LES 1 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Laaggeletterdheid: een probleem

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LES 1 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Laaggeletterdheid: een probleem"

Transcriptie

1 LES 1 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID Laaggeletterdheid: een probleem

2 Laaggeletterdheid Lesmodule met 4 delen: Wat is laaggeletterdheid? Hoe herken je laaggeletterdheid? Waar kan je naar verwijzen als je iemand tegenkomt die laaggeletterd is? Wat betekent laaggeletterdheid voor kinderen? Wat kun je op je BPV met het thema laaggeletterdheid doen?

3 Komt dit je bekend voor?

4 Laaggeletterdheid Bron: refdag.nl

5 Het verhaal van Jos Wat ik nu geschreven heb, kon ik vroeger niet lezen!? Bron: streekjournaal.nu

6 Laaggeletterdheid Waarom aandacht voor laaggeletterdheid in jouw opleiding? Op je BPV plaats en later in je werk krijg je te maken met kinderen en met ouders. Als ouders laaggeletterd zijn, lopen de kinderen ook kans laaggeletterd te raken. Wat kan jij doen in jouw werk? Voorkomen van laaggeletterdheid bij jonge kinderen. Bijdragen aan het bestrijden van laaggeletterdheid bij ouders.

7 Wat is laaggeletterdheid? Eerst zelf bedenken: wat houdt laaggeletterdheid in? Daarna informatie over laaggeletterdheid. Opdracht: Lees het verhaal van Jos. Vorm een tweetal. Praat met elkaar over wat het voor Jos betekent om laaggeletterd te zijn. Vul samen het werkblad in.

8 Wat is laaggeletterdheid? Het verhaal van Jos. Jos heeft moeite met lezen en schrijven. Waar heeft hij veel last van in het dagelijks leven? Wat is zijn belangrijkste probleem? Wat zijn de gevolgen van dat probleem?

9 Wat is laaggeletterdheid? Wat betekent LAAGGELETTERDHEID nu precies? Iemand is laaggeletterd of functioneel analfabeet als hij of zij niet in staat is gedrukte of geschreven informatie te gebruiken om: te functioneren in de samenleving; te functioneren op de werkplek; eigen doelstellingen te realiseren; eigen kennis en ontwikkeling te realiseren.

10 Wat is laaggeletterdheid? En wat is analfabetisme? Laaggeletterd Analfabeet

11 Aantallen laaggeletterden Is het aantal laaggeletterden in Nederland hoger of lager dan ? Dit is ongeveer 13% van de bevolking (15-75 jaar)

12 Aantallen laaggeletterden Is het aantal laaggeletterden in Nederland hoger of lager dan ? Minder, ongeveer 33% is allochtoon

13 Aantallen laaggeletterden Is het % laaggeletterde jongeren hoger of lager dan 5%? 7% van de jongeren jaar Eén op de vijf schoolverlaters op mbo niveau 1 en 2 Eén op de vijf brugklasleerlingen is niet in staat lesmateriaal begrijpend te lezen

14 Percentage (%) Aantallen laaggeletterden Hoeveel laaggeletterden telt de gemeente Arnhem? Laag opgeleid Niet-werkend werkloos allochtoon jaar Arnhem Landelijk 16 % = ongeveer inwoners

15 Oorzaken van laaggeletterdheid

16 Oorzaken van laaggeletterdheid Algemene leer- en gedragsproblemen, (concentratiestoornis, taalzwakte en dyslexie) Weinig opleiding (bijvoorbeeld door ziekte, lichamelijke handicap, spijbelen, voortijdig schoolverlaten of een reizend bestaan) Een taalachterstand, omdat thuis een vreemde taal/dialect wordt gesproken Opgroeien in een taalarme omgeving Onvoldoende aandacht en begeleiding op school Het wegzakken van de vaardigheden. Bij lezen en schrijven geldt het motto use it or loose it Problematische thuissituatie

17 Gevolgen van laaggeletterdheid Voor wie een probleem? 20% van de laaggeletterden is werkloos. Van de laaggeletterden heeft meer dan 70% geen betaalde baan. 25% van de laaggeletterde mannen heeft een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Laaggeletterden maken vaker gebruik van de gezondheidszorg. Laaggeletterdheid kost de staat jaarlijks ongeveer 537 miljoen euro.

18 Gevolgen van laaggeletterdheid Zelfstandigheid Onafhankelijkheid Eigenwaarde Wat betekent dit voor de kinderen van laaggeletterde ouders?

19 Terug naar Jos Je weet nu: Wat laaggeletterdheid is; Hoeveel laaggeletterden er in Nederland zijn; Wat oorzaken van laaggeletterdheid zijn; Wat gevolgen van laaggeletterdheid zijn. Wat is bij Jos de oorzaak van zijn laaggeletterdheid? Bespreek in groepjes van 3. Schrijf je ideeën op gekleurde kaartjes en plak ze op de flap.

