Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2008

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2008"

Transcriptie

1 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2008 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 04/2/2009 Roderveldlaa 5/, B-2600 Berchem Tel Fax

2 Ihoudstafel VOORWOORD... 3 SAMENVATTING EN BESLUIT... 4 SAMENVATTING BESLUIT... 7 JAARVERSLAG HET BENCHMARKINGCONVENANT PROCEDURE EN STRUCTUUR RESULTAATSVERPLICHTINGEN VAN DE ONDERNEMINGEN RESULTAATSVERPLICHTINGEN VAN HET VLAAMSE GEWEST HET JAARVERSLAG DE GRAFIEKEN ENERGIEVERBRUIKEN/ENERGIEPLAN/MONITORING INLEIDING HET ENERGIEVERBRUIK Alle bedrijve Chemie Raffiaderije e Staal Papier Voedig Metaal Textiel Keramische sector Hout (spaaplaatbedrijve) Glas, zadgroeve, diverse DE CO 2 -EMISSIE OPVOLGING UITVOERING BENCHMARKINGCONVENANT DOOR DE COMMISSIE BENCHMARKING BEMIDDELENDE ROL VAN DE COMMISSIE BENCHMARKING TOEREKENBARE TEKORTKOMINGEN CONFORM ART ACTUALISEREN TOELICHTINGEN EVALUATIE VAN HET CONVENANT INSPANNINGEN VAN DE OVERHEID Artikel 2 - Lid Artikel 2 - Lid Artikel 2 - Lid Artikel 2 - Lid Artikel 2 - Lid BIJLAGEN BIJLAGE : SAMENSTELLING COMMISSIE BENCHMARKING BIJLAGE 2: CONVENANTBEDRIJVEN BIJLAGE 3 : TOELICHTING EEI EN GRAFIEKEN /59

3 VOORWOORD Eid 2002 keurde het Vlaamse Gewest ee eergiebeleidsovereekomst goed voor de idustrie: het bechmarkigcoveat. Doel is de eergie-efficiëtie va de bedrijve te verbetere zoder adelige impact op de cocurretiepositie. Same met de verbeterig va de eergie-efficiëtie wordt ook gerapporteerd over het verlage va de CO 2 -uitstoot. De Commissie Bechmarkig - bestaade uit vertegewoordigers va alle deelemede partije - begeleidt de uitvoerig va het coveat. Parallel daarmee werd het Verificatiebureau Bechmarkig Vlaadere opgezet dat ee belagrijke rol speelt bij de cotrole va de uitvoerig va het coveat. De aa het bechmarkigcoveat deelemede bedrijve zij goed voor meer da 80% va het totale Vlaamse idustriële eidgebruik aa eergie. I overeestemmig met artikel 8 deel 3 moet de commissie elk jaar uiterlijk op juli verslag uitbrege over de voortgag va het coveat bij de partije. Op dat momet is echter het volledig overzicht va de vooruitgag over het voorbije jaar iet beschikbaar zodat tot e met het jaarverslag over het werkigsjaar 2005 telkes gewerkt werd op basis va de voorlopige cijfers. Het jaarverslag werd da i het ajaar geactualiseerd. De Commissie Bechmarkig heeft daarom gevraagd aa de bevoegde miisters om het jaarverslag pas i het ajaar op te moete make. De commissie west deze werkwijze ook i de toekomst verder toe te passe was ee bijzoder jaar voor het coveat. I de eerste plaats was 2008 het jaar waari de eergieplae voor de 2 de rode va het coveat moeste opgemaakt, igedied e goedgekeurd worde. Teves werd i 2008 door de commissie ee I 2008 is het verbruik i de regelzoe va Elia met % gedaald va 88,9 TWh i 2007 tot 88 TWh i Algemee geome ware de weersomstadighede va 2008 ageoeg idetiek met die va 2007, met uitzoderig va de witer met ee iets lagere koudeperiode. Tijdes het eerste trimester werd ee lichte toeame va het verbruik opgeteked. Dat maakt dat voor de periode va jauari tot september ee stijgig va het verbruik met,4% werd opgeteked tegeover dezelfde periode i Tijdes het laatste trimester va 2008 ware daaretege de gevolge va de ecoomische crisis op het verbruik merkbaar. I ovember 2008 werd ee dalig met 8,5% waargeome te opzichte va ovember I december 2008 daalde het verbruik og verder met - 0,% tegeover december De rede voor deze dalig va het elektriciteitsverbruik ligt vooramelijk bij de idustriële klate. Bij de afemers die rechtstreeks op het Elia-et zij aageslote, werd i vergelijkig met dezelfde periode i 2007 ee dalig met 4,6% i ovember e met 28,5% i december opgeteked. evaluatierapport over de werkig va het coveat uitgebracht. Teslotte was 2008 ee bijzoder jaar omdat de ecoomische crisis i het ajaar toesloeg e de coveatbedrijve i het bijzoder hard trof, zo daalde het elektriciteitsverbruik va de grote idustriële klate i december 2008 met maar liefst 28,5% te opzichte va december Het oderhavige jaarverslag 2008 va de Commissie Bechmarkig is gebaseerd op de actuele stad va zake i verbad met de eergiepla- e moitorigdata. Names de Commissie Bechmarkig Marc Va de Bosch Waaremed Voorzitter Bro: Elia fact & figures 2008: 3/59

4 SAMENVATTING EN BESLUIT SAMENVATTING De deelame aa het bechmarkigcoveat Eid 2002 keurde het Vlaamse Gewest ee eergiebeleidsovereekomst goed voor de idustrie: het bechmarkigcoveat. De eergie-itesieve idustrie gaat daarmee het egagemet aa dat de deelemede Vlaamse vestigige uiterlijk i 202 tot de wereldtop zulle behore op het gebied va eergie-efficiëtie. I ruil daarvoor zal de Vlaamse overheid de oderemige oder adere gee extra maatregele oplegge gericht op eergiebesparig of CO 2 -reductie. Het aatal bedrijve opgeome i het jaarverslag evolueert va jaar tot jaar. Dit zowel als gevolg va ieuwe toetreders, sluitige, fusies e splitse va oderemige. Het voorligged jaarverslag is gebaseerd op de resultate va 79 deelemede bedrijve. Sids het vorig jaarverslag zij er 4 uittredige gemeld weges stopzettig va de activiteite ( voedigsbedrijf, 2 metaalbedrijve e bedrijf uit de keramische sector). I bedrijf teslotte zij de productieactiviteite verhuisd aar ee grotere vestigig va dezelfde groep. Dit bregt het totaal aatal sluitige va vestigige sids de start va het coveat op 9 coveatvestigige. De bij het bechmarkigcoveat aageslote vestigige vertegewoordige meer da 80% va het idustriële eergieverbruik 2 i Vlaadere. Resultate va de moitorig De aa het bechmarkigcoveat deelemede bedrijve prestere over 2008 globaal geome mider goed da geplad maar og steeds beter da de wereldtop. Daar waar de bedrijve i 2007 og ee lichte voorsprog hadde te opzichte va de plaig (0,5% vooroplope) is dit teiet gedaa door de impact va de ecoomische crisis die de eergie-efficiëtie sterk egatief beïvloed heeft. De geplade efficiëtieverbeterige worde i 2008 iet gehaald - globaal geome beter da wereldtop I 2002 ware de deelemede Vlaamse vestigige globaal geome reeds meer da 0 PJ beter da de wereldtop. Daar waar i 2007 alle deelemede bedrijve same reeds 26,3 PJ beter ware da de wereldtop is deze voorsprog i 2008 gedaald tot PJ. 2 Iclusief de raffiaderije, cokesproductie alsook het aar primaire eergie omgerekede elektriciteitsverbruik. 4/59

5 ste eergiepla 2 de eergiepla Wereldtop 56,7 559,4 556,5 554, 550, 547,3 530,6 527,7 524,6 52,9 520,2 Bedrijve volges Pla 550,4 547,8 545, 534,5 530,2 525,3 52,9 56,4 5,3 505,9 503,0 Bedrijve volg. itorig 550,4 547,8 543,0 533,7 529,3 52,0 529,6 Figuur : Evolutie primaire eergieverbruik va alle bedrijve bij costate gerealiseerde productie 2008 Absoluut eergieverbruik scherp gedaald I absolute cijfers daalde het absoluut eergieverbruik i 2008 scherp te opzichte va 2007 va 540,7 aar 529,6 PJ. Ee dalig va maar liefst, PJ die quasi volledig ka toegeschreve worde aa ee verlaagde productie vaaf september Het eergieverbruik ligt hiermee ook 7 PJ oder het verbruik i het startjaar Met de start va de tweede rode va het coveat werd ervoor geopteerd om de resultate va alle geslote vestigige uit de rapportage te were. Het gerapporteerd eergieverbruik i het startjaar daalt va 544,3 aar 536,6 PJ of ee dalig va bija 8 PJ te gevolge va de 9 sluitige e de 3 bedrijve die iet opgeome zij i dit jaarverslag. Hoeveelheid vermede CO 2 lager da 2007 Naast de eergie-efficiëtieverbeterig is ook de CO 2 -uitstoot belagrijk. Voor de Commissie Bechmarkig zij de vermede CO 2 -emissies ee belagrijke idicator 3. Vaaf 2008 werd gereked met ee emissiefactor voor elektriciteit va 400 kg CO 2 /MWh tegeover 760 kg- CO 2 /MWh i de vorige jare. Door deze techische aapassig zij de berekede CO 2 - reducties lager da de voorgaade jare. De hoeveelheid vermede CO 2 bedroege i 2008,64 Mto tegeover 2,42 Mto i Hier speelt opieuw de ecoomische crisis ee duidelijke rol. 3 [(specifieke emissie i 2002) (gemoitorde specifieke emissie va het betreffede jaar)] x de gemoitorde productie va het betreffede jaar 5/59

6 4,50 4,00 gerealiseerd geplad 3,50 3,00 eergiepla 2 eergiepla i Mto CO 2 2,50 2,00,50,00 0,50 0,00-0, CO2 vermiderig elektriciteit 0,00 0,04 0,3 0,6 0,39 0,45 (0,07) 0,68 0,79 0,96 0,99 CO2 vermiderig bradstoffe 0,00 0,20 0,34,25,57,97,72,9 2,33 2,80 3,03 CO2 vermiderig totaal 0,00 0,24 0,47,4,96 2,42,64 2,59 3,2 3,76 4,0 Figuur 2: vermede CO 2 -emissie Sterke dalig i totale CO 2 -uitstoot va de bedrijve De totale CO 2 -emissies va de coveatbedrijve bedroege 32,58MTo i De totale CO 2 -uitstoot was hiermee voor het eerst lager da i het start jaar 2002, toe de uitstoot 32,9Mto bedroeg. I 2007 bedroeg de totale CO 2 - uitstoot og 33,68Mto of,mto meer da i /59

7 2 BESLUIT De geplade eergie-efficiëtie verbeterige i 2008 werde iet gehaald. De coveatbedrijve score op vlak va eergie-efficiëtie globaal geome echter og steeds beter da de wereldtop. I absolute cijfers daalde het eergieverbruik va de coveatbedrijve met ogeveer % tege over 2002; voor de CO 2 -uitstoot bedroeg deze dalig zelfs meer da 2%. De ecoomische crisis die vaaf eid september 2008 ook de idustrie fel trof, had de grootste impact op zowel de efficiëtie als de absolute verbruike. Dalede productievolumes leide overmijdelijk tot verlaagde efficiëtie op vlak va eergieverbruik. Daaraast werde i 2008 de ieuwe eergieplae opgemaakt. Globaal bleek hieruit ee dalig va de wereldtop (betere eergie-efficiëtie) waardoor de globale voorsprog te opzichte va de wereldtop daalde e er voor sommige sectore ee bijkomede afstad otstod die og zal moete gedicht worde tege 202. Deze ieuwe wereldtop is gebaseerd op vergelijkige i 2006 ee ecoomisch gustig jaar op vlak va bezettig va de productiecapaciteit wat ee verlaged effect had op de wereldtop. Verder is het duidelijk dat de ecoomische crisis iet geëidigd is eid 2008 maar ook i 2009 verder liep. Dit zal ogetwijfeld terug ee egatieve impact hebbe op de resultate va het coveat i Deze vaststellige leide overmijdelijk tot de vraag of de idustrie doelstellige va het coveat amelijk het bereike va de wereldtop uiterlijk tege 202 zal kue realisere? Tot og toe heeft de commissie gee redee om aa te eme dat deze fiale doelstellig iet zal kue gehaald worde. Hoe komt de commissie tot dit besluit? I de eerste plaats omdat tot og toe blijkt dat de coveatbedrijve globaal geome odaks de ecoomische crisis og steeds beter score da de wereldtop. Verder omdat de coveat bedrijve de geplade ivesterige uitvoere. Tot op hede werde slechts 2 bedrijve bij de commissie aagemeld omdat zij tekortschote i het uitvoere va hu verplichtige. Wat beteket dat 80 va de 82 vestigige weldegelijk op schema zitte. De 2 adere worde bijgestuurd. Als de ivesterige i efficiëtieverbeterige verder gezet worde zoals u e de ecoomie terug structureel opleeft moet de doelstellig va het coveat og steeds kue gerealiseerd worde. 7/59

