Actieplan aanpak laaggeletterdheid arbeidsmarktregio Helmond-de Peel
|
|
- Juliana van Dam
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Actieplan aanpak laaggeletterdheid arbeidsmarktregio Helmond-de Peel Versie 6 juli 2016
2 Inhoud Inleiding... 3 Laaggeletterdheid in de regio... 3 Aanpak laaggeletterdheid... 4 Leeswijzer... 4 Regionale aanpak laaggeletterdheid... 5 Convenant... 5 Landelijk actieprogramma Tel mee met Taal... 5 Investeren in taal bij laaggeletterden: Wat kost het en wat levert het op?... 5 Organisatie bondgenootschap... 6 Omvang... 6 Kerngroep... 6 Overlegstructuur... 6 Verantwoordelijkheid kerngroep... 7 Toelichting op de organisatiestructuur... 7 Ambitie... 8 Ambitie... 8 Relatie met vluchtelingenproblematiek... 8 Autochtone laaggeletterden... 9 Aanpak laaggeletterdheid volgens de actielijnen Taalhuis en Taalpunten Actielijn 1 Bespreekbaar maken Actielijn 2 Vinden en toeleiden Actielijn 3 Voorkomen Actielijn 4 Opleiden Actielijn 5 Onderhouden actiepunten voor iedereen Begroting Taalhuis Extra activiteiten
3 Inleiding 11,9% van de Nederlandse beroepsbevolking (16-65 jaar) is laaggeletterd blijkt uit onderzoek 1. Dit zijn ongeveer 1,3 miljoen Nederlanders. Voldoende de Nederlandse taal beheersen is belangrijk om mee te kunnen doen in onze samenleving. Uit een publicatie van Stichting Lezen en Schrijven blijkt verder dat: een betere taalbeheersing ervoor zorgt dat mensen zelfredzamer, sociaal actiever en gelukkiger zijn en zo een betere plek in de samenleving krijgen; een betere taalbeheersing ook leidt tot een betere economische situatie, een betere arbeidsmarktpositie en een beter functioneren als werknemer; de gezondheidssituatie van geletterden in een aantal opzichten beter is, omdat zij eerder en gerichtere zorg kunnen inschakelen en minder snel problemen ervaren; deelname aan taalscholing leidt tot een betere taalbeheersing, de meeste deelnemers aan dergelijke trajecten beschikken na afloop over verbeterde schrijf-, spreek- en luistervaardigheden; investeren in taalscholing ervoor zorgt dat mensen doorstromen naar andere vormen van onderwijs. Zo werken zij structureel aan het bereiken en onderhouden van hun status als geletterde; aandacht voor schrijf-, spreek- en luistervaardigheden op jonge leeftijd laaggeletterdheid tegengaat. Laaggeletterdheid komt voor in alle lagen van de bevolking. Laaggeletterden vormen daarom een dynamische doelgroep bestaande uit jongeren, ouderen, autochtonen, allochtonen, met of zonder startkwalificatie, werkend en niet-werkend, lichtverstandelijk gehandicapten en kansarmen. De afgelopen jaren is het aantal laaggeletterden gestegen, ook onder jongeren. Laaggeletterdheid in de regio Ook in onze arbeidsmarktregio Helmond-De Peel komt laaggeletterdheid voor. Op basis van een aantal indicatoren heeft Cubiss 2 een inschatting gemaakt van het aantal laaggeletterden in Helmond en in de Peelregio. In Helmond komt dit aantal met meer dan 16% uit op ongeveer laaggeletterden. Voor de hele regio gaat het om ongeveer laaggeletterden. Al deze mensen ondervinden in meer of mindere mate problemen bij allerlei aspecten van hun dagelijkse leven: boodschappen doen, bezoek aan de dokter, reizen met het openbaar vervoer, lezen van recepten, begeleiden van hun kind tijdens schoolopdrachten, gebruikmaken van een computer, op hun werk, bij het vinden van werk, bij een opleiding, etc. De Rijksoverheid zet daarom in op een landelijke aanpak van laaggeletterdheid die inzet van iedereen vraagt: van burgers zelf, werkgevers, maatschappelijke organisaties en (lokale) overheden. In januari 2016 is het nieuwe landelijke actieplan Tel mee met Taal van start gegaan, met een looptijd van drie jaar. Het landelijk actieplan is opgesteld op basis van een pilot met bewezen succes, die afgelopen drie jaar in vijf arbeidsmarktregio s is uitgevoerd. Eén van de succesfactoren is de koppeling tussen formeel en informeel onderwijs en de gecombineerde inzet van professionals met vrijwilligers. 1 Laaggeletterdheid in kaart, door Expertise Centrum BeroepsOnderwijs (ECBO) in samenwerking met Stichting Lezen en Schrijven, Marieke Buisman en Willem Houtkoop, april Regionale spreiding van geletterdheid in Nederland, door Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University in samenwerking met Stichting Lezen en Schrijven, januari
4 Aanpak laaggeletterdheid Vooruitlopend op het landelijke actieplan hebben diverse partijen in onze arbeidsmarktregio de handen ineen geslagen en een convenant aanpak laaggeletterdheid ondertekend (zie bijlage). In dit convenant spreken de convenantpartners af dat zij hun inspanningen willen bundelen en gezamenlijk laaggeletterdheid willen voorkomen en aanpakken. Als gevolg van het convenant zijn diverse partijen al aan de slag gegaan met een aanpak van laaggeletterdheid vanuit hun eigen organisatie. Zo hebben de bibliotheken in de regio het initiatief genomen tot de oprichting van een Taalhuis en Taalpunten in Helmond en alle dorpen waar zij actief zijn. Het Taalhuis zal in de toekomst een centraal punt gaan vormen in de aanpak van laaggeletterdheid, waar informatie beschikbaar is voor laaggeletterden, hun omgeving en professionals, waar vraag en aanbod samenkomen en waar nieuwe ontmoetingen en initiatieven ontstaan. Leeswijzer Dit actieplan bundelt de verschillende initiatieven en laat zien welke acties komend jaar worden opgepakt in de aanpak van laaggeletterdheid. Het is een uitwerking van het convenant, waarin handen en voeten wordt gegeven aan de beschreven ambitie, doelen en resultaten. Het actieplan is een levend document, opgesteld met de partijen die op dit moment aangesloten zijn. Jaarlijks zal het plan worden geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Hierna zullen we eerst de doelen en actielijnen, beschreven in het convenant nog eens benoemen. Daarna volgt een toelichting op het Taalhuis. Vervolgens wordt aan de hand van vijf actielijnen beschreven welke activiteiten in kader van de aanpak laaggeletterdheid opgepakt zullen worden. 4
5 Regionale aanpak laaggeletterdheid Convenant Op 7 september 2015 hebben de eerste partners het convenant aanpak laaggeletterdheid ondertekend. Inmiddels bestaat het bondgenootschap uit 36 partners, vanuit diverse invalshoeken. In het convenant is een missie, een visie, een ambitie en doel verwoord. Missie De missie van de arbeidsmarktregio Helmond-de Peel is om de aanpak van laaggeletterdheid te verankeren in de samenleving, zodat huidige en nieuwe laaggeletterden gestimuleerd worden zich te blijven ontwikkelen in taal- en rekenvaardigheden. Visie In de visie van de arbeidsmarktregio Helmond-de Peel is geletterdheid een basisvoorwaarde voor een gezonde en duurzame samenleving. Het convenant is als bijlage toegevoegd. Om het convenant handen en voeten te geven is dit actieplan opgesteld. Hierbij houden we vast aan de vijf actielijnen die in het convenant zijn benoemd: 1. Bespreekbaar maken van laaggeletterdheid 2. Vinden van (potentiële) laaggeletterden en toeleiden naar activiteiten 3. Voorkomen van laaggeletterdheid 4. Opleiden 5. Onderhouden taalvaardigheden Het convenant is in bijlage 1 opgenomen. Landelijk actieprogramma Tel mee met Taal Op 1 januari 2016 is het landelijk actieprogramma Tel mee met Taal van start gegaan. Dit programma beschrijft onder meer de Taal voor het Leven aanpak. Stichting Lezen en Schrijven heeft deze aanpak ontwikkeld en vanuit het Rijk middelen gekregen om landelijk de uitrol van deze aanpak te ondersteunen. Onze regionale aanpak van laaggeletterdheid is op deze aanpak gebaseerd. In het kader van laaggeletterdheid heeft Stichting Lezen en Schrijven drie thema s benoemd waarop laaggeletterdheid een belangrijke invloed heeft: werk, gezin en gezondheid. In alle activiteiten die we vanuit dit Actieplan oppakken is aandacht voor deze drie thema s. Investeren in taal bij laaggeletterden: Wat kost het en wat levert het op? Om te laten zien welk rendement een investering in Taal voor het Leven kan opleveren, heeft PwC in 2015 een kosten-batenanalyse uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat de taaltrajecten van Taal voor het Leven renderen; elke euro investering levert 1,79 euro op. Dit rendement bestaat voor 70 procent uit een stijging van de arbeidsproductiviteit van laaggeletterden en voor 30 procent uit een daling van de kosten van de gezondheidszorg. Naast deze harde baten zijn er nog de zachte niet kwantificeerbare baten, namelijk de verhoging van de sociale inclusie. Een samenvatting van het onderzoek is opgenomen in bijlage 2. 5
