Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2011"

Transcriptie

1 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2011 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 06/11/2012 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel Fax

2 Ihoudstafel VOORWOORD... 3 SAMENVATTING EN BESLUIT SAMENVATTING BESLUIT... 7 JAARVERSLAG HET BENCHMARKINGCONVENANT ROCEDURE EN STRUCTUUR RESULTAATSVERLICHTINGEN VAN DE ONDERNEMINGEN RESULTAATSVERLICHTINGEN VAN HET VLAAMSE GEWEST HET JAARVERSLAG DE GRAFIEKEN ENERGIEVERBRUIKEN/ENERGIELAN/MONITORING INLEIDING HET ENERGIEVERBRUIK Alle bedrijve Chemie Raffiaderije e Staal apier Voedig No-ferro e Metaalverwerkig Textiel Keramische sector Hout (spaaplaatbedrijve Glas, zadgroeve, diverse DE CO 2 -EMISSIE DE AFREKENING VAN HET BENCHMARKINGCONVENANT INSANNINGEN VAN DE OVERHEID ARTIKEL 12 LID ARTIKEL 12 LID ARTIKEL 12 LID ARTIKEL 12 LID ARTIKEL 12 LID BIJLAGEN BIJLAGE 1 : SAMENSTELLING COMMISSIE BENCHMARKING BIJLAGE 2 : CONVENANTBEDRIJVEN BIJLAGE 3 : TOELICHTING EN GRAFIEKEN /58

3 VOORWOORD Eid 2002 keurde het Vlaamse Gewest ee eergiebeleidsovereekomst goed voor de idustrie: het bechmarkigcoveat. Doel is de eergie-efficiëtie va de bedrijve te verbetere zoder adelige impact op de cocurretiepositie. Same met de verbeterig va de eergie-efficiëtie wordt ook gerapporteerd over het verlage va de CO 2 -uitstoot. De Commissie Bechmarkig - bestaade uit vertegewoordigers va alle deelemede partije - begeleidt de uitvoerig va het coveat. arallel daarmee werd het Verificatiebureau Bechmarkig Vlaadere opgezet dat ee belagrijke rol speelt bij de cotrole va de uitvoerig va het coveat. De aa het bechmarkigcoveat deelemede bedrijve zij goed voor meer da 80% va het totale Vlaamse idustriële eidgebruik aa eergie. I overeestemmig met artikel 8 deel 3 moet de commissie elk jaar uiterlijk op 1 juli verslag uitbrege over de voortgag va het coveat bij de partije. Op dat momet is echter het volledig overzicht va de vooruitgag over het voorbije jaar og iet beschikbaar. Om ee volledig jaaroverzicht te hebbe maakt de commissie bechmarkig daarom het jaarverslag pas i het ajaar. Het oderhavige jaarverslag 2011 va de Commissie Bechmarkig is gebaseerd op de actuele stad va zake i verbad met de eergiepla- e moitorigdata. Names de Commissie Bechmarkig, Marc Va de Bosch Waaremed Voorzitter 3/58

4 SAMENVATTING EN BESLUIT 1 SAMENVATTING De deelame aa het bechmarkigcoveat Eid 2002 keurde het Vlaamse Gewest ee eergiebeleidsovereekomst goed voor de idustrie: het bechmarkigcoveat. De eergie-itesieve idustrie gaat daarmee het egagemet aa dat de deelemede Vlaamse vestigige uiterlijk i 2012 tot de wereldtop zulle behore op het gebied va eergie-efficiëtie. I ruil daarvoor zal de Vlaamse overheid de oderemige oder adere gee extra maatregele oplegge gericht op eergiebesparig of CO 2 -reductie. Het aatal bedrijve opgeome i het jaarverslag evolueert va jaar tot jaar. Dit zowel als gevolg va ieuwe toetreders, sluitige, fusies e splitse va oderemige. Het voorligged jaarverslag is gebaseerd op de resultate va 175 deelemede bedrijve. Sids het vorig jaarverslag zij er vier uittredige gemeld waaroder drie bedrijve weges stopzettig va de activiteite (twee uit de keramische sector e éé uit de o-ferrosector e éé chemiebedrijf dat iet lager aa de verplichtige va het coveat voldeed e op eige iitiatief uittrad. Dit bregt het totaal aatal sluitige va vestigige sids de start va het coveat op 17 coveatvestigige. Er zij verder gee ieuwkomers meer toegetrede. De bij het bechmarkigcoveat aageslote vestigige vertegewoordige meer da 80% va het idustriële eergieverbruik 1 i Vlaadere. Resultate va de moitorig De aa het bechmarkigcoveat deelemede bedrijve prestere over 2011 globaal geome iets mider goed da geplad maar wel beter da de wereldtop. De bedrijve hadde i 2007 og ee lichte voorsprog te opzichte va de plaig (0,5% vooroplope maar dit werd teiet gedaa door de impact va de ecoomische crisis die de eergie-efficiëtie sterk egatief beïvloed heeft i 2008 e vooral Deze situatie heeft zich sedert 2010 grotedeels hersteld. We merke op dat ook i 2011 de bedrijve weer beter presteerde da de wereldtop (de wereldtop werd i 2008 bepaald, met cijfers va De geplade efficiëtieverbeterige worde i 2011 bija gehaald - globaal geome og steeds beter da wereldtop I 2002 ware de deelemede Vlaamse vestigige globaal geome reeds meer da 10 J beter da de wereldtop. De ecoomische crisis had ee egatieve ivloed op de eergieefficiëtie. Dit had als gevolg dat i 2009 alle deelemede bedrijve same 6 J mider goed da de wereldtop ware. Deze achterstad was i 2010 terug omgezet i ee voorsprog va 7,6 J te overstaa va de wereldtop. I 2011 is door het verder uitvoere va eergie-efficiëte maatregele deze voorsprog aagegroeid tot 13,8 J te overstaa va de wereldtop die odertusse 41 J lager ligt da i Iclusief de raffiaderije, cokesproductie alsook het aar primaire eergie omgerekede elektriciteitsverbruik. 4/58

5 580 1 ste eergiepla 2 de eergiepla 560 J p Wereldtop 564,0 561,9 558,9 556,4 552,2 549,3 535,4 531,5 525,4 523,0 520,8 Bedrijve volges la 554,0 551,4 548,8 538,1 533,7 528,8 525,4 515,9 512,9 507,0 503,3 Bedrijve volg. itorig 554,0 551,4 546,6 537,2 532,8 524,4 533,1 537,6 517,9 509,2 Figuur 1: Evolutie primaire eergieverbruik va alle bedrijve bij costate gerealiseerde productie 2011 Absoluut eergieverbruik eemt terug af i 2011 I absolute cijfers daalde het primair eergieverbruik i 2011 te opzichte va 2010 va 528,7 J aar 509,2 J. Ee dalig va 19,5 J (of 3,7% tegeover 2010, eerzijds weges ee afame va het globale productievolume e aderzijds door het uitvoere va eergiebeparede maatregele. Het absoluut eergieverbruik ligt hiermee 26,3 J of 5% oder het verbruik i het startjaar Hoeveelheid vermede CO 2 hoger da i 2009 Naast de eergie-efficiëtieverbeterig is ook de CO 2 -uitstoot belagrijk. Voor de Commissie Bechmarkig zij de vermede CO 2 -emissies ee belagrijke idicator 2. Vaaf 2008 werd voor alle jare gereked met ee emissiefactor voor elektriciteit va 400 kg CO 2 /MWh tegeover 760 kg CO 2 /MWh i de jaarverslage va vòòr De hoeveelheid vermede CO 2 bedroege i ,54 Mto tegeover 2,99 Mto i [(specifieke emissie i 2002 (gemoitorde specifieke emissie va het betreffede jaar] x de gemoitorde productie va het betreffede jaar 5/58

6 4,50 gerealiseerd geplad 4,00 3,50 1 eergiepla 2 eergiepla 3,00 i Mto CO 2 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0, CO2 vermiderig elektriciteit 0,00 0,02 0,07 0,08 0,21 0,24 0,08 0,21 0,65 0,78 1,14 CO2 vermiderig bradstoffe 0,00 0,20 0,34 1,25 1,57 1,97 1,53 0,93 2,35 2,77 3,07 CO2 vermiderig totaal 0,00 0,22 0,41 1,33 1,78 2,21 1,61 1,14 2,99 3,54 4,21 Figuur 2: vermede CO 2 -emissie Dalig va de totale CO 2 -uitstoot va de bedrijve De totale CO 2 -emissies va de coveatbedrijve bedroege 31,45MTo i 2011 tegeover 32,57Mto i Dit is ee dalig va ogeveer 1Mto. 40 gerealiseerd geplad 30 Mto CO Totaal 33,28 32,83 34,53 33,77 34,38 33,51 32,59 28,30 32,57 31,45 36,94 Bradstoffe 26,36 25,90 27,37 26,61 27,08 26,04 25,40 22,47 25,91 25,03 29,57 Elektriciteit 6,92 6,93 7,16 7,16 7,30 7,46 7,19 5,83 6,67 6,42 7,37 Figuur 2b : evolutie CO 2 emissies 6/58

7 2 BESLUIT De geplade eergie-efficiëtie verbeterige i 2011 werde - odaks ee lichte dalig va het globale productieiveau - bija gehaald. De coveatbedrijve score i vergelijkig met het jaar 2010 op vlak va eergie-efficiëtie globaal geome terug beter da de wereldtop. De grafieke globaal e per sector geve gee volledig izicht i de realisatie va de idividuele egagemete va de oderemige. Idividuele afwijkige kue voortkome uit gewijzigde producties, het feit dat de gerealiseerde besparige va ee deel va de uitgevoerde maatregele lager zij da geraamd of maatregele later uitgevoerd werde te gevolge va de ecoomische crisis (cfr. Jaarverslag Commissie Bechmarkig I absolute cijfers daalde het eergieverbruik va de coveatbedrijve met 19,5J p of 3,7% tegeover Deze dalig is eerzijds het gevolg va ee (lichte afame va het globale productievolume e aderzijds het resultaat va het verder uitvoere va eergiebesparede maatregele. 7/58

8 JAARVERSLAG HET BENCHMARKINGCONVENANT De eergie-itesieve vestigige met ee jaarlijks verbruik va te miste 0,5 J e de irichtige die oder de Europese richtlij verhadelbare emissierechte valle, kue deeleme aa het bechmarkigcoveat. Dit houdt i dat zij hu eige prestaties op het vlak va eergie-efficiëtie late toetse aa die va adere goedpresterede vestigige op wereldschaal, of met adere woorde late bechmarke. Op basis hierva worde voor de oderemig eergie-efficiëtiedoelstellige vastgelegd. De bedoelig is te kome tot ee maximale bijdrage va de bedrijve aa ratioeel eergieverbruik e aa de doelstellige voor vermiderig va de uitstoot va broeikasgasse oder het rotocol va Kyoto zoder de ecoomische slagkracht va de Vlaamse oderemige i het gedrag te brege. 3.1 rocedure e structuur De Vlaamse Regerig keurde op 29 ovember 2002 het bechmarkigcoveat over eergie-efficiëtie i de idustrie e de bijhorede toelichtigota goed. De Vlaamse Regerig keurde op 14 februari 2003 ee bijkomede verduidelijkig goed. Het Verificatiebureau Bechmarkig Vlaadere werd aageduid als oafhakelijke orgaisatie die waakt over de correcte uitvoerig va het bechmarkigsysteem door de bedrijve e alle daarbij horede berekeige, hierover advies verleet e verslag uitbregt. De Commissie Bechmarkig is het bestuursorgaa va het bechmarkigcoveat e is veratwoordelijk voor de volledige uitvoerig erva. Alle odertekeede partije zij er i vertegewoordigd, meer bepaald de betrokke sectore e de overheid. 3.2 Resultaatsverplichtige va de oderemige De deelemede vestigige diee zo sel mogelijk, maar uiterlijk i 2012, tot de wereldtop te behore op het gebied va eergie-efficiëtie. Na vaststellig va de wereldtop bij de aavag va het coveat, becijferde ee eergiepla ook og twee tussetijdse resultaatsverplichtige izake eergie-efficiëtie, te behale tege respectievelijk eid 2005 e Dit gebeurde op basis va ee studie, uitgevoerd door ee iet aa de oderemig verbode cosultat, met volgede uitgagspute: Alle maatregele met ee "Iteral Rate of Retur" (IRR a belastige va te miste 15% moeste zo sel mogelijk, maar uiterlijk eid 2005 zij geome. Idie deze maatregele ovoldoede ware om de wereldtop te bereike, da moeste de mider redabele maatregele zo sel mogelijk, maar uiterlijk eid 2007 worde gerealiseerd. Hieroder worde maatregele verstaa met ee IRR a belastige tusse 15 e 6%. Uiterlijk i 2012 moet de wereldtop worde bereikt. 8/58

