Hogeschool INHOLLAND, ALKMAAR

Transcriptie

1 Hogeschool INHOLLAND, ALKMAAR Opleiding: Elektrotechniek; hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd Visitatiedatum: 17 september 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2008

2 2/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 28 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 35 Onderwerp 6 Resultaten 39 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3: Bezoekprogramma 53 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 55 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 3/61

4 4/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 5/61

6 6/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Elektrotechniek van Hogeschool INHOLLAND. heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in juli 2008, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 17 september Het panel bestond uit: De heer ir. G.K. Steenvoorden (domeinpanellid en dagvoorzitter); De heer dr.ir. C.J.M. Verhoeven (domeinpanellid); De heer P.J. de Vries (studentpanellid); Mevrouw ing. I.J.M. de Jong (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding maakt onderdeel uit van de Hogeschool INHOLLAND. In 2007 studeren er studenten aan de hogeschool en werken er werknemers. Er zijn 16 Schools verspreid over de verschillende locaties van de hogeschool. De opleiding Elektrotechniek valt onder de School of Technology die techniekonderwijs en kennisdiensten aanbiedt in de regio s Noord-Holland Noord en de noordvleugel van de Randstad. De school biedt hogere beroepsopleidingen aan op het terrein van Business & NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 7/61

8 Technology, waarbij het onderwijs is georganiseerd binnen vier majordomeinen: Major of Construction, Major of Technical Engineering, Major of Business & Technology en Major of ICT. In totaal heeft de School dertien opleidingen. In 1970 is de opleiding begonnen als studierichting van de toenmalige HTS. Landelijke ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat de opleiding Elektrotechniek onderdeel is geworden van de Bachelor of Technical Engineering, waartoe ook de opleidingen Werktuigbouwkunde, Scheepsbouwkunde, Luchtvaarttechnologie en Business Engineering behoren. De opleiding is in Alkmaar gevestigd en kent alleen een voltijdvariant van vier jaar. Voor de mboinstromers biedt de opleiding een verkort traject van 3,5 jaar. Vwo-gediplomeerden krijgen een vrijstelling van 20 EC. Op het moment van visiteren studeren er 96 studenten bij de opleiding Elektrotechniek. De opleiding wordt verzorgd door 7 medewerkers. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. Generieke audit In het kader van de visitatie van de te accrediteren opleidingen van de School of Technology van Hogeschool INHOLLAND heeft op 20 mei 2008 een zogenoemde generieke Schoolaudit plaats gehad. De audit richtte zich op de onderwerpen: onderwijsvisie, Kaderstelling onderwijs- en examenregeling, voorzieningen en kwaliteitszorg voor zover die op Schoolniveau gestalte krijgen. De audit, die plaatsvond op de locatie Haarlem, had als uitgangspunt een Zelfevaluatierapport met bijlagen en bestond uit een materiaalbestudering en een aantal gesprekken. Gesprek met Schooldirectie: Deelnemers vanuit INHOLLAND: De heer Sjoerd Vellenga De heer Bert-Jan Kollmer Gesprek met Opleidingsmanagers en beleidsmedewerker: Deelnemers vanuit INHOLLAND: De heer Henk Nelissen, opleidingsmanager De heer Hans Pannekeet, opleidingsmanager De heer Jan Rodenburg, opleidingsmanager Mevrouw Annelies Ranzijn, beleidsmedewerker 8/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

9 Auditoren NQA: De heer Jan Boerke Mevrouw Nel Göbel De heer Renzo Koopmans Opleidingsvisitatie De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode augustus en september 2008 inhoudelijk voor op het bezoek 17 september Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in oktober 2008 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 9/61

10 de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in oktober 2008 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is uiteindelijk in november 2008 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 10/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Elektrotechniek Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 11/61

12 Doelstellingen opleiding Facet 1.1 is met voldoende beoordeeld, de facetten 1.2 en 1.3 zijn met goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding Elektrotechniek derhalve positief. Programma De facetten 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 en 2.7 zijn met goed beoordeeld. Facet 2.8 is met voldoende beoordeeld en aan facet 2.6 is voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding Elektrotechniek positief. Inzet van personeel De facetten 3.1 en 3.3 zijn met goed beoordeeld, facet 3.2 is met voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding Elektrotechniek positief. Voorzieningen Beide facetten behorend bij dit onderwerp zijn met goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding Elektrotechniek positief. Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1 en 5.2 zijn beide met goed beoordeeld. Facet 5.3 is met voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding Elektrotechniek positief. Resultaten Facet 6.1 is met goed beoordeeld en facet 6.2 is met voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding Elektrotechniek positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 12/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 13/61

