaties qua oriëntatie (zie 1.3) geconcretiseerd in het programma? Hoe worden de beoogde eindkwalificaties qua domeinspecifieke eisen (zie 1.2) geconcretiseerd in het programma? Hoe vindt de vertaling van eindkwalificaties in leerdoelen in het programma plaats? Ervaren studenten dat door middel van het programma de eindkwalificaties kunnen worden bereikt? Aanwijzingen Beschrijf kort het programma van de opleiding, inclusief (voornaamste verschillen tussen) eventuele varianten en locaties. Voeg een overzicht van het programma (curriculum) bij als bijlage bij het zelfevaluatierapport. Geef daarbij aan hoe de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen worden geconcretiseerd in het curriculum. Beschrijf hoe binnen de opleiding geborgd wordt dat alle kwalificaties binnen het programma gedekt zijn. Beschrijf hoe de koppeling van de beoogde eindkwalificaties aan leerdoelen van programmaonderdelen tot stand is gekomen. Geef in het programmaoverzicht aan welke leerdoelen bij welke eindkwalificaties horen. Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen afgestudeerden, studenten) over de aansluiting van het opleidingsprogramma op de beoogde eindkwalificaties (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 59

60 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Vragen Hoe wordt geborgd dat studenten een inhoudelijk samenhangend programma volgen? Ervaren studenten die samenhang ook? Aanwijzingen Geef aan welke samenhang naar uw opvatting in het programma bestaat. Is er een logische relatie tussen programmaonderdelen en tussen studiefases; hoe worden deze op elkaar afgestemd? Besteed ook aandacht aan eventuele internationale programmaonderdelen en hoe deze passen binnen de visie op internationalisering. Geef aan op welke manier de samenhang in de opleiding gewaarborgd wordt. Welke rol speelt het opleidingsmanagement daarin, hoe vindt afstemming tussen (groepen) docenten plaats? Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen studenten, afgestudeerden) over de inhoudelijke samenhang binnen het opleidingsprogramma (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? 2.4 Studielast - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Vragen Hoe worden factoren die de studievoortgang belemmeren weggenomen? Ervaren studenten een studeerbaar programma? Aanwijzingen Geef aan wat de opleiding doet om een efficiënte studievoortgang mogelijk te maken. Hoe houdt de opleiding zicht op de vraag of zich belemmerende factoren voordoen? Welke stappen zet de opleiding wanneer zich problemen voordoen? Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen studenten, afgestudeerden) over de studeerbaarheid van het opleidingsprogramma (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? 60 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

61 2.5 Instroom - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Vraag Hoe wordt geborgd dat er aansluiting is qua vorm? Hoe wordt geborgd dat er is aansluiting is qua inhoud? Hoe wordt gedifferentieerd tussen instromende vwo-studenten, havostudenten en andere instromende studenten? Ervaren studenten de aansluiting ook? Aanwijzing Geef aan welke werkvormen de opleiding hanteert aan de start van de opleiding. Hoe sluiten die werkvormen aan op de vooropleiding van studenten? Beschrijf eventuele activiteiten die de opleiding aanbiedt om studenten te introduceren in de verwachte studiehouding c.q. de gehanteerde werkvormen. Geef aan welke toelatingseisen de opleiding stelt, welke deficiëntieprogramma s worden aangeboden voor studenten die bepaalde vakken niet voldoende beheersen, en/of welke mogelijkheden er zijn voor bijscholing dan wel extra begeleiding. Beschrijf welke verkorte leerroutes worden aangeboden, en hoe en wanneer studenten in aanmerking komen voor vrijstellingen. Geef aan hoe de opleiding nagaat of sprake is van voldoende inhoudelijke aansluiting. Wordt bijvoorbeeld een assessment gehanteerd voor instromende studenten? Geef aan op welke manier gedifferentieerd wordt tussen vwo-instroom, havo-instroom en anderen. Beschrijf of en hoe de opleiding studieresultaten van verschillende groepen monitort, en hoe wordt ingespeeld op voorkomende aansluitingsproblemen. Welke activiteiten worden ondernomen om de aansluiting van (buitenlandse) studenten met een buitenlandse vooropleiding te bevorderen? Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen studenten) over de aansluiting van de opleiding op de vooropleiding (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? 2.6 Duur - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Vragen Voldoet de opleiding aan de formele eis van 240 studiepunten? Waaruit blijkt dat? Aanwijzingen Geef aan hoe uit de opbouw van het opleidingsprogramma en de omvang van modulen blijkt dat de totale studiebelasting van de opleiding aan de formele eis voldoet. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 61

