Brabantse Bestuursscan Gemeente Cranendonck

Transcriptie

1 Brabantse Bestuursscan Gemeente Cranendonck Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant 15 mei 2013

2 Inleiding Het gemeentebestuur heeft in het kader van het project Krachtig Bestuur in Brabant gebruikgemaakt van het aanbod van de provincie Noord-Brabant, in met de Vereniging van Brabantse Gemeenten, tot deelname aan de door BMC ontwikkelde Brabantse Bestuursscan. De resultaten van de scan zijn een spreekwoordelijke portretfoto (of: spiegelbeeld) van de gemeente om de eigen discussie en die met andere gemeenten en partners te stimuleren over de toekomstbestendigheid van de gemeente. Methodiek Hieronder de schematische weergave van de Brabantse Bestuursscan. Interactie met Gezonde financiële positie Samenwerking Samenwerking 3 O s sverbanden Decentralisatieopgaven Werken naar vermogen Uitvoering: Opdrachtgevers: De kern van het bestuurlijk profiel van de gemeente bestaat uit het fundament van een goed functionerende gemeente, hetgeen blijkt uit een stabiel bestuur, een organisatie die op orde is en een gezonde financiële positie. De bestuurlijke kent diverse vormen, variërend van het uitvoeren van een incidenteel intergemeentelijk project tot clustering van buurgemeenten tot een gemeenschappelijke organisatie. Dit veld is in het rechterdeel van het schema uiteengezet. De informatie is via zelfanalyse met vragenlijsten voor gemeenten (inventarisatie meningen) en deskresearch (inventarisatie feiten) verzameld. Vervolgens heeft een gesprek tussen gemeentebestuurders en enkele leden van de Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant plaatsgevonden. Dit alles leidt tot een zgn. SWOT-analyse van sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen. De gegevens uit de deskresearch en de SWOT-analyse zijn in dit document opgenomen. 2 Gemeente Cranendonck Gemeente Cranendonck 3

3 De gemeente Cranendonck grenst aan de Nederlandse gemeenten Heeze-Leende, Someren, Nederweert en Weert. De gemeente bestaat uit de kernen Budel, Budel-Dorplein, Budel-Schoot, Gastel, Maarheeze en Soerendonk. Bevolking: de gemeente Cranendonck heeft inwoners (per ) waarvan iets meer mannen dan vrouwen. 85,4% is autochtoon (ref. 84% in Noord-Brabant), tegenover 14,6% allochtoon (ref. 16% in Noord-Brabant). Cranendonck kent een bevolkingsgroei van 0,23% (ref. 0,38% in Noord-Brabant). Dit komt voort uit een geboorteoverschot van 0,15% (ref. 0,21% in Noord-Brabant) en een migratieoverschot van 0,08% (ref. 0,17% in Noord-Brabant). De groene druk (jonger dan 19 jaar) bedraagt 36,7% (38,5% gem. in Noord-Brabant) en de grijze druk (65 jaar of ouder) bedraagt 28,3% (25,7% gem. in Noord-Brabant). Beroepsbevolking: de gemeente Cranendonck heeft een totale beroepsbevolking van mensen, waarvan werkenden. Cranendonck heeft micro-, kleine, middelgrote en grote ondernemingen in haar gemeente. Het percentage micro (42%) ligt boven en het percentage kleine ondernemingen (23%) is gelijk aan het regionaal en landelijk gemiddelde (deze liggen zowel regionaal als landelijk op 32% (micro) en 23% (kleine ondernemingen). Cranendonck kent een positief oprichtingssaldo in de sectoren groothandel, dienstverlening en detailhandel. Woningen: Cranendonck heeft woningen (t.o.v in heel Noord-Brabant) en een woningtoename van 0,07%. De gemiddelde woningwaarde is ,- en ligt daarmee onder het Brabants gemiddelde (ref ,- in Noord-Brabant). Inkomen: het gemiddeld persoonlijk inkomen ligt op ,-. Dit blijft iets achter op het regionale gemiddelde van ,- in Noord-Brabant burgers ontvangen een uitkering. Van de personen met een uitkering heeft 58,6% een AO-, 24,8% een WW- en 16,6% een Wwb-uitkering. Er zijn minder AO- en Wwb-uitkeringen dan gemiddeld in Noord-Brabant en Nederland. Gemeenteraad ELAN: PvdA: CDA: Cranendonck Actief: VVD: 7 zetels 4 zetels 3 zetels 3 zetels 2 zetels College van burgemeester en wethouders mevr. M.M.D. Vermue-Vermue burgemeester P.J. Beerten wethouder (ELAN) F.W.P. Strik wethouder (CDA) L.W.J. Manders wethouder (VVD) M. van Vliet gemeentesecretaris Organisatiemodel Het organisatiemodel van de gemeente Cranendonck is als volgt: De organisatie kent vier afdelingen: (1) Beleid; (2) Beheer; (3) Publiek; (4) Ondersteuning. Aan het hoofd van de organisatie staat de gemeentesecretaris, die wordt bijgestaan door een strategisch adviseur Bedrijfsvoering Het organisatiemodel kan gekarakteriseerd worden als een gekanteld directiemodel. 4 Gemeente Cranendonck Gemeente Cranendonck 5