20 Tot de volgende keer!

Stichting Lezen & Schrijven

Stichting Lezen & Schrijven Laaggeletterden herkennen en dan? Clarine van Ommeren Apeldoorn 18 september 2014 Initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange

Nadere informatie

Taal voor het Leven VCA-examen en Taalvaardigheid

Taal voor het Leven VCA-examen en Taalvaardigheid Taal voor het Leven VCA-examen en Taalvaardigheid Voorstellen Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. Agenderen. Ondersteuningsprogramma voor lokale samenwerking ter bevordering van een sluitende

Nadere informatie

LES 3 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Laaggeletterdheid en kinderen

LES 3 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Laaggeletterdheid en kinderen LES 3 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID Laaggeletterdheid en kinderen Laaggeletterdheid Bron: refdag.nl Terugblik op de vorige les Wat is je bijgebleven over laaggeletterdheid? Ben je een Jos tegengekomen? Kijk

Nadere informatie

LES 2 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Herkennen van laaggeletterdheid en doorverwijzen

LES 2 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Herkennen van laaggeletterdheid en doorverwijzen LES 2 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID Herkennen van laaggeletterdheid en doorverwijzen Laaggeletterdheid Terugblik les 1 wat is laaggeletterdheid en wat betekent laaggeletterdheid bij ouders voor de kinderen?

Nadere informatie

Geletterdheid verhogen: belangrijke rol weggelegd voor de bibliotheek Gemeenten kunnen niet om de bibliotheek heen

Geletterdheid verhogen: belangrijke rol weggelegd voor de bibliotheek Gemeenten kunnen niet om de bibliotheek heen Geletterdheid verhogen: belangrijke rol weggelegd voor de bibliotheek Gemeenten kunnen niet om de bibliotheek heen Wat is geletterdheid? Geletterdheid omvat luisteren, spreken, lezen, schrijven, gecijferdheid

Nadere informatie

Aandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven

Aandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Aandacht voor laaggeletterde ouders Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen

Nadere informatie

Stichting Lezen & Schrijven. Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven

Stichting Lezen & Schrijven. Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven Stichting Lezen & Schrijven Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven Educatie Werkt!, Amsterdam 30 september 2011 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief

Nadere informatie

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35% Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden

Nadere informatie

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35% Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden

Nadere informatie

Aanpak laaggeletterdheid in de zorg

Aanpak laaggeletterdheid in de zorg Aanpak laaggeletterdheid in de zorg Stichting Lezen & Schrijven Initiatief: H.K.H. Prinses Laurentien Voorzitter: Marja van Bijsterveldt Visie: Door beter te leren lezen en schrijven vergroot je je kans

Nadere informatie

INBURGEREN IS MEER DAN INBURGERINGEXAMEN HALEN

INBURGEREN IS MEER DAN INBURGERINGEXAMEN HALEN INBURGEREN IS MEER DAN INBURGERINGEXAMEN HALEN Welk aanbod is er voor inburgeraars en doorburgeraars? Een greep uit het aanbod Voor niet-inburgeringsplichtigen (autochtoon en allochtoon) Alfabetisering

Nadere informatie

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35% Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden

Nadere informatie

Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma Tel Mee Met Taal

Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma Tel Mee Met Taal Khadija Bentaher 8 december 2016 Programma Wie zijn wij? Laaggeletterdheid - Definitie - Feiten en cijfers Geletterdheid en gezondheid Geletterdheid en armoede Geletterdheid en vrouwen Dialoog 2 Wie zijn

Nadere informatie

Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement. Ruim denken - 21 november 2016

Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement. Ruim denken - 21 november 2016 Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement Ruim denken - 21 november 2016 Vraag: Wat is laaggeletterdheid? Wat kunnen laaggeletterde mensen wel of niet lezen/schrijven? A. Niets B. Maximaal

Nadere informatie

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013 Fact sheet nummer 5 maart 2013 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam Er zijn ruim 133.000 jongeren van 15 tot en met 26 jaar in Amsterdam (januari 2012). Met de meeste jongeren gaat het goed in het onderwijs

Nadere informatie

Hoe bereik ik inwoners met een gezondheidsachterstand? Lerende Netwerken Sport en Bewegen

Hoe bereik ik inwoners met een gezondheidsachterstand? Lerende Netwerken Sport en Bewegen Hoe bereik ik inwoners met een gezondheidsachterstand? Lerende Netwerken Sport en Bewegen Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Coryke van Vulpen c.vulpen@pharos.nl Inleiding wat is ses? Opleiding

Nadere informatie

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Geletterdheid: waarom is het belangrijk en welke regio s blijven achter?

