Brabantse Bestuursscan Gemeente Son en Breugel

Transcriptie

1 Brabantse Bestuursscan Gemeente Son en Breugel Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant 15 mei 2013

2 Inleiding Het gemeentebestuur heeft in het kader van het project Krachtig Bestuur in Brabant gebruik gemaakt van het aanbod van de provincie Noord-Brabant, in met de Vereniging van Brabantse Gemeenten, tot deelname aan de door BMC ontwikkelde Brabantse Bestuursscan. De resultaten van de scan zijn een spreekwoordelijke portretfoto (of: spiegelbeeld) van de gemeente om de eigen discussie en die met andere gemeenten en partners te stimuleren over de toekomstbestendigheid van de gemeente. Methodiek Hieronder de schematische weergave van de Brabantse Bestuursscan. Interactie met Gezonde financiële positie Samenwerking Samenwerking 3 O s sverbanden Decentralisatieopgaven Werken naar vermogen Uitvoering: Opdrachtgevers: De kern van het bestuurlijk profiel van de gemeente bestaat uit het fundament van een goed functionerende gemeente, hetgeen blijkt uit een stabiel bestuur, een organisatie die op orde is en een gezonde financiële positie. De bestuurlijke kent diverse vormen, variërend van het uitvoeren van een incidenteel intergemeentelijk project tot clustering van buurgemeenten tot een gemeenschappelijke organisatie. Dit veld is in het rechterdeel van het schema uiteengezet. De informatie is via zelfanalyse met vragenlijsten voor gemeenten (inventarisatie meningen) en deskresearch (inventarisatie feiten) verzameld. Vervolgens heeft een gesprek tussen gemeentebestuurders en enkele leden van de Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant plaatsgevonden. Dit alles leidt tot een zgn. SWOT-analyse van sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen. De gegevens uit de deskresearch en de SWOT-analyse zijn in dit document opgenomen. 2 Gemeente Son en Breugel Gemeente Son en Breugel 3

3 De gemeente Son en Breugel grenst aan de gemeenten Sint-Oedenrode, Best, Nuenen c.a. en Eindhoven. De gemeente bestaat uit de kernen Son en Breugel. Bevolking: de gemeente Son en Breugel heeft inwoners (per ) waarvan iets meer vrouwen dan mannen. 89,0% is autochtoon (ref. 84% in Noord-Brabant), tegenover 11,0% allochtoon (ref. 16% in Noord-Brabant). Son en Breugel kent een bevolkingsgroei van 1,07% (ref. 0,38% in Noord-Brabant). Dit komt voort uit een geboorteoverschot van 0,04% (ref. 0,21% in Noord-Brabant) en een migratieoverschot van 1,03% (ref. 0,17% in Noord-Brabant). De groene druk (jonger dan 19 jaar) bedraagt 47,4% (38,5% gem. in Noord-Brabant) en de grijze druk (65 jaar of ouder) bedraagt 36,9% (25,7% gem. in Noord-Brabant). Beroepsbevolking: de gemeente Son en Breugel heeft een totale beroepsbevolking van mensen, waarvan werkenden. Son en Breugel heeft micro-, kleine, middelgrote en grote ondernemingen in haar gemeente. Het percentage micro (20%) ligt lager en het percentage kleine ondernemingen (25%) ligt hoger dan het regionaal en landelijk gemiddelde (deze liggen zowel regionaal als landelijk op 32% (micro) en 23% (kleine ondernemingen). Son en Breugel kent een positief oprichtingssaldo (aantal nieuwe oprichtingen, ten opzichte van beëindigingen) in de sectoren groothandel, dienstverlening en detailhandel. Gemeente Son en Breugel heeft het grote Industriepark Ekkersrijt binnen haar gemeentegrenzen, hetgeen zorg draagt voor arbeidsplaatsen. Woningen: Son en Breugel heeft woningen (t.o.v in heel Noord-Brabant) en een woningtoename van 1,63%. De gemiddelde woningwaarde is ,- en ligt daarmee fors boven het Brabants gemiddelde (ref ,- in Noord-Brabant). Gemeenteraad DBSB: DVSB: VVD: CDA: PVDA/GL: 7 zetels 4 zetels 3 zetels 2 zetels 1 zetel College van burgemeester en wethouders J.F.M. Gaillard burgemeester R. Visser wethouder (DBSB) J.P. Frenken wethouder (DVSB) A.J.M. van Etten gemeentesecretaris Organisatiemodel De ambtelijke organisatie kent vanaf 2011 een afdelingenmodel dat is gekanteld naar de logica van de burger. Naast de tweehoofdige directie (gemeentesecretaris en hoofd Bedrijfsvoering) zijn er twee stafafdelingen (Staf en Bedrijfsvoering) en drie afdelingen: Veiligheid en Wijkbeheer; Ruimte en Samenleving; Dienstverlening publiek Inkomen: het gemiddeld persoonlijk inkomen ligt op ,-. Dit ligt fors hoger dan het regionale gemiddelde van ,- in Noord-Brabant. 880 burgers ontvangen een uitkering. Van de personen met een uitkering heeft 58,0% een AO-uitkering, 21,6% een WW-uitkering en 20,5% een Wwb-uitkering. Er zijn minder AO-, WW- en Wwb-uitkeringen dan gemiddeld in Noord-Brabant en Nederland. 4 Gemeente Son en Breugel Gemeente Son en Breugel 5