14 14/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Vanuit onder andere het landelijk clusteroverleg Elektrotechniek is in 2005 een werkgroep gevormd: Bachelor of Engineering Competenties. Deze werkgroep heeft de landelijke competenties voor de opleidingen Elektrotechniek beschreven, gebaseerd op het reeds bestaande en door het beroepenveld geaccordeerde, beroepsprofiel van Elektrotechniek. Eén docent van de opleiding heeft geparticipeerd in de landelijke werkgroep. Het profiel is vastgelegd in het document Bachelor of Engineering, Het landelijk profiel is onderverdeeld in drie hoofdprocessen, namelijk het sturingsproces, het voortbrengingsproces en het ondersteunende proces. De opleiding heeft er voor gekozen om bij deze globale indeling de Product Life Cycle toe te passen om tot een ordening van twaalf competenties te komen. Vervolgens heeft de opleiding de competenties op drie niveaus (beginnerniveau, juniorniveau en bachelorniveau) uitgeschreven en per niveau beheersingsindicatoren uitgewerkt. Het resultaat is een set competentiekaarten voor de opleiding Elektrotechniek. In het studiejaar zijn de kaarten opnieuw tegen het licht gehouden en scherper en concreter geformuleerd, Overzicht competenties Elektrotechniek INHOLLAND. De opleiding heeft twee specifieke competenties gericht op een leven lang leren en zelfsturing als professional aan de landelijke competenties toegevoegd. De opleiding Elektrotechniek INHOLLAND hanteert de volgende competenties: 1. Opstellen van een programma van eisen (analyseren) 2. Uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek (onderzoeken) 3. Opstellen van een technische specificatie (specificeren) 4. Maken van een conceptueel ontwerp (ontwerpen) 5. Maken van een detailontwerp (ontwerpen) 6. Realiseren van een product (produceren) 7. Optimaliseren van een product (optimaliseren) 8. Beheren en onderhouden van een product (beheren en onderhouden) 9. Opstellen van een projectplan (plantmatig uitwerken) 10. Commercieel denken en handelen (relatiebeheer) 11. Leiding geven/managen 12. Zelfsturing NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 15/61

16 Het panel stelt vast dat de opleiding het advies van de vorige visitatiecommissie (2003) heeft opgevolgd en het beroepsbeeld heeft uitgewerkt naar een duidelijke set opleidingskwalificaties. De competentiekaarten zijn een goede uitwerking van het landelijk opleidingsprofiel. Alle competenties zijn voorgelegd en goedgekeurd door de Beroepenveldcommissie, zo blijkt uit de notulen. De opleiding heeft minimaal twee keer per jaar overleg met de Beroepenveldcommissie. De commissie is samengesteld uit zes functionarissen van grote, middelgrote en kleine bedrijven en regionale instellingen. Uit het document Positionering van de opleiding Elektrotechniek in (inter-) nationaal perspectief blijkt dat de opleiding Elektrotechniek van Hogeschool INHOLLAND zich positioneert als een opleiding met een groot aandeel technische automatisering. De opleiding realiseert daarmee een verankering van de opleiding in de regio waar het Midden- en Kleinbedrijf zeer actief is op dit terrein. Daarnaast wil de opleiding zich onderwijskundig onderscheiden door een derde deel van de opleiding in projectonderwijs aan te bieden en daarnaast ondersteunende theorielessen en practica aan te bieden. Met het oog op de toekomst heeft de opleiding plannen geformuleerd voor nieuwe afstudeerrichtingen, zoals een medische variant. De opleiding heeft geen vergelijking met vergelijkbare internationale opleidingen gemaakt. Het panel komt tot het oordeel voldoende. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de Dublin descriptoren en de generieke hbo-kernkwalificaties om het hbo-niveau in de competenties aan te tonen. In het document Opleidingsprofiel Elektrotechniek 2007 heeft de opleiding het hbo-niveau beschreven. In een competentiematrix is de verdeling van competenties in het leerplan zichtbaar gemaakt. In het zelfevaluatierapport heeft de opleiding per Dublin descriptor aangegeven aan welke competenties deze gekoppeld zijn. Kennis en Inzicht is gekoppeld aan Opstellen van een programma van eisen (1), Uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek (2), Opstellen van een technische specificatie (3) en beheren en onderhouden van een product (8). Toepassen van Kennis en Inzicht is gekoppeld aan het Maken van een conceptueel ontwerp (4), Maken van een detailontwerp (5), Realiseren van een product (6), Optimaliseren van een product (7) en Opstellen van een projectplan (9). Oordeelsvorming komt met name aan de orde bij Opstellen van een programma van eisen (1), Uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek (2), Optimaliseren van een product (7) en Commercieel denken/handelen en relatie beheer (10). De descriptor Leervaardigheden is gekoppeld aan Leidinggeven/managen (11) en Zelfsturing (12). Communicatie komt vooral aan de orde bij het Opstellen van een projectplan (9) en Leiding geven/managen (11). 16/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

