TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg. Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg. Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014"

Transcriptie

1 TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014

2 Dit weet u na deze presentatie Taal: ons een zorg? 1. Laaggeletterdheid in de zorg Feiten & cijfers 2. Wat doet de Stichting Lezen & Schrijven 3. Wat kunt u doen?

3 1. Wat is laaggeletterdheid? Iemand is laaggeletterd of functioneel analfabeet als hij of zij niet in staat is gedrukte of geschreven informatie te gebruiken om optimaal te kunnen functioneren in de samenleving. analfabeet

4 Vraag Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,3 miljoen C. 1,8 miljoen

5 Vraag Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,3 miljoen C. 1,8 miljoen Bron: PIAAC 2013

6 Vraag Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst? A. 23% B. 52% C. 65%

7 Vraag Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst? A. 23% B. 52% C. 65% Bron: PIAAC 2013

8 Laaggeletterdheid: feiten en cijfers 1,3 miljoen volwassenen zijn laaggeletterd 1 op de 5 tussen de 55 en 65 jaar 12% van de volwassen bevolking 65% is autochtoon 42% diploma lager onderwijs 38% vmbo- of mbo1-diploma 9% mbo 2,3 of 4-diploma Bron: PIAAC 2013

9 Kosten m iljoen laaggeletterdheid Meer ziekenhuisopname & meer huisartsenbezoek door medicatie/keuzes Minder gebruik van preventie & toegang tot gezondheidsinformatie Bron: PWC, 2013 Belast ing m ln. Uit keringen 7 6 m ln. W erkloosheid 2 6 m ln. Zorg m ln. Product ivit eit m ln.

10 Opbrengsten als alle laaggetterden een taalcursus zouden volgen Bron: SEO, 2013

11 Geletterdheid op de werkvloer 57% van de laaggeletterden werkt Ook onder zorgpersoneel komt laaggeletterdheid voor Van de werknemers in de zorg- en welzijnssector is 8% laaggeletterd Bron: PIAAC (2013)

12 Laaggeletterdheid in de praktijk

13 2. Wat doet Stichting Lezen & Schrijven? Stichting Lezen & Schrijven is opgericht om één doel te dienen: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange termijn.

14 3-fasenaanpak 1. Bewustwording: kennis over laaggeletterdheid 2. Actie: lees- en schrijfcursussen voor laaggeletterden 3. Kwaliteit & borging: zorgt voor structurele vermindering van laaggeletterden Kwaliteit implementatie Actie Intentie Bewustwording

15 Activiteiten van Stichting L&S Lobby Onderzoek Materialen

16 Voorbeelden zorg Wie gingen u voor? Praktijkvoorbeelden

17 Voorbeeld herkennen & doorverwijzen

18 Voorbeeld taalspreekuur OLVG & Flevoziekenhuis

19 Voorbeeld Taal maakt gezonder Eerstelijnszorgverleners Campagne Onderzoek Masterclass Meer informatie:

20 3. Wat kunt u doen? Herkennen & doorverwijzen Aan de slag als taalvrijwilliger Meehelpen aan project of aanpak vanuit werk of omgeving. 3x actie!

21 Herkennen & doorverwijzen 1. Herkennen 2. Controleren (Taalmeter) 3. Bespreken 4. Verwijs door (Taalzoeker)

22 1. Herkennen Spreken en begrijpen Lezen Schrijven Je hebt een vermoeden!

23 2. Controleren Adres/afspraak/oefeningen laten opschrijven Vragenlijst laten invullen Wilt u de informatie op papier of zal ik het vertellen? Korte test via

24 3. Bespreken Sluit aan bij beleving Hoe krijg je het voor elkaar? Is het een geheim? Normaliseer het probleem 1 op de 9 mensen heeft moeite met lezen of schrijven Wees niet bang en wees open Wees voorbereid (zie stap 4)

25 4. Pak door & verwijs door Bellijn lezen en schrijven: Zelfstandig oefenen 2. Met een taalvrijwilliger Een cursus bij taalaanbieder ROC Zadkine

26 Taalvrijwilligers Rollen Training Materialen 26

27 Rollen taalvrijwilligers Voorbeelden: Taalsupporter Voorlezer Taalmaatje Taalcoach Taaltrainer Taalbaliemedewerker 27

28 Training Taalvrijwilliger 1e bijeenkomst Achtergrond doelgroep Rol als vrijwilliger Leerstijlen, didactiek 2e Bijeenkomst Spreken en luisteren 3 niveaus Do s /don ts Materialen Feedback geven 3e bijeenkomst Lezen /proces NT1 / NT2 3 niveaus Do s /don ts Materialen Feedback geven 4e Bijeenkomst Schrijven /proces NT1 / NT2 3 niveaus Do s /don ts Materialen Feedback geven 28

29 Materialen startpakket

30 Project of aanpak vanuit werk of omgeving Wat zou kunnen doen vanuit uw werk of eigen omgeving? Wie wil al gelijk starten?