9 De wereldtop e het eergie-efficiëtiepla worde om de vier jaar herzie. Dit beteket dat de bedrijve die va i de begifase aa het coveat deeleme i 2008 ee ieuwe eergiestudie hebbe late opmake e bijhored eergiepla hebbe igedied. Als met de beschreve redabele e mider redabele maatregele de wereldtop iet ka worde bereikt tusse eid 2007 e eid 2012, zal de oderemig ee adere aavaardbare beaderig moete realisere met ee gelijkwaardig resultaat op het gebied va eergie-efficiëtie. De coveat tekst stelt: Hierbij ka bijvoorbeeld gedacht worde aa de verhadelbare emissierechte e flexibele mechaisme, voor zover de Vlaamse Regerig hierva de toepassigsmodaliteite heeft vastgelegd. Dit werd door de commissie i 2008 i ee toelichtig verder uitgewerkt zodat deze beaderig u praktisch toepasbaar wordt. Twee soorte va adere aavaardbare beaderige werde itusse opgeome i betreffede toelichtig. Eerzijds betreft het de primaire eergiebesparig va ee WKK die iet geïtegreerd werd i de bechmark e aderzijds het ilevere va emissierechte bij de overheid meer bepaald Certified Emissio Reductios (CER s 3 ; Emissio Reductio Uits (ERU s 4 e EU allowaces (EUA s 5. De juiste modaliteite zij omschreve i toelichtig 17, te raadplege via de website va het bechmarkigcoveat. 3.3 Resultaatsverplichtige va het Vlaamse Gewest De Vlaamse Regerig egageert er zich toe om aa deze oderemige, voor wat betreft de betrokke vestigige, gee rechtstreekse bijkomede Vlaamse maatregele izake eergiebesparig of CO 2 -reductie e gee specifieke Vlaamse eergie- of CO 2 -taks op te legge. De Vlaamse Regerig egageert er zich toe alles i het werk te stelle voor vrijstellig va aaloge Belgische of Europese maatregele. De Vlaamse Regerig egageert er zich toe aa ee bedrijf, dat ka aatoe dat het werkt coform de criteria gesteld i het bechmarkigcoveat eergie-efficiëtie, de odige emissierechte toe te kee zodat het voldoet aa de Europese richtlij izake emissiehadel. De Vlaamse Regerig egageert er zich toe om aavullede Vlaamse steu tot de bevorderig va eergie-efficiëtie, i eerste istatie te richte op de oderemige die zij toegetrede tot het bechmarkigcoveat. I de overheidscommuicatie zal aadacht worde besteed aa de positieve medewerkig va de coveatoderemige. 3 Koolstofkrediete verkrege op basis va projecte gerealiseerd i lade zoder broeikasgasreductieverplichtig (dit betreft veelal otwikkeligslade. 4 Koolstofkrediete verkrege op basis va projecte gerealiseerd i lade met broeikasgasreductieverplichtig (adere aex 1 lade uit Kyoto protocol. 5 Emissierechte toegeweze door de EU-lidstate aa bedrijve die oder toepassigsgebied va de EU-richtlij emissiehadel valle 9/58

10 4 HET JAARVERSLAG Volges het coveat, artikel 7, lid 1, brege de toegetrede Oderemige jaarlijks, uiterlijk op 1 april, aa het Verificatiebureau verslag uit over het i het voorafgaade kalederjaar bereikte specifiek eergieverbruik i de betrokke vestigige, alsmede de hiermee samehagede vermede CO 2 -emissies. Daarbij wordt teves aagegeve i hoeverre die verlagige i overeestemmig zij met het eergiepla. Volges artikel 8, lid 2, rapporteert het Verificatiebureau jaarlijks aa de Commissie Bechmarkig i geaggregeerde vorm over de uitvoerig va de eergieplae e over de gerealiseerde verlagig va het specifiek eergieverbruik va de betrokke vestigige per sector da wel per type istallatie, alsmede de hiermee samehagede vermede CO 2 -emissie. De Commissie Bechmarkig otvig de defiitieve cijfers over het jaar 2011 va het Verificatiebureau op 6 ovember Artikel 8 lid 3 va het bechmarkigcoveat stelt dat de Commissie Bechmarkig jaarlijks, uiterlijk op 1 juli, over het voorafgaade jaar verslag diet uit te brege aa de partije e dat de miisters het Vlaams arlemet daarover zulle iformere. Artikel 14 bepaalt teves dat dit verslag opebaar is. De Commissie Bechmarkig heeft op 2 jui 2009 aa de bevoegde Miisters meegedeeld dat de verslaggevig wordt verschove aar het ajaar. Zoals hierbove geïllustreerd, is het volledig overzicht va de vooruitgag over het voorbije jaar pas beschikbaar i het ajaar zodat de Commissie Bechmarkig de datum va publicatie va haar jaarverslag hierop west af te stemme. Artikel 8 va het bechmarkigcoveat stelt teves dat er gee tot ee oderemig herleidbare gegeves i het rapport moge staa of daaruit kue worde afgeleid. I de verslaggevig worde volgede elemete behadeld: ee vergelijkig va: eerzijds de cocrete resultate die het Verificatiebureau i geaggregeerde vorm heeft gerapporteerd aa de Commissie Bechmarkig, meer bepaald izake de gerealiseerde verlagig va het specifiek eergieverbruik va de betrokke vestigige per sector; aderzijds de vooruitzichte die het Verificatiebureau aa de Commissie Bechmarkig heeft gerapporteerd izake de verwachte verlagig va het specifiek eergieverbruik; de daarmee samehagede vermede CO 2 -emissies; zoals bepaald i artikel 9, ee overzicht va de ispaige va de overheid zoals bedoeld i artikel 12 va het bechmarkigcoveat. 10/58

11 5 DE GRAFIEKEN ENERGIEVERBRUIKEN/ENERGIELAN/MONITORING 5.1 Ileidig Het huidige verslag is gebaseerd op de stad va zake va 30 oktober 2012 : - aatal bedrijve toegetrede tot het coveat (1 : aatal bedrijve iet opgeome i dit verslag (2 : -0 - aatal bedrijve opgeome i dit verslag : 175 (1 De toegetrede bedrijve die odertusse geslote zij, werde i deze verslaggevig uit de statistieke verwijderd. Het totaal absolute eergieverbruik i de voorbije jare zal hierdoor lichtjes wijzige. Deze bedrijve vertegewoordigde i 2002 ogeveer 14 J. Sedert het vorig jaarverslag zij er vier uittredige gemeld waaroder drie bedrijve weges stopzettig va de activiteite (twee bedrijve uit de keramische sector e éé bedrijf uit de o-ferrosector e éé chemiebedrijf dat iet lager aa de verplichtige va het coveat voldeed e op eige iitiatief uittrad. Dit bregt het totaal op 17 sluitige va vestigige sids het begi va het coveat. Er zij verder gee ieuwkomers meer toegetrede. (2 - SAMENVATTING VAN DE CIJFERRESULTATEN ENERGIEVERBRUIK Het reële primaire eergieverbruik va de coveatbedrijve is i 2011 terug afgeome met 19,5 J p of 3,7% te overstaa va 2010 (va 528,7 J p aar 509,2 J p. De vooraamste oorzaak va deze dalig is eerzijds ee lichte afame va de productievolumes e aderzijds ee verdere verbeterig va de eergie-efficiëtie la 99,05 97,11 96,33 95,45 94,83 93,12 92,58 91,50 itorig 98,65 96,96 96,17 94,66 96,21 97,04 93,48 91,90 Tabel 1 : Evolutie De globale Eergie Efficiëtie Idex, dit is de maatstaf voor de globale performatie va de coveatbedrijve op vlak va eergie-efficiëtie, is terug verbeterd va 93,48 i 2010 aar 91,90 i De bedrijve blijve ook i 2011 beter prestere da de vastgelegde wereldtop. De gustige afstad tot deze wereldtop is i 2011 zelfs toegeome te overstaa va /58

12 Ter volledigheid e vergelijkig met vorig verslag wordt hier teves de samevattede tabel va geplade vs gerealiseerde verbruike voor 2011 weergegeve. Eergieverbruik 2011 (i J p Bij gerealiseerde productie i 2011 Bij geplade productie i 2011 Eergieverbruik volges pla Eergieverbruik volges moitorig Geplad eergieverbruik 1. Chemie ,3 262,4 2. Raffiaderije, Staal 171,3 172,5 210,1 3. apier 17,40 17,30 19,67 4. Voedig 24,80 24,70 26,12 5. No-ferro & Metaalverwerkig 31,59 30,61 37,33 6. Textiel 6,95 7,07 8,29 7. Keramisch 7,29 7,28 10,93 8. Hout 5,16 5,16 5,99 9. Glas, Zad, Diverse 9,13 9,26 11,61 TOTAAL : Alle vestigige 507,0 509,2 592,4 Tabel 2 : overzicht eergieverbruike /58

13 5.2 HET ENERGIEVERBRUIK Alle bedrijve De evolutie va het eergieverbruik wordt op 3 maiere voorgesteld: Tabel 1: De evolutie va de of de Eergie Efficiëtie Idex. De wordt bepaald als de verhoudig tusse het eergieverbruik va het beschouwde jaar e het eergieverbruik om de productie va het betreffede jaar te make met het specifiek eergieverbruik va het start- of referetiejaar, dus De verschillede specifieke verbruiksgegeves (bvb GJ/to, GJ/m³, GJ/m², GJ/hl, moete hiervoor per proces (jaar 2002 met ee productiehoeveelheid va het beschouwde jaar (bv 2008 vermeigvuldigd worde. Figuur 3: De evolutie va het primair eergiegebruik bij costat gerealiseerde productie va het moitorigjaar (2011 wordt weergegeve als de verhoudig va de s voor elk va de beschouwde jare met de voor het moitorigjaar 2011 vermeigvuldigd met het eergiegebruik i het moitorigjaar Dit zowel voor de pla als de gemete resultate. Voor de wereldtop werd de voorstellig op basis va de specifieke verbruike zoals voorgaade jare behoude. Figuur 4: De evolutie va het absoluut primair eergieverbruik, (reëel verbruik tot het huidig moitorigjaar e geplad verbruik i de komede jare e teves de geplade vs reële afstad tot de wereldtop; dit laatste geeft aa i welke mate de coveatbedrijve op plaig zitte om hu egagemet om uiterlijk tege 2012 de wereldtop te bereike a te kome. I de grafieke werd ee oderscheid gemaakt tusse het eerste e het tweede eergiepla. De ieuwe eergieplae werde i 2008 opgesteld. De resultate werde tot e met 2007 voorgesteld op basis va het eerste eergiepla. Vaaf 2008 gebeurt de vergelijkig voor zowel de gemoitorde cijfers als de pla cijfers te opzichte va de wereldtop zoals bepaald i de ieuwe eergieplae. De wereldtoplij vertoot ee duidelijke kik i Wat beteket dat de wereldtop sterk verbeterd is op vlak va eergie-efficiëtie. Hierbij moet ee kattekeig gemaakt worde. De wereldtop is bepaald op basis va eergieefficiëtie cijfers va 2006 ee jaar met ee gustige bezettig hierdoor is de wereldtop vermoedelijk og sterker verlaagd da verwacht. De gemete cijfers va de coveatbedrijve voor 2011 weerspiegele de eergie-efficiëtie i a. De Dè maatstaf voor het uitdrukke va de performatie va de coveatbedrijve op het vlak va eergie-efficiëtie is de Eergie Efficiëtie Idex kortweg. De voor jaar 20jj (met jj = 02 t.e.m. 12 wordt gedefiieerd als de verhoudig tusse : het eergieverbruik va het betreffede jaar 20jj & het eergieverbruik om de productie va het betreffede jaar 20jj te make met het specifiek eergieverbruik va het start- of referetiejaar, dus I formulevorm geeft dit : 13/58

14 x 20jj x i,20jj i,2002 i,20jj i,20jj E x 20jj i,2002 i,20jj waarbij : x 20jj SV x i,20jj i,20jj - idex va jaar 20jj met x specifiek verbruik proces productievolume proces i i la of x i jaar 20jj (waarbij itorig x (d.i. reëel la of itorig i jaar 20jj (steeds uit de itorig aatalprocesse per bedrijf,per sector of voor alle bedrijve (afh.va deaggregatie 20jj jaar va moitorig(met jj 02 t.e.m.12 E x 20jj eergieverbruik i jaar 20jj (afh va x is dit het geplade of het reële eergieverbruik opm. :" geplade"slaat hier iet opgeplade productiemaar ekel opgeplade specifiekeverbruike Deze wordt voor elk moitorigjaar twee maal bereked : - ee 1 ste maal voor het la, d.i. aa de had va het geplade specifieke verbruik voor elk va de productieprocesse, zoals opgeome i de eergieplae. - ee 2 de maal voor de itorig, d.i. aa de had va het reële specifieke verbruik voor elk va diezelfde productieprocesse, zoals gerapporteerd tijdes de moitorig. I Bijlage 3 va dit verslag wordt bovestaade formule gedetailleerder weergegeve per jaar. De va elk jaar wordt per defiitie vastgeklikt e diet dus iet telkes herreked te worde. De is, eveees per defiitie, gelijk aa i het referetiejaar I volgede tabel 3 wordt de evolutie va 2002 tot 2011 va deze weergegeve (waarbij per defiitie de = i het referetiejaar 2002 : la 99,05 97,11 96,33 95,45 94,83 93,12 92,58 91,50 itorig 98,65 96,96 96,17 94,66 96,21 97,04 93,48 91,90 Tabel 3 : Evolutie We stelle hierbij vast dat i 2011 de Eergie Efficiëtie Idex va de moitorig terug gedaald is. b. Evolutie va het primaire eergieverbruik bij costat gerealiseerde productie 2010 Om de vergelijkig met de verslaggevig va de vorige jare mogelijk te make toe we i volgede grafiek dezelfde evolutie uitgedrukt i primaire eergieverbruik (J p bij gerealiseerde productie /58

