29 november dr. Jennifer van den Broeke (programma Ouderen en Gezondheid - Pharos)

Transcriptie

1 29 november 2018 dr. Jennifer van den Broeke (programma Ouderen en Gezondheid - Pharos)

2 Sociaal economische gezondheidsverschillen bij ouderen Uitleg over beperkte gezondheidsvaardigheden? Nee joh niet nodig! Dank je! Wij hervormen de ouderenzorg We werke

3 Enkele feiten Hoogopgeleiden vs. laagopgeleiden (Chronische) aandoeningen Hebben 5 keer zo vaak COPD Hebben 6 keer zo vaak diabetes Kampen 3 keer zo vaak met depressie Leefstijl Roken 2 keer zo vaak Hebben 3 keer zo vaak obesitas. Allemaal risicofactoren voor dementie

4 Enkele feiten Armoede & Schulden 81% van de mensen met schulden heeft gezondheidsklachten Mensen met een chronische ziekte hebben 2 keer zo vaak schulden Slechte gezondheid is een van de belangrijkste redenen om niet te participeren 50% met een minder ervaren gezondheid werkt niet 60% van sociaal uitgesloten mensen heeft 2 of meer chronische aandoeningen Vaardigheden 42% van de mensen die alleen basisonderwijs hebben gevolgd zijn laaggeletterd 28,7% van de Nederlanders heeft (zeer) beperkte gezondheidsvaardigheden

5 AANTALLEN Ouderenzorg voor mensen die leven in sociaal kwetsbare situaties betekent rekening houden met: Beperkte gezondheidsvaardigheden (4,5 miljoen) Laaggeletterdheid (2,5 miljoen)

6

7 Definitie laaggeletterdheid Laaggeletterdheid wordt ook wel functioneel analfabetisme genoemd Mensen kunnen wel lezen en schrijven maar hebben bv. moeite met: het begrijpen van folders en websites het invullen van formulieren het afhandelen van de post het lezen van bijsluiters van medicijnen Filmpje Sandra:

8 DEFINITIE Beperkte gezondheidsvaardighed en Gezondheidsvaardigheden zijn de vaardigheden van individuen om informatie over gezondheid te verkrijgen, te begrijpen, en te gebruiken bij het nemen van beslissingen over hun gezondheid.

9 GEZONDHEIDSVAARDIGHEDEN Enkele voorbeelden van deze vaardigheden Lezen en schrijven Kennis van het lichaam en ziekten Plannen en organiseren Rekenen Vragen durven stellen Kennis van het Nederlandse zorgstelsel

10 Veel vaardigheden nodig in de zorg. Denk aan Begrijpen van adviezen van je arts Het juist gebruik van medicijnen Afspraken inplannen en nakomen Je weg weten te vinden in de zorg Vragen durven stellen aan zorgverleners Inschatten van betrouwbaarheid van websites Weten bij welke signalen je een arts moet raadplegen Zorgaanbieders vergelijken Begrijpen wat gezonde voeding inhoudt etc.

11 Hoe ziet het brein er uit van iemand met moeite met lezen en schrijven? John Cleese legt uit: Ook het brein van mensen met moeite met lezen en schrijven is anders :

12 Een flauwe grap misschien. Natuurlijk is er geen laaggeletterdenbrein. Nodig: eenvoudige communicatie Liefst taalniveau B1 voorbeeld taalniveau C1: voorbeeld taalniveau B2: voorbeeld taalniveau B1: Wat is de beoogde instandhoudingstermijn van de inspraak aangaande de indeling van de gemeenschappelijke openbare ruimte in het kader van beweegnormen voor jeugdigen? Kinderen en jongeren zijn steeds meer tijd zittend gaan besteden, zodat veel kinderen overgewicht hebben en dat ze minder bewegen dan deskundige volwassenen goed voor ze achten. Uitnodiging voor bewoners Plannen voor nieuwe speeltuin Er komt een nieuwe speeltuin in de wijk! Graag nodigen wij u uit om hierover mee te denken.

13 Veel vaardigheden nodig in de zorg. Denk aan Adviezen kunnen geven die patiënten snappen Medicijngebruik begrijpelijk uitleggen Helpen afspraken in te plannen die de patiënt kan onthouden De weg in de zorg helder aangeven Zorgen dat patiënten vragen durven stellen Helpen inschatten van betrouwbaarheid van websites Uitleg geven bij welke signalen je een arts moet raadplegen etc.