17 Het panel stelt op basis van de Competentiematrix vast dat de eindkwalificaties goed aansluiten bij de gehanteerde Dublin descriptoren. Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bij dit facet worden ook de argumenten van de facetten 1.1 en 1.2 meegenomen. De competenties zijn mede opgesteld en geaccordeerd door het beroepenveld. De opleiding heeft regelmatig contact met de beroepenveldcommissie die de competenties ook heeft goedgekeurd. Het panel stelt vast dat de beroepenveldcommissie een representatieve samenstelling heeft voor het beroepenveld. De opleiding Elektrotechniek verschaft een startkwalificatie voor beroepen als technisch specialist/ontwerper, ontwikkelaar, projectleider, beheerder in de beroepsdomeinen Embedded systems, technische automatisering, datacommunicatie en besturingstechniek. Het panel stelt vast dat de eindkwalificaties aansluiten bij de gehanteerde beroepsprofielen. Met het diploma Elektrotechniek kan de afgestudeerde doorstuderen aan de Technische universiteiten. Op 18 april 2008 is voor doorstroming naar de universiteit een convenant gesloten met de TU Delft en studenten kunnen naar enkele masters van de Vrije Universiteit via de Hogeschoolbrede doorstroomminoren. Het panel is uitermate positief over de beroepenveldcommissie. Het beroepenveld is prima vertegenwoordigd. De leden hebben een pro-actieve houding en zijn goed betrokken bij de opleiding, zelfs meer dan formeel is vastgelegd. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 17/61

18 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De School of Technology hanteert kwaliteitscriteria voor vakliteratuur. De criteria zijn vastgelegd in Richtlijn gebruik vakliteratuur School of Technology Hierin is beschreven wat de School verstaat onder vakliteratuur, welke eisen worden gesteld aan de actualiteit ervan en op welke wijze vakliteratuur in het studieprogramma wordt gebruikt. De literatuur die gebuikt wordt in onderwijseenheden, wordt vermeld op Blackboard. Elk jaar wordt de boekenlijst herzien en aangepaste aan actuele ontwikkelingen en publicaties. De curriculumcommissie stelt elk jaar de nieuwe literatuurlijst vast. De literatuurlijst wordt ook aan de beroepenveldcommissie voorgelegd die de actualiteit en inhoud beoordeeld, zoals blijkt uit het gesprek met de beroepenveldcommissie. Op basis van de bestudeerde literatuurlijst merkt het panel op dat de lengte van de lijst wat kort is. Bij navraag blijkt dat studenten naast de verplichte boeken regelmatig gebruik maken van extra literatuur in de lessen. Het panel pleit voor een literatuurlijst met verplichte en aanbevolen literatuur. Het totale aanbod van literatuur wat studenten tot zich nemen, vindt het panel positief. In de bibliotheek zijn vaktijdschriften, boeken van de literatuurlijst en aanbevolen literatuur aanwezig. De bibliotheek verzorgt ook internettrainingen voor studenten en docenten. Propedeusestudenten volgen een bibliotheekworkshop om bekend te worden met zoekmethodes en de collectie van de bibliotheek. De accountmanager van de School of Technology volgt nieuw aanbod op de markt en overlegt met de contactpersoon van de opleiding over de aanschaf van nieuwe publicaties en abonnementen vakspecifieke databases. Het panel heeft de bibliotheek bezocht en is positief over het aanbod waar studenten en docenten gebruik van kunnen maken. Het panel is ook positief over de introductiecursus die propedeusestudenten in de bibliotheek krijgen. Veel vakliteratuur binnen het domein Elektrotechniek (met name technische automatisering) is Engelstalig. Ook ondersteunend lesmateriaal als manuals zijn in het Engels. In de opleiding wordt aandacht besteed aan het lezen en beheersen van en uitdrukken in de Engelse taal. In het eerste en tweede jaar is het taalonderwijs gericht op presenteren en rapporteren in de Engelse taal. Enkele gastdocenten verzorgen 18/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

