Kunstgeschiedenis,%CKV%en%Kunst%Algemeen% Interfacultaire%Lerarenopleidingen,%Universiteit%van%Amsterdam% 5%VWO%Montessori%Lyceum%Amsterdam%

Transcriptie

1 PAPER3 ONDERZOEKSINSTRUMENTEN Naamauteur(s) RosannavanGentMA Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Kunstgeschiedenis,CKVenKunstAlgemeen Vanintensiefkijkennaarkennis? Intensiefkijkenenkunstanalyseren InterfacultaireLerarenopleidingen,UniversiteitvanAmsterdam 5VWOMontessoriLyceumAmsterdam intensiefkijken,oppervlakkigkijken,perkins,efland,kunstbeschouwen Bibliografischereferentie #$ Studentnummer Begeleider(s) M.T.A.vandeKampMA,$Msc A.M.vanderVliesMA Beoordelaar(s)indienbekend Datum JannetvanDrieDr

2 INHOUDSOPGAVE 1. SAMENVATTINGVANPAPER Onderzoeksmethode 3 A)ONDERZOEKSONTWERP 3 B)ONDERZOEKSINSTRUMENTENENVERANTWOORDING 3 C)ONDERZOEKSGROEP 6 D)PROCEDURES 6 E)DATAANALYSE 6 3)LITERATUURLIJST 7 BIJLAGE1 OBSERVATIESCHEMA 8 BIJLAGE2 KUNSTANALYSEMATRIX 9 BIJLAGE3 NAMETINGTOETS 10 BIJLAGE4 TOETUITSLAGENVOORMETING 11! 2

3 1. Samenvattingpaper1 Ontwerphypotheseenontwerpregels Alsikleerlingenaandehandvanexemplarischeavontuurlijkekunstwerkenweetteenthousiasmeren omkunstbreder,langerendiepgaandertebekijkenenleerlingenleerwaaromditvanbelangis, verwachtikalsresultaatdeleerlingenmeerzelfstandigvragenopwerpenoverdevormgevingen betekenis(leergedrag),betereresultatenbinnenkunstbeschouwingsvertonen(leerresultaat). Ontwerpregels: X1:Delessenbevattenavontuurlijke 1 kunstvoorbeeldendievanuitobserverendlerenaandachtig, nauwkeurig,onderscheidendkijkvermogenbevorderen. X2:DelessenbevattendevierkijkstrategieënvanPerkinsdiedoormiddelvandialogischlernhet volgendegedragbijleerlingenbevordert:zichzelfvragenstellen,overeenstemmingzoeken,ideeën onderbouwen,elkaaraanmoedigentotspreken,vragenuitwisselen. X3:Delessenseriebevataffectieveleeractiviteitenwaardoorleerlingendebetekenisvankunstwerken beteraanvoelen,zijzichbeterinkunnenlevenindebedoelingenvandemakerendaardoorde waardevanhetkunstwerkbeterkunnenbegrijpenenbeoordelen. X4:DelessenreeksbevatdewerkvormreflectiefkijkenvolgensPerkinsdiezelfevaluatie(procesen product)vandeleerlingenbevordert 2.Onderzoeksmethode a.onderzoeksontwerp Ditzijndetemetenvariabelen: A. Toenamezelfstandigvragenopwerpenovervormgevingenvoorstelling(leergedrag). Vergelijkenvóórennainterventie:bevestigdbijmeeraanwezigheidvansociale,affectieveen visuelevaardigheden. B. Toenamekunstanalysevaardigheden(leerresultaat). Vergelijkenvóórennainterventie:bevestigdbijhogerescorevanbeschrijvingsvraag, betekenisinterpretatieenleerstrategieinzet(ziekunstanalysematrix). b. Onderzoeksinstrumentenenverantwoording Bijelkevariabelehoorteenmeting.Hieronderwordtbijelkevariabeledebijbehorendemeting beschreven. VariabeleA:Meting1observatieschema 1 OnderAvontuurlijke$kunstvoorbeeldenwordthetvolgendeverstaan:het$zijn$voorbeelden$waar$veel$ verschillende$invalshoeken$mogelijk$zijn;$het$zijn$voorbeelden$die$goed$aansluiten$bij$de$leefwereld$ van$de$leerling;$het$zijn$in$bepaalde$opzichten$toegankelijke$voorbeelden;$het$zijn$voorbeelden$die$ gelaagd$en$spannend$zijn$om$te$ontdekken;$het$zijn$belangrijke,$tijdloze,$noodzakelijke$en$prikkelende$ voorbeelden$(criteria$essentiële$vragen).$ 3

