Het Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken
|
|
- Bart Aerts
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ontwerponderzoek Paper 2 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie I.F. Hazewindus, drs. Filosofie Het Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Van toepassing op alle jaarlagen waarmee Socratische Gesprekken gevoerd worden Socratisch Gesprek, kritisch denken, filosofie, dialoog, argumenteren n.v.t. Hazewindus, I.F. (2015). Het Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken. Amsterdam: Instituut voor de Lerarenopleiding, UvA. Begeleider(s) Wouter Schenke/Philippe Boekstal Beoordelaar(s) Wouter Schenke/Philippe Boekstal indien bekend Datum 10 juni 2015
2 Samenvatting paper 1 Ik wil graag testen of leerlingen door het voeren van Socratische Gesprekken meer aandacht krijgen voor de antwoorden van medeleerlingen, en meer kritisch gaan nadenken over hun eigen en andermans standpunten. Ik wil dit doen door in de maand april wekelijks een Socratisch Gesprek te voeren, waarbij minstens twee keer een vraag vanuit de klas beantwoord wordt. De leerlingen krijgen voorbereidende opdrachten en reflectieopdrachten mee om zich voor te bereiden op de gesprekken en erop terug te kijken. Lesopzet Voor de lessen Socratisch Gesprek wil ik de volgende opbouw aanhouden: 1. De week voor het gesprek krijgen de leerlingen informatie over het onderwerp. Zij krijgen de opdracht mee om zich thuis voor te bereiden op het gesprek, door middel van een opdracht. Deze opdracht houdt het definiëren van begrippen, het bedenken van een voorbeeld (het liefst uit eigen ervaring) en het formuleren van eventuele prealabele vragen 1 in. 2. Tijdens de les gaan we proberen de vraag te beantwoorden. We doen dit door eerst te kijken naar de prealabele vragen die eventueel eerst beantwoord moeten worden, willen we de hoofdvraag kunnen beantwoorden. De leerlingen moeten daarna allemaal hun voorbeeld voorleggen aan de groep, om te kijken met welk voorbeeld we het best aan het werk kunnen. Tijdens het gesprek wordt van de leerlingen verwacht dat ze dingen opschrijven. Consensus wordt zo goed mogelijk nagestreefd, hoewel 100% consensus misschien niet te verwezenlijken is. 3. Aan het eind van de les krijgen de leerlingen de opdracht mee om een korte samenvatting/reflectie te schrijven over het gesprek. Hoe hebben zij het ervaren? Hebben ze het idee dat we verder zijn gekomen (dichter bij een antwoord)? Hoe denken zij nu over hun eigen opvattingen? Het herschrijven van hun definitie hoort hier ook bij, om te reflecteren op de invloed van het gesprek op hun gedachten. Het onderwerp van het volgende gesprek wordt nu ook gecommuniceerd, en de leerlingen beginnen vanaf punt 1. Dan zijn er ook nog twee lessen waarbij de leerlingen zélf een vraag mogen inbrengen. In de eerste les Socratisch Gesprek krijgen zij al de opdracht om zelf alvast twee vragen te bedenken, één voor gesprek 3, en één voor gesprek 4. Via een Google-document (Google Classroom) kan de klas dan kiezen welke twee vragen zij het interessants vinden om in die lessen te bespreken. Voor deze vragen geldt vervolgens hetzelfde stappenplan als voor de twee geregisseerde lessen. Onderbouwing. Van de leerlingen wordt verwacht een eigen voor en na meting te doen, om hen zo te leren reflectief te zijn op hun eigen denkproces. Daarnaast is de herdefinitie (Knezic et al, 2009) heel handig voor de leerlingen om te kijken hoe de opvattingen van anderen hun denken beïnvloeden. Stel dat er na afloop van het gesprek een heel nieuwe definitie uit komt rollen, is het interessant om te zien dat anderen jou dus best iets kunnen leren over een ander perspectief. Tijdens een eerdere stage heb ik gemerkt dat het Socratisch Gesprek een goede manier is om leerlingen te leren om goed na te denken over wat zij zelf en anderen nu eigenlijk zeggen. Daarbij is het stellen van een eigen vraag vaak een extra grote motivatie om gezamenlijk naar een oplossing toe te werken: de leerlingen willen het antwoord dan echt weten, omdat zij zelf met de vraag zaten. Bovendien daagt het Socratisch Gesprek de leerlingen op een positieve manier uit om zichzelf te verantwoorden (Nelson, 1994); je doet het gesprek immers met z n allen, dus er kan altijd iemand 1 Een prealabele vraag is een vraag die gaat om het definiëren van begrippen. Stel dat ik als vraag neem: Is het doel van het menselijk leven gelukkig worden? Moet ik eerst de vraag Wat is geluk? beantwoorden.