19 Engelstalige lezingen op bijvoorbeeld het gebied van radio frequency identification technologie. Bij projectopdrachten in het eerste en tweede jaar moeten studenten een verkenning van de situatie in omringende landen uitwerken. In het vierde jaar wordt de module Webbased Module Datacommunicatie volledig in het Engels aangeboden, inclusief het tentamen. Studenten werken vanaf het begin van de studie in iedere onderwijsperiode aan een projectopdracht. De projectopdrachten komen uit de beroepspraktijk via contacten van de docenten. Een voorbeeld is het derde project in de propedeuse waarbij studenten een energieonderzoek uitvoeren bij een bedrijf of instelling. In het derde jaar ontwerpen en realiseren studenten een sorteermachine voor legosteentjes of Engels drop. Om de projecten te ondersteunen worden theoretische basisconcepten en specifieke vaardigheden aangereikt uit vakgebieden als elektrotechniek, wiskunde, natuurkunde en mechanica. Het panel is positief over de projecten, de onderwerpen zijn praktisch en relevant voor het vakgebied. Naast de beroepsauthentieke projecten wordt ook door middel van beroepenveldoriëntaties, excursies, praktijkopdrachten, stages en gastsprekers de koppeling tussen leren in de praktijk en leren in de school gemaakt. Het onderwijs wordt voor een deel verzorgd door docenten die werkzaam zijn geweest in de beroepspraktijk. Daarnaast verzorgen gespecialiseerde gastdocenten wekelijks lezingen voor studenten en docenten. Het panel is positief over de kwaliteit van de gastdocenten die door de opleiding ingezet worden. Door de beroepsauthentieke projecten, stages en contacten met gastdocenten worden actuele ontwikkelingen uit het vakgebied structureel in het programma opgenomen. De opleiding zorgt ervoor dat zij aansluit bij de actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk door een regelmatige toetsing van het onderwijs aan de actuele ontwikkelingen. De periodieke actualisering van het onderwijsprogramma is de belangrijkste taak van de curriculumcommissie. Deze krijgt informatie over recente ontwikkelingen in het werkveld via medewerkers, gastsprekers, stagebedrijven en gecommitteerden en door het lezen van vakliteratuur. Het panel stelt vast dat de opleiding voldoende maatregelen treft om kennisname van de actuele ontwikkelingen te waarborgen. In de Stage- en afstudeerhandleidingen is beschreven hoe de organisatie, de begeleiding, voorwaarden en de inhoudelijke aansturing is vormgegeven. Studenten zoeken zelf een stageplaats die past in hun persoonlijk ontwikkelingsplan en bespreken dit met de SLB-docent. In de opleiding zijn verschillende stageperiodes opgenomen. In het tweede jaar ter grootte van 15 EC (beroepsoriënterende stage) en in jaar drie (beroepsvormende stage) en jaar vier (afstudeerstage) ter grootte van 30 EC. In totaal lopen studenten met een havo-vwo achtergrond 75 EC stage gedurende de opleiding. Studenten met een mboachtergrond lopen 45 EC stage. In het tweede jaar doorloopt de student met havo-vwo achtergrond de beroepsoriënterende stage. Deze stage dient vooral om studenten kennis te laten maken met het elektrotechnische beroepenveld en is verkennend van aard. In het eerste jaar maken studenten kennis met het beroep door beroepsauthentieke projecten en NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 19/61

20 bedrijfsbezoeken. MBO ers met een verwante opleiding (Elektrotechniek en Technische informatica) krijgen vrijstelling van de beroepsoriënterende stage. De doelen van de beroepsvormende stage in het derde jaar zijn: toepassing, verbreding en verdieping van vakkennis en ontwikkeling van de beroepscompetenties. In de periode dat de havisten de beroepsoriënterende stage uitvoeren, lopen studenten met een mboachtergrond de beroepsvormende stage. Het levert de mbo-studenten een half jaar studieverkorting op. De afstudeerstage staat in het teken van het afleggen van een Proeve van Bekwaamheid. De student is zelfstanding bezig met een opdracht waarbij vakinhoudelijk aan een of meer fasen van de Product Life Cycle wordt gewerkt. Doel is om zelfstandig de theoretische en praktische kennis toe te passen, te toetsen en verder te verdiepen en te ontwikkelen. (Vergelijk facet 6.1) Het panel stelt vast dat de opleiding in het programma veel aandacht geeft aan het aanleren van beroepsvaardigheden en de attitude die daarbij hoort. De opleiding heeft in een uitwisseling tussen Nederland en Zuid-Afrika afstudeerders geplaatst bij bedrijven en non-profitinstellingen in Zuid-Afrika. Verslaglegging vindt plaats in het Engels. Er zijn ook contacten voor stage- en afstudeerplaatsen in Australië en Zwitserland. In heeft een docent een bezoek gebracht aan Zuid-Afrika, waarbij zowel stagebedrijven als opleidingsinstituten zijn bezocht. In elk jaar van de opleiding komt onderzoek aan de orde. In het eerste jaar zijn de principes van onderzoek doen een onderdeel van de gehanteerde werkwijze bij projecten. Al bij het eerste project moet de student een bestaand technisch product analyseren en tot een oplossing komen dan wel een advies formuleren. In het tweede jaar werken de studenten aan een projectopdracht van een half jaar. Er wordt een plan van aanpak gemaakt en de student doorloopt op een methodisch en systematische wijze het onderzoeksproces, bijvoorbeeld door in een uit te voeren kasklimaatregeling onderzoek te verrichten naar de werking van sensoren. In het derde jaar zijn studenten in stages actief betrokken bij praktijkgericht onderzoek. Voor de tweede helft in het derde jaar biedt de opleiding een keuze uit twee verdiepende minoren: Besturingstechniek 1 en Besturingstechniek 2. In het vierde leerjaar kiest de student uit twee differentiatieminoren, namelijk Telematica en Embedded software design. Centraal staan het ontwerpen en realiseren, waarvoor studenten onderzoek moeten doen naar de stand van de techniek en praktische realisering van de projectopdracht. In de tweede helft van het vierde studiejaar voert de student een afstudeeropdracht uit bij een bedrijf. Onderzoeksvaardigheden spelen hierbij een belangrijke rol in het maken van een plan van aanpak, de onderbouwing van de ondernomen activiteiten en het realiseren van het product. Het panel is van oordeel dat de studenten systematisch voorbereid worden op het doen van onderzoek met het zwaartepunt in de afstudeerfase. De komende jaren investeert de School of Technology in de samenwerking met een nieuw opgericht Research and Innovation Centre Business and Technology (met onder andere het lectoraat Duurzaam inrichten van de bebouwde omgeving). Het streven is dat studenten in de komende studiejaren gaan participeren in onderzoeken die vanuit kenniscentra worden uitgevoerd. Uit het Studenttevredenheidsonderzoek 2008 blijkt dat studenten vinden dat zij in de opleiding voldoende contact met de beroepspraktijk hebben. 20/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

