PRINTMEDIA DERDE GRAAD TSO LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS. VVKSO BRUSSEL D/2015/7841/005 Vervangt leerplan D/2008/7841/025 vanaf 1 september 2015

Transcriptie

1 PRINTMEDIA DERDE GRAAD TSO LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL Vervangt leerplan D/2008/7841/025 vanaf 1 september 2015 Vlaams Verbnd van het Kathliek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

2 Inhud 1 Inleiding en situering van het leerplan Lessentabellen Studierichtingsprfiel Beginsituatie en instrm Lgisch studietraject Christelijk mensbeeld Opbuw en samenhang Delstellingen Algemene delstellingen Attitudes Leerplandelstellingen, leerinhuden en pedaggisch-didactische wenken Minimale materiële vereisten Algemeen Infrastructuur Pedaggisch-didactische wenken Geïntegreerde aanpak De pdrachten Prjectwerking Stage/werkplekleren Geïntegreerde Pref de graad ts

3 1 Inleiding en situering van het leerplan 1.1 Lessentabellen Zie website van het VVKSO bij lessentabellen. 1.2 Studierichtingsprfiel Wat leert de leerling in de 3de graad ts Algemene vakken zals wiskunde, wetenschappen en talen maken deel uit van de bredere vrming die de leerling krijgt in. Daarnaast leert hij, vertrekkend van een cncept, de lay-ut van drukwerk en ntwerp vr grafische publicaties verzrgen; lay-ut en ntwerp vertalen naar en integreren in de vrbereiding van enkelvudig drukwerk en pagina s vr rect/vers werk vr meerkleurendruk in de ffsettechniek en vr uitver via print; het resultaat van de drukvrbereiding verwerken (via impsitie) tt de juiste drukvrmen vr ffsetdruk; drukwerk (in vellen) drukken in de ffsettechniek en dit verder afwerken (nasnijden, plien, nieten, binden ). 3de graad ts 3

4 2 Beginsituatie en instrm In de 3de graad ts zijn de instapvereisten strikt genmen dezelfde als de glbale instapvereisten vr de 3de graad ts. Een grt aantal leerlingen strmt in via de 2de graad ts Grafische media. In deze 2de graad realiseerde de leerling reeds heel wat integratie van vaardigheden en kennis via het ntwerpen, vrbereiden en drukken van eenvudige drukwerkjes met mengkleuren en het ntwerpen, vrbereiden en assembleren van een elektrnische publicatie. De 3de graad ts buwt zwel vakinhudelijk als pedaggisch-didactisch verder p de drukwerkcmpnent van deze 2de graad. Een aantal leerlingen strmt in via de 2de graad ts Grafische cmmunicatie. 4 3de graad ts

5 3 Lgisch studietraject 1ste graad 2de graad 3de graad Basisptie Grafische cmmunicatie en media ts Grafische cmmunicatie ts Grafische media ts Grafische cmmunicatie ts ts Multimedia Se-n-Se Gestandaardiseerde en geprgrammeerde druktechnieken Rtatiedruktechnieken Tekst- en beeldintegratietechnieken bs Drukken en vrbereiden bs Drukken en afwerken bs Drukvrbereiding Se-n-Se Interactieve multimediatechnieken Afgestudeerden kunnen aan de slag in de prepress en press-afdeling van grafische bedrijven. Wanneer de leerling zijn studielpbaan na deze 3de graad wil verder zetten, heeft hij verschillende mgelijkheden van Se-n-Se pleidingen binnen het studiegebied Grafische cmmunicatie en media. Afhankelijk van capaciteiten, interesse en inzet is een drstrming naar het hger nderwijs mgelijk. Er wrdt dan vral gekeken naar deze richtingen die het meest inhudelijk aansluiten bij deze studierichting: grafische en digitale media, beeldende vrmgeving 3de graad ts 5

6 4 Christelijk mensbeeld Ons nderwijs streeft de vrming van de ttale persn na waarbij het christelijke mensbeeld centraal staat. Onderstaande waarden zijn dan k altijd na te streven tijdens alle handelingen: respect vr de medemens; slidariteit; zrg vr milieu en leven; respectvl mgaan met eigen gelf, anders gelvigen en niet-gelvigen; vanuit eigen spiritualiteit mgaan met ethische prblemen. 6 3de graad ts

7 5 Opbuw en samenhang De delstellingen van dit leerplan zijn in drie grte grepen in te delen: vrbereiden, uitveren en afwerken. In de fase van de VOORBEREIDING kmen aspecten als briefing, lay-ut en ntwerp, beeld & illustratie, paginapmaak en impsitie aan bd. Hier is eveneens al aandacht mgelijk vr nieuwe technlgieën zals Digital Publishing Suite. In de fase van de UITVOERING gaat de aandacht naar het ffsetdrukken maar k naar het digitaal printen en kan er aan grt-frmaat-printen gedaan wrden. De laatste fase hudt de AFWERKING in waar plaats is vr snijden, vuwen, nieten, binden VOORBEREIDEN AFWERKEN UITVOEREN 3de graad ts 7

