Paper 4: Uitvoeringsfase. Management & Organisatie

Transcriptie

1 Paper 4: Uitvoeringsfase Naam auteur L. A. Molijn MSc. Vakgebied Management & Organisatie Titel Geld & Rente Onderwerp Enkelvoudige & Samengestelde interest Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Doelgroep Havo 4 Sleuteltermen Rente, beklijven, belevingswereld, eindwaarde, contante waarde. Bibliografische referentie Molijn, L. A. (2014). Geld & Rente Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Studentnummer Begeleider(s) P. van der Veen Beoordelaar(s) indien P. Uylings bekend Datum

2 Inhoudsopgave Samenvatting Ontwerpplan (paper 1) 3 Uitvoering lessenserie 4 Uitvoering onderzoek 8 Literatuurlijst 9 2

3 Samenvatting paper 1: Door middel van een analyse van de toets van vorig jaar, waarin enkelvoudige en samengestelde interest werd getoetst, is gebleken dat leerlingen slecht scoren op dit onderwerp. Uit mijn onderzoek is gebleken dat leerlinge het verkeerde beginbedrag gebruiken, verwerken het rentepercentage verkeerd in de berekening, tellen een verkeerd aantal periodes en/of geen gebruik maken van een tijdlijn en zetten de formule op de verkeerde manier in elkaar. De problemen ontstaan bij opdrachten waarbij de leerling het rente bedrag of het eindbedrag moet berekenen (het heenrekenen), maar ook bij het berekenen van de contante waarde (het terugrekenen). Ook wanneer er sprake is van aflossen bleek dit een lastig onderdeel te zijn voor leerlingen. De ontwerphypothese luidt als volgt: Als ik het probleem het maken van berekeningen met enkelvoudige en samengestelde interest met de oplossing het aanleren van een stappenplan aanpak, verwacht ik dat leerlingen meer zullen begrijpen van enkelvoudige en samengestelde interest, waardoor de leerresultaten zullen verbeteren ten opzichte van schooljaar Ontwerpregels -Het ontwerp begint met het aanleren van vaardigheden, nog voordat er sprake is van het achterhalen van het stappenplan waarin leerlingen zich bewust worden van het nut van de vaardigheid. -Bij les 2 wil ik dat de leerlingen worden geactiveerd om zelf de stappen te achterhalen, een inductieve aanpak. -Bij les 3 wil ik dat de leerlingen de vaardigheden gaan uitproberen. -Bij les 4 gaan de leerlingen de vaardigheid automatiseren middels een examenopgave over enkelvoudige en samengestelde interest met als doel de opgave gericht op te lossen volgens het ontworpen stappenplan. De onderzoeksopzet bestaat uit het: -Cijferanalyse op basis van de toetsresultaten en -Inhoudsanalyse op de antwoorden. 3

4 Uitvoering lessenserie Les 1: Doel van deze les: waarom is het van belang dat je leert hoe je Ew en Cw kan berekenen. Buiten het antwoord dat het toets- en examenstof is. Lesonderdelen: -Waarom leren we dit? -Starten met zelf een stappenplan maken. Resultaat van lesonderdeel 1: waarom denk je dat het belangrijk is om te weten hoe je Ew en Cw uitrekent? Waarom is het belangrijk om deze leerstof te kennen? Eerst gingen leerlingen individueel nadenken over de vraag, vervolgens deelden ze de uitkomsten met hun buur en als laatste werden de beste redenen in de klas uitgewisseld. Dit leverde via de werkvorm denken, delen, uitwisselen een aantal antwoorden op: als je over een aantal jaren een bepaald bedrag bij elkaar gespaard wilt hebben als je wilt zien tot welk bedrag je geld is aangegroeid na een bepaalde periode : handig voor als je, je eigen bedrijf wil beginnen en geld gaat lenen bij een bank ; sparen en lenen is veel in het nieuws en dus handig om er wat vanaf te weten. Lesonderdeel 1 is afgesloten met een onderwijsleergesprek en het in ontvangst nemen van de antwoorden per leerling. Lesonderdeel 2: Leerlingen gingen door middel van denken, delen, uitwisselen aan de slag met de opgaven. Starten met zelf een stappenplan maken Ter voorbereiding op les 2 werd er in les 1 geoefend met een proefwerktraining om zelf het stappenplan te achterhalen voor het oplossen van Ew & Cw opgaven. De opdracht : maak de opgave en schrijf de eerste stap op. Wat doe je als eerste stap, als je zo'n opgave krijgt? De instructie was al volgt: -Maak de opgave en noteer de eerste stappen die je zet -Sla geen stap over en wees nauwkeurig Lesonderdeel 2 is afgesloten met een onderwijsleergesprek en een gezamenlijke eerste stap. De antwoorden die werden gegeven tijdens de klassikale bespreking waren allemaal gericht op het gebruiken van de formule en dan uitrekenen. De les is uiteindelijk afgesloten door de antwoorden uit lesonderdeel 1 & 2 samen te vatten. 4

