PROFIELPRODUKT PAPER 1

Transcriptie

1 FRANSTALIGE SCHOOLGROEPEN IN HET VAN GOGHMUSEUM PROFIELPRODUKT PAPER 1 Naam auteur Vakgebied Profiel Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Miriam E. van Praagh Frans Cultuur- en erfgoededucatie Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Voortgezet onderwijs Wensen Franstalige schoolgroepen, interactieve rondleidingen Bibliografische referentie Praagh, M.E. van, Franstalige schoolgroepen in het Van Goghmuseum, Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Studentnummer Begeleider(s) Chantal Weststrate Opdrachtgever Van Gogh Museum, Marie José van Schaik datum 25 maart 2014 PP1-Miriam van Praagh- Franstalige schoolgroepen in het Van GoghMuseum 1

2 ProfielProduct 1 - PLAN VAN AANPAK Miriam van Praagh FRANSTALIGE SCHOOLGROEPEN IN HET VAN GOGHMUSEUM 1. Verkenning aanleiding van de opdracht. Heel veel scholen bezoeken jaarlijks het Van Gogh Museum (hierna VGM), zowel uit Nederland als uit het buitenland. Ook veel groepen leerlingen uit Frankrijk en Franstalig België komen naar het VGM. In 2012 kwamen er 245 groepen met in totaal bijna 7000 leerlingen. Het museum biedt verschillende mogelijkheden voor bezoekende scholen: Een interactieve rondleiding. Deze rondleidingen worden gegeven door museumdocenten aan groepen van maximaal twaalf bezoekers, opdat zij allen kunnen participeren en worden aangesproken. Een ontvangst, waarbij een rondleider de groep van maximaal 36 leerlingen welkom heet, de regels vertelt en een korte introductie over Vincent Van Gogh geeft. Vervolgens gaan de bezoekers hun eigen weg aan de hand van één van de vooraf gekozen opties: Een opdrachtenkaart, waarmee ze vragen beantwoorden en opdrachten uitvoeren bij verschillende kunstwerken. Een mediatour, die informatie bij de verschillende werken geeft. De interactieve rondleiding wordt in het Nederlands, Engels en Duits aangeboden en sinds mei 2013 ook in het Frans. Mijn opdrachtgever is Marie José van Schaik die werkzaam is bij de educatieve dienst van het VGM en het mondelinge aanbod aanstuurt, dat wil zeggen verantwoordelijk is voor de rondleiders: Naast de museumdocenten die rondleidingen verzorgen voor onderwijs, families en volwassenen, zijn er ook workshopdocenten: kunstenaars die workshops voor kinderen verzorgen. Voor de inhoud van de rondleidingen is René van Blerk, het hoofd van de educatieve dienst, verantwoordelijk. 2. Probleemverkenning. De Franstalige rondleiding wordt sinds tien maanden aangeboden, maar vindt slechts mondjesmaat aftrek. Veel Franstalige scholen kiezen voor de ontvangst terwijl het VGM de voorkeur heeft voor het geven van de interactieve rondleiding, onder andere naar de ideeën van Perkins (1994). We krijgen allemaal te zien wat we in eerste instantie misschien hebben gemist, als we langer, verfijnder, meer geïnformeerd en systematischer kijken, zoals Perkins (1994) beschrijft. Een interactieve rondleiding is effectiever dan eenrichtingsverkeer rondleidingen, audiotours en dergelijke, omdat de leerlingen in het uur dat zij het museum bezoeken, beter kijken en meer beleven, meer bekijken, meer te weten komen over Vincent van Gogh. Deze opvatting bestaat al enige tijd onder musea over de hele wereld en is terug te vinden in de literatuur (Prummel, J. & Saey, P, 2001). Falk en Dierking (1992) stellen dat persoonlijke interactie met een museumgids de kwaliteit van de museum experience verhoogt. Ook Mayer (2005) toont aan dat sinds de jaren zestig steeds opnieuw de veranderende opvattingen van kunsthistorici in museumeducatie verwerkt zijn. Waren rondleidingen vóór de zestiger jaren een rondgang langs kunstwerken waarbij veel feitenkennis als belangrijke waarheden werd overgedragen, tegenwoordig wordt de bezoeker bij een rondleiding bijvoorbeeld uitgedaagd om zelf betekenis te geven aan wat hij of zij ziet, hoort en beleeft. Ten slotte laat Simon (2010) zien hoe steeds meer musea de bezoekers laten deelnemen aan wat er wordt tentoongesteld, door op uiteenlopende manieren vorm te geven aan wat ze beleven of waar ze het meest of minst van hebben genoten. Marie José zou graag willen weten waarop de Franstalige scholen hun keuze voor een van de opties hebben gebaseerd. Ook zou zij willen weten hoe de scholen die PP1-Miriam van Praagh- Franstalige schoolgroepen in het Van GoghMuseum 2