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Geletterdheid: waarom is het belangrijk en welke regio s blijven achter? Geletterdheid: waarom is het belangrijk en welke regio s blijven achter? Rolf van der Velden Het PIAAC project Program for the International Assessment of Adult Competencies (PIAAC) van OECD. 24 landen;

Nadere informatie

Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen

Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma

Nadere informatie

De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein

De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein Laaggeletterden hebben vaker te maken met armoede, Schuldhulp en gezondheidsproblemen. Gemeenten, wijkteams en consulenten Werk en Inkomen zijn zich hier

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2019 tijdvak 1 maatschappijkunde CSE GL en TL Bronnenboekje GT-1127-a-19-1-b tekst 1 Mensen met lees- en schrijfproblemen nauwelijks herkend Twee van de drie Nederlanders zeggen niemand

Nadere informatie

Eenvoudig schrijven 1

Eenvoudig schrijven 1 Eenvoudig schrijven 1 Wat is laaggeletterdheid? Het onvoldoende kunnen lezen, schrijven of rekenen om effectief te kunnen handelen in persoonlijke en maatschappelijke situaties en in situaties van studie

Nadere informatie

Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team

Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team Stichting Lezen & Schrijven Michiel Sträter Jaarcongres Management Kinderopvang 22-04-2014 Kennismaken - Leidinggevende - Beleidsmedewerker

Nadere informatie

Met een startkwalificatie betere kansen op de arbeidsmarkt

Met een startkwalificatie betere kansen op de arbeidsmarkt Met een startkwalificatie betere kansen op de arbeidsmarkt Ingrid Beckers en Tanja Traag Van alle jongeren die in 24 niet meer op school zaten, had 6 procent een startkwalificatie, wat inhoudt dat ze minimaal

Nadere informatie

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2013

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2013 Fact sheet nummer 9 juli 2013 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2013 Er zijn in Amsterdam bijna 135.000 jongeren in de leeftijd van 15 tot 27 jaar (januari 2013). Veel jongeren volgen een opleiding of

Nadere informatie

Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers

Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD

Nadere informatie

Themalunch laaggeletterdheid en armoede, op uitnodiging van Gemeente Landgraaf

Themalunch laaggeletterdheid en armoede, op uitnodiging van Gemeente Landgraaf Lunchbijeenkomst 21 februari 2019 Themalunch laaggeletterdheid en armoede, op uitnodiging van Gemeente Landgraaf In drie stappen naar een productievere werknemer! Welkom door Robert Beckers, voorzitter

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS

Nadere informatie

i.s.m. Laaggeletterdheid in Rotterdam: een structureel probleem dat vraagt om structurele kennisagenda Een advies 16092011/mvdp-fs-lvdb

i.s.m. Laaggeletterdheid in Rotterdam: een structureel probleem dat vraagt om structurele kennisagenda Een advies 16092011/mvdp-fs-lvdb i.s.m. Laaggeletterdheid in Rotterdam: een structureel probleem dat vraagt om structurele kennisagenda Een advies 16092011/mvdp-fs-lvdb Hieronder volgt een advies voor een kennisagenda laaggeletterdheid

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK LAAGGELETTERDHEID IN LAAK Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN OPDRACHT

Nadere informatie

JAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER Mede mogelijk dankzij:

JAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER Mede mogelijk dankzij: JAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER 2013 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Rappe troonrede Op Prinsjesdag sprak koning Willem-Alexander zijn eerste troonrede uit. Uiteraard vergeleken analisten deze direct

Nadere informatie

Wat is laaggeletterdheid? Stichting Lezen & Schrijven

Wat is laaggeletterdheid? Stichting Lezen & Schrijven Programma 1. 2. 3. 4. 5. 6. Laaggeletterdheid aanpakken in de zorg Introductie Feiten & cijfers laaggeletterdheid Relatie geletterdheid & gezondheid Aanpak laaggeletterdheid Vragen? Slot (20 min) (20 min)

Nadere informatie

Herkennen en Effectief Communiceren met Laaggeletterden

Herkennen en Effectief Communiceren met Laaggeletterden Herkennen en Effectief Communiceren met Laaggeletterden Warffum november 2018 Ilse Mattheij, huisarts, Pharos/ Geesje Tomassen, Pharos Inge Elzer, Stichting Lezen en Schrijven Cindy Wismeijer, actrice/

Nadere informatie

PIAAC: Kernvaardigheden voor Werk en Leven Resultaten van de Nederlandse survey Willem Houtkoop

PIAAC: Kernvaardigheden voor Werk en Leven Resultaten van de Nederlandse survey Willem Houtkoop PIAAC: Kernvaardigheden voor Werk en Leven Resultaten van de Nederlandse survey 2012 Willem Houtkoop Opzet Achtergrond bij PIAAC Prestaties van NL internationaal vergeleken Laaggeletterdheid in Nederland

