AVANS Hogeschool, Breda

Transcriptie

1 AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Elektrotechniek; hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 7 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2008

2 2/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 30 Onderwerp 4 Voorzieningen 33 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 37 Onderwerp 6 Resultaten 40 Deel C: Bijlagen 45 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 46 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 51 Bijlage 3: Bezoekprogramma 55 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 56 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 62 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 3/65

4 4/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 5/65

6 6/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Elektrotechniek van AVANS Hogeschool in Breda heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek had plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het is begonnen in juli 2008, toen het informatiedossier bij NQA is aangeleverd. Het informatiedossier bestond uit een positiedocument, een startdocument en bijlagen. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding op 7 oktober 2008 bezocht. Het panel bestond uit: de heer ing. H.H. (Herman) Tuininga, dagvoorzitter en domeinpanellid; de heer dr. ir. C. (Chris) Verhoeven, domeinpanellid de heer P. (Paul) de Vries, studentpanellid; de heer drs. L. (Leen) Koekebakker, NQA-auditor. Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen, met lesgeven, beoordeling en toetsing minstens op het niveau van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntschaal onvoldoende, voldoende, goed en excellent, conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6. Als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit facetrapport vormt de basis van het onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Avans Hogeschool is op 1 januari 2004 ontstaan door een fusie van Hogeschool Brabant en Hogeschool s-hertogenbosch. Verspreid over 40 bachelor- en masteropleidingen studeren bij Avans Hogeschool ongeveer studenten. Er werken circa medewerkers. De school heeft vestigingen in Breda, s Hertogenbosch en Tilburg. NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 7/65

8 Avans Hogeschool profileert zich als een topinstituut dat toekomstige beroepsbeoefenaren opleidt tot excellente professionals, die zichzelf en hun beroep voortdurend blijven ontwikkelen. Daarnaast wil Avans voor specifieke bedrijven en organisaties een vanzelfsprekende partner zijn in het ontwikkelen en delen van kennis. Avans Hogeschool heeft de opleidingen organisatorisch ondergebracht in 19 academies. Eén daarvan is de Academie voor Technologie en Management (ATM) met opleidingen in Tilburg en Breda. In Tilburg biedt de academie de opleidingen Technische Bedrijfskunde en Gezondheidszorgtechnologie aan, in Breda de opleidingen Werktuigbouwkunde, Mechatronica en Elektrotechniek. In september 2008 zijn daar de opleidingen Technische Informatica en Integrale Veiligheid bijgekomen. De hogeschool voert de opleiding Elektrotechniek in drie varianten uit: voltijd, deeltijd en duaal. De voltijdse variant bestaat al sinds Toen was elektrotechniek één van de opleidingen van HTS St. Virgilius. De duale variant is in 1998 uit de startblokken gekomen, de deeltijdse variant in Deze laatste variant had tijdens het bezoek dus nog geen volledige cyclus van vier jaar doorlopen. Op de bezoekdatum studeerden bij de opleiding 372 studenten, waarvan 253 in voltijd, 86 in deeltijd en 33 duaal. Er werkten 20 docenten, die samen 12,61 fte bezetten. Van de twintig docenten hebben twaalf een (grote) vaste aanstelling (11,6 fte), acht werken in deeltijd (1,01 fte). Er zijn vier labondersteunende medewerkers. Hun formatieomvang is 3,69 fte. De opleiding Elektrotechniek is in 2002 gevisiteerd. Een door de HBO-raad ingestelde commissie bezocht in dat jaar alle hogescholen met een opleiding Elektrotechniek en schreef naar aanleiding van die bezoeken het rapport Inspanning onder hoogspanning. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst hebben twee NQA-auditoren het informatiedossier gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Daarna bereidden de panelleden zich in de periode augustus 2008 oktober 2008 inhoudelijk voor op het bezoek. Zij bestudeerden het informatiedossier, formuleerden vraagpunten en hun voorlopige oordelen op basis van argumenten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQAauditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een speciaal voor dit doel georganiseerde vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. 8/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

9 De opleiding heeft in het startdocument kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel Het bezoek was op dinsdag 7 oktober NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er waren tijdens het bezoek gesprekken met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de dagvoorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. Voorafgaand aan het bezoek was er op 14 april 2008 een generieke instellingsaudit. De audit richtte zich op de onderwerpen programma, voorzieningen en interne kwaliteitszorg voor zover die op concernniveau gestalte krijgen. Over de instellingsaudit is een rapportage opgesteld, die in dit rapport is verwerkt. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in oktober 2008 een concept van het facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is ook in oktober 2008 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Dit rapport is uiteindelijk in november 2008 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 9/65