4 Deleerlingenzulleninles1en4ineendialogischeleergesprekdebetekenisvanexemplarische kunstvoorbeeldenbespreken.inles1zaldateenromantischkunstwerkzijneninles4een Impressionistischewerk.Deleerlingenzulleningroepjesvan3dekunstwerkenbesprekenen interpreteren.degroepssamenstellingisgebaseerdopdetoetsuitslagen;zwakke,gemiddeldeen sterkeleerlingenwordenbijelkaargeplaatst.ikzal1vandiegroepjesfilmentijdenshetdialogische leren;alsvoorennameting.dezewerkvormbiedtdegelegenheidomhetdenkenhoorbaartemaken. Deleerlingenwisselenvragenuit,luisterenaandachtignaarelkaar,onderbouwenhunideeënen zoekennaarovereenstemming(wegerif,2010).ikzalditprocesfilmenenaandehandvaneen observatieschemanagaanwelkleergedragtijdensdeoefeningenaanwezigzijn.opdezewijzekanik nagaanofdeleerlingenvragenopwerpenovervormgevingenvoorstelling.inhetobservatieschema gaiknainhoeverredespreekregelsvanhetdialogischelerenvoorkomen(socialedoelen),ofde leerlingenvragenopwerpenovervormgevingenbetekenis(affectieveenvisueledoelen).hetschema bevateengeslotencodering.ikwilaandehandvandeobservatienagaanofhetbedoeldegedrag vertoondwordt.hetschemaisgebaseerdophetobservatieinstrumentvanvanderwalenvande Grift.(2010)enopgebouwdaandehandvandedialogischespelenspreekregelsvanWegerifende affectieveleeractiviteitenophetniveauvanbeschrijven,analysereneninterpreteren. Voordeligaanditinstrumentisdathetfeitelijkegedraginzichtelijkwordtgemaakt,ikinformatiekan verzamelenindenatuurlijkecontextvandeklaseniknaastdegeluidsopnamehetgedragkan analyseren(zoalshetaanwijzenvanonderdelenopdeafbeelding).nadelenvanhetobservatie schemazijndatalleenhetdaadwerkelijkegedragwordtgeanalyseerdennietdeintenties,hetis tijdrovendenarbeidsintensief,ikhebeenaangepastschemamoetenontwerpendiede betrouwbaarheidreduceert,hetgedragvandeleerlingenonderinvloedvandecameraopnamekan veranderenenhetgedraglastigistescorenomdathetnieteenduidigis. VariabeleB:Meting2Kunstanalysematrix OmvariabeleBtemetenhebikeenbeoordelingmatrixvoordeKunstbeschouwingsopdrachtvorm gegeven.dezezalgebruiktwordenomdenametingmeeuittevoeren.dematrixisopgemaaktaan dehandvandeproblemendieikaandehandvanpraktijkenliteratuuronderzoekbinnendezeklas geanalyseerdheb: 4