8 JAARVERSLAG HET BENCHMARKINGCONVENANT De eergie-itesieve vestigige met ee jaarlijks verbruik va te miste 0,5 PJ e de irichtige die oder de Europese richtlij verhadelbare emissierechte valle, kue deeleme aa het bechmarkigcoveat. Dit houdt i dat zij hu eige prestaties op het vlak va eergie-efficiëtie late toetse aa die va adere goedpresterede vestigige op wereldschaal, of met adere woorde late bechmarke. Op basis hierva worde voor de oderemig eergie-efficiëtiedoelstellige vastgelegd. De bedoelig is te kome tot ee maximale bijdrage va de bedrijve aa ratioeel eergieverbruik e aa de doelstellige voor vermiderig va de uitstoot va broeikasgasse oder het Protocol va Kyoto zoder de ecoomische slagkracht va de Vlaamse oderemige i het gedrag te brege. 3. Procedure e structuur De Vlaamse Regerig keurde op 29 ovember 2002 het bechmarkigcoveat over eergie-efficiëtie i de idustrie e de bijhorede toelichtigota goed. De Vlaamse Regerig keurde op 4 februari 2003 ee bijkomede verduidelijkig goed. Het Verificatiebureau Bechmarkig Vlaadere werd aageduid als oafhakelijke orgaisatie die waakt over de correcte uitvoerig va het bechmarkigsysteem door de bedrijve e alle daarbij horede berekeige, hierover advies verleet e verslag uitbregt. De Commissie Bechmarkig is het bestuursorgaa va het bechmarkigcoveat e is veratwoordelijk voor de volledige uitvoerig erva. Alle odertekeede partije zij er i vertegewoordigd, meer bepaald de betrokke sectore e de overheid. 3.2 Resultaatsverplichtige va de oderemige De deelemede vestigige diee zo sel mogelijk, maar uiterlijk i 202, tot de wereldtop te behore op het gebied va eergie-efficiëtie. Na vaststellig va de wereldtop bij de aavag va het coveat, becijferde ee eergiepla ook og twee tussetijdse resultaatsverplichtige izake eergie-efficiëtie, te behale tege respectievelijk eid 2005 e Dit gebeurde op basis va ee studie, uitgevoerd door ee iet aa de oderemig verbode cosultat, met volgede uitgagspute: Alle maatregele met ee "Iteral Rate of Retur" (IRR) a belastige va te miste 5% moeste zo sel mogelijk, maar uiterlijk eid 2005 zij geome. Idie deze maatregele ovoldoede ware om de wereldtop te bereike, da moeste de mider redabele maatregele zo sel mogelijk, maar uiterlijk eid 2007 worde gerealiseerd. Hieroder worde maatregele verstaa met ee IRR a belastige tusse 5 e 6%. Uiterlijk i 202 moet de wereldtop worde bereikt. 8/59

9 De wereldtop e het eergie-efficiëtiepla worde om de vier jaar herzie. Dit beteket dat de bedrijve die va i de begifase aa het coveat deeleme i 2008 ee ieuwe eergiestudie hebbe late opmake e bijhored eergiepla hebbe igedied. Als met de beschreve redabele e mider redabele maatregele de wereldtop iet ka worde bereikt tusse eid 2007 e eid 202, zal de oderemig ee adere aavaardbare beaderig moete realisere met ee gelijkwaardig resultaat op het gebied va eergie-efficiëtie. De coveat tekst stelt: Hierbij ka bijvoorbeeld gedacht worde aa de verhadelbare emissierechte e flexibele mechaisme, voor zover de Vlaamse Regerig hierva de toepassigsmodaliteite heeft vastgelegd. Dit werd door de commissie i 2008 i ee toelichtig verder uitgewerkt zodat deze beaderig u praktisch toepasbaar wordt. Twee soorte va adere aavaardbare beaderige werde itusse opgeome i betreffede toelichtig. Eerzijds betreft het de primaire eergiebesparig va ee WKK die iet geïtegreerd werd i de bechmark e aderzijds het ilevere va emissierechte bij de overheid meer bepaald Certified Emissio Reductios (CER s) 4 ; Emissio Reductio Uits (ERU s) 5 e EU allowaces (EUA s) 6. De juiste modaliteite zij omschreve i toelichtig 7, te raadplege via de website va het bechmarkigcoveat. 3.3 Resultaatsverplichtige va het Vlaamse Gewest De Vlaamse Regerig egageert er zich toe om aa deze oderemige, voor wat betreft de betrokke vestigige, gee rechtstreekse bijkomede Vlaamse maatregele izake eergiebesparig of CO 2 -reductie e gee specifieke Vlaamse eergie- of CO 2 -taks op te legge. De Vlaamse Regerig egageert er zich toe alles i het werk te stelle voor vrijstellig va aaloge Belgische of Europese maatregele. De Vlaamse Regerig egageert er zich toe aa ee bedrijf, dat ka aatoe dat het werkt coform de criteria gesteld i het bechmarkigcoveat eergie-efficiëtie, de odige emissierechte toe te kee zodat het voldoet aa de Europese richtlij izake emissiehadel. De Vlaamse Regerig egageert er zich toe om aavullede Vlaamse steu tot de bevorderig va eergie-efficiëtie, i eerste istatie te richte op de oderemige die zij toegetrede tot het bechmarkigcoveat. I de overheidscommuicatie zal aadacht worde besteed aa de positieve medewerkig va de coveatoderemige. 4 Koolstofkrediete verkrege op basis va projecte gerealiseerd i lade zoder broeikasgasreductieverplichtig (dit betreft veelal otwikkeligslade). 5 Koolstofkrediete verkrege op basis va projecte gerealiseerd i lade met broeikasgasreductieverplichtig (adere aex lade uit Kyoto protocol). 6 Emissierechte toegeweze door de EU-lidstate aa bedrijve die oder toepassigsgebied va de EU-richtlij emissiehadel valle 9/59

10 4 HET JAARVERSLAG Volges het coveat, artikel 7, lid, brege de toegetrede Oderemige jaarlijks, uiterlijk op april, aa het Verificatiebureau verslag uit over het i het voorafgaade kalederjaar bereikte specifiek eergieverbruik i de betrokke vestigige, alsmede de hiermee samehagede vermede CO 2 -emissies. Daarbij wordt teves aagegeve i hoeverre die verlagige i overeestemmig zij met het eergiepla. Volges artikel 8, lid 2, rapporteert het Verificatiebureau jaarlijks aa de Commissie Bechmarkig i geaggregeerde vorm over de uitvoerig va de eergieplae e over de gerealiseerde verlagig va het specifiek eergieverbruik va de betrokke vestigige per sector da wel per type istallatie, alsmede de hiermee samehagede vermede CO 2 -emissie. De Commissie Bechmarkig otvig de defiitieve cijfers over het jaar 2007 va het Verificatiebureau op 27 oktober Artikel 8 lid 3 va het bechmarkigcoveat stelt dat de Commissie Bechmarkig jaarlijks, uiterlijk op juli, over het voorafgaade jaar verslag diet uit te brege aa de partije e dat de miisters het Vlaams Parlemet daarover zulle iformere. Artikel 4 bepaalt teves dat dit verslag opebaar is. De Commissie Bechmarkig heeft op 2 jui aa de bevoegde Miisters ((Brieve met ref e ) meegedeeld dat de verslaggevig wordt verschove aar het ajaar. Zoals hierbove geïllustreerd, is het volledig overzicht va de vooruitgag over het voorbije jaar pas beschikbaar i het ajaar zodat de Commissie Bechmarkig de datum va publicatie va haar jaarverslag hierop west af te stemme. Artikel 8 va het bechmarkigcoveat stelt teves dat er gee tot ee oderemig herleidbare gegeves i het rapport moge staa of daaruit kue worde afgeleid. I de verslaggevig worde volgede elemete behadeld: ee vergelijkig va: eerzijds de cocrete resultate die het Verificatiebureau i geaggregeerde vorm heeft gerapporteerd aa de Commissie Bechmarkig, meer bepaald izake de gerealiseerde verlagig va het specifiek eergieverbruik va de betrokke vestigige per sector; aderzijds de vooruitzichte die het Verificatiebureau aa de Commissie Bechmarkig heeft gerapporteerd izake de verwachte verlagig va het specifiek eergieverbruik; de daarmee samehagede vermede CO 2 -emissies; zoals bepaald i artikel 9, ee overzicht va de ispaige va de overheid zoals bedoeld i artikel 2 va het bechmarkigcoveat. 0/59

11 5 DE GRAFIEKEN ENERGIEVERBRUIKEN/ENERGIEPLAN/MONITORING 5. Ileidig Het huidige verslag is gebaseerd op de stad va zake va 9 ovember 2009 : - aatal bedrijve toegetrede tot het coveat () : 82 - aatal bedrijve iet opgeome i dit verslag (2) : -3 - aatal bedrijve opgeome i dit verslag (3) : 79 () De toegetrede bedrijve die odertusse geslote zij, werde i deze verslaggevig uit de statistieke verwijderd. Het totaal absolute eergieverbruik i de voorbije jare zal hierdoor lichtjes wijzige. Deze bedrijve vertegewoordigde i 2002 ogeveer 7,5 PJ. Sedert het vorig jaarverslag zij er 4 uittredige gemeld weges stopzettig va de activiteite ( voedigsbedrijf, 2 metaalbedrijve e bedrijf uit de keramische sector). I bedrijf teslotte zij de productieactiviteite verhuisd aar ee grotere vestigig va dezelfde groep. Dit bregt het totaal op 9 sluitige va vestigige sids het begi va het coveat. (2) Volgede bedrijve zij iet opgeome i de cijfers e tabelle : chemiebedrijf zoder goedgekeurd eergiepla, textielbedrijf (odertusse stilgelegd og iet formeel uitgetrede) e teslotte voedigsbedrijf (ieuwkomer). (3) De polyolefiebedrijve uit de chemiesector (9 vestigige) beschikke op twee a og iet over ee goedgekeurd eergiepla. Hierdoor ko evemi het moitorigrapport over 2008 worde goedgekeurd, maar deze bedrijve zij omwille va de vergelijkbaarheid toch opgeome i de cijfers. SAMENVATTING VAN DE CIJFERRESULTATEN ENERGIEVERBRUIK I 2008 is het reële primaire eergieverbruik va de coveatbedrijve gedaald met meer da PJ te overstaa va Ogetwijfeld is de ecoomische crisis die zich het laatste kwartaal va 2008 gemaifesteerd heeft e de daarmee gepaard gaade productiedalige hierva de vooraamste oorzaak. Deze dalige hebbe teves ee ogustig effect gehad op de specifieke verbruike va de betreffede productieprocesse Pla 00 99,05 97, 96,33 95,45 94,83 itorig 00 98,65 96,96 96,7 94,66 96,2 Tabel : Evolutie EEI /59

12 De globale Eergie-Efficiëtie idex, dit is dè maatstaf voor de prestaties va de coveatbedrijve op vlak va eergie-efficiëtie, is voor het eerst i de looptijd va het coveat gestege va 94,66 i 2007 aar 96,2 i Ter volledigheid e vergelijkig met vorig verslag wordt hiera de samevattede tabel va geplade tegeover de gerealiseerde verbruike voor 2008 weergegeve. Eergieverbruik 2008 (i PJ) Bij gerealiseerde productie i 2008 Bij geplade productie i 2008 Eergieverbruik volges pla Eergieverbruik volges moitorig Geplad eergieverbruik. Chemie 234,0 239,2 257,7 2. Raffiaderije, Staal 82,3 84,8 202,9 3. Papier 7,22 7,66 8,9 4. Voedig 22, 2,83 22,59 5. Metaal 35,0 34,6 38,00 6. Textiel 8,29 8,33 9,25 7. Keramisch 8,29 8,25 9,87 8. Hout 5,77 5,98 7,63 9. Glas, Zad, Diverse 8,92 8,92,72 TOTAAL : Alle vestigige 52,9 529,6 577,9 Tabel 2 : overzicht eergieverbruike 2008 Bemerkig : i bovestaade tabel werd i vergelijkig met vorige jare de kolom Bij reële productie weggelate. Deze verbruike zij immers dezelfde als de kolom itorig. 2/59