4 Interactie met Interactie met Gezonde financiële positie Gezonde financiële positie Financiën op orde: de gemeente valt voor het begrotingsjaar 2012 onder het gebruikelijke repressief toezicht. De begroting 2012 is sluitend ingediend. Bij de gemeente is dit jaar meer aandacht besteed aan het onderwerp risicomanagement. Dit wordt de komende tijd verder uitgewerkt. Naar huidig inzicht kan het weerstandsvermogen van de gemeente als voldoende worden gekenschetst. Verder heeft de gemeente een (relatief) goede solvabiliteit. Son en Breugel beschikt over actuele onderhoudsplannen (of is bezig deze op te stellen). De onderhoudsplannen zijn in het algemeen vertaald naar toereikende onderhoudsbudgetten (in de begroting). Grondexploitatie: de grondexploitatie van de gemeente Son en Breugel draait om één actief project: Sonniuspark. De aanwezige financiële ruimte binnen de grondexploitatie (geprognosticeerde winst van het Sonniuspark) vormt naar huidig inzicht (aldus de gemeente) voldoende weerstandsvermogen om de effecten van de economische recessie (stagnerende grondverkopen et cetera) op te kunnen vangen. Voor dit project wordt dus nog steeds een positief resultaat verwacht. : in 2012 maakt de gemeente Son en Breugel een volgende stap in het driejarige bezuinigingsplan. Volgens de programmabegroting komt daarmee ruimte voor het bouwen van enkele nieuwe scholen, het opvangen van de kostenstijging binnen de Wmo en de invoering van het monumentenbeleid. Voor de bedrijfsvoeringstaken is de met de gemeente Nuenen c.a. geïntensiveerd. De gemeente Son en Breugel heeft onlangs verkend of het mogelijk is om de begroting aan te laten sluiten op de begroting van de gemeente Nuenen c.a. en vice versa. Onlangs is er een onderzoek uitgevoerd naar de medewerkerstevredenheid. Dit laat een positief beeld zien, waarbij aandacht moet zijn voor de planning, mentale belasting en communicatie met leidinggegeven. Samenwerking: uit de programmabegroting blijkt dat de gemeente Son en Breugel nog nadrukkelijker de met andere gemeenten, private partners en de inwoners wil zoeken. De gemeenten Nuenen c.a. en Son en Breugel werken sinds 2006 al zeer intensief samen. Vanaf 2008 is dat op het gebied van informatisering en automatisering geformaliseerd en heeft een vervolg gekregen in andere bedrijfsvoeringstaken per 1 juli In 2012 stond een onderzoek naar de haalbaarheid van Dommeldal (Nuenen c.a., Geldrop-Mierlo en Son en Breugel) en verdere uitbouw Sien (Nuenen-Son en Breugel) op het programma. Op 14 februari in hetzelfde jaar hebben de voltallige colleges van Geldrop-Mierlo, Nuenen c.a. en Son en Breugel een akkoord gesloten over de tussen de drie gemeenten. Ze zijn van mening dat 2012 hét moment is om de krachten te bundelen. Door kunnen de gemeenten hun inwoners beter van dienst zijn en het groene middengebied (en daarmee de hele regio) versterken. Er is gekozen voor op twee sporen: De ontwikkeling van een strategische agenda voor de drie gemeenten. Om gezamenlijk positie te nemen binnen de regio, de economie te versterken en de vitaliteit van het gebied te behouden. De gezamenlijke organisatie voor de bedrijfsvoering. Deze richt zich in eerste instantie op de taakvelden financiën, personeel en ICT. Andere taakvelden kunnen worden toegevoegd. De nieuwe organisatie heeft als werknaam Dienst Dommelvallei. Op 1 januari 2014 zal de Dienst Dommelvallei operationeel zijn. Daarnaast werkt de gemeente Son en Breugel, net als de overige twintig gemeenten uit Zuidoost- Brabant, samen in SRE-verband. Het SRE staat ten dienste van de 21 gemeenten. Zij geeft vorm aan de bestuurlijke van de 21 gemeenten en ondersteunt deze gemeenten bij de uitoefening van een aantal van hun taken. De kent in haar organisatiestructuur een regioraad, een dagelijks bestuur en een portefeuillehoudersoverleg. Op de volgende thema s stemt het SRE in ieder geval het beleid af: economie, milieu,, ruimte en wonen, recreatie en toerisme, zorg en welzijn, plattelandsontwikkeling, stedelijk gebied Eindhoven en cultuurhistorie. 6 Gemeente Son en Breugel Gemeente Son en Breugel 7