4 Interactie met Interactie met Gezonde financiële positie Gezonde financiële positie Financiën op orde: de gemeente Cranendonck valt voor het begrotingsjaar 2012 onder het gebruikelijke repressief toezicht. Zowel de begroting als de meerjarenraming zijn sluitend ingediend. De gemeente geeft een uitgebreid inzicht in de aanwezige risico s. Tegenover deze risico s wordt het weerstandsvermogen afgezet. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de gemeente beschikt over voldoende weerstandsvermogen. Op het gebied van groenonderhoud werkt de gemeente Cranendonck samen met zes andere gemeenten om een gezamenlijk onderhoudsplan te ontwerpen. Grondbeleid: de risico s van de grondexploitatie zijn voldoende inzichtelijk. De algemene reserve grondexploitatie voldoet aan de eigen norm van de gemeente en is (dus) van voldoende omvang. Voor verliesgevende projecten zijn afdoende voorzieningen gevormd. : de gemeente kent een drietal majeure projecten die van grote invloed zijn op de bedrijfsvoering van de organisatie: (1) Ontwikkeling van het nieuwe gemeentehuis; (2) Beleidsprogramma dienstverlening en (3) Decentralisaties. De gemeentelijke doelstelling is bepaald in de strategische visie Uitgangspunt voor de bedrijfsvoering is het optimaal inzetten van personeel en ondersteunende bedrijfsmiddelen voor de gemeentelijke doelstelling en taken. Om dit te bereiken is begin 2012 een aantal speerpunten benoemd die ook in 2013 hun doorwerking vinden: (1) het verbeteren van leiding en sturing; (2) het verbeteren van het elkaar aanspreken op gewenst en ongewenst gedrag; (3) het verbeteren van de communicatie; (4) het verbeteren van de klantgerichtheid; (5) het verlagen van de eilandjes cultuur, (6) het verbeteren van de resultaatgerichtheid van de organisatie als geheel en (7) het verbeteren van de externe gerichtheid. Vanuit de organisatie wordt een bijdrage geleverd aan deze speerpunten in de vorm van kernwaarden (TROTS), projectmatig werken, communicatie, dienstverlening en interne processen. Samenwerking: de gemeenten Heeze-Leende, Cranendonck, Valkenswaard en Waalre hebben in 2004 een verklaring getekend waarmee zij de intentie uitspreken samen te gaan werken. Doel van de is om, met behoud van de eigen identiteit, de bestuurskracht van de gemeenten te versterken door kracht te ontwikkelen in de bedrijfsvoering. In 2009 is de herbevestigd en verdiept. Vanaf dat jaar is de term van niet-vrijblijvende nadrukkelijker in beeld gekomen. Om de kwetsbaarheid te verkleinen, de kosten te beperken en de kwaliteit te borgen, hebben de vier gemeenten onderzocht hoe zij in de toekomst samen kunnen blijven werken. Uitkomst van het onderzoek (uit 2010) is dat men op een aantal taakgebieden een verdergaande wil inzetten met behulp van een passend en eigen bestuursmodel. De gemeenten Heeze-Leende, Cranendonck en Valkenswaard zijn gekomen tot een gemeenschappelijke regeling (waarin de taakvelden Werk & Inkomen, Informatie & Automatisering en Juridische Zaken worden samengevoegd), waar de gemeente Waalre definitief niet bij aansluit. Dit heeft het volgende doel: (1) het verminderen van de kwetsbaarheid, (2) het behoud en versterken van de kwaliteit, (3) het versterken van de dienstverlening, (4) het verbeteren van de efficiency van werkprocessen, (5) het verbeteren van de effectiviteit door betere inzet van kwaliteiten van medewerkers en (6) het op termijn creëren van meer bezuinigingsmogelijkheden indien noodzakelijk. Hiertoe is een programma ingericht waarin de drie gemeenten gezamenlijk vorm gaan geven aan de nieuwe gezamenlijke organisatie, die begin 2013 operationeel zal zijn. Er is stevig overleg gevoerd over de verschillen van inzicht die bestonden over de uitvoering van de. Vooralsnog lijkt het erop dat de gemeenten Cranendonck en Heeze-Leende hiervan het meeste financiële nadeel zullen ondervinden. Daarnaast werkt de gemeente Cranendonck, net als de overige twintig gemeenten uit Zuidoost-Brabant, samen in SRE-verband. Het SRE staat in dienst van de 21 gemeenten. Zij geeft vorm aan de bestuurlijke van de 21 gemeenten en ondersteunt deze gemeenten bij de uitoefening van een aantal van hun taken. De kent in haar organisatiestructuur een regioraad, een dagelijks bestuur en een portefeuillehoudersoverleg. Op de volgende thema s stemt de SRE in ieder geval het beleid af: economie, milieu,, ruimte en wonen, recreatie en toerisme, zorg en welzijn, plattelandsontwikkeling, stedelijk gebied Eindhoven en cultuurhistorie. 6 Gemeente Cranendonck Gemeente Cranendonck 7

