DE VLAAMSE BEGROTI NG EN FI SCALI TEI T

Transcriptie

1 e Bjzondere Fnancerngswe en de saashervormng van 2001: feen en cjfers Koen Algoed SPOOR A2 : TOEKOMSTSCENARI rk Heremans O S VOOR E VLAAMSE BEGROTI NG EN FI SCALI TEI T februar e Bjzondere Fnancerngsw e en de saashervorm ng van : feen en cjfers Resulaen van he kwalaef onderzoek Koen Algoed rk Herem ans KUL Facule Econom e en Bedrjfsweenschappen februar

2 I nledng e saashervormngen van 1970, 1980, 1989, 1993 en 2001 hebben de Belgsche saa grondg vermmerd. Van een unare saa zjn we geëvolueerd naar een saa van gefedereerde eneen. e Gemeenschappen en Gewesen beschkken over rume ugavenbevoegdheden erwjl de fnancerng van de Gem eenschappen en Gewesen word geregeld door de zogenaamde Bjzondere Fnancerngswe 1 van 16 januar 1989, geamendeerd door de saashervormngen van 1993 (bjzondere we van 16 jul 1993) en 2001 (bjzondere we van 13 jul 2001). eze bjdrage beschrjf de fnancerng van de gefedereerde eneen n Belgë. Afdelng 2 en afdelng 3 beschrjven respeceveljk de fnancerng van de Gewesen en de van de Gemeenschappen. Afdelng 4 llusreer de concree werkng van de Bjzondere Fnancerngswe voor he jaar Fnancerng van de Gew esen Behalve specfeke doaes van de federale overhed (ze pun v) en egen nkomsen (ze pun v) kunnen Gewesen hun ugaven fnanceren m e mddelen op bass van de Bjzondere Fnancerngswe. e mddelen waarover de Gewesen beschkken op bass van de Bjzondere Fnancerngswe, zjn samengeseld u ) geweseljke belasngen, ) samengevoegde belasngen, ) oegewezen belasngen en doaes.. Egen belasngen Elk Gewes s volledg bevoegd om waalf sooren belasngen e heffen op zjn grondgebed, de e wjzgen of zelfs af e schaffen. e waalf belasngen zjn respeceveljk: 1. de belasng op de spelen en weddenschappen 2. de belasng op de auomasche onspannngsoesellen 3. de openngsbelasng op de sljerjen van gegse dranken 4. he successerech van rjksnwoners en he rech van overgang bj overljden van ne-rjksnwoners 5. de onroerende voorheffng 6. he regsraerech op de overdrachen en bezwarende el van n Belgë gelegen onroerende goederen me uslung van de overdrachen de he gevolg zjn van een nbreng n een vennooschap behalve voor zover he een nbreng beref door een nauurljk persoon van een wonng n een Belgsche vennooschap 1 Uzonderng herop s de usalge Gem eenschap waarvan he nsuoneel en fnanceel kader snds de eerse saashervorm ng va een gewone we word geregeld. 2

3 7. he regsraerech op: a) de vesgng van een hypoheek op een n Belgë gelegen onroerend goed; b) de gedeeleljke of gehele verdelngen van n Belgë gelegen onroerende goederen, de afsanden onder bezwarende el, onder medeëgenaars, van onverdeelde delen n soorgeljke goederen, en de omzengen bedoeld n de arkelen 745quaer en 745qunques van he Burgerljk Weboek, zelfs nden er geen onverdeeldhed s 8. he regsraerech op de schenkngen onder de levenden van roerende of onroerende goederen 9. he kjk- en lusergeld 10. de verkeersbelasng op de auovoerugen 11. de belasng op de nverkeersellng 12. he eurovgne. Tabel 1 geef een overzch van n welke mae en voor welke belasngen de Gewesen over fscale auonome beschken voor de saashervormng van 2001 (de zogenaamde Lamberm on saashervormng). Fscale auonome heef berekkng op de veranwoordeljkhed voor he bepalen van de belasbare bass, de belasngvoe, evenuele vrjsellngen en he geno van de opbrengsen. Tabel 1: Regonale belasngbevoegdheden vóór saashervormng van 2001 Regonale Belasbar Belasngvoe Vrjselln I nkom sen belasngen e bass g e belasng op de Gewes Gewes Gewes 100% Gewes spelen en weddenschappen e belasng op de Gewes Gewes Gewes 100% Gewes auomasche on spannngs oes elle n e openngsbelasng Gewes Gewes Gewes 100% Gewes op de sljerjen van gegse dranken Successerechen Federaal Gewes Gewes 100% Gewes Kjk- en lusergeld Federaal Federaal Federaal 73,321% Gem eenscha p e onroerende Federaal Gewes Gewes 100% Gewes voorheffng Regsraerechen op de overdrachen en bezwarende el van Federaal Federaal Federaal 59% Federaal, 41% Gewes n Belgë gelegen onroerende goederen Regsraerechen op hypoheken Federaal Federaal Federaal 100% Federaal Regsraerechen op de schenkngen onder Federaal Federaal Federaal 100% Federaal 3