6 Organisatie bondgenootschap Omvang Inmiddels bestaat het bondgenootschap uit 36 partners. We onderscheiden hierin actieve en passieve leden: Actieve leden kerngroep of partners met belangrijke rol in de vijf actielijnen, aanpak laaggeletterdheid behoort tot kernactiviteit Passieve leden Vinden het onderwerp belangrijk, kiezen als bijdrage aan de aanpak drie actiepunten uit de top 10 lijst (zie verderop in dit plan) Het bondgenootschap is geen gesloten groep, nieuwe organisaties worden van harte uitgenodigd om aan te sluiten. Jaarlijks kunnen organisaties aangeven of zij nog aangesloten willen blijven. Kerngroep De kerngroep bestaat uit Gemeenten (Helmond én regio) Bibliotheken (Helmond én regio) ROC ter Aa LEV groep Werkbedrijf Atlant de Peel Overlegstructuur 6
7 Verantwoordelijkheid kerngroep De kerngroep is namens de strategische partners en gemeentebesturen verantwoordelijk voor de uitvoering van het convenant. Het convenant vormt een (vast) strategisch beleidskader, het actieplan is een (dynamisch) uitvoeringskader. De rol van de kerngroep is: - Voorbereiden, evalueren en bijstellen van het regionaal actieplan. - Procesbegeleider en bewaker van de uitvoering van het regionaal actieplan, waaronder het toezien op en adviseren over de lokale inbedding van de aanpak van laaggeletterdheid. Hieronder vallen ook het Taalhuis en de lokale taalpunten. - Netwerkbijeenkomsten met bondgenoten organiseren ten behoeve van draagvlak en (door)ontwikkeling van de uitvoering. - (Minimaal) eenmaal per jaar een bijeenkomst organiseren voor de bestuurders van de strategische partners en gemeenten. De bijeenkomst is bedoeld om de bestuurders de mogelijkheid te bieden te sturen op budgetten en uitvoering, en hierover met elkaar te overleggen. - Het gemeentebestuur van Helmond adviseren ten aanzien van de inzet van de WEBmiddelen. - Indien nodig: besluitvorming organiseren in de eigen organisatie. Toelichting op de organisatiestructuur We kiezen er voor om geen stuurgroep op te tuigen. Het convenant is de bestuurlijke opdracht en is afgetikt is door alle besturen. De vormgeving in de praktijk is de verantwoordelijkheid van de kernpartners, vertegenwoordigd in de kerngroep. Alle bestuurders van de kernpartners zijn ook lid van het netwerk en hebben in die hoedanigheid, of via hun ambtenaren of medewerkers, inbreng in het netwerk. Bestuursbesluiten kunnen evenwel soms nodig zijn als het convenant moet worden aangepast of als er extra middelen nodig zijn. De kerngroep zorgt ervoor dat de besluiten worden genomen in hun eigen organisatie. Ze benutten daarvoor de eigen overlegstructuren en processen, zoals portefeuillehouders overleg, college- of bestuursvergaderingen. 7
8 Ambitie Onze ambitie is gebaseerd op de huidige aantallen laaggeletterden die een aanbod krijgen en de middelen die daarvoor de komende jaren beschikbaar zijn. Dat zijn: 1. Subsidie aan het ROC uit de middelen vanuit de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB). Afgelopen jaar heeft het ROC op grond van de afbouw van de verplichte winkelnering minder WEB-middelen ontvangen dan voorgaande jaren, waardoor ook het aantal cursisten is afgenomen. Op dit moment wordt regionaal een voorstel voorbereid over de besteding van de WEB-middelen in 2017 en verder. 2. Subsidie aan de LEVgroep voor het werven van vrijwilligers, zoals taalmaatjes. De LEVgroep Helmond heeft extra subsidie ontvangen om in 2016 extra vrijwilligers te werven. Hiermee kunnen meer laaggeletterden ondersteund worden. 3. Subsidie aan het Werkbedrijf uit de WEB. Deze middelen worden ingezet voor NT2 en niet voor ondersteuning aan laaggeletterden, zodat deze aantallen niet meetellen in de ambitie. 4. Een aantal bondgenoten zullen een nieuw ondersteuningsaanbod organiseren. Dit leidt tot een beperkte groei van het aantal deelnemers, uitgedrukt in bovenstaand groeiperspectief. Ambitie ** 2019** Lesgroepen ROC * 150* 150* Taalmaatjes LEV groep Andere initiatieven Totaal aantal deelnemers * Hierbij gaan we ervan uit dat het ROC komende jaren het aantal klassen kan behouden. ** Voor 2018 en 2019 gaan we uit van gelijkblijvende middelen voor de inzet, met een kleine stijging van andere initiatieven. Relatie met vluchtelingenproblematiek De instroom van vluchtelingen leidt op korte termijn (2017) al tot een groter beroep op taalmaatjes. Taalcursussen via het ROC zullen voor wat betreft statushouders op korte termijn nog niet afnemen omdat zij eerst moeten inburgeren. De vraag naar extra taalcursussen zal zich naar verwachting pas vanaf 2019 gaan voordoen. De taakstelling voor de regio Helmond de Peel in 2016 is 500 statushouders. Een voorzichtige raming is dat van deze 500 in % een beroep doet op (extra) taallessen. Dit zijn 250 laaggeletterden. Dit betekent dat het huidige aanbod van 170 veel te laag is en we met een ambitie van 330 het risico lopen dat we een aantal laaggeletterden in de kou moeten laten staan. Juist daarom is het van belang om nu serieus aan de slag te gaan met het versterken van de regionale en lokale netwerken. We moeten de komende jaren benutten om het aanbod te versterken, zodat we over enkele jaren de toestroom kunnen opvangen. Het vormen van een Taalhuis in Helmond en Taalpunten in de regiogemeenten draagt bij aan de versterking van het lokale en regionale netwerk en aanbod. Het is alleen al vanuit het perspectief van 8
9 de vluchtelingenproblematiek noodzakelijk om in de regio direct met het actieplan Taalhuis aan de slag te gaan. Autochtone laaggeletterden Er is een grote groep onzichtbare, autochtone laaggeletterden die uit zichzelf geen beroep zal doen op het ondersteuningsaanbod. Als de lokale netwerken op het gebied van armoede, zorg, laaggeletterdheid, eenzaamheid enz. echter meer en beter gaan samenwerken, zullen er meer laaggeletterden gevonden worden en toegeleid kunnen worden naar een aanbod. Gemeenten moeten ervoor zorgen dat we het huidige aanbod doorontwikkelen zodat het voorziet in deze (groeiende) vraag. Het bondgenootschap is mede voor dit doel opgericht. We moeten het bondgenootschap benutten, maar ook faciliteren in het doorontwikkelen van een vraaggestuurd aanbod. Hierin investeren is nodig, maar zeker ook nuttig. 9
10 Aanpak laaggeletterdheid volgens de actielijnen
11 Taalhuis en Taalpunten De bibliotheken in de regio hebben hun krachten gebundeld om te komen tot de oprichting van een Taalhuis in Helmond en Taalpunten in de bibliotheken in de dorpen in de regio. Een Taalhuis 3 is een laagdrempelig inlooppunt in de stad, dorp of buurt waar iedereen terecht kan met vragen over taal en andere basisvaardigheden. Het Taalhuis is er voor laaggeletterden, maar ook voor vrijwilligers en andere betrokkenen en belanghebbenden. Er is informatiemateriaal en oefenmateriaal beschikbaar, er worden activiteiten georganiseerd en het is een ontmoetingsplek voor Taalmaatjes en laaggeletterden. Enerzijds is het Taalhuis een fysieke plek, maar voor een juiste invulling is het netwerk er omheen nog belangrijker. Het Taalhuis vormt een coördinatiepunt tussen vraag en aanbod. Het signaleert of er voldoende aanbod is en gaat tot actie over als het aanbod niet past op de vraag. Hiervoor maakt het Taalhuis gebruik van het netwerk. In maart 2016 zijn zij formeel van start gegaan en is een projectgroep geformeerd. Het project loopt tot 2018, met als resultaat een operationeel Taalhuis in Helmond, Gemert en Geldrop en diverse Taalpunten in onder andere de bibliotheken in Asten, Bakel, Deurne, Laarbeek, Mierlo en Someren. Het plan van aanpak met begroting zal uiterlijk 30 juni 2016 gepresenteerd worden. Hieraan is een subsidieaanvraag voor de WEB-middelen gekoppeld (zie ook Begroting). Schematische weergave Taalhuis Anders Omgeving Informatie Taalmeter Professiona ls Taalhuis Aanbod Materialen 3 Het project Taalhuis is opgestart door de Koninklijke Bibliotheek en Stichting Lezen & Schrijven en is onderdeel van het ondersteuningsprogramma Taal voor het Leven ( Taal voor het Leven is een actielijn uit Tel mee met Taal: een driejarig kabinetsprogramma (2016 tot en met 2018) waarin zowel het voorkomen als het verminderen van laaggeletterdheid centraal staat rond de thema s gezin, gezondheid en werk. De ministeries van OCW, SZW en VWS werken hierin samen met als doel om in drie jaar laaggeletterden te bereiken en 1 miljoen kinderen in aanraking te laten komen met leesbevordering. Taal voor het Leven wordt aangeboden door Stichting Lezen & Schrijven en gefinancierd door de Rijksoverheid.