5 Interactie met Interactie met Gezonde financiële positie Gezonde financiële positie In 2009 heeft de gemeente Cranendonck haar strategische visie vastgesteld, genaamd Visie Cranendonck De visie van de gemeente is als volgt weer te geven: Cranendonck focust zich de komende vijftien jaar vooral op het behouden en versterken van de rustieke, fijne leef- en woonomgeving. Het eigene van elke kern moet zo veel mogelijk blijven bestaan. Uitgangspunt is dat Budel een centrumfunctie heeft en dat voorzieningen in de verschillende kernen behouden blijven voor zover deze zichzelf bedruipen. De markt doet zijn werk en de gemeente intervenieert vooral functioneel door scherp te anticiperen op kansen en ontwikkelingen, door te faciliteren, door partijen bij elkaar te brengen en door de sociale cohesie te versterken. Voor wat betreft wonen focust de gemeente zich op het beter tegemoet komen aan de wensen van met name jongeren en ouderen. De financiële basis om deze zaken te kunnen realiseren ligt hoofdzakelijk bij het duurzaam doorontwikkelen van onze economie en het beter benutten van de recreatieve mogelijkheden in de verschillende kernen. Bij dat laatste is het van belang dat het rustieke en groene karakter van Cranendonck te allen tijde behouden blijft. Aangaande het ontwikkelen van de eigen organisatie ligt de focus veelal op het op orde krijgen van de basis. Dit is terug te zien in het Beleidsprogramma Dienstverlening. Cranendonck heeft een goede financiële basis, waardoor men ruimte heeft voor nieuw beleid. De klanten van de gemeente Cranendonck geven de gemeentelijke dienstverlening een onvoldoende. Zij verwachten een betere service en een betere digitale dienstverlening. Uit het onderzoek waarstaatjegemeente 2009 blijkt dat de gemeente Cranendonck op de burgerrollen de volgende cijfers scoort: Kiezer (4,8); Klant (7,2); Onderdaan (5,7); Partner (4,8) en Wijkbewoner (6,8). Met het Beleidsprogramma Dienstverlening wil de gemeente: (1) een optimalisatie van de dienstverlening aan burgers en bedrijven; (2) een herinrichting van de dienstverlening (klaar terwijl u wacht en advisering); (3) een bijdrage aan verdere professionalisering van de organisatie; (4) medewerkers die geëquipeerd en taakvolwassen zijn voor het uitvoeren van hun taken; (5) de realisatie van e-overheidsvoorzieningen; (6) een verbetering van de bedrijfsvoering; (7) efficiencywinst door het stroomlijnen van de informatievoorziening en (8) een betere in de keten van overheden en regionale sverbanden. 8 Gemeente Cranendonck Gemeente Cranendonck 9

