Hogeschool Zuyd, Heerlen

Transcriptie

1 Hogeschool Zuyd, Heerlen Opleidingen: Bouwtechnische Bedrijfskunde Bachelor Built Environment Niveau: HBO-Bachelor, Croho: Varianten: voltijd Visitatiedatum: 3 en 4 oktober 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

2 Inhoud 2/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 42 Onderwerp 4 Voorzieningen 46 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 49 Onderwerp 6 Resultaten 53 Deel C: Bijlagen 55 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 56 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 63 Bijlage 3: Bezoekprogramma opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde 68 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 3/71

4 4/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 5/71

6 6/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde van de Hogeschool Zuyd heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in mei 2007 toen het zelfevaluatierapport bij NQA werd aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 3 en 4 oktober Het panel bestond uit: Prof. Ir. H. Wagter (gespreksleider, domeinpanellid) Ir. P. Lubbers (domeinpanellid) De heer S. van der Wiel (studentpanellid) Mevrouw I. van der Vos (NQA-auditor) Mevrouw Drs R. van Empel (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau en de oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding BTB dateert van 2002; de opleiding is gericht op een breed scala van beroepen in het management in de bouw. Bouwtechnisch bedrijfskundigen zijn verantwoordelijk voor het initiëren, realiseren, beheersen en sturen van processen binnen de contexten (en beroepsdomeinen) gebied (regie stedelijke vernieuwing), bouwwerk (projectontwikkeling, projectmanagement, uitvoeringsmanagement en informatiemanagement), vastgoed (vastgoedbeheer) en, in mindere mate, binnen de context product (productontwikkeling). NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 7/71

8 Ten tijde van de visitatie in oktober 2007 waren er twee cohorten afgestudeerden. Het curriculum heeft een specifieke BTB-hoofdfase na een oriënterende propedeuse samen met twee andere bouw opleidingen (CiT en BK). In 2004, een paar jaar na aanvang opleiding, begonnen er in landelijk verband voorbereidingen voor een nieuwe, bredere opleiding voor management in de bouw. Met ingang van september 2007 wordt die nieuwe opleiding in Heerlen aangeboden. Het is de opleiding Bachelor of Built Environment (BBE). Uit het landelijke BBE-profiel leidt de Heerlense opleiding onder meer het volgende af: Een beroepsbeoefenaar binnen het domein Built Environment is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, ontwerp, bouw en het beheer en onderhoud van infrastructurele en bouwprojecten binnen de gebouwde omgeving. Bij bouwopdrachten in deze betekenis wordt samengewerkt met de technische disciplines en met professionals met een economische, maatschappelijke of bestuurlijke achtergrond. Met het van start gaan van BBE, worden de drie bouwopleidingen in Heerlen afgebouwd. Dit rapport bevat, naast een beoordeling van de uitfaserende opleiding BTB, ook een marginale toetsing van BBE. Dat betreft niet alle facetten: alleen de facetten van Onderwerp 1 en Onderwerp 2 en facet 4.2. De opleiding BTB kent sinds sept 2006 ook avondtraject. Formeel is dit een aparte stroom in de voltijdse variant. Gezien de instroomeisen, beschreven bij facet 2.5, heeft deze aparte stroom echter het karakter van een deeltijdse of een duale opleiding. Omdat het avondtraject formeel tot de voltijdse variant behoort, is er bij de facetten steeds één oordeel vermeld. In de argumentatie zijn de verschillen tussen de dagopleiding en het avondtraject aangegeven. Gegevens over BTB in Instroom in hoofdfase Aantal studenten Aantal docenten (fte) Docent-student ratio dagopleiding ,1 15,1 avondtraject ,4 26,4 Aan de hogeschool Zuyd als geheel studeren per 1 januari studenten. Jaarlijks beginnen ongeveer studenten met een studie aan een van de ruim 50 opleidingen van de hogeschool. De hogeschool biedt opleiding aan in technische, economische en maatschappelijke domeinen. Het aantal medewerkers bedraagt 1533, met een aanstellingsomvang van 1146 fte. Van de medewerkers hebben er 941 de functie van docent, met een aanstellingsomvang van 675 fte. Dat betekent dat de gemiddelde D/S-ratio op hogeschoolniveau 1:20 bedraagt. De hogeschool heeft haar ambities beschreven in het Innovatieplan Het plan beschrijft zes Programma s waarop ze zich in de genoemde periode wil richten: Programma Euregionale Kennispoort Programma Grensverleggend onderwijs Programma Zuydgebieden Programma Corporate Governance Programma ICT van de hogeschool Programma Medewerkers van de hogeschool. 8/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

9 De programma s komen voort uit ontwikkelingen in de omgeving die de hogeschool benoemt als een groeiende kenniseconomie, globalisering en de toenemende rol van Europa, en meer behoefte aan transparantie en verantwoording. De zes programma s hebben invloed op het beleid en de uitvoering daarvan op faculteits- en opleidingsniveau. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens hebben de panelleden zich in september 2007 inhoudelijk voorbereid op het bezoek van 3 en 4 oktober De panelleden hebben daartoe het zelfevaluatierapport en de bijlages bestudeerd en hun vragen geformuleerd in een beoordelingsformat. Zij hebben hun bevindingen doorgegeven aan de NQA-auditoren, die daarna de kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken hebben geïnventariseerd. Het panel heeft het bezoek in twee bijeenkomsten voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er waren gesprekken met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel overlegd, om te komen tot gezamenlijke oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 9/71