3 een rondleiding hebben gekregen, deze hebben ervaren. Bij de educatieve dienst van het museum bestaat het vermoeden dat Franstalige leerlingen gewend zijn om bij een rondleiding slechts te luisteren en niet zelf te reageren omdat het onderwijs in Frankrijk en België over het algemeen minder interactief is georiënteerd. Daarom wil ze mij ook laten onderzoeken of de Franstalige leerlingen minder of anders reageren dan andere leerlingen. 3. Probleemomschrijving De educatieve dienst van het Van Gogh Museum, die de voorkeur heeft voor het geven van interactieve rondleidingen boven de ontvangsten, zou dus willen weten waarop de Franstalige scholen hun keuze baseren. Ook zou de educatieve dienst willen weten of de aangeboden rondleiding aansluit bij Franstalige leerlingen en de wensen van hun scholen, waar de didaktiek immers vaak van de Nederlandse verschilt. Er zijn nog geen reacties van de Franstalige schoolgroepen over hun bezoek aan het museum verzameld. Hoewel dit niet helemaal binnen mijn onderzoek valt, heb ik gekeken naar wat op de website van het Van Goghmuseum in het Frans te vinden is. Er zijn drie pagina s in het Frans. Op de eerste pagina staat in een kolom rechts wel dat je met een groep de school kunt bezoeken en dat er verschillende talen mogelijk zijn, maar dit staat er (op 23 maart) in het Engels. Ook de link naar meer informatie over rondleidingen is geheel in het Engels. Ik verwacht dat er schooldocenten zijn die niet bewust een keuze maken tussen de rondleiding en de ontvangst, omdat ze de informatie niet goed (kunnen) lezen. Een andere verklaring voor de keuze van de scholen zou de prijs kunnen zijn, want de rondleiding is iets duurder dan de ontvangsten. Een rondleiding kost 50,- per 12 leerlingen; de ontvangst met mediatour 40,- voor een groep van maximaal 36 leerlingen plus 2,50 per leerling, en de ontvangst met opdracht kost 40,- voor een groep van maximaal 36 leerlingen. 4. Onderzoeksaanpak: doelstelling Uit het onderzoek moet duidelijk worden wat de wensen en leerdoelen zijn van de bezoekende Franstalige scholen. Van de scholen die een rondleiding hebben gereserveerd willen we te weten komen of ze tevreden zijn over de interactieve aanpak en of ze andere wensen hebben. We willen ook zelf zien hoe er op de interactieve rondleiding wordt gereageerd: of de leerlingen allemaal participeren. Van de scholen die voor een ontvangst hebben gekozen, willen we weten waarom ze die keuze hebben gemaakt en niet de rondleiding hebben genomen. 5. Onderzoeksaanpak: centrale vraagstelling De centrale vraag waarop het VGM door middel van mijn onderzoek antwoord hoopt te krijgen is: Welk programma wensen de Franstalige scholen voor een bezoek aan het van Gogh Museum? 6. Onderzoeksaanpak: deelvragen De vragen die hiertoe zouden moeten worden beantwoord, zijn: 1. Hoe vinden de schooldocenten de rondleidingen? 2. Met welk doel (en in welk verband) gaan scholen naar het VGM? 3. Welke specifieke wensen hebben de scholen t.a.v. de rondleiding? 4. Waarom kiezen scholen voor (de verschillende producten): a. de rondleiding? b. de ontvangst met mediatour c. de ontvangst met opdrachtenkaart? 5. Hoe vinden de docenten het product dat ze hebben afgenomen? PP1-Miriam van Praagh- Franstalige schoolgroepen in het Van GoghMuseum 3

