primair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding

Transcriptie

1 primair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding

2 Inhoud Een doorlopende leerlijn erfgoededucatie 3 Leerdoelen 6 Voorbereiding op het museumbezoek 7 De museumles Mijn verhaal van Brabant 8/9 Voorbereiding in de klas 10 In het museum 12 Verwerking in de klas 14 Op onze website 15 Museumles: Mijn verhaal van Brabant Aantal leerlingen: maximaal 32 in groep 4 en 32 in groep 8 Tijd: 90 minuten Kosten: 45,- per 16 leerlingen Lesmateriaal: gratis Toegang begeleiders: gratis Reserveren: Het Noordbrabants Museum Afdeling Educatie Verwersstraat 41 Postbus BA s-hertogenbosch Telefoon: (073) educatie@hnbm.nl website: Het Noordbrabants Museum 2016, Tekst: Tim Veldhuis en Jacqueline Frenken. Fotografie: Bymarjo, Marc Bolsius, Peter Cox, Shutterstock en medewerkers van het Noordbrabants Museum. 2

3 Een doorlopende leerlijn erfgoededucatie Mijn verhaal van Brabant In het erfgoedproject Mijn verhaal van Brabant ontdekken de leerlingen de relatie tussen het regionale historische erfgoed van Brabant en de eigen actualiteit. Het educatieve programma bestaat uit drie onderdelen: voorbereiding in de klas, een museumbezoek en verwerking in de klas. Deze onderdelen komen voor elke deelnemende leerling twee keer terug: de eerste keer in groep 4 en vier jaar later nog eens in groep 8. De leerlingen van groep 4 genieten tijdens het museumbezoek van de indrukwekkende kennis van de leerlingen van groep 8. Op hun beurt voelen de leerlingen van groep 8 zich verantwoordelijk: het is aan hen om te zorgen voor een leuke en leerzame ervaring voor de leerlingen van groep 4. Door deze samenwerking worden de leerlingen eigenaar van hun eigen leerproces en krijgen zij inzicht in hoe zij zich in vier jaar tijd ontwikkelen. Leerlingen van groep 4 krijgen uitleg over het schilderij van leerlingen van groep 8. 3

4 Wat is erfgoededucatie? Erfgoededucatie is de overdracht van kennis, vaardigheden en attituden waarbij erfgoed als primaire instructiebron wordt ingezet. Het verhaal en de betekenis die individuen aan het erfgoed toekennen staan centraal. Het laat de leerlingen ervaren dat de omgeving betekenisvol is en iets met zichzelf te maken heeft. 1 Doorlopende leerlijn Een doorlopende leerlijn erfgoed educatie: dat was de wens van basisschool de Bolster uit Sint Michielsgestel. Want alleen door herhaling blijft het hangen, aldus de leerkrachten van de Bolster. Het project brengt de culturele ontwikkeling van leerlingen in beeld en versterkt de relatie van de school en de leerlingen met de regionale culturele omgeving. De verdieping van kerndoel 56 wordt gerealiseerd door de herhaling binnen het project. Op die manier beklijven de voor erfgoed belangrijke vaardigheden, kennis en attitude. Samenwerking Het programma is ontwikkeld in samenwerking met Basisschool de Bolster, Partnerschool van het museum. Als deelnemer aan de regeling Cultuureducatie met kwaliteit/de Cultuurloper 2 maakte de Bolster aanspraak op het Investeringsprogramma Erfgoededucatie van Erfgoed Brabant. 3 De lokale marktplaats voor Cultuureducatie Plaza Cultura gaf advies. Vanuit deze brede samenwerking is een project ontstaan dat niet alleen aansluit bij de specifieke vraag van de Bolster, maar juist past bij alle basisscholen in Brabant

5 De voorwerpen uit Het Verhaal van Brabant Het Verhaal van Brabant is de grootste zaal in het museum. Er zijn bijzondere voorwerpen uit de hele provincie te zien, van de middeleeuwen tot en met nu. Voor deze museumles hebben we zestien voorwerpen geselecteerd die een bijzonder verhaal vertellen over Brabant. De leerlingen kunnen alle voorwerpen in de klas bekijken en bestuderen op onze website: Meer informatie over deze of andere voorwerpen uit het museum vinden de leerlingen in onze collectie database: 5