3 zijn die jou vraagt de standpunt verder toe te lichten of te verhelderen. Als je dat niet doet, loopt het gesprek vast. De leerlingen willen in zo n geval toch ook aan hun medeleerlingen laten zien wat zij weten, en hoe of waarom ze dat weten. Op het Gymnasium is de competitie onder leerlingen bovendien wat hoger, waardoor zij zich vaak willen kunnen verantwoorden, om niet onder te doen voor klasgenoten. Ik heb besloten de voorbereiding van de lessen te laten verlopen via Google Classroom; op onze school loopt de schoolmail via Gmail; Google Classroom is dus voor iedere docent en leerling toegankelijk. Handig hieraan is dat je een digitaal leslokaal kunt ontwerpen, waarin je alle informatie overzichtelijk bij elkaar zet en leerlingen kunnen reageren op jouw posts. Daarbij kun je snel op één plek, zonder zorgen over tijdsdruk in de les zelf, keuzes maken over de vragen in het Socratisch Gesprek, door simpelweg een post te maken waarin je de leerlingen laat stemmen op hun favoriete vraag.
4 Bijlage 1: Leerlingmateriaal Het Socratisch Gesprek Definiëren van een begrip De week voor het Socratisch Gesprek krijg je te horen welke vraag we tijdens de les gaan beantwoorden. Voor de les moet je het volgende gedaan hebben: Definieer de belangrijkste begrippen uit de vraag. Doe dat zonder enige informatie, behalve je eigen verstand. Hoe zou jij het begrip dus definiëren? Voorbeeld: Wat is geluk? Definitie: Geluk is een toestand van de geest, waarbij je volledig tevreden bent met jezelf, het leven en het moment. Je definitie lever je aan het begin van de les bij de docent in. Prealabele vragen Voor sommige vragen die je stelt tijdens een Socratisch Gesprek, geldt dat je eerst een andere vraag moet stellen voor je de hoofdvraag kunt beantwoorden. Zo n vraag noemen we een prealabele vraag. Kijk naar de vraag die we gaan beantwoorden. Zijn er prealabele vragen die we eerst moeten beantwoorden? Als die er zijn, schrijf ze dan op. Neem je prealabele vragen mee naar de les. Voorbeeld Bedenk (als dat mogelijk is) een voorbeeld bij de vraag die we gaan beantwoorden. Probeer een voorbeeld uit je eigen ervaring te nemen. Reflectie achteraf Tijdens het gesprek wordt van je verwacht dat je aantekeningen maakt. Wat zeggen anderen dat jij goed vind (of juist helemaal niet)? Wat wil je zelf zeggen (handig om op te schrijven, dan kun je het niet vergeten)? Aan het eind van de les krijg je de volgende twee korte opdrachten: 1. Herschrijf je definitie bekijk de definitie die je vóór het gesprek gemaakt had. Ben je het nog steeds eens met deze definitie, of wil je hem veranderen? Schrijf je nieuwe definitie op. 2. Schrijf een korte reflectie op het gesprek. Wat vond je ervan? Hebben we iets bereikt? Kijk je nu anders tegen de vraag aan? Waarom wel of niet? Doe dit in maximaal 500 woorden. Je nieuwe definitie en reflectie mail je vóór de volgende les naar je docent. Eigen vraag Bedenk zelf twee vragen voor de twee laatste Socratische Gesprekken. Samen met de klas kiezen we via Google Classroom uit welke twee vragen we gaan beantwoorden. Voor deze twee vragen geldt ook: definieer, zoek de prealabele vragen, bedenk een voorbeeld, en reflecteer achteraf op het gesprek. De regels van het Socratisch Gesprek - Indien mogelijk hebben we een voorbeeld bedacht, van waaruit we verder denken - We doen geen beroep op autoriteit (in de krant stond dat, professor die en die zegt ) - De kennis komt dus van binnenuit, het gaat om je eigen ervaring en je eigen gedachten - Probeer altijd te zeggen Ik denk in plaats van ik vind - Iedereen doet zijn best om een bijdrage te leveren: de deelnemers luisteren naar elkaar en respecteren elkaars inbreng (niet erdoorheen praten, niet uitlachen etc.) - We streven zoveel mogelijk naar consensus, maar begrijpen dat dat niet altijd mogelijk is - Alle deelnemers kunnen elkaar aankijken
5 - De gespreksleider bewaakt de lijn van het gesprek, en stelt alleen verhelderende vragen. De deelnemers zijn echter ook verantwoordelijk voor de lijn van het gesprek: wanneer je ziet dat we afwijken, geef dat als deelnemer dan aan (en waarom we afwijken). - We zijn in het gesprek bezig om samen iets te bereiken, we voeren geen debat of discussie: val elkaar dus niet aan ( ja maar! ). - Bedenk steeds of je begrijpt wat een ander zegt. Vraag zo nodig om verheldering. - Geef altijd aan op wie of wat je reageert - Je moet op elk punt de lijn van het gesprek kunnen samenvatten, of kunnen herhalen wat degene voor jou gezegd heeft als de gespreksleider dat van je vraagt.