Nadere informatie

Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl

Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl Laaggeletterd of laagopgeleid: Over wie hebben we het eigenlijk? Ben Vaske Thema-middag De Gebruiker Centraal Utrecht 19 april 2017 Inhoud 1. Wie zijn we? 2. Over

Nadere informatie

Uitnodiging Symposium Laaggeletterdheid

Uitnodiging Symposium Laaggeletterdheid Uitnodiging Symposium Laaggeletterdheid Het is een onderwerp waar u misschien niet dagelijks bij stilstaat, toch beïnvloedt het de levens van velen. Laaggeletterdheid. In Nederland hebben 2,5 miljoen volwassenen

Nadere informatie

Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden

Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden Marjan Mensinga Trainer/adviseur/Medisch antropoloog/spv/poh GGZ 15 november 2018 Disclosure belangen spreker Wat gaan

Nadere informatie

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. Voortijdig Schoolverlaters Christoph Meng

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. Voortijdig Schoolverlaters Christoph Meng Voortijdig Schoolverlaters Christoph Meng Agenda Landelijke trends en situatie in Limburg Wie zijn de VSV-ers? Reden voor schooluitval Wat doen VSV-ers anderhalf jaar na uitval Toekomstintenties van VSV-ers

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG

LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

Leren als een expert!

Leren als een expert! Leren als een expert! Welk vak vind jij lastig? Wiskunde, of juist Frans? Ken je iemand die heel goed is in dat vak? En heb je wel eens aan diegene gevraagd hoe hij/zij voor dat vak leert? Als je dat weet,

Nadere informatie

Jouw leven & werk. Werkboek voor deelnemers

Jouw leven & werk. Werkboek voor deelnemers Jouw leven & werk Werkboek voor deelnemers Colofon Dit werkboek voor deelnemers hoort bij de cursus Jouw leven & werk. Dit is een cursus voor laaggeletterden die nadenken over de vraag of zij willen gaan

Nadere informatie

LelyStadsGeluiden. De mening van de jongeren gepeild. School en werk 2007

LelyStadsGeluiden. De mening van de jongeren gepeild. School en werk 2007 LelyStadsGeluiden De mening van de jongeren gepeild School en werk 007 In 007 hebben.37 jongeren meegewerkt aan de jongerenenquête. Het onderzoek had als doel om in kaart te brengen wat jongeren doen,

Nadere informatie

DE WERKVORM IN HET KORT

DE WERKVORM IN HET KORT BESLISSINGEN NEMEN AUGUSTUS 2018 - POLITIEK IN PRAKTIJK #2 WAT HEB JE NODIG? Voor elke leerling beide werkbladen 3 briefjes met op elk één tvzender geschreven. DE WERKVORM IN HET KORT Leerlingen maken

Nadere informatie

SOA AIDS congres Een simpele boodschap wel zo fijn voor iedereen

SOA AIDS congres Een simpele boodschap wel zo fijn voor iedereen SOA AIDS congres 2016 Een simpele boodschap wel zo fijn voor iedereen van links naar rechts: Jose Keetelaar projectleider Laaggeletterdheid en Gezondheidsvaardigheden GGD Gelderland Zuid Marjolijn van

Nadere informatie

Humanitas Noord-Kennemerland

Humanitas Noord-Kennemerland Humanitas Noord-Kennemerland Maria Sabel - Stichting Lezen & Schrijven Mariëlle Harte - Taalhuis Alkmaar Ton Grooteman Stichting ABC (13 maart) Wibo Martina - Stichting ABC (22 maart) Het verhaal van Jos

Nadere informatie

Artikelen. Minder dynamiek binnen de werkzame beroepsbevolking in Ingrid Beckers en Birgit van Gils

Artikelen. Minder dynamiek binnen de werkzame beroepsbevolking in Ingrid Beckers en Birgit van Gils Minder dynamiek binnen de werkzame beroepsbevolking in 23 Ingrid Beckers en Birgit van Gils In 23 vonden ruim 9 duizend mensen een nieuwe baan. Dat is 13 procent van de werkzame beroepsbevolking. Het aandeel

Nadere informatie

Aantal groepjes 2 3 3 3 Leerlingen per groepje 9 8 9 10. Werkgevers: 3 Werknemers: 3 Kabinet: 2

Aantal groepjes 2 3 3 3 Leerlingen per groepje 9 8 9 10. Werkgevers: 3 Werknemers: 3 Kabinet: 2 Belangen: Polderspel Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen spelen in groepen een onderhandelingsspel. De onderhandelingen rondom een nieuw sociaal akkoord nemen vaak veel tijd in beslag. Er ontstaat

Nadere informatie

Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie

Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie Ina den Hollander Weert, 19 mei 2011 Kenniscirkel Leven Lang Leren Brabantse en Limburgse bibliotheken Wat is laaggeletterdheid?

