Avans Hogeschool, Breda

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Avans Hogeschool, Breda"

Transcriptie

1 Avans Hogeschool, Breda Opleiding: Communication & Multimedia Design, hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd Visitatiedatum: 27 september 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

2 2/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp 12 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 31 Onderwerp 4 Voorzieningen 34 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 36 Onderwerp 6 Resultaten 40 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 51 Bijlage 3: Bezoekprogramma 55 Bijlage 4: Overzichtslijst van door opleiding ter inzage gelegd materiaal 57 Bijalge 5: Eindkwalificaties 59 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 3/61

4 4/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 5/61

6 6/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het NQA-panel dat de opleiding Communication & Multimedia Design van Avans Hogeschool, locatie Breda heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Dit onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek begon in juni 2007 toen de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA aanleverde. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding op 27 september 2007 gevisiteerd. Het panel bestond uit: De heer A.W. Mulder (voorzitter en domeinpanellid) De heer drs. P.J. Bogaards (domeinpanellid) De heer J.A. Schelling (studentpanellid) De heer drs. R.V. van der Dussen (NQA-auditor) Mevrouw Y. Griffioen-Kingma (NQA-junior-auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent), conform het voorschrift van de NVAO. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Avans Hogeschool is ontstaan in 2002 na een fusie van de Hogeschool s-hertogenbosch en Hogeschool Brabant, met als vestigingsplaatsen Tilburg, s-hertogenbosch en Breda. De instelling bestaat officieel onder deze naam sinds 1 januari 2004; eerder werd de gefuseerde instelling aangeduid als Stichting Brabantse Hogescholen (SBH). Ook vóór de fusie waren er diverse samenwerkingsverbanden tussen de oorspronkelijke instellingen. Avans Hogeschool had per 1 oktober 2006 ruim studenten en 661 docenten. In het vervolg van dit rapport wordt de instelling aangeduid als Avans. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 7/61

8 De bestuursstructuur van Avans heeft twee lagen: een hogeschoolbreed opererende Raad van Bestuur en negentien Academies, elk geleid door een academiedirecteur. Elke academie verzorgt een aantal bacheloropleidingen. De Raad van Bestuur wordt ondersteund door een aantal focusmanagers die zorg dragen voor contacten met en tussen academies over essentiële thema s. Naast de academies is er een afzonderlijk instituut, Avans+, voor contractactiviteiten en masteropleidingen. De opleiding Communication & Multimedia Design is in 2002 gestart vanuit een samenwerkingsverband tussen de Academie voor ICT en Management (in 2004 is deze naam gewijzigd in Academie voor ICT en Media) en de Academie voor Kunst en Vormgeving/St. Joost. Sinds 2006 vormt de opleiding een regulier onderdeel van de Academie voor ICT en Media (AIM) Sinds de oprichting van CMD is er een stuurgroep geweest bestaande uit de directie AKV St. Joost, directie AIM en coördinator CMD. De opleiding wordt, ook in het beroepsprofiel, duidelijk gepositioneerd als een ICT-/Managementopleiding en dus niet als een kunstopleiding. Kernwoorden zijn: communicatie en media (Notulen stuurgroep: o.a. d.d. 25 oktober 2005). Na de overgang van CMD naar AIM in 2005 zijn de activiteiten van de stuurgroep geleidelijk afgebouwd en is de aansturing van CMD belegd bij de AIM. De geplande activiteiten en gerealiseerde activiteiten zijn vermeld in de Jaarplannen CMD. Passend bij de behoeften uit de beroepspraktijk, profileert de opleiding zich tegenwoordig als een opleiding op het gebied van nieuwe media en minder als een managementopleiding. Onderwijsvisie Avans Hogeschool ( ) In het Meerjarenbeleidsplan (2003) is bepaald dat de hogeschool: - streeft naar flexibel en vraaggestuurd onderwijs; - curricula heeft die zijn gebaseerd op competenties en met een sterke relatie met de beroepspraktijk; - breed opgeleide en breed inzetbare beroepsbeoefenaren opleidt, die naast de beroepscompetenties beschikken over de competentie om te leren en te blijven leren. In de Onderwijsvisie kiest Avans Hogeschool voor het sociaal constructivisme als onderwijsfilosofische basis. Hierin wordt leren beschouwd als een actief proces dat plaatsvindt in een context en samen met anderen. Het beroepenveld vraagt om beroepsbeoefenaren die breed inzetbaar zijn en beschikken over de competentie om te (blijven) leren. Voor de visie op onderwijs betekent dit de keuze voor competentiegericht leren en opleiden, waarin een sterke relatie met de beroepspraktijk voorwaardelijk is (Notitie Beleidskader Bacheloropleidingen, 2004). Onderwijsvisie Avans Hogeschool ( ) Passend bij de cyclus van het Meerjarenbeleidsplan is de onderwijsvisie van Avans herijkt. Kernbegrippen van deze herijkte visie zijn verbinden, diversiteit en creëren van kennis. De visie wordt gepresenteerd in zowel woord als beeld (Avans Hogeschool verbindt mensen, creëert kennis, 2007). 8/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

9 Het Leer- en InnovatieCentrum (LIC) initieert onderwijskundige ontwikkelingen en ondersteunt Avans Hogeschool bij het verbreden en toepassen van de onderwijsvisie en onderwijskundige innovaties (Dienstverleningsconcept LIC). Bij de opleiding staan 514 bekostigde studenten ingeschreven en zijn er 50 medewerkers werkzaam (22,0 fte), waarvan 31 (62%) met een arbeidsovereenkomst. De overige 19 medewerkers zijn aan de opleiding verbonden op basis van een overeenkomst tot opdracht (OTO). De opleiding heeft uitsluitend een voltijd variant. Aangezien het om een nog jonge opleiding gaat, is het voor de eerste keer dat zij is gevisiteerd. 1.3 Werkwijze Generieke audit In het kader van de visitatie van de te accrediteren opleidingen van Avans Hogeschool heeft op 1 maart 2007 een zogenoemde generieke instellingsaudit plaats gehad. De audit richtte zich op de onderwerpen: voorzieningen en kwaliteitszorg voor zover die op concernniveau gestalte krijgen. De audit, die plaatsvond op locatie Breda, had als uitgangspunt een Zelfevaluatierapport Instellingsaccreditatie met bijlagen en bestond uit een materiaalbestudering en een aantal gesprekken. Gesprek met Frans van Kalmthout, lid Raad van Bestuur. Gesprek over voorzieningen. Deelnemers vanuit Avans: Ad Vogels, directeur DIF Leo Jansson, programmamanager huisvesting Carel Geenen, directeur LIC Ellen Simons, lid directie LIC. Gesprek over Kwaliteitszorg Avans. Deelnemers vanuit Avans: Henri Vossen, controller en plv. Voorzitter stuurgroep IKZ Annemieke Voets, coördinator accreditaties en secretaris stuurgroep IKZ. Het panel bestond uit: de heren dr. E.V. Schalkwijk en drs. J.H. Boerke. De instelling bevond zich op het moment van visitatie wat betreft de huisvesting in een overgangsfase waarbij allerlei (vernieuw)bouw en verhuizingsprocessen nog moesten worden afgerond. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 9/61