8 6 Delstellingen 6.1 Algemene delstellingen AD1 Vertrekkend van een bepaald cncept, de lay-ut van drukwerk en ntwerp vr grafische publicaties verzrgen. AD2 Lay-ut en ntwerp vertalen naar en integreren in de vrbereiding van grafische publicaties. AD3 Inzicht hebben in het via impsitie verwerken van de drukvrbereiding tt de juiste drukvrmen vr ffsetdruk. AD4 Enkelvudig drukwerk en een rect-vers katern drukken in de ffsettechniek en andere technieken. AD5 Een grafische publicatie afwerken. 6.2 Attitudes Att1 ziet het belang van het eigen handelen in, handelt plichtsbewust en past ethische principes te (zelfstandigheid en verantwrdelijkheidszin). Att2 Att3 Att4 Att5 Att6 Att7 Att8 Att9 ziet de sterkte en de meerwaarde van samenwerking in en kan met tegenstrijdige belangen tussen medeleerlingen mgaan (teamgeest). draagt p de arbeidsplaats zrg vr de eigen veiligheid en gezndheid en deze van de andere persnen, in vereenstemming met de gegeven instructies en met de verkregen pleiding (veiligheidsbewustzijn). blijft gecncentreerd aan het werk en hudt vl tt het begde resultaat wrdt bereikt (drzettingsvermgen). is in staat m in te schatten aan welke vereisten de resultaten meten vlden, kan waarderdelen vrmen ver eigen en andermans werk en verwrdt die (kwaliteitsbewust zijn). rganiseert en stuurt het eigen leerprces waarbij hij g heeft vr nauwkeurigheid, rde, netheid en stiptheid (rganiseren en planmatig werken). brengt structuur aan in tijd en ruimte(rganiseren en planmatig werken). legt pririteiten bij de aanpak en het verlp van de studie (rganiseren en planmatig werken). stelt bewust de vlgende drie vragen: Is het eclgisch verantwrd?, Is het sciaal rechtvaardig? en Is het ecnmisch haalbaar? (g hebben vr duurzame ntwikkeling). 8 3de graad ts

9 6.3 Leerplandelstellingen, leerinhuden en pedaggisch-didactische wenken Waar in dit leerplan bij delstellingen de term zals vrkmt, met dit gelezen wrden als een keuze maken uit. (U) = uitbreiding Vrbereiding grafische publicaties Deelname briefing 1 interpreteert het cncept, dcumenteert zich en bereidt de lay-ut en ntwerp vr. 2 neemt individueel en in team kennis van, analyseert en bespreekt het cncept: wat wrdt gevraagd? vr wie maken we dit? 3 bepaalt individueel en in team: de prductparameters; de gevraagde uitveringstechniek; de middelen. 4 zekt individueel en in team inspiratie- en dcumentatiemateriaal in relatie met prduct- en prductievereisten p, analyseert deze en wendt ze aan: cpyright; dcumentatiemap/sfeerbrd. Vrstudies p basis van de briefing 5 ntwikkelt en visualiseert de rudimentaire vrmgeving aan de hand van vrstudies. 6 maakt p een creatieve wijze vrstudies, rekening hudend met: verhudingen en krachtlijnen; structuur en cmpsitie. 7 kent de basisregels van een gede, esthetische letterkeuze vr beeldscherm en drukwerktepassingen en past deze te. 8 ntwikkelt en visualiseert het kleurenpalet vr het prduct. 9 maakt een kleurenpalet en hudt hierbij rekening met de esthetische kleurenleer. 10 kent kleurcntrasten en -sfeer en past deze te in relatie met uitververeisten zals: a) aantal kleuren; b) srt kleuren: prces-/steunkleuren en tinten; RGB-kleuren en tinten, webkleuren. 3de graad ts 9

10 11 licht de relatie van kleurgebruik met de kstprijs van drukwerk te. 12 visualiseert de eerste kleurenkeuze. Presentatie lay-ut p basis van vrstudies 13 vertaalt vrstudies p basis van de prduct- en prcesvereisten naar een uitverbare lay-ut. 14 bepaalt het utputprduct zals: enkelvudig drukwerk en meerkleurenpagina s vr rect-vers werk; webpagina, elektrnische publicatie, presentatie ; andere. 15 bepaalt het substraat en verantwrdt de keuze, rekening hudend met de eigenschappen zals: gramgewicht; frmaat. 16 hudt bij de keuze van het substraat rekening met esthetisch en ecnmische verbanden. 17 bepaalt de ruwe dcumentstructuur vlgens eindfrmaat. 18 verklaart de begrippen kpwit, zijwit, staartwit, snijwit en rugwit en past deze te. 19 maakt lay-ut vr klmmen en grids. 20 maakt lay-ut vlgens eigen creativiteit. 21 verfijnt de lay-ut en maakt een dummy/presentatiemdel: a) visualiseert tekstbeeld: dr het tepassen van teksthiërarchie met eenzelfde lettertype: crpscntrast, gcntrast, gradatiecntrast, dr het gebruik van meerdere lettertypes; b) plaatst illustratiemateriaal, ft s en bijschriften; c) maakt een beeldkeuze in functie van beeldinhud en kadrering; d) visualiseert het kleurgebruik. 22 vrziet de lay-ut, indien ndig, van instructies vr de pmaak. 23 stelt het presentatiemdel/de dummy vr en maakt afspraken ver eventuele aanpassingen. 24 geeft een presentatie aan een grep p basis van de briefing: a) legt de relatie tussen de vraag en het vrstel; b) kmt p vr het eigen werk en staat pen vr vrstellen tt bijsturing. 10 3de graad ts

