Ontwerponderzoek: Paper 3

Transcriptie

1 Ontwerponderzoek: Paper 3 Naam auteur(s) Karoline Heidrich Vakgebied Duits Titel Duits + Film = plezier? Onderwerp Verhoging van motivatie voor het leren van Duits door middel van leeractiviteiten rondom film Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Doelgroep 3 gymnasium Sleuteltermen film, motivatie Bibliografische referentie Heidrich, K. (2014) Motivatie door film, Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Studentnummer Begeleider(s) Arjan Krijgsman en Jantina Huizenga Beoordelaar(s) indien bekend Arjan Krijgsman en Michel Couzijn Datum Datum van afronding: januari 2014

2 1. Samenvatting paper 1 Het centrale onderwerp van dit ontwerponderzoek is de lage motivatie van de leerlingen in 3- gym voor het vak Duits. Ik wil onderzoeken of hun interesse voor en plezier in het vak en de taal verhoogd kan worden als zij projectmatig aan een Duitse film werken. De ontwerphypothese is als volgt: Als de leerlingen in een lessenserie met gevarieerde en activerende leertaken waaronder samenwerkend leren aan een Duitse film gaan werken, raken zij enthousiast over de film als leermedium en zal dat hun motivatie (concreet de subfactoren plezier en interesse) voor het vak Duits positief beïnvloeden. Ik pas de volgende ontwerpregels toe: Regel 1: Motivatie Als ik de leerlingen wil motiveren voor een taak, dan zorg ik dat zij goede redenen hebben om aan die taak te beginnen en eraan te werken. Regel 2: Keuzes Als het mijn doel is voorwaarden te scheppen voor zelfstandig en zelfverantwoordelijk leren, dan zorg ik dat de leerlingen binnen de taken die ik hen voorleg keuzemogelijkheden hebben. 2. Beschrijving van de onderzoeksmethode a. Onderzoeksvraag Mijn onderzoeksvraag is of een projectmatige lessenserie over een Duitse film de factoren plezier en interesse als onderdelen van motivatie voor het vak Duits bij de leerlingen vergroot. Ik ga mijn onderzoek richten op deze twee factoren, omdat het niet mogelijk is om met een kleine interventie de gehele motivatie van leerlingen voor een vak te verhogen. b. Onderzoeksinstrumenten en verantwoording Om eventuele veranderingen bij deze factoren te kunnen meten, zet ik de volgende onderzoeksinstrumenten in. 1. Vakbelevingstest (bijlage 1), aangevuld met vragen over film als leermedium. Via een voor- en nameting verkrijg ik gegevens over de factoren plezier en interesse bij de leerlingen m.b.t. het vak Duits. Ik heb de test gebruikt die ik op de repository voor het vak Frans heb gevonden, de test iets aangepast en met vragen specifiek over film verreikt. De test bevat stellingen over het vak Duits, waarop de leerlingen met behulp van een 4-punts Likertschaal antwoord kunnen geven. 2. Time-on-task-meting (bijlage 2). Door middel van dit instrument verzamel ik gegevens voor en tijdens de interventie over de taakgerichtheid van leerlingen. De time-on-task-meting geeft op kwantitatieve wijze informatie of de leerlingen taakgericht bezig zijn en is daarom zeer geschikt om motivatie voor een leertaak te meten (Bimmel et al. 2008, p. 31) De meting wordt door mijn stagiaire bij vijf in mindere mate gemotiveerde leerlingen (20% van de onderzoeksgroep) een keer voor de interventie gedaan, twee keer tijdens de interventie en een keer na de interventie.

3 De leerlingen zullen door mijn stagiaire ieder 5 x 15 seconden per les worden geobserveerd om te controleren of de leerlingen op dat moment on of off task zijn. 3. Semi-gestructureerde Interviews (bijlage 3) met 3 duidelijk in mindere mate gemotiveerde leerlingen. Deze kwalitatieve gegevens zullen de kwantitatieve metingen aanvullen met inhoudelijke informatie die via de andere instrumenten niet te vergaren is. Ik ga na afloop drie leerlingen slecht gemotiveerde leerlingen interviewen. De vragen hebben betrekking op de opzet van het project de daarvoor gekozen ontwerpregels. Ik ben me bewust van het gevaar van sociaal-wenselijke antwoorden, maar gezien mijn goede relatie met die leerlingen verwacht ik dat zij eerlijke en daarom redelijk betrouwbare antwoorden zullen geven. c. Onderzoeksgroep De lessenserie voer ik uit in een groep 3-gym: 24 leerlingen (13 meisjes, 11 jongens). De vragenlijst wordt in de hele klas afgenomen. De Time-on-task-meting ga ik bij vijf leerlingen doen en het interview ga ik met drie leerlingen doen. De selectie van ongemotiveerde leerlingen voor de time-on-task-meting en de semigestructureerde intervieuws baseer ik op mijn observaties van de leerlingen in de lessen van dit schooljaar, hun leerresultaten en gesprekken in de mentorlessen. d. Procedure De voormeting via de vakbelevingstest heb ik inmiddels gedaan en de resultaten zijn al beschikbaar. De subschalen hebben allemaal een goede betrouwbaarheid (Chronbach s alfa: 0,7 of hoger). Voor de analyse richt ik me daarbij op de subschalen plezier en interesse. Ik ga op 28 oktober een time-on-task-meting laten doen bij vijf ongemotiveerde leerlingen tijdens een standard les. Op 30 oktober start ik met de lessenserie en zal er de tweede timeon-task-meting plaats vinden. De derde meting is dan op 31 oktober en de laatste meting zal na de lessenserie plaatsvinden op 11 november. Op 13 november zal ik tijdens de mentorles het interview met drie zichtbaar weinig gemotiveerde leerlingen voeren en in de les Duits zal ik de nameting via de vakbelevingstest doen. e. Data-analyse Vakbelevingstest: Voor de evaluatie ga ik me richten op de subschalen plezier en interesse. De vraag is dan: Zijn er verschuivingen zichtbaar op deze subschalen na de interventie en hoe beoordelen leerlingen het medium film m.b.t. tot plezier en interesse. De time-on-task-meting moet via een staaf-diagram inzichtelijk maken of de ongemotiveerde leerlingen tijdens en na de interventie meer taakgericht te werk gaan dan voor de interventie. De interviews moeten deze kantitatieve gegevens versterken en onderbouwen met kwalitatieve informatie van de ongemotiveerde leerlingen. Literatuur: Bimmel, P., Canton, J., Fasoglio, D. & Rijlaarsdam, G. (2008). Handboek Ontwerpen Talen. Amsterdam: Instituut voor de lerarenopleiding UvA. Vossiuspers.