31 Contact Mail: Michiel Sträter

32 Op de hoogte blijven? Stichting Lezen en Schrijven Stichting Lezen & Schrijven lezenenschrijven

Stichting Lezen & Schrijven

Stichting Lezen & Schrijven Laaggeletterden herkennen en dan? Clarine van Ommeren Apeldoorn 18 september 2014 Initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange

Nadere informatie

Workshop Taal Werkt! 11 september 2014

Workshop Taal Werkt! 11 september 2014 Workshop Taal Werkt! 11 september 2014 Programma Wat is laaggeletterdheid? Laaggeletterdheid binnen het bedrijfsleven Taalvrijwilligers binnen bedrijven Brainstorm Wat is laaggeletterdheid? 5 Feiten &

Nadere informatie

Wat is laaggeletterdheid? Stichting Lezen & Schrijven

Wat is laaggeletterdheid? Stichting Lezen & Schrijven Programma 1. 2. 3. 4. 5. 6. Laaggeletterdheid aanpakken in de zorg Introductie Feiten & cijfers laaggeletterdheid Relatie geletterdheid & gezondheid Aanpak laaggeletterdheid Vragen? Slot (20 min) (20 min)

Nadere informatie

Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team

Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team Stichting Lezen & Schrijven Michiel Sträter Jaarcongres Management Kinderopvang 22-04-2014 Kennismaken - Leidinggevende - Beleidsmedewerker

Nadere informatie

Projectplan. Aanpak laaggeletterdheid bij patienten en/of medewerkers. [Naam organisatie] [auteur] [datum] Werken aan taal heeft veel voordelen

Projectplan. Aanpak laaggeletterdheid bij patienten en/of medewerkers. [Naam organisatie] [auteur] [datum] Werken aan taal heeft veel voordelen Projectplan Aanpak laaggeletterdheid bij patienten en/of medewerkers [Naam organisatie] [auteur] [datum] Werken aan taal heeft veel voordelen [Naam organisatie] vindt het belangrijk om alert te zijn op

Nadere informatie

Laaggeletterdheid: voorkomen en bestrijden Herkennen & doorverwijzen. 17 mei 2018, UCK, Johan Stets en Mariet Hattink

Laaggeletterdheid: voorkomen en bestrijden Herkennen & doorverwijzen. 17 mei 2018, UCK, Johan Stets en Mariet Hattink Laaggeletterdheid: voorkomen en bestrijden Herkennen & doorverwijzen 17 mei 2018, UCK, Johan Stets en Mariet Hattink Programma Wat is laaggeletterdheid? In gesprek met een Taalambassadeur Herkennen van

Nadere informatie

Leidersdag SchuldHulpMaatje, 8 juni 2017 Laaggeletterdheid en financiële problemen

Leidersdag SchuldHulpMaatje, 8 juni 2017 Laaggeletterdheid en financiële problemen Leidersdag SchuldHulpMaatje, 8 juni 2017 Laaggeletterdheid en financiële problemen Doelen Wat is laaggeletterdheid? Maak kennis met Johan Wat is de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede? Wat kan

Nadere informatie

Stappenplan. Aanpak laaggeletterdheid bij patiënten

Stappenplan. Aanpak laaggeletterdheid bij patiënten Stappenplan Aanpak laaggeletterdheid bij patiënten Werken aan taal is werken aan gezondheid Leidraad in 5 stappen De vijf stappen in dit boekje bieden u een leidraad om binnen uw organisatie of praktijk

Nadere informatie

Pilotproject Lezen & Schrijven in de Opvang

Pilotproject Lezen & Schrijven in de Opvang Pilotproject Lezen & Schrijven in de Opvang Congres Taal voor het Leven 30-10-2013 Marleen van der Kolk (Federatie Opvang) Christine Clement (Stichting Lezen & Schrijven) Programma Voorstellen Taal voor

Nadere informatie

Aanpak van laaggeletterdheid. Jelle Vennik, Stichting Lezen & Schrijven

Aanpak van laaggeletterdheid. Jelle Vennik, Stichting Lezen & Schrijven Aanpak van laaggeletterdheid Jelle Vennik, Stichting Lezen & Schrijven Voorstellen Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. Agenderen. Ondersteuningsprogramma voor lokale samenwerking ter bevordering

Nadere informatie

Hierbij delen wij u mee dat op donderdag 13 februari het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen is opgericht.