5 Evaluatie les 1: De aandachtsrichter was iets te lang. Mede door de aandachtsrichter ging er veel tijd verloren in het aantonen van het nut van EW en CW. Aandachtspunt voor het herontwerp is om een zo pakkend mogelijk begin te bedenken. De antwoorden tijdens lesonderdeel 1 waren overeenkomstig de verwachtingen. Aandachtspunt voor het herontwerp is dat de vraagstelling wat uitdagender wordt zodat de antwoorden niet zo voor de hand liggen. In de uitvoering van de DDU werkvorm kregen leerlingen bij de instructie te horen dat ze in duo s mochten samenwerken bij stap 2. Het was de bedoeling dat de leerlingen bij stap 3 elkaar in tweetallen het gevonden antwoord vertelden. Voor het herontwerp dienen de stappen van de DDU werkvorm één voor één geïntroduceerd te worden om te voorkomen dat leerlingen vanaf stap 1 al gaan samenwerken. De antwoorden op lesonderdeel 2 waren niet overeenkomstig de verwachting. De verwachting was dat de eerste stappen uit het stappenplan van Lenie Kneppers (2010, p. 29) ; Wat wordt er precies gevraagd?; Waar draait het hier dus om?; Wat weet je van het onderwerp?; Kan ik de gebruikte begrippen uitleggen?, gegeven zouden worden. Op basis van deze uitkomsten is in les 2 afgeweken van het plan om zelf het stappenplan te achterhalen. Dit heeft mogelijk een negatief effect op de onderzoeksresultaten, omdat bij een inductieve manier de kennis beter beklijft. Wel is hiermee de kans groter dat ook daadwerkelijk het goede stappenplan wordt gebruikt wat een positief effect kan hebben op het resultaat. Volgens Marzano & Miedema, (2011, p. 97). mobiliseert en waardeert de inductieve aanpak de leerlingen in hun voorkennis en inbreng en houdt hen daarmee betrokken (2011, p. 97). Les 1 is uiteindelijk afgesloten door de antwoorden uit lesonderdeel 1 & 2 samen te vatten. Het was niet duidelijk genoeg wat er gedaan moest worden met de proefwerk training. Aandachtspunt voor het herontwerp is dat er een duidelijk onderscheid gemaakt moet worden tussen de uitwerking van de opgave en de stappen die leerlingen moeten zetten. 5

6 Les 2: Aandachtrichter van de les was het stappenplan (Uitkomst van de vorige les vertonen) op een slide. De belangrijkste redenen op een rij,waarom het belangrijk is dat je de Ew en Cw leert berekenen en kent. Het doel van deze les was het achterhalen van het stappenplan door het maken van opgave dierenwinkel. Gebruik maken van de eerste stap uit de vorige les. Lesonderdelen: -Zelf stappenplan maken. -Overleggen met je buur. -Klassikaal bespreken. Leerlingen waren betrokken bij de les door actief bezig te zijn met de opgave (dierenwinkel) en hebben ze met enkele opgaven uit het werkboek geoefend om de vaardigheden aan te scherpen. De eerste stap was, de opgave maken en bij elke stap opschrijven welke stap dat is. Deze aanpak bleek prima te werken. Leerlingen waren verplicht om gebruik te maken van het stappenplan. Ondanks deze aanpak gaven niet alle leerlingen het juiste antwoord. Leerlingen konden het stappenplan aanvullen of aanscherpen waar nodig. De klassikale behandeling van de opgave stap voor stap met behulp van het stappenplan had zijn voordelen. Het viel me op dat de informatie uit de opgave zichtbaarder werd voor leerlingen. Evaluatie les 2: Voor het herontwerp is een aanpak om leerlingen te verplichten om gebruik te maken van het stappenplan aan te raden. Dit boven het stappenplan op een inductieve manier tot stand laten komen. Zeker als leerlingen nog weinig ervaren zijn met het toepassen van stappenplannen. Het beoogde leerresultaat, namelijk het goed toepassen van het stappenplan, is op deze wijze beter verankerd. Bij het klassikaal bespreken van de opgave (dierenwinkel) deelde ik de antwoorden uit. Aandachtspunt voor het herontwerp is een tussenstap maken door het stappenplan uit te delen. Deze te controleren om vervolgens de uitwerking na te lopen / verbeteren. 6