4 Bijlage 1: Vakbelevingstest Vakbelevingstest Duits Beste leerling, In opdracht van de Universiteit van Amsterdam doe ik onderzoek naar je beleving van het vak Duits. Hieronder zie je 33 stellingen. Voor elke stelling kun je aangeven of je het ermee eens bent (4) of niet (1). Het kan zijn dat het met bepaalde stellingen een beetje eens bent of een beetje mee oneens. Omcirkel in dat geval de 2 of 3. De vragenlijst is anoniem en wordt niet aan jouw persoonlijke gegevens gekoppeld. Vul de lijst alsjeblieft waarheidsgetrouw in. Er zijn geen goede of foute antwoorden. Hartelijk dank voor het invullen!

5 1. Duits zal niet gauw mijn hobby worden. 2. Voor Duits doe ik niet meer dan nodig. Helemaal mee oneens. Een beetje mee oneens. Een beetje mee eens. Helemaal mee eens. 3. Ik ben best goed in Duits. 4. Vooral bij Duits ben ik blij als het lesuur voorbij is. 5. Ik denk dat je bij weinig beroepen iets aan Duits hebt. 6. Ik wil geen vrije tijd aan Duits besteden. 7. Onze lessen Duits zijn vaak boeiend en interessant. 8. Voor repetities Duits ben ik vaak zenuwachtiger dan voor andere repetities. 9. Ik merk bij andere vakken dat ik iets aan Duits heb. 10. Tijdens de lessen Duits voel ik me haast nooit zenuwachtig. 11. In je latere leven kun je best goed zonder Duits. 12. Ik vind Duits een leuk vak. 13. Ik zou later best een baan willen hebben waarbij je Duits gebruikt. 14. Het interesseert mij niet zo wat in de lessen Duits wordt verteld. 15. Zonder Duits zou het op school veel leuker zijn. 16. Duits hangt mij meters de keel uit. 17. Ik maak wel eens meer huiswerk voor Duits dan we op hebben gekregen.

6 18. Ik geloof dat het leren van Duits weinig nut heeft. 19. Meestal begrijp ik de stof die er in de lessen Duits wordt behandeld. 20. Bij Duits ben ik banger om fouten te maken dan bij andere vakken. 21. Buiten school heb je weinig aan wat je in de lessen Duits leert. 22. Ik voel me zeker van mezelf wanneer ik bij Duits een beurt krijg. 23. In de les Duits gaat de tijd altijd heel snel voorbij. 24. De geschiedenis van Duitsland is voor mij niet interessant. 25. Het grootste gedeelte van wat je bij Duits leert kun je later goed gebruiken. 26. Ik ga volgend jaar zeker geen Duits kiezen. 27. Het kijken van informatieve programma s zoals nieuws en documentaires in het Duits is leuk. 28. Ik zou graag meer willen leren over de Duitse cultuur. 29. Het kijken van Duitse films is leerzaam. 30. Eigenlijk zou ik liever geen Duits willen volgen. 31. Het kijken van Duitse films is leuk. 32. Ik zou graag meer willen weten over Duitsland. 33. De geschiedenis van Duitsland vind ik boeiend.

7 Bijlage 2: Time-on-task-formulier Time on task observatieformulier Tijdstip begin: Tijdstip eind: Klas: Aantal leerlingen: Ronde 1 Leerling 5 Dag en datum:.. Docent (volledige naam):.. Vak: Moment van de les: Start / Midden / Eind Observator: * tafelopstelling Bijzonderheden; Ronde 2 Leerling 5 * Kl = Klassikaal, I = Individueel, T = Tweetallen, G = Groepswerk Ronde 3

8 Leerling 5 Ronde 4 Leerling 5 Ronde 5 Leerling 5

9 Bijlage 3: Interview Thema s: 1. Motivatie: a. Interesse, plezier filmproject b. Authentieke bronnen als leermateriaal c. Film als leertaak d. Groepswerk/samenwerkingsopdrachten met concreet eindresultaat e. Creatieve opdrachten 2. Keuze: a. Ervaring met keuze/autonomie bij groepswerk