15 580 1 ste eergiepla 2 de eergiepla 560 J p Wereldtop 564,0 561,9 558,9 556,4 552,2 549,3 535,4 531,5 525,4 523,0 520,8 Bedrijve volges la 554,0 551,4 548,8 538,1 533,7 528,8 525,4 515,9 512,9 507,0 503,3 Bedrijve volg. itorig 554,0 551,4 546,6 537,2 532,8 524,4 533,1 537,6 517,9 509,2 Figuur 3 : Evolutie primaire eergieverbruik va alle bedrijve bij costate gerealiseerde productie 2011 Hiera wordt voor figuur 3 kort de betekeis va elk va de weergegeve curves gegeve. De gedetailleerde uitwerkig hierva met behulp va de gebruikte formules wordt eveees i Bijlage 3 toegevoegd. Alle curves werde bereked bij costat gerealiseerde productie va De groee lij geeft het primaire eergieverbruik weer dat overeestemt met de idex va itorig (zie tabel 3 itorig voor elk va de reeds gemoitorde jare 2002 t.e.m Voor 2011 is dit het reële eergieverbruik 509,2 J p. - De roze lij geeft het eergieverbruik weer dat overeestemt met de volges de eergieplae (zie tabel 3 la e dit voor elk va de voorgaade jare 2002 t.e.m Voor 2011 is dit verbruik gelijk aa het geplade eergieverbruik 507,0 Jp e stemt dit overee met de -idex va 91,50. Voor het komede jaar 2012 ka de og iet bereked worde (vermits de gemoitorde productie og iet geked is e werd dit geplade eergieverbruik bijgevolg bereked met behulp va de geplade specifieke verbruike uit de eergieplae. - De blauwe lij teslotte geeft het eergieverbruik va de wereldtop weer voor elk va de coveatjare 2002 t.e.m Deze wereldtoplij werd bereked met behulp va de specifieke verbruike va de WT (wereldtop uit de eergieplae. Uit bovestaade figuur 3 blijkt dat, aar aalogie met de evolutie va de s, i 2011 de moitoriglij (groe verder gedaald is oder de wereldtoplij. I 2011 verbruikte de coveatbedrijve 13,8 J p mider da de vastgelegde wereldtop uit de eergieplae va de tweede rode va het coveat. 15/58

16 c. Evolutie va het primaire eergieverbruik bij reële/geplade productie e va de Afstad tot de Wereldtop De volgede grafiek 4 toot de evolutie va het primaire eergieverbruik bij reële of gerealiseerde productie tot het huidig moitorigjaar e bij geplade productie voor de komede jare voor alle bedrijve e voor de wereldtop. Verder wordt ook de geplade e de reële afstad tot de wereldtop weergegeve; dit laatste geeft aa i welke mate de coveatbedrijve i hu geheel op plaig zitte om uiterlijk tege 2012 de wereldtop te bereike. Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie 700 Gerealiseerde productie Geplade productie , ,0 Eergieverbruik J p ,0-5,0 ATW J p -15, ATW werkelijk -11,3-11,9-13,9-16,8-18,5-21,5-2,1 6,2-8,2-13,8 ATW pla -11,3-11,9-12,0-17,0-17,3-18,3-8,4-12,0-12,5-16,0 Wereldtop 546,8 543,2 561,7 556,8 567,8 562,4 532,0 457,4 536,9 523,0 610,6 Bedrijve 535,5 531,3 547,9 540,1 549,4 541,0 529,9 463,6 528,7 509,2 591,4-25,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 4 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va alle bedrijve Naar aalogie met vorige grafiek wordt ook hier kort de betekeis va elk va de weergegeve curves gegeve. De gedetailleerde uitwerkig hierva met behulp va de gebruikte formules wordt eveees i Bijlage 3 toegevoegd. - De blauwe lij geeft het reële eergieverbruik va de reeds gemoitorde jare 2002 t.e.m weer. Voor 2012 is dit het geplade eergieverbruik volges de eergieplae va de tweede rode. - De rode lij geeft tot 2011 het eergieverbruik va de wereldtop weer bij reële productie. Voor 2012 is de rode stip het eergieverbruik va de wereldtop bij geplade productie volges de eergieplae va de tweede rode. Voor deze blauwe e rode lij is de likerschaal va toepassig (eergieverbruik i J p. Vervolges toot deze grafiek ook de evolutie va de Afstad Tot de Wereldtop (ATW die de bedrijve hadde (ATW > 0 is slechter da WT; ATW < 0 is beter da WT, telkes bij reële productie va de voorgaade jare. - De groee balk is de werkelijke ATW; dit is het verschil tusse de blauwe e de rode lij i deze grafiek (tot e met het laatste moitorigjaar. 16/58

17 - De rode balk teslotte is de geplade ATW, dit is het verschil tusse het geplade eergieverbruik e de wereldtop (telkes bij reële productie. Voor deze groee e rode balk is de rechterschaal (afstad tot de wereldtop i J p va toepassig. I het moitorigjaar 2011 stelle we ee dalig va het totale primaire eergieverbruik va 19,5 J p (of ogeveer 3,7% vast te overstaa va 2010 (zie blauwe lij; dit wijst, gezie de verbeterig va de met ogeveer 1,5% op ee lichte afame va het globale productievolume (ogeveer 2%. We stelle verder vast dat i 2011 de reële ATW egatief blijft (dus beter da WT. De gustige tred sedert 2010 (a de crisis va zet zich verder door. I de volgede paragrafe t.e.m wordt per sector elk va de bovestaade tabelle e figure weergegeve, aagevuld met ee verklarig voor de vastgestelde evolutie va de cijfers e grafieke. d. Eergiebesparig door uitvoerig va maatregele I het jaarlijks itorigverslag rapportere de bedrijve teves de voortgag va de realisatie va de geplade maatregele uit hu eergiepla. I tabel 4 vidt U het overzicht (vaaf 2008 va de primaire eergiebesparig die de gerealiseerde maatregele oplevere per jaar met de bijhorede productie opgesplitst i elektrische besparige e besparige op bradstoffe. Voor de jare 2008 t.e.m zij dit gegeves op basis va de geverifieerde moitorigrapporte; voor 2012 zij dit de geplade besparige uit de eergieplae. rimaire eergiebesparig (i Jp Jaar Elektrisch Bradstoffe Totaal ,02 2,50 3, ,10 1,38 2, ,65 5,81 7, ,44 5,61 6, (pla 0,54 4,70 5,24 Tabel 4 : rimaire eergiebesparig door uitvoerig va maatregele 17/58

18 5.2.2 Chemie ste eergiepla 2 de eergiepla J p Wereldtop 259,9 258,4 256,8 255,2 253,0 250,7 245,7 243,5 241,2 239,3 238,0 Bedrijve volges la 256,3 254,2 252,2 247,5 244,4 241,5 242,4 239,0 236,5 233,4 231,1 Bedrijve volg. itorig 256,3 254,2 251,2 249,4 247,6 241,5 247,7 250,1 238,5 235,3 Figuur 5 : Evolutie primaire eergieverbruik va de chemiebedrijve bij costate gerealiseerde productie la 98,43 96,58 95,39 94,24 94,59 93,25 92,28 91,07 itorig 98,03 97,32 96,62 94,24 96,67 97,59 93,08 91,83 Tabel 5 : Evolutie -idex I de chemische sector heeft de groei va 2010 zich i 2011 iet verdergezet. Er was zelfs ee afame va het globale productievolume merkbaar. Desodaks is de eergie-efficiëtie bie deze sector toch verder verbeterd. De -idex is met ogeveer 1,25 pute verbeterd te overstaa va De bedrijve uit de chemische sector presteerde og steeds beter da de vastgelegde wereldtop. De gustige ATW i 2011 bedraagt 4 J p. 18/58

19 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie 300 Gerealiseerde productie Geplade productie ,0 Eergieverbruik J p ,0 2,0 ATW J p 50-3, ATW werkelijk -5,2-3,6-3,5-4,5-3,9-5,5 3,6 6,6-2,4-4,0 ATW pla -5,2-3,6-5,0-6,8-7,0-7,3-0,6-3,2-4,5-5,9 Wereldtop 244,9 244,0 238,6 246,5 242,9 246,8 235,7 214,7 247,8 239,3 272,7 Bedrijve 239,7 240,3 235,1 242,0 238,9 241,3 239,3 221,3 245,4 235,3 265,4-8,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 6 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de chemiebedrijve 19/58

20 5.2.3 Raffiaderije e Staal ste eergiepla 2 de eergiepla J p Wereldtop 191,2 190,5 190,0 189,4 188,9 188,3 186,5 185,9 180,5 180,3 179,4 Bedrijve volges la 184,0 183,9 183,8 180,3 180,7 179,8 176,9 173,8 173,0 171,3 170,6 Bedrijve volg. itorig 184,0 183,9 182,8 179,1 177,7 177,3 179,3 182,0 174,0 172,5 Figuur 7 : Evolutie primaire eergieverbruik va de raffiaderije e staalbedrijve bij costate gerealiseerde productie la 99,89 97,99 98,23 97,75 96,18 94,49 94,06 93,10 itorig 99,35 97,38 96,60 96,40 97,49 98,95 94,57 93,79 Tabel 6 : Evolutie -idex De raffiaderije e staalbedrijve vertoe ee gelijkaardig beeld als de chemiesector. I absolute terme eemt het eergieverbruik meer da 4% af. Dit geeft ook i deze sectore echter gee aaleidig tot ee verslechterig va de eergie-efficiëtie; de -idex verbetert immers verder va 94,47 i 2010 aar 93,79 i De bedrijve uit deze sector vergrote hu voorsprog te overstaa va de wereldtop va 6,5 J p i 2010 aar 7,8 J p i /58

21 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie 250 Gerealiseerde productie Geplade productie 21, ,0 11,0 Eergieverbruik J p 150 6,0 1,0-4,0 ATW J p 50-9, ATW werkelijk -6,7-9,0-8,6-10,2-11,3-11,6-7,7-2,2-6,5-7,8 ATW pla -6,7-9,0-7,5-9,0-8,0-8,9-10,2-9,2-7,3-9,0 Wereldtop 193,3 189,6 209,7 199,5 209,7 200,7 192,4 155,0 187,1 180,3 215,1 Bedrijve 186,6 180,6 201,2 189,3 198,4 189,1 184,7 152,8 180,7 172,5 205,6-14,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 8 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de raffiaderije e staalbedrijve 21/58

22 5.2.4 apier 24 1 ste eergiepla 2 de eergiepla J p Wereldtop 20,77 20,78 20,71 20,64 20,58 20,56 17,27 17,19 17,63 17,48 17,42 Bedrijve volges la 19,27 19,15 19,03 18,64 18,31 18,31 17,54 17,23 17,48 17,40 17,39 Bedrijve volg. itorig 19,27 19,15 18,68 18,26 17,95 17,98 17,99 18,03 18,07 17,30 Figuur 9 : Evolutie primaire eergieverbruik va de papierbedrijve bij costate gerealiseerde productie i la 98,72 96,73 94,99 94,98 91,02 89,42 90,72 90,27 itorig 96,95 94,75 93,16 93,28 93,37 93,55 93,74 89,76 Tabel 7 : Evolutie -idex Na ee aatal jare status quo maakt de papiersector i 2011 ee mooie sprog voorwaarts. Het totale eergieverbruik komt voor het eerst i de tweede faze va het coveat (sedert 2008 oder de wereldtop- e plawaarde te ligge. De -idex verbetert va 93,74 i 2010 aar 89,76 i De afstad tot de wereldtop is i 2011 overbrugd. 22/58