4 de levenden van roerende of onroerende goederen e verkeersbelasng op de auovoerugen Federaal Federaal Federaal 100% Federaal e belasng op de nverkeersellng Federaal Federaal Federaal 100% Federaal He Eurovgne Federaal Federaal Federaal 100% Federaal Bron: Van der Schele, G. en M. Verdonck, 2001 U Tabel 1 bljk da vóór 2002 bepaalde belasngen gedeeleljk onder de geweseljke bevoegdhed velen alsook da de opbrengsen (geheel of gedeeleljk) naar de Gewesen werden overgeheveld. Vanaf 2002 zjn zowel de opbrengs als de bevoegdheden van de belasngen volledg naar de Gewesen overgeheveld. Bovenden zjn m e ngang van 2002 bepaalde belasngen, waarvan zowel de opbrengs als de bevoegdheden voorheen volledg federaal waren, ook negraal naar de Gewesen overgedragen. Herbj moe wel worden opgem erk da er een aanal grenzen zjn geseld aan de auonome van de Gewesen nzake de geweseljke en aanverwane belasngen. Zo moeen er vermjdng van fscale mgrae en delokalsae en van ongezonde belasngconcurrene "nden nodg begeledende maaregelen worden ugewerk". Ten aanzen van de belasng op de nverkeersellng en de verkeersbelasng s zelfs een verplch samenwerkngsakkoord opgelegd aan de Gewesen. Een dfferenae ussen de Gewesen me berekkng o de belasng s dus slechs mogeljk voor zover alle Gewesen herm ee nsemmen. Bj de verrumng van de fscale auonome n 2001 werd gesreefd naar budgeare neurale voor alle berokken overheden 2. Om da e bewerksellngen, vond de noe negaeve erm ngang. e vassellng en de jaarljkse evolue van de negaeve erm word geregeld door arkel 33bs van de bjzondere fnancerngswe. e negaeve erm kom neer op een afrek op of vermnderng van he aan de Gewesen oegewezen gedeele van de opbrengs van de personenbelasng (ze verder). e bjkomende overdrach van de opbrengs van de geweseljke belasngen ngevolge de ubredng van de fscale auonome word dus gecompenseerd. Volgende belasngen maken deel u van de negaeve erm: 1) he regsraerech op de overdrachen en bezwarende el van n Belgë gelegen onroerende goederen a rao van 58,592% (wa neerkom op he o en me begrongsjaar 2001 ne-oegewezen gedeele van de opbrengs) ; 2) he regsraerech op de vesgng van een hypoheek op een n Belgë gelegen onroerend goed ; 3) he regsraerech op de gedeeleljke of gehele verdelng van n Belgë gelegen onroerende goederen, de afsanden onder bezwarende el, onder medeëgenaars, van onverdeelde delen n soorgeljke goederen, en de omzengen bedoeld n de arkelen 745quaer en 745qunques van he Burgerljk Weboek, zelfs nden er geen onverdeeldhed s ; 2 Op langere ermjn s de operae wellch ne budgear neuraal voor de federale overhed verms de negaeve erm maar voor 0,91% aan de groe van he BBP werd gekoppeld. Op bass van Vladymo word de meerkos voor de federale overhed geraam d op X% van he BBP n

5 4) he regsraerech op de schenkngen onder de levenden van roerende en onroerende goederen ; 5) de verkeersbelasng op de auovoerugen ; 6) de belasng op de nverkeersellng ; 7) he eurovgne ; 8) de neresen en fscale boeen n de mae da de o en m e he begrongsjaar 2001 nog ne aan de Gewesen werden oegewezen ; 9) he kjk- en lusergeld Om de negaeve erm concree e berekenen, s elkens he gemddelde genomen van hogergenoemde belasngen over de begrongsjaren , waarbj de jaarljkse onvangsen zjn ugedruk n prjzen van e zogenaamde bassbedragen van de negaeve erm (ze Tabel 2) worden me ngang van he begrongsjaar 2003 jaarljks aangepas aan de procenuele veranderng van he gemddelde ndexcjfer van de consumpeprjzen, alsook aan 91% van de reële groe van he bruo naonaal nkom en (behalve voor wa he gedeele van de negaeve erm beref da berekkng heef op he kjk- en lusergeld wan da gedeele word enkel jaarljks geïndexeerd). He Lambermonakkoord heef mmers he kjk- en lusergeld (KLG) als gemeenschapsbelasng afgeschaf en omgevormd o een geweseljke belasng. Als compensae voor de afschaffng krjgen de dre Gemeenschappen een neuwe doae 3 de aan de prjsndex gekoppeld s. Naar analoge me de jaarljkse aanpassng van de doae n funce van de procenuele veranderng van he gemddelde ndexcjfer van de consumpeprjzen, word he ermee overeensemmend gedeele van de negaeve erm ook jaarljks geïndexeerd. Tabel 2: Bassbedragen negaeve erm n ¼(prjzen 2002) VG WG BHG Negaeve erm exclusef KLG ,1 Negae erm KLG , , ,97 Bron: Fod Fnancën, Sudedens. Samengevoegde belasngen We spreken van een samengevoegde belasng ( pck a back ax ) wanneer lagere overheden bevoegd zjn om een opcenem e heffen op een belasng geheven door de federale overhed. e supplem enare aanslagvoe word evenueel bnnen mnmum - en maxmum grenzen- auonoom door de lagere overhed vasgeseld. e federale overhed s veranwoordeljk voor he bepalen van de belasbare bass. Samengevoegde belasngen zjn bj ons een belangrjke bron voor de fnancerng van de seden en gemeenen va de zogenaamde opcenemen. Ook de Gewesen kunnen snds 2002 bnnen een bepaalde m arge n de personenbelasng algemene forfaare dan wel procenuele op- en afcenemen oepassen of algem ene belasngafrekken nvoeren. e marge s beperk o 6,75% van de federaal geïnde personenbelasng. Bovenden mag de progressvesschaal alleszns ne worden vermnderd en mag geen "deloyale fscale concurrene" opreden. 3 e bassbedragen, n prjzen van 2002 bedragen voor de Vlaamse, Fransalge en usalge Gemeenschap respeceveljk. 5

