Het leren van de uitspraak van onbekende klanken van Arabische letters. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Transcriptie

1 ONTWERPONDERZOEK - PAPER 3 ONDERZOEKSINSTRUMENTEN Naam auteur M.H.J. (Mariska) Verbeek-Keizer MA Vakgebied Arabisch Titel صوت العربية / Arabisch De klank van het Onderwerp Het leren van de uitspraak van onbekende klanken van Arabische letters Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Doelgroep Combinatieklas 1 en 3 van de Questafdeling (havo/vwo), A. Roland Holst college Hilversum Sleuteltermen uitspraak, Arabisch, leerklimaat, samenwerken, spreekopdrachten Bibliografische referentie Verbeek-Keizer, M.H.J. (2014). De klank van het Arabisch. Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Begeleiders Dhr. drs. A. Idrissi Azami, vakdidacticus Arabisch Mw. drs. J.C. Huizenga, onderwijskundige Beoordelaar Mw. dr. M.A.H. Braaksma Datum

2 Samenvatting paper 1 In dit OntwerpOnderzoek wordt een interventie voorgesteld bij het leren van de uitspraak van de (negen) voor niet-arabischsprekende leerlingen onbekende klanken van het Arabische alfabet. Het Arabisch wordt gezien als een moeilijke taal om te leren en tijdens de lessen Arabisch is er een hoge drempel om in de doeltaal te spreken. Door een interventie gericht op samenwerking en spreekopdrachten, verwacht ik dat er meer interactie is, zodat de uitspraak van de onbekende letters met meer plezier geleerd wordt en de leerlingen vervolgens minder angst hebben bij het spreken. De uitspraak wordt in combinatie met de vaardigheden lezen en schrijven aangeleerd. Tevens wordt gebruik gemaakt van de fonetiek en de tussenstap van transcriptie. De verwachting is dat het samenwerken de motivatie bevordert en de leerlingen verantwoordelijkheid over het leerproces geeft en dat het ervaren van succes binnen een veilig leerklimaat een positieve rol zal spelen. Om dit alles te meten zullen een nul- en nameting worden gedaan. Tijdens de lessen zullen de uitspraakoefeningen worden geobserveerd en na elke les zal de leerlingen naar hun ervaringen worden gevraagd. Beschrijving van de onderzoeksmethode Onderzoeksgroep Aan de lessenserie voor dit OntwerpOnderzoek doen zestien leerlingen mee, acht jongens en acht meisjes; tien leerlingen uit de eerste en zes uit de derde klas, niveau havo/vwo. Allemaal zijn zij absolute beginners: zij hebben geen (voor-)kennis van het Arabisch. In dit OntwerpOnderzoek worden vier onderzoeksinstrumenten gebruikt, een nul- en nameting, een implementatiemeting tijdens de lessen en een vragenlijst na elke uitspraakles. Onderzoeksinstrumenten en procedure Nulmeting (voor-)kennis Arabisch Vooraf wordt bij alle leerlingen een nulmeting gedaan om de voorkennis van de leerlingen te controleren en vast te stellen of hun niveau inderdaad elementair is (bijlage 1). De eerste drie vragen gaan over voorkennis van het Arabisch en deze komen niet terug in de nameting. Verder wordt er naar Arabische woorden, het alfabet en negen specifieke Arabische letters gevraagd, zowel algemene letterkennis als de uitspraak. Tevens wordt door middel van een stellingenlijst gemeten wat de houding van de leerlingen is ten opzichte van het leren van een vreemde taal in het algemeen en specifiek ten opzichte van het Arabisch. Hierdoor kan gemeten worden of de leerlingen het leren van andere taal moeilijk, leuk dan wel eng vinden en of zij het leren van het Arabisch anders ervaren. 2