11 Presentatie ntwerp en illustraties vr grafische publicaties 25 vertaalt de vrstudies naar een digitaal beeld. 26 maakt en verwerkt illustratiemateriaal met prfessinele applicatie. 27 herkent vrmgevingskarakteristieken en past deze te binnen een pmaakstramien zals: typgrafisch cntrast; kleurcntrast en harmnie; symmetrie en asymmetrie; eenheid en grepering. 28 hanteert de menustructuur, het werkgebied, de gereedschappen en paletten bij de illustratietechnieken: a) tekent en bewerkt basisvrmen met de tekengereedschappen; b) tekent en kleurt tweedimensinale bjecten; c) transfrmeert illustraties; d) gebruikt patrnen, verlpen, vrmkenmerken, stijlen en effecten ; e) kent de karakteristieken van de kleurenmdi en cnverteert; f) werkt met lagen en maskers; g) werkt met tekst; h) tekent en bewerkt eenvudige driedimensinale bjecten (U). 29 bewaart bestanden vr verdere bewerking in de applicatie en vr gebruik in andere applicaties, rekening hudend met frmaten en cmpressie. Het werkstatin en het OS 30 werkt met de menustructuur van het besturingssysteem. 31 rept aanwezige randapparatuur en pslagapparatuur in het netwerk p. 32 leeft de gemaakte afspraken in verband met standaardinstellingen en bestandsbeheer na. 33 schetst de basisarchitectuur van het besturingssysteem en licht deze te. 34 werkt met het bureaublad: a) geeft prgramma s, dcumenten, mappen, servers, websites, e.a. in het werkgebied weer en pent deze; b) gebruikt tetscmbinaties; c) deelt de cmputer in het netwerk. 35 beheert bestanden: a) beheert bestanden en mappen p het werkstatin; b) beheert bestanden en mappen in een LAN waarbij hij vlgens afspraak bestanden wegschrijft en phaalt van servers en andere cmputers, de printer activeert en een printpdracht geeft (FTP, TCP/IP). 36 activeert applicaties en licht de functie van de gebruikte applicaties algemeen te. 37 gebruikt externe pslagmedia. 3de graad ts 11

12 38 stelt standaardinstellingen en -vrkeuren in en kan die vlgens afspraak herstellen. 39 stelt de juiste kleuren vlgens afspraak in (ClrSync en apparaatprfielen). 40 tnt de ndzaak van kleurbeheer aan en licht de algemene principes van kleurenmanagement te. 41 beheert fnts dr het activeren en deactiveren van lettertypes, dr het selecteren en maken van karaktersets. Vrbereiding beeldmateriaal 42 imprteert beelden via de digitale camera f scanner: a) duidt de kwaliteitskarakteristieken van de digitale camera technlgisch; b) sluit een digitale camera aan, zekt de gevraagde beelden p en imprteert deze vr nline f ffline tepassingen. 43 imprteert beelden van andere beelddragers. 44 bewerkt beeldmateriaal en bewaart de bestanden vr verdere verwerking. 45 licht de begrippen bitmap en vectr te en legt de relatie met de reslutieprblematiek. 46 licht de begrippen histgram, tncurve, tncrrectie (lineair en niet-lineair) te. 47 stelt de standaardinstellingen vlgens afspraak in, bepaalt de dcumentinstellingen en pent een beeldbestand. 48 hanteert de menustructuur, het werkgebied, de gereedschappen en paletten vr prepress bij de beeldtechnieken: a) kent de reslutieregels en past ze te; b) past de tnweergave aan; c) crrigeert kleuren en tnen: lineair; niet-lineair; d) transfrmeert beelden: kadrering, retuche, verlp, speciale effecten, vervlei ; e) gebruikt paden; f) gebruikt maskers en lagen; g) gebruikt kanalen; h) cnverteert beelden (kleurenmdi); i) maakt patrnen; j) werkt met tekst. 49 autmatiseert handelingen. 50 maakt een prefdruk en crrigeert deze: sftprf (beeldschermpref); samengestelde en kleurgescheiden pref. 12 3de graad ts

13 51 bewaart bestanden vr verdere bewerking in de applicatie vr beeldbewerking en vr imprt in andere applicaties rekening hudend met frmaten en cmpressie. Assemblage van de media 52 bereidt de paginapmaak vr. 53 cntrleert f alle bijhrende bestanden aanwezig zijn in verwerkbare frmaten (grtte en bestandstype) en reslutie; 54 geeft een verzicht van de meest gebruikte bestandsfrmaten, hun eigenschappen en tepassingsgebied. 55 licht het begrip reslutie te. 56 vertaalt de lay-ut naar een sjablndcument en verwrdt de methdiek: a) maakt het dcument aan; b) rekent en meet met verschillende parameters; c) maakt paginastructuren en vrziet die van hulplijnen, tekst- en illustratiecntainers, stramienpagina s en elementen; d) maakt alineastijlen per tekstgrep, test deze en stuurt bij met vlgende parameters: lettersrt, crps, regelafstand en zetbreedte, regelvallen, alineabehandeling, register, extra wit, nummering, insprngen en tabulaties, lijnen en kaders; e) bepaalt kleurdefinities in relatie met de drukgangen: prceskleuren, steunkleuren en tinten; f) bewaart het dcument als sjablndcument. 57 maakt het definitief pmaakbestand. 58 past de pmaakmethdiek vr het tekstgedeelte te en verwrdt deze: tekstinver; spellingscntrle; plaatsen en pmaken. 59 realiseert de definitieve vrmgeving vr verdere verwerking tt drukvrm(en): a) maakt tekstgedeelte p vlgens de typgrafische cnventies en licht de begrippen te: variabele wrdspatie en vast wit, wit aan de leestekens, aan- en afspatiëren, afbreken (taalkundige en typgrafische splitsingsregels, splitsen in lgische zinsdelen), initialen, tabellen; b) zet in vreemde talen zals taalwissel, bijsluiter, handleiding ; c) past tekstcnversie te dr tekst uit een tekstverwerkingsbestand te neutraliseren, te imprteren en p te maken; d) imprteert en plaatst beelden en illustraties; e) wijst kleur te; 3de graad ts 13

