Aandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven

Transcriptie

1 Aandacht voor laaggeletterde ouders Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven

2 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange termijn.

3 Programma 1. Wat is laaggeletterdheid? 2. Ervaringsdeskundige Toon Heijms 3. Wat kunt u doen? 4. Wat gaat u doen?

4 Wat is laaggeletterdheid? Achtergrondinformatie Laaggeletterdheid

5 Definitie Wat is een andere benaming voor laaggeletterdheid? A. Analfabetisme B. Dyslexie C. Functioneel analfabetisme

6 Definitie Geletterdheid is het gebruiken van gedrukte en geschreven informatie om te functioneren in de maatschappij, eigen doelen te bereiken en om de eigen kennis en mogelijkheden te ontwikkelen.

7 Omvang problematiek Hoeveel volwassen Nederlanders zijn laaggeletterd? A. circa 1 op de 5 B. circa 1 op de 10 C. circa 1 op de 15

8 Wie is laaggeletterd? Hoeveel procent van de laaggeletterden is geboren & getogen in Nederland A. Minder dan 33% B. 33% C. Meer dan 33%

9 Wie is laaggeletterd? Hoeveel % van de kinderen verlaat de basisschool met een leesachterstand van ca. 2 jaar?

10 Feiten & Cijfers 13% Nederlanders in de leeftijd van jaar is laaggeletterd laaggeletterden met kinderen van 0-12 jaar 25% van de ongeveer kinderen in de voorschoolse leeftijd van 2 & 3 jaar begint aan de basisschool met een taalachterstand. 15% van de leerlingen in groep drie is een zwakke lezer. 42% van de kinderen in Nederland leest thuis nooit. 25% van de leerlingen verlaat groep 8 met een leesachterstand van ca. twee jaar. 15% van de vijftienjarigen kan onvoldoende lezen.

11 Wie is laaggeletterd? Jong & oud Ongeschoold & geschoold Werkend & niet werkend Allochtoon & autochtoon

12 Leesniveau Hoeveel % van de woorden van een tekst moet je kennen om de tekst te begrijpen? A. 60% B. 70% C. 90%

13 60% We moeten -, zei een - uit Rotterdam tegen -. We hebben geen - meer. Nederland is maar een - - met een We - met - - dat we niet - kunnen. - ik - een - met een - aan - -, het - er -. Voor de mensen is dat nog - de - - van -, maar het is een niet meer te - - geworden.

14 70% We moeten -, zei een - uit Rotterdam tegen -. We hebben geen - meer. Nederland is maar een klein - met een sterk - -. We met zo n - dat we niet anders kunnen. - - ik een huis met een - aan beide -, het - er -. Voor de - mensen is dat nog steeds de - - van -, maar het is een niet meer te - -geworden.

15 90% We moeten omhoog, zei een - uit Rotterdam tegen me. We hebben geen - meer. Nederland is maar een klein land met een sterk groeiende bevolking. We - met zo n ruimtegebrek dat we niet anders kunnen. - - ik iedereen een huis met een tuin aan beide zijden, het liefst er -. Voor de meeste mensen is dat nog steeds de ideale wijze van wonen, maar het is een niet meer te - - geworden.

16 100% We moeten omhoog, zei een architect uit Rotterdam tegen me. We hebben geen keuze meer. Nederland is maar een klein land met een sterk groeiende bevolking. We kampen met zo n ruimtegebrek dat we niet anders kunnen. Vanzelfsprekend gun ik iedereen een huis met een tuin aan beide zijden, het liefst er omheen. Voor de meeste mensen is dat nog steeds de ideale wijze van wonen, maar het is een niet meer te verwezenlijken droom geworden.

17 Taalniveaus Vergelijking taalniveaus Europees referentiekader A1 A2 B1 B2 C1 C2 Referentiekader Meijerink - F1 F2 F3 F4 - =laaggeletterd =leesniveau Nederlandse bevolking =communicatieniveau bedrijven & overheid

18 Gevolgen

19 Gevolgen Schaamte & angst; Sociaal isolement; Minder zelfredzaam; Minder kansen kunnen benutten (opleiding, werk); Meer kans op ziekte & ongevallen; Meer kans op crimineel gedrag; Meer kans op taalachterstand bij kinderen.

20 Oorzaken Onvoldoende aandacht en begeleiding op school; Opgroeien in een taalarme omgeving; Een taalachterstand (thuistaal verschilt van schooltaal); Leer- en gedragsproblemen; Weinig opleiding (bijv. door ziekte of spijbelen); Het wegzakken van vaardigheden, door te weinig gebruik.