6 Leerdoelen Groep 4 De leerling kan vragen stellen bij het onderzoeken van eigenschappen en details van erfgoed. De leerling kan zich inleven in en zich een voorstelling maken van het vroegere gebruik van het erfgoed. De leerling kan het verhaal dat bij het erfgoed hoort reproduceren. De leerling kan verschillen en overeenkomsten tussen heden en verleden weergeven aan de hand van erfgoed. De leerling toont in dialoog respect voor de mening van een ander over de waarde van erfgoed. De leerling kan aanwijzingen opvolgen hoe met erfgoed in een specifieke situatie om te gaan. Groep 8 De leerling kan een definitie van erfgoed geven en dit toelichten met voorbeelden van erfgoed in de eigen provincie. De leerling kan de waarde van erfgoed beschrijven en benoemen waarom het de moeite waard is om dit erfgoed te bewaren voor later. De leerling kan vragen stellen bij erfgoed, in samen - werking met anderen verschillende bronnen raadplegen en informatie opzoeken om de vragen te beantwoorden. De leerling kan zijn/haar eigen verbondenheid met erfgoed vertalen in het zorgdragen voor het behoud van erfgoed. 6

7 Voorbereiding op het museumbezoek Het is belangrijk dat u met de leerlingen bespreekt wat zij in het museum kunnen verwachten. Vertel de leerlingen daarom goed hoe de dag waarop ze het museum bezoeken eruitziet. Hoe gaan ze naar het museum toe, wat gaan ze in het museum doen en hoe komen ze weer terug op school. Opdrachten en schrijfbenodigdheden ontvangt u in het museum. Museumregels Bespreek vooraf met de leerlingen wat er wel en niet mag in het museum. Wel: jassen en tassen afgeven bij de garderobe, met potlood schrijven, foto s maken en kijken met je ogen. Niet: schreeuwen, aanraken, rennen, leunen, eten, met je telefoon spelen of muziek luisteren. Download museumregels Begeleiding Toegang voor begeleidende ouders of docenten is gratis. Ook voor hen is het belangrijk te weten wat er in het museum van hen verwacht wordt. In de brief voor begeleiders vinden zij alle benodigde informatie. Download brief voor de begeleiders Leerlingen van groep 8 helpen leerlingen uit groep 4, met het ontwerpen van een wapenschild voor de eigen school. 7

8 De Museumles Mijn verhaal van Brabant Groep 4 Voorbereiding in de klas Wat is erfgoed? Erfgoed onderzoeken Wat is jouw erfgoed? Erfgoed tentoonstelling In het museum Voorwerpen onderzoeken Een tentoonstelling maken In het museum - samen met groep 8 groep 8 presenteert Het verhaal van Brabant aan groep 4 Verwerking in de klas Reflectie Erfgoed archiveren 8

9 Groep 8 Voorbereiding in de klas Wat is erfgoed? Erfgoed bekijken Erfgoed onderzoeken Erfgoed beschrijven Erfgoed presenteren In het museum Rondleiding langs de voorwerpen Oefenen museumopdracht In het museum - samen met groep 4 groep 8 presenteert Het verhaal van Brabant aan groep 4 Verwerking in de klas Reflectie Wat is jouw erfgoed? Terug in de tijd 9

10 Groep 4 Voorbereiding in de klas Wat is erfgoed? De leerkracht introduceert het project met een les waarin klassikaal wordt besproken wat erfgoed is en waarom het belangrijk is. Wat vinden de leerlingen de moeite waard om te bewaren? Download de lesbrief Wat is erfgoed?, groep 4 Erfgoed onderzoeken De leerlingen bekijken oude voorwerpen uit het museum. Ze beantwoorden de volgende vragen: 1. Wat zie je? (waarnemen) 2. Heb je dit wel eens vaker gezien? (herkennen) 3. Waarom ziet het er zo uit? (verklaren) 4. Wat vind je er van? (waarderen) De leerlingen vragen zich af wat het voorwerp zou kunnen vertellen over vroeger. Download de werkbladen Voorwerpen in het museum, groep 4 Wat is jouw erfgoed? De leerlingen bedenken welk persoonlijk erfgoed-voorwerp voor hen belangrijk is om te bewaren. Ze nemen het voorwerp mee naar school en vertellen elkaar wat het is en waarom het belangrijk voor hen is. Erfgoed tentoonstelling In de klas stellen de leerlingen gezamenlijk een eigen erfgoedtentoonstelling samen van de meegebrachte voorwerpen, compleet met tekstbordjes. 10