5 Interactie met Interactie met Gezonde financiële positie Gezonde financiële positie In 2012 heeft de gemeente Son en Breugel een nieuwe toekomstvisie vastgesteld. Als regiegemeente wil zij een rustig dorp zijn waar het prettig wonen en ontmoeten is en waar werkgelegenheid dichtbij is georganiseerd (Ekkersrijt). De visie is vertaald naar een agenda, waaraan men de afgelopen jaren invulling heeft gegeven. Het zwaartepunt lag op de ontwikkeling van een samenlevingsvisie, een landschapsontwikkelingsplan, een svisie en een structuurvisie. In lijn met de visie is de gemeente telkens op zoek naar het betrekken van de burger, publieke en private partners. Daarmee is zij op weg naar een compacte en slagvaardige gemeentelijke organisatie, aldus opgetekend in de programmabegroting Hierin wordt een transitie herkend van gemeente naar gemeenschap, waarin de volgende rollen voor de gemeente zijn weggelegd: regisseur, aanjager en facilitator. In 2011 heeft de gemeente Son en Breugel deelgenomen aan de Benchmark Publiekszaken. Son en Breugel eindigt tussen de 81 deelnemende gemeenten op een 19e plek, en kreeg gemiddeld een 7,7 toegedicht van haar burgers. Son en Breugel scoort in vergelijking met andere gemeenten goed op het aantal producten dat direct klaar is of direct aan de balie wordt afgehandeld (één loket). Een goede score behaalt de gemeente verder op de korte wachttijd aan de balie en de telefoon, een korte levertijd van producten/diensten en de betrouwbaarheid. Het onderzoek levert ook inzichten waarmee de gemeente in haar dienstverlening aan de slag gaat: de gepersonaliseerde dienstverlening en het in één keer afhandelen van vragen aan de telefoon. In 2012 wil de gemeente daarnaast inzetten op het gebruik van digitale communicatiekanalen en -middelen. Daarom zet het college sterk in op intensiever gebruik van de website en de webwinkel. Via de website krijgen burgers uitgebreide informatie en kunnen zij steeds meer concrete producten afnemen. Het resultaat is zichtbaar op de website. 8 Gemeente Son en Breugel Gemeente Son en Breugel 9