3 Nameting kennis Arabisch (9 letters) Achteraf wordt een nameting (bijlage 2) gedaan om te kunnen vergelijken met de nulmeting. De nameting bestaat uit de vragen 4 tot en met 7 van de voormeting, aangevuld met drie vragen over ervaringen bij het leren van de uitspraak van de negen specifieke Arabische letters. Ook de stellingenlijst wordt herhaald, om de stellingen uit beide metingen te vergelijken. De resultaten van beide metingen worden anoniem behandeld, maar omdat zij vergeleken moeten worden, worden zij op naam ingevuld. Door de nul- en nameting te vergelijken kan vastgesteld worden of er een toename is van het plezier en een afname van de angst bij het leren uitspreken van de Arabische letters. Implementatiemeting: Observatieformulier (bijlage 3) Tijdens elke les worden alle leerlingen geobserveerd, terwijl zij in groepjes de uitspraak oefenen. Elke minuut wordt een van de groepjes geobserveerd. Hierbij wordt een schaal in drie stappen gehanteerd van "helemaal niet", "een beetje" naar "helemaal wel". Er worden vijf indicatoren bekeken, namelijk de mate waarin de leerling: de leerling: 1. actief meedoet 2. serieus oefent 3. plezier heeft in het oefenen 4. zich angstig gedraagt 5. een correcte uitspraak heeft Bij de eerste twee indicatoren wordt de time-on-task gemeten. Bij de laatste indicator gaat het specifiek over de voor de leerlingen onbekende Arabische letters. Vragenlijst uitspraak Na elke uitspraakles wordt alle leerlingen gevraagd een vragenlijst (bijlage 4) in te vullen met vragen over hun ervaringen bij het leren van de uitspraak. De eerste vier vragen gaan over ervaringen algemeen bij het leren van de uitspraak van de Arabische letters. Bij de vragen 5 tot en met 9 wordt specifiek naar de negen onbekende Arabische letters gevraagd. Er wordt gevraagd of ze het leren uitspreken leuk, dan wel eng vinden en of ze denken hun uitspraak correct is. Verder wordt gevraagd of ze zelf vinden dat ze actief en serieus hebben meegedaan. Ook deze vragenlijsten worden op naam ingevuld zodat een ontwikkeling kan worden gemeten. 3

4 Data-analyse De data worden vastgelegd op vragenlijsten die door de leerlingen worden ingevuld (zie onderzoeksinstrumenten). Middels de voor- en nameting wordt vastgesteld of ze vinden dat ze de benodigde stof geleerd hebben en of er een verandering is opgetreden in hun houding met betrekking tot het leren van de uitspraak. Tijdens het oefenen van de uitspraak worden de leerlingen geobserveerd op vijf indicatoren, namelijk, plezier, angst, correcte uitspraak en twee wat betreft time-on-task. In verband met wisselende groepssamenstellingen wordt elke week, per indicator, een gemiddelde groepsscore berekend (uit vier lessen x zestien observaties). Middels de per les ingevulde vragenlijsten uitspraak wordt vastgelegd hoe de leerlingen zelf over hun plezier, angst en correcte uitspraak denken. Door deze formulieren te vergelijken kan vastgesteld worden of er veranderingen plaatsvinden en welke. Verdere aanpak van de data-analyse zal worden verricht in samenwerking met een onderzoeksbegeleider (dhr. G.C.W. Rijlaarsdam of mevr. M.A.H. Braaksma). 4

5 Bijlage 1 - Nulmeting (voor-)kennis Arabisch Vragenlijst Naam: J / M Leeftijd: Klas:. Datum: Weet je waar er Arabisch gesproken wordt? 2. Ben je wel eens in een land geweest waar ze Arabisch spreken? En zo ja, in welk(e) land(en)? 3. Ken je Arabische mensen of van Arabische afkomst? 3a. Zo ja, wat is je relatie met hem/haar/hen? 4. Welke Arabische woorden ken je? 4a. Kun je die uitspreken?.. 5. Kun je het Arabische alfabet lezen? Kun je het Arabische alfabet schrijven? Kun je het Arabische alfabet uitspreken? 6. Welke Arabische letters ken je? 6a. Kun je die uitspreken?.. 7. Omcirkel van de volgende Arabische letters de Arabische letters die je kent: ق - غ - ع - ظ - ط - ض - ص - ح - ا 7a. Kun je die uitspreken?.. 5

6 Vervolg nulmeting vragenlijst voorkennis Arabisch Geef aan in de rechterkolom in hoeverre je het eens bent met de volgende stellingen: Omcirkel het cijfer wat voor jou van toepassing is; wees eerlijk! Toelichting: 1 = sterk mee oneens / 2 = een beetje mee oneens / 3 = een beetje mee eens / 4 = helemaal mee eens 1. Meerdere talen kunnen spreken is belangrijk De Arabische taal is moeilijk om te spreken Spreken voor een groep is leuk om te doen (algemeen) Ik kan mij verstaanbaar maken in het Arabisch Als ik Arabisch spreek, ben ik bang om uitgelachen te worden Ik ben bang om uitgelachen te worden als ik (algemeen) iets in de klas moet zeggen Ik vind het belangrijk om me te kunnen uitdrukken in het Arabisch Als ik Arabisch spreek, ben ik bang om vast te lopen Het is goed om voor een groep te kunnen spreken in het Arabisch Ik voel me onzeker als ik Arabisch spreek Spreken in het Arabisch is leuk! Ik ben bang om uitgelachen te worden als ik in de klas iets in het Arabisch moet zeggen Ik voel me op mijn gemak als ik wat moet zeggen in het Arabisch Een nieuwe taal leren is leuk! Ik vind het praten met een accent in een vreemde taal lelijk Ik zeg liever niets in het Arabisch dan dat ik een fout maak