12 Actielijn 1 Bespreekbaar maken Een op de negen mensen in Nederland is laaggeletterd. In delen van onze regio zijn dit er zelfs veel meer. Deze mensen kunnen in de huidige maatschappij, die voor een belangrijk deel met taal is ingericht, niet goed meekomen. Veel laaggeletterden schamen zich voor hun probleem. Zij verbergen en omzeilen het zo goed dat ook hun directe omgeving niet altijd in de gaten heeft dat iemand moeite heeft met lezen en schrijven. Dit maakt het lastig de doelgroep te bereiken en het probleem aan te pakken. Daarnaast is er algemeen onvoldoende kennis over laaggeletterdheid. Mensen weten niet wat het precies inhoudt of hoe je het kunt herkennen. Maar ook wat je er aan kunt doen, want er zijn allerlei mogelijkheden om laaggeletterdheid aan te pakken. De aanpak van laaggeletterdheid is voor een belangrijk deel afhankelijk van de inzet van vrijwilligers. Denk hierbij aan Taalmaatjes, voorleesvaders en moeders, maar ook zelfstandig georganiseerde initiatieven om mensen met taal te helpen. Het bespreekbaar maken van laaggeletterdheid helpt ook in het werven van nieuwe vrijwilligers. Zij dragen op hun beurt bij aan het terugdringen van het aantal laaggeletterden. Wat gaan we doen? Voor een goede aanpak van laaggeletterdheid moet het onderwerp bespreekbaar gemaakt worden. Door het onderwerp uit de taboesfeer te halen wordt de drempel om er iets aan te doen lager. Het bespreekbaar maken van laaggeletterdheid vraagt om verschillende acties voor verschillende doelgroepen: gericht op laaggeletterden zelf, op hun omgeving en op professionals. Tot eind 2017 zetten we in op de volgende twee actiepunten: 1. Bewustwordingscampagne laaggeletterdheid Wat Door mensen bewust te maken van het probleem verlagen we de drempel om het te bespreken en te zoeken naar een oplossing. Het gaat hier om een publieke campagne, maar ook om een campagne gericht op professionals. Met de publieke campagne halen we het onderwerp uit de taboesfeer. De professionals moeten aangesproken worden op hun mogelijke rol in het signaleren en doorverwijzen van laaggeletterden. Hoe - Opstellen en uitvoeren van een gezamenlijk communicatieplan - Inzet taalambassadeurs Stichting ABC - Inzet boegbeelden uit de regio - Inzet materialen Stichting Lezen en Schrijven - Zichtbaar maken wat we doen Wie Alle partners Wanneer Uitvoering Aanpak laaggeletterdheid borgen in de partnerorganisaties Wat Door de aanpak van laaggeletterdheid te verankeren, creëren we blijvende aandacht voor het onderwerp. Bovendien is het belangrijk om de verbinding te leggen met diverse andere beleidsterreinen, zoals schulddienstverlening, arbeidsmarktbeleid en reintegratie. De aanpak van laaggeletterdheid kan hier een bijdrage in leveren. Hoe - Inschakelen/organiseren van het lokale netwerk door gemeenten - Aanpak laaggeletterdheid opnemen in beleid diverse partners - Workshops herkennen en doorverwijzen voor professionals diverse partners Wie Alle partners Wanneer Uitvoering
13 Actielijn 2 Vinden en toeleiden Naast het bespreekbaar maken van het onderwerp is het belangrijk dat er stappen gezet worden om laaggeletterdheid tegen te gaan. Laaggeletterden moeten in beeld gebracht worden en zij moeten gekoppeld worden aan de juiste organisatie voor cursus of opleiding. Door het taalniveau van laaggeletterden te verbeteren worden zij zelfredzamer, kunnen zij beter participeren in de samenleving en krijgen zij een beter arbeidsperspectief. Zij zitten beter in hun vel en melden zich minder vaak ziek. Bovendien hebben ze een beter ontwikkelperspectief, wat bijdraagt aan doorstroming op de arbeidsmarkt. Ongeveer 67% van de laaggeletterden is autochtoon. Met name deze mensen schamen zich vaak erg voor het feit dat zij niet goed kunnen lezen en schrijven. De allochtone doelgroep is beter in beeld, naast het leren lezen en schrijven hebben zij ook vaak behoefte aan het beter leren van de Nederlandse taal. Dit betekent dat zij vaak behoefte hebben aan een andere opleiding dan de mensen met Nederlands als moedertaal. De uitdaging van de aanpak van laaggeletterdheid zit dan ook in het beter bereiken van de autochtone doelgroep, het grootste deel van de laaggeletterden, en in het organiseren van een passend cursusaanbod voor iedereen. In het vinden van laaggeletterden vormt de omgeving een belangrijke partner, maar ook professionals kunnen een schakel zijn. Wat gaan we doen? Stichting Lezen en Schrijven heeft een aantal instrumenten ontwikkeld waarmee laaggeletterdheid mogelijk in beeld gebracht kan worden. Deze instrumenten zijn gratis beschikbaar. 1. Inzet Taalmeter Wat De Taalmeter is een digitaal instrument waarmee in twaalf minuten een indicatie van het leesniveau gegeven kan worden. Deze indicatie kan aanleiding zijn tot verder onderzoek naar de taalvaardigheid van een deelnemer en uiteindelijk leiden tot het volgen van een taaltraject. De Taalmeter is ontwikkeld door de Stichting Lezen en Schrijven en is gratis beschikbaar. De Taalmeter kan door iedereen aangevraagd en ingezet worden. Prioriteit voor inzet ligt bij het Werkbedrijf en bij het Taalhuis. Hoe - Implementatie Taalmeter bij het Werkbedrijf - Implementatie Taalmeter bij het Taalhuis/Taalpunten - Werkproces inrichten: wat te doen bij indicatie mogelijk laaggeletterd? Wie In eerste instantie Werkbedrijf/Bibliotheek/Taalaanbieders Daarna ook lokaal organiseren, vanuit de gemeenten Wanneer Uitvoering tweede helft Inzet Taalzoeker Wat Vanwege de diversiteit in aanbod is het belangrijk eerst het aanbod goed in beeld te brengen. Stichting Lezen en Schrijven heeft de Taalzoeker ontwikkeld, een online instrument waar iedereen zijn aanbod op het gebied van taal, rekenen en digitale vaardigheden kan invoeren. Hiermee ontstaat een beeld van het aanbod in de regio, ook lokaal. Hoe - Elke taalaanbieder vult zijn aanbod in op - Inrichten regiefunctie bij het Taalhuis - De gemeenten zullen elk de lokale organisaties actief stimuleren dit te doen. Wie Alle partners van het bondgenootschap Wanneer Per direct 13
14 3. Oprichting Taalhuis en Taalpunten Wat Het Taalhuis moet een centraal punt gaan vormen in de aanpak van laaggeletterdheid. Mensen met vragen over het onderwerp kunnen hier terecht voor informatie en advies. Mogelijk laaggeletterden kunnen hier de Taalmeter invullen of informatie krijgen over Taalaanbod in de regio. Ook doorverwijzers kunnen hier voor hulp terecht. Hoe - Het Taalhuis wordt gevestigd in Bibliotheek Helmond-Peel - Elke regiobibliotheek krijgt een Taalpunt of Taalpunt+ - Behalve de fysieke locatie fungeert het Taalhuis ook als coördinator voor de aanpak van laaggeletterdheid in de regio - Afspraken over aanbod en doorverwijzen - Informeren diverse inwoners van de gemeenten en partners in de aanpak - Op termijn: organiseren van lokale Taalpunten op locaties waar de doelgroep komt Wie Bibliotheek/LEVgroep/ROC/Gemeenten Wanneer Opening Taalhuis en deel Taalpunten in week van de alfabetisering Opening overige Taalpunten tot eind 2017 Vanaf 2017: vormgeven lokale inrichting Taalpunten 4. Inzet workshops herkennen en doorverwijzen Wat Stichting Lezen en Schrijven biedt workshops herkennen en doorverwijzen aan. Door diverse groepen professionals te trainen in het herkennen en doorverwijzen van laaggeletterden, kunnen meer mensen bereikt worden Hoe - Organiseren workshops herkennen en doorverwijzen (zowel train-de-trainer als gewoon) voor diverse partners die regelmatig in aanraking met de doelgroep komen (baliefuncties, zorgsector, wijkteams etc) Wie Alle relevante partners Wanneer Regelmatig terugkerend vanaf juni Onderzoek naar doelgroepen Wat Laaggeletterdheid komt in alle geledingen van de samenleving voor; autochtoon en allochtoon, jong en oud, werkend en niet-werkend. Al deze mensen hebben een andere opleidingsbehoefte. De een heeft taal nodig voor het vinden van werk, de ander om zijn kind op de basisschool te kunnen begeleiden. Ook vraagt iedere doelgroep een andere benadering. Hoe - In beeld brengen van doelgroepen en behoeften - In beeld brengen match/mismatch vraag en aanbod Wie Kernteam/Taalhuis Wanneer Tweede helft