6 Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Werken naar vermogen sverbanden sverbanden De gemeente Son en Breugel telt zeven basisscholen binnen haar gemeentegrenzen. De gemeente bereidt zich voor op de ontwikkeling van een integraal huisvestingsplan (IHP) voor het en start met de nieuwbouw van een basisschool (sterrenschool) en een mogelijke nieuwbouw voor de basisscholen in Breugel. De gemeente streeft een aantrekkelijk vestigings- en ondernemingsklimaat na, voor zowel het centrum als Ekkersrijt. De gemeente zoekt de mogelijkheden voor interactie en met het bedrijfsleven op. Zo verkent zij gezamenlijk met de ondernemingsorganisaties KvK en OVSB de mogelijkheden van centrummanagement voor het centrum van Son. Het relatiebeheer en de netwerkmogelijkheden met ondernemers wil de gemeente nog verder intensiveren. Nu biedt het digitale en fysieke bedrijvenloket hiervoor al mogelijkheden. In de regio Zuidoost Brabant worden de decentralisatieopgaven in een wisselende samenstelling gezamenlijk opgepakt. Initiatiefnemers voor deze zijn de 21 gemeenten, waarbij zij worden ondersteund door het SRE. Onder andere op het gebied van Zorg en Welzijn stemmen de 21 gemeenten in dit verband het beleid af. De gemeente Son en Breugel heeft de drie transities voorbereid met de gemeenten Geldrop-Mierlo, Nuenen c.a. en Waalre. Zij hebben hiertoe een visiedocument opgesteld dat als basis dient voor de drie transities van de AWBZ en de Wwnv. Naast de visie is het direct een basis voor de tussen de vier gemeenten op het terrein van de transities. Daarnaast participeren zij in een breder verband in overleggen ten behoeve van de drie transities. Jeugdzorg: in opdracht van het portefeuillehouderoverleg Zorg en Welzijn (SRE) wordt de informatie regionaal gestroomlijnd en formuleren de 21 SRE-gemeenten een transitieagenda Jeugd. Hierin staan de ambities en randvoorwaarden om lokaal/subregionaal en regionaal te komen tot een goede transitie in de jeugdzorg. AWBZ/Wmo: voor de begeleiding van de AWBZ in de Wmo werkt de gemeente Son en Breugel samen met de gemeenten Geldrop-Mierlo, Nuenen c.a. en Waalre. De beleidsmatige kaders voor de zijn vastgesteld. Werken naar vermogen: de vier gemeenten hebben in de visie Persoonlijk & Dichtbij de uitgangspunten voor de implementatie van de Wwnv beschreven. Samenwerking in de uitvoering tussen de gemeenten lijkt niet direct mogelijk, door het complex aan wisselende spartners. RUD: in Zuidoost-Brabant werken de 21 gemeenten, de provincie en de SRE Milieudienst toe naar een gemeenschappelijke regeling voor de RUD. Momenteel geeft een stuurgroep nog richting aan de inrichtingsfase. Naast de drie genoemde decentralisaties hebben de gemeenten van Zuidoost-Brabant ook aandacht voor de transitie van het passend. De gemeenten streven onder andere naar een centraal loket dat in overleg met de ouders van het kind kan bepalen wat het kind nodig heeft aan. 10 Gemeente Son en Breugel Gemeente Son en Breugel 11

7 Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Werken naar vermogen sverbanden sverbanden sverbanden: zoals in de programmabegroting 2012 is opgenomen, werkt de gemeente Son en Breugel onder andere samen in de volgende verbanden: SRE, Veiligheidsregio Zuidoost Brabant, Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst, Werkvoorzieningsschap de Dommel (Boxtel), Agglomeratie Industriepark Ekkersrijt, Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Deurne), Stichting Beveiliging Bedrijven Ekkersrijt te Son en Breugel, Stichting Begraafplaats en Uitvaartcentrum Wolfswinkel te Son en Breugel en Brabant Water. : waar Son en Breugel vanaf 2006 al op operationeel niveau samenwerkt met de gemeente Nuenen c.a., zal vanaf 2014 de worden versterkt in een nieuwe organisatie Dienst Dommelvalei, waarin ook de gemeente Geldrop-Mierlo participeert. In eerste instantie richt de zich op de dossiers: Financiën, Personeel en ICT. De gemeenten Son en Breugel en Nuenen c.a. hebben de handen op enkele gebieden al ineengeslagen: de bedrijfsvoering wordt steeds verder met elkaar geïntegreerd; de interne controlefunctionaris wordt gedeeld, waardoor synergievoordelen aanwezig zijn; de processen voor het opstellen van de jaarrekening zijn geïntegreerd met elkaar. De planning voor de uitvoering van de jaarrekeningcontrole is daarnaast aan elkaar gekoppeld. 12 Gemeente Son en Breugel Gemeente Son en Breugel 13