Nadere informatie

Laaggeletterdheid in de zorg. José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden

Laaggeletterdheid in de zorg. José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden Laaggeletterdheid in de zorg José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden Programma Feiten en cijfers Taalambassadeur aan het woord Herkennen laaggeletterdheid Eenvoudig communiceren

Nadere informatie

De integratie van Antillianen in Nederland. Presentatie 9 juni: De Caribische demografie van het Koninkrijk der Nederlanden

De integratie van Antillianen in Nederland. Presentatie 9 juni: De Caribische demografie van het Koninkrijk der Nederlanden De integratie van Antillianen in Nederland Presentatie 9 juni: De Caribische demografie van het Koninkrijk der Nederlanden De integratie van Antillianen in Nederland Willem Huijnk - Wetenschappelijk onderzoeker

Nadere informatie

Conclusie. Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede. Ingrid Christoffels, Pieter Baay (ecbo) Ineke Bijlsma, Mark Levels (ROA)

Conclusie. Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede. Ingrid Christoffels, Pieter Baay (ecbo) Ineke Bijlsma, Mark Levels (ROA) Conclusie Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede Ingrid Christoffels, Pieter Baay (ecbo) Ineke Bijlsma, Mark Levels (ROA) ecbo - De relatie tussen laaggeletterdheid en armoede A 1 conclusie

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING 1p 1 Het aantal asielaanvragen is sinds 2000 gedaald. Waardoor is het aantal asielzoekers in Nederland

Nadere informatie

Kennismaking met programmeren

Kennismaking met programmeren Kennismaking met programmeren werkblad binair tellen Project van de Pedagogische Academie, Hanzehogeschool Groningen en Groningen Programmeert in samenwerking met: Bij deze opdracht gaan jullie zelf leren

Nadere informatie

Welkom bij de workshop Beweegstimulering lage SES. Anneke Hiemstra 13 mei 2019

Welkom bij de workshop Beweegstimulering lage SES. Anneke Hiemstra 13 mei 2019 Welkom bij de workshop Beweegstimulering lage SES Anneke Hiemstra 13 mei 2019 Datum 13-5-2019 Anneke Hiemstra Sr. Adviseur Gezond in Pharos Beweegstimulering bij mensen met een lage sociaal economische

Nadere informatie

Lzeen en shicrejven is niet voor iereeden vezlafneksprend

Lzeen en shicrejven is niet voor iereeden vezlafneksprend Lzeen en shicrejven is niet voor iereeden vezlafneksprend KICK-dag Vilans 14-6-2019 Programma Feiten en cijfers laaggeletterdheid In Gesprek met Johan Stets Opdracht Bespreking opdracht 14 juni 2019!2

Nadere informatie

Je ontwikkeling als lerarenopleider relateren aan de beroepsstandaard

Je ontwikkeling als lerarenopleider relateren aan de beroepsstandaard Je ontwikkeling als lerarenopleider relateren aan de beroepsstandaard Fréderieke van Eersel (Velon-BRLO) 19 maart 2019 Opzet workshop inleiding de beroepsstandaard tools om je ontwikkeling als lerarenopleider

Nadere informatie

MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER. To be or not to be. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER. To be or not to be. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER Jongeren krijgen op school, op de werkplek, in de klas met allerlei regels en afspraken te maken. Zijn de afspraken en regels duidelijk genoeg voor hen? Wat vinden

Nadere informatie

IKHEBHOOP.NL. In het kort Klassikaal en in kleine groepjes Ong. 60 minuten Muziek/kunst

IKHEBHOOP.NL. In het kort Klassikaal en in kleine groepjes Ong. 60 minuten Muziek/kunst Voor de leerkracht Deze lesbrief is geschikt voor leerlingen uit de leerjaren 4 t/m 8. Hieronder is het leerlingmateriaal te zien met, in de grijze vlakken, tips en opmerkingen voor de leerkracht. In het

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen: krimp en vergrijzing

Demografische ontwikkelingen: krimp en vergrijzing 1 Onderwijs en Arbeidsmarkt: schieten op bewegende doelen Presentatie conferentie 100% Ondernemend Vennekerk Oldambt, Winschoten, 10 september 2012 Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse

Nadere informatie

TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg. Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014

TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg. Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014 TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014 Dit weet u na deze presentatie Taal: ons een zorg? 1. Laaggeletterdheid in de zorg

Nadere informatie

Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo. Juni 2012

Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo. Juni 2012 Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo Bert de Vos Marga Kemper - b.devos@aps.nl - mkemper@cinop.nl Juni 2012 Vraag bij binnenkomst Wat zie je in de klas, waarbij je denkt: dit zou door dyslexie