10 vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie of een beoordeling voor de deeltijdse en de duale varianten afwijkt van de voltijdse variant, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijd en de duale opleidingen dezelfde argumenten en oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien deze opleidingsvarianten inhoudelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 10/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Opleiding Elektrotechniek Breda Onderwerp/Facet Voltijd Deeltijd Duaal Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen goed goed goed 1.2 Niveau bachelor goed goed goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO voldoende voldoende voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed goed goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed goed goed 2.4 Studielast goed goed goed 2.5 Instroom goed goed goed 2.6 Duur voldaan voldaan voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed goed goed 2.8 Beoordeling en toetsing goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen HBO goed goed goed 3.2 Kwantiteit personeel goed goed goed 3.3 Kwaliteit personeel goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen goed goed goed 4.2 Studiebegeleiding voldoende voldoende voldoende Totaaloordeel positief positief positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten goed goed goed 5.2 Maatregelen tot verbetering voldoende voldoende voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau voldoende voldoende voldoende 6.2 Onderwijsrendement goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 11/65

12 Doelstelling van de opleiding Aan de drie facetten van het onderwerp doelstelling opleiding is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp doelstelling opleiding is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Programma Het facet 2.1 (eisen HBO) is voldoende beoordeeld. Facet 2.6 (duur) kreeg het oordeel voldaan en de facetten 2.2 (relatie doelstellingen en inhoud programma), 2.3 (samenhang), 2.4 (studielast), 2.5 (instroom), 2.7 (afstemming tussen vormgeving en inhoud) en 2.8 (beoordeling en toetsing) kregen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp programma is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Inzet van personeel Aan de drie facetten van het onderwerp inzet van personeel is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp inzet van personeel is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Voorzieningen Facet 4.1 (materiële voorzieningen) is goed beoordeeld, facet 4.2 (studiebegeleiding) kreeg het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp voorzieningen is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Interne kwaliteitszorg Aan het facet 5.1 (evaluatie resultaten) is het oordeel goed toegekend. Facet 5.2 (maatregelen tot verbetering) is voldoende beoordeeld en facet 5.3 (betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld) goed. Het oordeel op het onderwerp interne kwaliteitszorg is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Resultaten Aan facet 6.1 (gerealiseerd niveau) is het oordeel voldoende toegekend. Facet 6.2 (onderwijsrendement) is goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp resultaten is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool in Breda positief is. 12/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

13 Deel B: Facetten NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 13/65

14 14/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De Academie voor Technologie en Management van Avans Hogeschool biedt de opleiding Elektrotechniek in Breda in drie varianten aan: voltijd, deeltijd en duaal. Er is één studieprogramma. Bepalend voor de inhoud van het studieprogramma zijn drie documenten: (1) Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek (2002), Profiel van de Bachelor of Engineering (2006) en (3) Opleidingskader ATM - Bachelor of Engineering (2007). De Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek zijn in 2002 vastgesteld door het Clusteroverleg Opleidingen Elektrotechniek. De kwalificaties bestaan uit 15 beroepscompetenties en 10 algemene competenties. De beroepscompetenties zijn gebaseerd op de driedeling in de arbeidsmarkt (maken, sturen en vertalen) en de levenscyclus van een product (initiatie, ontwerpen, productie en beheer). De 10 algemene competenties zijn afgeleid van de 10 generieke kernkwalificaties voor de HBO-bacheloropleidingen. Het document Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek (2002) is door experts gevalideerd en opgenomen in het register van de HBO-raad. Het Profiel van de Bachelor of Engineering is in opdracht van het Cluster Engineering opgesteld door een speciaal voor dit doel ingestelde werkgroep. In het cluster zijn de opleidingen verenigd die afgestudeerden kwalificeren als bachelor of engineering. Het Profiel van de Bachelor of Engineering (2006) heeft de instemming van de raad van advies van het Cluster Engineering. De leden van deze raad zijn vertegenwoordigers van het georganiseerde bedrijfsleven. Daarnaast is het profiel besproken in een door de FME georganiseerde ledenbijeenkomst. Centraal in het profiel staan vier generieke competenties: inzicht krijgen, ontwerpen, plannen en uitvoeren. Deze competenties gelden voor alle opleidingen die recht geven op het voeren van de titel bachelor of engineering. De competenties zijn contextloos geformuleerd, daarom moeten ze per opleiding worden geconcretiseerd en toegelicht. De Academie voor Technologie en Management van Avans Hogeschool heeft dat voor de opleiding Elektrotechniek gedaan in het Opleidingskader ATM. Voor de opleiding Elektrotechniek bevat de uitwerking in het Opleidingskader kenmerkende beroepscontexten, branches, rollen, taken, beroepsproducten en groeiperspectieven van de elektrotechnische ingenieur. De omschrijvingen zijn gebaseerd op de Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek van 2002 en NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 15/65