10 Beoordeling op opleidingsniveau De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA (2006). Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. In de maanden augustus en september 2007 bereidden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek, dat plaatsvond op 27 september Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQAauditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering op 14 september 2007 is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in november 2007 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden 10/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

11 ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in december 2007 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in december 2007 en ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In paragraaf 1.5 wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 11/61

12 1.5 Oordelen per onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Oordeel Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen goed 1.2 Niveau bachelor goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed Totaaloordeel positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed 2.4 Studielast goed 2.5 Instroom goed 2.6 Duur voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed 2.8 Beoordeling en toetsing goed Totaaloordeel positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO goed 3.2 Kwantiteit personeel goed 3.3 Kwaliteit personeel goed Totaaloordeel positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen goed 4.2 Studiebegeleiding voldoende Totaaloordeel positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten goed 5.2 Maatregelen tot verbetering goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed Totaaloordeel positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau goed 6.2 Onderwijsrendement voldoende Totaaloordeel positief 12/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

13 Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt de facetten 1.1 Domeinspecifieke eisen, 1.2 Niveau bachelor en 1.3 Oriëntatie HBO bachelor met een goed. Het oordeel over onderwerp 1: Doelstelling van de opleiding is derhalve positief. Programma Het panel beoordeelt het facet 2.1 Eisen HBO met een voldoende, de facetten 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma, 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma, 2.4 Studielast, 2.5 Instroom, 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud, 2.8 Beoordeling en toetsing met een goed. En aan de criteria van facet 2.6 Duur is voldaan. Het oordeel over onderwerp 2: Programma is derhalve positief. Inzet van personeel Het panel beoordeelt de facetten 3.1 Eisen HBO, 3.2 Kwantiteit personeel en 3.3 Kwaliteit personeel met een goed. Het oordeel over onderwerp 3: Inzet van personeel is derhalve positief. Voorzieningen Het panel beoordeelt het facet 4.1 Materiële voorzieningen met een goed en 4.2 Studiebegeleiding met een voldoende. Het oordeel over onderwerp 4: Voorzieningen is derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Het panel beoordeelt de facetten 5.1 Evaluatieresultaten, 5.2 Maatregelen tot verbetering en het facet 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld met een goed. Het oordeel over onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg is derhalve positief. Resultaten Het panel beoordeelt het facet 6.1 Gerealiseerd niveau met een goed en het facet 6.2 Onderwijsrendement met een voldoende. Het oordeel over onderwerp 6: Resultaten is derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 13/61

14 14/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 15/61

16 16/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding neemt deel aan het landelijk overleg van CMD opleidingen en levert input voor het opstellen van het landelijke profiel en de landelijke positionering vanuit de ontwikkeling van haar eigen beroepsprofiel en competentiebeschrijvingen. De opleiding valt op landelijk niveau binnen het huidige domein Techniek (Bachelor of ICT). De opleiding streeft ernaar om op termijn via het landelijk overleg een eigen Bachelor of Communication & Multimedia Design te krijgen. Het landelijk platform CMD is bezig met de oprichting van een landelijke werkveldadviesraad. Het beroepsprofiel CMD Breda is mede gebaseerd op het landelijk beroeps- /opleidingsprofiel en op (internationale) ontwikkelingen binnen het domein. Van het Landelijk beroeps- en competentieprofiel 2005, versie 1.0 is in 2005 een eerste concept gepubliceerd. Deze versie heeft een redactionele bewerking ondergaan en versie 2.2 zal in het najaar van 2007 door de landelijke beroepenveldcommissie worden vastgesteld. De doelstelling van de opleiding is om professionals op te leiden die in de maatschappij functies kunnen vervullen binnen het brede gebied van communicatie en multimedia design. De beroepsomgeving vraagt om creatieve, innovatieve en communicatieve hbo ers die beschikken over de vereiste competenties om in de beroepspraktijk te kunnen functioneren. De opleiding wil studenten opleiden die aan deze eisen voldoen. Zij legt dan ook de nadruk op integratie van het creatieve denken van een ontwerper en het analytisch/procesmatig denken van de ICT er. Een CMD er weet vormgeving en techniek doeltreffend in te zetten voor het realiseren van interactieve multimediatoepassingen ten behoeve van effectieve communicatie. Deze toepassingen komen tegemoet aan de wensen en behoeften van opdrachtgevers en eindgebruikers uit alle maatschappelijke sectoren. Uit gesprekken die het panel met een delegatie van het werkveld heeft gevoerd, blijkt dat het beroepenveld tevreden is over afgestudeerden van de opleiding CMD Breda. Het panel heeft geconstateerd dat de opleiding zich positioneert op het terrein van het conceptueel denken, dit staat centraal in de doelstellingen en dient als uitgangspunt. Het Beroepsprofiel CMD Breda (2005) bevat naast een beschrijving van de historie en beroepenveldcontext ook de kenmerken van het nieuwe media product en het functioneren van de professional binnen een multidisciplinair team. De opleiding kent acht competenties: vier competenties gericht op het product en het ontwikkelproces (analyse, concept, ontwerp en creatie) en vier competenties NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 17/61

18 specifiek voor de ontwikkeling van de student als beginnend beroepsbeoefenaar (met nadruk op reflectie, teamwerk en functioneren als professional). De competenties zijn geformuleerd op het niveau van de beginnende beroepsprofessional. A. De product- en procescompetenties zijn (vermogen tot): analyse en interpretatie; conceptualiseren; ontwerpen; creatie. De competenties gericht op de houding als professional zijn: B. Team: organiseren en regisseren; samenwerken. C. Professional: externe oriëntatie/omgevingsgerichtheid, en reflectie en persoonlijke ontwikkeling. Deze competenties zijn beschreven in het document Competenties CMD Breda Facet 1.2 Niveau bachelor goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de Dublin-descriptoren als uitgangspunt voor het hbobachelorniveau. In het document Relatie Dublin Descriptoren en Competenties CMD Breda is door middel van een schema de samenhang tussen Dublin-descriptoren, generieke kernkwalificaties hbo-bachelor (commissie Franssen) en CMD beroepscompetenties weergegeven. Dublin-descriptor Kennis en inzicht bijvoorbeeld komt tot uiting in de CMD beroepscompetentie vermogen tot reflectie en persoonlijke ontwikkeling. Toepassen van kennis en inzicht bijvoorbeeld in vermogen tot conceptualiseren. Van de student wordt gevraagd om actieve reflectie en een creatieve oplossingsgerichte werkwijze. Oordeelsvorming zoals in de Dublindescriptoren beschreven staat, is de kern van het professioneel handelen dat CMD bij studenten wil bevorderen. In feite is de gehele opbouw van de opleiding gericht op de versterking van dit oordeelsvermogen. Communicatie komt tot uiting in vermogen tot samenwerken. In deze competentie is vastgelegd dat een afgestudeerde in staat is anderen te kunnen instrueren. Leervaardigheden komt tot uiting in reflectie en persoonlijke ontwikkeling. De afgestudeerde is in staat zelf kennis te kunnen en willen vinden, soms het zelf ontwikkelen ervan, het zelfstandig kunnen onderzoeken en het vanzelfsprekend in verschillende contexten kunnen opereren. De acht beroepscompetenties CMD zijn verder doorvertaald in een aantal indicatoren gericht op product, team en professionaliteit. De opleiding ziet als essentie van het hbo- 18/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