14 f) maakt een prefdruk; g) crrigeert de prefdruk en licht de begrippen te: lay-utpref, samengestelde en kleurgescheiden pref; h) past preflighting te p de bestanden en bewaart deze vr verdere verwerking, rekening hudende met frmaten en cmpressie; i) maakt een pakket. 60 exprteert het definitief pmaakbestand naar een afgesprken wrkflw-bestand, past preflighting te en certificeert: a) maakt een pdf-bestand via de applicatie; b) maakt een pdf-bestand via brnbestand; c) certificeert een pdf-bestand, manipuleert en reviseert deze. 61 licht de buwstenen van de prductie-wrkflw te: preflight, nrmalizer, clr management, trapping, RIP, utput; digitale impsitie; hardprf sftprf; JDF. Digital Publishing Suite (U) 62 maakt interactieve pdf s. 63 stelt pdf frmulieren samen. 64 bereidt epub s vr. 65 maakt DPS Apps. Impsitie 66 licht cnventineel en CtP-werkdrlp te. 67 maakt een enkelvudige mntage en een 4-up katern met impsitiesftware: a) vert ingangscntrle uit: bestanden cntrleren, prblemen rapprteren en plssen; b) kiest het standvel en tekent het indelingsvel uit; c) hudt rekening met de afwerking: snijden en vuwen; d) selecteert een elektrnisch indelingsvel en bepaalt de lay-ut van de impsitie; e) plaatst hulptekens en hudt rekening met nrmen in functie van gesneden en ngesneden frmaat: druklijn, snijlijn, paskruis, vuwteken, rilteken, aanlegteken, cntrlestrips; f) plaatst hulptekens en hudt rekening met nrmen in functie van de aard van het werk zals: aflp, 14 3de graad ts

15 gecmbineerd werk; g) plaatst hulptekens en hudt rekening met nrmen in functie van het srt werk zals: rect-vers, stlpvrm, keervrm, steunkleur, quadri; h) stelt een snijschema p; i) maakt een impsitiepref. 68 licht het prces en de begrippen RIP, kleurscheiding, rasterlineatuur, rastervrm en rasterhek te. 69 wijst de crrecte instellingen te aan de definitieve impsitie en de exprt naar het RIP-prces: kleurscheidingen; rasterlineatuur; rastervrm; rasterheken. 70 berdeelt het geript bestand in digitale vrvertning en cntrleert: kleurscheidingen; rasterlineatuur; rastervrm; rasterstand. 71 bereidt de platen vr vr druk. 72 licht de verschillende CtP-belichtingsarchitecturen te: vlakbedbelichter; interne belichter; externe belichter; prces- en prceslze plaatbelichting. DIDACTISCHE WENKEN Laat leerlingen een map aanleggen waarin alle pdrachten, relevant dcumentatiemateriaal, vrstudies, ntwerpen en ndersteunende kenniselementen bijgehuden wrden. Zrg ervr dat leerlingen dr middel van een stick de mgelijkheid hebben m alle digitaal materiaal eveneens te bewaren. Verlies geen tijd met leerlingen cnstant gedurende weken aan dezelfde ntwerp- f layutpdracht te laten werken. Geef vele krte pdrachten waar telkens andere aspecten van ntwerpen en lay-ut aan bd kmen. Las regelmatig geziene zaken in bij deze pdrachten zdat dit ged vastgezet wrdt bij de leerling. Zrg ervr dat de leerling p creatieve wijze verschillende mgelijkheden ntwikkelt en nderzekt via vrstudies (frmaat, lay-ut, typgrafie, kleur ). Leer de leerling denken en handelen in technieken en hulpmiddelen waarmee men vlug tt uitverbare lay-ut kmt zals print, kpiëren. Hanteer verschillende evaluatievrmen in relatie met de gestelde delen. Onder andere het ateliergesprek is een belangrijk evaluatie-instrument. Leerlingen leren van de feedback die de leraar aan de grep geeft. Ze leren k p basis van een interactief gesprek hun eigen werk en dat van anderen berdelen. Wacht niet met evalueren tt iets afgewerkt is. Geef de leerlingen k feedback tijdens het prces dat ze drlpen. In het vak Tegepaste infrmatica kmt variabele data printen aan bd. Overleg hierver met de cllega tegepaste infrmatica m realistische pdrachten hierver vakverschrijdend aan te pakken. 3de graad ts 15

