GEGEVENS VOORBLAD PROFIELPRODUCT

Transcriptie

1 GEGEVENS VOORBLAD PROFIELPRODUCT Naam auteur(s) Eva Swaalf Vakgebied Engels Titel Engels Onderwijs met de ipad: de Teacher Tech Blues Onderwerp ipad onderwijs Profiel Ontwikkelaar Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Doelgroep Onderbouw (A1/A2 niveau) Sleuteltermen ipad; ICT; Engels; apps; Teacher Tech Blues Links Bibliografische referentie Swaalf, E.(2015). Engels Onderwijs met de ipad: de Teacher Tech Blues. Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Studentnummer / Begeleider(s) Wim van Kleef, Karin Koning Beoordelaar(s) indien bekend Opdrachtgever Karin Koning Datum

2 Swaalf 1 Engels Onderwijs met de ipad: de Teacher Tech Blues Profielproduct 1 Eva Swaalf / Profielproduct 22 April 2014

3 Swaalf 2 Inhoudsopgave GEGEVENS VOORBLAD PROFIELPRODUCT Verkenning Aanleiding van de opdracht Context van de opdracht Gesprekken met betrokkenen Literatuuronderzoek Conclusie Probleemverkenning: het Theoretisch Kader Probleemomschrijving Onderzoeksaanpak Doelstelling Centrale Vraagstelling en Deelvragen Groepen en Instrumenten Product Tijdplan... 8 Bibliografie... 9 Bijlage: Informatie Opdrachtgever en Begeleider... 10

4 Swaalf 3 1. Verkenning 1.1 Aanleiding van de opdracht Context van de opdracht In maart 2015 is op het RSG Enkhuizen een pilot gestart met het onderwijs met de ipad waarin getest wordt wat de mogelijkheden van het apparaat zijn in de les en hoe het het leerproces van leerlingen kan stimuleren. De werkgroep Maatwerk onderzoekt het gebruik van de ipad, en kijkt hierbij naar differentiatie, monitoring van het leerproces en het verbinden van de school met de buitenwereld. Zo onderzoeken ze hoe ze optimaal gebruik kunnen maken van de ipad waarvan in het volgende schooljaar ( ) gebruikt wordt gemaakt in een aantal onderbouwklassen. In het onderzoek wordt echter niet per vak specifiek gekeken naar welke mogelijkheden er allemaal zijn en welke applicaties (apps) en websites geschikt zijn om in te zetten in de les. Er is wel een kleine inventarisatie gedaan van apps voor verschillende vakken, alleen zijn de apps voor Engels niet wetenschappelijk onderzocht en is de lijst zeer beperkt. Leraren moeten daarom zelf onderzoeken hoe ze het apparaat inzetten in de les. Volgens de opdrachtgever, Karin Koning, is er echter binnen de sectie Engels een aantal leraren dat niet technisch vaardig is, en daardoor niet zelf kunnen onderzoeken wat de mogelijkheden van het apparaat zijn. Mevrouw Koning, tevens sectiehoofd Engels, gaf mij daarom de opdracht te onderzoeken welke apps en websites geschikt zijn om in de lessen Engels in te zetten om de hoofdvaardigheden (lezen, luisteren, schrijven, spreken, vocabulaire, grammatica) te trainen. Dit onderzoek is nodig om deze docenten houvast te bieden, en ook om andere docenten Engels te tonen welke leeractiviteiten er met de ipad mogelijk zijn Gesprekken met betrokkenen Om te onderzoeken hoe docenten Engels over de ipad denken heb ik 6 docenten Engels (Karin Koning, Harry Huisken, Femke Pieters, Lisette Borst, Samantha Degeling en Stella Hugens) benaderd, die verschillende leerjaren en -niveaus lesgeven. De meeste van hen zijn goed te spreken over de introductie van de ipad op het RSG. De docenten geven aan dat het apparaat motiverend werkt voor de leerlingen, ervoor zorgt dat er goed gedifferentieerd kan worden en het goed kan aansluiten bij de belevingswereld van de leerlingen. Door twee van de docenten, Harry Huisken en Femke Pieters, werd aangegeven dat het wel een extra werkvorm moet blijven: de ipad is voor erbij. Van alle benaderde docenten zeggen 3 niet vaardig genoeg te zijn om met het apparaat om te kunnen gaan. Het voornaamste probleem bij deze docenten is het niet weten hoe het apparaat precies werkt hoe apps op de ipad gezet moeten worden, hoe je snel naar verschillende apps moet komen et cetera. Deze docenten zijn daardoor niet goed in staat om zlef goed te kunnen onderzoeken hoe de ipad in de klas zou moeten worden ingezet. Eén van de docenten, Stella Hugens, benoemt dat leerlingen ook niet weten hoe er met het apparaat moet worden omgegaan en de tablet als een platform zien om spelletjes te spelen. De meeste docenten geven aan dat de introductie van de ipad positief is, maar dat het slechts introduceren van het apparaat niet voldoende is. Voor zowel de docenten als de leerlingen geldt dat ze moeten weten hoe ze met het apparaat moeten omgaan en hoe ermee geleerd kan worden. Hoewel er docenten zijn die wel zeggen goed om te kunnen gaan met het apparaat en zelf gemakkelijk zouden kunnen onderzoeken hoe het apparaat ingezet zou kunnen worden in de les, is het gebrek aan technische vaardigheid een struikelblok.