19 niveau de beroepsgerichtheid van de opleiding en het kritisch en zelfstandig kunnen werken in complexe werkomgevingen die onlosmakelijk verbonden zijn aan het werkveld van nieuwe media. Bij het opstellen van zowel het landelijke als het opleidingsberoepsprofiel is zorggedragen voor de dekking van Dublin-descriptoren en hbo-kwalificaties. Op basis van de matrix van Dublin-descriptoren en hbo-kwalificaties met landelijk en eigen beroeps- en opleidingsprofiel stelt het panel vast dat de opleidingscompetenties het hbo-niveau weerspiegelen. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het document Beroepsprofiel CMD Breda 2005 wordt een omschrijving van het beroepenveld gegeven. Bedrijven en organisaties waar afgestudeerde CMD ers kunnen gaan werken, kunnen ingedeeld worden in twee categorieën. De eerste categorie bestaat uit organisaties die het ontwikkelen van nieuwe media oplossingen of daaraan gerelateerde diensten als kernactiviteit hebben: de creatieve industrie. De tweede categorie wordt gevormd door bedrijven en organisaties waar nieuwe media ondersteunend zijn aan de kernactiviteit. De afgestudeerde kan daar gaan werken op afdelingen die o.a. communicatie, marketing of specifiek nieuwe media gerelateerd zijn. CMD Breda kent vier verdiepingsprofielen die zijn gebaseerd op de beroepsrollen. o Creative Technology: Een Creative Technologist bedenkt creatieve nieuwe media oplossingen en kan deze technisch realiseren, waarbij de wensen en behoeftes van opdrachtgever en eindgebruikers centraal staan. Wanneer de realisatie overgedragen wordt aan een IT-specialist is het de verantwoording van de CT er om het proces rondom concept, ontwerp en realisatie te bewaken; o Multimediale Vormgeving: Een multimedia vormgever creëert de verschijningsvorm en beleving van een nieuwe media oplossing, waarbij de wensen en behoeftes van opdrachtgever en eindgebruikers centraal staan. Dit vereist overleg met andere professionals zowel tijdens het ontwerp, de uitwerking, bouw, productie en/of implementatie van de nieuwe media oplossing; o Informatie & Interactie Een informatie-/interactieontwerper maakt complexe informatie toegankelijk door deze logisch en inzichtelijk te structureren in een informatiearchitectuur NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 19/61

20 en een creatief concept te vertalen naar gedrag en beleving en dit tevens vorm te geven. De ontwerper heeft inzicht in diverse platformen, media en kanalen en weet de inhoud af te stemmen op de doelgroep; o Interactie Strategie Interactie Strategie leert toekomstige communicatieprofessionals de communicatieproblematiek van opdrachtgevers te koppelen aan doelgroepkennis en hier met nieuwe media trefzekere communicatiestrategieën en -middelen voor te ontwikkelen. De eerste afgestudeerden kwamen in 2006 van de opleiding. Het overgrote deel vond kort na het afstuderen werk op hbo-niveau binnen het vakgebied van CMD. Dit blijkt uit een eigen alumni-onderzoek gehouden in maart Opvallend is dat multimediale vormgevers regelmatig in dienst treden als grafisch ontwerper (binnen de reclamebranche). Voor een bepaling van het hbo-niveau geldt dat de afgestudeerde geacht wordt de beschreven taken uit te kunnen voeren in de eerste vijf jaar na de opleiding. Voor eenvoudige projecten of onder niet al te complexe omstandigheden moet hij dit zelfstandig kunnen; in complexere situaties wordt er van hem verwacht dat hij een bijdrage levert als medewerker in een (project-)team of onder directe leiding. In kleine bedrijven of als zelfstandige zal een afgestudeerde eerder zelfstandig functioneren dan in grote bedrijven. Uit de Vragenlijst beroepsprofiel en competenties (Verslag werkveldenquête 2006) blijkt dat het beroepsprofiel en de competenties goed aansluiten bij hetgeen in de beroepspraktijk gevraagd wordt. Dit geldt ook voor de geformuleerde verdiepingsprofielen. De beroepspraktijk wordt regelmatig betrokken bij de inhoudelijke kant van het onderwijs en zorgt er zo voor dat de laatste technologische ontwikkelingen binnen het onderwijsprogramma worden opgenomen. De opleiding is alert op ontwikkelingen in de markt o.a. via een eigen marktonderzoek: Aanbod en vraag in de arbeidsmarkt voor CMD Breda (2005). Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. 20/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

21 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De verplichte vakliteratuur is opgenomen in het Literatuuroverzicht CMD Hierin is alle voorgeschreven en aanbevolen literatuur opgenomen. Bovendien wordt gebruik gemaakt van digitale documenten, bronnen en tutorials. Het theoretisch kader van de opleiding is gebaseerd op vakliteratuur. De opleiding kent een onderzoeksworkshop en een scriptie, waarin literatuuronderzoek en bronnenonderzoek relevante onderdelen vormen. Het panel heeft de voorgeschreven en aanbevolen literatuur zorgvuldig bestudeerd en komt tot de conclusie dat het studiemateriaal adequaat is, ondanks dat de keuze (zoals ook aangetroffen in de mediatheek) niet erg innovatief is, meer technisch georiënteerd en beperkt in reikwijdte is. De beroepspraktijk en ontwikkelingen binnen de discipline en de beroepspraktijk staan centraal binnen het opleidingsprogramma. Het programma heeft een relatie met de beroepspraktijk. Beroepssituaties vormen de basis voor de invulling van het onderwijs, mede door de projecten, stage en afstuderen. Doordat het merendeel van de docenten zelf werkzaam is binnen de beroepspraktijk worden de actuele ontwikkelingen nauw gevolgd en worden deze verwerkt in de uit te voeren projecten. De opleiding heeft structurele contacten met de beroepspraktijk: o Werkveldadviesraad; o stagebegeleiders en projectbegeleiders gaan minimaal 1 x per stage/project op bezoek bij het bedrijf; o bijna zeventig procent van de docenten is zelf werkzaam binnen de beroepspraktijk; o de opleiding maakt gebruik van gastdocenten uit de beroepspraktijk. Het onderwijs wordt aangeboden vanuit de beroepscontext: kennis en vaardigheden worden verworven via concrete toepassingen en het laten zien van het vereiste professionele gedrag in een beroepssituatie. Het projectonderwijs stimuleert actief leren, stimuleert de ontwikkeling naar zelfverantwoordelijk leren en biedt een realistische, beroepsgerichte leeromgeving. Het panel heeft dit onder meer gezien tijdens het bezoek aan de Xplora waar een nieuw ingerichte opnamestudio ter beschikking van de studenten is ingericht. In alle studiefasen krijgen studenten direct te maken met de beroepspraktijk. Zo zijn er onder meer: Beroepsoriënterende en beroepsvormende fase: o Excursies in periode 1 van jaar 1; o Tijdens de kick-offs van periodes zijn er inleiders uit het beroepenveld; o Tijdens de Free Space, twee weken waarin de studenten vrij aan een thema kunnen werken, worden er lezingen georganiseerd in het kader van beroepsoriëntatie. Beroepsvoorbereidende fase: o Gastlessen, stage en gebonden project. De opdrachten voor de gebonden projecten zijn afkomstig uit de beroepspraktijk; o Naast de direct aan de beroepspraktijk gelieerde projecten voert de student in jaar 4 een vrij project uit. Bij het vrije project staan innovativiteit en autonoom NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 21/61