5 5 Ongewenste antwoorden Wenselijke antwoorden Vraagvoormeting VragenNameting Eenvluchtige,smalleen onnauwkeurigekijkwijze (Perkins,1994) Eenlange,bredeen avontuurlijke,heldereen diepeengeorganiseerde/ gestructureerdemanier vankijken(perkins,1994) Beschrijfindriezinnen watjeziet. Beschrijfindriezinnen watjeziet. Gedesoriënteerde zoekpatronen; leerstrategieproblemen (Efland,2002) Kunstkijkenverbindenaan kennisvan symboolsystemen(sociaal cultureel)omzolangbreed ennauwkeurignaarkunst tekijken(efland,2002) Geefaanopwelke manierdekadrering,de camerabewegingenhet camerastandpunt bijdragenaanhet gevoelvaneengrote stad. Geefaanopwelke manierhet kleurgebruik,de compositieende ruimtebijdragenaan hetgevoelvaneen zondagmiddag. Eenbasalewaarneming vankunstwerken(bullot& Reber,2013) Kunstwaarderenophet niveauvankunstzinnig inzicht(betekenis)(bullot &Reber,2013) Beschrijfindriezinnen watjeziet. Beschrijfindriezinnen watjeziet. Eenperceptueleanalyse doorleerlingenvanhet kunstwerk(lederetal. 2013) Eencognitievebeheersing vankunstomdezete kunneninterpreterenen relaterenmaarookomte kunnenevaluerenomde cognitieveenaffectieve ontwikkelingen.(devierde envijfdestadiavolgens Lederetal.(2013). Noemdriefilmische middelen (vormgevingsaspecten) Noemdriebeeldende middelen (vormgevingsaspecten) diegebruiktworden omhetverhaalte vertellen. Opbasisvanbovenstaandeanalysezijndeproblemenonderdeongewensteantwoordeningedeeld endewensenonderhetwenselijkgedrag.vervolgenshebikdetoetsvragendieinlijnliggenmetde wensaanelkaargekoppeld.deze4vragenzullenookvoordenametingwordengebruiktomde invloedvandeinterventienategaan.ikhebvoor5leerlingen(vanzwaknaarsterk)gekozenenzalde toetsresultatenvandezeleerlingenvergelijken.omdatditdenavolgbaarheidvergroot. Voordelenaanhetvormenvandezematrixisdatkanwordennagegaaninhoeverredeproblemenzijn gereduceerdendeleerlingenzichmeerrichtinghetwenselijkgedraghebbenontwikkeld.nadeligvoor devoormetingwasdatandereleerlingantwoordensomsgeschikterwarenomhetniveaute illustreren.hetwasechternietmogelijkdezeantwoordenoptenemenomdatdenavolgbaarheiden ontwikkelingdannietnategaanis.

6 c. Onderzoeksgroep Mijntestgroep,diedeaanleidingvanditonderzoekwas,bestaatuit21leerlingenwaarvan5jongens ineen5vwokuaklas.indezetestgroepwordenmetingen1en2endeinterventieuitgevoerd.eris geenandere5vwoklasdiekunstalgemeenkrijgtduseencontroleuitvoerenbijeencontrolegroep, wasnietmogelijk.zowelhetobserverenalshetanalyserenvandetoetsresultatenzalbijeendeelvan deklaswordennagegaan(zietoelichtinghierboven). d. Procedure Ikvoereenvoormetinguitdiebestaatuitmeting2.Indenametingvoerikdezemetingenopnieuw uit.bijeenkomst1:deklaskomtbijeenvooreennormaleles(nognietdeontwerplessen)diezal startenmethetklassikaalafnemenvanvoormeting1(voortgangstoetskunstanalyse).de antwoordformulierenwordengecodeerd(leerlingenwordenaancijfersgekoppeld),zodatikdedata vanvoorennametingkanverbindenenvoorgaandeleerprestatieskanbetrekkenbijdedataanalyse. Ikverwachtdatdeleerlingendevragenserieushebbengemaaktomdatdezevoorhenalstoets gelden.deleerlingenhebbendestofopdewijzevoorbereiddievóórdeinterventiegebruikelijkwas. Tussendezebijeenkomstendeinterventielessenzitten6wekenwaarvan1vakantieweeken1 projectweek.inmiddelsisblok2cultuurvanderomantiekenrealimsmegestart.week48startde eersteinterventielesop23november.meting1zaldanwordenafgenomen.les4zaldezemeting opnieuwwordenafgenomenenzaldemeting2opnieuwwordenafgenomen.ditisdekunstanlyse opdrachtmetnieuwestof.daarbijmoetwordenmeegenomendatdeleerlingendeze toets misschieninminderserieuzematezullenmakenomdathetgeenofficiëlevoortgangstoetsis.verderis hetbelangrijktemeldendatinterventieles3van7decverplaatstwordtnaarvrijdag11decomdatde leerlingendiemaandageengeneralerepetitievandramahebben. e. Dataanalyse Binnenelkevariabelekrijgtelkemetingeeneigendataanalyse.Diekanvervolgenspervariabele wordengedaan,endaarnavoordegeheleconclusie.omdatmeting1wordtnagegaanopaanwezig gedragkanmakkelijkwordennagegaanofhetgewensteaanwezigegedragistoegenomen.descores opdevoorennametingwordenvergeleken. Deresultatenvanmeting2komenvoortuitwatdeleerlingenhebbeningevuld.Eriseen beoordelingsprocesvandeopdrachtmiddelseenrubricsdiegebaseerdisopindicatorenvansociale, affectieveenvisuelevaardigheden.devoormetingennametingwordenvergeleken.devraagis:iser een(significante)verbeteringvandescoresopmeting2?losvandepuntendieleerlingenkunnen halenvoorhetjuistbeantwoordenvandevragen,wilikinmijndataverwerkingnagaanofdeze antwoordendichternaardewenselijkeantwoordenzijntoegeschoven. 6

7 3. Literatuurlijst: Bullot,N.J.,Reber,R.(2013).Theartfulmindmeetsarthistory:Towardapsychohistoricalframework forthescienceofartappreciation.behavioralandbrainscience,36: Efland,A.D.(2002).ArtandCognition.IntegratingtheVisualArtsintheCurriculum.NewYork: TeachersCollegePress&Reston. LederH.,BelkeB.,Oeberst,A.,&Augustin,D.(2004).Amodelofaestheticappreciationandesthetic judgements.inbritishjournalofpsychology,95, Perkins,D.N.(1994).TheIntelligentEye.LearningtoThinkbyLookingatArt.LosAngeles:Getty Publications. VanderWal&VandeGrift.(2010).CALTonderzoeksinstrument:Lesobservatieformuliervoorhet evaluerenvanhetpedagogischdidactischhandelenvanleraren(trainingsversie). Wegerif,R.(2009).MindExpanding.Teachingforthinkingandcreativityinprimaryeducation.Oxford: OpenUniversityPress. 7

8 Observatieschema-tijdens-het-hardopdenken-4-Geobserveerd Gedrag- lln-5 lln-7- lln-17 Sociale-doelen-(Dialogisch-leren) de#leerling#wisselt#vragen#uit de#leerling#krijgt#en#neemt#de#kans#om#te#spreken de#leerling#luistert#aandachtig de#leerling#onderbouwt#zijn/haar#ideeën de#leerlingen#zoekt#overeenstemming# Affectieve-doelen tonen#zich#geinteresseerd nemen#actief#deel#aan#het#dialogische#gesprek vragen#dieper#door stellen#vragen tonen#waardering#voor#de#ander Visuele-doelen de#leerling#kijkt#aandachtig# de#leerling#bespreekt/roept#vragen#op#over#de#vormgeving vorm compositie ruimte licht kleur materiaal#techniek de#leerling#interperteert/#roept#vagen#op#over#de# betekenis