Hierbij delen wij u mee dat op donderdag 13 februari het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen is opgericht. Maatschappelijke Ingekomen stuk D1 (PA 12 maart 2014) Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail

Nadere informatie

Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo

Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo Voor de lessen Nederlands, PSO en LOB. Verlegen om woorden is een pakket met tips en handvatten om een ouderbijeenkomst te organiseren over ouderbetrokkenheid en

Nadere informatie

Stichting Lezen & Schrijven. Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven

Stichting Lezen & Schrijven. Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven Stichting Lezen & Schrijven Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven Educatie Werkt!, Amsterdam 30 september 2011 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief

Nadere informatie

Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen

Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen Programma s laagdrempelig Voor veel laaggeletterden is leren en het volgen van formeel of non-formeel onderwijs allerminst een vanzelfsprekend. Zaken

Nadere informatie

Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen

Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma

Nadere informatie

Welkom bij het VCA Examen

Welkom bij het VCA Examen Welkom bij het VCA Examen Je hebt 2 minuten per vraag stilte tijdens het Examen vereist Vraag 1 Wat is van invloed op het letsel als gevolg van stroomdoorgang door het menselijk lichaam? A. De weg die

Nadere informatie

Aandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven

Aandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Aandacht voor laaggeletterde ouders Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen

Nadere informatie

Gezondheid en laaggeletterdheid

Gezondheid en laaggeletterdheid Gezondheid en laaggeletterdheid Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Gezonde Wijken - Tympaan - Dinsdag 11 november 2015 Stichting Lezen & Schrijven Initiatief: H.K.H. Prinses Laurentien Voorzitter:

Nadere informatie

Stappenplan laaggeletterdheid op de werkvloer

Stappenplan laaggeletterdheid op de werkvloer 1 Stappenplan laaggeletterdheid op de werkvloer 2 3 4 5 Den Haag, 3 september 2012 Geachte heer/mevrouw, Voor u ligt een boekje met tips en informatie over de aanpak van laaggeletterdheid op de werkvloer.

Nadere informatie

Deze afspraken zijn concreet uitgewerkt in het uitvoeringsplan aanpak laaggeletterdheid

Deze afspraken zijn concreet uitgewerkt in het uitvoeringsplan aanpak laaggeletterdheid Tussenrapportage cofinanciering Projecten Taalhuizen 2017-2019 Inleiding Begin 2017 heeft het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland cofinanciering toegekend aan de vijf taalhuizen in de regio. In bijlage

Nadere informatie

Digitale grenzen en mogelijkheden van laaggeletterden en laagopgeleiden

Digitale grenzen en mogelijkheden van laaggeletterden en laagopgeleiden Digitale grenzen en mogelijkheden van laaggeletterden en laagopgeleiden Presentatie voor We leren altijd!, 10 jaar ETV.nl 5 maart 2014 Willem Houtkoop (willem.houtkoop@ecbo.nl Waar hebben we het over Verschillende

Nadere informatie

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute

Nadere informatie

Aanpak laaggeletterdheid in de zorg

Aanpak laaggeletterdheid in de zorg Aanpak laaggeletterdheid in de zorg Stichting Lezen & Schrijven Initiatief: H.K.H. Prinses Laurentien Voorzitter: Marja van Bijsterveldt Visie: Door beter te leren lezen en schrijven vergroot je je kans

Nadere informatie

Balans opmaken: Resultaten Taal voor het Leven eerste jaar

Balans opmaken: Resultaten Taal voor het Leven eerste jaar Balans opmaken: Resultaten Taal voor het Leven eerste jaar De Lage Landen Drs. Rita van Dijk & Prof. Dr. Maurice de Greef De kracht van taal http://www.youtube.com/watch?v=z06cbr1ox3a Opbrengsten taaltrajecten

Nadere informatie

Terugkombijeenkomst Taalhuizen 23 sept 2014

Terugkombijeenkomst Taalhuizen 23 sept 2014 Terugkombijeenkomst Taalhuizen 23 sept 2014 Programma Opening Tussentijdse resultaten - tools - workshop - communicatiematerialen vanuit L&S Uitwisseling ervaringen Afsluiting en evt vervolgafspraken Tussentijdse

Nadere informatie

De patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken?

De patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken? De patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken? Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Maastricht University Vakgroep Huisartsgeneeskunde,

Nadere informatie

WELKOM 26 maart 2015

WELKOM 26 maart 2015 WELKOM 26 maart 2015 Partners LeerWerkLoket PROGRAMMA Pitstop Harry Nuys Selle van der Woude Peter Haledo Gerda Welleman Projectleider LeerWerkLoket Rijnmond, Verandering van smaak.. Zelfstandig onderzoeker

Nadere informatie

Stappenplan. Aanpak laaggeletterdheid bij medewerkers

Stappenplan. Aanpak laaggeletterdheid bij medewerkers Stappenplan Aanpak laaggeletterdheid bij medewerkers Werken aan taal is werken aan een toekomst Jenny is 24 en werkt, na haar mbo-opleiding, al een paar jaar als pedagogisch medewerker bij een peuterspeelzaal.

Nadere informatie

Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid4 is niet aangetroffen in het bestand. Armoede, schulden en laaggeletterdheid

Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid4 is niet aangetroffen in het bestand. Armoede, schulden en laaggeletterdheid Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid4 is niet aangetroffen in het bestand. Armoede, schulden en laaggeletterdheid Anna van den Boogaard 2 november 2017 Voorstellen Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid.