22 denken centraal. Het hbo-niveau en de zelfstandigheid van de student wordt benadrukt. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding meer aandacht moet besteden aan het Nederlands van de studenten, vooral het onderdeel spelling vertoont veel manco s. Het panel realiseert zich dat het niveau van de Nederlandse taalvaardigheid van de studenten een opleidingsoverstijgend probleem is. Hier wordt inmiddels aan gewerkt door zowel voor Nederlands als Engels instaptoetsen en remedial teaching in het propedeusejaar aan te bieden. Wel wordt veel aandacht besteed aan het zich leren presenteren. Het programma waarborgt de ontwikkeling van de verschillende beroepsvaardigheden. Tijdens de opleiding verwerft de student kennis van en leert de student inzicht te ontwikkelen in de principes, relaties en methoden binnen het vakgebied. In de loop van de studie leert de student de verworven kennis in toenemende mate toe te passen op diverse multimediatoepassingen. Aan het begin van de studie leert de student eenvoudige problemen te analyseren en op te lossen. Aan het eind is de student in staat oplossingen voor complexe problemen te vinden en uit te werken. Tijdens de stage wordt de student in staat gesteld de aangeleerde beroepsvaardigheden in de praktijk toe te passen. Tijdens de opleiding en ook in het beroepenveld zijn internationale invloeden duidelijk merkbaar. Het opleidingsmanagement is zich er dan ook van bewust dat studenten hun kennis tijdens de opleiding ook internationaal moeten kunnen uitbreiden en biedt de mogelijkheid tot stage in het buitenland of het vervullen van het gebonden project in het buitenland. Uit gesprekken tijdens het visitatiebezoek blijkt dat hier nog weinig gebruik van wordt gemaakt. Ook de werkveldcommissie benadrukt het belang van internationalisering door middel van buitenland stages, Engelstalige literatuur en het benaderen van de leerstof vanuit multiculturele perspectieven. Tijdens de visitatie heeft het panel signalen opgevangen vanuit de werkveldcommissie dat dit tekortkomingen in de praktijk kan opleveren. Het opleidingsmanagement zegt toe in de nabije toekomst hieraan te gaan werken. Het panel komt tot het oordeel voldoende in plaats van goed vanwege de getoonde literatuur, het materiaal in de bibliotheek en het niveau van de Nederlandse taalvaardigheid van de studenten. Bovendien is aan internationalisering in de competenties tot nu toe nog weinig aandacht besteed. Het opleidingsmanagement heeft prioriteit gegeven aan het goed opzetten van de opleiding die de laatste jaren een grote ontwikkeling heeft doorgemaakt. Met opmaak: Lettertype: Niet Vet Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. 22/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

23 - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma kent vijf kennisgebieden. Eén gebied bevat de theorie en reflectie / professionele vaardigheden en vier gebieden zijn gericht op de verschillende rollen/domeinen van de CMD-beroepsbeoefenaar: multimediale vormgeving, informatie & interactie, creative technology en interactie strategie. De eerste twee studiejaren zijn vooral gericht op de breedte van de CMD er. Jaar drie en vier zijn verdiepend. Gedurende een halfjaar volgt de student een verdiepingsprofiel gebaseerd op één van de vier hierboven genoemde gebieden. De competenties zijn opgenomen in een competentiematrix. Deze matrix geeft aan welke competenties in welk programmaonderdeel terugkomen en op welk niveau. De opleiding kent voor de opbouw en invulling van het onderwijsprogramma een drietal beheersniveaus van de competenties. Deze beheersniveaus zijn gekoppeld aan de drie fasen binnen de opleiding: 1. beroepsoriënterende fase gewenst niveau van de competenties aan einde propedeuse: alle competenties op basaal niveau en toepassing binnen laag complexe situaties en eenduidige context; 2. beroepsvormende fase gewenst niveau van de competenties halverwege derde studiejaar: alle competenties maar nu meer complex, diversiteit in methodieken, beroepsmatig handelen kunnen legitimeren, meer onderlinge samenhang; 3. beroepsvoorbereidende fase de eindcompetenties dat wil zeggen het gewenste eindniveau: verdere verdieping van alle competenties, hanteren complexe beroepsvraagstukken, eigen standpuntbepaling en legitimering van gemaakte keuzes. De indeling van de niveaus is gebaseerd op twee criteria: 1. complexiteit van taak en context; 2. mate van zelfstandigheid en begeleiding. Per niveau zijn karakteristieke typeringen en indicatoren voor het functioneren van de student beschreven. Door te werken met deze niveau-indeling biedt het programma voor de studenten de mogelijkheid om de eindkwalificaties te bereiken. Het verschil in de niveaus komt tot uiting in de opdracht/projectomschrijving, bijvoorbeeld in de bepaling van de leerdoelen: in het eerste jaar bepaalt de opleiding de leerdoelen, in de hogere jaren werkt de student ze zelf uit. Het panel heeft vastgesteld dat de meetbare leerdoelen zoals omschreven in de studiegids, aangeven welke kennis en vaardigheden studenten dienen te beheersen bijvoorbeeld gedurende de beroepsoriënterende fase (propedeuse) is de doelstelling: oriëntatie op de opleiding, het beroep en de competenties / selectie. Deze wordt gerealiseerd door middel van o overdracht van de doelstelling en eisen van het onderwijsconcept; o inzicht in perspectieven en eisen vanuit het beroepenveld; NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 23/61