16 Niet alleen het eindprduct berdelen maar k prceselementen en attitudes zals de snelheid van uitvering, netheid, initiatief en verantwrdelijkheidszin berdelen. Met als del het realiseren van een ptimale aansluiting tussen de vrming in de schl en het bedrijfsleven. De technieken vr beeldbewerking grndig laten inefenen via krte drilefeningen zdat de jngere deze vlt tepast in cmplexere pdrachten. Leer via drukwerkbespreking verschillende technieken herkennen en benemen. Gebruik deze methde k vr het nderscheiden van kwaliteit in drukwerk. 16 3de graad ts

17 6.3.2 Uitver Vrbereiding eigen werk p basis van een werkfiche en mdel 73 schat de pdracht crrect in, bereidt het eigen werk p efficiënte wijze vr en respecteert de afgesprken tijdsduur. 74 neemt kennis van, analyseert en bespreekt de pdracht: prductkenmerken p basis van aangereikt mdel; gevraagde uitveringstechniek, prductieschema en tussentijdse cntrlemmenten; drukvlgrde; bepaling en het klaar zetten van de middelen in functie van de drukpdracht. Instelling één- en tweekleurenpers vr het maken van een afdruk 75 bedient de pers en licht de bediening te: pstartprcedure; het in- en uitschakelen; bedieningspanelen; veiligheidsvrzieningen. 76 behandelt papier en kartn, licht de eigenschappen te en kan deze vaststellen en bepalen: a) stapelt; b) transprteert: aanvullen en afveren; c) keert en stlpt. 77 licht de eigenschappen van papier en kartn te: a) kent de algemene samenstelling en de functie van papierverbeteraars (vulstffen, lijming, strijklaag) en licht deze te; b) geeft de indeling van papier en kartn (srten) schematisch weer: papiersrten vr digitale druk, bard, glfkartn, duplex en triplex; c) bepaalt lprichting, gewicht en dikte; d) deelt de frmaten in: de A-,B- en C-reeks, planfrmaat, drukfrmaat en afgewerkt frmaat, stelt de eigenschappen van papier en kartn vast aan de hand van het etiket. 79 bepaalt, aan de hand van meten, berekenen en preven, de eigenschappen van etiketlze papieren: srt; lprichting, gewicht en dikte; frmaat. 80 stelt het papiertransprt in vr diverse srten papier en gramgewichten in relatie met frmaat, lprichting, gramgewicht en dikte: a) stapelt in: vrstapelinrichting, 3de graad ts 17

18 inlegstapel; b) verwrdt de vr- en nadelen van inlegapparaten: universeel, staffel; c) licht het gebruik van aanlegsystemen te: vraanleg, zijaanleg, vellencntrle; d) licht drversystemen te: vernamesystemen, drversystemen, uitversystemen; e) bepaalt de drukspanning en stelt deze in. 81 lst prblemen i.v.m. papiertransprt p en licht dit te. 82 bereidt de inkt vr (prces en steunkleuren), licht de eigenschappen te en kan deze vaststellen en bepalen. 83 mengt inkt in de juiste heveelheid: a) weegt inkt af; b) vert een kwaliteitscntrle uit p de inkt; c) gebruikt kleurrecepten, -menging: (prceskleuren en PMS-systeem). 84 licht het gebruik en eigenschappen van inkt te en stelt deze vast f bepaalt ze: inktsrten (indeling): zwarte inkten, gekleurde inkten, speciale inkten; inktdrging: ppervlaktedrging, dieptedrging; inkteigenschappen: lichtechtheid, viscsiteit, dekkracht, andere. 85 hudt rekening met de etikettering van de inkt. 86 stelt de inktbak af, brengt de inkt in en lst prblemen i.v.m. het inktwerk p: a) neemt kennis van de kleurenvlgrde; b) regelt inktznes af; c) regelt de inktductr af. 87 bereidt het vchtwerk vr, kent de srten vchtwerk en licht de samenstelling van het vchtwater te. 88 maakt vchtwater in de juiste samenstelling en heveelheid aan: in relatie met de drukplaat; rekening hudend met de inkt-waterbalans. 89 cntrleert via meting de ph-waarde van het vchtwater. 90 herkent en verwrdt de eigenschappen van srten vchtwerk: 18 3de graad ts

19 cntact- en cntactlze vchtwerken. 91 brengt de ffsetplaten aan p de plaatcilinder en verwrdt de vrmen en principes van plaatpspanning. manuele en halfautmatische plaatpspanning; autmatische plaatpspanning (U). 92 cntrleert de staat van het rubberdek, kiest rubberdeken, brengt deze aan en licht de eigenschappen te: srten: cnventinele, samendrukbare (cmpressibele); ndervulling; eigenschappen: dikte, hardheid, quick-release, deukherstellend vermgen, elasticiteit en samendrukbaarheid, inktverdracht, andere (U). Afdruk met de één- en tweekleurenpers 93 past de prcedure vr het maken van een eerste afdruk te. 94 berdeelt de eerste afdruk visueel p: stand en register; drukkleur; ntbrekende elementen. 95 berdeelt de eerste afdruk met meetinstrumenten en stelt bij. 96 legt de bijgestelde afdruk ter gedkeuring vr. 97 brengt de drukpers p prductiesnelheid en hudt hierbij rekening met de relatie tussen plagesnelheid, machinetype en srt werk. 98 vergelijkt met pref f mdel. 99 stelt de pederapparatuur in, in relatie met het srt drukwerk: a) bepaalt de heveelheid peder; b) kiest de geschikte pederdikte; c) nderhudt het spreisysteem. 100 bewaakt de kwaliteit van de plage p een gestandaardiseerde wijze met behulp van meetinstrumenten, cntrlestrken en vert densitmetrische cntrle uit: vlvlakdensiteit; rasterdensiteit. 101 bewaakt de rasterpunttename. 3de graad ts 19