Nadere informatie

Humanitas Noord-Kennemerland

Humanitas Noord-Kennemerland Humanitas Noord-Kennemerland Maria Sabel - Stichting Lezen & Schrijven Mariëlle Harte - Taalhuis Alkmaar Ton Grooteman Stichting ABC (13 maart) Wibo Martina - Stichting ABC (22 maart) Het verhaal van Jos

Nadere informatie

Historiek Basiseducatie

Historiek Basiseducatie Overzicht workshop 1. Werking Open-School / Centrum voor Basiseducatie 2.Laaggeletterdheid 3. Hoe doorverwijzen / ermee rekening houden in de eigen praktijk? 4. Eenvoudig taalgebruik Historiek Basiseducatie

Nadere informatie

Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement. Ruim denken - 21 november 2016

Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement. Ruim denken - 21 november 2016 Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement Ruim denken - 21 november 2016 Vraag: Wat is laaggeletterdheid? Wat kunnen laaggeletterde mensen wel of niet lezen/schrijven? A. Niets B. Maximaal

Nadere informatie

Verlegen om woorden Handleiding ouderbijeenkomst

Verlegen om woorden Handleiding ouderbijeenkomst Verlegen om woorden Handleiding ouderbijeenkomst Tips voor het organiseren van een bijeenkomst over ouderbetrokkenheid en het belang van taal. Verlegen om woorden is een pakket met tips en handvatten om

Nadere informatie

Convenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen

Convenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Convenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen Programma / Programmanummer Onderwijs / 1073 BW-nummer Portefeuillehouder H. Beerten Samenvatting Laaggeletterdheid

Nadere informatie

LES 2 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Herkennen van laaggeletterdheid en doorverwijzen

LES 2 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Herkennen van laaggeletterdheid en doorverwijzen LES 2 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID Herkennen van laaggeletterdheid en doorverwijzen Laaggeletterdheid Terugblik les 1 wat is laaggeletterdheid en wat betekent laaggeletterdheid bij ouders voor de kinderen?

Nadere informatie

De bibliotheek draagt actief bij aan preventie en participatie!

De bibliotheek draagt actief bij aan preventie en participatie! De bibliotheek draagt actief bij aan preventie en participatie! 2 Wat speelt er? 3 De drie decentralisaties en de kanteling in het sociaal domein Willen we echt een inclusieve samenleving bouwen waar iedereen,

Nadere informatie

op een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer

op een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer op een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer stellen: geef ik iedereen een gelijke kans of staan er misschien onbewust vooroordelen in de weg? Ook in Den Haag worden kansen gemist, waardoor bijvoorbeeld

Nadere informatie

Laaggeletterdheid en werk. SAM bijeenkomst 26 maart 2019

Laaggeletterdheid en werk. SAM bijeenkomst 26 maart 2019 Laaggeletterdheid en werk SAM bijeenkomst 26 maart 2019 NETWERKBIJEENKOMST 26 MAART 2019 Film https://www.youtube.com/watch?v=60 bkghlcprc Theorie Wat is het precies, laaggeletterdheid? Laaggeletterdheid:

Nadere informatie

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35% Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden

Nadere informatie

Landelijke dag basisvaardigheden Bijeenkomst Schulden en laaggeletterdheid', 8 november 2018 Sita Goedendorp, Joelle van Kommer, Mariet Hattink

Landelijke dag basisvaardigheden Bijeenkomst Schulden en laaggeletterdheid', 8 november 2018 Sita Goedendorp, Joelle van Kommer, Mariet Hattink Landelijke dag basisvaardigheden Bijeenkomst Schulden en laaggeletterdheid', 8 november 2018 Sita Goedendorp, Joelle van Kommer, Mariet Hattink Programma Wat is laaggeletterdheid? Wat is de relatie tussen

Nadere informatie

Taal voor het leven jaar ervaring in de regio's

Taal voor het leven jaar ervaring in de regio's Legenda 0800 nummer Inzet taalambassadeurs (regionale) campagne Website Herkennen bij balie, door arts etc Gezinsaanpak via school Laaggeletterdheid in de opvang Taal voor Thuis: methodiek taalstimulering

Nadere informatie

Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie

Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie Ina den Hollander Weert, 19 mei 2011 Kenniscirkel Leven Lang Leren Brabantse en Limburgse bibliotheken Wat is laaggeletterdheid?

Nadere informatie

Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018

Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018 Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018 Doel Informele taalondersteuning bieden aan alle inwoners van Hengelo met een taalachterstand om zo de Nederlandse taal te bevorderen. Doelgroep Alle inwoners van

Nadere informatie

Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma Tel Mee Met Taal

Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma Tel Mee Met Taal Khadija Bentaher 8 december 2016 Programma Wie zijn wij? Laaggeletterdheid - Definitie - Feiten en cijfers Geletterdheid en gezondheid Geletterdheid en armoede Geletterdheid en vrouwen Dialoog 2 Wie zijn

Nadere informatie

Gezondheidsvaardig in de Peel. 20 februari 2017 Majorie de Been Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Alliantie gezondheidsvaardigheden

Gezondheidsvaardig in de Peel. 20 februari 2017 Majorie de Been Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Alliantie gezondheidsvaardigheden Gezondheidsvaardig in de Peel 20 februari 2017 Majorie de Been Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Alliantie gezondheidsvaardigheden John Cleese legt uit: Brain https://www.youtube.com/watch?v=dxqavrj8liq

Nadere informatie

Voor informatie en aanmeldingen kan er contact worden opgenomen de Taalhuiscoördinator(en) van het Alfa-college.