21 Uit de Periode-evaluaties blijkt dat studenten tevreden zijn over de aansluiting van de vakliteratuur op de inhoud van de lessen. Uit de periode-evaluaties blijkt ook dat studenten positief zijn over het studiemateriaal, ze vinden dat het studiemateriaal een duidelijke relatie met de beroepspraktijk heeft. Het panel heeft bovenstaande bevestigd gezien in de gesprekken met studenten. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het studieprogramma is gebaseerd op het major-minor model. In het majordeel (120 EC) worden die competenties aangeboden die de opleiding gemeenschappelijk met de opleidingen binnen de major Technical Engineering (Business Engineering, Scheepsbouwkunde, Luchtvaarttechnologie en Werktuigbouwkunde) ontwikkeld heeft. De competenties zijn gemeenschappelijk, maar worden voor elke opleiding op een andere manier vormgegeven, door gebruik te maken van vakspecifieke casuïstiek en opdrachten en taken uit de eigen beroepscontext (vergelijk facet 2.1). In het minordeel wordt onderscheid gemaakt in specialisatie- en differentiatieminoren. In de specialisatieminor (60 EC) verdiept de student zich in de specifieke beroepscontext van Elektrotechniek. Naast de Major en specialisatieminor kiest de student differentiatieminoren (60 EC). Deze minoren geven een verdere verdieping in het specifieke beroep, danwel verbreding op een ander terrein. De examencommissie toetst of de gekozen minoren binnen het opleidingsdomein vallen. Per competentie zijn de beheersingsindicatoren op drie niveaus geformuleerd, op basis waarvan beoordeeld wordt in welke mate de student de competentie beheerst. In de Competentiematrix en in de Tabel Beheersingsindicatoren wordt expliciet gemaakt dat alle competenties en beheersingsindicatoren in het programma zijn gedekt. Het panel is van oordeel dat de documenten een helder inzicht geven in de vertaling van competenties naar beheersingsindicatoren. Bij de beschrijving van elke onderwijseenheid worden de doelstellingen beschreven in de vorm van de te bereiken beheersingsindicatoren. In de Studiehandleidingen wordt beschreven waar de student op getoetst wordt en wat de beheersingsindicatoren, en daarmee dus de leerdoelen, zijn. De student ziet welke competenties en leerdoelen centraal staan in een periode. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 21/61

22 Het panel stelt vast dat de competenties adequaat zijn uitgewerkt naar beheersingsindicatoren, in het Toetsplan is aangegeven wanneer de beheersingsindicatoren getoetst worden en in de Studiehandleidingen is aangegeven bij welke onderdelen dat gebeurt. Uit de Periode-evaluaties en het Studenttevredenheidsonderzoek blijkt dat studenten tevreden zijn over de aansluiting van de inhoud van de opleiding bij de leerdoelen. Ook in het gesprek met het panel toonden studenten zich positief. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het programma komen alle competenties regelmatig aan bod, maar wel in steeds complexere situaties. Er is sprake van een concentrische opbouw in moeilijkheidsgraad gedurende de opleiding (verticale samenhang). Daarnaast is er een toename van kennis die nodig is om beslissingen te onderbouwen en te verantwoorden. Zo wordt bijvoorbeeld digitale techniek uit de propedeuse opgevolgd door een project digitaal ontwerpen in het tweede jaar, hetgeen in een derdejaars- en vierdejaarsproject voortgezet wordt, waar studenten zelfstandig moeten gaan toepassen. Uit het gesprek met studenten blijkt dat zij de concentrische opbouw in de opleiding ook herkennen. De samenhang tussen verschillende onderwijseenheden binnen een periode (horizontale samenhang) wordt bijvoorbeeld gerealiseerd doordat in elke periode een thema centraal gesteld wordt met een bijpassend project. De inhoud van de lessen en practica wordt via het project op elkaar afgestemd. Het project geeft richting aan de opdrachten en de studietaken in de verschillende leerlijnen van een periode. De theorielessen bereiden voor op praktische programmaonderdelen of lopen naast de uitvoering van een project als theoretische ondersteuning. Toetsen zijn zoveel mogelijk gebaseerd op authentieke beroepssituaties en worden bij voorkeur in de praktijk uitgevoerd of voorbereid. Het panel stelt vast dat de opleiding beschikt over een goed inhoudelijk samenhangend programma. De diepgang van de studie neemt aantoonbaar toe naarmate de studie vordert. Uit het Studenttevredenheidsonderzoek 2008 blijkt dat studenten tevreden zijn over de samenhang in het programma. Ook afgestudeerden tonen zich tevreden over de samenhang in het programma, blijkt uit de HBO-Monitor Facet 2.4 Studielast Goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. 22/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