20 102 herkent drukprblemen, meldt deze en lst ze nder verantwrdelijkheid p (de pers bijstellen): slechte drging, afstten, verzetten, emulgeren; prblemen bij nat in nat drukken (inktaanname, kleurvervuiling); statische elektriciteit; dichtlpen, plukken, kleven; registermeilijkheden, machinefactren, papierrzaken, rubber-papier-inkt, afwikkeling (slippen, vegen, dubleren); andere. (U) 103 vult vlgens prcedure het ndige materiaal aan tijdens de prductie en vert materiaal af: a) vult aan: substraten, inkt, vcht, wasmiddel ; b) vert substraten af: stapelwijze, plaats, aanleghek; c) srteert afval vlgens afspraak en prcedures. 104 stelt machinestringen vast, registreert en meldt ze: a) treedt p bij stringen: prcedure(s); b) raadpleegt een handleiding. 105 legt de drukpers vlgens prcedure stil (prductiestp). 106 kent de prcedure vr het uitveren van een ndstp en het manueel rteren van de cilinders (ndstp). 107 reinigt de pers en de persmgeving bij een pdrachtwissel en p het einde van de dagtaak: a) verwrdt de prcedure en past die te; b) smt de prducten p; c) smt de srten wassystemen p; d) kent de afspraken vr het reinigen van de persmgeving en leeft die na; e) springt eclgisch m met prducten, srteert en stckeert afval vlgens de afspraken en prcedures. 108 nderhudt de pers en vlgt een algemene nderhudsplanning: a) reinigt machinenderdelen die met inkt en papier in cntact kmen: tegendrukcilinder, smetringen, ; b) leest nderhuds- en smeerschema (U); c) springt eclgisch m met prducten, srteert en stckeert afval vlgens de afspraken en prcedures; d) nderhudt de pers, nder tezicht, peridiek (U): rubberdek en rubberrllen, inktwerk, vchtwerk en vchtmlpsystemen, prducteigenschappen en -gebruik; e) smeert de pers (U): frequentie (dagelijks wekelijks - ), smeermiddelen, smeerpunten; f) herkent verschillende perssrten p schema en licht deze te (ffsetpersen): R/V keersystemen, cilinder-transferten-drversystemen, de verlengde uitleg met drgingsunit IR/UV, de laktren: types, de basiscnfiguratie van een rtatiepers: belangrijkste cmpnenten, (U) 20 3de graad ts

21 sturingen en hulpstukken aan de pers: (U) inkt-registersturingen, inktnasturingssystemen kwaliteitsbewaking. Digitaal printen 109 stelt de beeldverdracht schematisch vr en licht die te: elektrftgrafie: vleibare tner en peder; inkjet: cntinuus en drp n demand inkjet. 110 geeft de kenmerken van de afdruk weer. 111 geeft de principes van drversystemen weer: vellendruk; rtatiedruk. 112 licht schema s van verschillende persarchitecturen en hun tepassingen te. 113 duidt de gehanteerde druktechniek bij verschillende drukwerken. 114 smt een aantal parameters p die bepalend zijn bij het kiezen van een druktechniek. 115 maakt een eenvudige printprductie. 116 vert een ingangscntrle uit. 117 springt eclgisch m met prducten, srteert en stckeert afval vlgens de afspraken en prcedures. Belettering en grtfrmaatprinten (U) 118 bepaalt de juiste media in functie van binnen- f buitengebruik; tijdelijke f langdurige tepassing; te bekleven ndergrnd; kstprijs. 119 brengt de media p de printer aan. 120 vert een ingangscntrle uit. 121 stelt de juiste gegevens in vr het RIP-prces en past daarbij de prfielen te. 122 maakt een eenvudige printprductie. 123 vert een inktcntrle uit. 124 stuurt bij waar ndig. 125 respecteert de drgtijden. 3de graad ts 21

22 DIDACTISCHE WENKEN Leerlingen werken veel samen aan de machines. Teamwerk en attitudes in grep bespreken en evalueren. De eerste afdruk p juistheid van register, kleur, kwaliteit zelf leren berdelen en dan een ged vr druk vragen. Maak zelf en samen met de cllega s leuke pdrachten die ver het vlledige prces f een deel ervan lpen. Op deze wijze leren de jngeren drukken in relatie met de vrbereiding en in functie van de verdere afwerking en ervaren ze de gevlgen van futen en nnauwkeurigheden in de deelfasen p het vlledige prces. Organiseer regelmatig cmmunicatie en verleg tussen de verschillende afdelingen. Onderken de meerwaarde van prjectmatig werken. Leg de relatie tussen een juist gebruik van diverse prducten en tebehren en het werken in een veilige en nette mgeving met het verminderen van diverse afvalstrmen. De substraten k benaderen vanuit het leren aanvelen van gramgewicht en srt Afwerken 126 herkent verschillende afwerkings- en veredelingsmgelijkheden. 127 schat de pdracht p basis van aangereikte mdellen crrect in en bereidt het eigen werk p efficiënte wijze vr. 128 neemt kennis van, analyseert en bespreekt de pdracht. 129 bepaalt de prductkenmerken p basis van aangereikt mdel. 130 legt de gevraagde uitveringstechniek, prductieschema en tussentijdse cntrlemmenten vast. 131 bepaalt de middelen in functie van de pdracht en zet ze klaar. 132 snijdt papier, kartn en drukwerk met de snijmachine en licht de buw en de werking ervan te. 133 stelt een snijschema p: relatie met de aanleg; snijtekens. 134 licht de snijmachine te: buw, delen; autmatisatie; snijstraat cnfiguratie; hulp- en aanverelementen; veiligheidsvrzieningen; werking en bediening; meswissel.(u). 135 snijdt znder en met prgramma-instelling: a) stelt de snijmaat in; b) stelt het snijprgramma p, vert het in f rept het p; c) vert het te snijden materiaal in; 22 3de graad ts