Nadere informatie

ONDERWIJS & LAAGGELETTERDHEID

ONDERWIJS & LAAGGELETTERDHEID ONDERWIJS & LAAGGELETTERDHEID Onderwijs voor iedereen Mensen worden steeds ouder en de kans dat een mens van de wieg tot het graf bij één werkgever één functie zal hebben wordt steeds kleiner. Elke inwoner

Nadere informatie

Vara - Kassa 3 Resultaten Aflevering 6 winkelpersoneel 1 12 juni 2007

Vara - Kassa 3 Resultaten Aflevering 6 winkelpersoneel 1 12 juni 2007 Vara - Kassa 3 Resultaten Aflevering 6 winkelpersoneel 1 12 juni 2007 1 onderzoeksgegevens mogen alleen gebruikt worden onder vermelding van YoungVotes en de VARA Factsheet Jongeren en de Kwaliteit van

Nadere informatie

Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld

Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld 1 Stichting Pharos Expertisecentrum gezondheidsverschillen Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen Kaveh

Nadere informatie

8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie).

8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie). 8. Afasie [1/] 1 Afasie De term afasie wordt gebruikt om problemen met taal te beschrijven die het gevolg zijn van een hersenbeschadiging. Meestal is de oorzaak van afasie een beroerte. Het woord afasie

Nadere informatie

D R A A I B O E K W O R K S H O P :

D R A A I B O E K W O R K S H O P : D R A A I B O E K W O R K S H O P : K L A N T G E R I C H T W E R K E N B I J. Programma Samen voor de klant 3 O U T L I N E Opdracht vóór de eerste sessie: Neem een positief voorbeeld van klantgerichtheid

Nadere informatie

Alice de Boer Saskia Keuzenkamp. OCW 28 april 2009

Alice de Boer Saskia Keuzenkamp. OCW 28 april 2009 Mantelzorg: m/v verschillen Alice de Boer Saskia Keuzenkamp OCW 28 april 2009 Opbouw: twee vragen Wie helpt wie, met wat, hoeveel en welke gevolgen? Hoe combineren mantelzorgers arbeid en zorg? Verschillen

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN DELFSHAVEN

LAAGGELETTERDHEID IN DELFSHAVEN LAAGGELETTERDHEID IN DELFSHAVEN Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD

Nadere informatie

Digitale grenzen en mogelijkheden van laaggeletterden en laagopgeleiden

Digitale grenzen en mogelijkheden van laaggeletterden en laagopgeleiden Digitale grenzen en mogelijkheden van laaggeletterden en laagopgeleiden Presentatie voor We leren altijd!, 10 jaar ETV.nl 5 maart 2014 Willem Houtkoop (willem.houtkoop@ecbo.nl Waar hebben we het over Verschillende

Nadere informatie

HOE JE ELKE DAG BEZIG KUNT ZIJN MET DAT WAT JE HET ALLERLIEFSTE DOET EN ER OOK NOG EENS VAN KUNT LEVEN

HOE JE ELKE DAG BEZIG KUNT ZIJN MET DAT WAT JE HET ALLERLIEFSTE DOET EN ER OOK NOG EENS VAN KUNT LEVEN ONLINE MASTERCLASS GELD VERDIENEN MET JE PASSIE HOE JE ELKE DAG BEZIG KUNT ZIJN MET DAT WAT JE HET ALLERLIEFSTE DOET EN ER OOK NOG EENS VAN KUNT LEVEN ONLINE MASTERCLASS GELD VERDIENEN MET JE PASSIE Van

Nadere informatie

Niet-westerse allochtonen behoren minder vaak tot de werkzame beroepsbevolking 1) Arbeidsdeelname niet-westerse allochtonen gedaald

Niet-westerse allochtonen behoren minder vaak tot de werkzame beroepsbevolking 1) Arbeidsdeelname niet-westerse allochtonen gedaald 7. Vaker werkloos In is de arbeidsdeelname van niet-westerse allochtonen gedaald. De arbeidsdeelname onder rs is relatief hoog, zes van de tien hebben een baan. Daarentegen werkten in slechts vier van

Nadere informatie

GROTE PRAKTISCHE OPDRACHT

GROTE PRAKTISCHE OPDRACHT GROTE PRAKTISCHE OPDRACHT HANDEL & ADMINISTRATIE en TRACK KLAS 4 SCHOOLJAAR 2011/2012 POWERPOINT WORDPRESS FOLDER INLEIDING Ook dit schooljaar moet je weer een Grote Praktische Opdracht oftewel GPO maken.

Nadere informatie

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG - CONCLUSIES Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS

Nadere informatie

Veerkracht. Vitaliteit en levenskunst. werken aan vitaliteit

Veerkracht. Vitaliteit en levenskunst. werken aan vitaliteit Veerkracht Vitaliteit en levenskunst Welkom Wat is veerkracht? Vertel een eigen positieve ervaring van veerkracht aan je buurman/-vrouw Wat is veerkracht? Terugveren na tegenslag, weerbaar, minder last

Nadere informatie

Bekijk eerst het filmpje. Ga daarna zelf aan de slag.