6 Vlaanderen maak snds kor op een bescheden wjze gebruk van de bevoegdhed. Vanaf 2007 (nkomsen 2007, aanslagjaar 2008) krjgen de nwoners van he Vlaamse Gewes wens belasbaar nkomen mnsens 6.925,00 euro en maxmum ,00 euro bedraag op jaarbass 4, een forfaare vermnderng n de personenbelasng (de zogenaamde Vlaamse jobkorng) van 125 euro.. Toegewezen belasngen e Gewesen hebben jaarljks rech op een bepaald bedrag van de federaal geïnde personenbelasng. a bedrag s hsorsch bepaald en word jaarljks gekoppeld aan de evolue van de prjsndex en de economsche groe 5. Snds 1989 worden de u de personenbelasng oegewezen m ddelen ne langer volgens vase en soms wllekeurge verdeelsleuels verdeeld maar op bass van de bjdrage van elke ene o de personenbelasng (PB) 6. a kom neer op de oepassng van he prncpe van de "blljke erugvloeng", da een drec verband ussen de mddelen van de collecveen en de op hun grondgebed geïnde belasng verzeker. e horzonale verdeelsleuel voor begrongsjaar word bepaald door de resulaen van he aanslagjaar -1 (nkomsen -2). I n he kelzog van (of als smeerole voor) de wjzgng van de horzonale verdeelsleuel werd ook een mechansme ngevoerd waarbj Gewesen aanspraak kunnen maken op een soldaresbjdrage. I nden n een Gewes de gemddelde opbrengs van de personenbelasng per nwoner lager lg dan he Rjksgemddelde, krjg da Gewes een doae er grooe van een bassbedrag per nwoner 7 maal he aanal nwoners maal de afwjkng n procenpunen (van de gemddelde opbrengs n he Gewes en opzche van he naonaal gemddelde) 8. We voeren volgende noae n: PB = de opbrengs van de personenbelas ng n gewes n j aar ; opbrengs van de personenbelasng n he Rjk n jaar PB = de 4 I n 2008 gaa he nkomensplafond m e 250 euro om hoog erwjl de jobkorng 200 euro word. I n 2009 vallen alle nkom ensdrem pels weg. We geen belasngen beaal, of m nder dan de korng waarop hj/ zj rech heef, krjg he verschl ne eruggesor. e korng word dus enkel oegekend aan personen de hun offcële woonplaas (domcle) n he Vlaam s Gewes hebben en geld voor alle werknemers (zowel van de prvae als van de openbare secor) de aan de geselde voorwaarden voldoen. e korng word ne oegekend op bass van vervangngsnkom sen. 5 Op de I nerm nserële Conferene voor Fnancën en Begrong van 1 jun 2005 werd besloen om m e ngang van he begrongsjaar 2006 he Bruo Naonaal I nkom en (BNI ) als param eer voor de economsche groe e vervangen door he Bruo Bnnenlands Produc (BBP) n de berekenng van de aan de Gemeenschappen en de Gewesen oegewezen mddelen en doaes en lase van de federale begrong. e Bjzondere Fnancerngswe spreek evenwel nog aljd van een koppelng aan he BNI. 6 Om concree de verdeelsleuel voor de Gemeenschappen e bepalen, word 20% van de Brusselse personenbelasng bj opbrengs van he Vlaamse Gewes geeld, 80% bj de van he Waalse gewes. e opbrengsen van de personenbelasngen van de usalge Gemeenschap worden ne verrekend. 7 a bedraag 11,6 euro, n prjzen van 1988, e ndexeren vanaf he begrongsjaar Concree word n de lene van he jaar bj de begrongsconrole de soldaresbjdrage voor he jaar -1 herberekend en volg dan de defneve afrekenng. Op da momen s de nflae gekend voor he jaar -1 me he oog op de volledge nflaecorrece van he bassbedrag per nwoner erwjl he nwonersaanal op 1 januar van he jaar -2 word gehaneerd en de opbrengs u de personenbelasng voor he aanslagjaar -2 (da s de oesand op 30 jun van he jaar -1 wan cjfers voor aanslagjaar -1 zjn pas n lae zomer van he jaar bekend). 6