13 5.2 HET ENERGIEVERBRUIK 5.2. Alle bedrijve De evolutie va het eergieverbruik wordt op 3 maiere voorgesteld: Tabel : De evolutie va de EEI of de Eergie Efficiëtie Idex. De EEI wordt bepaald als de verhoudig tusse het eergieverbruik va het beschouwde jaar e het eergieverbruik om de productie va het betreffede jaar te make met het specifiek eergieverbruik va het start- of referetiejaar, dus De verschillede specifieke verbruiksgegeves (bvb GJ/to, GJ/m³, GJ/m², GJ/hl, ) moete hiervoor per proces (jaar 2002) met ee productiehoeveelheid va het beschouwde jaar (bv 2008) vermeigvuldigd worde. Figuur 3: De evolutie va het primair eergiegebruik bij costat gerealiseerde productie va het moitorigjaar (2008) wordt weergegeve als de verhoudig va de EEI s voor elk va de beschouwde jare met de EEI voor het moitorigjaar 2008 vermeigvuldigd met het eergiegebruik i het moitorigjaar Dit zowel voor de pla als de gemete resultate. Voor de wereldtop werd de voorstellig op basis va de specifieke verbruike zoals voorgaade jare behoude. Figuur 4: De evolutie va het absoluut primair eergieverbruik, (reëel verbruik tot het huidig moitorigjaar e geplad verbruik i de komede jare) e teves de geplade vs reële afstad tot de wereldtop; dit laatste geeft aa i welke mate de coveatbedrijve op plaig zitte om hu egagemet om uiterlijk tege 202 de wereldtop te bereike a te kome. I de grafieke werd ee oderscheid gemaakt tusse het eerste e het tweede eergiepla. De ieuwe eergieplae werde i 2008 opgesteld. De resultate werde tot e met 2007 voorgesteld op basis va het eerste eergiepla. Vaaf 2008 gebeurt de vergelijkig voor zowel de gemoitorde cijfers als de pla cijfers te opzichte va de wereldtop zoals bepaald i de ieuwe eergieplae. De wereldtoplij vertoot ee duidelijke kik i Wat beteket dat de wereldtop sterk verbeterd is op vlak va eergie-efficiëtie. Hierbij moet ee kattekeig gemaakt worde. De wereldtop is bepaald op basis va eergieefficiëtie cijfers va 2006 ee jaar met ee gustige bezettig hierdoor is de wereldtop vermoedelijk og sterker verlaagd da verwacht. De gemete cijfers va de coveatbedrijve voor 2008 weerspiegele de eergie-efficiëtie i 2008 ee jaar waari 4 maade ee sterk verlaagde productie voorkwam. Dit heeft ogetwijfeld ee egatieve ivloed op de afstad tot wereldtop, gezie het vaste deel va het eergieverbruik verdeeld wordt over ee lagere productie. a. De EEI Dè maatstaf voor het uitdrukke va de performatie va de coveatbedrijve op het vlak va eergie-efficiëtie is de Eergie Efficiëtie Idex kortweg EEI. De EEI voor jaar 20jj (met jj = 02 t.e.m. 2) wordt gedefiieerd als de verhoudig tusse : het eergieverbruik va het betreffede jaar 20jj & het eergieverbruik om de productie va het betreffede jaar 20jj te make met het specifiek eergieverbruik va het start- of referetiejaar, dus /59

14 I formulevorm geeft dit : EEI waarbij : x (SVi,20jj Pi,20jj ) x E x 20jj 20jj = 00 = (SVi,2002 Pi,20jj ) (SVi,2002 Pi,20jj ) EEI x 20jj = EEI - idex va jaar 20jj met x = Pla of x = itorig SV x i,20jj = specifiek verbruik proces i i jaar 20jj (waarbij x = P i,20jj = productievolume proces i 00 (d.i. reëel) Pla of itorig) i jaar 20jj (steeds uit de itorig) = aatal processe per bedrijf, per sector of voor alle bedrijve (afh. va de aggregatie) 20jj = jaar va moitorig (met jj = 02 t.e.m.2) E x 20jj = eergieverbruik i jaar 20jj (afh va x is dit het geplade of het reële eergieverbruik) opm. :" geplade" slaat hier iet op geplade productie maar ekel op geplade specifieke verbruike Deze EEI wordt voor elk moitorigjaar twee maal bereked : - ee ste maal voor het Pla, d.i. aa de had va het geplade specifieke verbruik voor elk va de productieprocesse, zoals opgeome i de eergieplae. - ee 2 de maal voor de itorig, d.i. aa de had va het reële specifieke verbruik voor elk va diezelfde productieprocesse, zoals gerapporteerd tijdes de moitorig. I Bijlage 3 va dit verslag wordt bovestaade formule gedetailleerder weergegeve per jaar. De EEI va elk jaar wordt per defiitie vastgeklikt e diet dus iet telkes herreked te worde. De EEI is, eveees per defiitie, gelijk aa 00 i het referetiejaar I volgede tabel 3 wordt de evolutie va 2002 tot 2008 va deze EEI weergegeve (waarbij per defiitie de EEI = 00 i het referetiejaar 2002) : Pla 00 99,05 97, 96,33 95,45 94,83 itorig 00 98,65 96,96 96,7 94,66 96,2 Tabel 3 : Evolutie EEI We stelle hierbij vast dat i 2008 de Eergie Efficiëtie Idex va de moitorig iet gedaald is. b. Evolutie va het primaire eergieverbruik bij costat gerealiseerde productie 2008 Om de vergelijkig met voorgaade verslaggevig mogelijk te make toe we i volgede grafiek dezelfde evolutie uitgedrukt i primaire eergieverbruik ( ) bij gerealiseerde productie /59

15 ste eergiepla 2 de eergiepla Wereldtop 56,7 559,4 556,5 554, 550, 547,3 530,6 527,7 524,6 52,9 520,2 Bedrijve volges Pla 550,4 547,8 545, 534,5 530,2 525,3 52,9 56,4 5,3 505,9 503,0 Bedrijve volg. itorig 550,4 547,8 543,0 533,7 529,3 52,0 529,6 Figuur 3 : Evolutie primaire eergieverbruik va alle bedrijve bij costate gerealiseerde productie 2008 Hiera wordt voor fig. 3 kort de betekeis va elk va de weergegeves curves gegeve. De gedetailleerde uitwerkig hierva met behulp va de gebruikte formules wordt eveees i Bijlage 3 toegevoegd. Alle curves werde bereked bij costat gerealiseerde productie va De groee lij geeft het eergieverbruik weer dat overeestemt met de EEI va itorig (zie tabel 3 itorig) voor elk va de reeds gemoitorde jare 2002 t.e.m Voor 2008 is dit het reële eergieverbruik 529,6. - De roze lij geeft het eergieverbruik weer dat overeestemt met de EEI volges de eergieplae (zie tabel 3 Pla) e dit voor elk va de voorgaade jare 2002 t.e.m Voor 2008 is dit verbruik gelijk aa het geplade eergieverbruik 52,9 e stemt dit overee met de EEI va 94,83. Voor de komede jare 2009 t.e.m. 202 ka de EEI og iet bereked worde (vermits de gemoitorde productie og iet geked is) e werd dit geplade eergieverbruik bijgevolg bereked met behulp va de geplade specifieke verbruike uit de eergieplae. - De blauwe lij teslotte geeft het eergieverbruik va de wereldtop weer voor elk va de coveatjare 2002 t.e.m Deze wereldtoplij werd bereked met behulp va de specifieke verbruike va de WT (wereldtop) uit de eergieplae. Uit bovestaade figuur 3 blijkt dat, aar aalogie met de evolutie va de EEI s, i 2008 de moitoriglij (groe) voor het eerst bove de plalij (roze) ligt. Niettegestaade de sterke eerwaartse kik va de wereldtoplij (blauw) wat het resultaat is va de wereldtopbepalige i de eergieplae va de tweede coveatrode blijft de moitoriglij og et oder de wereldtoplij. 5/59

16 c. Evolutie va het primaire eergieverbruik bij reële/geplade productie e va de Afstad tot de Wereldtop De volgede grafiek 4 toot de evolutie va het primaire eergieverbruik bij reële of gerealiseerde productie tot het huidig moitorigjaar e bij geplade productie voor de komede jare voor alle bedrijve e voor de wereldtop. Verder wordt ook de geplade e de reële afstad tot de wereldtop weergegeve; dit laatste geeft aa i welke mate de coveatbedrijve op plaig zitte om hu egagemet om uiterlijk tege 202 de wereldtop te bereike a te kome ,0 Gerealiseerde productie Geplade productie , ,0 Eergieverbruik ,0 0,0-0,0 ATW , ATW werkelijk -,8-2,5-4,6-8, -9,8-23, -, ATW pla -,8-2,5-2,4-7,9-8, -9, -8,7 Wereldtop 548,5 544,9 563,3 558,6 569, 563,9 530,6 598,3 602, 609,4 609,2 Bedrijve 536,6 532,4 548,7 540,5 549,3 540,7 529,6 584,5 586,0 589,9 588,8-30,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 4 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va alle bedrijve Naar aalogie met de vorige grafiek wordt ook hier kort de betekeis va elk va de weergegeves curves gegeve. De gedetailleerde uitwerkig hierva met behulp va de gebruikte formules wordt eveees i Bijlage 3 toegevoegd. - De blauwe lij geeft het reële eergieverbruik va de reeds gemoitorde jare 2002 t.e.m weer. Vaaf 2009 is dit het geplade eergieverbruik volges de eergieplae va de tweede rode. - De rode lij geeft tot 2008 het eergieverbruik va de wereldtop weer bij reële productie. Vaaf 2009 is de rode lij het eergieverbruik va de wereldtop bij geplade productie volges de eergieplae va de tweede rode. Voor deze blauwe e rode lij is de likerschaal va toepassig (eergieverbruik i PJ). Vervolges toot deze grafiek ook de evolutie va de Afstad Tot de Wereldtop (ATW) die de bedrijve hadde (ATW > 0 is slechter da WT; ATW < 0 is beter da WT), telkes bij reële productie va de voorgaade jare. 6/59

17 - De groee balk is de werkelijke ATW; dit is het verschil tusse de blauwe e de rode lij i deze grafiek (tot e met het laatste moitorigjaar). - De rode balk teslotte is de geplade ATW, dit is het verschil tusse het geplade eergieverbruik e de wereldtop (telkes bij reële productie). Voor deze groee e rode balk is de rechterschaal (afstad tot de wereldtop i PJ) va toepassig. I absolute cijfers daalde het absoluut eergieverbruik i 2008 scherp te opzichte va 2007 va 540,7 aar 529,6 PJ. Ee dalig va maar liefst, PJ die quasi volledig ka toegeschreve worde aa ee verlaagde productie vaaf september Het eergieverbruik ligt hiermee ook 7 PJ oder het verbruik i het startjaar Met de start va de tweede rode va het coveat werd ervoor geopteerd om de resultate va alle geslote vestigige uit de rapportage te were. Het gerapporteerd eergieverbruik i het startjaar daalt va 544,3 aar 536,6PJ of ee dalig va 8 PJ te gevolge va de 9 sluitige e de 3 bedrijve die iet opgeome zij i dit jaarverslag. De reële ATW blijft og et egatief (dus beter da WT) maar is voor het eerst kleier da de geplade ATW, mede door de sterke dalig va de wereldtoplij i 2008 te gevolge va de ieuwe eergieplae voor de tweede coveatrode. I de volgede paragrafe wordt per sector elk va de bovestaade tabel e figure weergegeve, aagevuld met ee verklarig voor de vastgestelde evolutie va de cijfers e grafieke. 7/59

18 5.2.2 Chemie 270 ste eergiepla 2 de eergiepla Wereldtop 252,2 250,5 248,8 247,3 245,0 243,0 235, 234,8 232,6 23, 230,6 Bedrijve volges Pla 247,4 245,5 243,5 238,9 236,0 233, 234,0 230,9 228,5 225,4 223,8 Bedrijve volg. itorig 247,4 245,5 242,5 240,8 239,0 233, 239,2 Figuur 5 : Eergieverbruik va de chemiebedrijve, bij costate gerealiseerde productie Pla 00 98,43 96,58 95,39 94,24 94,59 itorig 00 98,03 97,32 96,62 94,24 96,67 Tabel 4 : Evolutie EEI Bij sommige bedrijve veroorzaakte de ecoomische crisis i het laatste kwartaal va 2008 reeds ee aazielijke productiedalig wat resulteerde i ee hoger specifiek verbruik va de betrokke processe e daardoor ee slechtere (dus grotere positieve) afstad tot de wereldtop. Deze ogustige evolutie was reeds deels i de eergieplae opgeome (zie stijgig va de EEI pla e het verbruik volges Pla i 2008). Ook techische (opstart)probleme i bepaalde bedrijve hebbe ee hoger eergieverbruik veroorzaakt. 8/59