23 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie 25 Gerealiseerde productie Geplade productie 4,0 20 3,0 2,0 Eergieverbruik J p ,0 0,0-1,0 ATW J p 5-2, ATW werkelijk -1,2-1,1-1,8-1,7-2,5-2,7 0,6 0,6 0,4-0,2 ATW pla -1,2-1,1-1,4-1,8-2,2-2,3 0,3 0,0-0,1-0,1 Wereldtop 18,7 19,1 19,9 18,3 19,8 19,8 16,9 15,3 17,4 17,5 19,7 Bedrijve 17,6 17,9 18,0 16,6 17,3 17,1 17,5 15,9 17,8 17,3 19,7-3,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 10 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de papierbedrijve 23/58

24 5.2.5 Voedig 32 1 ste eergiepla 2 de eergiepla J p Wereldtop 27,25 27,09 27,00 26,89 26,46 26,02 25,18 25,44 25,24 25,22 25,21 Bedrijve volges la 29,40 29,18 28,96 27,29 26,81 26,26 25,98 25,32 25,09 24,80 24,64 Bedrijve volg. itorig 29,40 29,18 28,54 28,02 27,41 26,06 25,66 25,44 25,02 24,70 Figuur 11 : Evolutie primaire eergieverbruik va de voedigsbedrijve bij costate gerealiseerde productie la 98,52 92,81 91,19 89,33 88,36 86,11 85,35 84,37 itorig 97,09 95,30 93,23 88,64 87,27 86,54 85,09 84,12 Tabel 8 : Evolutie -idex De bedrijve uit de voedigssector blijve ook i 2011 beter da de wereldtop, et zoals i 2010, e prestere terug beter da geplad. De dalede tred va de i 2011 tot 84,12 zet zich door het verder uitvoere va de geplade maatregele og steeds door e zorgt ervoor dat deze sector i 2011 og ee gustigere afstad tot de wereldtop realiseert. De voedigssector is éé va de twee sectore waari het totale eergieverbruik stijgt. Gezie de verhoogde eergie-efficiëtie ka dit ekel wijze op ee toeame va het productievolume i deze sectore. 24/58

25 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie 30 Gerealiseerde productie Geplade productie 2,5 25 2,0 20 1,5 Eergieverbruik J p ,0 0,5 ATW J p 5 0, ATW werkelijk 1,2 1,3 0,9 0,6 1,0 0,2 0,5 0,1-0,2-0,5 ATW pla 1,2 1,3 1,1 0,2 0,7 0,9 0,9 0,2-0,3-0,4 Wereldtop 23,8 23,9 24,3 24,5 24,7 25,2 24,2 24,0 24,8 25,2 27,3 Bedrijve 25,0 25,3 25,2 25,2 25,6 25,4 24,7 24,1 24,5 24,7 26,7-0,5 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 12 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de voedigsbedrijve 25/58

26 5.2.6 No-ferro e Metaalverwerkig 36 1 ste eergiepla 2 de eergiepla J p Wereldtop 33,21 33,36 32,80 32,74 32,63 32,52 31,67 30,33 31,69 31,62 31,69 Bedrijve volges la 33,89 34,05 34,20 33,44 32,54 32,37 32,86 31,59 31,97 31,59 31,53 Bedrijve volg. itorig 33,89 34,05 33,72 32,86 32,70 31,97 32,50 33,15 32,89 30,61 Figuur 13 : Evolutie primaire eergieverbruik va de metaalbedrijve bij costate gerealiseerde productie la,91 98,66 96,00 95,49 96,96 93,19 94,34 93,19 itorig 99,48 96,96 96,47 94,34 95,87 97,79 97,04 90,31 Tabel 9 : Evolutie -idex I de o-ferro e metaalbedrijve stelle we i 2011 ee zeer gustige evolutie vast die zich uitdrukt i ee verbeterig va de -idex va 97,04 i 2010 aar 90,31 i Daar waar de eerwaartse tred de voorbije jare vooramelijk het gevolg was va ee igrijpede evolutie bie éé grote oderemig is de sterke vooruitgag i 2011 het gevolg va gustige resultate i de meeste va de oderemige uit deze sector. De o-ferro sector presteert daarmee i 2011 ogeveer 1 J p beter da de wereldtop. 26/58

27 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie Gerealiseerde productie Geplade productie 8,0 7,0 35 6,0 30 5,0 Eergieverbruik J p ,0 3,0 2,0 1,0 ATW J p 5 0, ATW werkelijk 0,7 1,3 0,4 0,1-0,1-0,7 0,0 1,3 0,4-1,0 ATW pla 0,7 1,3 1,3 0,8-0,2-0,1 0,7 0,4 0,1 0,0 Wereldtop 33,1 33,4 34,7 33,1 34,4 34,8 32,6 19,9 30,7 31,6 37,6 Bedrijve 33,9 34,7 35,1 33,3 34,3 34,0 32,6 21,2 31,1 30,6 37,4-1,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 14 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de metaalbedrijve 27/58

28 5.2.7 Textiel 9,0 1 ste eergiepla 2 de eergiepla 8,5 8,0 J p 7,5 7,0 6, Wereldtop 7,75 7,73 7,68 7,54 7,49 7,44 6,93 6,93 6,92 6,92 6,92 Bedrijve volges la 8,24 8,15 8,06 7,95 7,80 7,67 7,31 7,26 7,06 6,95 6,91 Bedrijve volg. itorig 8,24 8,15 7,70 7,67 7,62 7,50 7,35 7,41 7,25 7,07 Figuur 15 : Evolutie primaire eergieverbruik va de textielbedrijve bij costate gerealiseerde productie la 97,83 96,48 94,65 93,10 88,81 88,17 85,71 84,40 itorig 93,44 93,14 92,50 91,06 89,27 89,93 87,99 85,82 Tabel 10 : Evolutie -idex De bedrijve uit de textielsector kome de ecoomische crisis va maar moeilijk te bove. De productievolumes bie deze sector zij i 2011 terug afgeome. Desodaks blijve zowel de -idex als de afstad tot de wereldtop gustig evoluere. Er rest og ee kleie afstad tot de wereldtop te overbrugge. 28/58

29 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie 12 Gerealiseerde productie Geplade productie 1,0 10 0,8 8 0,6 Eergieverbruik J p 6 4 0,4 0,2 ATW J p 2 0, ATW werkelijk 0,3 0,3 0,1 0,1 0,0-0,1 0,4 0,4 0,2 0,1 ATW pla 0,3 0,3 0,4 0,3 0,2 0,2 0,4 0,2 0,1 0,0 Wereldtop 8,7 8,6 8,9 8,5 8,7 8,8 7,6 6,9 7,3 6,9 8,3 Bedrijve 9,0 8,9 9,0 8,6 8,7 8,7 8,1 7,2 7,5 7,1 8,3-0,2 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 16 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de textielbedrijve 29/58

30 5.2.8 Keramische sector 8,5 1 ste eergiepla 2 de eergiepla 8,0 J p 7,5 7,0 6, Wereldtop 7,62 7,67 7,72 7,75 7,79 7,77 7,26 7,26 7,26 7,26 7,26 Bedrijve volges la 7,77 7,78 7,79 7,76 7,73 7,72 7,21 7,21 7,27 7,29 7,26 Bedrijve volg. itorig 7,77 7,78 7,46 7,65 7,49 7,22 7,18 7,04 7,37 7,21 Figuur 17 : Evolutie primaire eergieverbruik va de keramische sector bij costate gerealiseerde productie la,31 99,95 99,55 99,45 92,85 92,83 93,62 93,82 itorig 96,01 98,51 96,44 92,95 92,44 90,67 94,91 92,78 Tabel 11 : Evolutie -idex Ook de keramische sector vertoot i 2011 ee positieve tred qua eergie-efficiëtie. Va ee globaal herstel aar de situatie va vóór de laatste crisis is echter og gee sprake. De -idex verbetert va 94,91 i 2010 aar 92,78 i 2011 e zorgt ervoor dat het eergieverbruik bie deze sector terug oder de wereldtop- e plawaarde komt te ligge. 30/58

31 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie Gerealiseerde productie Geplade productie 1,2 1,0 0,8 8 0,6 Eergieverbruik J p ,4 0,2 0,0-0,2-0,4 ATW J p ATW werkelijk 0,2-0,2-0,2 0,0-0,2-0,5 0,1 0,0 0,1-0,1 ATW pla 0,2-0,2 0,1 0,2 0,1-0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 Wereldtop 7,8 8,2 8,7 9,0 9,6 9,5 8,1 6,7 6,9 7,3 10,9 Bedrijve 7,9 8,0 8,5 9,0 9,4 9,0 8,2 6,7 7,0 7,2 10,9-0,6 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 18 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de keramische sector 31/58

32 5.2.9 Hout (spaaplaatbedrijve 6,5 1 ste eergiepla 2 de eergiepla 6,0 J p 5,5 5,0 4, Wereldtop 5,85 5,83 5,81 5,80 5,78 5,76 5,14 5,14 5,14 5,14 5,13 Bedrijve volges la 5,46 5,47 5,47 5,38 5,31 5,32 5,62 5,35 5,26 5,16 4,97 Bedrijve volg. itorig 5,46 5,47 5,35 5,24 5,22 5,34 5,82 5,54 5,40 5,16 Figuur 19 : Evolutie primaire eergieverbruik va de houtspaabedrijve bij costate gerealiseerde productie la,25 98,61 97,34 97,54 102,92 98,04 96,36 94,45 itorig 98,06 95,95 95,67 97,82 106,62 101,41 98,86 94,44 Tabel 12 : Evolutie -idex Ook de bedrijve uit de houtsector zette de positieve tred va de laatste jare door e bereike i 2011 door opieuw ee sterke verbeterig va de -idex zelfs het wereldtop- e plaiveau. De houtsector zit daarmee a 2011 op schema bie het coveat. De afstad tot de wereldtop is immers overbrugd. 32/58

33 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie Gerealiseerde productie Geplade productie 2,0 1,5 6 1,0 Eergieverbruik J p ,5 0,0-0,5 ATW J p ATW werkelijk -0,6-0,5-0,6-0,5-0,5-0,2 0,5 0,3 0,2 0,0 ATW pla -0,6-0,5-0,6-0,6-0,4-0,4 0,3 0,1 0,1 0,0 Wereldtop 7,2 7,1 7,5 7,5 7,6 7,4 5,5 4,6 5,1 5,1 6,3 Bedrijve 6,6 6,6 7,0 7,1 7,1 7,3 6,0 4,9 5,4 5,2 6,1-1,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 20 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de houtspaabedrijve 33/58

34 Glas, zadgroeve, diverse 12,0 1 ste eergiepla 2 de eergiepla 11,0 J p 10,0 9,0 8, Wereldtop 10,49 10,46 10,42 10,39 10,25 10,24 9,83 9,81 9,76 9,76 9,74 Bedrijve volges la 9,80 9,65 9,50 9,40 9,31 9,29 9,17 9,25 9,20 9,13 8,94 Bedrijve volg. itorig 9,80 9,65 9,21 8,79 9,04 9,23 9,17 9,21 9,38 9,26 Figuur 21 : Evolutie primaire eergieverbruik va de glasbedrijve, zadgroeve e diverse bij costate gerealiseerde productie la 96,96 95,91 95,00 94,79 93,55 94,37 93,81 93,18 itorig 93,98 89,67 92,24 94,12 93,55 93,98 95,73 94,49 Tabel 13 : Evolutie -idex Deze sector blijft et als de voorgaade jare oder het wereldtopiveau. Door de verbeterig va de globale eergie-efficëtie is i 2011 de afstad tot de plawaarde terug wat afgeome. De idex verbetert va 95,73 i 2010 aar 94,49 i 2011; de afstad tot de wereldtop blijft met ogeveer 0,5 J p status quo te overstaa va /58

35 Eergieverbruik e ATW bij reële / geplade productie 14 Gerealiseerde productie Geplade productie 12 1,0 10 Eergieverbruik J p ,5 0,0 ATW J p -0, ATW werkelijk -0,1-0,4-0,6-0,7-0,9-0,4-0,2-0,8-0,5-0,5 ATW pla -0,1-0,4-0,3-0,3-0,6-0,3-0,2-0,7-0,7-0,6 Wereldtop 9,3 9,3 9,5 9,8 10,6 9,5 9,1 10,4 9,9 9,8 12,7 Bedrijve 9,2 8,9 8,9 9,0 9,6 9,1 8,9 9,6 9,4 9,3 11,3-1,0 Neg ATW : Bedrijf is beter da wereldtop Figuur 22 : Eergieverbruik bij gerealiseerde/geplade productie e ATW va de glasbedrijve, zadgroeve e diverse 35/58