7 POP = he aanal nwoners n gewes n jaar POP = he aanal nwoners n he Rjk n jaar P = algem een prjzenpel n jaar BBP = he bruo bnnenlands produc n jaar σ = de soldaresbjdrage per capa n jaar Zoals n Caor en Verdonck maar rekenng houdend m e de saahervormng van 2001, kunnen we de oegewezen belasngen voor Gewes n jaar zonder soldaresbjdrage voorsellen als: = PB PB NT KLG erwjl voor een Gewes n jaar me soldaresbjdrage de oegewezen belasng neerkom op: PB PB POP = NT KLG + σ POP PB PB POP PB = σ 100 POP + σ 100 POP NT KLG PB waarbj P P 1 BBP BBP 1 = P BBP 1 1 ( 1 π ) ( 1 γ ) NT ( 1+ π ) ( 1 0, 91γ ) = NT 1 + KLG = KLG 1 1 ( + π ) σ = 11,6 ξ = 1989 (1 + π ξ ) Ne zoals de nega eve erm, NT 0, en he kj k en lus ergeld, KLG 0, s de bassdo a e,, een hsorsch bepaald vas bedrag. Meer bepaald gaa men vanaf he zogenaam de defneve selsel voor de oewjzng van de mddelen aan de Gewesen afkomsg van de opbrengs van de personenbelasng- elk jaar u van de aan he Gewes n he vorg begrongsjaar oegekende bedrag, exclusef de evenuele soldaresussenkoms en de negaeve erm. a bedrag word vervolgens aangepas aan de veranderng van he algemeen prjzenpel en de reële groe van he BBP van he begrongsjaar n kwese. e geïndexeerde bedragen per Gewes worden samengeeld en ugedruk als een percenage (o 5 cjfers na de komma) van de oale onvangsen nzake personenbelasng. a percenage word vervolgens oegepas op de onvangsen u de personenbelasng de n he 7

8 Gewes gelokalseerd zjn en geef aldus he bedrag u de personenbelasng waarop he Gewes n da begrongsjaar rech heef. Merk ook op da vanaf 2000 he verschl (posef of negaef) n soldaresbjdragen en opzche van de bedragen n 1999 en lase kom van de federale overhed. I n de overgangsperode werd de naonale soldaresussenkoms door de Gewesen volledg onderlng en lase genomen (de globale oelage u de personenbelasng werd hermee ngekor). Soms spreek men her van een gedeelde personenbelasng. In de prakjk komen we och dcher bj een louere doae oegewezen u de federale mddelen aan de Gewesen. Wan he aandeel van de Gewesen s ne form eel vasgelegd. Men s verrokken van een bepaald bassbedrag da vervolgens gekoppeld s aan de evolue van de prjsndex en de reële groe van he Bruo Naonaal Inkom en (BNI) 9. Er s dus geen sprake van een vasgelegde vercale verdeelsleuel ussen he federale en he geweseljke nveau. Zo een vase verdeelsleuel s ook voor de Oeso een noodzakeljke voorwaarde om van gedeelde belasngen e kunnen spreken. Meer bepaald sel de Oeso een dudeljke se van (cumulaeve) crera 10 voor om doaes dudeljk e kunnen onderscheden van gedeelde belasngen. Wan nu haneren sommge landen of de dverse overheden bnnen een land andere defnes van doaes en gedeelde belasngen waardoor de daa me berekkng o fscale auonome ne coheren zjn 11. e onwkkelng van deze gewesmddelen ken dus een egen dynamek de afwjk van de evolue van de federale opbrengsen. Wan de Gewesen proferen enerzjds ne van de progressve n de opbrengsen van de personenbelasng. Anderzjds ondervnden ze, n egensellng o de seden en gemeenen, ook geen nadelge nvloed op hun nkomsen van verlagngen n de federale aanslagvoeen. Wel word he oale bedrag ussen de Gewesen verdeeld volgens de opbrengsen van de personenbelasng n de onderscheden Gewesen (de relaeve belasngopbrengsen bepalen de horzonale verdeelsleuel). Groere belasngopbrengsen n de egen rego hebben dus een posef effec op he aandeel n he e verdelen bedrag. He s wellch de horzonale verdeelsleuel de aanledng geef o he gebruk door sommgen van de erm gedeelde personenbelasng. 9 Vanaf 2006 s de koppelng aan he BBP. 10 e ver crera zjn 1) besedngsvrjhed voor subcenrale overheden van oegewezen mddelen ; nden geoorm erk, kan er geen sprake zjn van gedeelde belasngen 2) zjn de nkomsen voor de subnaonale overhed een bepaalde propore van de oale opbrengsen van de gedeelde belasngen? I n afwezghed van zo een vercale verdeelsleuel of wanneer he nkom ensrsco voor de subnaonale overheden word afgedek, moeen we spreken van een doae 3) lg de vercale verdeelsleuel vas wan ne e veranderen n loop van he budgeare jaar ; nden de vercale verdeelsleuel wel kan worden gewjzgd n loop van budgeare jaar, kan er geen sprake zjn van gedeelde belasngen maar wel van doae 4) s de horzonale verdeelsleuel afhankeljk van de plaas van voorbrengng of afhankeljk van he aanal nwoners, werknemers of van de belasngcapace van de subcenrale overhed, dan s er sprake van gedeelde belasngen; nden de horzonale verdeelsleuel andere ndcaoren beva dan belasngopbrengs, bevolkng, aanal werknemers of belasngcapace, moeen we van een doae spreken. 11 Such lack of clary jeopardzes he coherence of SCG revenue sascs, reduces srengh and uly of fscal desgn analyss and mpars he comparably of rue fscal auonomy (Oeso, 2006) 8