19 300 5,0 280 Gerealiseerde productie Geplade productie 260 0,0 240 Eergieverbruik ,0 0,0 ATW 40-5, ATW werkelijk -5,2-3,7-3,9-5, -4,0-6,0 4,0 ATW pla -5,2-3,7-5,0-6,9-7,0-7,3 -, Wereldtop 244,9 244,0 238,6 246,6 242,5 246,9 235, 262,5 263,2 264,2 268,8 Bedrijve 239,7 240,3 234,7 24,5 238,5 24,0 239,2 258,0 258,5 257,5 26,0-0,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 6 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de chemiebedrijve 9/59

20 5.2.3 Raffiaderije e Staal 220 ste eergiepla 2 de eergiepla Wereldtop 97,3 96,7 96, 95,5 94,9 94,4 92,3 89,7 88,7 87,7 86,7 Bedrijve volges Pla 89,5 89,4 89,3 85,7 86,2 85,3 82,3 8,6 80,0 78,4 77,6 Bedrijve volg. itorig 89,5 89,4 88,3 84,6 83, 82,7 84,8 Figuur 7: Eergieverbruik va de raffiaderije e staalbedrijve, bij costate gerealiseerde productie Pla 00 99,89 97,99 98,23 97,75 96,8 itorig 00 99,35 97,38 96,60 96,40 97,49 Tabel 5 : Evolutie EEI De mider goede prestatie qua eergie-efficiëtie (stijgede EEI mo ) i 2008 is het gevolg va eerzijds ee (licht) gedaalde productie e aderzijds de verlate opstart va ee ieuwe WKK ter vervagig va ee reeds uit diest geome oude WKK. De afstad tot de wereldtop blijft og zeer gustig maar is voor het eerst wel lager da geplad. 20/59

21 250 Gerealiseerde productie Geplade productie 20, ,0 0,0 Eergieverbruik ,0 0,0-5,0 ATW 50-0, ATW werkelijk -7,3-9,5-9, -0,8-2,2-2,7-7,5 ATW pla -7,3-9,5-8, -9,6-8,5-9,5-0,0 Wereldtop 93,9 90, 20,3 200, 20,6 20,8 92,3 26, 26,6 222, 26,8 Bedrijve 86,6 80,6 20,2 89,3 98,4 89, 84,8 206,9 206,6 2,2 206,7-5,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 8: Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de raffiaderije e staalbedrijve 2/59

22 5.2.4 Papier 24 ste eergiepla 2 de eergiepla Wereldtop 20,40 20,4 20,33 20,27 20,20 20,8 6,95 6,87 6,80 6,73 6,66 Bedrijve volges Pla 8,9 8,79 8,67 8,30 7,97 7,97 7,22 6,80 6,69 6,60 6,59 Bedrijve volg. itorig 8,9 8,79 8,34 7,92 7,62 7,64 7,66 Figuur 9: Eergieverbruik va de papierbedrijve, bij costate gerealiseerde productie i Pla 00 98,72 96,73 94,99 94,98 9,02 itorig 00 96,95 94,75 93,6 93,28 93,37 Tabel 6 : Evolutie EEI Door ee lagere productie e ekele specifieke probleme te gevolge va bvb. adere grade mix of techische moeilijkhede is de EEI voor de moitorig licht gestege waardoor de afstad tot de wereldtop i 2008 positief geworde is. 22/59

23 25 6,0 Gerealiseerde productie Geplade productie 5,0 20 4,0 3,0 Eergieverbruik 5 0 2,0,0 0,0 -,0 ATW 5-2,0-3, ATW werkelijk -,2 -, -,8 -,7-2,5-2,7 0,7 ATW pla -,2 -, -,4 -,8-2,2-2,3 0,3 Wereldtop 8,7 9, 9,9 8,3 9,8 9,8 7,0 9,2 9,8 20,0 9,9 Bedrijve 7,6 7,9 8,0 6,6 7,3 7, 7,7 9, 9,6 9,8 9,8-4,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 0: Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de papierbedrijve 23/59

24 5.2.5 Voedig ste eergiepla 2 de eergiepla Wereldtop 23,32 23,4 23,05 22,94 22,55 22,7 2,47 2,49 2,46 2,42 2,37 Bedrijve volges Pla 25,02 24,83 24,65 23,22 22,82 22,35 22, 2,48 2,2 20,96 20,83 Bedrijve volg. itorig 25,02 24,83 24,29 23,84 23,33 22,8 2,83 Figuur : Eergieverbruik va de voedigsbedrijve, bij costate gerealiseerde productie Pla 00 98,52 92,8 9,9 89,33 88,36 itorig 00 97,09 95,30 93,23 88,64 87,27 Tabel 7 : Evolutie EEI Door de lagere wereldtop i de tweede coveatrode is de moitoriglij, odaks ee verdere dalig, iet oder de wereldtoplij geraakt. 24/59

25 26 3,0 Gerealiseerde productie Geplade productie 24 2, ,0 Eergieverbruik 8 6,5,0 ATW 4 2 0, ATW werkelijk,,2 0,9 0,6 0,7 0,0 0,4 ATW pla,,2,0 0, 0,5 0,8 0,6 Wereldtop 2, 2,2 2,4 2,7 22,0 22,6 2,5 23,3 23,9 24,3 24,6 Bedrijve 22,2 22,4 22,4 22,4 22,7 22,6 2,8 23,3 23,6 23,7 23,9 0,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 2: Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de voedigsbedrijve 25/59

26 5.2.6 Metaal 38 ste eergiepla 2 de eergiepla Wereldtop 35,9 35,28 34,9 34,93 34,79 34,66 34,7 34,27 34,37 34,38 34,36 Bedrijve volges Pla 36,0 36,27 36,43 35,62 34,66 34,48 35,0 34,72 34,4 34,25 34,20 Bedrijve volg. itorig 36,0 36,27 35,92 35,0 34,83 34,06 34,6 Figuur 3: Eergieverbruik va de metaalbedrijve, bij costate gerealiseerde productie Pla 00 00,9 98,66 96,00 95,49 96,96 itorig 00 99,48 96,96 96,47 94,34 95,87 Tabel 8 : Evolutie EEI Ee dalig va de productie bij zowat alle bedrijve uit deze sector heeft voor ee globale stijgig va de specifieke verbruike gezorgd. Voor de tweede coveatrode was deze tred reeds i de eergieplae va meige bedrijve uit deze sector aagegeve (zie stijgig EEI pla ). 26/59

27 50 3,0 Gerealiseerde productie Geplade productie 45 2,5 40 2,0 35,5 Eergieverbruik 30 25,0 0,5 ATW 20 0,0 5-0, ATW werkelijk 0,8,4 0,8 0, -0, -0,6 0,4 ATW pla 0,8,4,5 0,7-0,2-0, 0,8 Wereldtop 36,2 36,5 37,5 36, 37,0 37,0 34,2 37,4 39, 39,7 39,6 Bedrijve 37,0 37,9 38,2 36,2 36,9 36,5 34,6 37,9 39, 39,6 39,4 -,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 4: Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de metaalbedrijve 27/59

28 5.2.7 Textiel 0,0 ste eergiepla 2 de eergiepla 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7, Wereldtop 8,84 8,8 8,75 8,60 8,54 8,48 7,88 7,88 7,88 7,88 7,88 Bedrijve volges Pla 9,34 9,23 9,3 9,0 8,84 8,69 8,29 8,6 7,95 7,9 7,88 Bedrijve volg. itorig 9,34 9,23 8,72 8,69 8,64 8,50 8,33 Figuur 5: Eergieverbruik va de textielbedrijve, bij costate gerealiseerde productie Pla 00 97,83 96,48 94,65 93,0 88,8 itorig 00 93,44 93,4 92,50 9,06 89,27 Tabel 9 : Evolutie EEI De globale evolutie va deze sector met cotiue dalede EEI blijft gustig. De sterke dalig va de wereldtop i de tweede coveatrode heeft echter terug voor ee te overbrugge afstad tot de wereldtop gezorgd. 28/59

29 2 Gerealiseerde productie Geplade productie 0,9 0 0,7 8 0,5 Eergieverbruik 6 4 0,3 0, -0, ATW 2-0, ATW werkelijk 0,4 0,4-0, 0,0 0,0-0,2 0,5 ATW pla 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,2 0,4 Wereldtop 9,3 9,2 9,7 9,2 9,3 9,2 7,9 8,2 8,2 8,2 8,3 Bedrijve 9,6 9,5 9,6 9,2 9,2 9, 8,3 8,5 8,3 8,3 8,3-0,5 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 6 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de textielbedrijve 29/59

30 5.2.8 Keramische sector 0,0 ste eergiepla 2 de eergiepla 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7, Wereldtop 8,73 8,79 8,84 8,88 8,92 8,90 8,6 8,6 8,6 8,6 8,6 Bedrijve volges Pla 8,93 8,94 8,96 8,92 8,89 8,88 8,29 8,33 8,2 8,9 8,6 Bedrijve volg. itorig 8,93 8,94 8,57 8,80 8,6 8,30 8,25 Figuur 7 : Eergieverbruik va de keramische sector, bij costate gerealiseerde productie Pla 00 00,3 99,95 99,55 99,45 92,85 itorig 00 96,0 98,5 96,44 92,95 92,44 Tabel 0 : Evolutie EEI De voorgaade jare zat de keramische sector steeds ruim oder de pla- e wereldtoplij. De lichte stijgig va de wereldtoplij i de eerste jare va het coveat is het gevolg va de istallatie e igebruikame va rookgasreiigigsistallaties. Ee sterke dalig (bija 0%) va het wereldtopverbruik heeft er i 2008 voor gezorgd dat zelfs met ee verder dalede EEI er terug ee afstad tot de wereldtop otstaa is die de komede jare diet overbrugd te worde. 30/59

31 3 Gerealiseerde productie Geplade productie,0 9 Eergieverbruik ,5 0,0 ATW ATW werkelijk 0,2-0,3-0,2 0,0-0,2-0,5 0, ATW pla 0,2-0,3 0, 0,2 0, -0, 0, Wereldtop 7,8 8,3 8,8 9, 9,7 9,6 8,2 0,7,0,0,0 Bedrijve 8,0 8, 8,6 9, 9,5 9, 8,3 0,9,0,,0-0,5 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 8: Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de keramische sector 3/59

32 5.2.9 Hout (spaaplaatbedrijve) 7,0 ste eergiepla 2 de eergiepla 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4, Wereldtop 6,08 6,07 6,05 6,03 6,0 6,00 5,46 5,46 5,46 5,46 5,46 Bedrijve volges Pla 5,6 5,6 5,62 5,53 5,46 5,47 5,77 5,57 5,52 5,4 5,29 Bedrijve volg. itorig 5,6 5,6 5,50 5,38 5,36 5,49 5,98 Figuur 9: Eergieverbruik va de houtspaabedrijve, bij costate gerealiseerde productie Pla 00 00,25 98,6 97,34 97,54 02,92 itorig 00 98,06 95,95 95,67 97,82 06,62 Tabel : Evolutie EEI De houtverwerkede sector heeft door aazielijke productiedalige relatief gezie de grootste dalig (meer da 8%) va het primaire eergieverbruik (meer da 8%) geked. Dit heeft ee zeer ogustige ivloed gehad op het specifieke verbruik va de betrokke processe waardoor de EEI voor de moitorig uitermate sterk (bija 9%) gestege is. Deze stijgig was zelfs og sterker da voorzie i de ieuwe eergieplae. Mede door de veel lagere wereldtop i de tweede coveatrode is er ee relatief grote afstad tot die wereldtop otstaa. 32/59

33 9 2,0 8 Gerealiseerde productie Geplade productie,5 7 6,0 Eergieverbruik ,5 0,0 ATW 2-0, ATW werkelijk -0,6-0,5-0,6-0,5-0,5-0,2 0,5 ATW pla -0,6-0,5-0,6-0,6-0,4-0,4 0,3 Wereldtop 7,2 7, 7,5 7,5 7,6 7,5 5,5 7,3 6,7 6,2 6,5 Bedrijve 6,6 6,6 7,0 7, 7, 7,3 6,0 7,4 6,8 6,2 6,3 -,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 20: Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de houtspaabedrijve 33/59

34 5.2.0 Glas, zadgroeve, diverse,0 ste eergiepla 2 de eergiepla 0,5 0,0 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7, Wereldtop 9,72 9,69 9,65 9,6 9,52 9,49 9,2 9,09 9,07 9,04 9,02 Bedrijve volges Pla 9,54 9,39 9,25 9,5 9,06 9,04 8,92 8,83 8,84 8,84 8,63 Bedrijve volg. itorig 9,54 9,39 8,96 8,55 8,80 8,97 8,92 Figuur 20: Eergieverbruik va de glasbedrijve, zadgroeve e diverse bij costate gerealiseerde productie Pla 00 96,96 95,9 95,00 94,79 93,55 itorig 00 93,98 89,67 92,24 94,2 93,55 Tabel 2 : Evolutie EEI Deze sector heeft i 2008 terug ee positieve evolutie geked qua specifieke verbruike e zit daardoor bij de itorig over 2008 op schema (EEI mo = EEI pla ). Odaks de dalede bewegig va de wereldtoplij blijft og steeds ee gustige (egatieve) afstad tot de wereldtop behoude. 34/59