62 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Vragen Aanwijzingen Wat is het didactisch concept van de opleiding? Beschrijf het didactisch concept van de opleiding. Hoe verhoudt dat didactisch concept zich tot de Beschrijf kort hoe het didactisch concept zich beoogde eindkwalificaties (doelstellingen)? verhoudt tot (afgestemd is op) de doelstellingen Ervaren studenten dat de gehanteerde werkvormen adequaat zijn en aansluiten bij het didactisch concept? van de opleiding. Beschrijf de uitwerking van het didactisch concept naar het gebruik van verschillende werkvormen binnen de opleiding. Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen studenten, afgestudeerden) over het didactisch concept en de gehanteerde werkvormen binnen de opleiding (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? 2.8 Beoordeling en toetsing - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Vragen Op welke wijze worden studenten beoordeeld, getoetst en geëxamineerd? Ervaren studenten dat zij adequaat getoetst worden op het behalen van de beoogde leerdoelen? Aanwijzingen Beschrijf het toetsbeleid en de verschillende toetsvormen van de opleiding. Betrek hierbij ook de stage- en afstudeeropdrachten. Geef aan hoe de toetsvormen zich verhouden tot de doelstellingen van de opleiding en de leerdoelen. Beschrijf welke afspraken bestaan ten aanzien van de formulering en toepassing van beoordelingscriteria en de verzorging van feedback aan studenten. Geef aan hoe de kwaliteit van de toetsen binnen de opleiding wordt geborgd. Als studenten toetsing bij een buitenlandse instelling of bij een instelling in het werkveld ondergaan, hoe vergewist zich de opleiding dan van de kwaliteit van deze toetsing? Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen studenten, afgestudeerden) over de gehanteerde toetsvormen, het niveau van de toetsen en de feedback die studenten over resultaten krijgen (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? 62 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

63 3. Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. 3.2 Kwantiteit personeel - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. 3.3 Kwaliteit personeel - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Vragen Welk deel van de opleiders legt een verbinding met de beroepspraktijk? Waaruit blijkt dat sprake is van voldoende personeel om de gewenste kwaliteit te verzorgen? Hoe wordt geborgd dat de opleiders gekwalificeerd zijn voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma? Ervaren studenten en opleiders zelf dat opleiders gekwalificeerd zijn? Facet Aanwijzingen 3.1 Geef aan welk deel van de opleiders beschikt over recente ervaring met en/of kennis van de beroepspraktijk. Voeg een overzicht van het personeel als bijlage bij het zelfevaluatierapport. Neem in dit overzicht de leeftijd, het geslacht en de kwalificaties van docenten/opleiders op, met name de gevolgde opleidingen, cursussen en trainingen, huidige en vorige werkkringen en functies, eventuele docentstages en andere relevante informatie over de interactie met de beroepspraktijk. 3.2 Beschrijf de visie van de opleiding op de verhouding tussen de omvang van het personeel en de gewenste kwaliteit. Reflecteer op de actuele en gewenste student/docent ratio. Hoe hoog is het ziekteverzuim? Wat zijn de streefcijfers voor de werkbelasting van docenten en hoe verhoudt zich dit tot de ervaren werkbelasting? Als er personeelstekorten zijn, hoe gaat de opleiding dan hiermee om? 3.3 Beschrijf de visie van de opleiding op de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische kwalificaties van docenten/opleiders. Geef aan hoe gebruik wordt gemaakt van scholing en professionalisering om deze kwalificaties te verbeteren c.q. op peil te houden. Welke rol hebben functionerings- en beoordelingsgesprekken (frequentie, inhoud) hierbij? Hoe worden docenten/opleiders in de gelegenheid gesteld om actuele (internationale) ontwikkelingen in het beroepenveld en vakgebied te volgen? Als er onderwijs in een vreemde taal wordt verzorgd, hoe borgt de opleiding dan de kwaliteit daarvan (vreemde taalbeheersing van docenten)? 3.3 Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen studenten en opleiders) over de inhoudelijke (inclusief beroepspraktijkkennis/ervaring), onderwijskundige en organisatorische kwalificaties (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 63