24 o groeps- en individuele begeleiding op het verwerven van competenties in het eerste jaar; o bewaking van de studievoortgang; o voorlopig advies; o adviesgesprek studievoortzetting. Zowel uit gesprekken met de docenten als de studenten komt naar voren dat sterk de nadruk gelegd wordt op het werken vanuit het conceptueel denken. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het opleidingsprogramma kent zowel horizontale samenhang door de inhoudelijke ordening van de onderwerpen (thematisch) als door het gehanteerde didactische principe (verticale samenhang). Voor de beroepsoriënterende fase en de beroepsvormende fase geldt: o In ieder kwartaal staat een beroepsproduct centraal. Voor CMD wordt onder beroepsproducten verstaan: nieuwe media oplossingen in de ruimste zin van het woord; o Binnen de beroepsoriënterende fase geldt als subindeling dat in ieder kwartaal de focus ligt op één van de fasen uit het ontwikkelproces (analyse, concept, ontwerp en realisatie). De fasen zijn in omgekeerde volgorde aan de kwartalen gekoppeld: van concreet naar abstract; o Binnen de beroepsvormende fase gelden de leefstijldomeinen als subindeling passend bij de maatschappelijke scope en gebruikersgerichtheid van de opleiding. Voor de beroepsvoorbereidende fase geldt: alle fasen van het ontwikkelproces en alle competenties komen binnen de afzonderlijke onderdelen opnieuw aan bod, maar nu in de daadwerkelijke beroepspraktijk en op een hoger niveau. (concentrische benadering). Om de verticale samenhang van de opleiding te waarborgen en tevens de toenemende zelfstandigheid van de student te realiseren zijn binnen de opleiding vier leerlijnen te herkennen. Deze leerlijnen zijn in het onderwijsprogramma uitgewerkt via de onderwijslijnen, dit zijn de programmatische lijnen binnen het curriculum: o Integrale leerlijn De integrale leerlijn is gericht op het ontwikkelen van realistische beroepsproducten met een praktische en theoretische verantwoording. Dit wordt gedaan met projecten en in de eindstudie; o Kennisleerlijn In de kennisleerlijn wordt een theoretisch kader aangeboden gebaseerd op het beroepsprofiel; 24/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

25 o Vaardighedenleerlijn De vaardighedenleerlijn richt zich op de ontwikkeling van de algemene communicatieve, sociale en creatieve vaardigheden van de student en op het leren werken met binnen het vakgebied veel gebruikte tools; o Ervarings-reflectielijn Binnen de ervarings-reflectielijn bestaat aandacht voor de voortgang van het leren, het leerproces en de oriëntatie op het beroep door middel van studieloopbaanbegeleiding. Studenten werken gedurende het grootste deel van de opleiding in projecten in groepen van 6-7 studenten, waarin zij in verschillende soorten werkvormen (practica, werkcolleges, hoorcolleges, groepsgesprek, presentatie) de aangeboden leerstof naar de praktijk verwerken door middel van bovenstaande leerlijnen. Facet 2.4 Studielast Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het curriculumoverzicht 2006 en in de Studiegids2006/2007 en 2007/2008 is duidelijk aangegeven hoe de geplande studielast is verdeeld over de programmaonderdelen, waarbij het aantal te behalen studiepunten per kwartaal per onderdeel staat aangegeven. Ieder kwartaal kent een project, waarin de studenten in kleine groepen een beroepsgerelateerd product ontwikkelen. Het project wordt ondersteund door inhoudelijk aansluitende modulen. Indien nodig worden individuele vaardigheden in assessments getoetst. De totale studielast van 240 studiepunten is gelijk verdeeld over de vier studiejaren: 60 studiepunten per jaar. Voor de verdeling van de kwartalen over het jaar wordt het Avans indelingsmodel gehanteerd van vier perioden van ieder tien weken per jaar, de kwartalen. Voor de beroepsoriënterende en beroepsvormende fase kent de opleiding per kwartaal een vaste studiepuntenverdeling (sp) per onderwijslijn: o Project en ondersteunende modulen: 8 sp o Theorie en reflectie: 2 sp o Professionele vaardigheden: 2 sp o Tools: 1 sp o Studieloopbaanbegeleiding: 1 sp. Daarnaast zijn per studiejaar/fase 2 sp toegekend aan Free Space/beroepsoriëntatie en 2 sp aan een afrondend assessment. De studiepunten voor de beroepsvoorbereidende fase staan in de studiepuntentabel in Toetskader CMD NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 25/61

26 Studenten hebben gemiddeld zestien contacturen per week, met daarnaast werkgroepoverleg (dit is in het rooster vastgelegd). Uit gesprekken met studenten bleek dat er geen studiebelemmerende factoren c.q. struikelvakken zijn. Het programma heeft volgens de studenten voldoende zwaarte (studenttevredenheidsonderzoek (STO) rond 3,5). Doordat het programma tijdens de eerste twee jaar zo breed is opgezet, biedt het veel mogelijkheden aan studenten om zich daarna te verdiepen. Ook zijn de studenten tevreden over het tentamenrooster en de toetsmogelijkheden (STO scores tussen 3,0 en 4,0). De spreiding van de studielast kan nog verbeteren. Inmiddels zijn met ingang van het studiejaar 2006/2007 wijzigingen aangebracht in het toetssysteem, maar het panel heeft nog geen zicht gekregen op de resultaten hiervan. In de Keuzegids staan scores van ruim 7,5 vermeld bij de studeerbaarheid. Facet 2.5 Instroom goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Studenten kunnen instromen met een havo-, vwo- of mbo-diploma. Er worden geen speciale eisen gesteld aan de vooropleiding c.q. profielen. Mbo'ers kunnen gerichte vrijstellingen krijgen. Algemene procedure voor het verkrijgen van vrijstellingen is vastgelegd in de onderwijs- en examenregeling. De vrijstellingen voor mbo ers zijn vastgelegd in de documenten voer het studieonderdeel Tools. In 2002 was een instroom van 96 studenten, in , in en na het loslaten van de numerus fixus in 2005 groeide de instroom explosief naar 242. Na een kleine teruggang in 2006 tot 153 is ook dit studiejaar weer een groei te zien: ruim 200 studenten. Avans Hogeschool heeft de code of conduct getekend. Na het loslaten van de numerus fixus in 2005 heeft de opleiding een eigen intake ontwikkeld. Deze bestaat vanaf cohort 2007 uit: presenteren van een portfolio, uitwerken van (thuis)opdrachten, schrijven van een motivatiebrief en voeren van een oriënterend intakegesprek. Op basis hiervan krijgt de aankomend student een vrijblijvend advies over de geschiktheid voor de opleiding. De opleiding kent diverse voorlichtingsactiviteiten: informatievoorziening op scholen, voorlichting op open dagen en oriëntatiedagen (= proefstudiedagen) In juli 2006 is de eerste eindexamenexpositie CMD georganiseerd. Deze expositie is zeer informatief voor toekomstige studenten. De opleiding blijft op de hoogte van ontwikkelingen in de vooropleiding via participatie op AIM-niveau in de hogeschoolbrede netwerken: VO-HBO en MBO-HBO. 26/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