5 Swaalf Literatuuronderzoek Uit onderzoek van Kennisnet (2014) bleek dat leraren nauwelijks ondersteuning krijgen bij het gebruik van tablets in de les. Ben Johnson (2013) spreekt over de Teacher Tech Blues: hoewel hun leerlingen allemaal ipads hebben, zetten sommige leraren deze in de les niet in omdat ze bjivoorbeeld geen tijd hebben om uit te vinden wat ze met het apparaat kunnen doen of niet weten hoe het apparaat werkt. Dit is het voornaamste probleem wat volgens Johnson en Kennisnet speelt in het ipadonderwijs: leraren weten niet hoe het apparaat kan worden ingezet om bepaalde leerresultaten te behalen doordat technische kennis ontbreekt. De inzet van nieuwe technologie zoals tablets vereist volgens Koehler & Mishra (2009) van docenten dat zij kennis hebben van verschillende vaardigheden en deze kennis kunnen combineren. In hun TPACK-model (zie Figuur 1) leggen Koehler & Mishra (2009) uit dat docenten kennis van pedagogiek, vakdidactiek en technologie moeten kunnen combineren om leerlingen onderwijs te kunnen bieden aan de hand van geschikte werkvormen op een tablet. Het vereist van docenten dus dat ze kennis hebben van hoe een tablet werkt, welke mogelijkheden er binnen hun vakgebied zijn en hoe ze voor bepaalde onderdelen van hun vak het apparaat op een geschikte manier kunnen inzetten. Docenten die niet vaardig zijn op het gebied van technologie hebben daardoor een achterstand en kunnen niet goed bepalen hoe ze voor bijvoorbeeld vocabulaire oefeningen kunnen bieden aan de hand van een tablet. Naast het feit dat veel docenten technische vaardigheden missen, is een ander probleem dat bestaat het feit dat apps of websites die worden aangeschreven als goede educatieve app niet altijd goed geëvalueerd zijn. Volgens Chik (2014) wordt de ipad verkocht als learning device, maar zijn het de apps die het apparaat een nuttige tool maken. Chik (2014) stelt dat het belangrijk is dat voordat apps geïnstalleerd worden deze eerst goed moeten geëvalueerd worden. Volgens Chik (2014) worden veel evaluaties gebaseerd op recensies van gebruikers die in de App Store staan en hoeveelheid downloads, alleen kan de betrouwbaarheid van deze variabelen betwijfeld worden: deze twee variabelen geranderen niet dat de app daadwerkelijk een positief effect heeft op het leren. Het is belangrijk dat educatieve apps goed geëvalueerd worden, omdat ze naar bepaalde leerresultaten moeten moeten leiden Conclusie Figuur 1: Het TPACK-model van Koehler & Mishra (2009)