35 6 Gerealiseerde productie Geplade productie,5 4 2,0 0 Eergieverbruik 8 6 0,5 0,0 ATW 4-0, ATW werkelijk -0, -0,4-0,6-0,7-0,9-0,4-0,2 ATW pla -0, -0,4-0,3-0,3-0,6-0,3-0,2 Wereldtop 9,4 9,4 9,6 9,9 0,6 9,6 9, 3,7 3,7 3,6 3,6 Bedrijve 9,2 9,0 9,0 9, 9,7 9,2 8,9 2,5 2,5 2,5 2,2 -,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 22: Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de glasbedrijve, zadgroeve e diverse 35/59

36 5.3 DE CO 2 -EMISSIE CO 2 -emissievermiderig is ee essetiële doelstellig va het coveat e verslaggevig hierover is voorgeschreve. De verslaggevig gebeurt voor alle bedrijve same, met ee opsplitsig aar vermede emissie door elektriciteitbesparig e door bradstofbesparig. Voor de idirecte CO 2 -emissie va elektriciteit wordt, vaaf de itorig 2008, i het coveat gereked met ee emissiefactor va 400 kg CO 2 /MWh el 7 a. Vermede CO 2 -emissie Figuur 23 geeft weer hoe de vermede CO 2 -emissie evolueert volges de moitorig (bij reële productie va 2002 t.e.m. 2008) e volges de eergieplae (bij geplade productie va 2009 t.e.m. 202). 4,50 4,00 gerealiseerd geplad 3,50 3,00 eergiepla 2 eergiepla i Mto CO 2 2,50 2,00,50,00 0,50 0,00-0, CO2 vermiderig elektriciteit 0,00 0,04 0,3 0,6 0,39 0,45 (0,07) 0,68 0,79 0,96 0,99 CO2 vermiderig bradstoffe 0,00 0,20 0,34,25,57,97,72,9 2,33 2,80 3,03 CO2 vermiderig totaal 0,00 0,24 0,47,4,96 2,42,64 2,59 3,2 3,76 4,0 Figuur 23 : Vermede CO 2 -emissie De vermede CO 2 -emissie wordt hierbij als volgt bereked : ) Voor het gedeelte itorig (= deel gerealiseerd i grafiek) is dit : (SE i,2002 SEi, 20yy) P i,20yy SE i,20yy = specifieke emissie proces i i jaar 20yy (uit de itorig) 7 Zie Toelichtig 7 Gebruik va alteratieve maatregele goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op /59

37 P i,20yy = productievolume proces = aatal processe voor alle bedrijve 20yy = jaar va moitorig met yy = 02 t.e.m.08 i i jaar 20yy (uit de itorig) waarbij voor de voorgaade jare (2002 t.e.m. 2008) gemoitorde gegeves gebruikt worde om de bovestaade grafiek te bekome. 2) Voor het gedeelte Pla (= geplad i grafiek) is dit : Pla (SE i,2002 SEi, 20zz ) P Pla i,20zz SE Pla i,20zz = specifieke emissie proces P Pla i,20zz = i i geplad productievolume proces = aatal processe voor alle bedrijve 20zz = jaar va moitorig met zz = 09 t.e.m.2 jaar 20zz (uit de eergieplae) i i jaar 20zz (uit de eergieplae) waarbij voor de komede (2009 t.e.m. 202) geplade gegeves gebruikt worde om de bovestaade grafiek te bekome. De gerealiseerde vermede emissie bedraagt,64 Mto, wat merkelijk lager is da i 2007 toe deze og 2,42 Mto bedroeg. De gerealiseerde vermede emissie valt hiermee terug tot op iveau Ook hier speelt de ivloed va de ecoomische crisis ogetwijfeld ee egatieve rol. Opvalled is de otsparig op vlak va elektriciteit, het specifieke elektriciteitsverbruik lag i 2008 per eeheid productie gemiddeld hoger da i 2002 waardoor er ee licht egatieve besparig of otsparig otstaat. De gerealiseerde vermede emissies zij dit jaar uitsluited te vide bij de directe emissies (izet va bradstoffe). Deze worde gerealiseerd door zowel efficiëtieverbeterige als door omschakele op bradstoffe met ee lagere CO 2 - ihoud (bv. herieuwbare, aardgas, ). De izet va herieuwbare bradstoffe heeft gee ivloed op de eergie-efficiëtieverbeterige zoals beschreve i hoofdstuk 3 va dit jaarverslag maar uiteraard wel i de vermede hoeveelheid CO 2. b. Evolutie absolute CO 2 -emissie I volgede grafiek wordt teslotte de evolutie va de absolute CO 2 -emissies va de coveatbedrijve weergegeve eveees bij reële productie va 2002 t.e.m e bij geplade productie va 2009 t.e.m /59

38 40 gerealiseerd geplad 30 Mto CO Totaal 33,36 32,9 34,60 33,8 34,39 33,68 32,58 36,62 36,62 36,95 36,82 Bradstoffe 26,37 25,9 27,37 26,59 27,04 26,4 25,36 29,9 29,2 29,69 29,43 Elektriciteit 6,98 7,00 7,23 7,22 7,36 7,54 7,22 7,44 7,4 7,26 7,39 Figuur24: evolutie CO 2 -emissies Bij deze verslaggevig moet ee aatal radvoorwaarde duidelijk gesteld worde wat de resultate zij verschilled met die va het systeem va verhadelbare emissierechte (VER): er is ee verschil i deelame e toepassigsgebied tusse coveat e VER; bij het coveat worde ook de idirecte CO 2 -emissies meegereked aa ee vastgestelde emissiefactor; voor elektriciteit is dat 400 g/kwh; de procesemissies otstaa door verbradig va grodstoffe (deze zij beperkt) worde i het coveat slechts meegeteld als ze bijdrage aa de eergiebalas, de belagrijke emissies va verbradig va als grodstof gebruikte bradstoffe worde meegeteld (cokes e kole i de staalidustrie, sythesegas voor ammoiakproductie, itere bradstoffe bij krakers, ); bij VER worde alle procesemissies va de sectore zoals aageduid i Aex va de Europese richtlij vaaf 2005 meegeteld; de emissies va itere krakerbradstoffe vaaf 2008; sythesegas voor ammoiakproductie is mometeel iet opgeome. De totale CO 2 -uitstoot was hiermee voor het eerst lager da i het start jaar 2002, toe de uitstoot 33,36Mto bedroeg. I 2007 bedroeg de totale CO 2 - uitstoot og 33,68Mto of,mto meer da i Deze bevidig ligt i lij met het totaal eergiegebruik waar ook ee lichte dalig t.a.v vastgesteld wordt. Daar waar het eergieverbruik ogeveer,% lager is da i 2002 is dat voor de CO 2 uitstoot ogeveer 2%. Hieruit kue we afleide dat ogeveer de helft va de absolute CO 2 besparig te dake is aa overschakele aar bradstoffe met ee lagere CO 2 ihoud of herieuwbare bradstoffe. 38/59

39 6 OPVOLGING UITVOERING BENCHMARKINGCONVENANT DOOR DE COMMISSIE BENCHMARKING 6. Bemiddelede rol va de Commissie Bechmarkig Coform artikel 9 lid 6 va het bechmarkigcoveat is éé va de take va de Commissie Bechmarkig uit hoofde va haar bestuursfuctie het bemiddele i geval va coflicte tusse partije of tusse Oderemige e het Verificatiebureau. I 2008 werde 5 bedrijve aagesproke over ee vertragig bij het aleve va het coveat. Dit resulteerde telkes i strikte verbiteisse vawege de betrokke vestigige. De realisatie va de betrokke afsprake wordt verder opgevolgd door het verificatiebureau. Idie ee vestigig haar verbiteisse iet aleeft zal het verificatiebureau het bedrijf aamelde aa de commissie zodat de procedure voorzie i artikel 9 va het coveat sacties opgestart wordt. 6.2 Toerekebare tekortkomige coform art. 9 I 2008 heeft het Verificatiebureau vastgesteld dat twee bedrijve toerekebaar tekort schiete i de akomig va hu verplichtige. Coform Artikel 9 va het Bechmarkigcoveat heeft het Verificatiebureau de ame va deze bedrijve aagemeld bij de commissie. De overheid heeft hierva keis geome e verder opgevolgd. De 2 bedrijve werd coform Artikel 9 ee redelijke termij opgelegd om zich i orde te stelle met hu verplichtige. De verdere opvolgig werd uitgevoerd door het verificatiebureau. 6.3 Actualisere Toelichtige De Commissie Bechmarkig heeft i 2008 drie toelichtige geactualiseerd e ee ieuwe toelichtig opgemaakt alteratieve maatregele e goedgekeurd. Deze actualisatie was oodzakelijk voor het opstelle va de eergieplae voor de tweede rode va het coveat e ter voorbereidig va de afhadelig va het coveat a 202. Deze toelichtige zij ter beschikkig op de website va de commissie. Het betreft: Toelichtig 7 Opstelle Eergiepla Toelichtig 9 WKK + bijlage I : Rekevoorbeeld; Toelichtig 4 Aftoppig ; Toelichtig 7 Alteratieve Maatregele. 6.4 Evaluatie va het coveat Artikel 5 va het coveat voorziet dat De uitvoerig e werkig va dit coveat wordt elke vier jaar, voor het eerst uiterlijk op jui 2004, geëvalueerd. Door de vertraagde start va het coveat werd de eerste evaluatie i 2005 uitgevoerd same met het jaarverslag over De tweede voorziee evaluatie werd afgerod eid Het evaluatierapport werd door de commissie op 6 december goedgekeurd. Het rapport is ter beschikkig op de website va de Commissie Bechmarkig. 39/59

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2009

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2009 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2009 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 30/11/2010 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2010

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2010 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2010 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 06/12/2011 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2011

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2011 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2011 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 06/11/2012 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2012

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2012 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2012 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 05/11/2013 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2014

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2014 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2014 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 8/12/2015 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39 ifo@bechmarkig.be

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2013

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2013 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2013 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 02/12/2014 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Exame HAVO 2013 tijdvak 2 woesdag 19 jui 13.30-16.30 uur wiskude A Bij dit exame hoort ee uitwerkbijlage. Dit exame bestaat uit 21 vrage. Voor dit exame zij maximaal 80 pute te behale. Voor elk vraagummer

Nadere informatie

Effectief document- en risicobeheer

Effectief document- en risicobeheer Tekee voor efficiecy Effectief documet- e risicobeheer Met KOVO s techisch iformatiecetrum (TIC) altijd toegag tot actuele tekeige e documete é voldoe aa de eise va wet- e regelgevig. Succesvol documetbeheer

Nadere informatie

Bindend advies. Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen. c. d. Partijen. : A te B, in deze vertegenwoordigd door C vs.

Bindend advies. Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen. c. d. Partijen. : A te B, in deze vertegenwoordigd door C vs. c. d. Stichtig Zorgverzekerige f I- I J /' Bided advies Partije, Zaak Zaakummer Zittigsdatum : A te B, i deze vertegewoordigd door C vs. D te E : Hulpmiddelezorg, MOTOmed : 2006,02175 : 2 mei 2007 Geschillecommissie

Nadere informatie

OV-Taxi Zuid-Kennemerland/IJmond

OV-Taxi Zuid-Kennemerland/IJmond P r o v i c i e N o o r d - H o l l a d jaarverslag OV-Taxi Zuid-Keemerlad/IJmod 2007 jaarverslag OV-Taxi Zuid-Keemerlad/IJmod 2007 1 jauari 2007 t/m 31 december 2007 P R O V I N C I E N O O R D - H O

Nadere informatie

Vuilwaterafvoersystemen voor hoogbouw

Vuilwaterafvoersystemen voor hoogbouw Vuilwaterafvoersysteme voor hoogbouw 1.2 Vuilwaterafvoersysteme voor hoogbouw Nu er steeds hogere e extremere gebouwe otworpe worde, biedt ee ekelvoudig stadleidigsysteem de mogelijkheid om gemakkelijker

Nadere informatie

We kennen in de wiskunde de volgende getallenverzamelingen:

We kennen in de wiskunde de volgende getallenverzamelingen: Masteropleidig Fiacial Plaig Kwatitatieve Methode Relevate wiskude We kee i de wiskude de volgede getalleverzamelige: De atuurlijke getalle: N = {0,,,,4, } De gehele getalle: Z = {, -,-,-,0,,,, } (egels:

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave va het Koikrijk der Nederlade sids 1814. Nr. 6416 10 maart 2015 Regelig va de Miister va Oderwijs, Cultuur e Weteschap va 27 februari 2015, r. FEZ/732697 houdede wijzigig