7 Les 3: Aandachtsrichter van de les was het stappenplan uit de vorige les vertonen zodat de leerlingen het stappenplan konden opschrijven in hun schrift. Het doel van deze les was het stappenplan uitproberen en gezamenlijk verbeteren. Lesonderdelen: -Zelf vragen verzinnen bij opgave. -Opgave oplossen met stappenplan. -Klassikaal de tijdlijn bespreken. De leerlingen moesten zelf vragen bij de (examen) opgave bedenken. Gezamenlijk de twee meest voor de hand liggende vragen kiezen die vervolgens op het bord kwamen te staan. Dit leidde tot onrust, wat opzicht niet zo gek was bij deze opdracht. Aan het begin heeft een aantal leerlingen de opgave nog wel gelezen en zijn er goede vragen bedacht. Het doel van de les, namelijk het verbeteren van het stappenplan en leerlingen het gevoel geven dat ze het stappenplan zelf hadden bedacht is niet behaald. Evaluatie les 3: Het leerdoel om leerlingen het gevoel te geven dat het stappenplan van henzelf is door ze zelf vragen te laten verzinnen, sloot niet meer aan bij de aanpassing uit les 2. Het stappenplan werd namelijk na les 2 al een verplichting in plaats van het stappenplan op een inductieve manier tot stand te brengen. Het was effectiever geweest om het zelf laten verzinnen van vragen over te slaan en vast te houden aan het driefasenmodel bij doen van Marzano (2011, p ) en dus leerlingen het stappenplan te laten oefenen met behulp van een relatief eenvoudige opgave die beter aansluit op de eigen belevingswereld. De gekozen opgave was een (examen)opgave die zich minder leent voor het lesdoel van uitproberen van het stappenplan en zoeken naar verbeteringen in het stappenplan. Voor het herontwerp dient een eenvoudigere opgave te worden uitgezocht zonder het expliciet laten maken van een tijdlijn. Weliswaar met behulp van een tijdlijn kan precies gezien worden wat leerlingen aan bijvoorbeeld EW moeten berekenen over een bepaalde periode. 7

8 Les 4: Het doel van deze les was om met het stappenplan te oefenen. Lesonderdelen: -Examenopgave maken; -Terugkoppeling op stappenplan. -Nog een opgave. In deze les gingen de leerlingen aan de slag met (examen)opgaven. Leerlingen moesten vervolgens in tweetallen de antwoorden met elkaar vergelijken en waarnodig bijstellen. De meeste leerlingen waren ijverig aan het werk. Uitkomsten van de moeilijke opgaven zijn klassikaal besproken met toepassing van het stappenplan. De les is afgesloten met het samenvatten van de afgelopen 4 lessen met name het stappenplan. De lesafsluiting waarbij het cijfer wat een ieder denkt te halen voor de komende toets moest worden opgeschreven is door tijdgebrek niet uitgevoerd. Evaluatie les 4: De opgave was uitdagend en leerlingen zijn actief bezig geweest. In het herontwerp dient meer tijd ingeruimd te worden voor de afsluiting door middel van wat ging goed en wat kon beter in plaats van dat alle leerlingen een geschatte cijfer aan zichzelf geven. Beschrijving uitvoering onderzoek In paper 1 gaf ik aan dat er één havo 4(1) klas was en dat het niet mogelijk zou zijn een vergelijking te kunnen maken met een parallel klas. In paper 3 gaf ik aan dat de situatie is gewijzigd gezien ik sinds kort verantwoordelijk ben voor een ander havo 4(2) klas in verband met zwangerschapsverlof. Deze verandering gaf mogelijkheden voor een experimentele groep en een controlegroep. De onderzoeksgroepen die de toets hebben gemaakt zijn de twee Havo 4 klassen van elk 27 leerlingen. Dit waren voor de overname van klas H4(2) slechts 23. De klassen zijn evenredig verdeeld en aangevuld. De groep van de interventie is de H4(1) klas. Om toetsresultaten te vergelijken zal ik de cijfers van de andere klas H4(2) (zonder interventie) op een zelfde manier analyseren. De gegevens uit paper 3 zijn allemaal verkregen door het verzamelen van de toetsresultaten van leerlingen onderverdeeld naar scores per leerling per vraag. Dit ten behoeve van het uitvoeren van de cijferanalyse. De gegevens zijn verzameld over twee klassen, de klas van de interventie H4(1) en de klas zonder interventie H4(2). Het werk van de leerlingen uit beide klassen is verkregen ten behoeve van het uitvoeren van de inhoudsanalyse. De onderzoeksopzet bestaat uit het: -Cijferanalyse op basis van de toetsresultaten en -Inhoudsanalyse op de antwoorden. 8

9 Literatuurlijst Ebbens, S., & Ettekoven, S. Effectief leren. Basisboek. Groningen, Wolters-Noordhoff: Kneppers, L (2010), Katern Taalgericht economie onderwijs. Amsterdam: Expertise Centrum Economie & Handel Marzano, Robert & Miedema, Wietske, Leren in 5 dimensies. Assen, Van Gorcum: Valcke, M. Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Een inleiding voor ontwikkelaars van instructie en voor toekomstige leerkrachten. Gent, Academia Press, Vlimmeren, S. van en Reuver, W. de, In Balans, Management en Organisatie, theorieboek 1a, ThiemeMeulenhoff. Zesde druk,