8 Verslag SWOT-gesprek gemeente Son en Breugel 14 november 2012 Algemeen Dit verslag is een verkorte weergave van de opgedane resultaten en indrukken tijdens de gesprekken van de Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant met het college van burgemeester en wethouders en een delegatie van de raad van de gemeente Son en Breugel. De gesprekken zijn gevoerd aan de hand van onder meer de beschreven situatie in de deskresearch en de antwoorden in de vragenlijst. De deskresearch maakt integraal onderdeel uit van dit verslag. De focus ligt op een aantal gezichtspunten, te weten: en gezonde financiële positie. Robuust en veerkrachtig bestuur dat ook onder minder gunstige omstandigheden effectief is en adequaat functioneert. Vermogen om opgaven en ambities te definiëren en om te zetten in uitvoering; gereed voor de uitvoering van de decentralisatieopgaven. Visie op ; sbereidheid, bijvoorbeeld strategische opgaven in de regio; prioritering conform opgaven Agenda van Brabant. Kennis en vermogen om te verbinden tussen inwoners, maatschappelijke en bestuurlijke partners. 14 Gemeente Son en Breugel Gemeente Son en Breugel 15

9 Interactie met Samenwerking 3 O s Decentralisatie-opgaven Werken naar vermogen Gezonde financiële positie sverbanden Sterk De gemeente heeft een heldere visie ontwikkeld met betrekking tot haar zelfstandigheid in combinatie met op verschillende schalen. Son en Breugel kent een sterk college met uitgesproken vertegenwoordigers, heeft een stabiele raad en prima onderlinge verhoudingen. De organisatie en financiën van de gemeente zijn op orde, zaken worden goed uitgevoerd en de gemeente laat zien in control te zijn. Op basis van de visie is er een optimale regionale betrokkenheid en wordt actief geparticipeerd in de regio. Kansen Brainport biedt grote kansen voor de verdere economische ontwikkeling van de regio Zuidoost- Brabant en de daarbinnen liggende gemeenten, zeker bij het pakken van kansen, ook buiten de eigen regio. De nieuwe afspraken binnen het SRE leiden tot een heldere taakverdeling en daarmee tot kansen in de subregio s. Het nemen van de lead door Eindhoven binnen Brainport en het SRE versterkt de positie van de regio. Het focussen op intensieve met de gemeenschap dichtbij biedt kansen voor nieuwe uitvoeringsvormen en publiek-private. Zwak De gemeente kent evenals andere gemeenten veel sverbanden die op bepaalde onderwerpen zoals Brainport zelfs cruciaal zijn voor daadkracht op diverse schalen en moet daarmee op veel fronten tegelijkertijd opereren. Sturing vooraf, controle achteraf en democratische legitimatie van de activiteiten in de regio staan onder druk. Bedreigingen De op het gebied van de backoffice kan onder druk komen te staan door een gebrek aan politieke stabiliteit bij een van de partners. De keten is zo sterk als de zwakste schakel. Het regeerakkoord kan bedreigingen met zich meebrengen voor de financiële positie van de gemeente en daarmee voor het in stand houden van voorzieningen en het op niveau houden van het Centrumplan. Tevens komt de zelfstandigheid ter discussie te staan als basis onder de gemeentelijke visie. De ambities en de roep om snelheid vragen veel van de partners en kunnen op enig moment leiden tot verschil in ambitie en snelheid. 16 Gemeente Son en Breugel Gemeente Son en Breugel 17

10