15 Actielijn 3 Voorkomen Het aantal kinderen dat laaggeletterd van de basisschool komt groeit en ook het totaal aantal laaggeletterden in Nederland neemt toe. Los van het terugdringen van laaggeletterdheid is het belangrijk dat we inzetten op het voorkomen van laaggeletterdheid. Hierin zijn de Voor- en Vroegschoolse educatieprogramma s (VVE-programma s) een belangrijk instrument. Voor- en vroegschoolse educatie is gericht op het voorkomen, vroegtijdig opsporen en aanpakken van taal/ontwikkelingsachterstanden bij jonge kinderen in de leeftijd van 2-6 jaar. Laaggeletterdheid gaat ook vaak van de ene generatie op de volgende over. Om laaggeletterdheid te voorkomen moet dus niet alleen naar kinderen, maar juist ook naar hun ouders gekeken worden. Zij vormen een belangrijke schakel in het voorkomen van laaggeletterdheid. Wat gaan we doen? 1. Aansluiting onderwijs, peuterspeelzalen Wat Het (primair) onderwijs is binnen het bondgenootschap nog niet vertegenwoordigd. Er is een eerste gesprek gevoerd met het Samenwerkingsverband Primair Onderwijs, voordat zij aansluiten dient duidelijk te zijn wat er van hen verwacht wordt binnen het bondgenootschap. Met het oog op voor- en vroegschoolse educatie zouden ook peuterspeelzalen aan moeten sluiten bij de aanpak van laaggeletterdheid Hoe - Samenwerkingsafspraken maken met het Samenwerkingsverband Primair Onderwijs. Waar mogelijk ook apart de basisscholen in de regio benaderen. - Benaderen peuterspeelzalen voor aansluiting convenant Wie Gemeenten Wanneer Tweede helft Koppeling ouderbetrokkenheid met VVE-beleid Wat Op het moment dat een kind een VVE-indicatie krijgt, zouden ook de ouders getoetst moeten worden op laaggeletterdheid, of een aanbod moeten krijgen om hun taalvaardigheid te verbeteren. Zo kunnen zij gedurende de schoolloopbaan van hun kind het kind voldoende ondersteuning vanuit huis bieden. Hoe - In overleg met scholen, peuterspeelzalen en opvoedondersteuners de Taalmeter inzetten - Organiseren van aanbod voor ouders in de basisscholen Wie ROC, basisscholen, gemeenten Wanneer
16 Actielijn 4 Opleiden Een taalachterstand kan op meerder manieren aangepakt worden. In Arbeidsmarktregio Helmondde Peel is een groot aanbod aan professionele opleidingen op het gebied van taal, rekenen en computervaardigheden. Hiervoor dient een laaggeletterde wel in beeld te zijn en voor sommige opleidingen geldt zelfs dat doorverwijzing noodzakelijk is. Dit betekent dat er een behoorlijke drempel is om deel te nemen aan deze opleidingen. Om zo veel mogelijk mensen te bereiken is het belangrijk om taal laagdrempelig en dicht bij huis te organiseren. Naast het professionele opleidingsaanbod zijn er daarom ook diverse informele initiatieven om laaggeletterdheid terug te dringen. Hierbij wordt vaak gebruik gemaakt van vrijwilligers die door een professionele organisatie geworven, opgeleid en ondersteund worden. Wat gaan we doen? 1. Inzet Taalzoeker Wat Vanwege de diversiteit in aanbod is het belangrijk eerst het aanbod goed in beeld te brengen. Stichting Lezen en Schrijven heeft de Taalzoeker ontwikkeld, een online instrument waar iedereen zijn aanbod op het gebied van taal, rekenen en digitale vaardigheden kan invoeren. Hiermee ontstaat een beeld van het aanbod in de regio, ook lokaal. Hoe - Elke taalaanbieder vult zijn aanbod in op - Inrichten regiefunctie bij het Taalhuis - De gemeenten zullen elk de lokale organisaties actief stimuleren dit te doen. Wie Wanneer Alle partners van het bondgenootschap Per direct 2. Onderzoek mogelijke koppeling met Guido/sociale kaart Wat Het is belangrijk dat iedereen in de regio overzicht heeft over het beschikbare aanbod. Zo kan een laaggeletterde die in beeld komt zo snel mogelijk naar het juiste cursusaanbod geleid worden. De Taalzoeker vervult hier een rol in, om de aanpak nog beter te borgen kan een koppeling met de huidige sociale kaart mogelijkheden bieden. Hoe - Achterhalen welke systemen gebruikt worden in de regio en onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om een en ander aan elkaar te koppelen. Wie Gemeenten Wanneer Tweede helft
17 3. Oprichting Taalhuis en Taalpunten Wat Het Taalhuis moet een centraal punt gaan vormen in de aanpak van laaggeletterdheid. Mensen met vragen over het onderwerp kunnen hier terecht voor informatie en advies. Mogelijk laaggeletterden kunnen hier de Taalmeter invullen of informatie krijgen over Taalaanbod in de regio. Ook doorverwijzers kunnen hier voor hulp terecht. Hoe - Het Taalhuis wordt gevestigd in Bibliotheek Helmond-Peel - Elke regiobibliotheek krijgt een Taalpunt of Taalpunt+ - Behalve de fysieke locatie fungeert het Taalhuis ook als coördinator voor de aanpak van laaggeletterdheid in de regio - Afspraken over aanbod en doorverwijzen - Informeren diverse inwoners van de gemeenten en partners in de aanpak - Op termijn: organiseren van lokale Taalpunten op locaties waar de doelgroep komt Wie Bibliotheek/LEVgroep/ROC/Gemeenten Wanneer Opening Taalhuis en deel Taalpunten in week van de alfabetisering Opening overige Taalpunten tot eind 2017 Vanaf 2017: vormgeven lokale inrichting Taalpunten 4. Rol en mogelijkheden werkgevers en werkgeversplein bepalen Wat Laaggeletterdheid hoeft geen beperking te zijn in het vinden van werk. Bijna 60% van de laaggeletterden werkt. Toch levert het veel voordelen op om laaggeletterde medewerkers alsnog te scholen. Laaggeletterden vormen een veiligheidsrisico omdat zij (veiligheids)voorschriften niet goed kunnen lezen of begrijpen en ze melden zich vaker ziek. Het volgen van taallessen draagt bij aan hun ontwikkeling en zorgt voor beter gemotiveerde en productievere medewerkers. Hoe - Via het Werkgeversplein werkgevers betrekken bij de aanpak van laaggeletterdheid - Aanspreken van het lokale netwerk door gemeenten - Organiseren van aanbod bij werkgevers - Inzet van de Taalmeter bij werkgevers - Workshops Signaleren en Doorverwijzen aanbieden aan werkgevers Wie Gemeente/Werkbedrijf/werkgevers Wanneer Vanaf tweede helft Vraag en aanbod beter afstemmen Wat De aanpak van laaggeletterdheid gaat voor een belangrijk deel uit van het bestaande taalaanbod. Door een en ander beter af te stemmen willen we beter resultaat bereiken. Het Taalhuis heeft hier een belangrijke rol in. Zij kunnen als centraal punt signaleren waar vraag en aanbod niet matchen en of er voldoende aanbod is. Vanuit die positie dienen zij te zorgen voor een goed afgestemd aanbod voor diverse doelgroepen. Hoe - Vraag en aanbod worden door het Taalhuis gecoördineerd en gemonitord - Het Taalhuis signaleert of het aanbod voldoende en passend is voor de vraag - Het Kernteam onderneemt actie op basis van de signalen Wie Taalhuis, Kernteam, gemeenten Wanneer Vanaf tweede helft
18 6. Aanbieden opleidingen Taalvrijwilligers Wat Een groot deel van het opleidingsaanbod wordt ingevuld door vrijwilligers. Kwaliteit is hierbij belangrijk. Een Taalvrijwilliger wordt daarom geschoold en bijgeschoold. Hoe - Organiseren opleidingen Taalvrijwilligers Wie LEVgroep, Stichting Lezen en Schrijven, ROC ter AA Wanneer Vanaf tweede helft