6 Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Werken naar vermogen sverbanden sverbanden Aangaande het economische beleid heeft de gemeente Cranendonck zich ten doel gesteld om de economische bedrijvigheid te stimuleren, de bestaande potenties te versterken en te zorgen voor een goede economische structuur en ondernemersklimaat. De volgende activiteiten wil men hiervoor uitvoeren: (1) centrumplan Budel, centrummanagement en sfeerverhogende voorzieningen; (2) behoeftepeiling glasvezel kleine kernen; (3) invoeren parkmanagement (kwalitatief hoge ) en (4) sociaal-economische gebiedsvisie Kansen over de grens. Over dit laatste aspect het volgende: In de eerste helft van 2011 is in met de provincie, BOM, SRE en Hoge Dunk, een onderzoek uitgevoerd naar een grensoverschrijdende gebiedsvisie voor Cranendonck en omgeving. In deze visie Kansen over de grens is het Duurzaam Industrieterrein Cranendonck (DIC) de drager. Zonder dit DIC geen sociaal-economische gebiedsvisie. De gebiedsvisie is een samenhangende visie voor het gebied Zuidoost-Brabant, Hoge Dunk, en het noordelijk gebied van Belgisch-Limburg. Te bereiken doelstellingen met het opstellen van de gebiedsvisie zijn het in kaart brengen van de grote lijnen, sterktes en zwaktes op het gebied van wonen, werken, leven, economie,, recreëren, sociale cohesie (zorg), duurzaamheid, natuur, infrastructuur e.a. en het ontvangen van adviezen over de mogelijkheden voor dit gebied. Met de uitwerking van de gebiedsvisie wordt beoogd de gemeente Cranendonck op de kaart van Noord-Brabant te zetten op velerlei gebieden. Meer de potenties die in Cranendonck aanwezig zijn oppakken en uit te buiten door middel van met de buurgemeenten, provincies en regio-organen (zoals SRE, Hoge Dunk (zie bij operationele )). Daarnaast wil de gemeente Cranendonck een duidelijke positie innemen binnen de Brainportregio en een toeleveranciersrol vervullen ten aanzien van agglomeratie Eindhoven. In de regio Zuidoost-Brabant worden de decentralisatieopgaven in een wisselende samenstelling gezamenlijk opgepakt. Initiatiefnemers voor deze zijn de 21 gemeenten, waarbij zij worden ondersteund door het SRE. Onder andere op het gebied van Zorg en Welzijn stemmen de 21 gemeenten in dit verband het beleid af. De gemeente Cranendonck oriënteert voor de transitie Jeugdzorg en AWBZ op een met de A2-gemeenten (Heeze-Leende, Cranendonk en Valkenswaard). Jeugdzorg: in opdracht van het portefeuillehouderoverleg Zorg en Welzijn (SRE) wordt de informatie regionaal gestroomlijnd en formuleren de 21 SRE-gemeenten een Transitieagenda Jeugd. Hierin staan de ambities en randvoorwaarden om lokaal/subregionaal en regionaal te komen tot een goede transitie in de jeugdzorg. Dit is vertaald naar een regionaal functiemodel, dat weer moet worden uitgewerkt in een subregionale vertaling. De gemeente Cranendonck werkt in subregionaal verband