Nadere informatie

OV-Taxi Noord-Holland Noord

OV-Taxi Noord-Holland Noord P r o v i c i e N o o r d - H o l l a d jaarverslag OV-Taxi Noord-Hollad Noord 2006 jaarverslag OV-Taxi Noord-Hollad Noord 2006 September 2007 P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N D Ihoudsopgave

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2007

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2007 Commissie Benchmarking Vlaanderen Commissie Benchmarking Vlaanderen Jaarverslag 2007 Goedgekeurd door de Commissie Benchmarking op 02 12 2008 Roderveldlaan 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03

Nadere informatie

RAADS IN FORMATIE BRIE F

RAADS IN FORMATIE BRIE F RAADS IN FORMATIE BRIE F gemeete WOERDEN Va: college va burgemeester e wethouders Datum: 1 december 2011 Portefeuillehouder(s): Titia Cosse Portefeuille(s): portefeuille Moumete e Archeologie Cotactpersoo:

Nadere informatie

Convergentie, divergentie en limieten van rijen

Convergentie, divergentie en limieten van rijen Covergetie, divergetie e limiete va rije TI-spire e rije 7N5p GGHM 22-23 Eigeschappe rekekudige rij b = begiwaarde v = verschil tusse twee opeevolgede terme recursieve formule: u = u + v met u = b directe

Nadere informatie

Strategic Workforce Management

Strategic Workforce Management Strategic Workforce Maagemet Ee strategische focus op persoeelsplaig is belagrijker da ooit. Itroductie Het is aa de orde va de dag; persoeel wordt otslage e de werkloosheid stijgt, maar tegelijkertijd

Nadere informatie

Toelichting bij Opbrengstgegevens VAVO 2011-2013

Toelichting bij Opbrengstgegevens VAVO 2011-2013 Toelichtig bij Opbregstgegeves VAVO 2011-2013 Ihoud Ileidig Aatal deelemers exame Kegetalle toezicht exames CE-cijfer alle vakke CE-cijfer alle vakke - tred SE-cijfer mius CE cijfer alle vakke Percetage

Nadere informatie

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BESLUIT VAN DE RAAD VAN HET BIPT VAN 22 FEBRUARI 2011 MET BETREKKING TOT DE A POSTERIORI GOEDKEURING VAN DE TARIEFVERHOGINGEN VAN DE AANGEWEZEN

Nadere informatie

Examen PC 2 onderdeel 4A

Examen PC 2 onderdeel 4A Exame PC 2 oderdeel 4A Istructieblad Betreft: exame: PC 2 oderdeel 4A leergag 3 oderdeel: Fiaciële Rekekude datum: 30 mei 2012 tijdsduur: 90 miute (09:30-11:00 uur) Deze aawijzige goed leze voor u met

Nadere informatie

betreffende het doorgeven van orders via fax en telefoon

betreffende het doorgeven van orders via fax en telefoon Reglemet Tele-Equity betreffede het doorgeve va orders via fax e telefoo (Retail Cliëte) 02541 Om redee va efficiëtie e selheid ka de Cliët wese om zij orders per fax e/of telefoo aa de Bak over te make.

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl) Wiskude B, (ieuwe stijl) Correctievoorschrift VWO Voorbereided Weteschappelijk Oderwijs 0 0 Tijdvak Izede scores Uiterlijk op jui de scores va de alfabetisch eerste vijf kadidate per school op de daartoe

Nadere informatie

consultancy ontwerp project management exploitatie onderhoud audits optimalisatie opleidingen Uw bedrijfswater in ervaren handen

consultancy ontwerp project management exploitatie onderhoud audits optimalisatie opleidingen Uw bedrijfswater in ervaren handen cosultacy otwerp project maagemet exploitatie oderhoud audits optimalisatie opleidige Uw bedrijfswater i ervare hade Over Aquaplus cosultacy otwerp project maagemet exploitatie oderhoud audits optimalisatie

Nadere informatie

Rekenen met levensduurkosten

Rekenen met levensduurkosten Colibri Advies www.colibri-advies.l Rekee met levesduurkoste ir. Martie va de Boome MBA Colibri Advies -4-25 Pagia va 5 Rekee met levesduurkoste Auteur: Martie va de Boome - Colibri Advies BV. Materiaal

Nadere informatie

Stochastische loadflow. Beschrijving model belasting.

Stochastische loadflow. Beschrijving model belasting. Stochastische loadflow. eschrijvig model belastig. 95 pmo 5-- Phase to Phase V Utrechtseweg 3 Postbus 68 AC Arhem T: 6 356 38 F: 6 356 36 36 www.phasetophase.l 95 pmo INHOUD Ileidig...3 eschrijvig belastig...

Nadere informatie

Evaluatierapport. Tevredenheidsonderzoek NMV Nederlandse Montessori Vereniging 2005. Eindrapportage. BvPO

Evaluatierapport. Tevredenheidsonderzoek NMV Nederlandse Montessori Vereniging 2005. Eindrapportage. BvPO Evaluatierapport Tevredeheidsoderzoek NMV Nederladse Motessori Vereigig 2005 Eidrapportage BvPO Bureau voor praktijkgericht oderzoek, Groige BvPO BUREAU VOOR PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK POSTBUS 9505, 9703

Nadere informatie

De vernieuwing van Slotjes-Midden. Sociaal Statuut

De vernieuwing van Slotjes-Midden. Sociaal Statuut De verieuwig va Slotjes-Midde Sociaal Statuut Ihoudsopgave Sociaal Statuut voor de verieuwig va Slotjes-Midde 3 Artikel 1: Overwegige 4 Artikel 2: Algemee 4 Artikel 3: Procedure bij sloop 4 Artikel 4:

Nadere informatie

Jaarplan 2016 Vastgesteld door het Algemeen Bestuur op 16 nov 2015

Jaarplan 2016 Vastgesteld door het Algemeen Bestuur op 16 nov 2015 Jaarpla 2016 Vastgesteld door het Algemee Bestuur op 16 ov 2015 Ihoudsopgave 1. Ileidig 2. Terugblik 2015 3. Speerpute voor 2016 4. Fiacië I. uitgagspute e aaames II. operatioele koste MA.l 2016 III. liquiditeit/fiacierig

Nadere informatie

Verbeterbeleid. Avonturijn

Verbeterbeleid. Avonturijn Verbeterbeleid Avoturij 2 Als u ee keer mider tevrede over os bet... Ee verbeterput Odaks dat wij os best doe de opvag va uw kid zo goed mogelijk te verzorge, ka het voorkome dat u ees wat mider tevrede

Nadere informatie

wiskunde A pilot vwo 2016-I

wiskunde A pilot vwo 2016-I wiskude A pilot vwo 06-I Aalscholvers e vis maximumscore 3 De viscosumptie per dag is 30 0 0,36 + 696 0, 85 ( 788 (kg)) I de maad jui is dit 30 788 (kg) Het atwoord: 38 000 ( 38 duized) (kg) Als ee kadidaat

Nadere informatie

Aanvullende Voorwaarden Webdiensten en Producten

Aanvullende Voorwaarden Webdiensten en Producten a G Silvesterstraat 19 6603 DW Wijche T 024 66 90 558 E ifo@rapolie.l Aavullede Voorwaarde Webdieste e Producte 1 Ileidig Deze Aavullede Voorwaarde Webdieste e Producte ( AVWP ) vorme ee aavullig op de

Nadere informatie

Analyse wijze en stimuleren van invullen Nationale Studenten Enquête 2012. Pascal Brenders 19 juni 2013

Analyse wijze en stimuleren van invullen Nationale Studenten Enquête 2012. Pascal Brenders 19 juni 2013 Aalyse wijze e stimulere va ivulle atioale Studete Equête 20. Pascal Breders 19 jui 2013 Aaleidig Studiekeuze3 is veratwoordelijk voor de uitvoerig va de atioale Studete Equête (SE). De atioale Studete

Nadere informatie

Groendienst. Hoe is het gesteld met de natuur in Gent?

Groendienst. Hoe is het gesteld met de natuur in Gent? Groediest Hoe is het gesteld met de atr i Get? stad va zake e evolutie i atr e bos i de periode 1999-2009 1 Hoe is het gesteld met de atr i Get? Voorwoord Beste Geteaar, Is er ook atr i ee stad als Get?

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo 2008-II

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo 2008-II Groepsfoto s Alle mese kippere met hu oge. Daardoor staa op groepsfoto s vaak ekele persoe met geslote oge. Sveso e Bares hebbe oderzocht hoeveel foto s je moet make va ee groep va persoe om 99% kas te

Nadere informatie

Betrouwbaarheid. Betrouwbaarheidsinterval

Betrouwbaarheid. Betrouwbaarheidsinterval Betrouwbaarheid Ee simulatie beoogt éé of i.h.a. twee of meerdere sceario s te evaluere e te vergelijke, bij Mote Carlo (MC) simulatie voor ee groot aatal istelwaarde, voor éé of meerdere parameters. Hierbij

Nadere informatie

Monitoring 2008. Rapportering definitieve resultaten

Monitoring 2008. Rapportering definitieve resultaten Monitoring 2008 Rapportering definitieve resultaten februari 2010 Voorwoord Zoals afgesproken tijdens de Auditcommissie van 29 september 2009 heeft het Verificatiebureau een aanvullend rapport voor de

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correctievoorschrift VWO 009 tijdvak wiskude B, Het correctievoorschrift bestaat uit: Regels voor de beoordelig Algemee regels Vakspecifieke regels Beoordeligsmodel 5 Izede scores Regels voor de beoordelig

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave va het Koikrijk der Nederlade sids 1814. Nr. 6416 10 maart 2015 Regelig va de Miister va Oderwijs, Cultuur e Weteschap va 27 februari 2015, r. FEZ/732697 houdede wijzigig

Nadere informatie

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 5 november 2013 Agendapunt:

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 5 november 2013 Agendapunt: Aa de gemeeteraad Registratieummer: GF13.20085 Datum collegebesluit: 5 ovember 2013 Agedaput: Portefeuillehouder: Mevrouw C. va der Laa Behadeled ambteaar: De heer C. Tiemersma Oderwerp: Activerig ivesterig

Nadere informatie

Wijzigingsformulier Ziektekostenverzekering

Wijzigingsformulier Ziektekostenverzekering De Amersfoortse Verzekerige Stadsrig 15, postbus 42 3800 AA Amersfoort Tel. (033) 464 29 11 Fax (033) 464 29 30 Wijzigigsformulier Ziektekosteverzekerig Gegevesverwerkig Bij deze wijzigig worde persoosgegeves

Nadere informatie

Een andere kijk op Financiële Rekenkunde Wim Pijls, Erasmus Universiteit Rotterdam

Een andere kijk op Financiële Rekenkunde Wim Pijls, Erasmus Universiteit Rotterdam Ee adere kijk op Fiaciële Rekekude Wim Pijls, Erasmus Uiversiteit Rotterdam. Ileidig Het vak Fiaciële Rekekude levert vawege zij sterk wiskudig karakter ogal wat probleme op i het oderwijs. Veel leerlige

Nadere informatie

Examen PC 2 onderdeel 4A

Examen PC 2 onderdeel 4A Exame PC 2 oderdeel 4A Istructieblad Betreft: exame: PC 2 oderdeel 4A leergag 1 oderdeel: Fiaciële Rekekude datum: 27 mei 2011 tijdsduur: 90 miute (10.00-11.30 uur) Deze aawijzige goed leze voor u met

Nadere informatie

Committee / Commission ECON. Meeting of / Réunion du 31/08/2011 BUDGETARY AMENDMENTS / AMENDEMENTS BUDGÉTAIRES. Rapporteur: Olle LUDVIGSSON

Committee / Commission ECON. Meeting of / Réunion du 31/08/2011 BUDGETARY AMENDMENTS / AMENDEMENTS BUDGÉTAIRES. Rapporteur: Olle LUDVIGSSON Committee / Commissio ECON Meetig of / Réuio du 31/08/2011 BUDGETARY AMENDMENTS / AMENDEMENTS BUDGÉTAIRES Rapporteur: Olle LUDVIGSSON NL NL Otwerpamedemet 6802 === ECON/6802 === igedied door Commissie

Nadere informatie

3,2 2,8 1,8 1,6 -0,33 1,4

3,2 2,8 1,8 1,6 -0,33 1,4 Datum: 4 april 2017 Reteotwikkelige 3,2 3 Hypotheekrete variabel, 5, 10, 20 e 30 jaar vast met NHG 3,10 2,8 0,1 g e 0-0,1 e ta -0,2 e rc p -0,3 te -0,4 re -0,5 Geldmarktrete 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13-0,33

Nadere informatie

Rapportage Klantenmonitor Omgevingsvergunning. Gemeente Oss

Rapportage Klantenmonitor Omgevingsvergunning. Gemeente Oss Rapportage Klatemoitor Omgevigsverguig Gemeete Oss Rapportageperiode: Q4 2006 - Q3 2007 Deze rapportage is opgesteld door PricewaterhouseCoopers i samewerkig met i-lik2. PricewaterhouseCoopers Mario Schepers

Nadere informatie

PROEFEXAMEN SOCIALE STATISTIEK November 2009 REEKS 1

PROEFEXAMEN SOCIALE STATISTIEK November 2009 REEKS 1 PROEFEXAMEN SOCIALE STATISTIEK November 009 REEKS Score /5. ( pute) Beatwoord volgede vraag aa de had va oderstaade SPSSoutput: Omcirkel de juiste waarde voor A e voor B als je weet dat deze verdelig bereked

Nadere informatie

DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ. PC SBO De Sleutel

DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ. PC SBO De Sleutel DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ PC SBO De Sleutel Plaats : Vroomshoop BRIN-ummer : 01KZ Arragemetsummer : 77559 Oderzoek uitgevoerd op : 26 ovember 2009 Rapport

Nadere informatie

Commissie Pensioenhervorming 2020-2040. Nota over de actuariële neutraliteit. Bijlage III

Commissie Pensioenhervorming 2020-2040. Nota over de actuariële neutraliteit. Bijlage III Commissie Pesioehervormig 00-040 Nota over de actuariële eutraliteit Bijlage III. I het kader va de ivoerig va ee «deeltijds pesioe» wordt de kwestie va de actuariële correctie va de uitkerige i geval

Nadere informatie

1. Recursievergelijkingen van de 1 e orde

1. Recursievergelijkingen van de 1 e orde Recursievergelijkige va de e orde Rekekudige rije Het voorschrift va ee rekekudige rij ka gegeve wordt met de volgede recursievergelijkig: u = u + b Idie we deze vergelijkig i de vorm u = u u = b otere

Nadere informatie

Verwarmingsenergie uit de lucht gegrepen.

