Gezondheid en laaggeletterdheid

Transcriptie

1 Gezondheid en laaggeletterdheid Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Gezonde Wijken - Tympaan - Dinsdag 11 november 2015

2 Stichting Lezen & Schrijven Initiatief: H.K.H. Prinses Laurentien Voorzitter: Marja van Bijsterveldt Visie: Door beter te leren lezen en schrijven vergroot je je kans op een gezond en gelukkig leven.

3 Dit weet u na deze presentatie 1. Laaggeletterdheid in de zorg Feiten & cijfers Relatie geletterdheid & gezondheid 2. Aanpak van laaggeletterdheid 3. Rol die u wil innemen in de aanpak

4 Kennismaking

5 Feiten & cijfers laaggeletterdheid Wat weet u al van laaggeletterdheid?

6 Wat is laaggeletterdheid? Iemand is laaggeletterd als hij of zij niet in staat is geschreven informatie te gebruiken om: -te functioneren in de maatschappij -eigen doelen te bereiken -eigen kennis en mogelijkheden ontwikkelen analfabeet

7 Wat denkt u? Hoeveel procent van de woorden van een tekst moet je kunnen lezen om die tekst te kunnen begrijpen? A. 60% B. 75% C. 90%

8 60% Het -- is de -- die aan en geeft over een gezonde, veilige en meer Het gezonde en meer -- voeding bij -- en -- het -- tot een meer

9 75% Het -- is de -- die aan consumenten wetenschappelijk -- en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer Het gezonde en meer -- voeding bij consumenten en -- het -- tot een meer

10 90% Het Voedingscentrum is de -- die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer -- voedselkeuze. Het Voedingscentrum -- gezonde en meer -- voeding bij consumenten en -- het bedrijfsleven tot een meer verantwoord voedselaanbod.

11 100% Het Voedingscentrum is de autoriteit die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze. Het Voedingscentrum bevordert gezonde en meer duurzame voeding bij consumenten en stimuleert het bedrijfsleven tot een meer verantwoord voedselaanbod.

12 Quizvraag 1 Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,3 miljoen C. 1,8 miljoen

13 Antwoord Antwoord B: 1,3 miljoen

14 Quizvraag 2 Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst? A. 23% B. 52% C. 65%

15 Antwoord C: 65% Antwoord

16 Quizvraag 3 Hoeveel % van de laaggeletterden werkt? A. 30% B. 57% C. 65%

17 Antwoord B: 57% Antwoord

18 Samenvatting 1 op de 9 tussen jr (12%) 1 op de 5 tussen jr (22%) 65% is autochtoon 57% werkt hoe hoger de opleiding, hoe lager het percentage laaggeletterden (Bron: PIAAC 2012 Meer informatie klik hier.)

19 Verhaal van laaggeletterde zelf: Jos Niels ijven Nog meer voorbeelden: klik hier.

20 Wat zijn de oorzaken?

21 Combinatie van oorzaken Thuissituatie en sociale omgeving Het onderwijs Individuele factoren Use it, or lose it

22 Welke gevolgen zijn er (nog meer) mogelijk? Voor persoon zelf en zijn gezin Voor werkgever Voor zorgverlener / dienstverlener Voor de maatschappij

23 Geletterdheid en gezondheid 1 op de 3 mensen: lage gezondheidsvaardigheden Kunnen zij eigen regie voeren over hun gezondheid? Geletterdheid = de basis van goede gezondheidsvaardigheden (Meer informatie kijk hier.)

24 Laaggeletterden: ervaren gezondheid als slechter hebben minder gezondheidskennis zijn vaker ziek maken meer gebruik van zorg / minder van preventieve zorg en nazorg

25 Laaggeletterden: zijn minder goed in staat tot zelfmanagement hebben op oudere leeftijd 1,5 maal zo hoog sterfterisico hebben een slechtere communicatie met zorgverleners

26 Taal voor het Leven Taalmeter/Taalverkenner Taalhuis/Taalpunt/ Taalspreekuur Taalzoeker Taalvrijwilligerstraining Taallesmateriaal

27 Behaalde resultaten TvhL In 2013 en 2014: in zes regio s meer dan 460 samenwerkingspartners ruim cursisten geschoold taalvrijwilligers opgeleid.