36 5.3 DE CO 2 -EMISSIE Eé va de doelstellige va het coveat is ee bijdrage te levere aa de Vlaamse CO 2 - doelstellig e verslaggevig hierover is voorgeschreve. Die gebeurt voor alle bedrijve same, met ee opsplitsig aar vermede emissie door elektriciteitbesparig e door bradstofbesparig. Voor de idirecte CO 2 -emissie va elektriciteit wordt, vaaf de itorig 2008, i het coveat gereked met ee emissiefactor va 400 kg CO 2 /MWh el 6 De idirecte emissies voor de jare 2002 tot 2007 werde met deze aagepaste emissiefactor herreked. a. Vermede CO 2 -emissie Figuur 23 geeft weer hoe de vermede CO 2 -emissie evolueert volges de moitorig (bij reële productie va 2002 t.e.m e volges de eergieplae (bij geplade productie voor ,50 gerealiseerd geplad 4,00 3,50 3,00 1 eergiepla 2 eergiepla i Mto CO 2 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0, CO2 vermiderig elektriciteit 0,00 0,02 0,07 0,08 0,21 0,24 0,08 0,21 0,65 0,78 1,14 CO2 vermiderig bradstoffe 0,00 0,20 0,34 1,25 1,57 1,97 1,53 0,93 2,35 2,77 3,07 CO2 vermiderig totaal 0,00 0,22 0,41 1,33 1,78 2,21 1,61 1,14 2,99 3,54 4,21 Figuur 23 : Vermede CO 2 -emissie De vermede CO 2 -emissie wordt hierbij als volgt bereked : 1 Voor het gedeelte itorig (= deel gerealiseerd i grafiek is dit : (SE i,2002 SE i, 20yy i,20yy 6 Zie Toelichtig 17 Gebruik va alteratieve maatregele goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op /58

37 SE i,20yy i,20yy specifieke emissie proces i i jaar 20yy (uit de itorig productievolume proces i i jaar 20yy (uit de itorig aatalprocesse voor alle bedrijve 20yy jaar va moitorigmet yy 02 t.e.m.11 waarbij voor de voorgaade jare (2002 t.e.m gemoitorde gegeves gebruikt worde om de bovestaade grafiek te bekome. 2 Voor het gedeelte la (= geplad i grafiek is dit : (SE SE la i,20zz la i,20zz la la i,2002 SE i, 20zz i,20zz specifieke emissie proces i i jaar 20zz (uit de eergieplae geplad productievolume proces i i jaar 20zz (uit de eergieplae aatalprocesse voor alle bedrijve 20zz jaar va moitorigmet zz 12 waarbij voor het komede jaar (2012 geplade gegeves gebruikt worde om de bovestaade grafiek te bekome. De gerealiseerde vermede emissie bedraagt 3,54 Mto, wat hoger is da i 2010 toe deze 2,99 Mto bedroeg. De gerealiseerde vermede emissie stijgt hiermee verder aar het hoogste iveau sids de aavag va het coveat. De gerealiseerde vermede emissies zij zowel te vide bij de idirecte emissies (door besparige op elektriciteit als bij de directe emissies (izet va bradstoffe. Deze laatste worde gerealiseerd door zowel efficiëtieverbeterige als door omschakele op bradstoffe met ee lagere CO 2 -ihoud (bv. herieuwbare, aardgas,. De izet va herieuwbare bradstoffe heeft gee ivloed op de eergie-efficiëtieverbeterige zoals beschreve i hoofdstuk 3 va dit jaarverslag maar uiteraard wel i de vermede hoeveelheid CO 2. b. Evolutie absolute CO 2 -emissie I volgede grafiek wordt teslotte de evolutie va de absolute CO 2 -emissies va de coveatbedrijve weergegeve eveees bij reële productie va 2002 t.e.m e bij geplade productie voor /58

38 40 gerealiseerd geplad 30 Mto CO Totaal 33,28 32,83 34,53 33,77 34,38 33,51 32,59 28,30 32,57 31,45 36,94 Bradstoffe 26,36 25,90 27,37 26,61 27,08 26,04 25,40 22,47 25,91 25,03 29,57 Elektriciteit 6,92 6,93 7,16 7,16 7,30 7,46 7,19 5,83 6,67 6,42 7,37 Figuur 24 : evolutie CO 2 emissies Bij deze verslaggevig moet ee aatal radvoorwaarde duidelijk gesteld worde wat de resultate zij verschilled met die va het systeem va verhadelbare emissierechte (VER: er is ee verschil i deelame e toepassigsgebied tusse coveat e VER; bij het coveat worde ook de idirecte CO 2 -emissies meegereked aa ee vastgestelde emissiefactor; voor elektriciteit is dat 400 g/kwh; de procesemissies otstaa door verbradig va grodstoffe (deze zij beperkt worde i het coveat slechts meegeteld als ze bijdrage aa de eergiebalas, de belagrijke emissies va verbradig va als grodstof gebruikte bradstoffe worde meegeteld (cokes e kole i de staalidustrie, sythesegas voor ammoiakproductie, itere bradstoffe bij krakers, ; bij VER worde alle procesemissies va de sectore zoals aageduid i Aex 1 va de Europese richtlij vaaf 2005 meegeteld; de emissies va itere krakerbradstoffe vaaf 2008; sythesegas voor ammoiakproductie is mometeel iet opgeome. I 2011 bedroeg de totale CO 2 - uitstoot 31,45Mto of meer da 1Mto lager da i Deze evolutie ligt i lij met het totaal eergiegebruik waar ook ee dalig vastgesteld wordt (3,7%. c. CO 2- besparig door uitvoerig va maatregele Oderstaade tabel geeft het overzicht va de geraamde CO 2 -besparige door de realisatie va maatregele uit de diverse eergieplae. Naar aalogie met de primaire eergiebesparige werd ook hier ee oderscheid gemaakt tusse vermede emissies door besparige op elektriciteit e door besparige op bradstoffe. Voor de jare 2008 t.e.m zij dit gegeves op basis va de betreffede moitorigrapporte; voor het komede jaar 2012 zij dit de geplade CO 2 -besparige uit de eergieplae. 38/58

39 CO2-besparig (i kto Jaar Elektrisch Bradstoffe Totaal (pla Tabel 14 : CO 2 -besparig door uitvoerig va maatregele 39/58

40 5.4 DE AFREKENING VAN HET BENCHMARKINGCONVENANT I 2011 werde de regels met betrekkig tot de afrekeig va het Bechmarkigcoveat a 2012 cocreter uitgewerkt i de herziee versie va Toelichtig 17. Hieri wordt toegelicht op welke wijze de bedrijve die de geplade doelstellige va hu eergiepla iet behale zulle afgereked worde, of meer specifiek, hoe wordt hu Resterede Afstad Tot de Wereldtop (RATW bepaald. Teeide de Commissie Bechmarkig toe te late om tijdig ee zicht te krijge op de omvag e de impact va mogelijke probleemdossiers werd via Toelichtig 17 aa alle bedrijve hiervoor ee bijkomede rapporterig gevraagd. Daari werd i hoofdzaak gepeild aar de voorziee uitvoerigsstatus eid 2012 va de zekere e de potetieel redabele maatregele uit hu eergiepla. Uit de resultate va deze aavullede rapporterig, die door het Verificatiebureau same met de moitorigverslage over 2011 geverifieerd werd, blijkt dat ee 25-tal bedrijve mogelijks alteratieve maatregele zulle moete toepasse. I volged jaarverslag i 2013 over de itorig va 2012 zal hierover verder gerapporteerd worde. 40/58

41 6 INSANNINGEN VAN DE OVERHEID 6.1 Artikel 12 Lid 1 Artikel 12, lid 1 va het bechmarkigcoveat stelt dat het Vlaams Gewest gee bijkomede maatregele zal oplegge gericht op verdere eergiebesparig of CO2-reductie. De Vlaamse overheid egageert zich verder ook dat de toegetrede vestigige die oder het toepassigsgebied va emissiehadel valle gee emissierechte moete aakope. Idustriële istallaties va toegetrede vestigige krijge emissierechte op basis va ee bechmarkig va de eergie-efficiëtie va de betrokke istallatie e vestigig. Adere vestigige (die iet toegetrede zij tot het bechmarkigcoveat krijge ee bepaald percetage va de emissies uit ee referetieperiode (85% aagevuld met de autoome otwikkelig. Het globaal pakket aa emissierechte voor de toegetrede oderemige voor de periode werd goedgekeurd door de Europese Commissie op 20 oktober De effectieve toekeig voor deze periode per betrokke istallatie werd goedgekeurd door de Vlaamse Regerig op 18 februari Op 30 oktober 2008 werd het Vlaams Toewijzigspla CO2-emissierechte i het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Hierdoor trad het Vlaamse pla, a ee uitgebreide voorbereidig, i werkig. Daaraast werde op 30 oktober 2008 ook de miisteriële besluite betreffede de idividuele toewijzig va emissierechte oderteked, e werd de opdracht gegeve aa de registeradmiistrateur om over te gaa tot toewijzig va emissierechte. Daaraast zij er i de hadelsperiode ook emissierechte voorzie i de Vlaamse Toewijzigsreserve voor ieuwkomers (uitbreidige va bestaade vestigige die aa de defiitie va ee ieuwkomer volges de EU richtlij over emissiehadel voldoe, of volledig ieuwe vestigige oder het toepassigsgebied va emissiehadel. I de loop va 2011 werde voor 7 ieuwkomers i het Vlaamse Gewest, via miisteriële besluite, emissierechte toegeweze voor de hadelsperiode Verder diet ook te worde vermeld dat de Vlaamse Regerig op 22 jui 2007 beslist heeft om bij het Grodwettelijk Hof beroep i te stelle tot verietigig va de artikele 361, 362 e 363 va de rogrammawet I va 27 december I deze artikele heeft de federale overheid ee heffig, retributie geoemd, igevoerd va 0,1 euro per gratis toegeweze broeikasgasemissierecht. Deze retributie werd bij wet va 9 september 2008 (BS 27/10/2008 afgeschaft. 6.2 Artikel 12 Lid 2 Artikel 12, lid 2 va het bechmarkigcoveat, stelt dat de verplichtige va het Vlaamse Gewest gee betrekkig hebbe op de izet va duurzame eergie, bradstofizet e activiteite die iet zij gericht op de eergie-efficiëtie va procesistallaties. Wel zal de regerig bij de toepassig va dergelijke istrumete altijd rekeig houde met de gevolge voor de vestigige die zij toegetrede tot het bechmarkigcoveat. I het kader va de groeestroomdoelstellige voor de elektriciteitsleveraciers werd i de loop va 2004 ee wijzigig aa het Elektriciteitsdecreet doorgevoerd. Vaaf 2003 worde de elektriciteitsleveraciers die levere aa alle eidafemers met ee jaarlijkse afame va meer da MWh (0,072 J voor ee bepaald deel vrijgesteld va de certificateverplichtig. 41/58

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2012

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2012 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2012 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 05/11/2013 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2013

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2013 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2013 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 02/12/2014 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2010

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2010 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2010 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 06/12/2011 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2009

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2009 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2009 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 30/11/2010 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2014

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2014 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2014 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 8/12/2015 Roderveldlaa 5/1, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39 ifo@bechmarkig.be

Nadere informatie

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2008

Commissie Benchmarking Vlaanderen. Jaarverslag 2008 Commissie Bechmarkig Vlaadere Commissie Bechmarkig Vlaadere Jaarverslag 2008 Goedgekeurd door de Commissie Bechmarkig op 04/2/2009 Roderveldlaa 5/, B-2600 Berchem Tel. 03 286 74 30 Fax. 03 286 74 39 ifo@bechmarkig.be

Nadere informatie

OV-Taxi Zuid-Kennemerland/IJmond

OV-Taxi Zuid-Kennemerland/IJmond P r o v i c i e N o o r d - H o l l a d jaarverslag OV-Taxi Zuid-Keemerlad/IJmod 2007 jaarverslag OV-Taxi Zuid-Keemerlad/IJmod 2007 1 jauari 2007 t/m 31 december 2007 P R O V I N C I E N O O R D - H O

Nadere informatie

OV-Taxi Noord-Holland Noord

OV-Taxi Noord-Holland Noord P r o v i c i e N o o r d - H o l l a d jaarverslag OV-Taxi Noord-Hollad Noord 2006 jaarverslag OV-Taxi Noord-Hollad Noord 2006 September 2007 P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N D Ihoudsopgave

Nadere informatie

RAADS IN FORMATIE BRIE F

RAADS IN FORMATIE BRIE F RAADS IN FORMATIE BRIE F gemeete WOERDEN Va: college va burgemeester e wethouders Datum: 1 december 2011 Portefeuillehouder(s): Titia Cosse Portefeuille(s): portefeuille Moumete e Archeologie Cotactpersoo:

Nadere informatie

Toelichting bij Opbrengstgegevens VAVO 2011-2013

Toelichting bij Opbrengstgegevens VAVO 2011-2013 Toelichtig bij Opbregstgegeves VAVO 2011-2013 Ihoud Ileidig Aatal deelemers exame Kegetalle toezicht exames CE-cijfer alle vakke CE-cijfer alle vakke - tred SE-cijfer mius CE cijfer alle vakke Percetage

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Exame HAVO 2013 tijdvak 2 woesdag 19 jui 13.30-16.30 uur wiskude A Bij dit exame hoort ee uitwerkbijlage. Dit exame bestaat uit 21 vrage. Voor dit exame zij maximaal 80 pute te behale. Voor elk vraagummer

Nadere informatie

Effectief document- en risicobeheer

Effectief document- en risicobeheer Tekee voor efficiecy Effectief documet- e risicobeheer Met KOVO s techisch iformatiecetrum (TIC) altijd toegag tot actuele tekeige e documete é voldoe aa de eise va wet- e regelgevig. Succesvol documetbeheer

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave va het Koikrijk der Nederlade sids 1814. Nr. 6416 10 maart 2015 Regelig va de Miister va Oderwijs, Cultuur e Weteschap va 27 februari 2015, r. FEZ/732697 houdede wijzigig

Nadere informatie

Bindend advies. Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen. c. d. Partijen. : A te B, in deze vertegenwoordigd door C vs.