4 6. Zijn er verschillen/overeenkomsten te zien tussen wensen van Franse en Franstalig Belgische scholen of in leeftijden? 7. Onderzoeksaanpak: groepen en instrumenten Door de Franstalige rondleidingen te observeren kan ik erachter komen of de interactieve aanpak van het museum ook bij dit publiek werkt. Daartoe observeer ik de volgende factoren: Verdeling van de tijd: De rondleider vertelt zelf of De rondleider stelt een vraag, waarop De leerlingen praten: ze geven antwoord (nadat hen het woord gegeven is omdat ze hun vinger opstaken), - ze krijgen een beurt (omdat ze nog niet veel hebben gezegd) of - ze willen zelf iets vertellen. De rondleider vult aan, reageert op leerling De rondleider geeft een opdracht, waarmee leerlingen zelf aan de slag gaan. Wat er wordt besproken, kan worden onderverdeeld in organisatorische, interpersoonlijke Onder andere: Hoe reageert de rondleider als leerlingen (moe zijn en) op de grond willen zitten? affectieve aspecten, naast die over Vincent Van Gogh, die weer kunnen worden onderverdeeld in - feiten over zijn leven en - observeren van de schilderijen. Deze elementen van observatie heb ik opgesteld nadat ik meegelopen was met een Nederlandse en een Engelstalige rondleiding. Er zijn helaas niet veel Franstalige rondleidingen geboekt, dus kunnen er weinig Franstalige rondleidingen worden geobserveerd en zullen er zeker geen statistieken van kunnen worden opgesteld. Daarom worden daarnaast de docenten van de bezoekende Franstalige scholen ondervraagd, die voor een ontvangst gekozen hebben. Omdat de docenten tijdens het bezoek geen tijd zullen hebben om een vragenlijst in te vullen, zal naar hun contactgegevens worden gevraagd. Het VGM heeft deze gegevens namelijk meestal niet, omdat vaak een reisorganisatie het bezoek heeft geregeld. De komende weken zullen alle schooldocenten een door mij opgesteld kaartje krijgen waarop zij tijdens de ontvangst hun contactgegevens schrijven. Dit kaartje wordt door mij of de rondleider weer ingenomen. Bovendien heeft Marie-José de contactgegevens achterhaald van Franstalige scholen die sinds mei 2013 het VGM hebben bezocht en niet via een reisorganisatie hebben geboekt. Ik stel een vragenlijst op in de website De vragen komen overeen met de zes afzonderlijke deelvragen die hierboven staan beschreven, naast vragen naar gegevens als leeftijd en plaats van de school. Vervolgens zal ik de schooldocenten de link naar deze vragenlijst sturen met het verzoek deze in te vullen binnen een vastgestelde termijn. Ik hoop op een grote respons. Ik probeer zoveel mogelijk zelf de kaartjes aan de schooldocenten te geven opdat zij zich mij herinneren als ze de mail met de link naar surveymonkey ontvangen, en daarom wel even de tijd willen nemen om te antwoorden! De vragenlijst mag niet langer dan 3 minuten tijd in beslag nemen, want anders neemt de kans op respons af. PP1-Miriam van Praagh- Franstalige schoolgroepen in het Van GoghMuseum 4

5 Uit de antwoorden van de vragenlijst zal blijken waarop de scholen hun keuze uit het aanbod hebben gebaseerd, wat ze van hun bezoek vonden en welke wensen ze hebben. 8. Product. Uit de resultaten van het onderzoek zal ik concluderen wat mij het beste lijkt voor het vervolg voor de bezoeken van Franstalige scholen. Dit zal ik formuleren als een advies aan het Van Gogh Museum ten aan zien van de bezoeken van Franstalige scholen. Dit advies zal ik ook in een PowerPoint vormgeven, zodat het goed presenteerbaar is. 9. Tijdplan 14 maart Kaartje met verzoek (voor schooldocenten) om contactgegevens maken om vragenlijst te kunnen sturen. 14 maart Twee Engelse rondleidingen observeren. 17 maart Franse rondleiding observeren. 26 maart Plan van aanpak inleveren Vragenlijst opstellen. Naar een groep die ontvangst krijgt kaartjes laten invullen om adressen te vergaren, 14 uur. 28 maart: Rondleiding observeren om 10u30. Naar een groep die ontvangst krijgt, om 15u, 15u30, 16u en 16u30. 28/3-31/3 Mail of overleg met Marie José over de vragenlijst. 1 april Vragenlijst op nl.survey-monkey.com. 2 april Ontvangsten om 11u, 11u30, 12u30, 14u, 14u30. 4 april Ontvangsten om 13u30,14u,14u30,15u, 15u30. (9 april Eventueel naar ontvangst 10u30) 10 april Rondleiding observeren 15u. Reminder nl.survey-monkey.com rondsturen. 15 april Rondleiding observeren 11u30. Sluiting nl.survey-monkey.com. Gegevens versturen naar de onderzoekers april gegevens verwerken mei Overleg met Marie José over de resultaten. conclusies trekken, advies formuleren mei papers afmaken, presentatie vormgeven. 28 mei onderzoek en verantwoording inleveren 5 juni Profielproduct presenteren Literatuur Falck, J.H. & Dierking, (1992) The Museum Experience, Washington D.C. Whalesback Books Mayer, M.M., (2005) A Postmodern Puzzle: Rewriting the Place of the Visitor in Art Museum Education. Studies in Art Education. A Journal of Issues and Research 2005, 46 (4), Perkins, D. N. (1994). The Intelligent Eye. Learning to think by Looking at Art. The J. Paul Getty Trust, Santa Monica. PP1-Miriam van Praagh- Franstalige schoolgroepen in het Van GoghMuseum 5

6 Prummel, J. & Saey, P., (2001) Volwassen interactief rondleiden in een kunstmuseum. Ontwikkeling van een methodiek. In G. Knops, (Ed.), Volgt de gids?, (pp ). Brussel: Koning Boudewijnstichting. Simon, N. (2010). The Participatory Museum. PP1-Miriam van Praagh- Franstalige schoolgroepen in het Van GoghMuseum 6