9 v. Andere doaes e Gewesen krjgen snds 1989 begrongskredeen voor program ma s voor ewerksellng van werklozen. Van 1989 o 1999 bleef he rekkngsrech vasgelegd op 312,281 mljoen euro. Na een aanal verhogngen n de perode bedroeg he bedrag n ,806 mljoen euro. Na 2003 s he bedrag ne meer gewjzgd. He word ook ne aangepas aan de nflae. e horzonale verdeelsleuel (de ne s opgenomen n de BFW) bleef ongewjzgd: Vlaanderen 53,04 %, Wallonë 38,14 % en Brussel 8,02 %. e Gewesen krjgen bjkomende mddelen n gevolge de overhevelng van neuwe bevoegdheden 12. e omvang van de doae s gekoppeld aan de evolue van de prjsndex en aan de reële groe van he BBP. e horzonale verdeelsleuels lggen, me uzonderng voor de bjkomende mddelen me berekkng o de provnce- en gemeenewe, vas en zjn hsorsch bepaald n func e v an een fe elj k behoef encr erum da weng m e fnanceelfscale veranwoordeljkhed e maken heef. e horzonale verdeelsleuel voor de bjkomende mddelen me berekkng o de provnce- en gem eenewe s een samengeselde verdeelsleuel. Concree word he relaef aandeel berekend da elk Gewes van oegewezen mddelen u personenbelasng (exclusef negaeve erm), evenuele soldaresbjdrage, rekkngsrechen voor werklozen en mddelen overgedragen bevoegdheden (landbouw, landbouw&vsserj, weenschappeljk onderzoek landbouw en buenlandse handel) n he oaal van de aan de Gewesen oegewezen mddelen u personenbelasng (exclusef negaeve erm), soldaresbjdragen, rekkngsrechen voor werklozen en mddelen overgedragen bevoegdheden (landbouw, landbouw&vsserj, weenschappeljk onderzoek landbouw en buenlandse handel). Tabel 3: Horzonale verdeelsleuels bjkomende mddelen overgedragen bevoegdheden VG WG BHG landbouw (1993) 61,96% 38,04% landbouw & zeevsserj (2002) 60,38% 37,06% 2,56% weenschappeljk onderzoek landbouw (2002) 52,65% 47,35% buenlandse handel (2002) 63,60% 27,66% 8,74% provnce- en gemeenewe (2002) varabel varabel varabel Bron: Bjzondere Fnancerngswe He Brussels Hoofdsedeljk Gewes en sloe krjg begrongskredeen als compensae voor de dode hand 13 en voor nveserngen (oa. n he kader van Belrs). 12 Meer bepaald gaa he her over landbouw snds 1993 en snds 2002 landbouw en vsserj, weenschappeljk onderzoek nzake landbouw, buenlandse handel en de provnce- en gemeenewe. 9