27 Een examencommissie kan op grond van elders verworven competenties vrijstellingen toekennen. Een voorwaarde is dat de opleiding competentiegericht is ingericht. Uit enquêtes gehouden tijdens open dagen van CMD Breda blijken de bezoekende studenten ruim tevreden over de informatievoorziening. In 2006 gaven de studenten zelfs een waardering van 7,9. Uit de evaluaties blijkt dat de studenten tevreden zijn over de aansluiting op de vooropleiding (STO > 3,0; Elsevier: 6,6 tegen 6,3 landelijk). Tijdens gesprekken met studenten gedurende de visitatiedag werd dit beeld bevestigd. Facet 2.6 Duur voldaan Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit de Studiegids en de OER (Onderwijs- en Examenregeling) blijkt dat de totale omvang van de opleiding 240 European Credits (EC) bedraagt. De opleiding voldoet daarmee aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. De totale studie omvat 240 EC verdeeld over vier jaar van ieder 60 EC. Eén EC staat voor 28 studiebelastingsuren. Het programma is beschreven in de Onderwijs- en Examenregeling (OER) en in de Studiegids. De nominale studieduur is vier jaar. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het didactisch concept van de opleiding (Onderwijsconcept CMD 2006) staan de volgende uitgangspunten centraal: o Competentiegericht: Het onderwijsmodel richt zich op beroeps- en competentiegericht opleiden. Uitgangspunt daarbij is de hedendaagse en toekomstige beroepspraktijk; De competenties die beschreven staan in het beroepsprofiel zijn leidend voor de inhoudelijke inrichting van het onderwijs. o Studentgericht: De werkvormen dagen uit tot actief leren; NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 27/61

28 Studenten en hun leerproces zijn uitgangspunt voor de inrichting van de onderwijsprogramma s; Er wordt rekening gehouden met de persoonlijke leerstijl en aanvangsniveau van de studenten door de mogelijkheid tot individuele keuzes in het programma; De leerprocessen zijn doelmatig ingericht (studeerbaar programma) om onnodige vertraging te voorkomen; Er sprake is van toenemende zelfstandigheid (zelfsturing) van de student. o (leer)procesgericht: Het leren leren staat centraal: leren is niet alleen het zich eigen maken van inhoudelijke kennis en vaardigheden, maar ook het leren en ontwikkelen hoe (eigen) onderzoeksmethoden en leer- en probleemoplossingsprocessen gestuurd en gerealiseerd kunnen worden (attitude). Dit betekent dat onderwijs: meer gericht is op het toepassen van kennis dan op reproduceren van kennis; meer gericht is op overstijgende methodieken dan op kennis eigen maken; gericht is op doelgericht en begrijpend leren (betekenis- en toepassingsgericht leren); ondersteuning biedt in de vorm van begeleiding die qua intensiteit afneemt naarmate de opleiding vordert. o en omgevingsgericht: De fysieke en sociale omgeving stimuleert en ondersteunt het leren. CMD doet dit door het aanbieden van een: Inspirerende omgeving waarin de student: het heft in eigen handen leert te nemen; de motivatie ontwikkelt om competent te worden; zelfstandig leert, van anderen en met anderen; uitgedaagd wordt om te excelleren. Rijke leeromgeving die: uitdagend en veilig is; ruimte biedt voor zelfsturing van de kant van de student; e-learning mogelijkheden biedt. Krachtige leeromgeving door: de actuele beroepspraktijk als inspiratie voor onderwijs en leren te gebruiken; de praktijkcomponent een prominente plaats te geven in de leeromgeving. Het panel heeft geconstateerd dat het curriculum en de werkvormen hierop aansluiten. De acht kerncompetenties (zie 2.2) vormen de basis van het onderwijs. Iedere periode (kwartaal) wordt één of meer competenties benadrukt. Begonnen wordt met de nadruk op iedere (product)competentie afzonderlijk, overgaand op een hele taakbenadering waarbij de competenties gezamenlijk worden ingezet. Bij de invulling van het onderwijs vormt de beroepspraktijk het uitgangspunt. Er wordt met concrete opdrachten uit het beroepenveld gewerkt bij projectopdrachten van het 28/61 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt)

29 gebonden project in de beroepsvoorbereidende fase. Voor de stage en de projectopdrachten in deze fase kunnen studenten deze invullen met eigen ontwikkelingswensen. Het curriculum is ingericht in drie fasen: beroepsoriënterende fase, beroepsvormende fase en beroepsvoorbereidende fase, met elk een eigen competentieniveau. De onderwijsvormen en de eindproducten die de student moet opleveren, variëren per opleidingsfase en spelen zo in op de fase waarin de student zich bevindt. De opleiding kent de volgende leerlijnen: o project en ondersteunende modulen (integrale leerlijn en deels kennis leerlijn); o theorie en reflectie/professionele vaardigheden (kennis leerlijn); o professionele vaardigheden/tools (vaardigheden leerlijn); o studieloopbaanbegeleiding (ervarings-reflectie leerlijn). Aansluitend op de compentiegerichtheid en de opzet met onderwijslijnen wordt gewerkt in projecten. Verder wordt gebruik gemaakt van een gevarieerde mix van werkvormen: practica, werkcolleges, hoorcolleges, groepsgesprek, presentatie. Aan het einde van de beroepsoriënterende fase en aan het eind van de beroepsvormende fase vindt een assessment plaats, waarin aan de hand van het portfolio de ontwikkeling (het bereikte niveau van competenties) wordt getoetst. Aan het eind van het tweede jaar is er een diagnostisch assessment gericht op de keuze van een verdiepingsprofiel. Ook binnen het eindstudieplan is aandacht voor de (competentie)ontwikkeling. Op basis van deze ontwikkeling moeten de studenten een eigen afstudeerproject samenstellen. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing goed Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Begin is een nieuw toetssysteem ingevoerd. De opzet en uitvoering van de toetsing vanaf 2006/2007 is beschreven in het document Toetskader CMD (2007). Het aantal losse toetsen per studieonderdeel in de beroepsoriënterende en beroepsvormende fase is daarmee sterk teruggebracht. De vormgeving van de toetsing sluit aan bij de opbouw van het curriculum. In de oriënterende en beroepsvormende fase (propedeuse) worden per kwartaal meerdere toetsen afgenomen. Deze zijn gekoppeld aan de leer- en onderwijslijnen binnen het curriculum. Er wordt gewerkt met een vaste studiepuntenverdeling per kwartaal. In de beroepsvoorbereidende fase (1e leerjaar) wordt per periode (kwartaal) één toets afgenomen. De opleiding kent een vijftal toetsvormen voor de selectieve toetsing. Het gebruik van een bepaalde toetsvorm is gekoppeld aan de CMD-leerlijnen: o projecttoetsing: project en toepassingscomponent van ondersteunende modulen; NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Communication & Multimedia Design (vt) 29/61

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten Document / Informatie P = Prettig ; N = Noodzakelijk Algemene input voor schrijven zelfevaluatie 1. (P) Interne rapport tussentijdse audit op onderwijskwaliteit/accre-ditatiewaardigheid Suggesties NQA

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Tilburg

AVANS Hogeschool, Tilburg AVANS Hogeschool, Tilburg Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 9 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Opleiding: Luchtvaarttechnologie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 5 en 6 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor; Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 27 mei 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Varianten: Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging

Nadere informatie

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland 17 december 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wanneer een Toets Nieuwe Opleiding? 4 3 Werkwijze Toets Nieuwe Opleiding 5 4 Aanvraagdossier ten behoeve van

Nadere informatie

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Competentieprofiel Instituut voor Interactieve Media Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Aangepast in maart 2009 Inleiding De opleiding Interactieve Media

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: HBO-Rechten, bachelor Locaties: Arnhem en Nijmegen Croho: 39205 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 8 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Integrale veiligheid, hbo bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 12 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Visitatiedatum: 25 juni 2007 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende.