9 Beoordeling*matrix*Kunstbeschouwingsopdracht/*Na9meting Ongewenste*antwoorden** Wenselijke*antwoorden Toetsvraag Een$vluchtige,$smalle$en$onnauwkeurige$ Je$ziet$eerst$beelden$van$boven$van$een$ Ik$zie$een$groep$mannen$van$in$de$20$ Een$bovenaanzicht$van$een$stad$(New$ Eerst$beelden$vanuit$vogel$perspectief$ Je$ziet$veel$shots$van$de$grote$stad$New$ Een$lange,$brede$en$avontuurlijke,$heldere$ kijkwijze$(perkins,$1994) grote$stad.$dan$zie$je$een$groep$jongens$ hun$vingers$klikken.$ik$zie$een$hechte$ York).$Een$basketbalveld$met$een$groep$ van$een$stad$(new$york).$daarna$7$ York$aan$het$begin$van$het$fragment.$ en$diepe$en$georganiseerde/$ die$de$hele$tijd$knippen$met$hun$vingers$ groep,$die$met$elkaar$om$kunnen$ jongeren.$de$jongeren$dansen$over$de$ jongens$die$met$hun$vingers$knippen.$de$ Vervolgens$zie$je$een$klein$groepje$ gestructureerde$manier$van$kijken$(perkins,$ en$je$kan$goed$zien$dat$ze$macht$hebben$ gaan.$ze$zorgen$voor$veel$angst$om$ want$elke$keer$als$ze$langslopen$stoppen$ zich$heen. mensen$voor$ze$en$geven$ze$dingen. straat. jongens$gaan$zich$dan$dansend$door$de$ stad$verplaatsen. jongens$die$bij$een$sportplein$zitten$en$ met$z n$allen$met$hun$vingers$geluid$ maken,$je$ziet$ook$meteen$dat$ze$ behoorlijk$dominant$zijn$tegenover$de$ overige$mensen.$aan$het$einde$van$het$ 1994) fragment$zie$je$hoe$ze$een$puerto$ricaan$ 7 tegenkomen$en$meteen$verander$de$ sfeer,$ze$staan$stil$en$stoppen$met$het$ vingergeluid,$er$komt$een$soort$ vijandigheid. Leerlingen lln*5 lln*6 lln*7 lln*17 lln*14 Gedesoriënteerde$zoekpatronen;$ leerstrategie$problemen$(efland,$2002) Het$feit$dat$het$van$boven$wordt$gefilmd$ )standpunt$en$dat$de$camera$langzaam$ beweegt$over$alle$grote$gebiuwen$laat$ de$stad$nog$groter$en$ indrukwekkendewe$lijken.$ De$camera$begint$van$1$punt$in$een$ volgelvlucht$perspectief$het$laat$deels$ de$stad$zien$tot$het$bij$een$groep$ jongens$komt$daar$wordt$er$ ingezoomd$op$de$jongens$het$gevoel$ van$een$grote$stad$krijg$je$door$het$ perspectief$die$de$ruimte$duidelijk$ weergeeft.$ kadrering:$dinstant$shot$geen$presonen$ meer$rezien$vogelstandpunt,$ vogelperspectief$waardxoor$de$stad$nog$ groter$wordt$afgebeeld, de$camera$beweging:$horizontaal$al$wel$ vanaf$een$hoge$hoogte$gefilmd$waardoor$ de$stad$npog$groter$lijkt camera$standpunt:$ De$kadrering$is$een$kong$distance.$Dit$ houdt$in$dat$de$camera$ver$weg$staat$en$ je$groete$delen$van$de$stad$in$1$keer$te$ zien$krijgt.de$camerabeweging$is$ langzaam$draaiend,$alsof$je$een$rustige$ bliuht$over$de$stad$maakt,$hierddor$heb$je$ veel$tijd$en$rust$om$de$drukte$op$het$shot$ te$bekijken.$ Door$het$distance$shot,$in$vogel$ perspectief,$lomt$erv$veel$van$de$stad$in$ een$keer$in$beeld$waardoor$de$sad$heel$ erg$groot$en$volgebouwt$lijkt.$door$de$ verplatssendde$bewging$van$de$camerij$ krijg$je$ook$snel$meerdere$delen$van$de$ stad$te$zien.$ Kunst$kijken$verbinden$aan$kennis$van$ symboolsystemen$(sociaaljcultureel)$om$zo$ lang$breed$en$nauwkeurig$naar$kunst$te$ kijken$(efland,$2002) 11 Leerlingen lln*5 lln*6 lln*7 lln*14 lln*17 Een$basale$waarneming$van$kunstwerken$ Je$ziet$een$mensen$op$z n$knieën$en$ Een$ontploffing$die$er$voor$zorgt$dat$ Ik$zie$op$het$schilderij$een$boom$met$ Een$tekening$met$vooral$primaire$(rood)$ (Bullot$&$Reber,$2013)$ handen$en$hij$zit$in$een$soort$wolk.