21 Taboe Niemand heeft ooit geweten dat ik niet lezen en schrijven kon. Bril vergeten, zere hand Je verzint altijd wel wat. Je bent vaak bang om dingen te vragen. Omdat je het gevoel hebt dat andere mensen dan vinden dat je dom bent. En dan durf je het niet meer. Terwijl je het niet goed begrijpt.

22 Toon Heijms Ervaringsdeskundige

23 Wat kunt u doen? Tips & voorbeelden voor de aanpak

24 Probleemstelling Taalproblemen bij kinderen en ouders zijn groot Het gaat om spreken, luisteren, lezen en schrijven (woordenschat). Taalproblemen bij ouders kunnen de taalontwikkeling bij kinderen beïnvloeden. Er is veel onbekendheid bij professionals én ouders over de taalproblemen.

25 Wat kunt u doen? Zorgen voor bewustwording van ouders van: Het belang van taal De rol van de ouder Hulp & ondersteuning bieden bij: Taalontwikkeling van het kind Geef laagdrempelige tips & voorbeelden Taalontwikkeling ouder Laaggeletterdheid bespreekbaar maken & oplossingen aandragen Toegankelijk communiceren Eenvoudig taalgebruik Licht schriftelijke informatie mondeling toe

26 Bewustwording Gezinsfactoren hebben een grote invloed op: het leesgedrag de leesmotivatie de leesvaardigheid van kinderen. Belangrijke factoren: Voorlezen Vertellen Zelf lezen Stimuleren van lezen bij de kinderen Aanwezigheid van leesmateriaal in huis

27 Bewustwording Voorlezen vergroot de woordenschat. draagt bij aan het taalgevoel en taalbegrip. prikkelt de fantasie. oefent de luistervaardigheid en het concentratievermogen. stimuleert de sociaal-emotionele vaardigheden. motiveert een kind om zelf te (leren) lezen.

28 Hulp & ondersteuning bieden Laagdrempelige tips voor ouders: - 15 min voorlezen per dag - Samen praten & zingen - Speel taalspelletjes - Bezoek de bibliotheek - Ga op zoek naar leuk leesmateriaal

29 Hulp & ondersteuning bieden Laaggeletterdheid herkennen Een ouder vraagt uitleg over dingen die eenvoudig na te zoeken of te lezen zijn komt afspraken niet na vraagt u brieven voor te lezen wordt nerveus wanneer hij/zij iets moet opschrijven of moet lezen spreekt niet goed Nederlands, omdat dit niet de moedertaal is gebruikt veel smoezen

30 Oplossingen bieden voor laaggeletterdheid Sorry, ik ben mijn leesbril vergeten. Dat formulier vul ik thuis/straks wel in. Ik schrijf zo onleesbaar, doe jij dat maar voor mij. Een opleiding is niets voor mij. Die brieven zijn allemaal zo ingewikkeld. Oh, ik dacht dat die afspraak morgen was. Mijn kind houdt niet van (voor)lezen, hij/zij kijkt liever tv. Mijn partner leest altijd voor. De televisie geeft toch al informatie genoeg?

31 Oplossingen bieden voor laaggeletterdheid Bespreekbaar maken: Benoem concrete waarnemingen ik zie dat u een beetje zenuwachtig wordt ik zie dat u moeite heeft om het in te vullen Normaliseer het probleem er zijn veel mensen die hier moeite mee hebben ik vind het ook lastig Vertel over de oplossingen: Lees- en schrijfcursussen ( ) Zelfstudiecursussen ( Geef aan dat u kan helpen Motiveer door het benoemen van positieve zaken zou u het niet fijn vinden om zelf die formulieren in te vullen? zou u het niet fijn vinden om uw kinderen voor te lezen? Kom er in latere gesprekken op terug

32 Info & materialen Welke hulpmiddelen zijn er? Herkenningswijzers. Startpakket Het begint met lezen Met veel informatie & tips over laaggeletterdheid en voorlezen. (via Waar kunt u meer informatie vinden? De website van Stichting lezen & schrijven voor achtergrondinformatie & tips. De website bij het project Het begint met lezen. Een databank die informatie geeft over boeken, schrijvers en een groot aantal projecten rond taalstimulering en leesbevordering.

33 Wat gaat u doen? Plannen maken

34 Wat gaat u doen? Brainstorm: Welke acties kunt u, samen met uw collega s, ondernemen om taalproblemen te bestrijden?

35 Lezen = de sleutel Heel de wereld zit vol letters Maar het slot ervan zit dicht k zou het open willen breken Of open willen zagen Maar het slot is veel te sterk Ik zou het iemand willen vragen Maar dan verraad ik mijn geheim Hoe kan ik het slot ooit open krijgen En net als ieder ander zijn Joanne Hoekstra (14), Gomarus College, Zuidhorn