6 Bijlage 2: Docentenhandleiding Voor het Socratisch Gesprek heb je het volgende nodig: 1. Idealiter voer je het gesprek met een groep die niet kleiner is dan 6, en niet groter dan 15 leerlingen. 2. De tafels en stoelen moete in carré, ofwel hoefijzervorm staan, zodat alle leerlingen elkaar én de gespreksleider kunnen zien 3. Geef de leerlingen voor je begint een goede instructie: wat is bijvoorbeeld een filosofische vraag? Wat zijn prealabele vragen? Wat hebben ze nodig tijdens het gesprek? 4. Deel tijdens of voorafgaand aan het eerste gesprek altijd de regels van het Socratisch Gesprek uit. Vraag de leerlingen de belangrijkste (consensus, iedereen levert een even waardevolle bijdrage, geen debat, iedereen moet op elk moment het gesprek kunnen samenvatten) regels nog even kort te herhalen. 5. Een klok of timer om de tijd bij te houden. Begin het Socratisch Gesprek, indien ze er zijn, altijd met de door de leerlingen bedachte prealabele vragen. Als die beantwoord zijn, ga dan verder met het kiezen van het voorbeeld, indien het bedenken van een voorbeeld bij de betreffende vraag mogelijk was. Probeer vervolgens met de groep de hoofdvraag te beantwoorden. Als gespreksleider mag je verhelderende vragen stellen, maar nooit meedoen in het gesprek. Zorg ervoor dat je altijd ongeveer 10 minuten overhoudt om samen met de groep een (voorlopige) conclusie te trekken. Geef aan het eind van de les tot slotte de reflectieopdracht op: deze moeten de leerlingen voor de volgende les g d hebben. Tip: voor deze lessen kan het handig zijn een Google Classroom aan te maken. Via deze digitale leeromgeving kun je makkelijk al je bestanden delen met de klas, en kunnen de leerlingen direct reageren op eventuele posts die jij maakt in de leeromgeving. Als je de voortgang van de leerlingen wilt meten, laat ze dan aan het eind van je lesreeks Socratische Gesprekken een learner report invullen of een kort reflectieverslag (max. 1 a4) inleveren, waarin ze terugblikken op hoe ze de Socratische Gesprekken hebben ervaren in relatie tot de gewone lessen.
Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Ontwerponderzoek Naam auteur Mariëlle Kruithof Vakgebied Wiskunde Titel Onderwerp Opleiding Het toewijzingsprobleem, een kijkje in de wiskunde buiten de middelbare school. Het behandelen van de Hongaarse
Nadere informatieGrafieken, samenwerkend leren, hardop denken, stappenplan
PAPER 3 ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische referentie Marlinda van Rooijen Steltenpool, drs Economie Grafieken en betekenis Marktvraag
Nadere informatieOmschrijven, formules, natuurkunde, stappenplan, begripspracticum
ONTWERP ONDERZOEK FORMULES OMSCHRIJVEN BIJ NATUURKUNDE IN 3 VWO Naam auteur Margriet van der Laan, Msc Vakgebied Natuurkunde Titel & onderwerp Formules omschrijven bij natuurkunde Opleiding Interfacultaire
Nadere informatieVerwondering over de overeenkomsten tussen het gedrag van mensen en andere zoogdieren. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen B.M. Deben Biologie Apenkoppen Verwondering over de overeenkomsten tussen het gedrag van mensen en andere zoogdieren
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Paper 3: Onderzoeksinstrumenten Aantal woorden (exclusief bijlage, literatuur en samenvatting): 581 Jeffrey de Jonker Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Jeffrey de Jonker Biologie Differentiëren
Nadere informatieSleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie
ONTWERPRAPPORT Naam auteur Elles Lelieveld Vakgebied Economie Titel De juiste stappen, een onderzoek naar de problemen en oplossingen van opgaven over het boxenstelsel Onderwerp Het aanleren van een stappenplan
Nadere informatieDE L CKER DOELEN STELLEN
DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER DOELEN STELLEN Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij vakken Maatschappijleer,
Nadere informatieOntwerponderzoek: Paper 3
Ontwerponderzoek: Paper 3 Naam auteur(s) Karoline Heidrich Vakgebied Duits Titel Duits + Film = plezier? Onderwerp Verhoging van motivatie voor het leren van Duits door middel van leeractiviteiten rondom
Nadere informatieMcCaesar Plusopdracht brugklas
McCaesar Plusopdracht brugklas Algemene gegevens Titel: McCaesar Thema: Oudheid. Niveau: VWO 1. Aantal lessen: 28 (maximaal). Ontworpen door: H. Koffijberg, 2013 Leerinhoud en hoofdopdracht Je bent één
Nadere informatieLeerlingbegeleiding ADD: wat helpt volgens de leerlingen zelf?