16 afgestemd op regionale eisen. In 2006 en 2007 is het Opleidingskader ATM besproken in de werkveldadviesraad van de Academie voor Technologie en Management (WAR). Uit verslagen van de WAR, die tijdens het bezoek ter inzage lagen, blijkt dat de raad met het opleidingskader heeft ingestemd. De WAR bestaat uit 11 personen. De leden zijn functionarissen in het beroepenveld waarvoor de opleidingen van ATM de studenten opleiden. Het panel concludeert dat de opleidingskwalificaties van de opleiding Elektrotechniek aansluiten bij de eisen die door de beroepspraktijk worden gesteld aan een opleiding in het domein engineering. Deze opleidingskwalificaties zijn gevalideerd door de WAR. Het oordeel is goed. Het Opleidingskader ATM is door de opleiding Elektrotechniek per periode uitgewerkt in een matrix. Een periodematrix bevat richtinggevende uitspraken over doel, inhoud, vormgeving en toetsing van het onderwijs in de betreffende periode. Het panel heeft in het Startdossier geen internationaal referentiekader, specifiek gericht op het domein engineering, aangetroffen. Bij navraag tijdens het bezoek bleek dat zo n kader niet bestaat. Er zijn geen internationale standaarden. Wel beschikt de opleiding Elektrotechniek over programmavergelijkingen met twee opleidingen Electrical en Electronical Engineering in Bath en Bristol in Groot-Brittannië. Uit deze vergelijkingen blijkt dat doelen en programma van de opleiding Elektrotechniek in Breda en de Engelse opleidingen veel overeenkomsten vertonen. Verschillen zijn er nauwelijks. Facet 1.2 Niveau bachelor Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool in Breda leidt de studenten op tot elektrotechnisch ingenieur. Het inhoudelijk kader van de opleiding bestaat uit drie documenten: (1) Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek (2002), Profiel van de Bachelor of Engineering (2006) en (3) Opleidingskader ATM: Bachelor of Engineering (2007). Afgestudeerde elektrotechnische ingenieurs zijn volgens deze documenten breed opgeleid en functioneren op hbo-bachelorniveau. De opleiding Elektrotechniek verantwoordt zich voor het hbo-niveau en het niveau bachelor in het Startdossier en in het ATM-Opleidingskader. De opleiding gebruikt de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bacheloropleidingen voor de verantwoording van het hbo-niveau. De vijf Dublin descriptoren gebruikt zij voor de verantwoording van het niveau bachelor. In het ATM-Opleidingskader heeft de opleiding de Dublin descriptoren, de beoogde doelen van het onderwijs, de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bachelor 16/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

17 opleidingen en de in 2002 landelijk overeengekomen kwalificaties in een schema aan elkaar gekoppeld. Hieruit valt op te maken dat bijvoorbeeld de descriptor communicatie overeenkomt met de hbo-kernkwalificaties sociaalcommunicatieve bekwaamheid en basiskwalificering voor managementfuncties. De Dublin descriptor communicatie en de twee hbo-kernkwalificaties worden afgedekt door negen landelijke competenties (programma van eisen opstellen, keuze maken, projectplan opstellen, ontwerpen, samenstellen, productierijp maken, optimaliseren, opleveren, in bedrijf stellen) en vijf periodedoelen (het bouwen van een Goldbergmachine, het analyseren van een bedrijf, het analyseren van een bedrijf gericht op de aspecten bedrijfskunde, duurzaamheid en communicatie). Het panel concludeert dat de opleiding in het Opleidingskader ATM afdoende aantoont dat de beoogde eindkwalificaties aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel over dit facet is goed. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Vt: goed Dt: goed Du: goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De opleiding Elektrotechniek heeft eindkwalificaties van de opleiding, beroepsperspectieven, periodedoelen, studieprogramma, de onderwijspraktijk en de toetsing beschreven in het Opleidingskader ATM en in het Groot Curriculum Overzicht. Volgens het Opleidingskader ATM leidt de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool haar studenten op tot startbekwame beroepsbeoefenaren in de elektrotechniek. Startbekwaam houdt volgens de opleiding in dat de afgestudeerden in staat zijn te functioneren als elektrotechnisch ingenieur. De toepassing van elektriciteit als energiedrager en/of informatiedrager is het gemeenschappelijke kenmerk van de activiteiten die voortvloeien uit deze functie. Afgestudeerden van de hogere beroepsopleiding Elektrotechniek kunnen in de industrie, bij toeleverende bedrijven, bij de overheid of als zelfstandig gevestigd ondernemer hun werk verrichten. Mogelijke functies zijn accountmanager, adviseur, consultant, service maintenance engineer, calculator, acquisiteur, beheerder, inkoper, leidinggevende, manager, service engineer, test engineer, verificator/inspecteur en ondernemer. De opleiding gebruikt de omschrijvingen in het ATM-Opleidingskader als uitgangspunt voor inhoud en vormgeving van het studieprogramma. Deze omschrijvingen zijn gebaseerd op de in 2002 landelijk overeengekomen competenties en de competenties in het Profiel van de Bachelor of Engineering (2006). NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 17/65