Bindend advies. Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen. c. d. Partijen. : A te B, in deze vertegenwoordigd door C vs. c. d. Stichtig Zorgverzekerige f I- I J /' Bided advies Partije, Zaak Zaakummer Zittigsdatum : A te B, i deze vertegewoordigd door C vs. D te E : Hulpmiddelezorg, MOTOmed : 2006,02175 : 2 mei 2007 Geschillecommissie

Nadere informatie

consultancy ontwerp project management exploitatie onderhoud audits optimalisatie opleidingen Uw bedrijfswater in ervaren handen

consultancy ontwerp project management exploitatie onderhoud audits optimalisatie opleidingen Uw bedrijfswater in ervaren handen cosultacy otwerp project maagemet exploitatie oderhoud audits optimalisatie opleidige Uw bedrijfswater i ervare hade Over Aquaplus cosultacy otwerp project maagemet exploitatie oderhoud audits optimalisatie

Nadere informatie

We kennen in de wiskunde de volgende getallenverzamelingen:

We kennen in de wiskunde de volgende getallenverzamelingen: Masteropleidig Fiacial Plaig Kwatitatieve Methode Relevate wiskude We kee i de wiskude de volgede getalleverzamelige: De atuurlijke getalle: N = {0,,,,4, } De gehele getalle: Z = {, -,-,-,0,,,, } (egels:

Nadere informatie

Vuilwaterafvoersystemen voor hoogbouw

Vuilwaterafvoersystemen voor hoogbouw Vuilwaterafvoersysteme voor hoogbouw 1.2 Vuilwaterafvoersysteme voor hoogbouw Nu er steeds hogere e extremere gebouwe otworpe worde, biedt ee ekelvoudig stadleidigsysteem de mogelijkheid om gemakkelijker

Nadere informatie

Strategic Workforce Management

Strategic Workforce Management Strategic Workforce Maagemet Ee strategische focus op persoeelsplaig is belagrijker da ooit. Itroductie Het is aa de orde va de dag; persoeel wordt otslage e de werkloosheid stijgt, maar tegelijkertijd

Nadere informatie

Evaluatierapport. Tevredenheidsonderzoek NMV Nederlandse Montessori Vereniging 2005. Eindrapportage. BvPO

Evaluatierapport. Tevredenheidsonderzoek NMV Nederlandse Montessori Vereniging 2005. Eindrapportage. BvPO Evaluatierapport Tevredeheidsoderzoek NMV Nederladse Motessori Vereigig 2005 Eidrapportage BvPO Bureau voor praktijkgericht oderzoek, Groige BvPO BUREAU VOOR PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK POSTBUS 9505, 9703

Nadere informatie

Examen PC 2 onderdeel 4A

Examen PC 2 onderdeel 4A Exame PC 2 oderdeel 4A Istructieblad Betreft: exame: PC 2 oderdeel 4A leergag 3 oderdeel: Fiaciële Rekekude datum: 30 mei 2012 tijdsduur: 90 miute (09:30-11:00 uur) Deze aawijzige goed leze voor u met

Nadere informatie

Stochastische loadflow. Beschrijving model belasting.

Stochastische loadflow. Beschrijving model belasting. Stochastische loadflow. eschrijvig model belastig. 95 pmo 5-- Phase to Phase V Utrechtseweg 3 Postbus 68 AC Arhem T: 6 356 38 F: 6 356 36 36 www.phasetophase.l 95 pmo INHOUD Ileidig...3 eschrijvig belastig...

Nadere informatie

DE ROL VAN GIS BIJ DE HEDONISCHE WAARDEBEPALING VAN VASTGOED

DE ROL VAN GIS BIJ DE HEDONISCHE WAARDEBEPALING VAN VASTGOED DE ROL VAN GIS BIJ DE HEDONISCHE WAARDEBEPALING VAN VASTGOED Prof. ir. P. Ampe, Prof. dr. ir. A. De Wulf, ig. J. De Corte. 1. Ileidig e probleemstellig. Sedert deceia gebruike schatters zowel i België

Nadere informatie

Groendienst. Hoe is het gesteld met de natuur in Gent?

Groendienst. Hoe is het gesteld met de natuur in Gent? Groediest Hoe is het gesteld met de atr i Get? stad va zake e evolutie i atr e bos i de periode 1999-2009 1 Hoe is het gesteld met de atr i Get? Voorwoord Beste Geteaar, Is er ook atr i ee stad als Get?

Nadere informatie

Committee / Commission ECON. Meeting of / Réunion du 31/08/2011 BUDGETARY AMENDMENTS / AMENDEMENTS BUDGÉTAIRES. Rapporteur: Olle LUDVIGSSON

Committee / Commission ECON. Meeting of / Réunion du 31/08/2011 BUDGETARY AMENDMENTS / AMENDEMENTS BUDGÉTAIRES. Rapporteur: Olle LUDVIGSSON Committee / Commissio ECON Meetig of / Réuio du 31/08/2011 BUDGETARY AMENDMENTS / AMENDEMENTS BUDGÉTAIRES Rapporteur: Olle LUDVIGSSON NL NL Otwerpamedemet 6802 === ECON/6802 === igedied door Commissie

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl) Wiskude B, (ieuwe stijl) Correctievoorschrift VWO Voorbereided Weteschappelijk Oderwijs 0 0 Tijdvak Izede scores Uiterlijk op jui de scores va de alfabetisch eerste vijf kadidate per school op de daartoe

Nadere informatie

Translease Holding B.V. (hierna te. noemen: "Translease") 07 /267 F. 23 mei 2007. mr. R.M. Vermaire. mr. A.C. Schroten

Translease Holding B.V. (hierna te. noemen: Translease) 07 /267 F. 23 mei 2007. mr. R.M. Vermaire. mr. A.C. Schroten vocate FAILLISSEMENTSVERSLAG Nummer: 1 Datum: 10 juli 2007 Gegeves failliet Traslease Holdig B.V. (hiera te oeme: "Traslease") Faillissemetsummer Datum uitspraak Curator R-C 07 /267 F 23 mei 2007 mr. R.M.

Nadere informatie

1. Recursievergelijkingen van de 1 e orde

1. Recursievergelijkingen van de 1 e orde Recursievergelijkige va de e orde Rekekudige rije Het voorschrift va ee rekekudige rij ka gegeve wordt met de volgede recursievergelijkig: u = u + b Idie we deze vergelijkig i de vorm u = u u = b otere

Nadere informatie

Verwarmingsenergie uit de lucht gegrepen.

Verwarmingsenergie uit de lucht gegrepen. DUURZAME ENERGIE LUCHT WATER-WARMTEPOMPEN Verwarmigseergie uit de lucht gegrepe. Gratis omgevigswarmte uit de lucht gebruike met warmtepomptechiek voor verwarmig e warm water. 09 2015 STIEBEL ELTRON zit

Nadere informatie

Betrouwbaarheid. Betrouwbaarheidsinterval

Betrouwbaarheid. Betrouwbaarheidsinterval Betrouwbaarheid Ee simulatie beoogt éé of i.h.a. twee of meerdere sceario s te evaluere e te vergelijke, bij Mote Carlo (MC) simulatie voor ee groot aatal istelwaarde, voor éé of meerdere parameters. Hierbij

Nadere informatie

betreffende het doorgeven van orders via fax en telefoon

betreffende het doorgeven van orders via fax en telefoon Reglemet Tele-Equity betreffede het doorgeve va orders via fax e telefoo (Retail Cliëte) 02541 Om redee va efficiëtie e selheid ka de Cliët wese om zij orders per fax e/of telefoo aa de Bak over te make.

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo 2008-II

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo 2008-II Groepsfoto s Alle mese kippere met hu oge. Daardoor staa op groepsfoto s vaak ekele persoe met geslote oge. Sveso e Bares hebbe oderzocht hoeveel foto s je moet make va ee groep va persoe om 99% kas te

Nadere informatie

DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ. PC SBO De Sleutel

DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ. PC SBO De Sleutel DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ PC SBO De Sleutel Plaats : Vroomshoop BRIN-ummer : 01KZ Arragemetsummer : 77559 Oderzoek uitgevoerd op : 26 ovember 2009 Rapport

Nadere informatie

Steekproeftrekking Onderzoekspopulatie Steekproef

Steekproeftrekking Onderzoekspopulatie Steekproef Steekproeftrekkig I dit artikel worde twee begrippe beschreve die va belag zij voor het uitvoere va ee oderzoek. Het gaat om de populatie va het oderzoek e de steekproef. Voor wat betreft steekproeve lichte

Nadere informatie

Commissie Pensioenhervorming 2020-2040. Nota over de actuariële neutraliteit. Bijlage III

Commissie Pensioenhervorming 2020-2040. Nota over de actuariële neutraliteit. Bijlage III Commissie Pesioehervormig 00-040 Nota over de actuariële eutraliteit Bijlage III. I het kader va de ivoerig va ee «deeltijds pesioe» wordt de kwestie va de actuariële correctie va de uitkerige i geval

Nadere informatie

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BESLUIT VAN DE RAAD VAN HET BIPT VAN 22 FEBRUARI 2011 MET BETREKKING TOT DE A POSTERIORI GOEDKEURING VAN DE TARIEFVERHOGINGEN VAN DE AANGEWEZEN

Nadere informatie

Thermodynamica HWTK PROEFTOETS- AT02 - UITWERKING.doc 1/9

Thermodynamica HWTK PROEFTOETS- AT02 - UITWERKING.doc 1/9 VAK: hermodyamica HWK Set Proeftoets A0 hermodyamica HWK PROEFOES- A0 - UIWERKING.doc /9 DI EERS LEZEN EN VOORZIEN VAN NAAM EN LEERLINGNUMMER! Beschikbare tijd: 00 miute Uw aam:... Klas:... Leerligummer:

Nadere informatie

1. Hebben de volgende rijen een limiet, en zo ja, bepaal die dan: (i) u n = sin(πn) (d) u n = cos(2πn) (l) u n = log n

1. Hebben de volgende rijen een limiet, en zo ja, bepaal die dan: (i) u n = sin(πn) (d) u n = cos(2πn) (l) u n = log n Hoofdstuk 1 Limiet va ee rij 1.1 Basis 1. Hebbe de volgede rije ee iet, e zo ja, bepaal die da: (a) 1,, 3, 4, 5, 6, 7, 8,... (b) 1, 4, 9, 16, 5, 36, 49,... (c) 1, 8, 7, 64, 15,... (d) u = ( 1) (e) u =

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave va het Koikrijk der Nederlade sids 1814. Nr. 6416 10 maart 2015 Regelig va de Miister va Oderwijs, Cultuur e Weteschap va 27 februari 2015, r. FEZ/732697 houdede wijzigig

Nadere informatie

Een andere kijk op Financiële Rekenkunde Wim Pijls, Erasmus Universiteit Rotterdam

Een andere kijk op Financiële Rekenkunde Wim Pijls, Erasmus Universiteit Rotterdam Ee adere kijk op Fiaciële Rekekude Wim Pijls, Erasmus Uiversiteit Rotterdam. Ileidig Het vak Fiaciële Rekekude levert vawege zij sterk wiskudig karakter ogal wat probleme op i het oderwijs. Veel leerlige

Nadere informatie

Meewind paraplufonds & Aanvullend prospectus Subfonds Zeewind 1

Meewind paraplufonds & Aanvullend prospectus Subfonds Zeewind 1 Meewid paraplufods duurzame eergieprojecte Prospectus Meewid paraplufods & Aavulled prospectus Subfods Zeewid 1 Datum 28 juli 2014 Beheerder: Seawid Capital Parters B.V. Bewaarder: SGG Depositary B.V.