23 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het aantal contacturen is in het studiejaar omhoog gebracht naar minimaal twintig contacturen per week in de propedeuse. Voor de overige jaren betreft dit minimaal twaalf uur in jaar 2, minimaal 7 uur in jaar 3 en jaar 4. De overige studiebelastingsuren worden besteed aan beroepspraktijkvorming, praktijkopdrachten en (individuele of groepsgewijze) studieopdrachten. De studieloopbaanbegeleider begeleidt de individuele student in zijn studievoortgang, vergelijk facet 4.2. Om te voorkomen dat studenten blijvend studievoortgangbelemmeringen ondervinden is het Bindend Studieadvies (BSA) in het eerste jaar ingesteld. Het BSA heeft een selecterende functie en is erop gericht in een zo vroeg mogelijk stadium voor de studie ongeschikte studenten te laten uitstromen. De selectiecriteria en procedures zijn vastgelegd in de Onderwijs- en examenregeling (OER). De opleiding biedt voor elk periode studiehandleidingen aan. In de studiehandleidingen wordt, in de vorm van beheersingsindicatoren, inzichtelijk gemaakt wat de student aan het eind van en onderwijseenheid dient te beheersen, hoe competenties worden ontwikkeld en beoordeeld, hoeveel studiebelasting de taken gemiddeld omvatten en wat de eisen bij toetsing zijn. Deze informatie helpt de student bij het plannen van de studie. De opleiding hanteert een aantal methoden om algemene problemen met de studiebelasting te signaleren, zoals periode-evaluaties, studenttevredenheidsonderzoeken en de opleidingscommissie. Uit het gesprek met studenten blijkt dat zij vinden dat de studielast goed gespreid is. Ook belemmeringen in de voortgang van de studie worden door de opleiding snel weggenomen. Studenten noemen wiskunde als struikelvak, maar inmiddels zijn daar goede bijspijkercursussen voor ontwikkeld, aldus de studenten. In een enkel geval melden studenten het panel dat zij meer verschillende vakken zouden willen in het laatste studiejaar. In het gesprek met het opleidingsmanagement is het Honours-programma ter sprake gekomen als mogelijkheid voor de toekomst. Het panel is van oordeel dat dit Honours-programma een antwoord zou kunnen betekenen op de vragen van de (excellente) studenten die de studie gemakkelijker doorlopen dan andere studenten. Ook deelname van studenten aan de kenniskring en het lectoraat zou kunnen bijdragen. De doorstroomminor voor de TU Delft is een voorbeeld van differentiatie onder studenten. Uit het Studenttevredenheidsonderzoek 2008 blijkt dat studenten tevreden zijn over de studielast. De propedeuse en de hoofdfase zijn goed te doen in de tijd die er voor staat en de studielast is voldoende gespreid over het jaar. Facet 2.5 Instroom Goed Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 23/61

24 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Havisten met de profielen Natuur & Gezondheid en Natuur & Techniek zijn toelaatbaar, evenals studenten met een mbo-4 diploma. Er zijn regionale afspraken over de toelaatbaarheid en de collectieve korting van mbostudenten van de opleiding Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde. Deze collectieve korting houdt een vrijstelling in van een half jaar stage, zodat de nominale studieduur voor hen op 3,5 jaar komt. Daarnaast is er een versnelde propedeuse van een half jaar mogelijk voor vwo- en mbostudenten. De mbo-opgeleiden moeten daarvoor voorafgaand aan de propedeuse een verdiepende cursus wiskunde en natuurkunde hebben gevolgd. De cursus wordt in samenwerking met regionale mbo-instellingen door de Hogeschool georganiseerd. VWOgediplomeerden krijgen vrijstelling voor twee inleidende projecten en de aansluitmodulen voor wiskunde en Engels. De theoretische leerlijn (vergelijk facet 2.7) in wiskunde is versneld en bekort tot twee modulen. Ook voor Netwerktheorie is er een versneld programma dat in plaats van drie uit twee modulen bestaat. Het versnelde propedeuseprogramma beslaat zo 40 EC met in totaal 20 EC aan vrijstellingen. De vrijstellingen zijn vastgelegd in de OER. Inhoudelijk is er in de propedeuse enige differentiatie naar vooropleiding. MBO ers elektrotechniek krijgen extra ondersteuning in de Engelse taal en zij krijgen vrijstelling voor enkele praktische onderwijsonderdelen. HAVO-gediplomeerden krijgen extra technische vaardigheden in het eerste jaar. Voor alle studenten is er in de eerste periode een aansluitmodule wiskunde. Naast de collectieve vrijstellingen worden individuele vijstellingen verleend op basis van een aanvraag door de student. De beoordeling van de aanvragen is een taak van de examencommissie. In het eerste jaar wordt de student door studieloopbaanbegeleiding wegwijs gemaakt in de opleiding. De student krijgt ondersteuning in voor hem nieuwe aspecten van het hoger onderwijs, zoals het werken in groepen. Hogeschool INHOLLAND heeft de Code of Conduct ondertekend. In het studiejaar zijn twee docenten van de opleiding parttime ingezet bij het verzorgen aan onderwijs op vmbo- en havo/vwo-scholen. Zo is er bijvoorbeeld een docent die een Wiskunde D-programma voor vo-leerlingen op de Hogeschool verzorgt. Binnen Hogeschool INHOLLAND wordt per School onderzoek uitgevoerd naar ervaringen met de aansluiting van de opleiding op de vooropleiding (Aansluitingsonderzoek ). Uit het onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat studenten het tempo, de tijdsdruk en het theoretisch niveau als hoger ervaren dan wat ze gewend waren in de vooropleiding. Studenten geven in hetzelfde onderzoek aan deze zaken niet als een probleem te ervaren. Sinds 2006 verzamelt de School of Technology systematisch informatie over de motieven van studenten om de studie voortijdig af te breken. Uit de rapportage van 2007 blijkt dat het niet-aansluiten van de opleiding bij de verwachtingen van de student een belangrijke exit-reden is. De opleiding besteedt hier extra aandacht aan in de voorlichting. Het panel heeft een aantal exit-evaluaties ingezien en stelt vast dat de opzet systematisch en adequaat is. 24/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