18 Een van de aanwezige leden van de werkveldadviesraad vertelde het panel tijdens het bezoek dat de raad instemt met het inhoudelijk kader zoals door de opleiding in het Opleidingskader ATM is vastgelegd. De raad vindt de gekozen formuleringen passend voor de beroepspraktijk van de elektrotechnisch ingenieur. Bovendien weerspiegelen de omschrijvingen het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. Het panel concludeert dat het ATM-Opleidingskader in samenspraak met het beroepenveld tot stand is gekomen en goed aansluit bij de beschreven functies. Ook stelt het panel vast dat de werkzaamheden van een beginnend beroepsbeoefenaar een hogere beroepsopleiding vereisen. Het oordeel is goed. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Vt: voldoende Dt: voldoende Du: voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De opleiding Elektrotechniek van Hogeschool Avans wordt in Breda in drie varianten uitgevoerd: voltijd, deeltijd en duaal. In elke variant zijn het verwerven en toepassen van beroepsgerichte kennis steeds terugkerende elementen in de beroepsontwikkeling van de studenten. Kennisverwerving gebeurt vooral door de bestudering van beroepsgerichte literatuur. De toepassing ervan in opdrachten, bij het oplossen van beroepsproblemen en het maken van beroepsproducten. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding bij alle onderwijseenheden Nederlands- en/of Engelstalige literatuur voorschrijft. Daarnaast worden de studenten aangemoedigd om ook zelf literatuur te vinden en te selecteren. Voorts worden de studenten gestimuleerd om de ontwikkelingen in de beroepspraktijk bij te houden. De studenten komen door de voorgeschreven literatuur onder meer in aanraking met de onderwerpen elektrische netwerken, ontwerpen en programmeren, elektronische vermogencontrole, computernetwerken, telecommunicatie, regeltechniek, rapporteren, communiceren en bedrijfskunde. De voorgeschreven literatuur is volgens het panel toereikend. De studenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat zij de literatuur niet of gedeeltelijk bestuderen. Zij beperken zich tot de syllabi en de dictaten die de docenten 18/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

19 hen verstrekken, het internet en de kennis opgedaan tijdens de colleges. De voorgeschreven boeken gebruiken zij vooral als naslagwerk. Het panel heeft voorts vastgesteld dat de studenten weinig of geen gebruik maken van artikelen in vakbladen en lichtwetenschappelijke tijdschriften. Doen ze dat wel, dan zijn de artikelen afkomstig uit de syllabi die ze van de docenten hebben gekregen. Zij zoeken de artikelen niet zelf op. Een direct gevolg hiervan kan zijn dat de studenten na hun studie de weg naar gangbare bronnen niet weten te vinden, omdat ze hierin onvoldoende zijn getraind. Een belangrijk gemis voor afgestudeerde elektrotechnische engineers, die werken in een snel veranderende omgeving en in hun werk bovendien te maken krijgen met continue veranderende beroepsregels. Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek aan de hand van de door de opleiding ter inzage gelegde studiehandleidingen geconstateerd dat de docenten in hun onderwijs beroepsgericht studiemateriaal gebruiken. Een groot deel daarvan is afkomstig uit de beroepspraktijk. Alle docenten koppelen aan een studieonderdeel een beroepsauthentieke opdracht. De basis van deze opdrachten is een beroepsprobleem van de elektrotechnisch ingenieur. De studenten lossen deze problemen meestal in groepen op. De uitkomst van een beroepsauthentieke opdracht is over het algemeen een beroepsproduct. Voorbeelden van beroepsproducten die door de studenten worden gemaakt, zijn trillingssensoren, inductieve en capacatieve sensoren, een Goldbergmachine, een windtunnel, een ontwerp noodverlichtingplan en een ontwerp voor een productiebedrijf voor een nietcomplex samengesteld product. Het panel vindt deze beroepsproducten, die tijdens het bezoek ter inzage lagen, relevant voor de beroepspraktijk. De Goldbergmachine verdient volgens het panel een aparte vermelding. De machine staat in het eerste studiejaar op het programma. Om deze machine te kunnen maken is naast technisch vernuft ook teamwerk en multidisciplinair overleg nodig. Het is voor de studenten de eerste kennismaking met systems engineering. Tijdens het ontwerp- en productieproces leren de studenten dat een systeem niet zomaar een samenvoeging van deelsystemen kan zijn. De interfaces dienen goed gedefinieerd te worden, zodat de delen ook als een systeem kunnen functioneren. De ouders van de studenten worden na afloop van de periode uitgenodigd in de hogeschool om de gemaakte machines te komen bekijken en mede te beoordelen. De docenten vragen van de studenten om bij alle producten die zij maken een schriftelijke verantwoording te schrijven. Het panel heeft een aantal van deze schrijfproducten gezien en vond die moeilijk leesbaar en daardoor onbegrijpelijk en niet te volgen, zeker voor niet-ingewijden. De producten bevatten bijvoorbeeld conclusies zonder uitleg en schema s en technische termen zonder toelichting. Het panel heeft de opleiding geadviseerd meer tijd en aandacht aan de schrijfvaardigheid van de studenten te besteden, bijvoorbeeld door een training publiekgericht schrijven. Groei in competentieontwikkeling stimuleert de opleiding doordat zij de problemen in de loop van de jaren complexer maakt en bij de opdrachten minder specificaties verstrekt. Bovendien moeten de studenten het geleerde toepassen in andere contexten waardoor een beroep wordt gedaan op hun transfervaardigheden. Het panel constateert dat door deze aanpak de leersituaties gelijkenis vertonen met beroepssituaties. De studenten overleggen met elkaar, leggen resultaten vast, maken NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 19/65