Voor informatie en aanmeldingen kan er contact worden opgenomen de Taalhuiscoördinator(en) van het Alfa-college. 1 november 2017 april 2018: - Opzet en voortgang van het project, aantal te betrekken en betrokken partners, aantal te bereiken en bereikte inwoners, bereikte doelen in het kader van participatie van inwoners

Nadere informatie

Laaggeletterdheid in de zorg. José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden

Laaggeletterdheid in de zorg. José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden Laaggeletterdheid in de zorg José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden Programma Feiten en cijfers Taalambassadeur aan het woord Herkennen laaggeletterdheid Eenvoudig communiceren

Nadere informatie

Zorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april Hester van Bommel en Marjan Mensinga

Zorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april Hester van Bommel en Marjan Mensinga Zorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april 2017 Hester van Bommel en Marjan Mensinga Scoor jezelf Hoe scoor je op dit moment je eigen kennis en vaardigheden

Nadere informatie

VIME NT1 Werkveld NT1: begrippen en verantwoording

VIME NT1 Werkveld NT1: begrippen en verantwoording VIME NT1 Werkveld NT1: begrippen en verantwoording december 2018 Werkveld NT1: verantwoording en begrippen Vooraf Als we willen bepalen hoe vrijwilligers ingezet kunnen worden in volwasseneneducatie voor

Nadere informatie

PIAAC: Kernvaardigheden voor Werk en Leven Resultaten van de Nederlandse survey Willem Houtkoop

PIAAC: Kernvaardigheden voor Werk en Leven Resultaten van de Nederlandse survey Willem Houtkoop PIAAC: Kernvaardigheden voor Werk en Leven Resultaten van de Nederlandse survey 2012 Willem Houtkoop Opzet Achtergrond bij PIAAC Prestaties van NL internationaal vergeleken Laaggeletterdheid in Nederland

Nadere informatie

Datum: Adviserend. Datum: Informerend

Datum: Adviserend. Datum: Informerend Oplegvel 1. Onderwerp Voortzetting bondgenootschap Geletterdheid 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Basistaak Efficiencytaak Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal

Nadere informatie

Sectorgids Educatie OnderwijsBoulevard 2015-2016

Sectorgids Educatie OnderwijsBoulevard 2015-2016 : specialisten in maatwerk Sectorgids Educatie 2015-2016 Sector Educatie - 2 Inhoudsopgave pagina Inleiding 1 BasisEducatie in de 2 Nederlands als tweede Taal (NT2) en inburgering in de 3 4 6 3 MBO opleidingen

Nadere informatie

Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven

Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Dinsdag 30 oktober 2012 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses

Nadere informatie

Pilotproject Taal voor Thuis

Pilotproject Taal voor Thuis Pilotproject Taal voor Thuis Onderdeel van proefprogramma Taal voor het Leven Congres Taal voor het Leven 30-10-2013 Gerda Welleman Cleo Dieteren 30-10-2013 Pilotproject Taal voor Thuis 1 Voorstellen Gerda

Nadere informatie

Actieplan Laaggeletterdheid 2017 en verder

Actieplan Laaggeletterdheid 2017 en verder Actieplan Laaggeletterdheid 2017 en verder Plan om laaggeletterdheid te signaleren, terug te dringen en te voorkomen in de gemeente Coevorden Drenthe College, Bibliotheek Coevorden, Brede School SOM, Maatschappelijk

Nadere informatie

Het Begint met Taal. & Taal doet meer. Sylvia de Groot Heupner Mariëlle van Rooij Florence Monbredau

Het Begint met Taal. & Taal doet meer. Sylvia de Groot Heupner Mariëlle van Rooij Florence Monbredau Het Begint met Taal & Taal doet meer Sylvia de Groot Heupner Mariëlle van Rooij Florence Monbredau Welkom en kennismaking Wat betekent gezondheid voor jullie? https://www.youtube.com/watch?v=wzkw2hq2fks

Nadere informatie

Taal maakt gezonder Aanpak van laaggeletterdheid in de zorg. Marieke Wiebing, Stichting Lezen & Schrijven

Taal maakt gezonder Aanpak van laaggeletterdheid in de zorg. Marieke Wiebing, Stichting Lezen & Schrijven Taal maakt gezonder Aanpak van laaggeletterdheid in de zorg Marieke Wiebing, Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven Initiatief: H.K.H. Prinses Laurentien Voorzitter: Marja van Bijsterveldt

Nadere informatie

Het verhaal van de Actielessen

Het verhaal van de Actielessen http://www.edusom.nl Het verhaal van de Actielessen In de Actielessen ontmoeten acht mensen elkaar. Ze kennen elkaar van een taalcursus. 1. Overal kun je de taal leren In de eerste Actieles ontmoeten Mounir