Verwarmingsenergie uit de lucht gegrepen. DUURZAME ENERGIE LUCHT WATER-WARMTEPOMPEN Verwarmigseergie uit de lucht gegrepe. Gratis omgevigswarmte uit de lucht gebruike met warmtepomptechiek voor verwarmig e warm water. 09 2015 STIEBEL ELTRON zit

Nadere informatie

1. Hebben de volgende rijen een limiet, en zo ja, bepaal die dan: (i) u n = sin(πn) (d) u n = cos(2πn) (l) u n = log n

1. Hebben de volgende rijen een limiet, en zo ja, bepaal die dan: (i) u n = sin(πn) (d) u n = cos(2πn) (l) u n = log n Hoofdstuk 1 Limiet va ee rij 1.1 Basis 1. Hebbe de volgede rije ee iet, e zo ja, bepaal die da: (a) 1,, 3, 4, 5, 6, 7, 8,... (b) 1, 4, 9, 16, 5, 36, 49,... (c) 1, 8, 7, 64, 15,... (d) u = ( 1) (e) u =

Nadere informatie

Corporate Governance in Nederland: Een Onderzoek naar de Stand van Zaken in het Boekjaar 2012 en de Ontwikkelingen ten opzichte van het Boekjaar 2011

Corporate Governance in Nederland: Een Onderzoek naar de Stand van Zaken in het Boekjaar 2012 en de Ontwikkelingen ten opzichte van het Boekjaar 2011 Corporate Goverace i ederlad: Ee Oderzoek aar de Stad va Zake i het Boekjaar 2012 e de Otwikkelige te opzichte va het Boekjaar 2011 School of Ecoomics ad Maagemet Departmet of Orgaizatio ad Strategy 12

Nadere informatie

Werktekst 1: Een bos beheren

Werktekst 1: Een bos beheren Werktekst : Ee bos behere Berekeige met rije op het basisscherm Op ee perceel staa 3000 kerstbome. Ee boomkweker moet beslisse hoeveel bome er jaarlijks gekapt kue worde e hoeveel ieuwe aaplat er odig

Nadere informatie

Functies, Rijen, Continuïteit en Limieten

Functies, Rijen, Continuïteit en Limieten Fucties, Rije, Cotiuïteit e Limiete Fucties, Rije, 2-0 Cotiuïteit e Limiete Fucties, Rije, Cotiuïteit e Limiete Ihoud 1. Fucties Defiitie e kemerke / bewerkige op fucties Reële fucties va éé reële veraderlijke

Nadere informatie

imtech Arbodienst asbestregelgeving (versie 2.1)

imtech Arbodienst asbestregelgeving (versie 2.1) imtech Arbodiest asbestregelgevig (versie 2.1) veilig e gezod werke Wat is asbest? Asbest is de verzamelaam voor ee zestal vezelachtige stoffe. Veel toegepaste soorte zij chrysotiel (wit asbest), crocidoliet

Nadere informatie

Translease Holding B.V. (hierna te. noemen: "Translease") 07 /267 F. 23 mei 2007. mr. R.M. Vermaire. mr. A.C. Schroten

Translease Holding B.V. (hierna te. noemen: Translease) 07 /267 F. 23 mei 2007. mr. R.M. Vermaire. mr. A.C. Schroten vocate FAILLISSEMENTSVERSLAG Nummer: 1 Datum: 10 juli 2007 Gegeves failliet Traslease Holdig B.V. (hiera te oeme: "Traslease") Faillissemetsummer Datum uitspraak Curator R-C 07 /267 F 23 mei 2007 mr. R.M.

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. betreffende de beschikbaarstelling van middelen uit het Solidariteitsfonds van de EU

Voorstel voor een BESLUIT VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. betreffende de beschikbaarstelling van middelen uit het Solidariteitsfonds van de EU EUROPESE COMMISSIE Brussel, 3.10.2013 COM(2013) 692 fial Voorstel voor ee BESLUIT VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffede de beschikbaarstellig va middele uit het Solidariteitsfods va de EU NL

Nadere informatie

CAO voor Uitzendkrachten 2012-2017. September 2015

CAO voor Uitzendkrachten 2012-2017. September 2015 CAO voor Uitzedkrachte 2012-2017 September 2015 Vakbode e de cao Over de afsprake i deze cao oderhadele werkgeversorgaisaties e vakbode met elkaar. Uitzedkrachte kue ook ivloed uitoefee op de cao door

Nadere informatie

ZUIVEREN EN HERGEBRUIK. Het water dat we in onze productievestigingen gebruiken, wordt gezuiverd voordat we het teruggeven aan de natuur.

ZUIVEREN EN HERGEBRUIK. Het water dat we in onze productievestigingen gebruiken, wordt gezuiverd voordat we het teruggeven aan de natuur. Water is éé va de meest kostbare grodstoffe é het belagrijkste igrediët i oze producte. Bovedie gebruike we het tijdes oze productieprocesse om te koele, te wasse e te spoele. Logisch dus dat Coca-Cola

Nadere informatie

Opgave 5 Onderzoek aan β -straling

Opgave 5 Onderzoek aan β -straling Eidexame vwo atuurkude 214-I - havovwo.l Opgave 5 Oderzoek aa β -stralig Zoals beked bestaat β -stralig uit elektroe. Om ee oderzoek aa β -stralig te doe heeft Harald ee radioactieve bro met P-32 late

Nadere informatie

Handleiding RCA-24. Artikel-Nr. 45-02247. 24-voudige RailCom-display. tams elektronik

Handleiding RCA-24. Artikel-Nr. 45-02247. 24-voudige RailCom-display. tams elektronik Hadleidig Artikel-Nr. 45-02247 24-voudige RailCom-display tams elektroik Nederlads Ihoudsopgave 1. Starte...3 2. Veiligheidsvoorschrifte...4 3. Achtergrod iformatie: RailCom...5 4. Werkig va de...7 5.

Nadere informatie

Thermodynamica HWTK PROEFTOETS- AT02 - UITWERKING.doc 1/9

Thermodynamica HWTK PROEFTOETS- AT02 - UITWERKING.doc 1/9 VAK: hermodyamica HWK Set Proeftoets A0 hermodyamica HWK PROEFOES- A0 - UIWERKING.doc /9 DI EERS LEZEN EN VOORZIEN VAN NAAM EN LEERLINGNUMMER! Beschikbare tijd: 00 miute Uw aam:... Klas:... Leerligummer:

Nadere informatie

Pedicure bij Rameau. Verzorgde voeten lopen het prettigst. Om in aanmerking te komen voor vergoeding zijn gemachtigd voor te schrijven:

Pedicure bij Rameau. Verzorgde voeten lopen het prettigst. Om in aanmerking te komen voor vergoeding zijn gemachtigd voor te schrijven: Verzorgde voete lope het prettigst Pedicure behadelige worde bij diabetes e reuma patiëte door ekele zorgverzekeraars vergoed. Om i aamerkig te kome voor vergoedig zij gemachtigd voor te schrijve: Huisartse

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Rijen ) = bladzijde ; voor x = 11 is y = = 55. te rekenen omdat die ook met hele stappen toeneemt.

Hoofdstuk 1 - Rijen ) = bladzijde ; voor x = 11 is y = = 55. te rekenen omdat die ook met hele stappen toeneemt. Hoofdstuk - Rije bladzijde V-a Als x steeds met toeeemt, da eemt y met toe. b Voor x is y + 5 ; voor x is y + 55. c De waarde va x eemt met hele stappe toe. De waarde va y is da makkelijk uit te rekee

Nadere informatie

Meewind paraplufonds & Aanvullend prospectus Subfonds Zeewind 1

Meewind paraplufonds & Aanvullend prospectus Subfonds Zeewind 1 Meewid paraplufods duurzame eergieprojecte Prospectus Meewid paraplufods & Aavulled prospectus Subfods Zeewid 1 Datum 28 juli 2014 Beheerder: Seawid Capital Parters B.V. Bewaarder: SGG Depositary B.V.

Nadere informatie

n n n bedoelen we uiteraard dat n N : 0 f x divergeert naar + of.

n n n bedoelen we uiteraard dat n N : 0 f x divergeert naar + of. Limiete Defiities a Limiet voor a I het hoofdstuk ratioale fucties i het begi va dit schooljaar zage we reeds dat zulke fucties soms perforatiepute hebbe De fuctiewaarde i zo put bestaat iet, maar de grafiek

Nadere informatie

Kwaliteitshandboek 3. Gebruikersgerichte processen 3.3 Het beëindigen van de individuele dienstverleningsovereenkomst

Kwaliteitshandboek 3. Gebruikersgerichte processen 3.3 Het beëindigen van de individuele dienstverleningsovereenkomst De Meader Kwaliteitshadboek 3. Gebruikersgerichte processe 3.3 Het beëidige va de idividuele diestverleigsovereekomst 1/7 Beoordeeld: Stuurgroep Kwaliteit Geldig vaaf: 26/06/2013 Procedurehouder: Sociale

Nadere informatie

Meer waarde. met PIA. Evaluatie Project Professioneel Inkopen en Aanbesteden (PIA)

Meer waarde. met PIA. Evaluatie Project Professioneel Inkopen en Aanbesteden (PIA) Meer waarde met PIA Evaluatie Project Professioeel Ikope e Aabestede (PIA) Meer waarde met PIA Evaluatie Project Professioeel Ikope e Aabestede (PIA) Voorwoord De Stuurgroep PIA heeft i maart 2006 aa

Nadere informatie

Van de Tuchtcommissie van de Koninklijke Nederiandsche Schaatsenrijders Bond in de zaak van: aangeklaagde.