samen met de A2-gemeenten. AWBZ/Wmo: de A2-gemeenten hebben de krachten gebundeld om de transitie AWBZ te verwezenlijken. In februari 2012 is het projectplan voor de eerste fase vastgesteld, met behoud van de vrijheid van de gemeenten om hun eigen keuzes te maken. Daarbij hebben zij tevens de voorkeur uitgesproken voor een beleidsneutrale invoering, waarbij het beleid het geld volgt. Verwacht wordt dat winst te behalen is met het efficiënt maken van het proces bij en met zorgaanbieders. Het doel is dat vanaf 2013 de nieuwe instroom van de doelgroep (burgers met een matige en zware beperking) ondersteuning bij de drie gemeenten kan aanvragen (inclusief aanvraag herindicatie). Met ingang van 2014 moet dit voor alle inwoners met een ondersteuningsvraag van de A2-gemeenten mogelijk zijn. In 2013 is er dus sprake van een ingroeisituatie. Werken naar vermogen: de volgende gemeenten bundelen de krachten om de Wwnv te implementeren: De Kempen (Bergeijk, Oirschot, Bladel, Reusel-de Mierden, Eersel), de A2-gemeenten (Heeze-Leende, Cranendonck en Valkenswaard), Best, Nuenen, Son en Breugel en Eindhoven. Helmond zal nog aangeven op welke wijze zij de wil inzetten. De huidige twaalf samenwerkende gemeenten hebben een plan van aanpak opgemaakt. De implementatie wordt als een project gerealiseerd. De projectgroep wordt aangestuurd door een bestuurlijke klankbordgroep (wethouders deelnemende gemeenten). Er zijn zeven deelprojecten geformeerd, waarmee een beleidsinhoudelijke en ondersteunende taakverdeling is gemaakt. De besluitvorming zal nog steeds plaatsvinden op lokaal niveau. De projectorganisatie verwacht hier wel eenduidigheid te kunnen aanbrengen in de verordeningen. De activiteiten in het projectplan zijn zodanig gepland dat men vanaf het eerste kwartaal van 2012 zou kunnen starten. RUD: in Zuidoost-Brabant wordt voor de RUD een nieuwe organisatie gevormd, gebaseerd op een nieuwe gemeenschappelijke regeling, gevormd door de 21 gemeenten en de provincie Noord- Brabant. De gemeente Cranendonck is aangesloten bij deze gemeenschappelijke regeling. De RUD Zuidoost-Brabant voert werkzaamheden uit voor de aan de gemeenschappelijke regeling deelnemende overheden. Daarnaast worden werkzaamheden uitgevoerd voor niet aan de gemeenschappelijke regeling deelnemende overheden. Het dagelijks bestuur van de RUD Zuidoost-Brabant bepaalt de maximale omzet bij deze overheden. Voor de realisatie van een nieuwe organisatie is een conceptbedrijfsplan opgesteld en vastgesteld. De RUD zal worden opgericht als openbaar lichaam onder een functionele gemeenschappelijke regeling, die wordt aangestuurd door de colleges van de gemeenten en Gedeputeerde Staten van de provincie. De consequentie voor het personeel van Cranendonck is dat zij straks worden ondergebracht bij de RUD, volgens het principe mens volgt werk. 10 Gemeente Cranendonck Gemeente Cranendonck 11