Nadere informatie

Stappenplan. Aanpak laaggeletterdheid bij ouders

Stappenplan. Aanpak laaggeletterdheid bij ouders Stappenplan Aanpak laaggeletterdheid bij ouders Werken aan taal is werken aan een toekomst Sabia is 28 en moeder van de 3-jarige Jasmina. Jasmina heeft last van overgewicht en krijgt voedingsadvies bij

Nadere informatie

(Digi-)Taalhuis Geldermalsen Een inloopcentrum voor basisvaardigheden

(Digi-)Taalhuis Geldermalsen Een inloopcentrum voor basisvaardigheden (Digi-)Taalhuis Geldermalsen Een inloopcentrum voor basisvaardigheden I m Lisanne van Iterson (i.s.m. Sonja Postulart - ROC Rivor) 26 november 2015, versie 1.0 l Vooraf Ongeveer 12 0 Zo van de Nederlandse

Nadere informatie

Stappenplan. Taal Werkt. Leidraad voor verbetering taalvaardigheid in 5 stappen

Stappenplan. Taal Werkt. Leidraad voor verbetering taalvaardigheid in 5 stappen Stappenplan Taal Werkt Leidraad voor verbetering taalvaardigheid in 5 stappen Stappenplan Taal Werkt Zet laaggeletterheid op de agenda Beter lezen en schrijven is pure winst 1 op de 10 mensen in Nederland

Nadere informatie

Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek. Inhoud. Gezondheidsvaardigheden. Laaggeletterdheid Wat is het Herkenning Communicatie

Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek. Inhoud. Gezondheidsvaardigheden. Laaggeletterdheid Wat is het Herkenning Communicatie Inhoud Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek Platformdag 2016: Cliëntgericht communiceren dr. Gudule Boland programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Gezondheidsvaardigheden

Nadere informatie

Door slim samenwerken bereik je meer Workshop 13-11-2014

Door slim samenwerken bereik je meer Workshop 13-11-2014 Door slim samenwerken bereik je meer Workshop 13-11-2014 Uw wensen en verwachtingen van de workshop Met welke partijen kan je samen werken, voorbeelden en tips Wie pakt welke rol in de aanpak van laaggeletterdheid?

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2019 tijdvak 1 maatschappijkunde CSE GL en TL Bronnenboekje GT-1127-a-19-1-b tekst 1 Mensen met lees- en schrijfproblemen nauwelijks herkend Twee van de drie Nederlanders zeggen niemand

Nadere informatie

lllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll

lllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll Gemeente f Bergen op Zoom Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom lllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk U17-017806 Beh. door

Nadere informatie

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35% Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden

Nadere informatie

De kunst van elkaar begrijpen

De kunst van elkaar begrijpen De kunst van elkaar begrijpen Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk Congres De patiënt aan het roer in de zorg!? Utrecht, 12 april 2019 2 Zorg op maat; beter aansluiten

Nadere informatie

Zeg het voort. Werkboek

Zeg het voort. Werkboek Zeg het voort Werkboek In het werkboek Zeg het voort komen verschillende soorten oefeningen voor. De onderstaande plaatjes maken duidelijk om welke oefeningen het gaat. Deze les gaan we... Speel het spel

Nadere informatie

SAMEN DIGITAAL : de opgave

SAMEN DIGITAAL : de opgave SAMEN DIGITAAL : de opgave -> Bibliotheek Utrecht, Mariken van Meer Internetvaardigheden Utrechtse situatie De Utrechtse aanpak / Leven en Leren -> Stichting Digisterker, Piet Boekhoudt CBS typen internetvaardigheden

Nadere informatie

LES 1 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Laaggeletterdheid: een probleem

LES 1 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Laaggeletterdheid: een probleem LES 1 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID Laaggeletterdheid: een probleem Laaggeletterdheid Lesmodule met 4 delen: Wat is laaggeletterdheid? Hoe herken je laaggeletterdheid? Waar kan je naar verwijzen als je iemand

Nadere informatie

Lzeen en shicrejven is niet voor iereeden vezlafneksprend

Lzeen en shicrejven is niet voor iereeden vezlafneksprend Lzeen en shicrejven is niet voor iereeden vezlafneksprend KICK-dag Vilans 14-6-2019 Programma Feiten en cijfers laaggeletterdheid In Gesprek met Johan Stets Opdracht Bespreking opdracht 14 juni 2019!2

Nadere informatie

LESMATERIALEN TAAL EN GEZONDHEID

LESMATERIALEN TAAL EN GEZONDHEID LESMATERIALEN TAAL EN GEZONDHEID GEZONDE TAAL! SUCCES! EN SPREEKTAAL 4 OKTOBER 2016 PROGRAMMA > Signalen van cursisten m.b.t. gezondheidsthema s. > Hoe dichten we de kloof? > Succes! en Spreektaal > Gezonde

Nadere informatie

Schriftelijke en digitale (laag)geletterdheid

Schriftelijke en digitale (laag)geletterdheid Schriftelijke en digitale (laag)geletterdheid Presentatie voor landelijke dag laaggeletterdheid en digitale vaardigheden 13 november 2014 Willem Houtkoop (willem.houtkoop@ecbo.nl Vooruitblik Laaggeletterden