20 beroepsproducten en presenteren en verdedigen die, steeds in een andere context. De studenten lieten zich tijdens het bezoek positief uit over deze wijze van werken in de opleiding. Evaluaties van de opleiding bevestigen deze uitspraken van de studenten. De opleiding schakelt in elke fase van de studie gastdocenten in, soms voor één bijeenkomst soms voor een hele cursus. De eerstejaarscursus Opwekking, distributie en verbruik van elektrische energie bijvoorbeeld wordt geheel door een gastdocent van Essent verzorgd. De studenten oordelen positief over de inzet van gastdocenten, zo bleek tijdens het bezoek. De gastdocenten belichten volgens de studenten de beroepswerkelijkheid van de elektrotechnisch ingenieur vanuit een specifieke invalshoek en vertellen over de praktijk. Daarnaast komen de studenten door de gastsprekers in contact met actuele ontwikkelingen in het beroepenveld. Actuele ontwikkelingen komen ook de opleiding binnen door de partnerships die de opleiding sluit met bedrijven in de regio. Voorbeelden van bedrijven zijn Hoppenbrouwers Elektrotechniek, Control Techniques, Essent en Vitelec. In de partnerships maakt de opleiding afspraken over de samenwerking op het gebied van onderwijsontwikkeling en -uitvoering, professionalisering en marketing. Een van de onderwijskundige uitgangspunten voor de opleiding is dat binnenschools leren alleen niet voldoende is. De studenten moeten een deel van de beoogde competenties ook oefenen in het elektrotechnische werkveld zelf. Dat gebeurt in de voltijdse variant door stages in het tweede en derde jaar en tijdens de afstudeerfase in het vierde jaar. De tweedejaars stage is bestemd voor havo-gediplomeerden. Mboafgestudeerden zijn vrijgesteld van deze stage. De studielast is zes studiepunten. De derdejaars stage is voor alle studenten. De doelen van de stages zijn oriëntatie op de beroepspraktijk en de beroepsmogelijkheden, het opdoen van werkervaring in een professionele organisatie en toepassing in de werksituatie van wat op school is geleerd, het planmatig uitwerken van opdrachten en reflectie op eigen gedrag. Aan het eind van de stage schrijven de studenten een product- en een procesverslag. Voorbeelden van producten die de studenten tijdens de derdejaars stage maken, zijn een database ontwerp rioolsysteem voor de gemeente Breda, optimalisatie sproeisysteem, een elektrostatische windenergie converter en een beschrijving over de werking van een regelkast. Deze producten lagen tijdens het bezoek ter inzage. De sociaalcommunicatieve vaardigheden presenteren, vergaderen, onderhandelen, conflicthantering, leiding geven en samenwerken, de generieke competenties en relevante technische vaardigheden als meten en het ontwerpen met een pakket worden door de voltijdstudenten binnenschools geleerd en zowel binnenschools als buitenschools geoefend en toegepast. De deeltijdstudenten verwerven de technische vaardigheden binnenschools via het studieprogramma. De generieke competenties en de sociaal communicatieve competenties verwerven zij in het bedrijf waar zij werken. Om dit mogelijk te maken dienen alle deeltijdstudenten te beschikken over een passende werkplek en functie. De deeltijdstudenten doorlopen een verkorte leerroute, omdat zij vrijgesteld zijn van de stage. Zij moeten de opleiding een door de werkgever ondertekende functiebeschrijving kunnen overhandigen en een portfolio bijhouden waarin zij de opleiding inzicht verschaffen in hun ontwikkeling. 20/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

21 De duale studenten hebben een formeel dienstverband bij een werkgever. Zij werken drie dagen per week en gaan 2 dagen per week naar de hogeschool. Het duale programma begint in het derde studiejaar. Het programma van de eerste twee studiejaren is het voltijdse programma. Een van de kenmerken van de duale leerroute is de nauwe aansluiting van de leerprocessen van de studenten bij hun werkervaringen in het beroepenveld. Het instrument dat het leerproces van de studenten stuurt, is het portfolio dat elke duale student bijhoudt. Het panel heeft een aantal portfolio s van duale studenten gezien en geconstateerd dat op grond van het portfolio met de duale studenten afspraken worden gemaakt over de werkzaamheden die zij buitenschools uitvoeren, de competenties die zij op hun werkplek ontwikkelen, de producten die ze maken en de modulen die zij binnenschools volgen. De duale studenten sluiten jaarlijks met het bedrijf waar zij werken een leer-werkovereenkomst. Alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) sluiten hun studie af met een afstudeerproject, dat in een bedrijf, in binnen- of buitenland, moet worden uitgevoerd. Met dit project bewijzen de studenten dat ze in staat zijn zelfstandig extern geworven praktijkproblemen op te lossen. Alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) ontwikkelen basale onderzoeksvaardigheden in de modulen statistiek en onderzoeksmethodologie. In aansluiting op deze modulen voeren de studenten in het eerste en tweede jaar enkele onderzoeksopdrachten uit. Hierdoor leren ze informatie verzamelen, analyseren en verwerken en conclusies en aanbevelingen formuleren. Bovendien leren zij om beslissingen met onderzoeksgegevens te legitimeren. Alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) sluiten zoals al verwoord hun studie af met een afstudeerproject. Toegepast onderzoek is een bestanddeel van deze projecten. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat de studenten tijdens hun studie slechts zijdelings in aanraking komen met de internationale aspecten van hun toekomstige beroep. Voorbeelden van internationaliseringactiviteiten zijn het gebruik van Engelstalige literatuur, een moduul Engelse grammatica en spreekvaardigheid in het Engels, samenwerking met buitenlandse instellingen met het oog op dubbeldiplomering, stage in het buitenland en de mogelijkheid om in St. Nazaire (Frankrijk) een lessenreeks logica te volgen. In de Keuzegids zeggen de studenten dat de opleiding hen voldoende mogelijkheden biedt voor studie in het buitenland. Tijdens het bezoek bevestigden de studenten deze uitspraken in de Keuzegids, zij voegden er echter aan toe dat de opleiding hen daarin niet stimuleert. De opleiding Elektrotechniek evalueert met studenten en afgestudeerden de aansluiting van het studieprogramma op de beroepspraktijk. Uit de evaluatieverslagen die het panel heeft ingezien blijkt dat het overgrote deel van de studenten en de afgestudeerden positief oordeelt over de beroepsgerichtheid van het studieprogramma. Dit oordeel is tijdens het bezoek door studenten en afgestudeerden bevestigd. In verband met de kanttekeningen bij de literatuur, bij het onvoldoende gebruik van artikelen in vakbladen en lichte wetenschappelijke tijdschriften en het aspect internationalisering heeft het panel aan dit facet het oordeel voldoende toegekend. NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 21/65