64 4. Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen - De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Vragen Waaruit blijkt dat huisvesting en materiële voorzieningen toereikend zijn om het programma te realiseren? Ervaren studenten en docenten dat de huisvesting en materiële voorzieningen toereikend zijn? Aanwijzingen Beschrijf de locatie, de bibliotheek- of mediatheek, de ict-voorzieningen, en de onderwijs-, praktijk-, studieen werkruimten. Geef daarbij aan hoe wordt getoetst of met de bestaande huisvesting en materiële voorzieningen het programma gerealiseerd kan worden. Zijn deze afgestemd op de behoeften van eventuele buitenlandse, deeltijd- en duaal studenten? Welke verbeteringen zijn gepland, op welke termijn, en welke middelen zijn daarvoor gereserveerd? Verwijs naar opinies over huisvesting en materiële voorzieningen in studenten- en docentenevaluaties (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Wat is er met de uitkomsten gedaan? 4.2 Studiebegeleiding Vragen Hoe dragen de studiebegeleiding en informatievoorziening bij aan de studievoortgang van studenten? Ervaren studenten dat de studiebegeleiding en informatievoorziening voldoet aan hun behoeften? Aanwijzingen Beschrijf het systeem van studiebegeleiding en studievoortgangsregistratie. Beschrijf ook hoe de informatievoorziening aan studenten plaatsvindt. Geef bij deze beschrijvingen aan, mede aan de hand van rendementscijfers, welke knelpunten er zijn met betrekking tot de studievoortgang. Heeft dit gevolgen voor de studiebegeleiding of de informatievoorziening aan studenten? Als er (veel) buitenlandse studenten zijn, geef dan aan of hier speciale voorzieningen voor zijn getroffen. Verwijs naar opinies over studiebegeleiding en informatievoorziening in studentenevaluaties (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Besteed daarbij speciale aandacht aan de begeleiding van studenten in de propedeuse en tijdens de (binnenen buitenlandse) stages en in de afstudeerfase. Ga ook in op studenttevredenheid over zaken als roosters, toegankelijkheid van en informatieverstrekking door docenten. Geef aan wat met de uitkomsten van deze studentenevaluaties is gedaan. 64 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

65 5. Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten - De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. 5.2 Maatregelen tot verbetering - De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld. - Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Vragen Welke aspecten worden geëvalueerd, hoe en met welke frequentie? Wat zijn daarbij de streefdoelen en hoe wordt getoetst of deze zijn bereikt? Waaruit blijkt dat uitkomsten van evaluaties tot verbeteringen hebben geleid? Op welke wijze worden: -medewerkers, -studenten, -alumni -afnemend beroepenveld bij de interne kwaliteitszorg betrokken? Facet Aanwijzing 5.1 Beschrijf de evaluaties die plaatsvinden en de frequentie daarvan, de onderwerpen (aspecten) waarop de evaluaties betrekking hebben, en de methoden die gebruikt worden. Verwijs naar het kwaliteitszorgplan of andere relevante kwaliteitszorgdocumenten. 5.1 Geef voor elk van de aspecten die geëvalueerd worden aan welke streefdoelen zijn geformuleerd. Hoe wordt getoetst of de streefdoelen zijn bereikt? Hoe zorgt de opleiding ervoor dat deze toetsing gebeurt op basis van betrouwbare en valide informatie? 5.2 Beschrijf wat er met de uitkomsten van evaluaties gebeurt. Geef aan of (en voor welke aspecten) er sprake is van een verbetercyclus (plan, do check, act). Geef zo mogelijk een aantal praktijkvoorbeelden. Heeft de opleiding nader onderzoek gedaan naar verschillen tussen nagestreefde en behaalde resultaten? Zijn er maatregelen tot verbetering genomen? Zo ja, wie is verantwoordelijk voor het doorvoeren van verbeteringen? Op welke termijn en met welke prioriteit worden verbeteringen doorgevoerd? Hoe wordt nagegaan of de beoogde verbeteringen worden gerealiseerd? 5.3 Beschrijf bij welke evaluaties medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld worden betrokken. Hoe vaak gebeurt dit? Hoe wordt ervoor gezorgd dat deze evaluaties representatief zijn voor deze groepen? Worden de resultaten van evaluaties teruggekoppeld naar betrokkenen? Kunnen genoemde groepen ook ongevraagd zaken die voor hen van belang zijn doorgeven aan de opleiding en wat doet de opleiding hiermee? Geef aan hoe de inspraak van studenten en medewerkers is geregeld. Als de opleiding intensief samenwerkt met buitenlandse partnerinstellingen (uitwisselingen, dubbeldiplomering, etc.) of met instellingen in het beroepenveld (met name bij duale trajecten) geef dan aan hoe de kwaliteit van de samenwerking wordt bewaakt. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 65