14 Ook veel vaardigheden nodig bij gemeenten Adviezen kunnen geven die inwoners snappen Regels maken die inwoners zonder fouten kunnen opvolgen Helpen afspraken in te plannen die de inwoner kan onthouden De weg in gemeenteland helder aangeven Zorgen dat inwoners vragen durven stellen Helpen inschatten van betrouwbaarheid van websites Uitleg geven bij welke problemen inwoners bij (voorzieningen van) de gemeente terecht kunnen etc.

15 Echtpaar Demir Meneer Demir, tot aan zijn pensioen hard gewerkt, heeft veel lichamelijke klachten. Hij kan bijna niet meer lopen en zit de hele dag in zijn stoel. Binnenkort krijgt hij een nieuwe knie Mevrouw Demir, zorgt voor het huishouden, en kan niet lezen en schrijven en spreekt niet goed Nederlands. Ze heeft overgewicht en diabetes. Ze is de laatste tijd wat veranderd. Ze is minder aanwezig dan vroeger. Als ze nu van zich laat horen, dan doet ze dat luidruchtig. Ze kan dan opeens flink van zich afbijten. Ogenschijnlijk zonder reden. Esra maakt zich zorgen over de operatie en revalidatie van haar vader en hoe het de laatste tijd met haar moeder gaat. Ze bespreekt de situatie rond haar ouders met haar broer Deniz. Deniz, die minder vaak bij zijn ouders over de vloer komt, herkent het door Esra geschetste beeld eigenlijk niet. Als meneer Demir aan zij knie is geopereerd en revalideert neemt Esra haar moeder in huis, ook al is het klein, want die redt het niet alleen. Bij Esra thuis gaat het ook niet goed. Mevrouw Demir raakt steeds verwarder. De huisarts wordt ingeschakeld. Mevrouw Demir blijkt dementie te hebben. Esra zorgt met liefde voor haar ouders, maar hoe moet het als vader straks weer thuis komt? Murat Demir (77 jaar) is eind jaren 70 van de vorige eeuw vanuit Turkije naar Nederland gekomen om te werken in de textielindustrie in Twente. Zijn vrouw Saziye (73 jaar) en hun zoon komen vier jaar later over. Het echtpaar krijgt in Nederland nog een dochter. De dochter heet Esra (42 jaar) en de zoon Deniz (47 jaar) en zijn beide getrouwd.

16 Stellingen De kwaliteit van leven van mevrouw Demir is goed te meten Stelling 1: Eens (groen) Oneens (rood)

17 Stellingen Esra is als mantelzorger goed in te zetten om Patient Reported Outcome Measure in te vullen voor Meneer Demir Stelling 2: Eens (groen) Oneens (rood)

18 Jeroen Jeroen werkte in de bouw maar is ten tijde van de economische crisis ontslagen. Joke werkt in de thuiszorg. In die tijd kwamen Jeroen en Joke maar lastig rond en langzaamaan zijn er schulden ontstaan. Jeroen kluste eerst nog af en toe zwart bij, maar zijn rug werkte niet erg mee. Regelmatig kon hij geen stap zetten als hij wakker werd. Hij dacht bovendien dat hij last had van zijn hart. Regelmatig kreeg hij het enorm benauwd. Zijn vader heeft op zijn 47e een hartaanval gekregen en heeft dat niet overleefd. Zijn moeder werd zo al jong weduwe. Hij heeft last van zijn maag en slikt maagzuurtabletten. Hij rookt weer, ondanks stoppogingen. In de jaren die volgen heeft Jeroen last van depressies. Hun huis moesten ze verkopen. Het huwelijk liep stuk. Hij woont sinds vijf jaar alleen in een sociale huurwoning en knoopt de eindjes aan elkaar. De moeder van Jeroen, moet regelmatig naar het ziekenhuis. Jeroen begeleidt haar met de bus, maar kan de kosten bijna niet betalen. Jeroen is weer benauwd, ondanks alle hartmedicatie. Jeroen (59) is getrouwd geweest met Joke (57). Hij woont in Cuijk. Hij werkte in de bouw maar is al lange tijd afgekeurd. Jeroens moeder (78) woont in de buurt. Jeroen en Joke hebben twee kinderen; een zoon van 35 en een van 33. De kinderen zijn allang uit huis en wonen in de randstad. Sinds de scheiding ziet hij ze niet meer.

19 Stellingen Jeroen is nog maar 59 en hoort dus niet in de categorie ouderen Stelling 3: Eens (groen) Oneens (rood)

20 Stellingen De kosten die Jeroen als 65+er gaat maken zijn goed te voorspellen Stelling 4: Eens (groen) Oneens (rood)

21 Stellingen De context, de situatie waarin Jeroen leeft, is niet van belang om goede zorg aan hem te leveren Stelling 5: Eens (groen) Oneens (rood)

22 Veel dank voor uw aandacht en leuke discussie Verder praten? /