Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen

Transcriptie

1 Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016

2 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma Tel Mee Met Taal Ondersteuning netwerkopbouw en lokale samenwerking

3 Programma Wat is laaggeletterdheid en wat zijn gezondheidsvaardigheden? Aanpak laaggeletterdheid - gezondheidsvaardigheden Wat kunt u doen? : herkennen en doorverwijzen 3

4 Laaggeletterd zijn, wat is dat? Laaggeletterdheid is een overkoepelende term voor mensen die grote moeite hebben met lezen en schrijven. Een laaggeletterde is iemand met taalniveau 1F (het niveau waarmee een kind de basisschool hoort te verlaten) of lager. 4

5 Problemen! Laaggeletterdheid, vaak gecombineerd met een gebrek aan digitale vaardigheden vormen een belemmering om goed en gezond te functioneren/participeren in de samenleving goed voor jezelf kunnen zorgen als je (tijdelijk) minder gezond bent; deel te nemen aan het arbeidsproces en/of goed te functioneren op de werkplek; toename kennis en ontwikkeling te realiseren; als actief burger aan de samenleving deel te nemen. 25 mei

6 Gezondheidsvaardigheden.. Een laaggeletterde patiënt blijkt vaak niet in staat zelfstandig en kritisch om te gaan met gezondheidsinformatie en informatieverstrekkers. Eet vaak minder gezond, kortom, leeft vaak minder gezond. Gaat vaker naar de huisarts. 25 mei

7 Bron: Kok, L. & Scholte, R. (2013). Rendement van cursussen voor laaggeletterden. Amsterdam: SEO Economisch Onderzoek Laaggeletterden maken meer gebruik van de gezondheidszorg. Het succesvol volgen van een taalcursus leidt per deelnemer tot een daling van 359,- aan zorgkosten Levert 1.501,- aan individuele gezondheidswinst op. De winst wordt onder andere veroorzaakt door minder ziekenhuisopnames en huisartsbezoeken en meer deelname aan preventie 25 mei

8 Oorzaken Thuissituatie Onderwijs Ook: weggezakte vaardigheden: 'use it or lose it Individuele oorzaken (ziekte, trage leerder etc.)

9 Uw eigen leven;hoe vaak moet/wilt u iets lezen? Wat heeft u vandaag gedaan (binnen en buiten uw werk), waarvoor u moet kunnen lezen, schrijven of rekenen? 25 mei

10 Al die leesmomenten formulieren invullen voor bijvoorbeeld zorgtoeslag, kinderopvang of de belasting informatie online opzoeken (straatnaam)borden lezen geld opnemen bij een pinautomaat vertrektijden van de trein opzoeken ondertitels lezen lezen en begrijpen van gezondheidstips, patiëntenfolders en bijsluiters van medicijnen 25 mei

11 De cijfers! 1 op de 9 tussen jr (12%) 1 op de 5 tussen jr (22%) Circa 55% is autochtoon 57% werkt (Bron: PIAAC Meer informatie klik hier.)

12 Nieuwe feiten rapport algemene rekenkamer, 2,5 miljoen laaggeletterden! Wie de Nederlandse taal beheerst op vmbo-niveau, is geletterd. Volgens de Algemene Rekenkamer halen 2,5 miljoen inwoners van 16 jaar en ouder dit niveau niet: zij zijn onvoldoende vaardig in de Nederlandse taal of in rekenen. 25 mei

13 Ook nog toename laaggeletterden. Vergrijzing; met het ouder worden neemt de taalvaardigheid af. Veel mensen die nu laaggeletterd zijn, hebben wel een goede basis meegekregen in het regulier onderwijs. Mensen die in hun werk of dagelijkse routine weinig lezen of schrijven, lopen het risico om hun taalvaardigheid te verliezen. 25 mei

14 De aanpak; preventief Wist u.kinderen uit taalarme gezinnen hebben gemiddeld al een taalachterstand van 2 jaar als ze naar de basisschool gaan Dus: Stimuleren Taal en Ouderbetrokkenheid Voorlezen en leesplezier bevorderen Aanpak via onderwijs 25 mei

15 De aanpak; curatief Vind die laaggeletterden maar eens! Hoe ga je er dan mee om en hoe kun je ze doorverwijzen naar een passend leeraanbod? Met gemeenten, ROC, bibliotheken en overige taalaanbieders zorgen voor een passend aanbod en de toegang laagdrempelig maken door de inzet van bijv. taalmaatjes en taalcoaches En nu! Hoe kunnen we laaggeletterden herkennen en doorverwijzen 25 mei

16 De vooruitgang! Patiënten kunnen informatie over de behandeling van hun gezondheidsklachten beter beoordelen. Zij kunnen informatie over een gezonde leefstijl beter begrijpen en toepassen. Patiënten kunnen beter communiceren met u als zorgverlener. Meer geletterdheid zorgt voor meer kennis en actieve communicatie Zorgt ook voor minder schaamte bij de patiënt. Hierdoor verbetert de interactie tussen zorgverlener en patiënt. 25 mei

17 Waarom zeggen mensen niet dat ze iets niet begrijpen of kunnen lezen?? Schaamte en taboe zowel bij de verwijzer als de doelgroep zelf Vanzelfsprekend compensatiegedrag of ontwikkelde strategieën Onwetend over de mogelijkheden Zij weten niet dat veel meer mensen dit probleem hebben! 17

18 18

19 Herkennen, waaraan?! De patiënt/cliënt: geeft antwoorden die niet aansluiten op je vragen heeft moeite met vragen op formuleren maakt geen begin en eind in een verhaal komt maar niet to the point 25 mei

20 Wat doe je als je merkt dat de patiënt zaken niet voldoende kan lezen of schrijven? Stel de betreffende cliënt op zijn gemak. Stel geen directe en confronterende vragen Probeer een sfeer van vertrouwen op te bouwen Probeer er stap voor stap achter te komen of iemand daadwerkelijk lees- of schrijfproblemen heeft. 25 mei

21 Voorbeeldvragen Vindt u het lastig informatie over uw gezondheid/recepten te lezen? Helpt iemand u daar wel eens bij? Kunt u zelf makkelijk formulieren invullen? Zou u wat beter willen leren lezen of schrijven? Vindt u het goed als ik u wat informatie over beter leren lezen of schrijven geef? Wilt u hier eens met iemand anders over praten die veel weet over taalcursussen en gezondheid? 25 mei

22 Waar let je verder op als je denkt dat je cliënt laaggeletterd is? Spreek langzaam en duidelijk (niet hard!). Kies dezelfde woorden die de cliënt/patiënt gebruikt voor zijn of haar klachten. Gebruik eenvoudige taal en maak korte zinnen. Stel maar 1 vraag tegelijk. Vat het antwoord van de cliënt/patiënt samen Beperk de informatie tot 3-5 kernpunten en prioriteer deze. Herhaal de belangrijkste punten. Moedig cliënten/patiënten aan om vragen te stellen. 25 mei

23 Onze overtuiging, visie van de stichting! Iedere inwoner van Nederland verdient het om (met hulp) te kunnen werken aan zijn basisvaardigheden, dus lezen, schrijven, digitale vaardigheden en rekenen om zijn/haar zelfredzaamheid te vergroten en in iedere fase van het leven te kunnen participeren! 25 mei

24 Doorverwijzen naar Willemijn Beekman, projectleider DigiTaalhuis Gooi Tel: (algemeen informatienummer Stichting Lezen & Schrijven) 25 mei

25 Contact Lydia de Jong Stichting Lezen & Schrijven Coördinator NW