23 d) maakt een prefsnede; e) snijdt vr en na; f) stapelt het gesneden materiaal en vert het af: stapelwijze, snijafval (verwijdering vlgens prcedure). 136 vuwt drukwerk met de vuwmachine en licht de buw en de werking ervan te. 137 licht de vuwmachine te: buw (messen en tassen); werking; bediening. 138 nderzekt gevalstudies: katernen van 4, 8, 16 ; enkele vuw; parallelvuw; wikkelvuw; kruisvuw. 139 vuwt met de vuwmachine (U): katernen van 4, 8, 16 ; enkele vuw; parallelvuw; wikkelvuw; kruisvuw. 140 niet verzameld werk. (U) 141 bindt vergaard werk. (U) DIDACTISCHE WENKEN Via bespreking van drukwerk en mdellen prblemen leren herkennen, bespreken en plssingen leren aanreiken. 3de graad ts 23

24 7 Minimale materiële vereisten 7.1 Algemeen Om de leerplandelstellingen bij de leerlingen te realiseren dient de schl minimaal de hierna beschreven infrastructuur, materiële en didactische uitrusting ter beschikking te stellen, die beantwrdt aan de reglementaire eisen p het vlak van veiligheid, gezndheid, hygiëne, ergnmie en milieu. Dit alles is daarnaast aangepast aan de visie p leren die de schl hanteert. 7.2 Infrastructuur een ruim lkaal met de ndige nutsvrzieningen dat dienst det als praktijkruimte vr het vrbereiden van grafische publicaties; werkruimte die dienst det als ffsetdrukkerij; werkruimte die dienst det als afwerkingsruimte; een kleedruimte met de ndige hygiënische vrzieningen; een bergruimte met de ndige nutsvrzieningen m materiaal/grndstf te stapelen, leermiddelen p te bergen, materiaal p te bergen, gevaarlijke prducten p te bergen, didactisch materiaal p te bergen en nderhudsmateriaal p te bergen zne m het afval te srteren en te stckeren. in functie van het realiseren van de delen is het van belang dat nderstaand materieel beschikbaar is in het lkaal dat dienst det als praktijkruimte vr het vrbereiden van grafische publicaties: lichttafel; snijplank, metalen snijlat en mes; 1 cmputer per leerling; materiaal m aansluiting te krijgen p het internet (brwser); prjectiemateriaal; sftware: paginapmaakprgramma, beeldbewerkingsprgramma, vectrieel tekenprgramma, clrmanagement, pdf-sftware, impsitieprgramma, DPS (U), Digitale wrkflw (U); pantne kleurenwaaier; materiaal m impsitiepref te maken; registersysteem; 24 3de graad ts

25 ffsetplaten; grtfrmaatprinter. (U) in functie van het realiseren van de delen is het van belang dat nderstaand materieel beschikbaar is in het lkaal dat dienst det als ffsetdrukkerij f in de nabijgelegen bergruimte: verschillende papier- en kartnsrten en een papiercatalgus; diverse drukinkten; ffsetplaten; rubberdeken; perfratie-, registersysteem; water en spelbak; éénkleur- en tweekleurenvellenffsetpersen met afstandsturing, prducten, meetinstrumenten en tebehren; inktweegschaal en -mengtafel; pantne-waaier; gereedschapsset; smeermiddelen; densitmeter/spectraalmeter; reinigingsmiddelen; papierdiktemeter; papierweegschaal. in functie van het realiseren van de delen is het van belang dat nderstaand materieel beschikbaar is in het lkaal dat dienst det als afwerkingsruimte: snijmachine; vuwmachine; gereedschapsset; smeermiddelen. tegang hebben tt (p schl aanwezig): kpieerapparaat; digitale camera; kleurenatlas; A3-kleurenprinter geschikt vr verschillende papierfrmaten en -grammages. Er dient vldende didactisch materiaal beschikbaar te zijn vr het bereiken van de delstellingen. Omwille van de ndzaak van het werken met prfessinele en recente materialen en bendigdheden, pleiten we vr de beschikbaarheid van materialen en bendigdheden p de schl eventueel tijdelijk dr middel van huren f lenen f beschikbaarheid p de stageplaats, externe pleidingscentra... In het geval van stage en/f werkplekleren verbinden de schlen er zich te m zelf een inventarislijst in verleg met de meewerkende bedrijven p te maken en ter beschikking te stellen als daar dr de inspectie naar gevraagd wrdt. Deze lijst wrdt jaarlijks aangepast vlgens de nieuwe nden en regelgeving. 3de graad ts 25