$ 2$mensen$engeltjes$werden.$In$de$ twee$honden$ernaast.$ook$vliegen$boven$ en$tertiaire$(zwart$en$wit)$kleuren.$er$zijn$ Boven$hem$zijn$nog$2$mensen$met$ wolk$van$de$ontploffing$zie$je$echter$1$ de$boom$twee$engelen.$in$de$boom$is$ook$ veel$ronden$vormen$en$kruisjes$worden$ vleugels$en$die$kijken$en$die$lijken$een$ mens.$twee$dieren$kijken$toe$hoe$het$ nog$een$persoon$weergegeven. gehaald.$er$zijn$geen$schaduwen$in$de$ beetje$op$engelen.$verder$wordt$er$veel$ gebeurd. tekening. gebruik$gemaakt$van$strepen$en$kruizen$ en$aan$de$onderkant$van$het$schilderij$ staat$2$wolven$aan$beide$kanten. Op$het$kunstwerk$zijn$drie$personen$te$ zien,$twee$hiervan$zijn$engelen.$het$ kunstwerk$bestaat$uit$drie$kleuren,$ namelijk$zwart$(als$achtergrond),$wit$ (lijnen)$en$rood$(kruisjes).$het$is$ tweedimensionaal$en$ook$wel$abstract$te$ noemen. Kunst$waarderen$op$het$niveau$van$ kunstzinnig$inzicht$(betekenis)$(bullot$&$ Reber,$2013)$ 1 Leerlingen lln*5 lln*6 lln*7 lln*17 lln*14 Een$perceptuele$analyse$door$leerlingen$van$ de$toevoeging$van$het$groepje$jongens het$kunstwerk$(leder$et$al.$2013)$ Op$een$gegeven$moment$zijn$de$ jongens$over$straat$aan$het$ lopen/dansen$en$dan$lopen$ze$over$ een$tekst$die$zegt$jets$en$dat$is$hun$ gangnaam.$het$feit$dat$ze$dansen$ duidt$erop$dat$het$ hoogtswaarschijnlijk$een$musical$is.$ Door$het$groepsverband$van$de$jongens$ kun$je$opmaken$dat$ze$erg$gehaat$en$ gevreest$zijn.$je$weet$dat$het$een$grote$ stad$is$door$het$camera$perspectief$door$ de$kledingstijl$weet$je$dat$het$best$een$ oude$film$is.$ de$muziek de$dans het$spel$van$de$acteurs$ De$mimiek$van$het$groepje$jongens$ Een$cognitieve$beheersing$van$kunst$om$ verandert$niet$en$blijft$continu$erg$ deze$te$kunnen$interpreteren$en$relateren$ serieus$waardoor$ze$er$autpritair$u$emn$ maar$ook$om$te$kunnen$evalueren$om$de$ imposant$uit$zien.$de$props$(vooral$ cognitieve$en$affectieve$ontwikkelingen.$(de$ ballen)$worden$ook$gebruikt$om$te$laten$ vierde$en$vijfde$stadia$volgens$leder$et$al.$ zien$dat$deze$groep$de$baas$is,$de$groep$ (2013).$ heeft$of$krijgt$altijd$controle$over$de$bal.$ 9 Leerlingen$ lln*7 lln*5 lln*6 lln*14 lln*17

10 OefeningKunstanalyse Beeldendemiddelen GeorgesSeurat,Un#dimanche#après/midi#à#lÎle#de#la#Grande#Jatte (ZondagmiddagopheteilandvanLaGrandeJatte),1886 1) Beschrijfindriezinnenwatjeziet. 2) Geefaanopwelkemanierhetkleurgebruik,decompositieenderuimtebijdragenaan hetgevoelvaneenzondagmiddag. InhetkunstwerkvanSeuratwordenverschillendezijnverschillendetypenmensenvan verschillendeparijseklassentoentertijdweergegeven. 3) Noemdriebeeldende1middelen1(vormgevingsaspecten)diegebruiktwordenophet verhaaltevertellen. WekijkennugezamenlijknaareenfragmentvandanseresenchoreografeIsadora Duncan: 4) Beschrijfindriezinnenwatjeziet.

11 Toetsuitslagen,Kunstanalyse,toets,5,oktober,5VWO,KUA Lln Cijfer Personen,voor, nameting 1 6,5 2 7,3 3 7,5 4 7,1 5 5, , , ,1 9 7,1 10 7,3 11 6,9 12 7, , ,5 16 7,9 17 8, ,9 19 8,3 20 7,7 21 6,3