11 Groep 8 Voorbereiding in de klas Wat is erfgoed? De leerkracht activeert in een klassikale les de voorkennis over erfgoed. Deze les gaat in op de verschillende soorten erfgoed. Waarom moet iets wel of juist niet bewaard worden en welke soorten erfgoed kennen de leerlingen uit hun eigen omgeving? Download de lesbrief Wat is erfgoed?, groep 8 Erfgoed bekijken Maak tweetallen en verdeel de 16 voorwerpen uit het museum over de koppels. De leerlingen beginnen met het bekijken van het voorwerp en beantwoorden de verschillende kijkvragen. Download en print Werkblad 1, groep 8 Erfgoed onderzoeken Onder begeleiding van de leerkracht doen de leerlingen een klein onderzoekje naar het voorwerp uit het museum. Hiervoor zullen zij o.a. gaan zoeken in de digitale database van Het Noordbrabants Museum. Download en print Werkblad 2, groep 8 Erfgoed beschrijven De leerlingen schrijven een korte tekst over het voorwerp. De tekst kunnen zij gebruiken tijdens de rondleiding aan groep 4 in het museum. Erfgoed presenteren Per tweetal bereiden de leerlingen zich voor op de presentatie over het voorwerp aan leerlingen van groep 4. 11

12 Groep 4 In het museum In het Spetterlab ontdekken de leerlingen hoe voorwerpen in een museum worden bewaard. Bij het onderzoek van bijzondere voorwerpen dragen ze handschoenen, net als een conservator. Met de voorwerpen stellen de leerlingen een eigen tentoonstelling samen door voorwerpen te sorteren, te groeperen en te presenteren. In de museumzaal Het Verhaal van Brabant volgen de leerlingen een route langs een selectie van vier voorwerpen. Daar krijgen zij uitleg en een activerende opdracht van de leerlingen van groep Alle leerlingen krijgen de kans om ook nog even de rest van de zaal te bekijken. Vervolgens sluiten groep 4 en groep 8 gezamenlijk af met een korte nabespreking.

13 Groep 8 In het museum In de museumzaal Het Verhaal van Brabant krijgen de leerlingen een korte rondleiding van een museumdocent langs de 16 voorwerpen die zij op school hebben onderzocht en beschreven. Er is gelegenheid voor het stellen van vragen. De leerlingen oefenen in tweetallen hun zelf geschreven tekst door het te vertellen aan hun klasgenoten. Daarnaast oefenen zij de korte activerende opdracht voor de leerlingen van groep 4. Vervolgens komt groep 4 in kleine groepjes de zaal binnen. De leerlingen van groep 8 staan in tweetallen verspreid door de zaal bij hun eigen voorwerp. Daar presenteren zij hun voorwerp, vertellen zij hun verhaal en geven zij de leerlingen van groep 4 een activerende opdracht. Groep 4 en groep 8 sluiten het museumbezoek gezamenlijk af met een korte nabespreking. 13

14 Groep 4 Verwerking in de klas Reflecteren Bekijk gezamenlijk nogmaals de eigen erfgoedtentoonstelling in klas. Willen de leerlingen na het bezoek aan het museum iets aan hun tentoonstelling veranderen? Erfgoed archiveren Maak foto s van de voorwerpen uit de eigen erfgoedtentoonstelling. Bewaar de foto s samen met de tekstbordjes van de voorwerpen. In groep 8 blikken de leerlingen hierop terug. Groep 8 Reflecteren Blik met de leerlingen terug op het museumbezoek en de opdrachten. Wat is jouw erfgoed? De leerlingen bedenken wat hun aller belangrijkste persoonlijke erfgoed-voorwerp is. Ze nemen het voorwerp (of een afbeelding daarvan) mee naar school. Wat zeggen de erfgoedvoorwerpen over Brabant? Download werkblad 4, groep 8 Terug in de tijd Bekijk de foto s van het persoonlijke erfgoed van vier jaar geleden. Wat is er voor de leerling veranderd? En heeft de leerling nu hetzelfde soort erfgoed uitgekozen als 4 jaar geleden? 14

15 Op onze website Alles dat u nodig heeft vindt u digitaal op onze website: - De docentenhandleiding - Grote afbeeldingen van alle voorwerpen - Voorbeeldfilmpjes groep 4: Erfgoed bekijken - Voorbeeldfilmpjes groep 8: Wat is jouw erfgoed? - Museumregels - Brief voor de begeleiders Downloads lesmateriaal groep 4 - Lesbrief Wat is erfgoed? - Werkbladen voorwerpen in het museum Downloads lesmateriaal groep 8 - Lesbrief Wat is erfgoed? - Werkblad 1 (Erfgoed bekijken) - Werkblad 2 (Erfgoed onderzoeken) informatie over de voorwerpen: ( - Werkblad 3 (Erfgoed presenteren) - Werkblad 4 (Wat is jouw erfgoed?) Links: Met uitleg van een groep 8 leerling ontdekken groep 4 leerlingen hoe een zonnewijzer werkt. 15

16