10 v. Andere fnancerngsmddelen Behalve de n de BFW opgesomde fnancële mddelen beschkken de Gewesen nog over andere fnancerngsmddelen. Er zjn vooreers de egen ne-fscale onvangsen van de Gewesen de verbonden zjn aan de uoefenng van de aan de Gewesen oegekende bevoegdheden. e onvangsen zjn zeer verscheden: nkomsen u de exploae van bossen, jach- en vsvergunnngen, neresen en dvdenden u beleggngen, huurgelden, loodsgelden, ec.. e schenkngen en legaen de Gewesen onvangen, worden o de ne-fscale onvangsen gerekend. Vervolgens kan de fnancerng van de Gewesen ook m e de opbrengs van lenngen gebeuren (ar 1 van de BFW). Ten sloe beschkken de Gewesen over de n de Grondwe ngeschreven algemene bevoegdhed o he heffen van belasngen (arkel 170, 2 van de Grondwe) Fnancerng van de Gem eenschappen e mddelen waarover de Fransalge en Vlaamse Gemeenschap beschkken op bass van de Bjzondere Fnancerngswe, kunnen als volg worden onderscheden: ) een doae u de personenbelasng, ) een doae u de BTW en ) aanvullende doaes. e usalge Gemeenschap daarenegen word hoofdzakeljk gefnancerd va een doae en lase van de algemene ugavenbegrong. Vóór 2002 kreeg de usalge Gemeenschap zoals de Vlaamse en Fransalge Gemeenschap de neoopbrengs van he kjk- en lusergeld. Me de regonalserng van he kjk- en lusergeld snds 2002 krjg ook de usalge Gemeenschap een compenserende doae de vooraf word genom en op de federale opbrengsen van de personenbelasng. a s de uzonderng op de regel da de fnancerng van de usalge Gem eenschap ne word geregeld door de Bjzondere Fnancerngswe.. oae u personenbelasng e Fransalge en Vlaamse Gem eenschap hebben rech op een bepaald bedrag van de federaal geïnde personenbelasng. He bassbedrag s gekoppeld aan de evolue van de gezondhedsprjsndex en voor 100% 15 aan de reële groe van he BNI 16. Formeel hebben we 13 I nernaonale nsellngen n Brussel zjn vrjgeseld van onroerende voorheffng en de overheden lopen aldus de opcenemen op de onroerende voorheffng m s. 14 Maar engszns aan banden gelegd door he non bs n dem prncpe: he saa de Gewesen/ Gemeenschappen vrj om een wllekeurge belasng n e voeren n zoverre de nog ne op federaal vlak besaa of de federale overhed ne van plan s een dergeljke belasng n e voeren. 15 e koppelng s geledeljk ngevoerd. Zo bedroeg de koppelng 10% n 1994, n %, n %, n %, n %, 97,5% n 1999 %. 16 Vanaf 2006 s de koppelng aan he BBP. 10

11 ( ) ( ) PB PB = 1 1+ π 1+ γ waarbj de bassdoae, bedrag s. PB 0, een hsorsch bepaald vas e horzonale verdelng van de doae gebeur op bass van de relaeve opbrengs van de personenbelasng 17.. oae u BTW-onvangsen e Fransalge en Vlaamse Gem eenschap krjgen een vas bedrag da u de BTWonvangsen word gefnancerd. a bedrag s gekoppeld aan de evolue van de gezondhedsprjsndex en van de naale. Concree sem de aanpassngsfacor overeen m e he maxmum van de n elke Gem eenschap berekende (de)naalesfacor. e (de)naalescorrece van he begrongsjaar word berekend door he aanal nwoners jonger dan 18 jaar op 30 jun van he jaar -1 e vergeljken me he aanal mn 18-jarge nwoners op 30 jun van he referenejaar 1988 en vervolgens 80% van de evolue e weerhouden. He resulaa van de berekenng word de aanpassngsfacor genoemd waarbj een aanpassngsfacor groer (klener) dan 1 wjs op naale (denaale) en opzche van he referenejaar. oor de maxmum waarde e weerhouden, s de zwakse denaale of de serkse naale bepalend voor de wjzgng van de BTW-doae. Ten gevolge van he Lambermon-akkoord n 2001 word n de perode jaarljks een bepaald bedrag oegevoegd aan he geïndexeerde bassbedrag van he voorbje jaar (ze Tabel 4). e bjkom ende mddelen worden jaarljks gecumuleerd, geïndexeerd (me de algemene prjsndex) en gecorrgeerd voor evenuele (de)naale 18 vanaf he begrongsjaar volgend op de oekennng. He bedrag van de bjkomende mddelen n een bepaald jaar s ne onderhevg aan een evenuele (de)naalescorrece. Tabel 4: Bjkomende forfaare Lambermonmddelen (n ¼ , , , , , , , , , ,48 Bron: Bjzondere Fnancerngswe 17 Meer bepaald word he bassbedrag ugedruk als een percenage van de som van de personenbelasng van Vlaanderen, Wallonë (exclusef usalge Gem eenschap) en he Brussels Hoofdsedeljk Gewes (o op 5 decm alen). He aldus bekom en percenage word oegepas op de opbrengs van de personenbelasng per deelgebed. Om de verdeelsleuel voor de gemeenschappen e bepalen, word 20% van de Brusselse personenbelasng bj opbrengs van he Vlaam se Gewes geeld, 80% bj de van he Waalse Gewes. 18 Snds 2001 word er een poseve naalesevolue vasgeseld n de Fransalge Gemeenschap. 11

12 Vanaf 2007 word de oale enveloppe BTW-mddelen van de Gemeenschappen, da s de bassdoae vermeerderd me de exra bedragen vanaf 2002, geïndexeerd me 91% van de reële groe van he BBP. Formeel kunnen we de fnale BTW-doae n jaar voorsellen als: BTW, f BTW LM, f = λ + waarbj λ = naalescorrece n jaar BTW BTW, b = ( κ γ ) me κ = 1 vanaf = 2007, me 2006 BTW, b BTW, b = 1 ( 1+ π ) κ = 0 n de perode o en Bemerk da de bassdoae,, 0 BTW b, een hsorsch bepaald vas bedrag s (meer bepaald 167, ,9468 mljard BEF). e bjkomende mddelen als gevolg van de koppelng van BTW-doae aan de groevoe van he BBP zjn n jaar formeel geljk aan: ( BTW BTW, b ) λ e bjkomende forfaare Lamberm on-mddelen n jaar zjn LM, f LM = d + λ waarbj d = bjkomende forfaare Lamberm on mddelen n jaar en ( 1 π ) ( 1 κ 0, 91 γ ) mn 1, 2011 LM = d τ + ς + ς ς τ = 2002 ς = τ + 1 Zoals gezegd zjn de bjkomende forfaare mddelen (de zogenaamde Lamberm on bassbedragen) ne onderhevg zjn aan de (de)naalescorrece n he jaar waarn de worden oegekend. e oale BTW-doae word over de Fransalge en Vlaamse Gemeenschap volgens wee verdeelsleuels verdeeld. e geïndexeerde en voor de evolue van he aanal mn 18-jargen gecorrgeerde bass BTW-doae, BTW, b λ, word ussen de Fransalge en Vlaamse 12

13 Gem eenschap verdeeld op bass van de verdeelsleu el leerlngenaan allen ( jargen). e horzonale verdeelsleuel voor begrongsjaar word vasgeseld op bass van de oesand van he aanal leerlngen 19 voor he schooljaar -1- schooljaar n de perode van 15 januar o 1 februar van he jaar. I n he najaar van begrongsjaar maak he Rekenhof de defneve cjfers bekend. Vanaf he begrongsjaar 2012 worden de neuwe mddelen de de Fransalge en Vlaamse Gemeenschap vanaf 2002 onvangen, nclusef de meeropbrensen de voorvloeen u de koppelng van de BTW-mddelen aan he BBP, volledg verdeeld n verhoudng o de n elke Gem eenschap gelokalseerde onvangsen nzake de personenbelasng. I n de overgangsperode ( ) worden de neuwe mddelen verdeeld op bass van de wee crera, leerlngenaanallen en aandeel n de personenbelasng, waarbj de bjdrage van elke Gemeenschap o de personenbelasng seeds zwaarder doorweeg. Meer bepaald word n % van de oale bjkomende mddelen oegekend op bass van de n elke Gemeenschap gelokalseerde onvangsen nzake personenbelasng. e overge 65% word aan de Fransalge en Vlaamse Gemeenschap oegewezen volgens de verdeelsleuel de voor de oegewezen BTW-opbrengsen geld. He percenage da volgens de verhoudng van de personenbelasng word verdeeld sjg jaarljks me 5 procen voor de begrongsjaren 2003 o en me 2009 en me 10 procen voor de begrongsjaren 2010, 2011 en Aanvullende doaes Er zjn aanvullende doaes onder de vorm van begrongskredeen en gunse van de unversare samenwerkng en er dekkng van ugaven voor buenlandse sudenen. Ook krjgen de Fransalge en Vlaamse Gemeenschap snds ,44 % van de e verdelen wns van de Naonale Loerj. e Fransalge en Vlaamse Gemeenschap krjgen da bedrag rechsreeks van de Naonale Loerj en ne vanu de federale begrong. e Loo-mddelen, de m e 0,8428 % worden vermnderd en voordele van de usalge Gemeenschap, worden over de Vlaamse Gemeenschap en de Fransalge Gem eenschap verdeeld volgens he aandeel van elke Gemeenschap n he oaal van he voor bede Gemeenschappen besem de bedrag aan personenbelasng en BTW-onvangsen. Ten sloe onvangen zoals hoger reeds verm eld de dre Gemeenschappen van de federale schaks een doae als compensae van he kjk- en lusergeld. 19 Meer bepaald houd de berekenng (geen) rekenng m e -he aanal onder de leerplch vallende scholeren (van 6 o en m e 17 jaar) de regelmag ngeschreven zjn n he lager en secundar onderwjs, m e nbegrp van he onderwjs m e beperk leerplan, n een onderwjsnsellng de door de berokken gem eenschap word ngerch of gesubsdeerd; -de leerlngen de he voorwerp umaaken van concurrenële ophalngen zjn ugesloen n de ellng; -de jaarljkse ellng van he aanal leerlngen den de oesand weer e geven op een daum n de perode van 15 januar o en m e 1 februar van he begrongsjaar. Zo bedraag de verdeelsleuel voor he begrongsjaar 2006 (en gebaseerd op he aanal leerlngen n he schooljaar ) 56,92906% voor de Vlaam se en 43,07094% voor Fransalge Gemeenschap, zoals op 4 okober 2006 door de Algem ene Vergaderng van he Rekenhof goedgekeurd. 13