Bekijk eerst het filmpje. Ga daarna zelf aan de slag. Appie de detective gaat op zoek naar het schrijfgeheim van Schoolschrijver Arend van Dam. Filmpje Bekijk eerst het filmpje. Ga daarna zelf aan de slag. Arend van Dam: Kinderen denken vaak dat een schrijver

Nadere informatie

ga je een kunstzinnige selfie maken. Maar dan gewoon met je mobiele telefoon!

ga je een kunstzinnige selfie maken. Maar dan gewoon met je mobiele telefoon! Jouw selfie: kunst of kitsch? Wist je dat schilders vroeger ook al selfies maakten? Dit deden ze door zelfportretten te schilderen. Denk bijvoorbeeld aan Vincent van Gogh, hij maakte er bijna veertig.

Nadere informatie

IEDEREEN LEEST MEE. Handleiding voor meeleesclubs

IEDEREEN LEEST MEE. Handleiding voor meeleesclubs IEDEREEN LEEST MEE Handleiding voor meeleesclubs Iedereen leest mee INHOUD Inleiding... 7 1 Waarom is een meeleesclub voor laaggeletterden belangrijk?...9 2 Hoe werkt een meeleesclub?... 11 2.1 Vooraf...

Nadere informatie

jeugdwerkloosheid 64% werklozen volgt opleiding 800 jongeren geregistreerd als werkloze

jeugdwerkloosheid 64% werklozen volgt opleiding 800 jongeren geregistreerd als werkloze 1 Jeugdwerkloosheid Fact sheet augustus 2014 Er zijn in ruim 15.000 jongeren in de leeftijd van 15 tot 27 jaar (januari 2014). Veel jongeren volgen een opleiding of hebben een baan. De laatste jaren zijn

Nadere informatie

GEEF LAAGGELETTERDHEID HOGE PRIORITEIT. een brochure voor alle mensen die met mensen werken. Noord-Veluwe

GEEF LAAGGELETTERDHEID HOGE PRIORITEIT. een brochure voor alle mensen die met mensen werken. Noord-Veluwe GEEF LAAGGELETTERDHEID HOGE PRIORITEIT een brochure voor alle mensen die met mensen werken 1 Noord-Veluwe Geef laaggeletterdheid hoge prioriteit! Een brochure voor alle mensen die met mensen werken Deze

Nadere informatie

Feest in de Boeskoolstad

Feest in de Boeskoolstad Opdracht 1 Nodig: vragenlijst voor jezelf Hoe beleef jij carnaval? In deze opdracht ga je jezelf interviewen over het carnaval. Van je juf of meester krijg je een vragenlijst. Vul deze lijst in. Bewaar

Nadere informatie

De nieuwe zorgmedewerker

De nieuwe zorgmedewerker Werkblad De nieuwe zorgmedewerker De zorg verandert in snel tempo. Ook jouw rol als verzorgende of helpende verandert: meer aandacht voor individuele cliënten en hun netwerk. Werken met een zorg-leefplan

Nadere informatie

Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg

Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg Marjan Mensinga trainer en adviseur bij Pharos en med. antropoloog/spv/poh GGZ Jennifer van den Broeke senior projectleider en adviseur bij Pharos

Nadere informatie

Een zorgvrager overdragen naar een andere instelling

Een zorgvrager overdragen naar een andere instelling OPDRACHTFORMULIER Een zorgvrager overdragen naar een andere instelling Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met een medestudent

Nadere informatie

Jeugdwerkloosheid Nieuw-West

Jeugdwerkloosheid Nieuw-West 1 Jeugdwerkloosheid Factsheet september 2014 Er zijn in ruim 26.000 jongeren in de leeftijd van 15 tot 27 jaar (januari 2014). Veel jongeren volgen een opleiding of hebben een baan. De laatste jaren zijn

Nadere informatie

OPEREREN IN DAGBEHANDELING BIJ DE OUDERE PATIËNT: HAALBAAR? VERANTWOORD?

OPEREREN IN DAGBEHANDELING BIJ DE OUDERE PATIËNT: HAALBAAR? VERANTWOORD? OPEREREN IN DAGBEHANDELING BIJ DE OUDERE PATIËNT: HAALBAAR? VERANTWOORD? congres NVDK 9 november 2017 Yvonne Hogewoning-van der Harten, huisarts, kaderhuisarts ouderengeneeskunde (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Armoede en gevolgen voor kinderen

Armoede en gevolgen voor kinderen Armoede en gevolgen voor kinderen Hilde Kalthoff Zie ook Opgroeien en opvoeden in armoede, Kalthoff 2018 Inhoud presentatie Cijfers en risicogroepen Invloed op welbevinden Armoede en opvoeden Gevolgen

Nadere informatie

Wat wil jij worden? Docentenhandleiding. Juni 2018 Spirit4you.