10 NVAO. De opleiding had in november 2007 twee keer gelegenheid voor een controle van het concept-rapport op feitelijke onjuistheden; het rapport is op enkele punten bijgesteld naar aanleiding van de reacties van de opleiding op het concept. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is in december 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het panel heeft in de argumentatie aangegeven hoe zij de verschillen tussen de twee stromen in de opleiding BTB heeft gewogen: het zijn twee stromen binnen één opleiding, met één crohonummer, zodat er steeds één formeel oordeel moet worden gegeven. In de beschrijving van de oordelen per onderwerp (paragraaf 1.5) wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 10/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Onderwerp/Facet BTB BBE Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen goed goed 1.2 Niveau bachelor goed goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed goed Totaaloordeel onderwerp 1 positief positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO voldoende goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed goed 2.4 Studielast goed goed 2.5 Instroom goed goed 2.6 Duur voldaan voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud voldoende goed 2.8 Beoordeling en toetsing voldoende goed Totaaloordeel onderwerp 2 positief positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO goed Kwantiteit personeel goed Kwaliteit personeel goed - Totaaloordeel onderwerp 3 positief - Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen voldoende Studiebegeleiding goed goed Totaaloordeel onderwerp 4 positief - Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten goed Maatregelen tot verbetering goed Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed - Totaaloordeel onderwerp 5 positief - Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau goed Onderwijsrendement goed - Totaaloordeel onderwerp 6 positief - Onderwerp 1, Doelstellingen opleiding BTB en BBE: Het oordeel over de drie facetten van dit onderwerp is ten minste voldoende. Het oordeel over het onderwerp is daarom voor beide opleidingen positief. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 11/71

12 Onderwerp 2, Programma BTB: Het oordeel over acht facetten van dit onderwerp is ten minste voldoende. Daarbij is er steeds een verschil in het oordeel tussen de dagopleiding en het avondtraject. Bij de dagopleiding zouden de bevindingen van het panel leiden tot het oordeel het oordeel goed en bij het avondtraject is, door bedenkingen die samenhangen met formele borging, soms voldoende. Het minder positieve oordeel over het avondtraject leidt ertoe dat het oordeel over de gehele opleiding in die gevallen voldoende is, en niet goed. De argumentatie en de beoordeling van de facetten in het onderwerp Programma is positief, zodat het oordeel over het onderwerp voor de opleiding als geheel positief is. BBE: Het oordeel over de acht facetten van dit onderwerp is ten minste voldoende. Het oordeel over het onderwerp voor de opleiding is daarom positief. Onderwerp 3, Inzet van personeel Het oordeel over de drie facetten van dit onderwerp is ten minste voldoende. Het oordeel over het onderwerp voor de opleiding is daarom positief. Onderwerp 4, Voorzieningen BTB: Het oordeel over de twee facetten van dit onderwerp is ten minste voldoende. Het oordeel over het onderwerp voor de opleiding is daarom positief. BBE: Alleen het facet 4.2, studiebegeleiding, is beoordeeld. Dit oordeel was goed. Het oordeel over het onderwerp voor de opleiding is daarom positief. Onderwerp 5, Interne kwaliteitszorg Het oordeel over de drie facetten van dit onderwerp is ten minste voldoende. Het oordeel over het onderwerp voor de opleiding is daarom positief. Onderwerp 6, Resultaten Het oordeel over de twee facetten van dit onderwerp is ten minste voldoende. Het oordeel over het onderwerp voor de opleiding is daarom positief. Totaaloordeel Het panel heeft over de opleiding BTB bij de zes onderwerpen positief geoordeeld, zoals is weergegeven in paragraaf 1.5 en in de argumentatie daarvoor in Deel B van dit rapport. De conclusie is daarom dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. Ook de marginale toetsing van de opleiding BBE, betreffende de onderwerpen 1 en 2 en betreffende het facet 4.2, heeft een positieve uitkomst. 12/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 13/71

14 14/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen BTB: goed BBE: goed Criteria De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding sluit aan bij het landelijke competentieprofiel van de opleiding BTB, Competenties voor de Opleiding BTB (Den Haag, december 2003). In dit profiel zijn de landelijke competenties van een beginnend BTB er vastgelegd. Afgestudeerde BTB ers van de Hogeschool Zuyd dienen daarnaast ook te beschikken over algemene HBOingenieurscompetenties, sociaal communicatieve competenties en zelfsturende competenties. De negen beroepscompetenties geven een inzichtelijk beeld van de beroepen waarop de opleiding is gericht; per beroepscompetentie is aangegeven wat het gewenste niveau is. Het landelijk beroepsprofiel beschrijft een BTB er als een regisseur van bouwprocessen, binnen vier zogenoemde contexten of beroepsdomeinen : - De context gebied richt zich op de regie van stedelijke ontwikkelingen en daarmee op processen waarbij een bestaand stadsdeel -al of niet met een woon- of werkfunctiemoet worden gerevitaliseerd, dan wel op nieuw te ontwikkelen woon- of werkgebieden; - In de context bouwwerk staat het proces van het ontwikkelen van gebouwen en infrastructurele voorzieningen centraal; - Binnen de context product ligt de focus enerzijds op het primaire proces van R&D, marketing & PR, inkoop & verkoop, voorraadbeheer en after sales, en anderzijds op ondersteunende processen zoals HRM en de productinnovatie; - De context vastgoed richt zich op (project)ontwikkeling, het planmatig onderhouden van vastgoed, de instandhouding van de gebouwen en het aanpassen van de prestaties van het gebouw aan gewijzigde gebruikerswensen, binnen gestelde financiële kaders. De opleidingscompetenties voor BTB, die gevalideerd zijn door de landelijke Hoger Onderwijs Groep Bouw & Ruimte, zijn gebaseerd op dit beroepsprofiel. De opleiding in Heerlen was nauw betrokken bij de ontwikkeling van deze landelijke competenties BTB doordat één van de docenten zitting had in de voorbereidingsgroep; de faculteitsdirecteur is voorzitter van de Hoger Onderwijs Groep Bouw & Ruimte. De competenties betreffen: - een set van negen beroepscompetenties die zijn verbonden met de contexten en beroepsdomeinen; - vier algemene HBO-ingenieurscompetenties; - drie sociaal communicatieve competenties; NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 15/71