6 Swaalf 5 Van de ondervraagde docenten bleek dat de meeste een positief beeld van de ipad in het onderwijs hebben en er graag mee zouden werken. Hoewel niet iedereen zegt moeilijk met het apparaat om te kunnen gaan, zijn er wel docenten die door gebrek aan technische kennis moeite hebben met het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. Daarnaast is er nog geen uitgebreid onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van de ipad voor Engels en hoe deze voor het onderwijs naar alle hoofdvaardigheden kan worden ingezet. Ook is er voor het evalueren voor geschikte apps voor Engels nog geen onderzoek gedaan naar hoe dat het beste kan. Het onderzoek dat ik doe zal zich richten op het creëren van een schema aande hand van onderwijskundige en vakdidactische literatuur waarmee apps geëvalueerd kunnen worden. Hiermee zal ik geïnventariseerde apps kunnen evalueren, zodat ik voor docenten Engels kan onderzoeken welke apps geschikt zijn voor in het Engels onderwijs. 1.2 Probleemverkenning: het Theoretisch Kader Om het product te maken is een instrument nodig waarmee apps geëvalueerd kunnen worden aan de hand van onderwijskunde en vakdidactische literatuur. Volgens Boonen (2012) is het onderwijskundig kader waarbinnen onderwijs met de ipad het beste pas de sociaalconstructivistische leertheorie, waarbij samenwerkend leren, sociale interactie, kennisconstructie, authentieke problemen en actief leren centraal staan. De ipad biedt voor al deze kernelementen mogelijkheden: bepaalde apps en sites bieden connectiviteit waardoor samenwerking en sociale interactie optreedt, leerlingen kunnen zelf op zoek gaan naar kennis door hun toegang tot het internet en leerlingen denken actief over hun leerproces na doordat ze zelf kunnen selecteren welke app of site hij of zij gebruikt. Doordat het ipadonderwijs het beste aansluit op de sociaal-constructivistische leertheorie, kan deze theorie het beste deze als basis genomen worden voor het instrument waarmee ik apps ga evalueren. Volgens Staatsen (2011) is het belangrijk dat het modernevreemdetalenonderwijs communicatief is. Dit houdt volgens Staatsen in dat het onderwijs voldoet aan de volgende kernelementen: 1) Actief en zelfstandig leren, 2) Samenwerkend leren, 3) Leren in samenhang, 4) Oriënterend leren, 5) Leren in een uitdagende en veilige omgeving, en 6) Leren in een doorlopende leerlijn (2011, 19-20). Deze elementen komen overeen met de kernelementen die de sociaal-constructivistische leertheorie voorschrijft, en past daarom goed bij het ipadonderwijs. Communicatief Modernevreemdetalenonderwijs, zoals Staatsen (2011) dit omschrijft, zal daarom als basis genomen worden voor het vakdidactische aspect van het meetinstrument. Vanuit het oogpunt van de constructivistische docent zal ik gaan onderzoeken welke apps geschikt zijn om Engels communicatief te oefenen. Om dit te kunnen doen is het belangrijk om te onderzoeken wat er met een app gedaan kan worden, oftewel welke leeractiviteiten er plaatsvinden als leerlingen met bepaalde apps werken. Hierdoor wordt het concreet hoe een app ervoor kan zorgen dat leerlingen bepaalde leerdoelen halen. De taxonomie van Bloom biedt een overzicht van leeractiviteiten die bij bepaalde denkvaardigheden passen. Churches (2008) ontwikkelde de Digital Taxonomy, waarin hij Bloom s werk aanpaste op het digitale tijdperk. Carrington (2015) ontwierp de Padagogy Wheel (zie Figuur 2), waarin hij aan de hand van de Digital Taxonomy een overzicht geeft van apps. Carringon (2015) omschrijft in zijn poster 1 wat de criteria per denkvaardigheid zijn en geeft per denkvaardigheid aan welke apps er bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden. 1