28 Opbrengst taalscholing Onderzoek wijst uit dat deelnemers na volgen van een taaltraject van 5 maanden: - taalvaardiger zijn - gelukkiger zijn - zelfredzamer zijn - sociaal actiever zijn - zich fysiek en psychisch beter voelen

29 Campagne Taal maakt gezonder I.s.m. Verenigde EersteLijns Organisaties 2014: 2015: LHV InEen KNMT ROS-en KNMP NVZ LVVP KNOV KNGF V&VN ActiZ

30 Welke rol zou u willen/ kunnen hebben? Herkennen van signalen Bespreken van lees- en schrijfproblemen Aanpassen communicatie en advies Informeren over mogelijkheden verhogen vaardigheden zoals taalscholing

31 Herkennen Hoe kunt u laaggeletterdheid herkennen in uw dagelijks werk?

32 Instrumenten om te herkennen 1. Herkenningswijzer 2. Taalverkenner 3. Taalmeter Taalverkenner In drie minuten indicatie van laaggeletterdheid Op papier afnemen Twee versies paspoort en zorg Meer informatie:

33 Bespreken Wat is volgens u belangrijk bij het bespreekbaar maken van laaggeletterdheid?

34 Taalambassadeur Leen geeft bespreektips 34

35 Wat doet u om kloof te verkleinen? Suggesties: > Testpanel met ABC > Terugvertelmethode > Begrijp je lichaam > LHV Toolkit > Methodiek Zelfmanagement en beperkte gezondheidsvaardigheden (Klik voor meer informatie)

36 Taalscholing: mogelijkheden

37 Goede voorbeelden 1. Wijkcentra in Den Haag met ROC 2. Zorgnetwerk in het Gooi 3. Taalcafé gezondheidscentrum Rotterdam 4. WOT in Schiedam met Taal+Loket 5. Taalhuizen in Zuid-Holland via

38

39 Meer informatie en iemand aanmelden Herken en check > Taalverkenner Bespreek en informeer: > Kijk op -> Taalhuis in de buurt > Meld iemand aan op > Bel (gratis advies en coaching)

40 En nu? Wat gaat u morgen doen met wat u vandaag gehoord en gezien hebt? -E-learning Taal maakt gezonder: -Herinnering met kaartje

41 Vragen?

42 Contact Michiel Sträter Internet:

43 Bronvermeldingen - De Greef, M. Segers M., Nijhuis, J & Fond Lam, J. (2014). Impactonderzoek taaltrajecten Taal voor het leven door Stichting Lezen & Schrijven op het gebied van sociale inclusie en leesvaardigheid. Deel A. Maastricht University.- - Schmidt-Hertha, B., Gebrande, J. & Friebe, J. (2014). Competencies in later life. LLinE, 1, Buisman, M., Allen, J., Fourage, D., Houtkoop, W. & Velden, van der, R. (2013). PIAAC: Kernvaardigheden voor werk en leven. Resultaten van de Nederlandse survey s Hertogenbosch: ECBO & Maastricht University/ROA. - PWC (2013). Laaggeletterdheid in Nederland kent aanzienlijke maatschappelijke kosten. Aangeboden voor publicatie.. - Pelikan, J.M., Rothlin, F. & Ganahl, K. (2012). Comparative Report on health Literacy in Eight EU Member States. HLS-EU project. - Gezondheidsraad. Laaggeletterdheid te lijf. Signalering ethiek en gezondheid, 2011/1. Den Haag: Centrum voor ethiek en gezondheid. - Bersee, T., de Boer, D. & Defesche P. (2008). Laaggeletterdheid. Leidraad voor doorverwijzers. s Hertogenbosch: CINOP Nijman J., Hendriks, M., Brabers, A., Jong, J. De, Radenakers, J. Patient activation and health literacy as predictors of health information use in a general sample of Dutch health care consumers. Journal of Health Communication: International Perspectives, 2014, 19(8): Martens, M. en Hesselink, A. (2014). Inventariserend onderzoek campagne Taal maakt gezonder. Haarlem: ResCon. - Rollnick, SR, Miller, WR & Butler CC. (2009). Motiverende gespreksvoering in de gezondheidszorg. Werken aan gedragsverandering als je maar 7 minuten hebt. Ekklesia. - Heider, I van der, Rademakers, J. (2015). Laaggeletterdheid en gezondheid. Strand van zaken. Utrecht: NIVEL.