16 - twee zelfsturende competenties. Elke competentie is uitgewerkt naar de context en/of het beroepsdomein waartoe de competentie een bijdrage levert, met taken en verantwoordelijkheden. In de competenties worden ook de kritische beroepssituaties omschreven, uitgewerkt naar competentieniveaus. De Heerlense opleiding BTB hanteert de landelijke competenties. De nadruk ligt daarbij op de volle breedte van het totale bouwproces, van initiatief en definitie via ontwerp, voorbereiding en realisatie naar nazorg, met inbegrip van projectontwikkeling en bouwmanagement in brede zin. De opleiding in Heerlen richt zich in de concretisering van de doelstellingen minder op de context product en op het beroepsdomein productontwikkeling, omdat hierdoor te veel overlap zou ontstaan met de Heerlense opleiding Technische Bedrijfskunde. Over BBE Per september 2007 gaat de opleiding BTB op in de brede bachelor Built Environment (BBE). Voor deze nieuwe opleiding heeft de eerder vermelde Hoger Onderwijs Groep Bouw & Ruimte een landelijke profielbeschrijving en landelijke domeincompetenties ontwikkeld. Dit gebeurde in overleg met het werkveld van onder meer de opleidingen BTB, Civiele Techniek (CiT) en Bouwkunde (BK). De landelijke profielbeschrijving BBE is vastgesteld in september De landelijke profielbeschrijving BBE bevat ook de landelijke domeincompetenties van een beginnend BBE er. Deze domeincompetenties zijn de gemeenschappelijke basis voor alle bachelors in het domein; ze zijn generiek beschreven en krijgen een meer specifieke betekenis in de context waarin zij worden toegepast (zie hieronder). Naast de beroepscompetenties moeten afgestudeerde studenten ook beschikken over algemene HBO-competenties. De domeincompetenties zijn gerelateerd aan de kenmerkende activiteiten en beroepsproducten van de vijf fasen in het bouwproces: initiëren/definiëren (programmafase), ontwerpen (ontwerpfase), uitwerken (uitwerkingsfase), uitvoeren (uitvoeringsfase) en beheren (gebruiksfase). Naast de vijf fasen die hierboven zijn benoemd, zijn er drie contexten te onderscheiden waarbinnen een BBE-professional zijn beroep zal uitoefenen: - de context gebied/leefomgeving : gericht op de (her)ontwikkeling van stadsdelen, het bedenken en realiseren van technische oplossingen voor milieuproblemen en ten slotte het beschermen van het milieu tegen toekomstige aantastingen; - de context infrastructuur : gericht op het om het ontwerpen en bouwen van infrastructurele voorzieningen en het exploitatie en beheer daarvan. Deze infrastructurele voorzieningen hebben alle tot doel om het transport van mensen en goederen via de weg, het spoor, de lucht of het water optimaal te laten verlopen; - de context gebouw : deze BBE ers werken niet alleen aan het ontwikkelen van ruimten voor wonen, werken, ontspannen en verzorgen, maar ook aan het sturen van de financiële, juridische en organisatorische aspecten van deze processen. Het doel van BBE is, kort samengevat: het opleiden van professionals met specialistische kennis, die daarnaast beschikken over een helikopterview, die zowel projectmatig als multidisciplinair kunnen (samen)werken, innovatieve technologieën kunnen toepassen, 16/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

17 verschillende disciplines kunnen integreren en op verschillende niveaus in de organisatie kunnen denken en werken. De Heerlense opleiding BBE is gebaseerd op de landelijke domeincompetenties BBE. Deze landelijke competenties zijn in een overzicht gerelateerd aan de competenties van de opleiding BTB. Het panel heeft dit overzicht gezien en stelt vast dat de BTBcompetenties alle terugkomen in de domeincompetenties van BBE. Het panel heeft daarbij vastgesteld dat de competenties/kernkwalificaties van de bestaande opleidingen BK, CiT en BTB in de BBE-domeincompetenties in samenhang, geactualiseerd, zijn opgenomen. De Faculteit Bouw heeft een werkveldcommissie ingesteld. Het panel heeft kunnen vaststellen dat de opleidingsdoelstellingen voorwerp van discussie zijn binnen deze commissie en dat het regionale werkveld enthousiast is over deze brede opleiding. De opleiding heeft de landelijke domeincompetenties BBE uitgewerkt in vijftien beroepsspecifieke competenties. De opleiding hanteert daarnaast algemene (HBO-) competenties, die los staan van het domein BBE, maar die de opleiding waardevol acht voor een afgestudeerd BBE-professional. BBE in Heerlen is de eerste brede bachelor opleiding. De specifieke profilering wordt bepaald door de landelijke profielbeschrijving. Het panel kon vaststellen dat de opleiding zich met de diversiteit in uitstroomprofielen (zie bij 2.2) in de volle breedte wil ontwikkelen, met een nadruk op aansluiting aan het regionale werkveld. Uit de personeelsmonitor van 2006 van de Faculteit Bouw is af te leiden dat de docenten de aansluiting tussen de beoogde competenties van de opleidingen BTB, BK en CiT en het beroepsdomein van de respectievelijke opleidingen beoordelen met een 8,3. Facet 1.2 Niveau bachelor BTB: goed BBE: goed Criteria De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De competenties die de opleiding als uitgangspunt hanteert voor het curriculum sluiten aan bij zowel de Dublin descriptoren en daarmee bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de competenties van een bachelor. De opleiding BTB heeft het bachelorniveau geoperationaliseerd door een koppeling te maken tussen de vijf Dublin descriptoren en de landelijke beroepscompetenties BTB, algemene HBO-ingenieurscompetenties, sociaal communicatieve competenties en zelfsturende competenties. Per Dublin descriptor is in een overzicht weergegeven welke BTB-competenties een bijdrage leveren aan de realisering van betreffende descriptor. Het panel stelt vast dat de relatie overtuigend en inzichtelijk is verantwoord. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd in termen van het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelor-niveau. Er zijn voor de competenties NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 17/71