PROFIELPRODUCT 2 - ABSTRACT Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Profiel Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie Studentnummer Begeleider(s) Beoordelaar(s) indien bekend
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. Literatuur, leeservaring, dialogisch leren, kwestie
Iris Hoogendoorn 5617596 Schoolvak Nederlands Ontwerponderzoek paper 3: onderzoeksopzet Ontwerprapport Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische referentie
Nadere informatieEvelien Engele, Demy Olijhoek en Eelco Vijzelaar. Nederlands, Maatschappijleer en Scheikunde
Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Profiel Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie Evelien Engele, Demy Olijhoek en Eelco Vijzelaar Nederlands, Maatschappijleer en Scheikunde
Nadere informatieOntwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO
Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieBIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie
BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING Doel van de lessenserie De lessenserie is ontworpen met het oog op inzicht te geven over het schrijfproces. Als de leerlingen nu weten hoe een tekst te schrijven en die kennis
Nadere informatieBegeleiding van leerlingen
Begeleiding van leerlingen Doel Voorbeelden aanreiken van de wijze waarop begeleiding vorm kan krijgen. Soort instrument Voorbeelden Te gebruiken in de fase Uitvoeren Beoogde activiteit in de school Het
Nadere informatieHandleiding Gespreksvormen Discussie
Handleiding Gespreksvormen Discussie Inhoud Overzicht 1. Inleiding 2. Doel 3. Werkvormen 4. Tips voor het begeleiden van een discussie 4.1. Onderwerp inleiden 4.2. Voorlopig standpunt bepalen 4.3. Discusieren
Nadere informatieModule 5 (leerjaar 1) HET ROMEINSE RIJK (OPKOMST EN ONDERGANG).
Module 5 (leerjaar 1) HET ROMEINSE RIJK (OPKOMST EN ONDERGANG). WERKSCHEMA (alle leerroutes) Versie: havo 1 & havo/vwo 1 4 lesweken (max. 8 lessen) Onderdeel van toets T3 in toetsweek 2 Alle informatie
Nadere informatieModule 5 (leerjaar 1) HET ROMEINSE RIJK (OPKOMST EN ONDERGANG).
Module 5 (leerjaar 1) HET ROMEINSE RIJK (OPKOMST EN ONDERGANG). WERKSCHEMA (alle leerroutes) Versie: mavo 1 & mavo/havo 1 4 lesweken (max. 8 lessen) Onderdeel van toets T3 in toetsweek 2 Alle informatie
Nadere informatiePaper 3 Onderzoeksinstrumenten. Ontwerprapport Naam auteur(s) Karin Groen
Paper 3 Onderzoeksinstrumenten Ontwerprapport Naam auteur(s) Karin Groen Vakgebied Nederlands Titel Historische letterkunde? Kapot saai! Onderwerp Motivatie bij historische letterkunde Opleiding Interfacultaire
Nadere informatieWijsneuzen in de klas
Werkvorm 1 Wijsneuzen in de klas Algemene omschrijving In deze werkvorm staat het filosoferen met kinderen over levensbeschouwelijke onderwerpen aan de hand van het boek God Adonai Allah centraal. Het
Nadere informatieDE L CKER JAPANSE MANGACULTUUR ALS HOBBY
DE L CKER JAPANSE MANGACULTUUR ALS HOBBY DOCENTENHANDLEIDING Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij
Nadere informatieOntwerp Onderzoek: Paper 3: Onderzoeksinstrumenten. Leraren Opleiding. Management & Organisatie
Ontwerp Onderzoek: Paper 3: Onderzoeksinstrumenten Leraren Opleiding Management & Organisatie Naam auteur(s) Vakgebied Bart Deelen M&O Student nr 10761799 Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Procent rekenen
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. natuurkundeonderwijs, motivatie, differentiatie, flipping the classroom
ONTWERPONDERZOEK; PAPER 3 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Drs. R.K.A.M. Mallant natuurkunde Flipping my Classroom Differentiatie ter bevordering van motivatie Interfacultaire Lerarenopleidingen,
Nadere informatieTitel In drie fasen de inkomstenbelastingen berekenen: P2. Loon- en inkomstenbelasting. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Auteur: Hofstee, Rémon (R.H.) Vakgebied Algemene Economie Titel In drie fasen de inkomstenbelastingen berekenen: P2. Onderwerp Opleiding Loon- en inkomstenbelasting Doelgroep VMBO- GTL, leerjaar 4 Sleuteltermen
Nadere informatie6. Meubelstuk ontwerpen en maken