25 Uit het Studentevredenheidsonderzoek 2008 en het gesprek met het panel blijkt dat studenten tevreden zijn over de aansluiting van de opleiding op de vooropleiding. Facet 2.6 Duur Voldaan Criterium - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De studiepunten van de afzonderlijke studieonderdelen zijn vermeld in de Studiegids van de opleiding. De totale studielast is 240 EC, verdeeld over vier jaar van elk 60 EC. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het didactisch concept is vastgelegd in het Opleidingprofiel Elektrotechniek De beroepsauthentieke projecten vormen het sturende element in het programma. Binnenschools voeren studenten projectopdrachten uit waarbij de uitkomsten en oplossingen door de studenten worden gecommuniceerd via schriftelijke rapportage, adviezen en/of presentaties. Daarnaast wordt ondersteunend onderwijs aangeboden als colleges in het kader van een kennisdomein, vaardigheidstrainingen, consulten en groepsbesprekingen. In de buitenschoolse leeromgeving krijgt de student het beste beeld van integrale beroepstaken en de mogelijkheid om vaardigheden en kennis aan te leren. Al in de propedeuse voert de student opdrachten uit het beroepsveld uit. Tijdens de stage krijgt de student begeleiding gericht op beroepsvaardigheden, persoonlijke kwaliteit en attitude. Per periode worden kenniselementen en methodische concepten aangeboden (conceptuele leerlijn), trainingen gegeven (vaardighedenleerlijn), en werken studenten aan integrale opdrachten waaronder projecten (integrale leerlijn). Studenten leren van hun praktijkervaringen (ervaringsreflectieleerlijn), krijgen studiebegeleiding (SLB), stagebegeleiding en intervisie. Binnen de integrale leerlijn werkt de student aan opdrachten en projecten die zo realistisch mogelijk zijn. Aanvankelijk moeten de projectopdrachten in een periode worden afgerond; in de postpropedeuse zijn er ook projecten die na twee perioden moeten worden afgerond. Er wordt projectonderwijs gegeven met ondersteunende hoorcolleges, werkcolleges, workshops en trainingen. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 25/61