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE Besluit datum 10 februari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde van de Christelijke

Nadere informatie

Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Avans Hogeschool s-hertogenbosch Avans Hogeschool s-hertogenbosch Opleiding: Technische Informatica; hbo-bachelor Variant: voltijd Croho: 34475 Visitatiedatum: 28 maart 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, augustus 2007 2/70

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 5 februari 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, mei 2007

Nadere informatie

Beoordelen in het HBO

Beoordelen in het HBO Beoordelen in het HBO Eef Nijhuis Saxion Joke van der Meer HAN RIZO 12 maart 2013 Competentiegericht leren Competenties bepalen de inhoud van leren en toetsen Leren en beoordeling zijn gericht op effectief

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Breda

AVANS Hogeschool, Breda AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Management, Economie en Recht; hbo-bachelor Croho: 34435 Varianten: voltijd/duaal Visitatiedatum: 24 september 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Leeuwarden

Hanzehogeschool Groningen, Leeuwarden Hanzehogeschool Groningen, Leeuwarden Opleiding: HBO-bachelor Vormgeving (Academie voor Popcultuur), Croho: 39111 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Management Economie en Recht; hbo-bachelor Croho: 34435 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland

Christelijke Hogeschool Nederland Christelijke Hogeschool Nederland Opleiding: Media en Entertainment Management hbo-bachelor, croho: 34952 Locatie: Leeuwarden Variant: Voltijd Visitatiedatum: 19 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Delft

Hogeschool INHOLLAND, Delft Hogeschool INHOLLAND, Delft Opleiding: Plattelandsvernieuwing, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 20 en 21 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus 2005 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Opleiding: Docent Beeldende Kunst & Vormgeving, hbo-bachelor; Croho: 39100 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 11 september 2007 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Sittard. Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd

Hogeschool Zuyd, Sittard. Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd Hogeschool Zuyd, Sittard Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 26 en 27 september Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleidingen: Accountancy en Bedrijfseconomie, hbo-bachelor; Varianten: Accountancy voltijd/deeltijd/duaal Bedrijfseconomie voltijd Visitatiedatum: 27 juni 2006 Netherlands

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Locatie: Nijmegen Opleiding: Ergotherapie hbo bachelor Croho: 34574 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 31 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM College van bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-master Integraal Leiderschap

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd Visitatiedatum: 4 juli 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Breda

AVANS Hogeschool, Breda AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Management, Economie & Recht HBO-bachelor Croho: 34435 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 26 maart 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2009 2/55

Nadere informatie

Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg. De handleiding. voor het schrijven van een opleidingskader

Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg. De handleiding. voor het schrijven van een opleidingskader Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg De handleiding voor het schrijven van een opleidingskader Zie ook Format voor het schrijven van een opleidingskader Colofon datum Januari 2015 Status Definitief Auteurs

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, locatie Breda

AVANS Hogeschool, locatie Breda AVANS Hogeschool, locatie Breda Opleiding: Communicatie; hbo-bachelor Croho: 34405 Varianten: Deeltijd Visitatiedatum: 15 oktober 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2009 2/55 NQA -

Nadere informatie

Avans Hogeschool. Fotografie, hbo-master; Visitatiedatum: 18 mei 2006

Avans Hogeschool. Fotografie, hbo-master; Visitatiedatum: 18 mei 2006 Avans Hogeschool Opleiding: Variant: Fotografie, hbo-master; voltijd Visitatiedatum: 18 mei 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2006 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten Versie 1.0/ november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard

Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard Opleiding: Leraar voortgezet onderwijs 1e graad Lichamelijke Opvoeding hbo-bachelor Croho: 35025 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 2 april 2008 Netherlands

Nadere informatie

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE 28-03-2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Betreft: Fontys Hogescholen, Tilburg Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Nadere informatie

Hogeschool Zeeland, Vlissingen

Hogeschool Zeeland, Vlissingen Hogeschool Zeeland, Vlissingen Opleiding: Personeel en Arbeid, hbo-bachelor; Croho: 34609 Varianten: voltijd, deeltijd Visitatiedatum: 9 januari 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, april 2008

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN College van bestuur Hogeschool Leiden Postbus 382 2300 AJ LEIDEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Personeel en Arbeid

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Hogeschool INHOLLAND Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009 Bi Bijlage 2 Protocol toetsing Associatedegreeprogramma door de NVAO 15 december 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toets Associate-degreeprogramma in de hbo-bachelor 4 2.1 2.2 Criteria De status van de bacheloropleiding

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleiding: Management, Economie en Recht; hbo-bachelor, croho: 34435 Locatie: Zwolle Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Breda

AVANS Hogeschool, Breda AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Opleiding tot Leraar Basisonderwijs; hbo-bachelor Croho: 34808 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedata: 7 en 8 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Logopedie, hbo bachelor; Crohonr: 34578 Variant: voltijd Visitatiedatum: 5 april 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2007 2/59 NQA - visitatie Fontys

Nadere informatie

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Civiele Techniek

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Civiele Techniek AVANS Hogeschool HBO-Bachelor Civiele Techniek Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/57 NQA - Avans Hogeschool: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen Civiele Techniek Managementsamenvatting

Nadere informatie

Resultaten NSE Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn. Mei Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie

Resultaten NSE Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn. Mei Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie Resultaten NSE 2017 Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn Mei 2017 Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie 2 Inleiding Hogeschool Inholland (Inh) voert voor de dertiende

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Visitatiedatum: 31 oktober 2006 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg 5 Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Master Special Educational Needs, bestaande uit 4 opleidingen: - de opleiding leraar speciaal onderwijs algemeen (LSO dt); - de opleiding leraar speciaal

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Commerciële Economie, hbo-bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Arnhem en Nijmegen Visitatiedatum: 19 juni 2007 Netherlands Quality

Nadere informatie

Competentie 1 Ondernemerschap Initiëren en/of creëren van producten en/of diensten, zelfstandig en ondernemend.