6. Meubelstuk ontwerpen en maken Ontwerpen lijkt misschien makkelijker dan het is. Je hebt een idee, maakt daar een tekening van en je kunt het voorwerp of werkstuk maken. Makkelijk, of toch niet? Ontwerpers
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:
Nadere informatieBegeleide interne stage
Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID
OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid
Nadere informatieSleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie
ONTWERPRAPPORT Naam auteur Elles Lelieveld Vakgebied Economie Titel De juiste stappen, een onderzoek naar de problemen en oplossingen van opgaven over het boxenstelsel Onderwerp Het aanleren van een stappenplan
Nadere informatieDE L CKER IKBAL: MEISJE IN JONGENSKLEREN
IKBAL: MEISJE IN JONGENSKLEREN DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij
Nadere informatieGESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een
Nadere informatieDE L CKER ZELFVERTROUWEN NA PESTEN
ZELFVERTROUWEN NA PESTEN DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij vakken
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. Schrijven, herschrijven, schrijfonderwijs, feedback geven, feedback ontvangen
Naam auteur Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Inge van de Wiel Nederlands Peerfeedback in het schrijfproces Schrijfonderwijs Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Doelgroep Gymnasium
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieDE NATIONALE WETENSCHAPSAGENDA VOOR SCHOLIEREN - DEEL 1 VMBO
DEEL 1 DE NATIONALE WETENSCHAPSAGENDA VOOR SCHOLIEREN - DEEL 1 In Nederland wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Maar wie bepaalt wat er onderzocht wordt? In het voorjaar van 2015 hebben Nederlanders
Nadere informatieDE L CKER LUCA: ADHD
DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER LUCA: ADHD Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf klas 1 Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij vakken Maatschappijleer,
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Iris Hoogendoorn 5617596 Schoolvak Nederlands Ontwerponderzoek paper 4: uitvoering Ontwerprapport Naam auteur(s) I. Hoogendoorn, MA Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur(s) Nijenhuis, N Vakgebied Natuurkunde Titel Wiskunde bij Natuurkunde: de afgeleide Onderwerp Wiskunde natuurkunde transfer Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieMijn doelen voor dit jaar
Mijn doelen voor dit jaar Een nieuw schooljaar betekent nieuwe kansen. Aan het begin van een nieuw kalenderjaar maken veel mensen goede voornemens. Dat gaan wij nu ook doen: het maken van voornemens of
Nadere informatieDoelgerichte leestrainingen voor beter tekstbegrip Onderwerp Leesvaardigheid Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur Margarita Gulian Vakgebied Spaans Titel Doelgerichte leestrainingen voor beter tekstbegrip Onderwerp Leesvaardigheid Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Nadere informatie(Docentenhandleiding) Rollenspel
(Docentenhandleiding) Rollenspel Een rollenspel is als het ware een klein toneelstukje. In een rollenspel komen personages aan bod die bepaalde eigenschappen of een doel in het verhaal hebben. De bedoeling
Nadere informatieZo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren
Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een
Nadere informatieOntwerponderzoek Paper 3: Onderzoeksplan
Ontwerponderzoek Paper 3: Onderzoeksplan Naam auteur(s) Vakgebied Titel A. Sturm, drs. Management & Organisatie Stappenplan als oplossingsstrategie voor vraagstukken hypothecaire leningen Onderwerp Probleem
Nadere informatieTijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1)
Lesplan les 1 Seksualiteit: Grenzen en Wensen Tijd: 8:30 Klas: 3HVc Aantal lln: 15 Introductie van de lessenserie: grenzen en wensen Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieDraaiboek voor een gastles
Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een
Nadere informatieWAT WILLEN WIJ WETEN? Een online interview via WhatsApp, Skype, Google Classroom of per mail.
WAT WILLEN WIJ WETEN? Een online interview via WhatsApp, Skype, Google Classroom of per mail. Houd een online interview: Deze opdracht kan klassikaal, individueel of als groepsopdracht gedaan worden. Leerdoelen:
Nadere informatieStudenten ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden.
ROLLENSPEL EUROPESE BESLUITVORMING KORTE OMSCHRIJVING De studenten gaan in verschillende groepjes de weg van Europese besluitvorming naspelen. Ze gaan met elkaar in debat en moeten lobbyen. Als(gast)docent
Nadere informatieBen jij Vindingrijk? Kolom
Ben jij Vindingrijk? Hoe vind jij het om: met je eigen fantasie, op je eigen manier, en door uit te proberen of te onderzoeken nieuwe ideeën, oplossingen, of dingen te bedenken of te maken? Aan welke les,
Nadere informatieHandleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * werkstuk
Handleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * werkstuk Antoniusschool Groep 5/6 Let op: deze heb je het hele schooljaar nodig! Hoe maak je een spreekbeurt? Mijn voorbereiding: 1. Je kiest
Nadere informatieSTAGEBOEKJE 2016 / 2017
STAGEBOEKJE 2016 / 2017 Naam: Klas: Bedrijf / Instelling: 1 Dit stageboekje is voor jou gemaakt. Aan de hand van een logboek en een aantal opdrachten hopen we dat je zoveel mogelijk van je stage kunt leren.
Nadere informatieWaarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken. Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht over Egypte
Les 1: Een gedicht over Egypte schrijven Waarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken 1. Bekijk het Nieuwsbegripfilmpje van het Jeugdjournaal op www.nieuwsbegrip.nl. Het filmpje gaat over de situatie
Nadere informatieModule H3-2 DE GROTE OORLOG VAN EUROPA
Module H3-2 DE GROTE OORLOG VAN EUROPA WERKSCHEMA (alle leerroutes) 3 lesweken (max. 6 lessen) Onderdeel van toets T1 in toetsweek 1 Alle informatie over deze module vind je hier: Jouw docent heeft met
Nadere informatieBLOGARTIKEL STAPPENPLAN 19 STAPPEN: VAN IDEE, PROMOTIE EN VERDER
Een blogarikel maken is een kwesie van DOEN. Maar hoe? Waar begin je? Wat zijn handige stappen om te nemen? Waar moet je opleten? Wat doe je nadat je gepubliceerd hebt? Dit stappenplan geet de grote lijnen
Nadere informatieLOB excursie opdracht
LOB excursie opdracht VMBO Groen Kesteren Naam: Klas: Opdracht excursie Inleiding In het LOB-programma gaat het er vooral om een beeld te geven van de mogelijkheden voor het vervolg van je studie na VMBO
Nadere informatieHandleiding voor de leerling
Handleiding voor de leerling Inhoudopgave Inleiding blz. 3 Hoe pak je het aan? blz. 4 Taken blz. 5 t/m 9 Invulblad taak 1 blz. 10 Invulblad hoofd- en deelvragen blz. 11 Plan van aanpak blz. 12 Logboek
Nadere informatieMentorMix Stop pesten met elkaar Datum
MentorMix Stop pesten met elkaar Datum Een grapje op zijn tijd is leuk en af en toe een beetje plagen is helemaal niet erg. Maar iemand iedere dag pesten kan enorme gevolgen hebben. De gepeste persoon
Nadere informatieDoel van deze presentatie is
Doel van deze presentatie is Oplossingsgericht? Sjoemelen? Evaluatie van de praktische oefening. Verbetersuggesties qua oplossingsgerichtheid (niet met betrekking tot de inhoud van de gebruikte materialen)
Nadere informatieDifferentiëren naar leerlingniveau met behulp van ICT als oefenomgeving. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Ontwerponderzoek Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Wil Baars Wiskunde Differentiëren naar niveau met behulp van ICT als oefenomgeving Differentiëren naar leerlingniveau
Nadere informatieDE NATIONALE WETENSCHAPSAGENDA VOOR SCHOLIEREN - DEEL 1 HAVO
DEEL 1 DE NATIONALE WETENSCHAPSAGENDA VOOR SCHOLIEREN - DEEL 1 In Nederland wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Maar wie bepaalt wat er onderzocht wordt? In het voorjaar van 2015 hebben Nederlanders
Nadere informatieHet leren van de uitspraak van onbekende klanken van Arabische letters. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
ONTWERPONDERZOEK - PAPER 3 ONDERZOEKSINSTRUMENTEN Naam auteur M.H.J. (Mariska) Verbeek-Keizer MA Vakgebied Arabisch Titel صوت العربية / Arabisch De klank van het Onderwerp Het leren van de uitspraak van
Nadere informatieReflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt.
Reflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt. In je eentje Time-out reflectie Time-out reflectie is een snelle manier om in je eentje
Nadere informatieMaak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis
Geld graad 1 Lesvoorbereiding Maak zelf geld Print 1 keer het verhaal Isaura s droom, Toon Isaura's foto op het smartboard Print de Braziliaanse munt, de real uit. Verwondering Lees het verhaal Isaura
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieDE L CKER EEN LEUKE ONTDEKKING: MASTURBEREN
EEN LEUKE ONTDEKKING: MASTURBEREN DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieCriteria. Ervaren op school
Criteria Sector vmbo basis vmbo kader / theoretisch havo / vwo mbo niveau 1-2 mbo niveau 3-4 Fase van de opleiding begin van de opleiding tijdens de opleiding einde van de opleiding Loopbaancompetentie
Nadere informatieHOE JE ELKE DAG BEZIG KUNT ZIJN MET DAT WAT JE HET ALLERLIEFSTE DOET EN ER OOK NOG EENS VAN KUNT LEVEN
ONLINE MASTERCLASS GELD VERDIENEN MET JE PASSIE HOE JE ELKE DAG BEZIG KUNT ZIJN MET DAT WAT JE HET ALLERLIEFSTE DOET EN ER OOK NOG EENS VAN KUNT LEVEN ONLINE MASTERCLASS GELD VERDIENEN MET JE PASSIE Van
Nadere informatiePWS-opdrachtenboekje 5H/6V
11 t/m 14 juli 2017 PWS-opdrachtenboekje 5H/6V 2017-2018 Naam leerling: Klas: Inleveren bij mentor 14 juli 12.10u 1 Het PWS en de PWS-dagen Het profielwerkstuk (PWS) is een verplicht onderdeel van het
Nadere informatieVerwondering over de overeenkomsten tussen het gedrag van mensen en andere zoogdieren. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen B.M. Deben Biologie Apenkoppen Verwondering over de overeenkomsten tussen het gedrag van mensen en andere zoogdieren
Nadere informatieLeren als een expert!
Leren als een expert! Welk vak vind jij lastig? Wiskunde, of juist Frans? Ken je iemand die heel goed is in dat vak? En heb je wel eens aan diegene gevraagd hoe hij/zij voor dat vak leert? Als je dat weet,
Nadere informatieDE L CKER. Het project is een samenwerking tussen Human, NPO 3Lab en NPO3Extra.
VLUCHTELING IN NEDERLAND DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas. Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij vakken
Nadere informatieIk-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo Sander, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk vindt.
Nadere informatieBeoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse. Datum:
A Beoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse Naam docent: F.Kok Datum: 5-12-2013 Het Lesplan; de student; Omschrijving Bereidt zich voor op de lessen en zorgt ervoor dat alle
Nadere informatieOEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN.
ASSERTIVITEIT OEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN. 1 Doel Doel is aan de hand van de methode van Glick en Gibbes
Nadere informatieReflectie-opdrachten
Reflectie-opdrachten In deze bundel vinden jullie een reeks fiches met reflectie-opdrachten. De bedoeling is om iedere week één fiche te overlopen tijdens het wekelijks gesprek met je mentor. Deze vragen
Nadere informatie2 jarig Verzorgende IG BOL
2 jarig Verzorgende IG BOL Loopbaanoriëntatie Begeleiding (LOB) Leerjaar 1 Fase A Docentenhandleiding LOB Fase A leerjaar 1 Ontwikkelaar: Rianne Schuur Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1 Beginsituatie...
Nadere informatieModule H3-3 RUSLAND EN DE VERENIGDE STATEN
Module H3-3 RUSLAND EN DE VERENIGDE STATEN 1914-1939 WERKSCHEMA (alle leerroutes) 2 lesweken (max. 4 lessen) Onderdeel van toets T1 in toetsweek 1 Alle informatie over deze module vind je hier: Jouw docent
Nadere informatieBezoek een beurs! 2. Bekijk het programma van de beurs en match de onderdelen van het programma met jouw doel.