7 Bijlage 2 - Nameting kennis Arabisch (9 letters) Naam: J / M Leeftijd: Klas:. Datum: Welke Arabische woorden ken je? 1a. kun je die uitspreken? 2. Kun je het Arabische alfabet lezen? Kun je het Arabische alfabet schrijven? Kun je het Arabische alfabet uitspreken? 3. Welke Arabische letters ken je? 3a. kun je die uitspreken? 4. Omcirkel van de volgende Arabische letters de Arabische letters die je kent: ق - غ - ع - ظ - ط - ض - ص - ح - ا 4a. en kun je die uitspreken? 5. Vond je het moeilijk om het Arabische alfabet te leren uitspreken? 5a. Hoe komt het dat het moeilijk was/is? 6. Waren er letters die moeilijker waren dan andere, en zo ja welke? 7. Hoe lang heeft het geduurd voor je de Arabische letters bij vraag 4 kon uitspreken? 8. Op welke manier(en) heb je de uitspraak van deze letters geleerd? 9. Wat heeft je het best geholpen om deze letters te leren uitspreken? 10. Waar heb je niets aan gehad bij het leren uitspreken van deze letters? 7

8 Vervolg nameting vragenlijst Naam: J / M Geef aan in de rechterkolom in hoeverre je het eens bent met de volgende stellingen: Omcirkel het cijfer wat voor jou van toepassing is; wees eerlijk! Toelichting: 1 = sterk mee oneens / 2 = een beetje mee oneens / 3 = een beetje mee eens / 4 = helemaal mee eens 1. Meerdere talen kunnen spreken is belangrijk De Arabische taal is moeilijk om te spreken Spreken voor een groep is leuk om te doen (algemeen) Ik kan mij verstaanbaar maken in het Arabisch Als ik Arabisch spreek, ben ik bang om uitgelachen te worden Ik ben bang om uitgelachen te worden als ik (algemeen) iets in de klas moet zeggen Ik vind het belangrijk om me te kunnen uitdrukken in het Arabisch Als ik Arabisch spreek, ben ik bang om vast te lopen Het is goed om voor een groep te kunnen spreken in het Arabisch Ik voel me onzeker als ik Arabisch spreek Spreken in het Arabisch is leuk! Ik ben bang om uitgelachen te worden als ik in de klas iets in het Arabisch moet zeggen Ik voel me op mijn gemak als ik wat moet zeggen in het Arabisch Een nieuwe taal leren is leuk! Ik vind het praten met een accent in een vreemde taal lelijk Ik zeg liever niets in het Arabisch dan dat ik een fout maak

9 Bijlage 3 - Observatieformulier Les Datum: Geoefende letter(s): ق - غ - ع - ظ - ط - ض - ص - ح - ا Naam:.. 1. doet niet actief mee <> doet actief mee 2. oefent niet serieus <> oefent serieus 3. heeft geen plezier in het oefenen <> heeft plezier in het oefenen 4. gedraagt zich angstig <> gedraagt zich niet angstig 5. heeft geen correcte uitspraak <> heeft correcte uitspraak doet niet actief mee doet actief mee 2 oefent niet serieus oefent serieus 3 heeft geen plezier heeft plezier 4 gedraagt zich angstig gedraagt zich niet angstig 5 geen correcte uitspraak correcte uitspraak 9

10 Bijlage 4 - Vragenlijst na elke uitspraakles Naam: Datum:.. 1. Hoe vond je het oefenen van de uitspraak van de Arabische letters gaan? En waarom? 2. Vond je het oefenen van de uitspraak van de Arabische letters leuk om te doen? Waarom wel/niet? Vond je het eng om de uitspraak van de Arabische letters te oefenen? Waarom wel/niet? Denk je dat je de Arabische letters op dit moment goed kunt uitspreken? Zo ja/nee, hoe komt dat? 5. Omcirkel van de volgende letters, de letter(s) waarvan je de uitspraak vandaag hebt geoefend: ق - غ - ع - ظ - ط - ض - ص - ح - ا 6. Hoe ging het oefenen van de uitspraak van deze letter(s)? En waarom? 7. Vond je het oefenen van de uitspraak van deze letter(s) leuk om te doen? Waarom wel / niet? 8. Vond je het eng om de uitspraak van deze letter(s) te oefenen? Waarom wel / niet? 8a. Zo ja, denk je dat het te zien was dat je het eng vond? Waaraan was dat te zien, denk je?. 9. Denk je dat je deze letter(s) na deze les goed kunt uitspreken? Zo ja/nee, hoe komt dat? 10. Vind je dat je actief meedeed? serieus oefende? Waarover ben je tevreden, wat heb je goed gedaan, wat voelde goed? 12. Is er iets waarover je ontevreden bent, wat je de volgende keer anders zou willen? 10