Ontwerponderzoek Paper 3: Onderzoeksplan

Transcriptie

1 Ontwerponderzoek Paper 3: Onderzoeksplan Naam auteur(s) Vakgebied Titel A. Sturm, drs. Management & Organisatie Stappenplan als oplossingsstrategie voor vraagstukken hypothecaire leningen Onderwerp Probleem oplossen als vaardigheid Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Doelgroep 2015 / 5 VWO Sleuteltermen probleemoplossingsstrategie, stappenplan, M&O, hypothecaire lening Bibliografische referentie Sturm, A. (2015). Stappenplan als oplossingsstrategie voor vraagstukken hypothecaire leningen. Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Studentnummer Begeleider(s) R. van Dijk, drs. Beoordelaar(s) H.C. Kneppers, dr. Ir. Datum 25 juni 2015

2 Inhoudsopgave 1 Samenvatting Paper Onderzoeksopzet Meten van leerresultaten met rekenopgave Meten van leergedrag met learner report Wie, wanneer en waarom? Validiteit en betrouwbaarheid van de meetinstrumenten... 3 Bijlage 1: Learner report... 4 Bijlage 2: Toetsvraag De Hypotheker

3 1 Samenvatting Paper 1 Het probleem wat ik heb ervaren, is dat leerlingen het lastig vinden om zich voldoende te oriënteren op een vraagstuk. Ze gebruiken een verschillende aanpak voor een rekenvraagstuk en hebben geregeld moeite om de relevante gegevens voor de oplossing uit de tekst te filteren. Mijn ontwerphypothese is: Als leerlingen van VWO 5 in de vier interventielessen (I) het stappenplan van Fons Vernooij uitproberen 1 (L) zullen zij hogere resultaten behalen in het oplossen van rekenvraagstukken over hypothecaire leningen op het niveau van toepassen (analyseren) (U) en meer vertrouwen hebben in de aanpak van de berekening (U). Het aanleren van het stappenplan zal inductief gebeuren, gebaseerd op het driefasenmodel van Marzano & Miedema in dimensie 2. Het resultaat van mijn ontwerp ga ik op twee dimensies meten, namelijk op (i) leerresultaten met een toetsvraag en (ii) leergedrag met een learner report. 2 Onderzoeksopzet Het resultaat van mijn ontwerp ga ik op twee dimensies meten, namelijk op (i) leerresultaten en (ii) leergedrag. 2.1 Meten van leerresultaten met rekenopgave Om de leerresultaten te meten heb ik een analyse gemaakt van de score van deze 5VWO klas van de toetsopgaven in dit schooljaar tot en met februari. Ik heb hierbij alleen de gemiddelde score gemeten, waar een hoger beheersingsniveau, namelijk het toepassen, in de toets wordt gevraagd. Het gaat dus om toetsvragen met minimaal een analytische leeractiviteit 2. Ik zie dit als de nulmeting voor deze klas, namelijk een 6,7 gemiddeld voor de toetsen tot en met februari en 6,5 gemiddeld op de toets over dit onderwerp 3. Om het interventieresultaat te meten wil ik de leerlingen in de 4 e les van de lessenserie een rekenopgave laten maken, waarbij de leerlingen ook moeten aangeven welke stappen ze hebben gebruikt om het antwoord te berekenen. Het niveau van de vragen ligt een klein beetje hoger dan de toetsvragen die eerder dit schooljaar over dit onderwerp zijn gesteld. Dat vind ik acceptabel omdat het onderwerp opnieuw in de lessenserie wordt behandeld. 2.2 Meten van leergedrag met learner report Om het effect van de interventie op het leergedrag te meten, zal ik de leerlingen in de laatste les een learner report laten invullen. Deze zal bestaan uit 8 halfopen vragen, gericht om het effect te meten dat het aanleren van een probleemoplossingsstrategie zal hebben op het vertrouwen van de 5 VWO leerlingen bij de aanpak van M&O rekenvraagstukken. Ik wil hierbij de vrije variant (niet kwadrantenmodel) gebruiken, waarbij ik maximaal acht items zal vragen. Uit ervaring blijkt dat dit de optimale balans is tussen de hoeveelheid gevraagde informatie en concentratie/motivatie van leerlingen om halfopen vragen te beantwoorden. Omdat ik met dit instrument op gedragsniveau wil meten, zal ik bij de uitwerking van de gegevens (en uiteindelijke evaluatie) focussen op de antwoorden die leerlingen hebben gegeven met betrekking tot het effect dat het aanleren van een systematische probleemaanpak heeft op het vertrouwen van deze leerling. Dus weet de leerling beter wat hij moet doen als hij een opgave moet maken met een probleemomschrijving? Geeft dit de leerling meer vertrouwen en heeft dit ook een positief effect op de motivatie van de leerling? Met betrekking tot de analyse van de antwoorden zal ik de vragen turven als er in de antwoorden enige blijk van vertrouwen naar voren komt en uiteindelijk samenvatten. 1 Marzano & Miedema (2013). Dimensie 2: nieuwe kennis verwerven en integreren 2 Gereviseerde taxonomie van Bloom (Anderson, Kratwohl en Bloom, 2001) 3 Een voor-en nameting met een parallelklas was nog beter geweest, maar helaas is er geen parallelklas op deze school. 2