Competentie 1 Ondernemerschap Initiëren en/of creëren van producten en/of diensten, zelfstandig en ondernemend. Naam student: Studentnummer: Evaluatieformulier meewerkstage CE In te vullen door de bedrijfsbegeleider van de stage biedende organisatie voorafgaand aan het eindgesprek met de stagedocent. De stagiair

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Opleiding: Integrale Veiligheid, hbo-bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 3 juni 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Groningen

Hanzehogeschool Groningen, Groningen Hanzehogeschool Groningen, Groningen Opleiding: Opleiding voor Logopedie; hbo-bachelor Croho: 34578 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 20 mei 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2008

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 4 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007 2/54 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hogeschool HBO Nederland

Hogeschool HBO Nederland Hogeschool HBO Nederland Opleiding: Variant: Locaties: Management, Economie & Recht; voltijd hbo-bachelor; Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, Rotterdam, Utrecht, Weert en Zwolle Visitatiedatum: 2 november

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Sittard

Hogeschool Zuyd, Sittard Hogeschool Zuyd, Sittard Opleiding: Small Business & Retail Management Niveau: hbo bachelor Croho: 34422 Varianten: voltijd/duaal Visitatiedatum: 26 en 27 september 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

HBO en HBO-niveau in het CAM veld

HBO en HBO-niveau in het CAM veld HBO en HBO-niveau in het CAM veld Voorzitter SNRO: Drs. Johan Boogaars 3 oktober 2013. Inleiding Op dit moment worden er door verzekeraars maar ook beroepsverenigingen en koepels stellingen geponeerd en

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar Opleiding: Varianten: Werktuigbouwkunde voltijd en deeltijd Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Tilburg

Avans Hogeschool, Tilburg Avans Hogeschool, Tilburg Opleidingen: Varianten: Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 4 en 5 november 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht,

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s Hertogenbosch

Avans Hogeschool, s Hertogenbosch Avans Hogeschool, s Hertogenbosch Opleiding: Informatica Varianten: voltijd en duaal Visitatiedata: 5 en 6 oktober NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Groningen

Hanzehogeschool Groningen, Groningen Hanzehogeschool Groningen, Groningen Opleiding: Elektrotechniek; hbo-bachelor Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 15 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2008

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda en 's-hertogenbosch Opleiding: Vormgeving, hbo-bachelor Croho: 39111 Varianten: Voltijd en deeltijd

Avans Hogeschool, Breda en 's-hertogenbosch Opleiding: Vormgeving, hbo-bachelor Croho: 39111 Varianten: Voltijd en deeltijd Avans Hogeschool, Breda en 's-hertogenbosch Opleiding: Vormgeving, hbo-bachelor Croho: 39111 Varianten: Voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 9 oktober 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Sitard

Hogeschool Zuyd, Sitard Hogeschool Zuyd, Sitard Opleiding: MZD bachelor; deeltijd Croho: 34538 Opleiding: PBM, bachelor; voltijd Croho: 34125 Visitatiedatum: 14 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007

Nadere informatie

Informatie werkplekleren

Informatie werkplekleren Informatie werkplekleren Pabo Venlo 2014-2015 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Stagedagen Blz. 4 Stageweken Blz. 4 Jaaroverzicht 2014-2015 Blz. 5 Opleidingsprogramma Blz. 6 Propedeusefase Hoofdfase Afstudeerfase

Nadere informatie

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten PR 180724 V1 Beroepscompetentie- profiel Afgeleid van de niveaubepaling NLQF, niveau 6 heeft RBCZ kerncompetenties benoemd voor de complementair/alternatief therapeut. Als uitgangspunt zijn de algemene

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Maastricht

Hogeschool Zuyd, Maastricht Hogeschool Zuyd, Maastricht Opleiding: Communication & Multimediadesign, hbo bachelor; Varianten: Voltijd Visitatiedata: 12 oktober 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2006 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Communicatie, hbo bachelor Croho: 34405 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/63

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Heerlen

Hogeschool Zuyd, Heerlen Hogeschool Zuyd, Heerlen Opleiding: Technische Informatica, HBO Bachelor Croho: 34475 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 21 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/51 NQA - visitatie

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Zeeland. Postbus AJ VLISSINGEN

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Zeeland. Postbus AJ VLISSINGEN College van Bestuur Hogeschool Zeeland Postbus 364 4380 AJ LISSINEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Opleiding: Bestuurskunde & Overheidsmanagement hbo-bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34464 Visitatiedatum: 25 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Maritiem

Nadere informatie

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport Hogeschool Dirksen B.V. De heer D. van der Mark, directeur Postbus 3090 6802 DB ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs OCW Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136- II Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw accreditatiekader Het accreditatiekader voor bestaande opleidingen

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; Visitatiedatum: 10 oktober 2006

Hogeschool Rotterdam. Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; Visitatiedatum: 10 oktober 2006 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Varianten: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 10 oktober 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2006

Nadere informatie

Hogeschool Arnhem en Nijmegen

Hogeschool Arnhem en Nijmegen Hogeschool Arnhem en Nijmegen Opleiding: Management in Zorg, hbo-bachelor Locatie: Nijmegen Croho: 34538 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 26 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

BIJLAGE 1: UITKOMST ONDERZOEK NEWSCHOOL.NU TE HARDERWIJK

BIJLAGE 1: UITKOMST ONDERZOEK NEWSCHOOL.NU TE HARDERWIJK BIJLAGE 1: UITKOMST ONDERZOEK NEWSCHOOL.NU TE HARDERWIJK INHOUD Uitkomst onderzoek Newschool.nu te Harderwijk 3 2 en oordelen per onderliggende onderzoeksvraag 4 3 Samenvattend oordeel 10 Bijlage 1A: Overzicht

Nadere informatie

BASISGGEVENS. Naam Functie

BASISGGEVENS. Naam Functie 1 BASISGGEVENS Soort aanvraag:: Nieuwe opleiding De startdatum van de Ad opleiding is gepland per 1 september 2018. Hiermee is te verwachten dat deze nieuwe opleiding valt onder de nieuwe wetgeving rond

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde AVANS Hogeschool HBO-Bachelor Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/61 NQA - Avans Hs.: audit bestaande hbo-bachelor Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde

Nadere informatie

Fontys Hogeschool Tilburg

Fontys Hogeschool Tilburg Fontys Hogeschool Tilburg Opleidingen: Docent Beeldende Kunst en Vormgeving, voltijd & deeltijd, hbo-bachelor, croho 39100 Vormgeving Visuele Communicatie, voltijd, hbo-bachelor, croho 39111 Visitatiedata:

Nadere informatie

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting Studiejaar 2-2 Inhoudopgave Inleiding Samenvatting De enquete vragen De resultaten 7 2 Inleiding De Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE)

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Varianten: Verpleegkunde, hbo bachelor voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 27 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2006 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda

Avans Hogeschool, Breda Avans Hogeschool, Breda Opleiding: Management in de Zorg; hbo-bachelor Varianten: deeltijd Croho: 34538 Visitatiedatum: 26 september 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007 2/55 NQA

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Werkdocument 1 Opleidingsconcept

Werkdocument 1 Opleidingsconcept Samenvatting De basis van de samenwerking binnen Samenscholing.nu is de gezamenlijke visie op de eisen waaraan onderwijskrachten in Rotterdam moeten voldoen. De aard van de opleiding is afgestemd op het

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Communication & Multimedia Design, hbo-bachelor; Croho: 34092 Variant: Voltijd Visitatiedatum: 10 juli 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie