Brabantse Bestuursscan Gemeente Geertruidenberg

Transcriptie

1 Brabantse Bestuursscan Gemeente Geertruidenberg Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant 20 maart 2013

2 Inleiding Het gemeentebestuur heeft in het kader van het project Krachtig Bestuur in Brabant gebruikgemaakt van het aanbod van de provincie Noord-Brabant, in met de Vereniging van Brabantse Gemeenten, tot deelname aan de door BMC ontwikkelde Brabantse Bestuursscan. De resultaten van de scan zijn een spreekwoordelijke portretfoto (of: spiegelbeeld) van de gemeente om de eigen discussie en die met andere gemeenten en partners te stimuleren over de toekomstbestendigheid van de gemeente. Methodiek Hieronder de schematische weergave van de Brabantse Bestuursscan. Interactie met Gezonde financiële positie Samenwerking Samenwerking 3 O s sverbanden Decentralisatieopgaven Werken naar vermogen Uitvoering: Opdrachtgevers: De kern van het bestuurlijk profiel van de gemeente bestaat uit het fundament van een goed functionerende gemeente, hetgeen blijkt uit een stabiel bestuur, een organisatie die op orde is en een gezonde financiële positie. De bestuurlijke kent diverse vormen, variërend van het uitvoeren van een incidenteel intergemeentelijk project tot clustering van buurgemeenten tot een gemeenschappelijke organisatie. Dit veld is in het rechterdeel van het schema uiteengezet. De informatie is via zelfanalyse met vragenlijsten voor gemeenten (inventarisatie meningen) en deskresearch (inventarisatie feiten) verzameld. Vervolgens heeft een gesprek tussen gemeentebestuurders en enkele leden van de Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant plaatsgevonden. Dit alles leidt tot een zgn. SWOT-analyse van sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen. De gegevens uit de deskresearch en de SWOT-analyse zijn in dit document opgenomen. 2 Gemeente Geertruidenberg Gemeente Geertruidenberg 3

3 De gemeente Geertruidenberg grenst aan de gemeenten Drimmelen, Werkendam, Waalwijk, Oosterhout en Dongen en bestaat uit de kernen Geertruidenberg, Raamsdonk en Raamsdonksveer. Bevolking: de gemeente Geertruidenberg heeft inwoners (per ) waarvan iets meer mannen dan vrouwen. 91,4% is autochtoon (ref. 84% in Noord-Brabant), tegenover 8,6% allochtoon (ref. 16% in Noord-Brabant). Geertruidenberg kent een bevolkingsgroei van 0,78% (ref. 0,38% in Noord-Brabant). Dit komt voort uit een geboorteoverschot van 0,19% (ref. 0,21% in Noord-Brabant) en een migratieoverschot van 0,59% (ref. 0,17% in Noord-Brabant). De groene druk (jonger dan 19 jaar) bedraagt 36,9% (38,5% gem. in Noord-Brabant) en de grijze druk (65 jaar of ouder) bedraagt 24,9% (25,7% gem. in Noord-Brabant). Gemeenteraad Keerpunt 74: Uw Drie Kernen: CDA: PvdA: Partij Samenwerking: GroenLinks: VVD: SP: 4 zetels 3 zetels 3 zetels 2 zetels 2 zetels 2 zetels 2 zetels 1 zetel Beroepsbevolking: de gemeente Geertruidenberg heeft een totale beroepsbevolking van mensen, van wie er werkzaam zijn. Geertruidenberg heeft micro-, kleine, middelgrote en grote ondernemingen in haar gemeente. Het percentage micro-ondernemingen (29%) ligt onder het regionaal en landelijk gemiddelde en het percentage kleine ondernemingen (32%) ligt boven het regionaal en landelijk gemiddelde (deze liggen regionaal en landelijk op respectievelijk 32% (micro) en 23% (kleine ondernemingen)). Geertruidenberg kent een positief oprichtingssaldo in de sectoren nijverheid, groothandel, dienstverlening en detailhandel. Woningen: Geertruidenberg heeft woningen (t.o.v in heel Noord-Brabant) en een woningtoename van 0,18%. De gemiddelde woningwaarde is ,- en ligt daarmee onder het Brabants gemiddelde (ref ,- in Noord-Brabant). Inkomen: het gemiddeld persoonlijk inkomen ligt op ,-. Dit blijft iets achter op het regionale gemiddelde van ,- in Noord-Brabant burgers ontvangen een uitkering. Van de personen met een uitkering heeft 59,1% een AO-uitkering, 21,4% een WW-uitkering en 19,5% een Wwb-uitkering. Er zijn minder AO-, WW- en Wwb-uitkeringen dan gemiddeld in Noord-Brabant en Nederland. College van burgemeester en wethouders mevr. drs. W. Van Hees burgemeester (VVD) R.P. van den Belt MBA wethouder (Keerpunt 74) A. Smit wethouder (Uw Drie Kernen) mevr. A.A.M. Verschuren-van Strien wethouder (CDA) W.J. Quirijnen wethouder (Partij Samenwerking) A. van Oudheusden gemeentesecretaris Organisatiemodel Het organogram van de gemeente Geertruidenberg kan gekarakteriseerd worden als een directiemodel en is als volgt vorm- gegeven. Aan het hoofd staat de gemeentesecretaris. Onder hem staan de directeur Bedrijfsvoering & Dienstverlening en de directeur Beleid & Beheer. De eerste geeft leiding aan vijf clusters: (1) Publiekszaken, (2) Welzijn, (3) Financiën, (4) Interne Dienstverlening en (5) Sociale Zaken. De directeur Beleid & Beheer geeft leiding aan drie clusters (1) Beheer, Ontwikkeling en Openbare Ruimte, (2) Vergunningverlening & Toezicht en (3) Ruimtelijke Ordening. Ten behoeve van het concern is er een stafcluster ingericht. 4 Gemeente Geertruidenberg Gemeente Geertruidenberg 5

4 Interactie met Interactie met Gezonde financiële positie Gezonde financiële positie Financiën op orde: de gemeente valt voor het begrotingsjaar 2012 onder het gebruikelijke repressief toezicht. Zowel de begroting als de meerjarenraming zijn sluitend ingediend. De gemeente hanteert een zeer uitgebreid risicosysteem. Op grond van dit systeem kan worden geconcludeerd dat het weerstandsvermogen van voldoende omvang is in relatie tot de berekende risico s. Grondbeleid: de grondexploitaties zijn actueel. De gemeente heeft de risico s in beeld en heeft voldoende reserves en voorzieningen. : de gemeente Geertruidenberg is voornemens om de ambtelijke organisatie verder door te laten ontwikkelen van aanbod- naar vraaggericht. De klantvraag is bepalend voor het handelen van de organisatie. De ambtelijke organisatie zal afgestemd moeten worden op de politiek-bestuurlijk te maken keuze. Hierbij moet er rekening mee worden gehouden dat afbouw van huidige producten en diensten tijdelijk extra inzet vergt, waardoor realisatie pas later kan worden ingeboekt. Bij deze organisatieverandering zal voldoende aandacht worden geschonken aan het realiseren van een passende bedrijfscultuur. Openstaande vacatures worden zo veel als mogelijk ingevuld door middel van met andere regiogemeenten. Daarnaast wordt er gestreefd naar een vermindering van de kosten gerelateerd aan de bedrijfsvoering. Samenwerking: met betrekking tot streeft de gemeente Geertruidenberg naar een sterke regierol, waarbij uitbesteding en met omliggende gemeenten steeds belangrijker wordt om zo een goed financieel perspectief te realiseren. Zo heeft het college van Geertruidenberg, in het kader van risicomanagement, de risico s als gevolg van of door met woningcorporaties een bedrag van het eigen vermogen afgezonderd en hiervoor een afzonderlijke voorziening gecreëerd. Daarnaast wil men onderzoeken in hoeverre privatisering, het schrappen van taken en de verandering van de werkwijze en het afstoten van gemeentelijke eigendommen kunnen leiden tot een doelmatigere organisatie. Opvallend is dat één van de accenten uit het coalitieprogramma het verminderen van het aantal gemeenschappelijke samen-werkingsverbanden en taakstellende bezuinigingen van de gemeenschappelijke sverbanden (samen trap-op- en trap- afmechanisme) is. Terwijl sverbanden op bepaalde vlakken, zoals met GHOR, politie en brandweer, worden gecontinueerd en geoptimaliseerd. Dit komt wel voort vanuit landelijk beleid. De die op het gebied van bedrijfsvoering is ingezet, wordt ook in 2012 en de daaropvolgende jaren verder uitgebouwd. Er worden stappen ondernomen om taken meer samen uit te voeren, waarbij ook schaalgrootte, kwaliteit en draagvlak worden afgewogen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verdere vereenvoudiging van de regelgeving op het terrein van toezicht en handhaving, op het gebied van HRM en Inkoop, de verdere doorontwikkeling van het regionale loopbaancentrum naar een regionaal scentrum en de ontwikkeling van een Regionale Uitvoeringsdienst (RUD). Daarnaast wil de gemeente Geertruidenberg de bevorderen om de continuïteit van de organisatie te vergroten en in de toekomst een aantrekkelijke werkgever te blijven. 6 Gemeente Geertruidenberg Gemeente Geertruidenberg 7

5 Interactie met Interactie met Gezonde financiële positie Gezonde financiële positie De gemeente Geertruidenberg zet in het coalitieprogramma uiteen wat het college voor ogen heeft met de gemeente: Onze samenleving vraagt om een overheid die naast mensen en organisaties staat, niet erboven. Dat betekent dat de overheid zich dienstbaar opstelt en meebeweegt met de dynamiek binnen, met daadkracht, lef en het accent op de uitvoering van beleid. Integriteit, betrouwbaarheid en de kunst van het loslaten van bepaalde taken zijn vanzelfsprekende voorwaarden voor onze toekomstige gemeente. De coalitie streeft naar een dynamische, duurzame en toekomstgerichte gemeente waarin de mensen zich in vrijheid kunnen ontplooien. Dit vraagt om een nieuwe lokale overheid. De afgelopen decennia heeft onze gemeente steeds meer taken en rollen op zich moeten nemen. Dit is anno 2010 niet meer vanzelfsprekend, laat staan betaalbaar. Geertruidenberg is een krachtige, ondeelbare gemeente. De drie kernen vormen een netwerk. Dit principe doet niets af aan de authentieke kenmerken en charmes van iedere kern. Deze blijven vanzelfsprekend onaangetast. De daar aanwezige netwerken en sociale verbanden zijn van groot belang voor de samenhang in de gemeente Geertruidenberg. De gemeente Geertruidenberg is een gemeente waar het prettig wonen is. Een gemeente met goede voorzieningen, een bloeiend verenigingsleven en een eigen specifieke werkgelegenheid. Een gemeente ook met een betrokken overheid die zichtbaar is voor de burgers, bedrijven en bezoekers, goed bereikbaar zowel fysiek als via internet, daadkrachtig, effectief en kostenbewust. Uit de bovenstaande visie blijkt dat de gemeente Geertruidenberg zich meer op haar regiefunctie wil richten en niet meer in staat is om alle taken zelf uit te voeren. Het is noodzakelijk om keuzes te maken. Wat doe ik nog wel als gemeente, hoe voer ik deze taken uit (effectiever en efficiënter) en welke taken voer ik niet meer uit? Uit de bovenbeschreven visie van de gemeente blijkt dat men graag een betrokken overheid is, die zichtbaar is voor iedereen en midden in de samenleving staat. Interactie met burgers, bedrijven en bezoekers staat centraal om maatschappelijke doelen te bereiken, om participatie vorm te geven en om verdere behoeften in kaart te brengen. Het doel van de gemeente is om de dienstverlening verder te optimaliseren en het vraaggericht werken in de totale ambtelijke organisatie te borgen. Centraal staat dat burgers, bezoekers en bedrijven een grotere inbreng hebben in onze dienstverlening. 8 Gemeente Geertruidenberg Gemeente Geertruidenberg 9

6 Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Werken naar vermogen sverbanden sverbanden Zoals eerder aangegeven wil de gemeente haar burgers, maatschappelijke instellingen en ondernemers meer betrekken bij het maken van beleid. Ondernemers moeten in de ogen van de gemeente voldoende ruimte krijgen om zich verder te ontwikkelen. De gemeente heeft zich dan ook ten doel gesteld om zich sterk te maken voor het behoud en versterking van de werkgelegenheid door het stimuleren van een duurzame economie, door het verder bevorderen van een goed ondernemersklimaat en door een goed relatiebeheer wat van beide zijden dient te worden ingevuld. Een versterking van de koppeling tussen ondernemen, en overheid wil de gemeente Geertruidenberg bereiken door middel van de strategische agenda en het bijbehorende uitvoeringsprogramma West-Brabant. Jeugdzorg: door de achttien gemeenten uit de regio West-Brabant is een gezamenlijke visie op de transformatie van de jeugdzorg opgesteld. Daarin wordt voortgebouwd op de uitgangspunten uit de regionale Visie Jeugd uit De gemeenten hebben hierbij tevens hun voorkeur uitgesproken voor een subregionale indeling (Breda, Dongemond en Roosendaal/Bergen op Zoom). Gemeente Geertruidenberg werkt samen binnen de subregio Dongemond, die bestaat uit Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout, Werkendam en Woudrichem. De gemeente Geertruidenberg pakt de transitie van de Jeugdzorg en Wwnv aan met dezelfde spartners. AWBZ/Wmo: de gemeente Geertruidenberg onderzoekt samen met de andere Amer-gemeenten (Drimmelen en Oosterhout) de mogelijkheid om de transitie van de AWBZ naar de Wmo gezamenlijk op te pakken. Werken naar vermogen: op het gebied van de Wwnv werkt de gemeente Geertruidenberg samen met de WAVA-gemeenten (Aalburg, Drimmelen, Werkendam, Oosterhout en Woudrichem). Binnen dit sverband is een projectplan opgesteld om deze transitie vorm te geven. RUD: de regio Midden (acht gemeenten) heeft aangegeven te willen samenwerken met de regio West (achttien gemeenten) om zo samen één RUD West- en Midden-Brabant te vormen. De 26 gemeenten en de provincie hebben een intentieverklaring ondertekend. Het werkgebied is daarmee gelijk aan de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant. Hiermee is de inrichting van de RUD begonnen. Het doel is om naast het landelijke basispakket, ook een aantal milieutaken onder te brengen bij de RUD. In de provinciaal bestuurlijke regiegroep van 25 januari 2012 is besloten dat de BRZO-Omgevingsdienst van Noord-Brabant, de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant wordt. Een volledig bedrijfsplan van de nieuwe Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant is vastgesteld. De RUD zal worden opgericht als openbaar lichaam onder een functionele gemeenschappelijke regeling, die wordt aangestuurd door de colleges van de gemeenten en Gedeputeerde Staten van de provincie. 10 Gemeente Geertruidenberg Gemeente Geertruidenberg 11

7 Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Werken naar vermogen sverbanden sverbanden sverbanden: de gemeente Geertruidenberg kent de volgende sverbanden: Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant, Regio West-Brabant, Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord, Openbare Gezondheidszorg West-Brabant, Regionale Milieudienst, Regeling Nazorg gesloten stortplaatsen Bavel-Dorst en Zevenbergen, WAVA en de strategische alliantie West-Brabant-Drechtsteden. De gemeente Geertruidenberg onderzoekt samen met de andere Amer-gemeenten de mogelijkheden om de tussen de Amergemeenten (Drimmelen, Geertruidenberg en Oosterhout) te versterken. Deze versterking richt zich op een viertal punten: (1) een betere en efficiëntere dienstverlening en bedrijfsvoering; (2) het adequaat kunnen reageren op de tendens dat de rijksoverheid steeds meer taken overhevelt naar gemeenten (decentralisaties); (3) het waarborgen van de continuïteit in de bedrijfsvoering en (4) het vergroten van aantrekkelijk werkgeverschap van gemeenten. De kan plaatsvinden op drie niveaus: (1) ambtelijk samenwerken op het uitwisselen van kennis; (2) ambtelijk op taakvelden en (3) samenwerken doen we met één ambtelijke organisatie. Onderzoek moet uitwijzen wat de voor- en nadelen zijn van op niveau 2 en 3 tussen de Amer-gemeenten. : op het gebied van inkoop werkt de gemeente Geertruidenberg samen met de Stichting Inkoopbureau West-Brabant. Verder is de gemeente Geertruidenberg in 2011 toegetreden tot een sverband tussen twaalf West-Brabantse gemeenten op het gebied van salarisadministratie. In 2012 wordt onderzocht of en op welke wijze deze kan worden uitgebreid. 3X oranje: rampenbestrijding gemeenten Drimmelen, Oosterhout en Geertruidenberg. Lokaal driehoeksoverleg: de gemeenten Drimmelen en Geertruidenberg kennen één politieteam en daardoor één lokale driehoek (politie, Openbaar Ministerie en gemeente). Hierdoor wordt veel samengewerkt tussen beide gemeenten op het gebied van veiligheid. 12 Gemeente Geertruidenberg Gemeente Geertruidenberg 13

8 Verslag SWOT-gesprek gemeente Geertruidenberg 25 oktober 2012 Algemeen Dit verslag is een verkorte weergave van de opgedane resultaten en indrukken tijdens de gesprekken van de Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant met het college van burgemeester en wethouders en een delegatie van de raad van de gemeente Geertruidenberg. De gesprekken zijn gevoerd aan de hand van onder meer de beschreven situatie in de deskresearch en de antwoorden in de vragenlijst. Deze stukken maken integraal onderdeel uit van dit verslag. De focus ligt op een aantal gezichtspunten, te weten: en gezonde financiële positie. Robuust en veerkrachtig bestuur dat ook onder minder gunstige omstandigheden effectief is en adequaat functioneert. Vermogen om opgaven en ambities te definiëren en om te zetten in uitvoering; gereed voor de uitvoering van de decentralisatieopgaven. Visie op ; sbereidheid, bijvoorbeeld strategische opgaven in de regio; prioritering conform opgaven Agenda van Brabant. Kennis en vermogen om te verbinden tussen inwoners, maatschappelijke en bestuurlijke partners. 14 Gemeente Geertruidenberg Gemeente Geertruidenberg 15

9 Interactie met Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Gezonde financiële positie sverbanden Sterk Geertruidenberg heeft een unieke ligging (weg en water) met een eigen complementaire positie op het gebied van landbouw, dienstverlening, zorg, recreatie en toerisme dat zorgt voor werkgelegenheid in de gemeente en daarbuiten. De raad en het college zijn zich ervan bewust dat goed partnerschap met andere gemeenten en/ of maatschappelijke organisaties en/of bedrijven pas zinvol is als de eigen organisatie qua besturing, organisatie en financiën op orde is. Dat is dan ook goed voor elkaar. Het college heeft duidelijke keuzes gemaakt voor de : de regio West-Brabant op strategisch terrein; de Dongemond (Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout, Werkendam en Woudrichem) op tactisch terrein en de Amerstreek (Drimmelen, Geertruidenberg en Oosterhout) op operationeel terrein. Geertruidenberg wil een goede werkgever zijn die tevens loopbaanperspectieven kan bieden aan medewerkers. De ambtelijke met andere gemeenten biedt schaalvoordelen die kunnen leiden tot kwaliteitsverhoging, vermindering van kwetsbaarheid en continuïteit door behoud van ingewerkte medewerkers. Kansen Geertruidenberg zet zich in om de voorzieningen in de kernen op peil te houden en is daarnaast doende met versterking van toerisme en recreatie, en sport, en kan investeren. Het blijft daarmee een aantrekkelijke gemeente om te wonen, te werken en te bezoeken. Bedreigingen Er zijn geen specifieke bedreigingen voor Geertruidenberg. Wel zijn er bedreigingen die voor alle (kleinere) gemeenten gelden, zoals: de open einden op te decentraliseren terreinen kan de financiële positie ondermijnen. Zwak De raad is vooral gericht op lokale vraagstukken en oplossingen en stelt geen algemene kaders voor de op regionaal terrein. De raad is actief betrokken geweest bij de totstandkoming van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) regio West-Brabant en bij de Omgevingsdienst. Voor de met de Amer-/Dongemondgemeenten heeft de raad nog geen kaders gesteld. Grote regionale sverbanden in GR-verband (Veiligheidsregio, RUD) maken democratisch gelegitimeerde besluitvorming minder inzichtelijk en voor de raad moeilijker om haar controlerende en kaderstellende rollen uit te oefenen, terwijl steeds meer taken en thema s op regionaal niveau worden aangepakt. De raad constateert dat er nog meer aandacht gegeven kan worden aan het betrekken van burgers bij het ontwikkelen, vormen en realiseren van beleid. 16 Gemeente Geertruidenberg Gemeente Geertruidenberg 17

10