18 verschillende niveaus geformuleerd, met als achtergrond het gegeven dat competenties niet in hun geheel zijn te realiseren. Er is sprake van een toenemende complexiteit en een geleidelijk groei naar het hbo-bachelor-niveau. De competentieniveaus zijn gedefinieerd aan de hand van de moeilijkheidsgraad (beperkt, gemiddeld, groot) van de context en de mate van effectief gedrag van de BTB-professional. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport eveneens aangegeven hoe de studenten de DD s verwerven in diverse onderdelen van het curriculum (zie 2.2) Over BBE Als borging van het HBO-bachelor-niveau hanteert de opleiding BBE de Europese standaard van de Dublin descriptoren. Het panel stelt vast dat overtuigend en inzichtelijk is aangetoond dat de BBE-competenties de Dublin descriptoren dekken. De opleiding heeft een koppeling gemaakt tussen de vijf Dublin descriptoren en de beroepsspecifieke competenties BBE. Daarbij is tevens de aansluiting weergegeven bij de tien generieke kernkwalificaties van de commissie Franssen. Per Dublin descriptor is aangegeven welke competenties een bijdrage leveren aan de realisering van betreffende descriptor. Zowel de beroepscompetenties als de algemene competenties zijn geformuleerd in termen van het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelor niveau. De opleiding heeft niveaus onderscheiden in de competenties om de competenties te kunnen hanteren in het curriculum; per studiefase wordt een hoger competentieniveau nagestreefd: basis niveau, gevorderd niveau en specialistisch niveau (zie ook bij 2.2) Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor BTB: goed BBE: goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De competenties van de opleiding sluiten aan bij het landelijk gevalideerde beroepsprofiel en de daarvan afgeleide landelijke beroepscompetenties (zie 1.1 en 1.2). Mede met het doel om de opleidingskwalificaties BTB goed te doen blijven aansluiten bij de ontwikkelingen in de bouw, onderhoudt de opleiding een netwerk van contacten met vertegenwoordigers uit de regionale en de landelijke beroeps- en opleidingspraktijk. Zo neemt de opleiding BTB deel aan de Hoger Onderwijs Groep Bouw & Ruimte, is er structureel overleg met vertegenwoordigers van de beroepspraktijk via onder andere de werkveldcommissie, de raden van advies en via overleg met de bedrijfsmentoren van de stageverlenende organisaties. Bij deze diverse overleggen komen de actualiteit van het 18/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

19 beroepsprofiel BTB en de relevantie van de competenties voor het beroep waarvoor wordt opgeleid periodiek aan de orde, zo heeft het panel vastgesteld op grond van de notulen van de bijeenkomsten en de gesprekken tijdens de visitatie. De opleiding BTB richt zich op een breed en divers beroepenveld binnen de bouwwereld. Het gaat hierbij vooral om leidinggevende en bedrijfskundige functies in de bouwnijverheid en binnen de contexten gebied, bouwwerk, product en vastgoed. Een afgestudeerde BTB er start veelal in een uitvoerende functie. In het begin van de loopbaan zal coaching nodig zijn; de opleidingsdoelstellingen zijn erop gericht dat beginnende BTB ers beschikken over doorgroeicompetenties, zodat zij toenemend zelfstandig en in toenemend complexe beroepssituaties handelend kunnen optreden. De opleidingsdoelstellingen zijn er daarbij op gericht dat beginnende BTB ers zich verantwoordelijk voelen voor hun ontwikkeling tot meer gevorderd beroepsbeoefenaar, dat zij daaraan zelf sturing geven en daartoe zelf initiatieven nemen. Het gaat om werk in diverse organisaties en functies: - organisaties: onder meer bouwbedrijven, projectontwikkelaars, woningcorporaties en gemeenten - functies: alle functies op operationeel, tactisch en strategisch niveau die te maken hebben met de leidinggevende, bedrijfskundige en financiële kant van het bouwproces, zoals (bouwtechnisch) adviseur (intern dan wel extern), projectmanager, -leider, -coördinator of -teamlid, materie- of inhoudsdeskundigen, professional of leidinggevende. Uit de personeelsmonitor 2006 blijkt dat docenten van de Faculteit vinden dat de opleidingen BTB, BK en CiT een duidelijk beeld uitdragen van het beroep waartoe de opleidingen opleiden (8,1). De BTB-studenten delen deze opvatting, zo bleek tijdens het visitatiebezoek. Van alumni hoorde het panel dat zij, als student en ook als afgestudeerde van de eerste twee cohorten, hadden ervaren dat de opleiding BTB nog niet werkelijk bekend is in het brede werkveld. Over BBE De competenties van de Bachelor of Built Environment sluiten aan bij de landelijk gevalideerde profielbeschrijving en de daarvan afgeleide landelijke domeincompetenties. De opleiding heeft structureel overleg met haar netwerk van contacten met relevante vertegenwoordigers uit het regionale en het landelijke werkveld, onder meer via de werkveldcommissie, de Raden van Advies en via overleg met de bedrijfsmentoren van de stageverlenende organisaties. Met deze werkveldcontacten wordt overlegd over de aansluiting van de doelstellingen van BBE op ontwikkelingen in de bouw. De brede werkveldcommissie heeft een groot aantal leden. Voor elk van de negen uitstroomprofielen BBE zijn er een of twee leden specifiek verantwoordelijk. Hierdoor kan de informatie over ontwikkelingen in het beroepenveld op het niveau van het uitstroomprofiel worden besproken met de opleiding. De Faculteit Bouw neemt deel aan, en de faculteitsdirecteur is voorzitter van, de Hoger Onderwijs Groep Bouw & Ruimte, waardoor aansluiting aan de ervaringen in de landelijke onderwijspraktijk van BBE is gewaarborgd. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 19/71