4 2.3 Wie, wanneer en waarom? De lessenserie wordt gegeven aan klas 5 VWO. Dit is een kleine klas met 11 leerlingen en een te kleine groep om een vragenlijst als meetinstrument te gebruiken voor het meten van leergedrag. Ook een voordeel van een learner report is dat het de ruimte geeft om ongestructureerde reacties van leerlingen te krijgen. Ik verwacht dat dit bijdraagt aan de evaluatie van de lessen, omdat het extra inzichten zal geven. Beide dimensies wil ik in de laatste les van de serie meten, omdat dan de ervaringen nog vers in het geheugen staan. 2.4 Validiteit en betrouwbaarheid van de meetinstrumenten Criterium Validiteit Toetsvraag Learner report Validiteit geeft aan of je meet wat je denkt te meten. Dus de leerdoelen van de lesontwerpen. Het niveau van de vragen stemt overeen met het beheersingsniveau van de leerdoelen. Betrouwbaarheid De toetsvraag bevat voldoende vragen/opdrachten om tot een betrouwbaar oordeel te komen. De vraagstelling is helder en eenduidig. Daar waar nodig worden heldere instructies gegeven. De toetsvraag bevat vragen met betrekking tot toepassing van de leerstof. De toetsvraag kan gemaakt worden binnen de beschikbare tijd. Ja, want bij het beantwoorden moeten de leerlingen aangeven welke stappen ze gebruiken bij het beantwoorden van de rekenopgave over hypotheekrente. Het niveau van de toetsvraag (toepassen) komt overeen met het niveau van nulmeting, namelijk, waarbij minimaal een analytische leeractiviteit wordt gevraagd. Het aantal vragen (3) is aan de lage kant, maar door gebrek aan tijd is het niet mogelijk om een volledige toets te maken. In de afsluitende les zal ook nog een learner report ingevuld moeten worden. Aan voldaan. Ja, de twee van de drie vragen zijn toepassingsvragen die uit verschillende rekenstappen bestaan. Aan voldaan. De leerlingen hebben een half uur de tijd voor de drie (deel) vragen. Ja, de gestelde vragen 2 tm.7 zijn gerelateerd aan het leergedrag vertrouwen. Nvt. Acht vragen is het optimale aantal, omdat anders gebrek aan concentratie/ motivatie ontstaat. Aan voldaan. Nvt. Ja, de leerlingen krijgen 15 minuten de tijd voor 8 halfopen vragen. 3