7 Swaalf 6 Figuur 2: Carrington's Padagogy Wheel (2015) 1.3 Probleemomschrijving Het probleem dat ik ga aanpakken is het ontbreken van kennis over (educatieve) apps en sites die kunnen worden ingezet in de Engelse lessen van de onderbouw om te oefenen met de hoofdvaardigheden van Engels. Dit probleem is vooral aanwezig bij docenten Engels die niet vaardig genoeg zijn om zelf goed te kunnen onderzoeken wat de mogelijkheden van de ipad zijn. Het probleem komt, en zal voorkomen, in ipadklassen waarbij docenten gebruik moeten maken van moderne ICT mogelijheden. Gebrekkige kennis over mogelijkheden met de ipad binnen het vak Engels is een probleem, omdat er vanaf volgend jaar van docenten gevraagd wordt dat zij in staat zijn het apparaat in de les in te zetten. Daarnaast is het ontbreken van een goed geëvalueerde inventarisatie van bruikbare apps een hindernis voor docenten Engels, omdat zij nu zelf moeten onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. De oorzaken van het probleem zijn ten eerste het feit dat voor dit jaar nog nooit gewerkt is met de ipad en er dus geen onderzoek naar is gedaan binnen de school, en ten tweede het feit dat van docenten technische vaardigheden verwacht worden terwijl zij zelf misschien nooit met nieuwe media

8 Swaalf 7 werken. 2. Onderzoeksaanpak 2.1 Doelstelling Het doel van het onderzoek is het in kaart brengen van apps die passen binnen het communicatieve vreemdetalenonderwijs van de onderbouw en waarmee leerlingen de hoofdvaardigheden van het vak Engels op een volgens de leertheorie verantwoorde manier kunnen oefenen. Het product dat het onderzoek zal leveren is een inventarisatie van (educatieve) apps voor het vak Engels die leraren kunnen inzetten om leerlingen met deze hoofdvaardigheden te laten trainen. Door dit product te leveren biedt ik docenten met gebrekkige technische vaardigheden een houvast zodat zij weten hoe en wanneer ze de ipad in de les kunnen inzetten. Ook geef ik docenten die wel technisch vaardig zijn maar nog geen onderzoek gedaan hebben naar de mogelijkheden van de ipad een overzicht van bruikbare apps, zodat ze deze niet zelf meer te hoeven zoeken. 2.2 Centrale Vraagstelling en Deelvragen Het onderzoek zal zich richten op de volgende hoofdvraag: Welke (educatieve) apps en websites kunnen worden ingezet om de hoofdvaardigheden van Engels met onderbouwleerlingen te oefenen? Om deze vraag te beantwoorden zal ik me richten op de volgende deelvragen: 1. Wat maakt apps passend voor het onderwijs binnen de sociaal-constructivistische leertheorie? 2. Wat maakt apps passend voor het Engels onderwijs binnen de theorie van het communicatieve modernevreemdetalenonderwijs? 3. Wanneer is een (educatieve) app gebruiksvriendelijk? 4. Aan welke kwaliteiten van een app kan je afleiden welk soort leeractiviteiten ermee verricht kan worden? 5. Wanneer is een bron geschikt voor de onderbouw volgens het ERK? Met deze deelvragen kan ik een meetinstrument creëren waarmee ik apps aan de hand van leertheorie kan evalueren. Ook test ik de gebruiksvriendelijkheid, aangezien docenten en leerlingen ook met de apps en sites om moeten kunnen gaan. 2.3 Groepen en Instrumenten Om antwoorden te krijgen op de deelvragen zal ik literatuuronderzoek doen. Voor de eerste deelvraag zal ik onderzoeken wat de kernmerken van onderwijs volgens de sociaalconstructivistische leertheorie precies inhouden door te kijken naar literatuur over deze leertheorie, en probeer ik literatuur te vinden waarin deze leertheorie op onderwijs met tablets wordt toegepast. Om de tweede deelvraag te beantwoorden zal ik onderzoeken welke elementen volgens Staatsen (2011) belangrijk zijn voor onderwijs naar de hoofdvaardigheden binnen de moderne vreemde talen. Om de derde deelvraag te beantwoorden zal ik op zoek gaan naar literatuur over gebruiksvriendelijkheid binnen apps wat dat inhoudt, en waaraan een app moet voldoen om dit te zijn. Voor de vierde deelvraag zal ik apps proberen te linken aan de taxonomie van Bloom, en zal ik de Digital Taxonomy gebruiken om te onderzoeken welke elementen een app moet bevatten om bij bepaalde denkvaardigheden en leeractiviteiten horen. Om de laatste deelvraag te beantwoorden zal ik onderzoeken wanneer een bron (een tekst of fragment) bij het A1, A2 of B1 niveau hoort. Hiervoor gebruik ik het ERK, en verwijs ik naar de kerndoelen voor deze niveaus.