20 De opleiding heeft overtuigend aangegeven inzicht te hebben in het beroepenveld van BBE. Zij geeft het beroepenveld weer als een grote verscheidenheid, bouwbedrijven, projectontwikkelaars, aannemers, ingenieursbureaus, woningcorporaties, architectenbureaus en gemeenten. Binnen deze vakgebieden spelen grote maatschappelijke belangen, zodat de BBE-professional moet zich voortdurend bewust moet zijn van de maatschappelijke context van zijn activiteiten. De opleiding schetst de diversiteit in BBE-functies: assistent-projectontwikkelaar, uitvoeringsmanager, planoloog, verkeerskundige, werkvoorbereider, constructeur. Binnen deze functies werken BBE ers op operationeel, tactisch en strategisch niveau. Op grond van de verankering van de opleiding in het werkveld en op grond van de overtuigende schets van het beroepenveld en van de BBE-functies, komt het panel tot het oordeel goed. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO BTB: voldoende BBE: goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De studenten werken gedurende hun gehele opleiding aan projecten, aan casussen uit de beroepspraktijk. In die casussen en projecten worden de contexten (zie 1.1) belicht, met de diverse beroepsdomeinen en de verschillende fasen van het bouwproces. De casussen staan model voor opdrachten uit het werkveld of zijn rechtstreeks ontleend aan de beroepspraktijk. De docenten stellen de casussen steeds bij als de ontwikkelingen in het werkveld daartoe aanleiding geven, bijvoorbeeld door veranderde regelgeving. De projectopdrachten zijn erop gericht dat de studenten de verworven praktijk- en functiegerichte kennis uit de basisvakken en practica toepassen. Onderwijs in beroepsvaardigheden gebeurt in de practica, in alle blokken. Deze practica vormen een rode draad in het curriculum van BTB. De beroepsvaardigheden betreffen onder meer tekenen (handmatig, digitaal en technisch), bouwkundig detailleren, communicatie- en presentatietechnieken en, vanaf het derde studiejaar, ook beroepsvaardigheden op het gebied van internationalisering en management. 20/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

21 De basisvakken die ter voorbereiding op en parallel aan de projecten worden aangegeven, zijn gericht op kennisontwikkeling. Centrale basisvakken zijn Algemene Bouwtechniek, Bedrijfseconomie en Bedrijfskunde. De basisvakken en practica zijn waar mogelijk gerelateerd aan het project dat in betreffend blok centraal staat (zie ook 2.3). Bij het onderwijs in de basisvakken en de practica worden gastdocenten ingezet. In alle studiejaren zijn er excursies en bedrijfsbezoeken. Deelname aan de excursies is verplicht. Er zijn excursies waaraan relatief hoge kosten zijn verbonden: mocht dat bezwaarlijk zijn voor een student, dan wordt er in overleg een excursie-vervangende opdracht gegeven. Er zijn opdrachten voor vrije studiepunten (zie 2.2) in aansluiting op excursies en bedrijfsbezoeken. Het expertisecentrum Gebouwde Omgeving, waarin naast de Faculteit Bouw ook de Faculteit Facility Management en de Academie van Bouwkunst participeren, initieert en onderhoudt samenwerkingsrelaties tussen de deelnemende faculteiten en regionale organisaties en instellingen in het werkveld van de gebouwde omgeving. Het expertisecentrum richt zich ook op de acquisitie en uitvoering van praktijkgericht onderzoek waaraan ook studenten kunnen meewerken in hun afstudeerfase. Bij (toegepast) onderzoek richt de Faculteit Bouw zich op de ketenbenadering, in samenwerking met het hierboven genoemde expertisecentrum. Eén van de medewerkers van de Faculteit neemt deel aan de kenniskring die behoort bij het lectoraat Regie Stedelijke Vernieuwing. Andere ontwikkelingen met betrekking tot toegepast onderzoek en lectoraten bij de Faculteit (en de opleiding) zijn: - De instelling van het lectoraat Gebouwde Omgeving & Regionale Ontwikkeling in 2007; deze aanvaag was bij het College van Bestuur ingediend door de faculteiten Bouw, Facility Management en de Academie van Bouwkunst; - De voorbereidingen voor een publiek/privaat lectoraat met de werktitel Innovatie Bouwproces en Techniek. Bij de basisvakken en practica worden de laatst verschenen versies van relevante, veelal Nederlandse, vakliteratuur gebruikt. De docenten kunnen voorstellen indienen voor de literatuurlijst, de Domeincommissie stelt de literatuurlijst vast. Er worden daarnaast readers samengesteld uit de standaard handboeken. De studenten worden, waar relevant, gewezen op relevante websites. Tijdens het onderwijs worden, wanneer toepasselijk, recente artikelen over het betreffende vakgebied gebruikt. Internationale, Engelstalige literatuur wordt weinig gebruikt; de opleiding geeft aan dit niet noodzakelijk te achten aangezien er goede basisliteratuur voor de technische vakken in het Nederlands beschikbaar is en aangezien bouwen aan landelijke of regiospecifieke regels en procedures is verbonden. Het panel deelt deze opvatting. Uit de studentenmonitor van de Hogeschool Zuyd blijkt dat de studenten van de opleiding BTB tevreden zijn over de actualiteit van de studiestof en over de mate waarin het curriculum is afgestemd op de beroepspraktijk: 6,6 op een tienpuntsschaal. Zij zijn ook tevreden over de ruimte in het curriculum voor vaardigheidstrainingen: 6,3. Dit beeld werd tijdens het bezoek bevestigd: de studenten, en de alumni, betoonden zich tevreden over de praktijkgerichtheid van de opleiding en over de vaardigheidstrainingen. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 21/71