19 Actielijn 5 Onderhouden Taal-, reken- en computervaardigheden nemen af als daar niet mee geoefend wordt. Dit betekent dat het mogelijk is dat iemand die in het verleden op een goede manier zijn opleiding heeft doorlopen, op latere leeftijd toch laaggeletterd wordt. Risicogroepen zijn mensen die in hun werk geen computer gebruiken of onvoldoende met taal of rekenen bezig zijn, maar ook mensen die geen werk hebben. Daarnaast bestaat er een groep mensen die ondanks opleiding of ondersteuning altijd laaggeletterd zal blijven. Enerzijds is het belangrijk om het niveau dat zij kunnen behalen wel te onderhouden, anderzijds moet er aandacht zijn voor de problemen die dit kan opleveren. Dit vraagt iets in de benadering van deze mensen en in de communicatie van diverse organisaties, zodat zij toch zo volledig mogelijk kunnen deelnemen in de maatschappij. Wat gaan we doen? 1. Activiteiten georganiseerd vanuit het Taalhuis Wat Middels diverse activiteiten kunnen taal-, reken- en digitale vaardigheden onderhouden worden. Het Taalhuis is als centraal punt de aangewezen plek waar van uit activiteiten georganiseerd kunnen worden. Voorbeelden zijn een regelmatig terugkerend Taalcafé, leesclubjes, maar ook het beschikbaar stellen van oefenmateriaal en ruimte. Hoe - Organisatie van taalactiviteiten vanuit het Taalhuis - Beschikbaar stellen oefenmaterialen en ruimte - Gerichte communicatie over mogelijkheden Wie Taalhuis in samenwerking met de directe partners Wanneer Vanaf tweede helft Bewuster communiceren Wat Het aantal laaggeletterden in de regio is groot. Met de aanpak van het Bondgenootschap willen we dit zoveel mogelijk terugdringen. Enerzijds kost dit tijd, anderzijds zullen er altijd mensen zijn waarvoor het niet mogelijk is voldoende vaardigheden aan te leren. Daarom is het belangrijk dat organisaties bewust zijn van de wijze waarop zij communiceren en van het feit dat hun boodschap wellicht niet begrepen wordt. Hoe - Communicatiematerialen laten screenen door (voormalig) laaggeletterden - Aanpassen van communicatiematerialen zodat ook laaggeletterden bereikt kunnen worden Wie Alle partners van het bondgenootschap Wanneer Vanaf tweede helft
20 3. Aansluiting werkgevers Wat Veel aandacht gaat uit naar mensen die door hun taalachterstand niet goed kunnen participeren en geen werk hebben. Toch heeft bijna 60% van de laaggeletterden een baan. Vaak is dit werk waarbij geen beroep wordt gedaan op taalvaardigheden, waardoor deze verder verslechteren. Werkgevers zouden, in het kader van de ontwikkeling van hun medewerkers, hier een rol kunnen spelen Hoe - Benaderen werkgevers voor aansluiting convenant - Werkgevers informeren over de gevolgen van laaggeletterdheid en de voordelen van de aanpak van laaggeletterdheid voor hun organisatie - Afspraken met werkgevers over de aanpak van laaggeletterdheid binnen hun organisatie Wie Gemeenten, Stichting Lezen en Schrijven, werkgevers Wanneer Vanaf tweede helft
21 10 actiepunten voor iedereen Met de ondertekening van het convenant door 36 organisaties mag duidelijk zijn dat het onderwerp aandacht heeft in de regio en dat organisaties bereid zijn om hun steentje bij te dragen aan de aanpak van laaggeletterdheid. Een steentje bijdragen kan door actieve betrokkenheid bij een van hiervoor genoemde actiepunten, maar dat is niet weggelegd voor iedere deelnemende partner. Daarom hebben wij 10 actiepunten 4 benoemd die elke partner al dan niet zelfstandig kan uitvoeren. Wij vragen elke partner om drie actiepunten uit deze lijst uit te voeren als bijdrage aan de aanpak van laaggeletterdheid in de arbeidsmarktregio Helmond-de Peel. 1. Onze organisatie maakt gestructureerde herkenning van laaggeletterdheid mogelijk binnen bestaande werkprocessen door gebruik te maken van een meetinstrument (zoals de Taalmeter, Rekenmeter, Taalverkenner). Onze medewerkers volgen hiervoor een training. 2. Medewerkers binnen onze organisatie krijgen de mogelijkheid een training te volgen om taalvrijwilliger te worden. 3. Laaggeletterde medewerkers binnen onze organisatie hebben de gelegenheid een taaltraining te volgen. 4. Medewerkers binnen onze organisatie krijgen de mogelijkheid een training te volgen voor het herkennen en doorverwijzen van laaggeletterdheid bij cliënten/klanten of collega s. 5. Onze organisatie geeft bekendheid aan het thema, bijvoorbeeld door posters op te hangen, informatie in een nieuwsbrief te plaatsen of overige pr-activiteiten te ondernemen. 6. Onze organisatie stelt ruimte beschikbaar voor kleine groepen deelnemers (met of zonder computers). 7. Wij laten onze communicatie uitingen (brieven, website, flyers, folders) screenen door (ex-) laaggeletterden en passen deze aan op leesbaarheid. 8. Wij stellen middelen beschikbaar aan het Taalhuis voor de organisatie van taalactiviteiten 9. Wij nemen de aanpak van laaggeletterdheid integraal op in het beleid van onze organisatie 10. Anders, namelijk... 4 De actiepunten zijn gebaseerd op de afspraken die ook worden gemaakt in het landelijk Taalakkoord. Het Taalakkoord is net als de Taal voor het Leven aanpak onderdeel van het landelijk actieplan Tel mee met Taal en verenigt werkgevers in de aanpak van laaggeletterdheid. 21
22 Begroting Voor een belangrijk deel is de aanpak van laaggeletterdheid gebouwd op bestaande activiteiten die ook al gefinancierd zijn. De winst in deze aanpak zit in de samenwerking, waardoor laaggeletterden beter bereikt worden, een betere match tussen vraag en aanbod gemaakt kan worden en meer/beter resultaat wordt bereikt. Taalhuis Daarnaast gaat de aanpak uit van de oprichting van een Taalhuis. Dit moet een centrale rol gaan vervullen in de aanpak. Dit houdt in informeren, signaleren en vraag en aanbod afstemmen. Voor 2016 vragen de bibliotheken uit de WEB middelen aan. Hieruit financieren zij extra aanbod om tegemoet te komen aan de verwachte extra vraag door de uitvoering van actiepunten in De voorlopige begroting voor 2016 van het Taalhuis ziet er als volgt uit: Kosten Personele kosten Bemensing operationeel Taalhuis in de bibliotheken van Geldrop, Gemert en Helmond en educatieve activiteiten van de bibliotheken zoals Taalcafé, workshops, en cursussen Taalhuis Extra inzet ROC taallessen en taalondersteuning Extra inzet LEVgroep; Training Herkennen en doorverwijzen Totale kosten educatieve activiteiten 2016: Materiële kosten Inzet apparatuur voor workshops, spreekuur, Taalcafé (bestaande apparatuur bibliotheken) Huisvestingslasten: inrichting, ruimte, huur (in 2016 bestaande middelen bibliotheken) Communicatie kosten 2016 Campagnekosten, mediakosten, evenementen, opening Totale kosten Dekking Bijdrage bibliotheken Communicatiekosten Bijdrage Stichting Lezen en Schrijven Subsidie uit de WEB gelden Totaal: De bibliotheken hebben een onderbouwde subsidieaanvraag ingediend voor de WEB gelden, met een plan van aanpak voor de oprichting van het Taalhuis en diverse Taalpunten. Deze subsidie is toegekend. Zoals de begroting laat zien worden er voor 2016 geen additionele middelen aangevraagd. In 2016 zal wel een aanvraag voorbereid worden voor de komende jaren, zodat het Taalhuis verder uitgebouwd en verstevigd kan worden. Hierbij gaat het om doorontwikkeling van de activiteiten, coördinatie en mogelijke uitbreiding van materialen. 22
23 Extra activiteiten Met name op het gebied van bespreekbaar maken zijn extra, nieuwe activiteiten nodig. Hierbij zijn alle partners van het convenant aan zet. Wij verwachten dat elke partner in het convenant zijn verantwoordelijkheid neemt in de aanpak. Afhankelijk van de activiteiten die zij daarbij oppakken zullen zij middelen en uren hiervoor moeten vrijmaken. 23
Deze afspraken zijn concreet uitgewerkt in het uitvoeringsplan aanpak laaggeletterdheid
Tussenrapportage cofinanciering Projecten Taalhuizen 2017-2019 Inleiding Begin 2017 heeft het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland cofinanciering toegekend aan de vijf taalhuizen in de regio. In bijlage
Nadere informatieSchriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO)
Gemeente Heerhugowaard R Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Datum indiening 13 september 2016 Volgnummer Registratienummer Bij16-439 Onderwerp laaggeletterdheid
Nadere informatiePlatformtaak volgens gemeente
Oplegvel 1. Onderwerp Subsidieaanvraag en cofinanciering Taalakkoord 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal belang Regionale partners en de gemeenten
Nadere informatielllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll
Gemeente f Bergen op Zoom Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom lllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk U17-017806 Beh. door
Nadere informatieSubsidie aanvraag WEB 2016
Subsidie aanvraag WEB 2016 Taalhuis / Taalpunten (+) Arbeidsmarktregio Helmond en de Peel 2016 Bibliotheken Helmond Peel, De Lage Beemden, Dommeldal, LEVgroep, ROC Ter AA en Stichting Lezen en Schrijven
Nadere informatieHierbij delen wij u mee dat op donderdag 13 februari het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen is opgericht.