26 8 Pedaggisch-didactische wenken 8.1 Geïntegreerde aanpak Een geïntegreerd (TV en PV) graadleerplan geeft een zekere vrijheid maar vereist k een degelijke vakgrepwerking en vakverschrijdend verleg binnen de schl. Hierbij is het aangewezen de delstellingen verzichtelijk in te schalen ver het 1ste en het 2de leerjaar van de graad en vr elk leerjaar een jaarplanning te maken. Gestructureerd pedaggisch-didactisch verleg tussen de betrkken leraren en de afdelingsverantwrdelijke mag beschuwd wrden als een cnditi sine qua nn. 8.2 De pdrachten De delstellingen kunnen wrden bereikt via uitdagende pdrachten. Tijdens het uitveren van die pdrachten greit de leerling in kennis, vaardigheden en attitudes. Deze grei maakt deel uit van zijn wrdingsprces en is dusdanig nlsmakelijk verbnden met zijn grei als mens. Opdrachten zijn gericht p het in samenhang verwerven van kennis, inzicht en vaardigheden. De pdrachten wrden individueel en in grep gepland, vrbereid en geëvalueerd dr een lerarenteam dat bestaat uit vakspecialisten die breed inzetbaar zijn. Diversiteit in benadering van en in mgang met de leerling is ndzakelijk. De leraar kleurt de leerinhuden in verleg en via een persnlijke didactische benadering en methdiek binnen het kader van het pedaggische prject van de schl. Een geschikte pdracht is een pdracht: die haalbaar is qua meilijkheidsgraad en aansluit aan p wat verwrven is; die een uitdaging en nieuwe inhudelijke en vrmelijke elementen bevat; die aanzet tt nderzek en studie; die regelmatig aansluit bij de persnlijke interesses en leefwereld van de leerling; die erte aanzet regelmatig verbanden te leggen met sciale, ethische en spirituele dimensies van het grafische prduct en zijn inhud. Opdrachten kunnen k kaderen in vakverschrijdende prjecten. 8.3 Prjectwerking In de cntext van dit leerplan is het zeker aangewezen m z vaak als mgelijk prjectmatig te werk te gaan. Hierte meten de cllega s van de verschillende deelcmpnenten vaak de kppen bij mekaar steken. Het is k raadzaam cllega s uit de algemene vakken in deze prjectwerking te 26 3de graad ts

27 betrekken. Wat wrdt nu verstaan nder prjectmatig werken: het uitveren van een realistische publicatie van ntwerp tt en met uitvering hetzij via druk (ffset) f print (digitale druk). De realisaties gebeuren individueel en/f in team, en waar ndig nder begeleiding. Ieder prject wrdt dr de vlgende elementen gekenmerkt: bevat kennis, vaardigheden en attitudes; heeft specifieke aandachtspunten; is in stijgende meilijkheidsgraad; steeds met prces- en prductevaluatie; dr de stijgende meilijkheidsgraad van de peenvlgende prjecten vrmt tussentijdse herhaling en terugkppeling vr de leerlingen een pedaggisch-didactische meerwaarde; alle prjecten refereren naar kennis en vaardigheden uit vrige prjecten, dch brengen steeds meer en nieuwe elementen aan. 8.4 Stage/werkplekleren Om de delstellingen van dit leerplan te realiseren, wrdt gestreefd naar leersituaties die de reële arbeidssituatie z dicht mgelijk benaderen. Het behrt tt de vrijheid van de schl m de leerlingen k een vrm van stage te laten drlpen. krijgt z de mgelijkheid m de p schl aangeleerde kennis, vaardigheden en attitudes p de stageplaats in te efenen en/f uit te breiden. De schl is verantwrdelijk vr de rganisatie van de stage. De stage met altijd gebeuren cnfrm de mzendbrief betreffende leerlingenstages in het vltijds secundair nderwijs die u kan raadplegen via > mzendbrieven > secundair nderwijs > stages. 3de graad ts 27

28 9 Geïntegreerde Pref In het 2de leerjaar van de 3de graad van het technisch nderwijs; is de rganisatie van een geïntegreerde pref reglementair verplicht. Het algemeen kader daarvr wrdt tegelicht in een VVKSO-Mededeling die u via de directie kunt bekmen. De pref slaat vrnamelijk p de vakken van het specifiek gedeelte. De integratie van andere vakken kan een meerwaarde vrmen als die de gip ndersteunen. De geïntegreerde pref wrdt berdeeld dr zwel interne als uit externe deskundigen. Hun evaluatie zal deel uitmaken van het deliberatiedssier. Het dcument met specifieke gegevens vr de studierichting is te raadplegen p de website via de ingang lessentabellen > 3de graad > ts > 1 ste en 2 de leerjaar >. Leerplannen van het VVKSO zijn het werk van leerplancmmissies, waarin begeleiders, leraren en eventueel externe deskundigen samenwerken. Op het vrliggende leerplan kunt u als leraar k reageren en uw pmerkingen, zwel psitief als negatief, aan de leerplancmmissie meedelen via (leerplannen.vvks@vsk.be) Vergeet niet te vermelden ver welk leerplan u schrijft: vak, studierichting, graad, nummer. Langs dezelfde weg kunt u zich k aanmelden m lid te wrden van een leerplancmmissie. In beide gevallen zal de Dienst Leerplannen z snel mgelijk p uw schrijven reageren. 28 3de graad ts