Laaggeletterdheid & Armoede:

Transcriptie

1 Laaggeletterdheid & Armoede: Zijn er kansen voor de toekomst? Maurice de Greef Vrije Universiteit Brussel

2 Belang van bijhouden van kennis voor je eigen financiën Volwassenenleren.nl

3 Armoede in Nederland Ø In 2014 (Hoff & Wildeboer Schut, 2016): Ø 1.2 miljoen (7.6%) onder grens niet veel maar toereikend (sociale participatie) Ø (5.1%) onder grens basisbehoeften Ø mensen langdurig arm (Wildeboer Schut & Hoff, 2016)

4 Hebben laaggeletterden eerder schulden? Ø Mensen die moeite hebben met lezen / rekenen oververtegenwoordigd bij schuldenaren schuldhulpverlening (Madern, Jungmann & Van Geuns, 2016) Ø Schuldenaren met lage score lees- en rekentest (Madern, Jungmann & Van Geuns, 2016): Ø Vaker overtuiging schulden hebben = normaal Ø Minder bereid concessies in uitgaven te doen Ø Omgeving weten niet van hun financiële problemen

5 Waar missen we de aansluiting met financiële vaardigheden?

6 Zijn we financieel vaardig? 1. Hoe goed kunnen we persoonlijke en financiële gerelateerde informatie gebruiken (Huston, 2010)? 2. Is er een combinatie van bewustzijn, kennis, vaardigheden, houding en gedragingen voor financiële keuzes en welbevinden (Atkinson & Messy, 2011)? 3. Is er een vermogen om kennis en vaardigheden te gebruiken om effectief om te kunnen gaan met financiële bronnen voor levenslang financieel welzijn (President Advisory Council on Financial Literacy, 2009)? 4. Is er een vermogen om effectief met geld om te gaan vanuit persoonlijke behoeften (Bowen & Rizk, 2015)?

7 1. Schulden Gebieden van financiële geletterdheid (Schuhen & Schürkmann, 2014) 2. Ontwikkelen van welvaart 3. Verzekeringen en belastingen 4. Transacties met geld 5. Beleid en beheer van geld

8 Onvoldoende financiële vaardigheden: wie? Ø Volgens Rooij et al. (2011) heeft 40% van mensen voldoende basale financiële vaardigheden Ø Welke groepen (Almenberg & Säve-Söderbergh, 2011; Arrondel et al. 2013; Boisclair et al., 2015)? % % van de jongeren % % van de ouderen % % van de vrouwen % van de minderheden % % van de laagopgeleiden

9 Wat doen mensen met onvoldoende financiële vaardigheden? Ø Hypotheek niet herfinancieren (Agarwal et al., 2006) Ø Rekeningen op een creditcard langer laten uitstaan (Gartner & Todd, 2005) Ø Transacties met hogere kosten afsluiten Ø Eigen schuldenpositie niet goed kunnen beoordelen (Lusardi & Tufano, 2015)

10 Impact leertrajecten

11 Impact leertrajecten levensdomeinen Percentage cursisten met toename in sociale inclusie voor pilotprogramma Taal voor het Leven van Stichting Lezen & Schrijven Sociale inclusie variabele Trajecten TVHL 2014 Nationale Taalvaardigheden 71 Digitale Vaardigheden 66 Assertiviteit 66 Arbeids- en opvoedingsvaard. 48 Ontmoeten & ondernemen 58 Natuur- en sportactiviteiten 57 Afname sociaal isolement 51 Fysieke gezondheid 39 Psychische gezondheid 53 Betaalde baan 21 Vrijwilligerswerk 28 Stage 26 Op zoek naar baan 36 Betaalde baan met begeleiding 28 Landelijk onderzoek 2012 EDAMonderzoek België EDAM onderzoek Italië * - * - * - * - * - * 20 - * - * 21 - * - * 7 - * - * 20 - * - * 14 - * - *

12 Impact leertrajecten op financiële vaardigheden De Greef, Segers & Verté (2012) tonen aan, dat als neveneffect van trajecten basisvaardigheden, taaltrajecten en trajecten digitale vaardigheden 23.9% van de deelnemers ervaart zijn of haar eigen financiën beter te kunnen beheren.

13 Aanleren van financiële vaardigheiden gaat met ups en downs Volwassenenleren.nl

14 Hoe ziet dat leertraject er dan uit? Situationeel

15 Ruimte aan verbeelding voor organisatie leertrajecten Volwassenenleren.nl

16 Realisatie door samenwerking organisatievormen van leren Informele educatie (Aanpassing van L + L + W) Non- formele educatie (Toepassing en oefening van L + L + W) Formele educatie (L + L +W)

17 Andere vormgeving van traject ü Minder vasthouden aan strikt onderscheid: ü Intake ü Voor- en nazorg ü Trajectbegeleiding Oriëntatie Kern Implementatie

18 Investeren in leren voor laaggeletterden geeft nieuwe kansen Volwassenenleren.nl