Maatschappelijke Ingekomen stuk D1 (PA 12 maart 2014) Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail
Nadere informatieRegionaal Educatieprogramma Holland Rijnland. Uitvoeringsplan Inhoud
Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland Uitvoeringsplan 2016 Inhoud Inleiding... 2 Ambitie... 3 Uitvoering... 3 Toegang... 3 Het aanbod... 4 Rol van de Stichting Lezen en Schrijven... 6 Inkoop of
Nadere informatieProjectplan. Aanpak laaggeletterdheid bij patienten en/of medewerkers. [Naam organisatie] [auteur] [datum] Werken aan taal heeft veel voordelen
Projectplan Aanpak laaggeletterdheid bij patienten en/of medewerkers [Naam organisatie] [auteur] [datum] Werken aan taal heeft veel voordelen [Naam organisatie] vindt het belangrijk om alert te zijn op
Nadere informatieDatum: Adviserend. Datum: Informerend
Oplegvel 1. Onderwerp Voortzetting bondgenootschap Geletterdheid 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Basistaak Efficiencytaak Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal
Nadere informatieSubsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid
Subsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid 17 oktober 2016 Contactpersoon: Cyril Crutz Directeur-bestuurder 0485-583 500 / 06-27093679 c.crutz@biblioplus.nl www.biblioplus.nl Inleiding
Nadere informatieVoor informatie en aanmeldingen kan er contact worden opgenomen de Taalhuiscoördinator(en) van het Alfa-college.
1 november 2017 april 2018: - Opzet en voortgang van het project, aantal te betrekken en betrokken partners, aantal te bereiken en bereikte inwoners, bereikte doelen in het kader van participatie van inwoners
Nadere informatieTel mee met Taal 2016 2018
Tel mee met Taal 2016 2018 versie 8 december 2015 Actieprogramma Tel mee met Taal 2016-2018 Tel mee met Taal in een notendop Tel mee met Taal is een landelijk actieprogramma van de ministeries van Onderwijs,
Nadere informatieProjectplan Taalhuizen in de regio Holland Rijnland
Projectplan Taalhuizen in de regio Holland Rijnland Leiden, 21 februari 17 1 Belang Taalhuizen in de regio Holland Rijnland In Nederland kunnen 1,3 miljoen mensen tussen de 15 en 65 jaar niet goed lezen
Nadere informatieBondgenootschap voor. Geletterdheid Drenthe. Convenant 2019
Bondgenootschap voor Geletterdheid Drenthe Convenant 2019 Inleiding Laaggeletterdheid Er zijn nog te veel mensen die onvoldoende kunnen lezen en schrijven. Landelijk gezien gaat het om 11% van de bevolking.
Nadere informatieEen nieuw convenant. Bondgenootschap Geletterdheid Holland Rijnland
Een nieuw convenant Bondgenootschap Geletterdheid Holland Rijnland 2017-2020 1. De opmaat naar een nieuw convenant In Nederland hebben meer dan twee miljoen mensen veel moeite met lezen en schrijven. Taalvaardig
Nadere informatieNotitie Taal en Toekomst
Notitie Taal en Toekomst Inhoudsopgave Inleiding... 2 Landelijk beleid 2 Regionaal beleid.... 2 Conclusies beleid en realisatie tot nu toe.... 2 Resultaten 2017... 3 Beleidsambities voor 2018 3 Taal en
Nadere informatieCollegevoorstel. Zaaknummer Taalakkoord aanpak laaggeletterdheid Midden-Brabant
Zaaknummer 00527355 Onderwerp Taalakkoord aanpak laaggeletterdheid Midden-Brabant Collegevoorstel Aanleiding / voorgeschiedenis Laaggeletterdheid is een maatschappelijk probleem waar vaak nog een taboe
Nadere informatieMeer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
Meer (voor)lezen, beter in taal De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Adriaan Langendonk Miniconferentie Flevoland 23 september 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatieSpeerpuntennotitie aanpak laaggeletterdheid
Speerpuntennotitie aanpak laaggeletterdheid Datum 27-06-2017 Behandelend ambtenaar Harriet Eggengoor Team Sociaal Beleid Portefeuillehouder Helga Witjes Registratienummer 31881 Gerelateerd poststuk Onderwerp
Nadere informatieTaal voor het Leven. Taal voor het Leven / Language for Life
Taal voor het Leven ABSTRACT Name / Project title Contact Person Taal voor het Leven / Language for Life Voor informatie : Stichting Lezen & Schrijven Naam : Arjan Beune Adres : Parkstraat 105, 2514 JH
Nadere informatieJaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018
Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018 Doel Informele taalondersteuning bieden aan alle inwoners van Hengelo met een taalachterstand om zo de Nederlandse taal te bevorderen. Doelgroep Alle inwoners van
Nadere informatieMeer vaardig meer burger!
(Digi)taalhuis Wageningen Projectplan 2016/2017 Meer vaardig meer burger! Kernpartners, Wageningen, augustus 2016 1. Probleemstelling In Nederland zijn 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar minder
Nadere informatieDe Bibliotheek; óók partner in het sociale domein
De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein Laaggeletterden hebben vaker te maken met armoede, Schuldhulp en gezondheidsproblemen. Gemeenten, wijkteams en consulenten Werk en Inkomen zijn zich hier
Nadere informatieActieplan Laaggeletterdheid 2017 en verder
Actieplan Laaggeletterdheid 2017 en verder Plan om laaggeletterdheid te signaleren, terug te dringen en te voorkomen in de gemeente Coevorden Drenthe College, Bibliotheek Coevorden, Brede School SOM, Maatschappelijk
Nadere informatiede Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Jos Debeij Gerlien van Dalen Adriaan Langendonk VNG regionale conferenties 15 en 16 april 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatieRegionaal Educatieprogramma Holland Rijnland. Uitvoeringsplan Inhoud
Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland Uitvoeringsplan 2016 Inhoud Inleiding... 2 Ambitie... 3 Uitvoering... 3 Toegang... 3 Het aanbod... 5 Rol van de Stichting Lezen en Schrijven... 7 Inkoop of
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal
Nadere informatieRegionaal Programma volwassenen Educatie 2018
Regionaal Programma volwassenen Educatie 2018 Augustus 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid en educatie 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs 2.2 Doelgroep 2.3 Formeel en non-formeel
Nadere informatieResearchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University
LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG - CONCLUSIES Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS
Nadere informatieNederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%
Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden
Nadere informatieStichting Lezen & Schrijven. Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven
Stichting Lezen & Schrijven Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven Educatie Werkt!, Amsterdam 30 september 2011 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief
Nadere informatieOplegvel. 1. Onderwerp Verdiepingsslag Uitvoeringplan Educatie Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland
Oplegvel 1. Onderwerp Verdiepingsslag Uitvoeringplan Educatie 2016 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Basistaak Efficiencytaak X Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens
Nadere informatieBondgenootschap voor Geletterdheid Kennemerwaard. Convenant
Bondgenootschap voor Geletterdheid Kennemerwaard Convenant CONVENANT Bondgenootschap voor Geletterdheid Kennemerwaard 2015 2017 In aanmerking nemende dat: I. lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden
Nadere informatieHumanitas Noord-Kennemerland
Humanitas Noord-Kennemerland Maria Sabel - Stichting Lezen & Schrijven Mariëlle Harte - Taalhuis Alkmaar Ton Grooteman Stichting ABC (13 maart) Wibo Martina - Stichting ABC (22 maart) Het verhaal van Jos
Nadere informatieTerugkombijeenkomst Taalhuizen 23 sept 2014
Terugkombijeenkomst Taalhuizen 23 sept 2014 Programma Opening Tussentijdse resultaten - tools - workshop - communicatiematerialen vanuit L&S Uitwisseling ervaringen Afsluiting en evt vervolgafspraken Tussentijdse
Nadere informatieWetgeving rond participatiesamenleving biedt kansen. voor bibliotheken
Wetgeving rond participatiesamenleving biedt kansen voor bibliotheken Breng vraag en aanbod bij elkaar en help laaggeletterden vooruit Nederland telt 1,3 miljoen laaggeletterde volwassenen (16-65 jaar).