Nadere informatie

Henk Bakker, coördinator Taalakkoord

Henk Bakker, coördinator Taalakkoord Henk Bakker, coördinator Taalakkoord Cijfers 1 op de 9 mensen in Nederland (15 tot 64 jaar) heeft moeite met lezen en schrijven. Dat zijn 1,3 miljoen mensen in totaal (ecxl 65+). Hiervan: Vrouwen 53%

Nadere informatie

De methodiek achter Taal voor het Leven. Taalopdrachten en Startpakket

De methodiek achter Taal voor het Leven. Taalopdrachten en Startpakket De methodiek achter Taal voor het Leven Taalopdrachten en Startpakket Even voorstellen: Tessa van Velzen Ellen Pattenier Pauline Bos Anneke Jansen Wim Matthijsse Vrijwilligers.. Programma Taalopdrachten

Nadere informatie

Een dekkend taalnetwerk in Utrecht TIP en TOP. Congres Taal voor het Leven 30 oktober 2013

Een dekkend taalnetwerk in Utrecht TIP en TOP. Congres Taal voor het Leven 30 oktober 2013 Een dekkend taalnetwerk in Utrecht TIP en TOP Congres Taal voor het Leven 30 oktober 2013 Even voorstellen Marga Tubbing, taalregisseur regio Utrecht marga@lezenenschrijven.nl 06-44349008 Lineke Maat,

Nadere informatie

Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden. Farmacotherapeutisch overleg. Inhoud

Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden. Farmacotherapeutisch overleg. Inhoud Inhoud Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden Farmacotherapeutisch overleg Hoeveel laaggeletterde patiënten in uw praktijk? Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden Wat is het

Nadere informatie

De gemeenteraad heeft op 9 juni 2016 de motie Laaggeletterdheid en Taalonderwijs aangenomen. Deze motie luidt als volgt:

De gemeenteraad heeft op 9 juni 2016 de motie Laaggeletterdheid en Taalonderwijs aangenomen. Deze motie luidt als volgt: 060 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan: de Gemeenteraad Datum 23 mei 2017 rm- RIS294448 Contactpersoon Albert Wagener Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn Afdeling Productgroep Onderwijsbeleid

Nadere informatie

Inventariserend onderzoek campagne. Taal maakt gezonder

Inventariserend onderzoek campagne. Taal maakt gezonder Inventariserend onderzoek campagne Taal maakt gezonder In opdracht van Dr. Marloes Martens Dr. Arlette Hesselink Inventariserend onderzoek campagne Taal maakt gezonder ResCon, research & consultancy Haarlem,

Nadere informatie

Taal en Werk. Hetty Wiersema Adviseur werk. Maria Sabel Taal voor het Leven. Lia Eekhout Taalhuis Kennemerwaard

Taal en Werk. Hetty Wiersema Adviseur werk. Maria Sabel Taal voor het Leven. Lia Eekhout Taalhuis Kennemerwaard Taal en Werk Hetty Wiersema Adviseur werk Lia Eekhout Taalhuis Kennemerwaard Maria Sabel Taal voor het Leven Check in Wie ben je Wat kom je halen? Wat kom je brengen? Laaggeletterd zijn, wat is dat? Laaggeletterdheid

Nadere informatie

IPS en Begeleid Leren

IPS en Begeleid Leren IPS en Begeleid Leren Symposium IPS Arbeidsreïntegratie met de beste papieren? Amersfoort, 30 maart 2006 Lies Korevaar Programma Workshop Welkom Doelstelling workshop Inleiding Doelgroep Begeleid Leren-programma

Nadere informatie

Laaggeletterden in de apotheek. Utrecht 6-10-2015 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker

Laaggeletterden in de apotheek. Utrecht 6-10-2015 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laaggeletterden in de apotheek Utrecht 6-10-2015 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laaggeletterdheid: Zoveel moeite met lezen en schrijven dat je niet goed kunt functioneren in het dagelijks

Nadere informatie

We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs.

We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs. We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs. Thema s: Natuur en milieu, Mediawijsheid, Ondernemend Onderwijs en financiële educatie en Burgerschap Jongeren voorbereiden op hun actieve

Nadere informatie

GEEF LAAGGELETTERDHEID HOGE PRIORITEIT. een brochure voor alle mensen die met mensen werken. Noord-Veluwe

GEEF LAAGGELETTERDHEID HOGE PRIORITEIT. een brochure voor alle mensen die met mensen werken. Noord-Veluwe GEEF LAAGGELETTERDHEID HOGE PRIORITEIT een brochure voor alle mensen die met mensen werken 1 Noord-Veluwe Geef laaggeletterdheid hoge prioriteit! Een brochure voor alle mensen die met mensen werken Deze

Nadere informatie

Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO)

Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Gemeente Heerhugowaard R Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Datum indiening 13 september 2016 Volgnummer Registratienummer Bij16-439 Onderwerp laaggeletterdheid

Nadere informatie

Credit Expo 2017 Generatie Z onderzoek: de resultaten!