Van de Tuchtcommissie van de Koninklijke Nederiandsche Schaatsenrijders Bond in de zaak van: aangeklaagde. k.ïtób Schriftelijke uitspraak d.d. 1 maart 2019 Va de Tuchtcommissie va de Koiklijke Nederiadsche Schaatserijders Bod i de zaak va: De Koiklijke Nederiadsche Schaatserijders Bod, gevestigd te Amersfoort,

Nadere informatie

Steekproeftrekking Onderzoekspopulatie Steekproef

Steekproeftrekking Onderzoekspopulatie Steekproef Steekproeftrekkig I dit artikel worde twee begrippe beschreve die va belag zij voor het uitvoere va ee oderzoek. Het gaat om de populatie va het oderzoek e de steekproef. Voor wat betreft steekproeve lichte

Nadere informatie

Ziekteprotocol. Avonturijn: Nieuwe Weg 5-01 n 7261 NL Ruurlo. info@avonturijn-ruurlo.nl www.avonturijn-ruurlo.nl

Ziekteprotocol. Avonturijn: Nieuwe Weg 5-01 n 7261 NL Ruurlo. info@avonturijn-ruurlo.nl www.avonturijn-ruurlo.nl Ziekteprotocol Avoturij: Nieuwe Weg 5-01 7261 NL Ruurlo Telefoo (0573) 45 81 35 Fax (0573) 45 81 33 ifo@avoturij-ruurlo.l www.avoturij-ruurlo.l KvK 41040789 Rabobak 35.67.59.865 Ziekteprotocol Op verzoek

Nadere informatie

DE ROL VAN GIS BIJ DE HEDONISCHE WAARDEBEPALING VAN VASTGOED

DE ROL VAN GIS BIJ DE HEDONISCHE WAARDEBEPALING VAN VASTGOED DE ROL VAN GIS BIJ DE HEDONISCHE WAARDEBEPALING VAN VASTGOED Prof. ir. P. Ampe, Prof. dr. ir. A. De Wulf, ig. J. De Corte. 1. Ileidig e probleemstellig. Sedert deceia gebruike schatters zowel i België

Nadere informatie

Naar een werkbare verhouding tussen gemeenten en corporaties. Lessen uit het SEV-experiment Bod op de woonvisie

Naar een werkbare verhouding tussen gemeenten en corporaties. Lessen uit het SEV-experiment Bod op de woonvisie Naar ee werkbare verhoudig tusse gemeete e corporaties Lesse uit het SEV-experimet Bod op de woovisie Dit is ee publicatie uit het SEV-programma: Woe e Orgaisatie U kut SEV-publicaties vide op www.sev.l

Nadere informatie

Bijlage 1. Afwegingsnotitie varianten gymzaal 31 oktober 2018

Bijlage 1. Afwegingsnotitie varianten gymzaal 31 oktober 2018 Bijlage 1. Afwegigsotitie variate 31 oktober 2018 Ileidig Op 3 april 2018 stelde het college de startotitie Bouw Parklaa aa de Phoeixstraat vast (2018/115643). Hiermee koos het college voor ee halfverdiepte

Nadere informatie

Overlijden: uw rechten in Duitsland en Nederland

Overlijden: uw rechten in Duitsland en Nederland Regelige e voorzieige CODE 1.1.3.46 Overlijde: uw rechte i Duitslad e Nederlad brochure broe Bureau voor Duitse Zake, www.svb.l/bdz Ihoudsopgave Overlijde Uw rechte i Duitslad e Nederlad Deskudig e betrouwbaar

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl) Wiskude B, (ieuwe stijl) Correctievoorschrift VWO Voorbereided Weteschappelijk Oderwijs 0 0 Tijdvak Izede scores Uiterlijk op jui de scores va de alfabetisch eerste vijf kadidate per school op de daartoe

Nadere informatie

TAF GoedGezekerd AOV. De eerste AOV waarmee u zelf de touwtjes in handen heeft

TAF GoedGezekerd AOV. De eerste AOV waarmee u zelf de touwtjes in handen heeft TAF GoedGezekerd AOV De eerste AOV waarmee u zelf de touwtjes i hade heeft Als zelfstadig oderemer bet u gewed aa het eme va risico s. Daarbij beoordeelt u per situatie hoe groot het risico is dat u wilt

Nadere informatie

Pluimvee nr Waterkoeling bij vleeskuikens. Provinciale Dienst. voor. Land- en Tuinbouw. Mededeling nr. 111 Pluimvee nr. 26. ir. J.

Pluimvee nr Waterkoeling bij vleeskuikens. Provinciale Dienst. voor. Land- en Tuinbouw. Mededeling nr. 111 Pluimvee nr. 26. ir. J. Proviciale Diest voor Lad- e Tuibouw Mededelig r. 111 Pluimvee r. 26 Waterkoelig bij vleeskuikes ir. J. Zoos Op het Proefbedrijf voor de Veehouderij va de Proviciale Diest voor Lad- e Tuibouw va Atwerpe

Nadere informatie

we willen graag zelf klussen in onze nieuwe woning.

we willen graag zelf klussen in onze nieuwe woning. ZELF AANGEBRACHTE VOORZIENINGEN we wille graag zelf klusse i oze ieuwe woig. ECHT WEL. Zelf uw woig aar wes veradere De woig die u va os huurt, wilt u atuurlijk aar uw eige smaak irichte. U kiest zelf

Nadere informatie

beheersorganisme voor de controle van de betonproducten Tel. (02) Fax (02) RN 001 REGLEMENTAIRE NOTA

beheersorganisme voor de controle van de betonproducten Tel. (02) Fax (02) RN 001 REGLEMENTAIRE NOTA PROBETON Vereigig zoder wistoogmerk beheersorgaisme voor de cotrole va de betoproducte Aarlestraat 53 - B9 040 Brussel Tel. (0) 37.0.0 Fax (0) 735.3.5 e-mail : mail@probeto.be website : www.probeto.be

Nadere informatie

WPP 5.2: Analyse. Oplossing onderzoeksopdrachten

WPP 5.2: Analyse. Oplossing onderzoeksopdrachten WPP 5.: Aalyse oderzoeksopdrachte Oderzoeksopdracht leerboek bladzijde 0 Limiet va ee rij : defiities Beschouw de rij u :,,, 4,.... Bepaal de algemee term u. Via PC / GRT bepaal je de tabel e teke je

Nadere informatie

kleinkinderen familie OCMW beweging 15.28% 1.88% 8.58% 65.15% 9.12% 12.12% 1.68% 8.75% 67.34% 10.10% 12.41% 1.09% 17.88% 62.04% 6.

kleinkinderen familie OCMW beweging 15.28% 1.88% 8.58% 65.15% 9.12% 12.12% 1.68% 8.75% 67.34% 10.10% 12.41% 1.09% 17.88% 62.04% 6. Politieke iteresse (vraag: Sommige mese volge regelmatig wat er gaade is i de politiek, terwijl adere zich daar iet zo voor iteressere. Hoe is dat met u?) Mate va iteresse: 27%: helemaal iet geïteresseerd

Nadere informatie

Appendix A: De rij van Fibonacci

Appendix A: De rij van Fibonacci ppedix : De rij va Fiboacci Het expliciete voorschrift va de rij va Fiboacci We otere het het e Fiboaccigetal met F De rij va Fiboacci wordt gegeve door: F F F F 4 F F 6 F 7 F De volgede afleidig is gebaseerd

Nadere informatie

Het beste scenario voor uw belegging

Het beste scenario voor uw belegging belegge Best Strategy 2012 Het beste sceario voor uw beleggig Gediversifieerde beleggig Eemalige coupo va 0% tot 50% bruto* op vervaldag Korte looptijd: 4,5 jaar 100% kapitaalbeschermig De voordele voor

Nadere informatie

Sloopbesluit en verhuizen

Sloopbesluit en verhuizen Sloopbesluit e verhuize waar je thuis bet... Wat kut u verwachte als uw woig wordt gesloopt Op verschillede plaatse werkt HEEMwoe aa de verbeterig va de wijk. Soms heeft dat grote gevolge voor u als huurder.

Nadere informatie

Aanvraag voor een woning in de gemeente(n)... 1. Personalia aanvrager huurwoning

Aanvraag voor een woning in de gemeente(n)... 1. Personalia aanvrager huurwoning Aavraagformulier Huurwoig Hoofdkatoor: J.L. va Rijweg 20, Postbus 612 2700 AP Zoetermeer Tel. : 079-329 66 66 Fax : 079-329 66 00 Iteret : www.hof-rijlad.l E-mail : ifo@hof-rijlad.l Regiokatore: Groeewoudsedijk

Nadere informatie

7.1 Recursieve formules [1]

7.1 Recursieve formules [1] 7.1 Recursieve formules [1] Voorbeeld: 8, 12, 16, 20, 24, is ee getallerij. De getalle i de rij zij de terme. 8 is de eerste term (startwaarde, u 0 ) 12 is de tweede term (u 1 ) 24 is de vijfde term (u

Nadere informatie

Natuur en klimaatverandering

Natuur en klimaatverandering Natuur e klimaatveraderig Leefgebiede worde voedselrijker, droger, zouter e warmer Natuurgebiede Zuid-Hollad heeft aar verhoudig weiig bos e ope atuurlijk terrei: 6% tege ladelijk 12%. Rede temeer om er

Nadere informatie

BIOLOGIE Havo / Vwo Tips examenvragen maken. Algemeen. Multiple choice vragen

BIOLOGIE Havo / Vwo Tips examenvragen maken. Algemeen. Multiple choice vragen BIOLOGIE Havo / Vwo Tips examevrage make Algemee Tijdes je exame mag je Bias gebruike. De Bias diet compleet obeschreve e obeplakt te zij. Het gebruik va briefjes als pagiawijzers is iet toegestaa. Het

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A vwo 2010 - I

Eindexamen wiskunde A vwo 2010 - I Eidexame wiskude A vwo - I Beoordeligsmodel Maratholoopsters maximumscore 3 uur, 43 miute e 3 secode is 98 secode De selheid is 495 98 (m/s) Het atwoord: 4,3 (m/s) maximumscore 3 Uit x = 5 volgt v 4,4

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO. wiskunde A1,2 (nieuwe stijl)

Correctievoorschrift VWO. wiskunde A1,2 (nieuwe stijl) wiskude A, (ieuwe stijl) Correctievoorschrift VWO Voorbereided Weteschappelijk Oderwijs 0 04 Tijdvak izede scores Verwerk de scores va de alfabetisch eerste vijf kadidate per school i het programma Wolf

Nadere informatie

Wiskundige toepassingen bij Thermodynamica - 1 WISKUNDE. toegepast bij THERMODYNAMICA

Wiskundige toepassingen bij Thermodynamica - 1 WISKUNDE. toegepast bij THERMODYNAMICA iskudige toeassige bij Thermodyamia - ISKUNDE toegeast bij THERMODYNAMICA iskudige toeassige bij Thermodyamia - INTEGRATIETECHNIEKEN Toeassigsvoorbeeld - Het ogeome vermoge va ee omressor Beshouw oderstaad

Nadere informatie

Wijzigingsformulier Ziektekostenverzekering

Wijzigingsformulier Ziektekostenverzekering De Amersfoortse Verzekerige Stadsrig 15, postbus 42 3800 AA Amersfoort Tel. (033) 464 29 11 Fax (033) 464 29 30 Gegevesverwerkig Wijzigigsformulier Ziektekosteverzekerig Bij deze wijzigig worde persoosgegeves

Nadere informatie

ROUTEKAART ENERGIEOPSLAG NL 2030. Systeemintegratie en de rol van energieopslag

ROUTEKAART ENERGIEOPSLAG NL 2030. Systeemintegratie en de rol van energieopslag ROUTEKAART ENERGIEOPSLAG NL 2030 Systeemitegratie e de rol va eergieopslag INHOUDSOPGAVE Ileidig Aapak project Dieste die geleverd kue worde met eergieopslag systeme Scearioaalyse e ecoomische aalyse

Nadere informatie

ROUTEKAART ENERGIEOPSLAG NL 2030

ROUTEKAART ENERGIEOPSLAG NL 2030 ROUTEKAART ENERGIEOPSLAG NL 2030 Systeemitegratie e de rol va eergieopslag CONTACT DETAILS DNV GL Utrechtseweg 310, 6812 AR Arhem Postbus 9035, 6800 ET Arhem Nederlad T +31 26 356 9111 F +31 26 443 4025

Nadere informatie

Een toelichting op het belang en het berekenen van de steekproefomvang in marktonderzoek.

Een toelichting op het belang en het berekenen van de steekproefomvang in marktonderzoek. 006 Wolters-Noordhoff bv Groige/Houte De steekproefomvag Ee toelichtig op het belag e het berekee va de steekproefomvag i marktoderzoek. Ihoud 1 Ileidig Eerst ekele defiities 3 Steekproefomvag e respose

Nadere informatie

Stand van zaken, april 2008. bibliotheekvernieuwing in Noord-Holland

Stand van zaken, april 2008. bibliotheekvernieuwing in Noord-Holland Stad va zake, april 2008 bibliotheekverieuwig i Noord-Hollad P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N D Ihoudsopgave 5 1 Voorwoord 7 2 Ileidig 2.1 Rapport va commissie Meijer e start bibliotheekverieuwigsproces

Nadere informatie

PUBAS, een vernieuwd systeem voor arbeidsbegroting In: Agro Informatica 4 (oktober 1999), p. 25 28.

PUBAS, een vernieuwd systeem voor arbeidsbegroting In: Agro Informatica 4 (oktober 1999), p. 25 28. PUBAS, ee verieuwd systeem voor arbeidsbegrotig I: Agro Iformatica 4 (oktober 999), p. 25 28. Aet Vik, tel. 037-476452 Gerrit Kroeze, tel. 037-476459 Istituut voor Milieu- e Agritechiek, Cluster Systeemkude

Nadere informatie

DEN HOLLANDER ADVOCATEN anno 1934

DEN HOLLANDER ADVOCATEN anno 1934 ao 1934 Per telefax vooraf: 0167-54 34 99 Aatal pagia's: 4 AANTEKENEN gemeete Steeberge Postbus 6 4650 AA STEENBERGEN Behadeld door : A.P. Corelisse E-Mail B Gem.STEENBERGEN apcorelisse@dehollader.l 7

Nadere informatie