5 Bijlage 1: Learner report Learner report Deze week hebben we een aantal lessen besteed aan het aanleren van een stappenplan om M&O vraagstukken aan te pakken. Hierover wil graag weten hoe je dat ervaren hebt. Daarom het verzoek aan jou om de vragen hieronder te beantwoorden. De volgende acht vragen gaan over het aangeleerde stappenplan, dat je helpt om rekenopgaven op te lossen. Er zijn géén goede of foute antwoorden, maar probeer de vragen zo compleet mogelijk in te vullen. De vragenlijst is anoniem, sla geen vragen over s.v.p. Bedankt voor je medewerking! 1. Welke drie dingen heb je geleerd van het stappenplan? Maak de volgende zin af. Ik heb geleerd dat Heb je door het aanleren van een stappenplan meer vertrouwen gekregen om een rekenvraagstuk op te lossen? Waarom wel of waarom niet? 3. Heeft het aanleren van het stappenplan er ook voor gezorgd dat je het leuker vindt om M&O opgaven te maken? Waarom wel of waarom niet? 4. Ik heb ervaren dat het stappenplan mij meer inzicht geeft in het oplossen van M&O vraagstukken? Waarom wel of waarom niet? 4

6 5. Ik heb gemerkt dat door het gebruiken van het stappenplan dat ik: Ik weet nu na het aanleren van het stappenplan dat ik niet Verwacht je dat je het stappenplan ook in vraagstukken buiten het vak M&O kunt gebruiken? Waarom wel of waarom niet? 8. Het doel van de lessenserie was het aanleren van een probleemoplossingsstrategie. Was de lessenserie wat je er van verwacht had? o Ja, omdat. o Nee, omdat.. 5

7 Bijlage 2: Toetsvraag De Hypotheker Kees en Anja zijn net getrouwd en willen een eigen woning kopen. Ze hebben een mooi appartement in de Hofstraat, het centrum van Alkmaar, bekeken. De vraagprijs voor het appartement is K.K. (kosten koper) en het stel heeft op advies van hun makelaar op de woning geboden en ook gekocht. Het stel wil de woning met een hypothecaire lening van financieren. Anja heeft een baan en verdient bruto per jaar. Kees studeert nog. Ze gaan naar de Hypotheker voor een offerte. Ze krijgen de keus uit twee type offertes: een lineaire hypotheek of een annuïteitenhypotheek met de volgende voorwaarden: Offerte 1: lineaire hypotheek: Looptijd 30 jaar; Maandelijkse betaling van de rente (achteraf). Het rentepercentage bedraagt 4,25% per jaar; Betaling van de aflossing, jaarlijks achteraf. Offerte 2: annuïteiten hypotheek: Looptijd 30 jaar; Maandelijkse betaling van de rente. Het rentepercentage bedraagt 4,25% per jaar; Zie voor de rente en aflossingsschema tabel 1. Verder is de WOZ-waarde van de woning gelijk aan de verkoopprijs. Vraag 1 a. Wat zijn de gemiddelde netto maandlasten van de lineaire hypotheek in het 1e jaar? (3) b. Wat zijn de gemiddelde netto maandlasten van de annuïteiten hypotheek in het 1 e jaar? (3) c. Welke van de twee hypotheekvormen zal de hoogste lasten in 30 jaar hebben? Licht je antwoord toe (3) Tabel 1: Rente en aflossing anuiteiten hypotheek Annuiteitenhypotheek Jaar Betaalde rente Aflossing , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,46 Tabel 2: belastingschijven Belastingplichtigen jonger dan AOW-leeftijd 2014 belastbaar inkomen 6 tarief 1e schijf ,25% 2e schijf ,00% 3e schijf ,00% 4e schijf ,00%

8 Tabel 3: eigenwoningforfait Waarde van de woning meer dan niet meer dan Eigenwoningforfait % ,25% ,40% ,55% ,70% ,8% van de waarde van de woning boven Antwoordmodel Antwoord 1: a ,55 (3) b. 784,86 (3) Jaar Schuld begin van het jaar Betaalde rente Aflossing Eigenwoning forfait Belasting voordeel Nettolasten per maand , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,08 991, , , , , ,24 977, , , , , ,40 962, , , , , ,55 948,21 c. De annuïteitenhypotheek. De aflossing is in beide vormen hetzelfde, maar de lineaire hypotheek lost in het begin sneller af en daarom wordt er over de gehele looptijd minder rente betaald (2). 7