Nadere informatie

Werktekst 1: Een bos beheren

Werktekst 1: Een bos beheren Werktekst : Ee bos behere Berekeige met rije op het basisscherm Op ee perceel staa 3000 kerstbome. Ee boomkweker moet beslisse hoeveel bome er jaarlijks gekapt kue worde e hoeveel ieuwe aaplat er odig

Nadere informatie

Analyse wijze en stimuleren van invullen Nationale Studenten Enquête 2012. Pascal Brenders 19 juni 2013

Analyse wijze en stimuleren van invullen Nationale Studenten Enquête 2012. Pascal Brenders 19 juni 2013 Aalyse wijze e stimulere va ivulle atioale Studete Equête 20. Pascal Breders 19 jui 2013 Aaleidig Studiekeuze3 is veratwoordelijk voor de uitvoerig va de atioale Studete Equête (SE). De atioale Studete

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A vwo 2010 - I

Eindexamen wiskunde A vwo 2010 - I Eidexame wiskude A vwo - I Beoordeligsmodel Maratholoopsters maximumscore 3 uur, 43 miute e 3 secode is 98 secode De selheid is 495 98 (m/s) Het atwoord: 4,3 (m/s) maximumscore 3 Uit x = 5 volgt v 4,4

Nadere informatie

Opgave 5 Onderzoek aan β -straling

Opgave 5 Onderzoek aan β -straling Eidexame vwo atuurkude 214-I - havovwo.l Opgave 5 Oderzoek aa β -stralig Zoals beked bestaat β -stralig uit elektroe. Om ee oderzoek aa β -stralig te doe heeft Harald ee radioactieve bro met P-32 late

Nadere informatie

Rekenen met levensduurkosten

Rekenen met levensduurkosten Colibri Advies www.colibri-advies.l Rekee met levesduurkoste ir. Martie va de Boome MBA Colibri Advies -4-25 Pagia va 5 Rekee met levesduurkoste Auteur: Martie va de Boome - Colibri Advies BV. Materiaal

Nadere informatie

Examen PC 2 onderdeel 4A

Examen PC 2 onderdeel 4A Exame PC 2 oderdeel 4A Istructieblad Betreft: exame: PC 2 oderdeel 4A leergag 1 oderdeel: Fiaciële Rekekude datum: 27 mei 2011 tijdsduur: 90 miute (10.00-11.30 uur) Deze aawijzige goed leze voor u met

Nadere informatie

De vernieuwing van Slotjes-Midden. Sociaal Statuut

De vernieuwing van Slotjes-Midden. Sociaal Statuut De verieuwig va Slotjes-Midde Sociaal Statuut Ihoudsopgave Sociaal Statuut voor de verieuwig va Slotjes-Midde 3 Artikel 1: Overwegige 4 Artikel 2: Algemee 4 Artikel 3: Procedure bij sloop 4 Artikel 4:

Nadere informatie

Verbeterbeleid. Avonturijn

Verbeterbeleid. Avonturijn Verbeterbeleid Avoturij 2 Als u ee keer mider tevrede over os bet... Ee verbeterput Odaks dat wij os best doe de opvag va uw kid zo goed mogelijk te verzorge, ka het voorkome dat u ees wat mider tevrede

Nadere informatie

Kwaliteitshandboek 3. Gebruikersgerichte processen 3.3 Het beëindigen van de individuele dienstverleningsovereenkomst

Kwaliteitshandboek 3. Gebruikersgerichte processen 3.3 Het beëindigen van de individuele dienstverleningsovereenkomst De Meader Kwaliteitshadboek 3. Gebruikersgerichte processe 3.3 Het beëidige va de idividuele diestverleigsovereekomst 1/7 Beoordeeld: Stuurgroep Kwaliteit Geldig vaaf: 26/06/2013 Procedurehouder: Sociale

Nadere informatie

Convergentie, divergentie en limieten van rijen

Convergentie, divergentie en limieten van rijen Covergetie, divergetie e limiete va rije TI-spire e rije 7N5p GGHM 22-23 Eigeschappe rekekudige rij b = begiwaarde v = verschil tusse twee opeevolgede terme recursieve formule: u = u + v met u = b directe

Nadere informatie

Een toelichting op het belang en het berekenen van de steekproefomvang in marktonderzoek.

Een toelichting op het belang en het berekenen van de steekproefomvang in marktonderzoek. 006 Wolters-Noordhoff bv Groige/Houte De steekproefomvag Ee toelichtig op het belag e het berekee va de steekproefomvag i marktoderzoek. Ihoud 1 Ileidig Eerst ekele defiities 3 Steekproefomvag e respose

Nadere informatie

Monitoring 2008. Rapportering definitieve resultaten

Monitoring 2008. Rapportering definitieve resultaten Monitoring 2008 Rapportering definitieve resultaten februari 2010 Voorwoord Zoals afgesproken tijdens de Auditcommissie van 29 september 2009 heeft het Verificatiebureau een aanvullend rapport voor de

Nadere informatie

BU ERNST &YOUNG. tl n. Ll u n. [j l.\ [J n [J ;] IJ IJ. Illll""' VERTROUWELIJK De Raad van de gemeente Nijmegen Postbus 9105 6500 HG NIJMEGEN

BU ERNST &YOUNG. tl n. Ll u n. [j l.\ [J n [J ;] IJ IJ. Illll' VERTROUWELIJK De Raad van de gemeente Nijmegen Postbus 9105 6500 HG NIJMEGEN [1 ] Jl "1 1 I 3 a tl Illll""' VERTROUWELIJK De Raad va de gemeete Nijmege Postbus 9105 6500 HG NIJMEGEN BU ERNST &YOUNG Erst & Youg Accoutats LLP Meader 861 6825 MH Arhem Postbus 30116 6803 AC Arhem Tel.:

Nadere informatie

Waar moet je aan denken? Verhuizen. Stap 1: Hoe zeg ik de huur op?

Waar moet je aan denken? Verhuizen. Stap 1: Hoe zeg ik de huur op? Verhuize Waar moet je aa deke? Verhuize Bij verhuize komt heel wat kijke. Naast het ipakke va spulle e doorgeve va adreswijzigige, is het ook belagrijk dat u same met Thuisvester ee aatal zake regelt.

Nadere informatie

Wijzigingsformulier Ziektekostenverzekering

Wijzigingsformulier Ziektekostenverzekering De Amersfoortse Verzekerige Stadsrig 15, postbus 42 3800 AA Amersfoort Tel. (033) 464 29 11 Fax (033) 464 29 30 Wijzigigsformulier Ziektekosteverzekerig Gegevesverwerkig Bij deze wijzigig worde persoosgegeves

Nadere informatie

imtech Arbodienst (versie 2.0) imtech arbodienst

imtech Arbodienst (versie 2.0) imtech arbodienst imtech Arbodiest (versie 2.0) veilig e gezod werke imtech arbodiest Wat is legioella? Legioella is ee bacteriefamilie die voorkomt i alle mogelijke waters: riviere, mere e ook i leidigwater. Waeer waterdruppeltjes

Nadere informatie

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 5 november 2013 Agendapunt:

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 5 november 2013 Agendapunt: Aa de gemeeteraad Registratieummer: GF13.20085 Datum collegebesluit: 5 ovember 2013 Agedaput: Portefeuillehouder: Mevrouw C. va der Laa Behadeled ambteaar: De heer C. Tiemersma Oderwerp: Activerig ivesterig

Nadere informatie

PROEFEXAMEN SOCIALE STATISTIEK November 2009 REEKS 1

PROEFEXAMEN SOCIALE STATISTIEK November 2009 REEKS 1 PROEFEXAMEN SOCIALE STATISTIEK November 009 REEKS Score /5. ( pute) Beatwoord volgede vraag aa de had va oderstaade SPSSoutput: Omcirkel de juiste waarde voor A e voor B als je weet dat deze verdelig bereked

Nadere informatie

TAF GoedGezekerd AOV. De eerste AOV waarmee u zelf de touwtjes in handen heeft

TAF GoedGezekerd AOV. De eerste AOV waarmee u zelf de touwtjes in handen heeft TAF GoedGezekerd AOV De eerste AOV waarmee u zelf de touwtjes i hade heeft Als zelfstadig oderemer bet u gewed aa het eme va risico s. Daarbij beoordeelt u per situatie hoe groot het risico is dat u wilt

Nadere informatie

Op zoek naar een betaalbare starterswoning? Koop een eigen huis met korting

Op zoek naar een betaalbare starterswoning? Koop een eigen huis met korting Op zoek aar ee betaalbare starterswoig? Koop ee eige huis met kortig Op zoek aar ee betaalbare starterswoig? Koop ee eige huis met kortig Pagia Ee eige huis waar u zich helemaal thuis voelt. Dat wil iederee!

Nadere informatie

Naar een werkbare verhouding tussen gemeenten en corporaties. Lessen uit het SEV-experiment Bod op de woonvisie

Naar een werkbare verhouding tussen gemeenten en corporaties. Lessen uit het SEV-experiment Bod op de woonvisie Naar ee werkbare verhoudig tusse gemeete e corporaties Lesse uit het SEV-experimet Bod op de woovisie Dit is ee publicatie uit het SEV-programma: Woe e Orgaisatie U kut SEV-publicaties vide op www.sev.l

Nadere informatie

Appendix A: De rij van Fibonacci

Appendix A: De rij van Fibonacci ppedix : De rij va Fiboacci Het expliciete voorschrift va de rij va Fiboacci We otere het het e Fiboaccigetal met F De rij va Fiboacci wordt gegeve door: F F F F 4 F F 6 F 7 F De volgede afleidig is gebaseerd

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correctievoorschrift VWO 009 tijdvak wiskude B, Het correctievoorschrift bestaat uit: Regels voor de beoordelig Algemee regels Vakspecifieke regels Beoordeligsmodel 5 Izede scores Regels voor de beoordelig

Nadere informatie

Aanvullende Voorwaarden Webdiensten en Producten

Aanvullende Voorwaarden Webdiensten en Producten a G Silvesterstraat 19 6603 DW Wijche T 024 66 90 558 E ifo@rapolie.l Aavullede Voorwaarde Webdieste e Producte 1 Ileidig Deze Aavullede Voorwaarde Webdieste e Producte ( AVWP ) vorme ee aavullig op de

Nadere informatie

Meer waarde. met PIA. Evaluatie Project Professioneel Inkopen en Aanbesteden (PIA)

Meer waarde. met PIA. Evaluatie Project Professioneel Inkopen en Aanbesteden (PIA) Meer waarde met PIA Evaluatie Project Professioeel Ikope e Aabestede (PIA) Meer waarde met PIA Evaluatie Project Professioeel Ikope e Aabestede (PIA) Voorwoord De Stuurgroep PIA heeft i maart 2006 aa

Nadere informatie

Hoe los ik het op, samen met Thuisvester? Ik heb een klacht

Hoe los ik het op, samen met Thuisvester? Ik heb een klacht Klachte? Hoe los ik het op, same met Thuisvester? Ik heb ee klacht Thuisvester doet haar uiterste best de beste service te verlee aa haar huurders. We vide ee goede relatie met oze klate erg belagrijk.

Nadere informatie

wiskunde A pilot vwo 2016-I

wiskunde A pilot vwo 2016-I wiskude A pilot vwo 06-I Aalscholvers e vis maximumscore 3 De viscosumptie per dag is 30 0 0,36 + 696 0, 85 ( 788 (kg)) I de maad jui is dit 30 788 (kg) Het atwoord: 38 000 ( 38 duized) (kg) Als ee kadidaat

Nadere informatie

Inzicht in voortgang. Versnellingsvraag 9 Inzichten periode maart t/m juni

Inzicht in voortgang. Versnellingsvraag 9 Inzichten periode maart t/m juni Izicht i voortgag Verselligsvraag 9 Izichte periode maart t/m jui Terugblik Ee idicatie hoe ee leerlig zich otwikkeld per vakgebied Ee referetieiveau waarmee elke leerlig vergeleke ka worde 2 Terugblik

Nadere informatie

PUBAS, een vernieuwd systeem voor arbeidsbegroting In: Agro Informatica 4 (oktober 1999), p. 25 28.