22 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Vt: goed Dt: goed Du: goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: Avans voert de opleiding Elektrotechniek in drie varianten uit: voltijd, deeltijd en duaal. Er is één studieprogramma. Dit programma bestaat uit de major Elektrotechniek en de minoren Industriële automatisering, Energietechniek (opwekking en distributie van elektrische energie) en Embedded Systems Development. De studielast van de major is 180 studiepunten (EC), de studielast van de afzonderlijke minoren is 30 studiepunten. Alle studenten volgen verplicht de major Elektrotechniek en twee minoren, één domeinspecifieke minor, afkomstig uit de drie hierboven genoemde en een andere, bijvoorbeeld Avansbrede minor. De tweede minor mag ook een domeinspecifieke minor zijn. De opleiding Elektrotechniek is opgedeeld in zestien perioden van tien weken. Vier daarvan zijn gereserveerd voor de minoren, de overige twaalf voor de major. De inhoud van de major is aan de hand van vooraf opgestelde thema s, beroepscontexten en beroepsproducten verdeeld over deze perioden. Het onderwijs, de organisatie en de toetsing is per periode vastgelegd op een zogeheten periodematrix. Een periodematrix geeft de beroepstaak weer die de studenten in die periode binnen een bepaalde beroepscontext en in een bepaalde rol moeten uitvoeren. Voorts staat in de periodematrix hoe de studenten aan de taak moeten werken, wat de te realiseren beroepsproducten zijn, welke kennis, vaardigheden en houdingaspecten zij moeten verwerven en wat en hoe wordt getoetst. Tot slot is vermeld welke generieke hbo-kernkwalificaties en Dublin descriptoren de studenten gedurende de betreffende periode ontwikkelen. Een overzicht van de thema s en inhouden van de major Elektrotechniek is opgenomen in het Opleidingskader ATM. In het Groot Curriculum Overzicht is het programma van de opleiding uitgewerkt. In deze uitwerking is precies aangegeven hoe de competenties over de perioden verdeeld zijn, wat de leerdoelen zijn en hoe de toetsing is geregeld. Het deeltijdprogramma is afgeleid van het voltijdprogramma. Het is gebaseerd op het verkorte mbo-traject voor de voltijdstudenten. Het programma is inhoudelijk gericht op de industriële automatisering. Keuzemogelijkheden zijn er niet. Tijdens het bezoek bleek dat de deeltijdstudenten dit betreuren. In verband hiermee heeft de opleiding besloten om de deeltijdstudenten vanaf het studiejaar twee minoren aan te bieden: industriële automatisering en embedded systems development. 22/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