Wat wil jij worden? Docentenhandleiding. Juni 2018 Spirit4you. Wat wil jij worden? Docentenhandleiding Juni 2018 Spirit4you www.bekijkjetoekomstnu.nl Inhoudsopgave Deel 1 Algemene informatie Waarom deze opdrachtkaarten? Voor wie? Algemene lesdoelen Opbouw Taalniveau

Nadere informatie

jeugdwerkloosheid Oost Definities Fact sheet augustus 2014

jeugdwerkloosheid Oost Definities Fact sheet augustus 2014 1 Jeugdwerkloosheid Fact sheet augustus 2014 Er zijn in bijna 21.500 jongeren in de leeftijd van 15 tot 27 jaar (januari 2014). De meeste jongeren volgen een opleiding of hebben een baan. De laatste jaren

Nadere informatie

Nodig: Flappen en stiften, werkblad verkiezingskaartjes met scoreformulier, werkblad spreekkaarten, A-3 posters met stiften, potloden end.

Nodig: Flappen en stiften, werkblad verkiezingskaartjes met scoreformulier, werkblad spreekkaarten, A-3 posters met stiften, potloden end. Themales verkiezingen taalvrijwilliger/docent Nodig: Flappen en stiften, werkblad verkiezingskaartjes met scoreformulier, werkblad spreekkaarten, A-3 posters met stiften, potloden end. Opwarming met als

Nadere informatie

Decentralisatie en concentratie

Decentralisatie en concentratie Decentralisatie en concentratie Breda, 19 februari 2013 Paul Schnabel Sociaal en Cultureel Planbureau Universiteit Utrecht Huis van Thorbecke Rijk Ook direct contact met de burger Ministeriële verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Erratum Jaarboek onderwijs 2008

Erratum Jaarboek onderwijs 2008 Centraal Bureau voor de Statistiek Erratum 13 december 2007 Erratum Jaarboek onderwijs 2008 Ondanks de zorgvuldigheid waarmee deze publicatie is samengesteld, is een aantal zaken niet juist vermeld. Onze

Nadere informatie

Arbeidsgehandicapten in Nederland

Arbeidsgehandicapten in Nederland en in Nederland Ingrid Beckers In 22 waren er in Nederland ruim anderhalf miljoen arbeidsgehandicapten. Dit komt overeen met 14,7 procent van de 15 64-jarigen. Het aandeel arbeidsgehandicapten is daarmee

Nadere informatie

Voorlopige update PwC rapport 2013: Laaggeletterdheid in Nederland kent aanzienlijke maatschappelijke kosten

Voorlopige update PwC rapport 2013: Laaggeletterdheid in Nederland kent aanzienlijke maatschappelijke kosten 24 Voorlopige update PwC rapport 2013: Laaggeletterdheid in Nederland kent aanzienlijke maatschappelijke kosten Maart 2017 PwC is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285),

Nadere informatie

Nodig: bord/flappen en stiften, kartonnen kaartjes, geeltjes, werkblad: een fijn gesprek, werkblad tips voor een sollicitatiegesprek

Nodig: bord/flappen en stiften, kartonnen kaartjes, geeltjes, werkblad: een fijn gesprek, werkblad tips voor een sollicitatiegesprek Themales beroepen taalvrijwilliger/docent Nodig: bord/flappen en stiften, kartonnen kaartjes, geeltjes, werkblad: een fijn gesprek, werkblad tips voor een sollicitatiegesprek Opwarming: Cursisten zitten

Nadere informatie

Argumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep jeugd

Argumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep jeugd Argumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep jeugd Onderdeel van toolkit Nieuw Delen 4.e Argumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep Jeugd Wanneer je gaat netwerken is het handig om je verhaal scherp

Nadere informatie

Armoede en Arbeidsmarkt

Armoede en Arbeidsmarkt 2 Armoede en Arbeidsmarkt Presentatie Masterclass 4: Armoede en arbeidsmarkt op het congres Overerfbare Armoede, Emmen, 25 september 2017 Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Arjen

Nadere informatie

Overal Nederlanders vmbo12

Overal Nederlanders vmbo12 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 20 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62203 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Bij Module 3: REFLECTIE LOOPBAANSCAN

Bij Module 3: REFLECTIE LOOPBAANSCAN Bij Module 3: REFLECTIE LOOPBAANSCAN I: PAPI reflectievragen Inleiding Je hebt de PAPI test gemaakt en je hebt 3 bestanden ontvangen: - PAPI-I Profielweergave - PAPI-I Rapportage voor respondent - Motivatoren

Nadere informatie