22 Over het avondtraject: Ook in het programma van het avondtraject is de praktijkcomponent afdoende gewaarborgd. De studenten van het avondprogramma werken allen in de beroepspraktijk. De relevantie van hun werkplek voor BTB wordt door de opleiding bewaakt, onder meer bij de instroom (zie ook 2.5). In hun opleiding zijn er action learning opdrachten (zie 2.7), waarmee de studenten hun werkervaring inbrengen in hun opleiding. Deze opdrachten vervangen een deel van de opdrachten waaraan de dagstudenten werken bij hun stages en hun projecten. De avondstudenten werken daarnaast met collega-studenten aan projecten die gerelateerd zijn aan de kennisvakken die hen in de diverse modulen worden aangeboden. De literatuurlijst voor de studenten van het avondtraject komt grotendeels overeen met die van de dagstudenten, met enkele verschillen met betrekking tot de verplichte literatuur. Het panel ziet geen kwaliteitsverschil in de verplichte literatuur tussen dagopleiding en avondtraject. Wat betreft het beroepsvaardigheidsonderwijs in het avondtraject: het panel kan niet vaststellen of dit afdoende plaatsvindt, aangezien dat deels plaatsvindt geïntegreerd in de action learning opdrachten (zie ook bij 2.7). Per student worden er individuele vrijstellingen verleend op basis van hun voorgeschiedenis, maar lesaanbod en opdrachten zijn gelijk voor alle studenten. Hiermee waarborgt het programma de verdere ontwikkeling van de beroepsvaardigheden. Over het oordeel over BTB Het panel komt tot het oordeel voldoende en niet tot goed, omdat de opleiding niet heeft aangetoond hoe de studenten van het avondtraject de beroepsvaardigheden kunnen verwerven. Over de opleiding BBE Het panel heeft de opbouw van het curriculum van BBE kunnen bestuderen. Het eerste cohort BBE-studenten is in september 2007 begonnen met de opleiding. De opzet van de stages en van de opleiding in het algemeen, komt overeen met die van BTB (zie daarvoor bij 2.2). Het panel heeft kunnen vaststellen dat de propedeuse van BBE voldoet aan de criteria en dat dit evenzeer geldt voor de volgende studiejaren, waarvan een globale opzet bekend was tijdens de visitatie. Net als bij BTB is ook bij BBE de basisliteratuur in orde, evenals het overige studiemateriaal, met casussen die zijn ontleend aan de beroepspraktijk. Bij de basisvakken en practica wordt gebruik gemaakt van de laatst verschenen versies van relevante vakliteratuur, zowel oorspronkelijk Nederlandstalige als in het Nederlands vertaalde, die door de domeincommissie wordt vastgesteld. Daarbij behoort ook literatuur en handboeken over Europese regelgeving: in de bouwwereld zijn nationale en in toenemende mate Europese regelgeving van toepassing. Deze zogeheten euronormen worden in het curriculum ingezet. Daarnaast werkt de BBE met readers die worden samengesteld uit de standaard handboeken; waar relevant wijzen de docenten de studenten op relevante websites en op relevante actuele artikelen in de vakbladen. 22/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