23 De duale studenten volgen in het eerste en tweede studiejaar het voltijdse programma. In het derde en vierde jaar is er geen standaard overzicht, maar worden er individuele studietrajecten afgesproken tussen de opleiding, de student en het bedrijf. De inhoud van de trajecten wordt vastgelegd in contracten en dienen goedgekeurd te worden door de voorzitter van de examencommissie. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat het programma de studenten (voltijd, deeltijd en duaal) de mogelijkheid biedt om de beoogde eindkwalificaties te verwerven. De leerdoelen en de eindkwalificaties zijn dekkend met elkaar. Het programma, de eindkwalificaties en de leerdoelen zijn beschreven in het Opleidingskader ATM en in het Groot Curriculum Overzicht. De curriculumcommissie bewaakt de inhoud van het programma en de afstemming van inhoud en leerdoelen op de beoogde eindkwalificaties. Een minpunt volgens het panel is de uitgebreidheid van de matrix die de opleiding voor elke periode maakt. De hoeveelheid aan informatie op de matrices zetten het onderhoud en de leesbaarheid ervan onder druk. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De samenhang in het studieprogramma wordt door de opleiding Elektrotechniek vanuit vier perspectieven bewaakt. Het eerste perspectief is het beroepsperspectief. Uitgangspunt voor de opleiding is dat de studenten zich geleidelijk ontwikkelen tot elektrotechnisch ingenieur, via de oriëntatie op opleiding en beroep in de propedeutische fase, het maken van relevante beroepsproducten in alle leerjaren en de oefening in de praktijk tijdens de stages in het tweede en derde leerjaar. Door deze aanpak worden de studenten gaande hun studie steeds competenter. In de afstudeerfase bewijzen ze dat ze kunnen functioneren als beginnend beroepsbeoefenaar. Het tweede perspectief heeft betrekking op de logische opbouw van het programma. De opleiding heeft het studieprogramma zo opgezet dat de studenten via opdrachten in de integrale lijn en de verwerving van kennis en vaardigheden in de conceptuele en de vaardighedenlijn de beoogde competenties ontwikkelen (zie ook 2.7). In elke fase van de studie en daarbinnen in elke periode oefenen de studenten beroepstaken, lossen zij beroepsproblemen op en maken zij beroepsproducten. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat dit gebeurt in steeds complexere contexten en op een steeds professioneler niveau van handelen. Het derde perspectief is de afstemming tussen binnen- en buitenschools leren. Er zijn stages in het tweede en derde jaar van de opleiding. De derdejaars stage is voor alle studenten verplicht. Tijdens deze stage voeren de studenten opdrachten uit binnen een bedrijf. Deze opdrachten kunnen velerlei vormen aannemen. Om de studenten zo goed NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 23/65

24 mogelijk op de stage voor te bereiden maken zij in het eerste en tweede jaar van de opleiding binnenschools kennis met zo veel mogelijk beroepstaken van de elektrotechnische engineers. De studenten zoeken zelf een stageplaats. Het vierde perspectief betreft de samenhang binnen de perioden. In het programma van de opleiding Elektrotechniek in Breda is elke periode door de toepassing van het leerlijnenmodel - samenhangend opgebouwd (zie 2.7). De curriculumcommissie bewaakt de samenhang in het curriculum, één van de instrumenten daarvoor is de periodematrix. In de Studenttevredenheidsonderzoeken 2006, 2007 en 2008, de HBO-Monitor 2006, de Keuzegids en de Evaluatie stage en afstuderen komt naar voren dat de studenten positief oordelen over samenhang in het programma en over de aansluiting van de stage bij het overig onderwijs. Het panel stelt vast dat de opleiding de studenten een samenhangend programma biedt. Het oordeel is goed. Facet 2.4 Studielast Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De beleidsuitgangspunten voor de aspecten studeerbaarheid en studielast zijn vastgelegd in het Opleidingskader ATM. Om een efficiënte leerroute van studenten te bevorderen, heeft de opleiding Elektrotechniek de studiejaren onderverdeeld in perioden van 10 weken. Dit is conform het jaarrooster van Avans Hogeschool. Elke periode heeft een vaste opbouw: 7 lesweken gevolgd door 3 weken voor zelfstudie en toetsing. Voor iedere periode wordt een lessentabel opgesteld waarin een overzicht staat van de modulen die in de betreffende periode aan de orde komen, evenals per module het aantal studiepunten, het aantal contacturen, de leerlijn waarbinnen de module valt en de toetsvormen. Er zijn zestien perioden. De voltijdse studenten brengen twaalf perioden daarvan door in de hogeschool en vier buitenschools voor stage en afstuderen. Deeltijdstudenten zijn vrijgesteld van praktijkverplichtingen, mits zij beschikken over een voor de opleiding relevante werkplek. Duale studenten werken vanaf het derde jaar van hun studie drie dagen en gaan 2 dagen per week naar de hogeschool. Zij hebben een formeel dienstverband met een arbeidsorganisatie. Het panel heeft vastgesteld dat de docenten voor elke periode en de daarin voorkomende onderwijseenheden handleidingen samenstellen. Hierin is voor de studenten informatie opgenomen over het onderwijs en de toetsing. Voor de stage en de afstudeerfase zijn aparte handleidingen beschikbaar. 24/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