Nadere informatieConvenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen
Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Convenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen Programma / Programmanummer Onderwijs / 1073 BW-nummer Portefeuillehouder H. Beerten Samenvatting Laaggeletterdheid
Nadere informatieVerankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven
Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Dinsdag 30 oktober 2012 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses
Nadere informatieTaal en Werk. Hetty Wiersema Adviseur werk. Maria Sabel Taal voor het Leven. Lia Eekhout Taalhuis Kennemerwaard
Taal en Werk Hetty Wiersema Adviseur werk Lia Eekhout Taalhuis Kennemerwaard Maria Sabel Taal voor het Leven Check in Wie ben je Wat kom je halen? Wat kom je brengen? Laaggeletterd zijn, wat is dat? Laaggeletterdheid
Nadere informatieTaal voor het leven jaar ervaring in de regio's
Legenda 0800 nummer Inzet taalambassadeurs (regionale) campagne Website Herkennen bij balie, door arts etc Gezinsaanpak via school Laaggeletterdheid in de opvang Taal voor Thuis: methodiek taalstimulering
Nadere informatieHerontwerp Taalhuis Lochem-Zutphen
Herontwerp Taalhuis Lochem-Zutphen 1. Doel Taalhuis Laaggeletterdheid, taalachterstand en het hebben van weinig reken- en digitale vaardigheden komen voor in alle lagen van de bevolking. Om dit effectiever
Nadere informatieStichting Lezen & Schrijven
Laaggeletterden herkennen en dan? Clarine van Ommeren Apeldoorn 18 september 2014 Initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal
Nadere informatie1. Onderwerp Regionaal educatieprogramma 2015 en aanpak Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland
In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude
Nadere informatieNederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%
Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden
Nadere informatieNota van B&W. onderwerp Volwasseneneducatie en ontwikkeling Taaihuis. Portefeuilehouder John Nederstigt
gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Portefeuilehouder John Nederstigt Collegevergadering 5jUÜ2016 inlichtingen Caroline van de Vijver-Guldenmund (023 567 4294) Registratienummer 2016.0033428
Nadere informatieWerving tbv Educatieve Trajecten. 19 juni 2013. Drenthe College
Werving tbv Educatieve Trajecten 19 juni 2013 Drenthe College Drenthe College - Middelgroot ROC met werkgebied: provincie Drenthe - Ca 650 medewerkers en 8300 studenten - 3 sectoren voor beroepsonderwijs
Nadere informatieAlleen ter besluitvorming door het College Bestuursagenda
Openbaar Onderwerp Subsidie informele taalondersteuning 2014 Programma / Programmanummer Zorg & Welzijn / 1051/ Werk & Inkomen/ 1061 B. Frings/ T. Tankir Samenvatting Met dit voorstel verlenen wij een
Nadere informatie1 h APR Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Algemene Rekenkamer De heer drs. A Visser Lange Voorhout EA DEN HAAG.
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Algemene Rekenkamer De heer drs. A Visser Lange Voorhout 8 2500 EA DEN HAAG Datum Betreft 1 h APR.2016 Reactie
Nadere informatieNederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%
Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden
Nadere informatieDoor slim samenwerken bereik je meer Workshop 13-11-2014
Door slim samenwerken bereik je meer Workshop 13-11-2014 Uw wensen en verwachtingen van de workshop Met welke partijen kan je samen werken, voorbeelden en tips Wie pakt welke rol in de aanpak van laaggeletterdheid?
Nadere informatieNotitie Laaggeletterdheid Smallingerland
Notitie Laaggeletterdheid Smallingerland 1 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 1.1 Convenant Bondgenootschap Geletterd Fryslân... 4 1.2 Tel mee met Taal... 5 1.3 Gemeentelijke inzet... 5 2. Bestaand onderzoek
Nadere informatie2 Missie, visie en doelstellingen
Plan van aanpak laaggeletterdheid 2017-2018 1 Inleiding In Nederland zijn in totaal 2,5 miljoen mensen laaggeletterd. Hiervan zijn 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar. Dat staat gelijk aan zeker
Nadere informatieWorkshop Taal Werkt! 11 september 2014
Workshop Taal Werkt! 11 september 2014 Programma Wat is laaggeletterdheid? Laaggeletterdheid binnen het bedrijfsleven Taalvrijwilligers binnen bedrijven Brainstorm Wat is laaggeletterdheid? 5 Feiten &
Nadere informatie[Typ hier] Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019
Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019 Augustus 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid en educatie 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs 2.2 Doelgroep 2.3 Formeel en non-formeel
Nadere informatie#telmeemettaal PROGRAMMA
Welkom PROGRAMMA Inleiding Tel mee met Taal Actielijn 1 Lokale netwerkaanpak/taal voor het Leven Actielijn 2 Taalakkoorden Actielijn 3 Leesbevordering/Kunst van Lezen Actielijn 5 Kennis en communicatie
Nadere informatieRegionaal Programma Volwassenen Educatie 2017
Regionaal Programma Volwassenen Educatie 2017 Stad met een hart Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Uitvoering RPE in 2016... 4 2.1 Besteding van het verplichte deel van het budget... 4 2.2 Besteding van
Nadere informatieSAMEN DIGITAAL : de opgave
SAMEN DIGITAAL : de opgave -> Bibliotheek Utrecht, Mariken van Meer Internetvaardigheden Utrechtse situatie De Utrechtse aanpak / Leven en Leren -> Stichting Digisterker, Piet Boekhoudt CBS typen internetvaardigheden
Nadere informatie(Digi-)Taalhuis Geldermalsen Een inloopcentrum voor basisvaardigheden
(Digi-)Taalhuis Geldermalsen Een inloopcentrum voor basisvaardigheden I m Lisanne van Iterson (i.s.m. Sonja Postulart - ROC Rivor) 26 november 2015, versie 1.0 l Vooraf Ongeveer 12 0 Zo van de Nederlandse
Nadere informatieDrenthe Telt mee met Taal Bondgenootschap en taalakkoord betekent ketensamenwerking Een workshop over het provinciale Bondgenootschap voor een
Drenthe Telt mee met Taal Bondgenootschap en taalakkoord betekent ketensamenwerking Een workshop over het provinciale Bondgenootschap voor een Geletterd Drenthe en het lokale bondgenootschap Hoogeveen
Nadere informatieRegionaal Educatief Plan Zuid-Kennemerland en IJmond
Regionaal Educatief Plan 2018 2019 Zuid-Kennemerland en IJmond 1. Inleiding 1.1 Update regionaal educatief plan Haarlem ontvangt vanaf 2015 als contactgemeente van de arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland
Nadere informatieDoorkiesnummer:
Tweede Kamer der Staten Generaal T.a.v. mevrouw O.C. Tellegen, Voorzitter vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Woerden, 7 juni 2018 Ons kenmerk: 2018-1380575259-813
Nadere informatieBijlage 2 bij Uitvoeringsplan Bondgenootschap Geletterdheid
Bijlage 2 bij Uitvoeringsplan Bondgenootschap Geletterdheid Ambities van de bondgenoten Wij zetten in op de aanpak van laaggeletterdheid Prestatiedocument Op 18 januari 2017 zetten de bondgenoten opnieuw
Nadere informatieRegionaal programma volwasseneneducatie 2015
Regionaal programma volwasseneneducatie 2015 Arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam April 2015 Inleiding De gemeenten in de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam hebben de voor het jaar 2015 geplande educatieve
Nadere informatieNotitie beschut werk. Aanleiding. Indicatiestelling beschut werk UWV
Notitie beschut werk Aanleiding Met de inwerkingtreding van de Participatiewet is per 1 januari 2015 de toegang tot de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) afgesloten voor nieuwe instroom en kunnen personen
Nadere informatieLaaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen
Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma
Nadere informatieDe afbouw van de verplichte winkelnering bij de roc s verloopt stapsgewijs met 25 procent per jaar:
Bijlage 1 Notitie Volwasseneneducatie: Besteding WEB middelen 2016 Inleiding Bij de bespreking van het Uitvoeringsplan Educatie 2016 in het Portefeuillehoudersoverleg Maatschappij op 25 mei 2016 heeft
Nadere informatieUitvoeringsplan
AANPAKKEN VAN LAAGGELETTERDHEID = INVESTEREN IN DE TOEKOMST GEMEENTE STEENWIJKERLAND a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Uitvoeringsplan 2014 2017 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s
Nadere informatieRegioplan inzet WEB middelen 2015 Een taalinfrastructuur met regionale partners en geschoolde vrijwilligers.