66 6. Resultaten 6.1 Onderwijsrendement - Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. - Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Vragen Hoe wordt het onderwijsrendement bepaald? Wat zijn daarbij de streefcijfers? Hoe verhouden deze zich tot relevante andere opleidingen? Voldoet het rendement aan de eigen streefcijfers? Aanwijzingen Vul het overzicht met kengetallen in (zie bijlage 1) en voeg dit als bijlage bij het zelfevaluatierapport. Geef aan wat de opleiding zelf als de belangrijkste kengetallen ziet. Wat bepaalt voor de opleiding het onderwijsrendement? Geef aan welke streefcijfers voor het rendement de opleiding hanteert. Beargumenteer de keuze van de streefcijfers, met name hoe deze zich verhouden tot die van relevante andere opleidingen. Verwijs naar het overzicht met kengetallen voor een beoordeling van de mate waarin het rendement voldoet aan de streefcijfers. Hoe verhoudt zich dit tot het rendement van relevante andere opleidingen? Wat zijn de oorzaken voor tekortschietende rendementen? Wat heeft de opleiding gedaan om het rendement te verbeteren? 6.2 Gerealiseerde niveau - De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Vragen Hoe wordt bepaald of beoogde eindkwalificaties zijn gerealiseerd? - qua niveau (zie 1.1)? - qua oriëntatie (zie 1.3)? - qua domeinspecifieke eisen (zie 1.2)? Bestaat er tevredenheid in het werkveld over de gerealiseerde kwalificaties? Aanwijzingen Geef aan hoe de opleiding toetst of de beoogde eindkwalificaties zijn gerealiseerd (dit geldt ook voor in het buitenland gevolgde programmaonderdelen). Maak daarbij een onderscheid naar niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Besteed ook aandacht aan de toetsing van afstudeeropdrachten, de examinering en de eventuele betrokkenheid van het werkveld of andere externe (mede)beoordelaars. Geef aan welke evaluatieresultaten beschikbaar zijn (oordelen afgestudeerden, afnemend werkveld) over de gerealiseerde kwalificaties (geef samenvattend de belangrijkste conclusies weer, stel complete resultaten ter inzage beschikbaar). Heeft dit geleid tot verbeteractiviteiten? 66 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

67 7. Bijzondere kwaliteitskenmerken (facultatief) 7.1 Differentiatie en profilering - Het kenmerk levert een betekenisvolle bijdrage aan de differentiatie en profilering in het hoger onderwijs. 7.2 Kwaliteit - Het kenmerk leidt tot een bijzondere kwaliteit van het onderwijs. 7.3 Concretisering - De gevolgen van het kenmerk voor de kwaliteit van het onderwijs (instroom, onderwijsprogramma, onderwijsproces, output, voorzieningen, kwaliteit staf) zijn geoperationaliseerd. 7.4 Onderscheidend karakter - Het kenmerk is onderscheidend voor de opleiding in relatie tot relevante opleidingen in het Nederlands hoger onderwijs. N.B. In de NVAO toelichting wordt expliciet gesteld, dat de bewijslast voor de bijzondere kwaliteit bij de instelling ligt. De opleiding moet de VBI overtuigen van het bijzondere karakter van het kenmerk van de opleiding. Vragen Facet Aanwijzingen Is het bijzondere kenmerk gedefinieerd in doelen en concrete operationaliseerbare termen? Beschrijf welke bijzondere kwaliteit de opleiding nastreeft, met daarbij de doelen en te verwachten resultaten. Is het kenmerk betekenisvol? 7.1 Dit kan onder andere blijken uit de waardering van het kenmerk door studenten, alumni, werkveld, docenten, maatschappelijke organisaties. Is het kenmerk geoperationaliseerd en aantoonbaar aanwezig in de opleiding? Is de opleiding onderscheidend ten opzichte van andere (verwante) opleidingen in Nederland? 7.3 Geef aan hoe het kenmerk expliciet terug te vinden is in programmaonderdelen, in opdrachten, eindresultaat (inhoud en indien relevant rendement), voorzieningen, kwaliteit staf). Hier is ook de waardering door stakeholders van belang. 7.4 De opleiding heeft een vergelijkend onderzoek uitgevoerd of laten uitvoeren (kan ook door NQA) onder verwante opleidingen in Nederland. Uit dit vergelijkende onderzoek blijkt dat de opleiding zich op dit kenmerk onderscheidt van andere (verwante) opleidingen. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 67

68 Bijlage 1. Kengetallen Instroom, uitstroom, ingeschreven, personeel Opleiding X Totaal aantal ingeschreven studenten Totaal aantal docenten* Omvang docerend personeel in fte Student / fte ratio Instroom propedeuse, eerste keer hbo Totaal aantal instromende studenten: instroom opleiding Totaal aantal geslaagden Aantal geslaagden uit propedeuse instroom eerste keer hbo Gemiddelde studieduur geslaagden, in jaren Aantal studiestakers Gemiddelde studieduur studiestakers, in jaren Opleidingsrendement, in percentage van instroom propedeuse, eerste keer hbo (instroomcohorten) Diploma behaald na 1 jaar Diploma behaald na 2 jaar Diploma behaald na 3 jaar Diploma behaald na 4 jaar Diploma behaald na 5 jaar Diploma behaald na 6 jaar Uitvalpercentage van instroom propedeuse, eerste keer hbo (instroomcohorten) Percentage uitval na 1 jaar Percentage uitval na 2 jaar Percentage uitval na 3 jaar Percentage uitval na 4 jaar Percentage uitval na 5 jaar Percentage uitval na 6 jaar 68 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde

69 Bijlage 4 Beoordelingsprotocol van Netherlands Quality Agency (NQA) NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Bouwkunde 69