7 Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Werken naar vermogen sverbanden sverbanden sverbanden: uit de programmabegroting 2013 blijkt dat de gemeente Cranendonck onder andere participeert in de volgende sverbanden: SRE; GGD Brabant- Zuidoost; Veiligheidsregio Zuidoost Brabant; Werkvoorzieningsschap Weert en omstreken De Risse ; Gemeenschappelijke Regeling A2-gemeenten; RUD Zuidoost-Brabant; Regionaal Bestuur Openbaar Onderwijs De Kempen. : op het gebied van inkoop is de gemeente Cranendonck aangesloten bij de Stichting Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (BIZOB). Bij deze stichting zijn achttien Brabantse gemeenten aangesloten. Hoge Dunk is een economisch sverband van de gemeenten Cranendonck, Leudal, Nederweert en Weert. Binnen de Hoge Dunk werken ondernemers, instellingen en overheid (3 O s of Triple Helix) samen aan een sterke regio met een gezond economisch klimaat waar het voor ondernemers en inwoners prettig werken, wonen en leven is. 12 Gemeente Cranendonck Gemeente Cranendonck 13

8 Verslag SWOT-gesprek gemeente Cranendonck 28 november 2012 Algemeen Dit verslag is een verkorte weergave van de opgedane resultaten en indrukken van de gesprekken van de Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant met het college van burgemeester en wethouders en een delegatie van de raad van de gemeente Cranendonck. De gesprekken zijn gevoerd aan de hand van onder meer de beschreven situatie in de deskresearch en de antwoorden in de vragenlijst. De deskresearch maakt integraal onderdeel uit van dit verslag. De focus ligt op een aantal gezichtspunten, te weten: en gezonde financiële positie. Robuust en veerkrachtig bestuur dat ook onder minder gunstige omstandigheden effectief is en adequaat functioneert. Vermogen om opgaven en ambities te definiëren en om te zetten in uitvoering; gereed voor de uitvoering van de decentralisatieopgaven. Visie op ; sbereidheid, bijvoorbeeld strategische opgaven in de regio; prioritering conform opgaven Agenda van Brabant. Kennis en vermogen om te verbinden tussen inwoners, maatschappelijke en bestuurlijke partners. 14 Gemeente Cranendonck Gemeente Cranendonck 15

9 Interactie met Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Gezonde financiële positie sverbanden Sterk De financiën zijn op orde, mede op basis van een zeer solide wijze van begroten en voorzichtigheid bij zaken als grondbedrijf en dergelijke. De verhoudingen tussen het college en de raad en binnen de raad zijn goed en leiden tot een besluitvorming op basis van inhoud. Er is een heldere visie ten aanzien van de A2-. Zwak Er is een wirwar aan sverbanden, hetgeen de ligging ook meebrengt, die allemaal aangestuurd moeten worden door een relatief kleine gemeente met alle gevaren van dien voor de sturing en controle. De gemeente heeft geen visie ten aanzien van de stip op de horizon voor de. Kansen Brainport biedt grote kansen voor de verdere economische ontwikkeling van de regio Zuidoost- Brabant en de daarbinnen liggende gemeenten, zeker bij het pakken van kansen ook buiten de eigen regio. Te denken valt hierbij aan Food, Toerisme et cetera. Voor Cranendonck liggen er kansen om hierop in te spelen. De zeven focuspunten uit het organisatietraject bieden kansen voor verbetering van sturing en regie. De dienstverlening verbeteren, biedt mogelijkheden voor hernieuwde afspraken met burgers, instellingen en bedrijven. De met Weert en de Belgische gemeenten leidt tot mogelijkheden op economisch vlak en op het gebied van. Bedreigingen Het aanleggen en exploiteren van een categorie 5-bedrijventerrein in een overwegend plattelandsgemeente, brengt risico s met zich mee en vergt stevige investeringen onder andere rondom veiligheid en infrastructuur. De omvang van de met de A2-gemeenten is qua inwonersaantal gering en wellicht te klein voor de toekomst. Bestuur en organisatie schaken op vele borden aangezien een visie over de toekomst van de ontbreekt, hetgeen zwaar is voor een organisatie van deze omvang. 16 Gemeente Cranendonck Gemeente Cranendonck 17

10