23 Het programma voorziet in interactie met de beroepspraktijk en in kennismaking met - en uitvoering van - (toegepast) onderzoek. Het verband tussen het opleidingsprogramma en het vakgebied acht het panel afdoende aangetoond door de opzet met stages, projecten en casussen en de inbreng van docenten (3.1) en gastdocenten. Excursies en bedrijfsbezoeken zijn in de gehele opleiding voorzien. De ontwikkeling van beroepsvaardigheden wordt aangeboden als geïntegreerd deel in het programma, te beginnen in het propedeutische jaar. Het programma voorziet in onderwijs in beroepsvaardigheden in workshops en practica. Het zwaartepunt ligt daarbij op sociaal-communicatieve-, reken-, teken-, laboratorium- en computervaardigheden. De basisvakken, workshops en practica zijn ondersteunend bij de projecten waaraan de studenten werken. De casussen van de projecten zijn afgestemd op de actuele beroepspraktijk, zo heeft het panel kunnen vaststellen na het bestuderen van de inhoud van het propedeuseprogramma en de opzet van het programma voor de volgende studiejaren. Wat betreft (toegepast) onderzoek: ook BBE is betrokken bij het expertisecentrum, dat hiervoor is vermeld. Het panel hoorde ter visitatie dat de Hogeschool Zuyd het voornemen heeft om binnen enkele jaren voor BBE een avondtraject te starten. Dit is nog niet gebeurd. Daardoor zijn de reserves die hierboven zijn vermeld over de borging van het vaardigheidsonderwijs bij het avondtraject van BTB niet geldig voor BBE. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma BTB: voldoende BBE: goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het curriculum is gebaseerd op de landelijke competenties. De opleiding heeft voor het panel een uitvoerige curriculummatrix opgesteld, waarin per blok is aangegeven aan welke competenties de studenten werken. Het panel vond deze matrix weinig overzichtelijk, maar kon eruit afleiden dat alle opleidingscompetenties in de opleiding aan bod komen. Er is per studieonderdeel aansluiting tussen de leerdoelen en de opleidingscompetenties. Over de dagopleiding De studenten werken aan het verwerven van elk van de competenties op meerdere momenten gedurende hun opleiding, waarbij de opdrachten oplopen in complexiteit en NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 23/71

24 diepgang. Het curriculum biedt de studenten derhalve de mogelijkheid om de opleidingsdoelstellingen te bereiken. Het panel vindt de opleiding inhoudelijk relevant, beroeps- en praktijkgericht. Het curriculum van de opleiding BTB is opgebouwd uit vier jaarlijkse blokken, waarin zij per blok werken aan projecten rondom praktijkgerichte casussen en werkveldoriëntatie met daarbij ondersteunende basisvakken en practica. De leerdoelen van de basisvakken, practica alsmede de stageperiodes zijn afgeleid van de landelijke competenties. Voor elk blok is een blokboek beschikbaar met informatie over: - de leerdoelen van het blok in relatie tot het beroep waarvoor wordt opgeleid; - de opdrachten die de studenten binnen dit project moet uitvoeren; - de basisvakken en practica die in betreffend blok op het programma staan en hun relatie met het project; - de opbouw en organisatie van het blok; - de werkvormen die worden gehanteerd; - toetsdatum, herkansingsdatum en de wijze van toetsen en beoordelen. Het panel stelt vast dat de opleidingscompetenties goed zijn verantwoord in de leerdoelen van de studieonderdelen en dat de studieonderdelen tezamen de opleidingscompetenties recht doen: - De propedeuse is een gezamenlijk jaar voor de opleidingen BTB, Civiele Techniek (CiT) en Bouwkunde (BK). Het was, tot de uitfasering van BTB vanaf september 2007, een introductie met inhoudelijke aspecten van alle drie de opleidingen met daarbij een oriëntatie op het beroep en het werkveld. Het onderwijs is orienterend, door middel van projecten, basisvakken en practica. De studenten adopteren een bouwproject dat zij gedurende de gehele propedeuse volgen. Voorbeelden: de vorderingen bij de bouw van een huis of bij de aanleg van een rotonde. De studenten zijn daarbij in contact met de uitvoerder. Het doel is te leren hoe het betreffende project tot stand komt en welke fasen daarbij moeten worden doorlopen. - In de eerste helft van het tweede studiejaar zijn er twee oriëntatiestages, ieder van 8 weken, bij twee organisaties met verschillende kerndisciplines, bijvoorbeeld een architectenbureau en een aannemer. Het doel is dat de studenten inzicht verkrijgen in de bouwwereld en in de samenwerkingsverbanden tussen de partijen in een bouwproject. Ook gaat het om kennismaking met het beroepenveld en de praktijk van het bouwen. Na deze twee stages maken de studenten een definitieve keuze voor BTB, BK of CiT. - In het tweede semester van het tweede studiejaar zijn er twee BTB-projecten. Het eerste project richt zich op seriematige woningbouw; bij het tweede project staat de bouwadministratie centraal. Deze projecten zijn het praktijkkader waarbinnen de basisvakken en practica worden aangeboden. - In het tweede studiejaar is er voorts een vrije studieruimte van 3 EC die in één of meerdere blokken kunnen worden behaald; dit is afhankelijk van het vak of de studieactiviteit en van het blok. - Het derde studiejaar BTB begint met twee projecten rondom een beroepsrelevant thema: projectontwikkeling en bedrijfssimulatie. De basisvakken en practica zijn in beginsel gerelateerd aan het thema van het betreffende project. Het tweede semester van studiejaar 3 is de beroepsstage van een half jaar, waarbij studenten worden 24/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE

25 ingezet in het dagelijkse werk van de stageverlenende organisatie. Doel van deze stage is het verder ontwikkelen van de sociale en communicatieve vaardigheden, het verdiepen van aanwezige kennis op specifieke gebieden evenals het versterken van vaardigheden als het formuleren en afbakenen van een probleem- of vraagstelling en het opdoen van relevante werkervaring. - Ook in het derde studiejaar is er een vrije studieruimte van 3 EC, in overleg met de mentor in te vullen met een onderwerp naar keuze, binnen een blok naar keuze. - In het eerste semester van het vierde studiejaar werken de studenten aan twee projecten: bouwprocesmanagement en strategisch management. Ook voor deze projecten geldt dat de ondersteunende basisvakken en practica in betreffend blok in principe zijn gerelateerd aan het thema van het project. - De tweede helft van het vierde jaar werken de studenten aan hun afstudeerstage, met daaraan gekoppeld een afstudeeronderzoek. Het onderzoek kan worden gerelateerd aan één of meerdere fases van het bouwproces (zie ook bij 2.7 en 2.8, over het afstudeerproces).ter voorbereiding op het afstudeeronderzoek volgen de studenten in het vierde studiejaar het basisvak Marketing & Onderzoek. - Ook in het laatste studiejaar is er een vrije keuzeruimte van 3 EC, in overleg met de mentor. De Keuzegids 2006 geeft aan dat de BTB-studenten van de Hogeschool Zuyd de inhoud van het curriculum beoordelen met een 7,1. Dit positieve oordeel sluit aan bij de positieve uitkomsten van de studentenmonitor van de Hogeschool; het werd ook tijdens de visitatie ondersteund, in de gesprekken met de dagstudenten en de alumni. Over het avondtraject In verband met de vrijstellingen (zie 2.5) volgen de studenten van de avondtraject een ander programma dan de studenten van het dagprogramma; de blokboeken en modulehandleidingen van de dagopleiding BTB zijn het uitgangspunt voor vorm en inhoud van dit avondprogramma. Het programma bevat kennisgerichte basismodules, met daarbij projecten en practica, aangevuld met stagevervangende opdrachten (action learning, zie 2.7). Het panel heeft kunnen vaststellen dat de moduleboeken van de avondstudenten net als die van de dagopleiding informatie bevatten over leerdoelen, werkvormen, toetsvormen, toetsdata, herkansingsdata. De moduleboeken laten zien dat het avondtraject per module een geïntegreerd onderwijsaanbod biedt van kennis, practica en kennis-gerelateerde groepsopdrachten. Deze groepsopdrachten worden aangeduid als projecten. De reserves van het panel over het vaardigheidsonderwijs voor de avondgroep zijn vermeld bij facet 2.1. Over de wijze waarop het onderwijsaanbod in het avondtraject de opleidingsdoelstellingen dekken, stelt het panel vast dat het onderwijs met name kennisgericht is, en veel minder competentiegericht. Het panel heeft enige aarzeling bij de relatie tussen de opleidingscompetenties en het curriculum bij het avondtraject, betreffende de competentieniveaus. Het uitgangspunt van de opleiding is toenemende complexiteit in het studieverloop, gerelateerd aan een steeds hoger competentieniveau. De opleiding geeft aan dat de avondstudenten alleen kunnen instromen in bepaalde modulen wanneer zij daarvoor over de juiste competenties NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE 25/71

26 beschikken, waardoor de relatie geborgd zou zijn. Voor het panel was dit echter niet inzichtelijk. Deze reserves maken het niet mogelijk voor het panel om tot het oordeel goed te komen. Het is het panel niet duidelijk hoe de studenten via een gericht onderwijsaanbod de beoogde competenties bereiken. De vrijwel individuele begeleiding (zie 2.4 en 4.2) voor de kleine groep avondstudenten aantoonbaar leidt tot individuele studietrajecten, waarbij de opleidingsdocenten naar eer en geweten zorgen voor een optimaal onderwijsaanbod. Het oordeel is daarom voldoende. Over het oordeel van het panel over BTB De reserves van het panel over het onderwijs in het avondtraject maken dat het oordeel over de opleiding BTB als geheel voldoende is, niet goed. Over BBE Doelstellingen en programma van de opleiding BBE zijn gebaseerd op die van de uitfaserende opleidingen BK, CiT en BTB. BBE heeft specialisaties en uitstroomprofielen, geordend in hoofdprofielen: - Het hoofdprofiel Bouwkunde onderscheidt de uitstroomprofielen Bouwtechniek en Architectuur; - Bij het hoofdprofiel Civiele Techniek is er een keuze voor de uitstroomprofielen Infrastructuur en Waterbeheer en Milieu; - Het hoofdprofiel Bouwtechnische Bedrijfskunde heeft twee uitstroomprofielen, te weten Vastgoedkunde en Regie Gebouwde Omgeving. Daarnaast zijn er bij BBE zogenoemde hybrideprofielen. De hybrideprofielen kennen geen verdere specialisatiemogelijkheid. De hybrideprofielen zijn gericht op beroepen op het snijvlak van de hoofdprofielen: - Bouwmanagement (BK en BTB); - Civiel Management (BTB en CiT); - Constructies (CiTen BK). De opleiding BBE is opgebouwd volgens het zogeheten major-minormodel: - De major is de kern van de opleiding, gericht op het verwerven van basiskennis en - vaardigheden op basis en gevorderd niveau binnen het domein Built Environment en de contexten gebied/leefomgeving, infrastructuur en gebouw ; - Er zijn negen uitstroomprofielen, geconcretiseerd in de minoren; - De minoren bieden een samenhangend pakket onderwijs gericht op de verwerving van specifieke beroepscompetenties op gevorderd en specialistisch niveau. Het BBE-curriculum bestaat uit basisvakken, workshops, practica, projecten rondom praktijkgerichte casussen en werkveldoriëntatie. De leerdoelen van de basisvakken, de practica en de stageperiodes zijn afgeleid van de beroeps- en algemene competenties. Dit is af te leiden uit het curriculumoverzicht dat de opleiding aan het panel had voorgelegd. De competentiematrix is uitgewerkt in leerplanschema s voor de vier blokken van de propedeuse. Voor de volgende studiejaren van deze nieuw gestarte opleiding is er een meer globaal overzicht van de onderwijsinhoud per blok. Per beroepsspecifieke en 26/71 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, opleidingen BTB en BBE