8 Regioplan inzet WEB middelen 2015 Een taalinfrastructuur met regionale partners en geschoolde vrijwilligers. Datum: 1 december 2014 1 Inleiding 1.1 Waarom dit Regioplan? Per 1 januari 2015 wijzigt de
Nadere informatieArbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal. Eindverantwoording Screening en matching vergunninghouders 2018
Arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal Eindverantwoording Screening en matching vergunninghouders 2018 Annabel Trouwborst regiocoördinator December 2018 1. Schets van de regio Arbeidsmarktregio Zuid-Holland
Nadere informatieMaatschappelijke Ontwikkeling Ingekomen stuk D6 (PA 17 april 2013) Beleidsontwikkeling. Datum uw brief
Ingekomen stuk D6 (PA 17 april 2013) Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@ nijmegen.nl Postadres Postbus 9105 6500
Nadere informatieBurgemeester en wethouders van gemeente Amersfoort, gelezen de nota (...) d.d. (...) nr. (...);
Burgemeester en wethouders van gemeente Amersfoort, gelezen de nota (...) d.d. (...) nr. (...); gelet op de Algemene wet bestuursrecht en de vigerende Algemene Subsidieverordening; SUBSIDIEREGELING VOLWASSENEN
Nadere informatieTaalakkoord Regio Zuid-Kennemerland en IJmond
Taalakkoord 2019-2021 Regio Zuid-Kennemerland en IJmond Inhoud 1. Aanleiding 3 2. Taalakkoord 2017 2018 4 3. Doelstellingen Taalakkoord 2019-2020 6 4. Samenhang met het landelijke actieprogramma Tel mee
Nadere informatieEigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière
Eigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière Projectplan Eigen Kracht - Van barrière naar carrière LEVgroep Penningstraat 55 5701 MZ Helmond Projectperiode 2013 2014 1 1 Inleiding Eigen Kracht is
Nadere informatieUitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland
Uitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland 2017-2018 Aan de landelijke BOP-enquête basisvaardigheden 18 + van de KB hebben in totaal 126 (=86%) (basis)bibliotheken deelgenomen; er waren 147
Nadere informatieNoordoostpolder. Jaarcijfers 2018
Noordoostpolder Jaarcijfers 2018 JAARCIJFERS HUIS VOOR TAAL NOP 2018 WAT IS HUIS VOOR TAAL? In Huis voor Taal komen activiteiten en expertise op het gebied van leren, ontwikkelen, het sociale- en non-formeel
Nadere informatieAanpak laaggeletterdheid in de zorg
Aanpak laaggeletterdheid in de zorg Stichting Lezen & Schrijven Initiatief: H.K.H. Prinses Laurentien Voorzitter: Marja van Bijsterveldt Visie: Door beter te leren lezen en schrijven vergroot je je kans
Nadere informatieLaaggeletterdheid en werk. SAM bijeenkomst 26 maart 2019
Laaggeletterdheid en werk SAM bijeenkomst 26 maart 2019 NETWERKBIJEENKOMST 26 MAART 2019 Film https://www.youtube.com/watch?v=60 bkghlcprc Theorie Wat is het precies, laaggeletterdheid? Laaggeletterdheid:
Nadere informatieVolwasseneneducatie en bestrijding laaggeletterdheid in Holland Rijnland
Volwasseneneducatie en bestrijding laaggeletterdheid in Holland Rijnland 2015 2019 Evaluatie, knelpunten en aandachtspunten voor toekomstig beleid Inleiding Op 1 oktober 2015 heeft de Leidse gemeenteraad
Nadere informatieAmbitie- en actieplan Financieel Netwerk Rijswijk
Ambitie- en actieplan Financieel Netwerk Rijswijk 2018-2020 Rijswijk, juni 2018 Rochelle Heerema, kwartiermaker Situatie Ondanks allerlei inspanningen van overheid en maatschappelijke organisaties groeit
Nadere informatieWIJ BEGRIJPEN ELKAAR!
WIJ BEGRIJPEN ELKAAR! IEMAND AAN DE LIJN TAALMAATJES EENVOUDIG TAALPANEL A B C MAKKELIJKER MET ELKAAR IN GESPREK SPEERPUNTEN BETER LEREN LEZEN EN SCHRIJVEN AANBOD KLASSIKAAL TAALSPREEKUUR OP DE WERKVLOER
Nadere informatieB&W Vergadering. B&W Vergadering 23 augustus 2016
2.1.7 Volwasseneneducatie 2016-2017 1 Dossier 735 voorblad.pdf B&W Vergadering Dossiernummer 735 Vertrouwelijk Nee Vergaderdatum 23 augustus 2016 Agendapunt 2.1.7 Omschrijving Volwasseneneducatie 2016-2017
Nadere informatieEen dekkend taalnetwerk in Utrecht TIP en TOP. Congres Taal voor het Leven 30 oktober 2013
Een dekkend taalnetwerk in Utrecht TIP en TOP Congres Taal voor het Leven 30 oktober 2013 Even voorstellen Marga Tubbing, taalregisseur regio Utrecht marga@lezenenschrijven.nl 06-44349008 Lineke Maat,
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers. Aanbod ISKB taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod ISKB taalcoaching 25 jaar ISKB Taal en meer In 2011 vierde de ISKB met vrijwilligers, cursisten en leerlingen haar 25 jarig bestaan. We hebben een niet meer weg te
Nadere informatieWEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie
WEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie Regio Noord- Limburg Ten behoeve van periode 2018-2019 De 7 samenwerkende gemeenten in de regio Noord-Limburg, juli 2017 RPE Noord-Limburg 2018-2019 versie
Nadere informatieNotitie Taal en Toekomst 2019
Notitie Taal en Toekomst 2019 Inhoudsopgave Inleiding 2 Landelijk beleid 2 Regionaal beleid 2 Conclusies beleid en realisatie tot nu toe 3 Beleidsambities voor 2019 4 Advies verdeling WEB-middelen 2019
Nadere informatieHet afbeeldingonderdeel met relatie-id rid4 is niet aangetroffen in het bestand. Armoede, schulden en laaggeletterdheid
Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid4 is niet aangetroffen in het bestand. Armoede, schulden en laaggeletterdheid Anna van den Boogaard 2 november 2017 Voorstellen Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid.
Nadere informatieRegionaal Educatieprogramma. Arbeidsmarktregio Holland Rijnland
Regionaal Educatieprogramma Arbeidsmarktregio Holland Rijnland 2015 en aanpak 2016 1 Inleiding en Leeswijzer Aanleiding Op 1 januari 2015 is de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) gewijzigd. Dit heeft
Nadere informatieMenukaart voor lokale verki ezingsprogramma's gemeenteraad 2018 ór"" rt*, r"*so
ór"" rt*, r@f %n r"*so Menukaart voor lokale verki ezingsprogramma's gemeenteraad 2018 Versie 15 juni Laaggeletterdheid in Nederland 2,5 miljoen mensen in Nederland hebben grote moeite met lezen, schrijven
Nadere informatieadres» Spoorlaan 444 «5038 CH Tilburg post «Postbus 3078-5003 DB Tilburg tel «013 583 99 99
Gemeente Krimpen aan den IJssel T.a.v. mevr. Noe Postbus 200 2920 AE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL datum kenmerk onderwerp 8 april 2015 15181-LB/LvI Offerte Taalcoaching 2015 Geachte mevrouw Noe, Hierbij sturen
Nadere informatieHet non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen
Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen Programma s laagdrempelig Voor veel laaggeletterden is leren en het volgen van formeel of non-formeel onderwijs allerminst een vanzelfsprekend. Zaken
Nadere informatiePlan van Aanpak Laaggeletterdheid
Plan van Aanpak Laaggeletterdheid 2016 2018 1 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Wat er al is gebeurd... 6 3. Naar een duurzame infrastructuur... 7 3.1 Bestuurlijk Netwerk Geletterd Smallingerland...
Nadere informatieAlleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Inzet educatiemiddelen 2017.
Openbaar Onderwerp Inzet educatiemiddelen 2017 Programma Onderwijs Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting De gemeente Nijmegen maakt, op grond van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB), afspraken
Nadere informatieMonitor actieprogramma Tel mee met Taal
Monitor actieprogramma Tel mee met Taal 2016-2018 Tussenrapportage 2017 Opdrachtgever: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Rotterdam, 6 November 2017 Monitor actieprogramma Tel mee met Taal
Nadere informatieAlleen ter besluitvorming door het College. Collegevoorstel Openbaar
Openbaar Onderwerp Subsidieverlening project School's cool en Coachproject Nijmegen 2014 tot en met 2016 Programma / Programmanummer Onderwijs / 1073 BW-nummer Portefeuillehouder H. Beerten Samenvatting
Nadere informatieTAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg. Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014
TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014 Dit weet u na deze presentatie Taal: ons een zorg? 1. Laaggeletterdheid in de zorg
Nadere informatieY. Koster, P. van de Burgt, J. de Boer, H. Steijn, E. van Andel
VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Van: E. van Andel Tel nr: 06-20094731 Nummer: 17A.00035 Datum: 12 januari 2017 Team: Sociaal beleid Tekenstukken: Nee Bijlagen: 2 Afschrift aan: N.a.v. (evt. briefnrs.):
Nadere informatieMemo. Aan u wordt gevraagd:
Memo Aan : PHO Economie en Werkgelegenheid FoodValley Van : ambtelijke werkgroep volwasseneneducatie Datum : 24 november 2014 Onderwerp : Regionale inzet Volwasseneneducatie 2015 Aanleiding Rond de zomer
Nadere informatie1 Is het college bekend met het uitgebrachte rapport van de Algemene Rekenkamer? Zo ja, wat vindt het College hiervan?
CDA - Fractie Krimpen aan den IJssel p/a P.J. Moerland Vijfkamp 45 2924 VP KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Datum: 31/10/2016 Zaaknummer: ZK16005053 Afdeling: Samenleving Contactpersoon: M.I. Noe Uw brief van: 14-09-2016
Nadere informatieStartnotitie. Voorstelnummer RV/16/00658. Startnotitie leesstimulering en laaggeletterdheid
Datum vergadering gemeenteraad 5 april 2016 Voorstelnummer RV/16/00658 Agendapunt 8 Voorstel ingebracht door Portefeuillehouder Begrotingsprogramma Beheerproduct Onderwerp J.G. Marringa S. van Alfen Samenlevingszaken
Nadere informatie