9 Swaalf 8 3. Product Het product dat ik uiteindelijk zal leveren is enerzijds een meetinstrument waaraan onderzocht kan worden of een app geschikt is om in te zetten in de les en voor welke vaardigheid en leeractiviteit het gebruikt kan worden, en anderzijds een inventarisatie aan de hand van dit instrument. Het meetinstrument zal gebaseerd zijn op het onderzoek dat ik heb gedaan om de deelvragen te beantwoorden, en zal dus gebaseerd zijn op onderwijskundige en vakdidactische leertheorie, technische kennis en de kerndoelen van het ERK. Dit instrument zal dan gebruikt kunnen worden door leraren die zelf op onderzoek uit willen gaan, zodat ze kunnen kijken of een app aan de kwaliteiten voldoet die uit het onderzoek als relevant naar voren komen. In de inventarisatie zal worden aangegeven bij welke denkvaardigheid een app past, bij welke hoofdvaardigheid een app past en, als het een bron is, bij welk niveau van het ERK het past. Ook zal ik per app een voorbeeld van een leeractiviteit zetten, zodat het duidelijk wordt hoe een app bijvoorbeeld bij Engels zou kunnen worden ingezet. Dit instrument zal als bron gebruikt kunnen worden door alle docenten Engels, zodat ze weten welke apps er onder andere zijn en hoe deze kunnen worden ingezet. Dit is voor de docenten die technische vaardigheid ontbreekt een houvast zijn om te ipad te kunnen inzetten in de les, en voor docenten die wel technisch vaardig zijn maar benieuwd zijn wat er allemaal te vinden is een bron zijn waaruit ze werkvormen kunnen halen. Het bestand zal gepresenteerd worden aan docenten Engels tijdens een sectievergadering, en zal voor allen beschikbaar gemaakt worden op It s Learning, het digitale platform waar het RSG Enkhuizen gebruik van maakt. 4. Tijdplan Week Handeling Product Deadline 18 Onderzoeken deelvraag 1 en 2; inventariseren apps Meetinstrument onderwijskunde en vakdidactiek 19 Onderzoeken deelvraag 3, 4 en 5; inventariseren apps Meetinstrument gebruiksvriendelijkheid, relatie met Bloom, relatie met ERK 20 Afronden meetinstrument; Compleet meetinstrument inventariseren apps 21 Presenteren meetinstrument opdrachtgever; inventariseren en keuren apps 22 Geinventariseerde apps keuren; Abstract PP2 abstract schrijven voor PP2 23 Verantwoording schrijven voor Verantwoording PP2 PP2 PP2 24 Uitloop Eindgesprek PP2 25 Uitloop 26 Uitloop 27 Eventueel voltooien herkansing PP2 Her PP2 28 Her Eindgesprek PP2

10 Swaalf 9 Bibliografie Boonen, I. (2012). Succesvol integreren van tablet PCs in het voortgezet onderwijs: Welke ondersteuning hebben docenten hierbij nodig? (Ongepubliceerd Essay). Universiteit Twente, Enschede. Carrington, A. (2015). The Padagogy Wheel V4.0. Unity, via Chik, A. (2014). English Language Teaching Apps: Positioning Parents and Young Learners. Changing English: Studies in Culture and Education, 21.3, Churches, A. (2009). Bloom s Digital Taxonomy. Edorigami, via Johnson, B. (2013). The Dos and Don'ts for Integrating ipads. Edutopia, via Kennisnet (2014). Leraren hebben behoefte aan structurele begeleiding ict. Kennisnet, via Koehler, M. J., & Mishra, P. (2009). What is technological pedagogical content knowledge? Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 9.1, Staatsen, F. (2011). Moderne Vreemde Talen in de Onderbouw. Bussum: Coutinho.

11 Swaalf 10 Bijlage: Informatie Opdrachtgever en Begeleider Opdrachtgever: Karin Koning, sectiehoofd Engels. Begeleider: Karin Koning, sectiehoofd Engels. Deze begeleider kan mij praktisch ondersteunen doordat zij het sectiehoofd is van Engels en daardoor goed weet bij welke docenten de problemen zitten, weet hoe Engels onderwezen wordt op het RSG en een spin in het web is wat betreft de sectie Engels.