Credit Expo 2017 Generatie Z onderzoek: de resultaten! Credit Expo 2017 Generatie Z onderzoek: de resultaten! Agenda Credit Expo 2017 1. Wie is generatie Z? 2. Waarom dit onderzoek? 3. Wat hebben we onderzocht? 4. Resultaten: belangrijke insights 5. Advies

Nadere informatie

Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden

Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden Marjan Mensinga Trainer/adviseur/Medisch antropoloog/spv/poh GGZ 15 november 2018 Disclosure belangen spreker Wat gaan

Nadere informatie

Taalhuis: rollen en taken

Taalhuis: rollen en taken Taalhuis: rollen en taken November 2017 Verdeling rollen en taken Hieronder vindt u een opsomming van taken en rollen, die gepaard gaan met een Taalhuis. Dit document kan tijdens het opzetten van een Taalhuis

Nadere informatie

Taal voor het Leven VCA-examen en Taalvaardigheid

Taal voor het Leven VCA-examen en Taalvaardigheid Taal voor het Leven VCA-examen en Taalvaardigheid Voorstellen Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. Agenderen. Ondersteuningsprogramma voor lokale samenwerking ter bevordering van een sluitende

Nadere informatie

Projectplan Taalhuizen in de regio Holland Rijnland

Projectplan Taalhuizen in de regio Holland Rijnland Projectplan Taalhuizen in de regio Holland Rijnland Leiden, 21 februari 17 1 Belang Taalhuizen in de regio Holland Rijnland In Nederland kunnen 1,3 miljoen mensen tussen de 15 en 65 jaar niet goed lezen

Nadere informatie

Taalhuis Haarlemmermeer

Taalhuis Haarlemmermeer Taalhuis Haarlemmermeer Wat is een Taalhuis? Het Taalhuis in de Bibliotheek Haarlemmermeer is een plek waar volwassenen beter kunnen leren lezen, schrijven, rekenen en omgaan met de computer. Burgers kunnen

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Les 30. Herhaling thema Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Informatie vragen bij een instelling. Veel succes! Deze

Nadere informatie

Nieuwsbrief juli 2015

Nieuwsbrief juli 2015 Nieuwsbrief juli 2015 Beste lezer, Het is volop zomer en onze cursisten hebben de laatste lessen van dit schooljaar inmiddels afgerond. Het was wederom een schooljaar vol uitdagingen, met als belangrijke

Nadere informatie

Gezondheid begrijpen: niet vanzelfsprekend

Gezondheid begrijpen: niet vanzelfsprekend Gezondheid begrijpen: niet vanzelfsprekend Ik dacht dat we een goed gesprek hadden, hij knikte en glimlachte vriendelijk. Maar op het tweede consult bleek dat hij mijn instructies en adviezen niet had

Nadere informatie

Weet jij wat je slikt? Bevorderen van juist medicatiegebruik bij laaggeletterde patiënten

Weet jij wat je slikt? Bevorderen van juist medicatiegebruik bij laaggeletterde patiënten Weet jij wat je slikt? Bevorderen van juist medicatiegebruik bij laaggeletterde patiënten 14 maart 2019 Nancy Wijers (Projectleider Zorgbelang Inclusief) Aanleiding Onjuist medicijngebruik komt nog veel

Nadere informatie

Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in beroepsopleidingen MBO. Branchebijeenkomst Welzijn 30 oktober 2014

Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in beroepsopleidingen MBO. Branchebijeenkomst Welzijn 30 oktober 2014 Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in beroepsopleidingen MBO Branchebijeenkomst Welzijn 30 oktober 2014 Onderwerpen Plan van aanpak leren signaleren van Min. VWS en OCW Ontwikkeling blended

Nadere informatie

Eenvoudig schrijven 1

Eenvoudig schrijven 1 Eenvoudig schrijven 1 Wat is laaggeletterdheid? Het onvoldoende kunnen lezen, schrijven of rekenen om effectief te kunnen handelen in persoonlijke en maatschappelijke situaties en in situaties van studie

Nadere informatie

Gezondheidsvaardigheden, kunnen we daar beter van worden?

Gezondheidsvaardigheden, kunnen we daar beter van worden? Gezondheidsvaardigheden, kunnen we daar beter van worden? Alja Bosch, MSc. Docent Fontys Hogescholen Toegepaste Psychologie Communicatiewetenschapper Fysiotherapeut Inhoud Gezondheidsvaardigheden, waar

Nadere informatie

Begrijpend Lezen 1 JV is gemaakt voor jongeren en (jong)volwassenen met een laag leesniveau

Begrijpend Lezen 1 JV is gemaakt voor jongeren en (jong)volwassenen met een laag leesniveau Begrijpend Lezen 1 JV is gemaakt voor jongeren en (jong)volwassenen met een laag leesniveau. Met behulp van dit programma leren leerlingen/cursisten onder andere informatie uit eenvoudige teksten te halen,

Nadere informatie