PUBAS, een vernieuwd systeem voor arbeidsbegroting In: Agro Informatica 4 (oktober 1999), p. 25 28. PUBAS, ee verieuwd systeem voor arbeidsbegrotig I: Agro Iformatica 4 (oktober 999), p. 25 28. Aet Vik, tel. 037-476452 Gerrit Kroeze, tel. 037-476459 Istituut voor Milieu- e Agritechiek, Cluster Systeemkude

Nadere informatie

DE PASSER. Een nieuw Strategisch Beleidsplan: Samen beter, beter samen! RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen

DE PASSER. Een nieuw Strategisch Beleidsplan: Samen beter, beter samen! RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen JANUARI 2016, NUMMER 7 DE PASSER RESPONZ Passed atwoord op speciaal oderwijsvrage Ifobulleti over relevate otwikkelige voor medewerkers Ee ieuw Strategisch Beleidspla: Same beter, beter same! THEMANUMMER

Nadere informatie

evaluatie in de goede toon

evaluatie in de goede toon P r o v i c i e N o o r d - H o l l a d evaluatie i de goede too Tusse raad e burgemeester Hadreikig evaluatiegesprek gemeeteraad e burgemeester evaluatie i de goede too Tusse raad e burgemeester P R

Nadere informatie

Jaarplan 2016 Vastgesteld door het Algemeen Bestuur op 16 nov 2015

Jaarplan 2016 Vastgesteld door het Algemeen Bestuur op 16 nov 2015 Jaarpla 2016 Vastgesteld door het Algemee Bestuur op 16 ov 2015 Ihoudsopgave 1. Ileidig 2. Terugblik 2015 3. Speerpute voor 2016 4. Fiacië I. uitgagspute e aaames II. operatioele koste MA.l 2016 III. liquiditeit/fiacierig

Nadere informatie

Monitor Convenant Professionalisering en begeleiding onderwijspersoneel in primair en voortgezet onderwijs. Nulmeting bij besturen en directeuren

Monitor Convenant Professionalisering en begeleiding onderwijspersoneel in primair en voortgezet onderwijs. Nulmeting bij besturen en directeuren Moitor Coveat Professioaliserig e begeleidig oderwijspersoeel i primair e voortgezet oderwijs Nulmetig bij besture e directeure Jos va Kuijk Gerrit Vrieze Tessa Marx Jauari 2008 Moitor Coveat Professioaliserig

Nadere informatie

wiskunde A pilot vwo 2017-II

wiskunde A pilot vwo 2017-II wiskude A pilot vwo 07-II Gewicht va diere maximumscore 4 Het opstelle va de vergelijkige 3, 7 = a b e 50 = a 000 b 3, 7 Uit de eerste vergelijkig volgt a = 3, 7 b = De tweede vergelijkig wordt hiermee

Nadere informatie

Wijzigingsformulier Ziektekostenverzekering

Wijzigingsformulier Ziektekostenverzekering De Amersfoortse Verzekerige Stadsrig 15, postbus 42 3800 AA Amersfoort Tel. (033) 464 29 11 Fax (033) 464 29 30 Gegevesverwerkig Wijzigigsformulier Ziektekosteverzekerig Bij deze wijzigig worde persoosgegeves

Nadere informatie

Opgaven OPGAVE 1 1... OPGAVE 2. = x ( 5 stappen ). a. Itereer met F( x ) = en als startwaarden 1 en 100. 100...

Opgaven OPGAVE 1 1... OPGAVE 2. = x ( 5 stappen ). a. Itereer met F( x ) = en als startwaarden 1 en 100. 100... Opgave OPGAVE 1 a. Itereer met F( ) = e als startwaarde 1 e 1. 16 1............... 16 1............... b. Stel de bae grafisch voor i ee tijdgrafiek. c. Formuleer het gedrag va deze bae. (belagrijk is

Nadere informatie

STUDIEKEUZESTAPPENPLAN

STUDIEKEUZESTAPPENPLAN STUDIEKEUZESTAPPENPLAN www.uva.l/studie-kieze Hoe kies je ee studie? studiekeuzestappepla Weet je og iet wat je wilt studere? Begeleidig bij het studiekeuzestappepla Misschie ka dit studiekeuzestappepla

Nadere informatie

Schoenen voor diabetes en reuma

Schoenen voor diabetes en reuma Schoee voor diabetes e reuma Comfortschoee gemaakt voor de extra kwetsbare voet Officieel gee vergoedig via zorgverzekeraar. Echter bij ekele zorgverzekeraars is door middel va idividuele aavraag vergoedig

Nadere informatie

Eindexamen natuurkunde 1-2 compex havo 2007-I

Eindexamen natuurkunde 1-2 compex havo 2007-I Ogave 1 Kerfusie I de zo fusere waterstofkere tot heliumkere. Bij fusie komt eergie vrij. O deze maier roduceert de zo er secode 3,9 10 26 J. Alle eergiecetrales o aarde roducere same i éé jaar ogeveer

Nadere informatie

Welkom bij Avonturijn

Welkom bij Avonturijn Hoofdkatoor Ruurlo: Nieuwe Weg 5-01 7261 NL Ruurlo Telefoo (0573) 760 200 ifo@avoturij.l www.avoturij.l Welkom bij Avoturij Uitgave: oktober 2015 Niets i deze uitgave mag gekopieerd of gebruikt worde zoder

Nadere informatie

Huisstijl en logogebruik Associatie KU Leuven

Huisstijl en logogebruik Associatie KU Leuven Huisstijl e logogebruik Associatie KU Leuve Associatie huisstijlhadboek > Ihoudstafel 1 Ihoudstafel 1. Gebruik va de huisstijl of opame va het associatielogo 3 2. Huisstijl Associatie KU Leuve 4 2.1 Opame

Nadere informatie

Sloopbesluit en verhuizen

Sloopbesluit en verhuizen Sloopbesluit e verhuize waar je thuis bet... Wat kut u verwachte als uw woig wordt gesloopt Op verschillede plaatse werkt HEEMwoe aa de verbeterig va de wijk. Soms heeft dat grote gevolge voor u als huurder.

Nadere informatie

Schatgraven. Werken aan de zelfstandigheid van kinderen

Schatgraven. Werken aan de zelfstandigheid van kinderen Werke aa de zelfstadigheid va kidere 2 Ileidig Werke aa zelfstadigheid is ee oderwerp dat al vele jare ee belagrijk oderdeel is va het oderwijsaabod op OBS De Spiegel. I 2008 is beslote om Zelfstadig werke

Nadere informatie

1. Weten dat in het geval van compressoren rekening moet gehouden worden met thermische effecten

1. Weten dat in het geval van compressoren rekening moet gehouden worden met thermische effecten Hoofdstuk 4 Compressore Doelstellige 1. Wete dat i het geval va compressore rekeig moet gehoude worde met thermische effecte 2. Wete dat er ee gres is aa het verhoge va de druk va ee gas 3. Wete welke

Nadere informatie

Onveilige bedrijven betalen méér

Onveilige bedrijven betalen méér SAFETY & ACCIDENT MANAGER, software voor ee prevetiebeleid zoder zorge! Oveilige bedrijve betale méér maager Beheer e opvolgig va risico s MANAGER Aagifte, opvolgig e statistiek va arbeidsogevalle Behere

Nadere informatie

we willen graag zelf klussen in onze nieuwe woning.

we willen graag zelf klussen in onze nieuwe woning. ZELF AANGEBRACHTE VOORZIENINGEN we wille graag zelf klusse i oze ieuwe woig. ECHT WEL. Zelf uw woig aar wes veradere De woig die u va os huurt, wilt u atuurlijk aar uw eige smaak irichte. U kiest zelf

Nadere informatie

P r o v i n c i e N o o r d - H o l l a n d. Convenant Samenwerken Waterketen Noord-Holland

P r o v i n c i e N o o r d - H o l l a n d. Convenant Samenwerken Waterketen Noord-Holland P r o v i c i e N o o r d - H o l l a d Coveat Samewerke Waterkete Noord-Hollad Coveat Samewerke Waterkete Noord-Hollad P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N D Odergetekede College va Gedeputeerde

Nadere informatie

Het effectief tarief van de transactiekosten op de aankoop van de eigen zelfbewoonde woning

Het effectief tarief van de transactiekosten op de aankoop van de eigen zelfbewoonde woning He effecief arief va de rasaciekose op de aakoop va de eige woig Seupu Beleidsreleva oderzoek Besuurlijke Orgaisaie Vlaadere Spoor Fiscaliei ber.brys@hoge.be He effecief arief va de rasaciekose op de aakoop

Nadere informatie

3,2 2,8 1,8 1,6 -0,33 1,4

3,2 2,8 1,8 1,6 -0,33 1,4 Datum: 4 april 2017 Reteotwikkelige 3,2 3 Hypotheekrete variabel, 5, 10, 20 e 30 jaar vast met NHG 3,10 2,8 0,1 g e 0-0,1 e ta -0,2 e rc p -0,3 te -0,4 re -0,5 Geldmarktrete 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13-0,33

Nadere informatie

Stand van zaken, april 2008. bibliotheekvernieuwing in Noord-Holland

Stand van zaken, april 2008. bibliotheekvernieuwing in Noord-Holland Stad va zake, april 2008 bibliotheekverieuwig i Noord-Hollad P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N D Ihoudsopgave 5 1 Voorwoord 7 2 Ileidig 2.1 Rapport va commissie Meijer e start bibliotheekverieuwigsproces

Nadere informatie

ZUIVEREN EN HERGEBRUIK. Het water dat we in onze productievestigingen gebruiken, wordt gezuiverd voordat we het teruggeven aan de natuur.

ZUIVEREN EN HERGEBRUIK. Het water dat we in onze productievestigingen gebruiken, wordt gezuiverd voordat we het teruggeven aan de natuur. Water is éé va de meest kostbare grodstoffe é het belagrijkste igrediët i oze producte. Bovedie gebruike we het tijdes oze productieprocesse om te koele, te wasse e te spoele. Logisch dus dat Coca-Cola

Nadere informatie

Praktische opdracht: Complexe getallen en de Julia-verzameling

Praktische opdracht: Complexe getallen en de Julia-verzameling Praktische opdracht: Complexe getalle e de Julia-verzamelig Auteur: Wiebe K. Goodijk, Zerike College Hare Beodigde Voorkeis: 1 = i Het complexe vlak. Notatie: z = a + bi of z = r(cosϕ + i si ϕ) Regel va

Nadere informatie

Aanvraag voor een woning in de gemeente(n)... 1. Personalia aanvrager huurwoning

Aanvraag voor een woning in de gemeente(n)... 1. Personalia aanvrager huurwoning Aavraagformulier Huurwoig Hoofdkatoor: J.L. va Rijweg 20, Postbus 612 2700 AP Zoetermeer Tel. : 079-329 66 66 Fax : 079-329 66 00 Iteret : www.hof-rijlad.l E-mail : ifo@hof-rijlad.l Regiokatore: Groeewoudsedijk

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Soweto Care System Nederland

Beleidsplan Stichting Soweto Care System Nederland Beleidspla 208-202 Stichtig Soweto Care System Nederlad Ihoudsopgave Algemee ileidig e historisch perspectief 3 2 Visie e missie va Soweto Care System 3 3 Ambities voor de komede 3 jaar 4 4 SWOT Aalyse

Nadere informatie

Overlijden: uw rechten in Duitsland en Nederland

Overlijden: uw rechten in Duitsland en Nederland Regelige e voorzieige CODE 1.1.3.46 Overlijde: uw rechte i Duitslad e Nederlad brochure broe Bureau voor Duitse Zake, www.svb.l/bdz Ihoudsopgave Overlijde Uw rechte i Duitslad e Nederlad Deskudig e betrouwbaar

Nadere informatie

imtech Arbodienst (versie 2.0)

imtech Arbodienst (versie 2.0) imtech Arbodiest (versie 2.0) veilig e gezod werke Wat is werke op hoogte? Bij werkzaamhede op ee hoogte vaaf 2,5 meter moete voorzieige worde aagebracht, zodat veilig gewerkt ka worde. De voorkeur gaat

Nadere informatie

DEN HOLLANDER ADVOCATEN anno 1934

DEN HOLLANDER ADVOCATEN anno 1934 ao 1934 Per telefax vooraf: 0167-54 34 99 Aatal pagia's: 4 AANTEKENEN gemeete Steeberge Postbus 6 4650 AA STEENBERGEN Behadeld door : A.P. Corelisse E-Mail B Gem.STEENBERGEN apcorelisse@dehollader.l 7

Nadere informatie

Eindrapport Leerlingtevredenheidsonderzoek Floracollege Eindexamenklassen 2013

Eindrapport Leerlingtevredenheidsonderzoek Floracollege Eindexamenklassen 2013 Eidrapport Leerligtevredeheidsoderzoek Floracollege Eidexameklasse 2013 Juli 2013 Ihoudsopgave Samevattig 3 Vrage over schoolwerk 5 Vrage over jezelf 6 Vrage over docete 8 Vrage over de metor 11 Vrage

Nadere informatie

Wiskundige toepassingen bij Thermodynamica - 1 WISKUNDE. toegepast bij THERMODYNAMICA

Wiskundige toepassingen bij Thermodynamica - 1 WISKUNDE. toegepast bij THERMODYNAMICA iskudige toeassige bij Thermodyamia - ISKUNDE toegeast bij THERMODYNAMICA iskudige toeassige bij Thermodyamia - INTEGRATIETECHNIEKEN Toeassigsvoorbeeld - Het ogeome vermoge va ee omressor Beshouw oderstaad

Nadere informatie

Pedicure bij Rameau. Verzorgde voeten lopen het prettigst. Om in aanmerking te komen voor vergoeding zijn gemachtigd voor te schrijven:

Pedicure bij Rameau. Verzorgde voeten lopen het prettigst. Om in aanmerking te komen voor vergoeding zijn gemachtigd voor te schrijven: Verzorgde voete lope het prettigst Pedicure behadelige worde bij diabetes e reuma patiëte door ekele zorgverzekeraars vergoed. Om i aamerkig te kome voor vergoedig zij gemachtigd voor te schrijve: Huisartse

Nadere informatie