26 In de conceptuele leerlijn zijn colleges en werkcolleges opgenomen, zodat studenten de nodige theoretische kennis kunnen verwerven. In de propedeutische fase is de omvang van deze leerlijn het grootst. Binnen de vaardighedenleerlijn leren studenten complexe vaardigheden aan. Studenten gebruiken simulatiepakketten om achterliggende theorie te begrijpen. Er wordt onderwezen in het gebruik van in het bedrijfsleven veel gebruikte pakketten, zoals Orcad en Pspice. Het toepassen vindt plaats aan de hand van beroepsrealistische problemen. De ervaringsreflectielijn richt zich op het leren in de werkpraktijk. Door middel van reflectie op de praktijkervaringen verbetert de student zijn functioneren. De stage en de reflectie daarop zijn onderdeel van deze leerlijn. De studieloopbaanbegeleiding is gericht op het krijgen van inzicht van de student in zijn eigen persoonlijke effectiviteit en het ontwikkelen van een beroepsidentiteit en loopbaanvaardigheid. Studenten hebben groepsbijeenkomsten en individuele gesprekken (vergelijk facet 4.2). Het panel stelt vast dat de opleiding over een duidelijk didactisch concept beschikt en dat er een diversiteit aan passende werkvormen gehanteerd wordt. Uit de periode-evaluaties en het Studenttevredenheidsonderzoek 2008 blijkt dat studenten positief zijn over de afwisseling in werkvormen. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criterium: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De School of Technology heeft haar toetsbeleid vastgelegd in het Toetsbeleid School of Technology, en heeft de volgende uitgangspunten: naast summatieve toetsen worden ook formatieve toetsen gehanteerd. Studenten worden hoofdzakelijk getoetst op het beheersen van competenties op verschillende niveaus. Het vermogen tot competent handelen van studenten wordt in uiteenlopende complexe praktijksituaties beoordeeld door het gebruik van beroepsauthentieke toetsen. Er is expliciete aandacht voor toetsing van theoretische basisconcepten. Per competentie zijn beheersingsindicatoren vastgesteld, zodat beoordeeld kan worden of de student een competentie beheerst. De opleiding hanteert toetsvormen die afgestemd zijn op de leerlijnen. In de integrale leerlijn worden projectverslagen, projectpresentaties, producten en peer-assessment gebruikt. Bij de conceptuele leerlijn maakt de opleiding gebruik van tentamens, meerkeuzetoetsen en essays. Bij de vaardighedenleerlijn wordt gebruik gemaakt van verslagen en opdrachten. In de ervarings- en reflectielijn worden reflectieverslagen, stageverslagen en de bedrijfsbeoordeling gebruikt. Voor de studieloopbaanbegeleiding hanteert de opleiding reflectieverslagen. Het panel is positief over de afwisselende toetsvormen die de opleiding hanteert. 26/61 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt)

27 Het panel heeft een aantal portfolio s en reflectieverslagen ingezien. Studenten reflecteren op de afgelopen periode en plaatsen dit in het portfolio of op blackboard. In een persoonlijk gesprek met de docent wordt het reflectieverslag of portfolio besproken. De verslaglegging daarvan ontbreekt. Het panel stelt vast dat de studenten weliswaar reflecteren op het handelen, maar dat zij (nog) niet op basis van de competenties aan het portfolio werken. De portfolio s zijn nu in het eerste jaar van de opleiding opnieuw gestart vanwege technische problemen met een voorgaande versie. Het panel stelt vast dat het werken met een portfolio zich nog in de beginfase bevindt. Het panel stelt ook vast dat er naast de reflectieverslagen en de portfolio s veel informele begeleiding en coaching plaatsvindt door de relatief kleine omvang van de opleiding. Het panel is van oordeel dat met name de verantwoording van keuzes voor bijvoorbeeld de stage of een minor beter vastgelegd kunnen worden. De opleiding borgt de kwaliteit van toetsen door voor elke toets een toetsmatrijs op te stellen. Een toetscommissie beoordeelt aan de hand van de toetsmatrijzen de kwaliteit van de toetsen. De toetsen die nog niet door de toetscommissie zijn gescreend worden door ten minste twee docenten beoordeeld. Docenten en de leden van de toetscommissie zijn getraind in het maken en beoordelen van toetsen. Het panel is positief over de wijze waarop alle toetsen worden beoordeeld, ook de toetsmatrijzen zijn helder van opzet. De examencommissie is verantwoordelijk voor het verlenen van vrijstellingen, het vaststellen van het bindend negatief studieadvies en het verlenen van toestemming voor het volgen van Differentiatieminors. Daarnaast verleent de examencommissie toestemming op diploma-uitreiking en houdt de examencommissie toezicht op de toetscommissie. De beoordelingsprocedures en -criteria voor de stageperioden zijn vermeld in de Stageen afstudeerhandleiding. Het panel heeft verschillende stageverslagen ingezien en stelt vast dat er voor het werkveld relevante opdrachten worden uitgevoerd. Het panel is van oordeel dat de onderwerpen wisselen van kwaliteit, basiskwaliteit is gewaarborgd, maar het niveau zou constanter kunnen zijn. In de Studiehandleidingen is informatie voor de student rond toetsing opgenomen. Zo is beschreven welke competenties en beheersingsindicatoren aan de orde zijn in het betreffende onderwijsblok. De leerdoelen van de les zijn vermeld en er is een beschrijving van de toets- en beoordelingscriteria opgenomen. Het panel heeft verschillende toetsen bestudeerd en stelt vast dat de vragen in de toetsen helder zijn en dat de kenniscomponent sterk vertegenwoordigd is. De toetsen sluiten goed aan op de leerstof en zijn van voldoende niveau. Ook blijkt uit het gesprek met studenten dat zij goed worden voorbereid op de toetsen. Het panel is positief over de wijze waarop de opleiding de toetsing heeft ingericht. Uit het Studenttevredenheidsonderzoek 2008 blijkt dat studenten positief zijn over de aansluiting van toetsen op de leerstof en als dat wenselijk is worden de toetsen inhoudelijk nabesproken. Ook de resultaten zijn op tijd bekend. Ook uit de Periode-evaluaties blijkt dat studenten positief zijn over de toetsen. Studenten weten vooraf goed waar ze op beoordeeld worden en vinden dat de toetsen goed aansluiten op het onderwijs. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt) 27/61