25 De opleiding berekent per periode de studielast. In de meeste handleidingen beschrijven de docenten waar de studielast uit bestaat, zoals de te bestuderen studiestof, de te maken opdrachten, contacturen, projectoverleg, begeleiding en dergelijke. Achteraf onderzoekt de opleiding via evaluaties de gerealiseerde studielast. Zij onderneemt actie als daar aanleiding voor is. In het eerste studiejaar hebben de voltijdstudenten 13 contacturen per week. In de eerste periode van het tweede jaar is het aantal contacturen 11 voor havoafgestudeerden, 16 voor vwo-gediplomeerden en 21 voor mbo-gediplomeerden. In de tweede periode is het aantal contacturen voor alle studenten 18 uur, in de derde periode 17 en in de vierde periode zijn er 13 contacturen. In de minoren varieert het aantal contacturen tussen 13 tot 19 uur per week. De deeltijdstudenten gaan één middag en één avond per week naar de hogeschool. De studenten vertelden het panel dat aan het eind van elke onderwijsperiode de daarin geprogrammeerde onderwijseenheden worden afgerond en getoetst en iedere toets leidt tot een beoordeling op basis waarvan studiepunten worden toegekend. De beoordelingscriteria zijn vermeld in de handleidingen en in de toetsoverzichten. De toetsplanning wordt aan het begin van elke nieuwe periode bekend gemaakt. Roosters en studiemateriaal worden twee weken voor de start van een nieuwe periode verstrekt. De studenten vertelden het panel dat er wel eens problemen zijn met roosters en toetsen en de informatievoorziening, maar zij zeiden erbij dat deze problemen over het algemeen snel en adequaat opgelost worden. In de programma s van de duale en de voltijdse leerroute heeft de opleiding drempels gelegd die een evenwichtige competentieontwikkeling van de studenten moeten bevorderen. De studenten moeten aan omschreven eisen in de Onderwijs- en examenregeling voldoen voordat zij kunnen overstappen van de propedeuse naar de hoofdfase en voordat zij toegelaten worden tot de stage en de afstudeerfase. De voltijd en de duale studenten, met wie het panel tijdens het bezoek heeft gesproken, vinden de opleiding goed te doen. Volgens de studenten is de studielast voldoende gespreid over de duur van de opleiding. De voltijdstudenten vertelden het panel dat zij gemiddeld 25 tot 30 uur per week aan hun studie besteden. De studielast van de duale studenten is veertig uur per week. Voor de deeltijdstudenten, zo bleek tijdens het bezoek, hangt de tijd die zij aan de studie besteden vooral samen met de aard van het werk dat zij doen, de omvang daarvan en hun privéomstandigheden. Er zijn geen struikelvakken. Facet 2.5 Instroom Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du) 25/65

26 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het studiejaar stroomden 126 studenten de opleiding Elektrotechniek binnen, 84 studenten gingen naar de voltijdse, 33 naar de deeltijdse leerroute. Negen studenten stapten over van de voltijdse naar de duale leerroute. Voor aspirant-studenten geldt dat een diploma van havo, vwo, mbo of een document dat hieraan gelijkwaardig is, toelating geeft tot de opleiding. Uitgangspunt in het aansluitingsbeleid van de opleiding is de beginnende voltijdstudent met een havodiploma en een technisch instroomprofiel (Natuur & Techniek en Natuur & Gezondheid). Deze studenten doorlopen het volledige vierjarige studieprogramma, inclusief een oriënterende stage in het tweede jaar. Afgestudeerden met een WEB-diploma (mbo, niveau 4) in hetzelfde beroepsdomein komen in aanmerking voor vrijstellingen tot een omvang van 60 studiepunten. Vwo-afgestudeerden worden toegelaten met ieder profiel, maar voor degenen met het profiel Economie & Maatschappij geldt als aanvullende eis dat zij natuurkunde 1 in het pakket moeten hebben en degenen met het profiel Cultuur & Maatschappij wiskunde A1 en 2 en natuurkunde 1. Indien in het profiel van de aspirant-student de vereiste wiskunde en/of natuurkunde ontbreekt, biedt ATM een voorbereidende cursus wiskunde of natuurkunde aan. Voor voltijdstudenten is deelname niet verplicht, voor deeltijdstudenten wel. Deeltijdstudenten dienen vanaf het tweede studiejaar te beschikken over een voor de opleiding relevante werkplek en functie. Studenten die studeren en werken willen combineren kunnen vanaf het derde studiejaar de duale leerroute volgen. De opleiding Elektrotechniek onderhoudt samen met de andere opleidingen van de Academie voor Technologie en Management contacten met scholen voor voortgezet onderwijs en regionale opleidingscentra in de omgeving van de vestigingsplaats. Een uitingsvorm van deze samenwerking zijn afspraken met drie regionale opleidingscentra over een schakelprogramma voor geïnteresseerde mbo-leerlingen. Deze leerlingen kunnen in het laatste semester van hun opleiding een doorstroomprogramma volgen. Dit programma omvat een intensieve wis- en natuurkundecursus en biedt tevens een specifieke voorbereiding op het projectonderwijs van de opleiding Elektrotechniek. Zoals al gezegd: Mbo-afgestudeerden kunnen op basis van hun vooropleiding en het doorstroomprogramma aanspraak maken op een studieduurverkorting van één jaar (60 EC). Alle aspirant studenten kunnen op grond van elders verworven competenties vrijstellingen aanvragen. De procedure die hiervoor is ontwikkeld, is vastgelegd in de nota Instroombeleid (2008). De examencommissie beslist over de aanvragen. De studenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat zij het tempo en de werkdruk in de hogeschool hoger vinden dan in hun vooropleiding. Bovendien is de opleiding volgens hen theoretisch zwaarder. Deze verschillen worden door hen niet als een probleem ervaren. Ook lieten de studenten zich positief uit over de aansluiting qua vorm (zelfstandig werken en samenwerken). Zij ervaren geen al te grote verschillen in didactiek van hun vooropleiding en de hogeschool. In de Tevredenheidsonderzoeken 2006, 2007 en 2008 komt een zelfde beeld naar voren. 26/65 NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)