14 v. Andere fnancerngsmddelen Naas de n de BFW opgesomde fnancële mddelen beschkken de Gemeenschappen nog over een aanal fnancerngsmddelen. Zo beschkken Gemeenschappen over egen ne-fscale onvangsen. e zjn verbonden aan de uoefenng van de aan de Gem eenschappen oegekende bevoegdheden. Voorbeelden hervan zjn nkomgelden n musea en neresen op beleggngen. Schenkngen en legaen de Gemeenschappen onvangen, worden ook o de nefscale onvangsen gerekend. e BFW (ar. 1) bepaal ook da de fnancerng van de Fransalge en Vlaamse Gemeenschap ook me de opbrengs van lenngen kan gebeuren. Ten sloe beschkken de dre Gemeenschappen over de n de Grondwe ngeschreven algem ene bevoegdhed o he heffen van belasngen (arkel 170, 2 van de Grondwe). 4. e Bjzondere Fnancerngsw e n ace Tabellen 5 o en me 7 geven de bedragen waarop de Gewesen respeceveljk de Gemeenschappen rech hadden op bass van de Bjzondere Fnancerngswe. e bedragen worden voorafgenom en op de nkomsen van de Federale Overhed. Tabel 8 geef de mddelen waarover de usalge Gem eenschap beschke n Tabel 9 geef bjkom ende mddelen voor de Gemeenschappen en Gewesen maar de bedragen zjn opgenom en n de zogenaamde Rjksmddelenbegrong. Tabel 10 geef de opbrengsen van de regonale belasngen. Tabel 5: Mddelen op bass van BFW voor de Gewesen, 2006 (n ¼ ar Toegewezen gedeele PB Bjkomende mddelen overgehevelde bevoegdheden landbouw (1993) landbouw & zeevsserj (2002) we enschappelj k onderzoek landbouw (2002) buenlandse handel (2002) provnce- en gemeenewe (2002) BFW VG W G BHG oaal ar ar 35oc es ar 35 er ar 35 quaer ar 35 qunq ues ar 35 sexes ar 35 sep e s

15 Negaeve erm ar 33bs Naonale soldar e s ussenkom s ar 48 0 Voorafname op de PB gewesen ar Bron: Fod Fnancën, Sudedens Tabel 6: Mddelen op bass van BFW voor de Gemeenschappen, 2006 (n ¼ ar BFW VG FG G oaal BTW oewjzngen Toegewezen gedeele BTW Bjkomende mddelen herfnancerng Voorafname op de BTW - gem eenschapp en PB oewjzngen ar 39, 2 & 40, ar 40er ar ar Toegewezen gedeele PB 46/ Compensae kjk- en lusergeld Voorafname op de PB - gem eenschapp en Voorafname BTW en PB - gem eenschapp en ar 47bs ar Bron: Fod Fnancën, Sudedens Tabel 7: e begrongsmddelen voor de usalge Gemeenschap, 2006 (n mljoen euro) Kjk- en Lusergeld: doae er com pensae andere onvangsen Toaal 5,3 162,4 167,7 15

16 Bron: Fod Fnancën, Sudedens Tabel 8: Mddelen op bass van BFW voor Gemeenschapscommsses en gem eenen BHG,voorafname op personenbelasng, 2006 (n ¼) a ar BFW BFW VGC FGC gem BHG oaal ar 46bs BBW & ar 65bs, BFW Bron: Fod Fnancën, Sudedens Tabel 9: Begrongskredeen, 2006 (x1000 euro) VG FG G W G BHG Trekkngsrechen Compensae ode Hand Overdrach agglomerae BHG oae Buenlandse sudenen Bron: Fod Fnancën, Sudedens Tabel 10: Opbrengs van de regonale belasngen, 2006 (x1000 euro) Regonale VG W G BHG belasngen e belasng op de spelen en weddenschappen e belasng op de auomasche onspannngsoesellen e openngsbelasng op de sljerjen van gegse dranken Successerechen Kjk- en lusergeld e onroerende voorheffng Regsraerechen e verkeersbelasng op de auovoerugen e belasng op de nverkeersellng He Eurovgne Toaal

17 Bron: Fod Fnancën, Sudedens 5. Bblografe Caor, P. en Verdonck, M. (2002), Péréquaon fnancère e fédéralsme, n Caor, P., e Bruycker, P., um on, H., Tulkens, H. en We, E., Auonome, soldare en sam enwerkng, Larcer. Van der Schele, G. en M. Verdonck, 2001, Les modfcaons de la Lo Spécale de fnancem en dans l accord du Lam bermon, Courrer Hebdomadare, 173, Brussels : Crsp, 52p. 17

18 He spoor A2 Toekomsscenaro s voor de Vlaamse begrong en Fscale word ugevoerd aan de KULEUVEN. e paper e Bjzondere Fnancerngswe en de saashervormng van 2001: feen en cjfers beschrjf de fnancerng van de gefedereerde eneen n Belgë. Op een form ele maner word de fnancerng van de Gewesen en de van de Gemeenschappen n kaar gebrach. Ten sloe word de concree werkng van de Bjzondere Fnancerngswe geïllusreerd voor he jaar