Komende week vindt de jaarlijkse NOT plaats in de Jaarbeurs in Utrecht. Op deze beurs kun je workshops volgen, lezingen bijwonen en stands van exposanten bezoeken. Er is veel te doen en zien, dus daar
Nadere informatieIN 3 STAPPEN NAAR DE BESTE STUDIEKEUZE
IN 3 STAPPEN 1 2 3 NAAR DE BESTE STUDIEKEUZE HOE KIES JE JOUW STUDIE? Halverwege de middelbare school ga je nadenken over je vervolgstudie. Het is belangrijk dat je daar op tijd mee begint. Want: hoe beter
Nadere informatieSWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid
SWOT Werkblad 1 Sterke punten Sterke punten 1.Omgevingsgericht heid 2. Vermogen tot groei en vernieuwing Voorbeelden Ik ben echt iemand die midden in de maatschappij staat. Ik heb veel interesses binnen
Nadere informatieLes 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar
Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen
Nadere informatieDOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen M.J.D. van den Bosch- Knip, Ir RBA Wiskunde DOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO beschrijvende statistiek
Nadere informatieVragen over de tekst beantwoorden Discussiëren over stellingen Functioneringsniveau begrijpend lezen M7 E7
Nieuwsbegrip Extra Met enige regelmaat ontwikkelt Nieuwsbegrip in opdracht van bedrijven of maatschappelijke organisaties een speciale themales. Bedrijven die ons vragen om zulke lessen te ontwikkelen
Nadere informatieLesbeschrijving Nederlands
Lesbeschrijving Nederlands Overzicht Leerjaar 1 VOx leerlijn nr. 1 Mondelinge taal Onderdeel nr. 1.3 Spreekvaardigheid Subonderdeel nr. 1.3.1 Spreken Lesnummer 34 Titel van de les Ik houd mijn spreekbeurt
Nadere informatieModelleren en visualiseren
Modelleren en visualiseren Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Dr. W. Weymiens (Wolf) Natuurkunde Modelleren en visualiseren Modelleren en voorkennis Interfacultaire
Nadere informatieVoorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal.
& OHHUOLQJHQKDQGOHLGLQJ LQOHLGLQJ Het sectorwerkstuk staat voor de deur. Misschien heb je er al slapeloze nachten van, misschien lijkt het je de leukste opdracht van je hele opleiding. Eindelijk iets leren
Nadere informatieLeerlingen ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden.
ROLLENSPEL: EUROPESE BESLUITVORMING KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De leerlingen gaan in verschillende groepjes de route van Europese besluitvorming naspelen. Ze gaan met elkaar in debat en moeten lobbyen.
Nadere informatieGedocumenteerd schrijven Schrijfopdracht klas 2. Brainstorm maak hieronder je brainstorm inzichtelijk
Gedocumenteerd schrijven Schrijfopdracht klas 2 Wat? Datum? Aftrek punten paraaf? Hoofdvragen & deelvragen - ½ punt Bronnen (2 verscheidene) - 1 punt 1 e versie - 2 punten Beoordeling (klasgenoot) - ½
Nadere informatieModule H3-4 TOTALITAIRE STATEN TIJDENS HET INTERBELLUM
Module H3-4 TOTALITAIRE STATEN TIJDENS HET INTERBELLUM WERKSCHEMA (alle leerroutes) 2 lesweken (max. 4 lessen) Onderdeel van toets T1 in toetsweek 1 Alle informatie over deze module vind je hier: Jouw
Nadere informatieHandleiding sectoronderzoek V4 2014-2015
Handleiding sectoronderzoek V4 2014-2015 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Het kompas 3 2.1 Aanleiding 3 2.2 Betekenis 3 2.3 Doelen 3 2.4 Definitie van sectoronderzoek gereed 4 2.5 Waarde 4 2.6 Kompas 5
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik?
Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie
Nadere informatieSleutel 3. Hoe meer je weet, hoe minder je weet
Sleutel 3. Hoe meer je weet, hoe minder je weet We werken in Nederland echt in een kenniseconomie. We hebben ontzettend veel denkbanen gecreëerd. Banen waarin van mensen hoog-over denken, vergaderen, uitlijnen,
Nadere informatieIk geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:
Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Toekomst Een interview houden Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een interview houden Thema: Toekomst Leerstijlvariant: BEKIJK - DENK - DOE - ERVAAR Beschrijving
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om mensen ervan te overtuigen dat een plek in je buurt opgeknapt moet worden.
week 11 10 maart 2014 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Welke plek in de buurt moet opgeknapt worden? Waarom ga je schrijven? Om mensen ervan te overtuigen dat een plek in je buurt opgeknapt moet
Nadere informatie