Effectief communiceren met laaggeletterden

Transcriptie

1 Effectief communiceren met laaggeletterden Naïma Abouri Projectleider programma jeugd en gezondheid Pharos

2 Programma Achtergrond informatie Communiceren Beeldmateriaal Afsluiting Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 2

3 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 3

4

5 Sociaal economische factoren Werk inkomen opleiding Sociale omgeving; verveling Psychosociale stress; financiële zorgen, etc. Leefstijl Fysieke omgeving: buurt / woning Gebruik van preventieve zorg

6 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 6

7 Komt dit bekend voor? Zorgverlener: Ik dacht dat we een goed gesprek hadden, hij knikte en glimlachte vriendelijk. Maar op het tweede consult bleek hij het niet te hebben opgepikt... Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 7

8

9 Laaggeletterdheid Zoveel moeite met lezen, schrijven en/of rekenen dat je niet goed kunt functioneren in het dagelijks leven Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 9

10 Omvang laaggeletterdheid Nederland 2,5 miljoen laaggeletterden/ laaggecijferd 2/3 is autochtoon vaker voor bij laag opgeleiden, ouderen en niet-westerse eerste generatie migranten 58% laaggeletterden heeft een baan

11 Bron: Buisman, M. & Houtkoop, W. (2014). Laaggeletterdheid in kaart. Stichting Lezen & Schrijven.

12

13 Gezondheidsvaardigheden De vaardigheden van mensen om informatie over gezondheid: - te krijgen - te begrijpen 29% van Nederlandse bevolking - en te gebruiken bij het nemen van beslissingen over gezondheid Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 13

14 Gezondheidsvaardigheden Functioneel lezen en schrijven, rekenen Interactief of communicatief begrijpend lezen, hoofd- van bijzaken scheiden Kritisch toepassen informatie, ordenen, vooruitdenken Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 14

15 Weinig of niet naar school geweest? Op school leer je lezen en schrijven maar ook: kennis menselijk lichaam abstract denken plannen, ordenen en vooruit denken Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 15

16 Migranten en laaggeletterdheid Taalbarrière + beperkte opleiding Extra kans op problemen

17

18 Misverstanden bij medicijngebruik 2 x daags 2 tabletten? 70% leest het correct 35% past het correct toe Th.B. Twickler, E. Hoogstraaten, A. Q. Reuwer, L.Singels, Karien Stronks en ML. Essink-Bot. Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden vragen om een antwoord in de zorg. Ned t v Geneeskunde, 2009.

19 Medicatiegebruik wat vinden laaggeletterden lastig Begrijpen de mondelinge informatie niet Begrijpen onvoldoende wat de reden is van het gebruik van een geneesmiddel Informatie in de bijsluiter en op het etiket problematisch Verandering van het uiterlijk van medicatie of de verpakking leidt tot veel verwarring Zomaar met de medicatie stoppen wanneer men geen klachten meer heeft Pictogrammen kunnen zonder toelichting verkeerd geïnterpreteerd worden.

20 Misverstanden bij medicijngebruik

21 Gevolgen voor gezondheid Later in zorg Vaker beroep doen op zorg Ongezondere leefstijl Instructies worden niet begrepen Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 21

22 Herkennen van laaggeletterdheid wees alert bij: Liever langskomen dan bellen Te vroeg of te laat op afspraak Vaak herhaalmedicatie te laat of dubbel Cliënt stelt nooit vragen Instructies niet opgevolgd Uitleg lijkt niet begrepen Vragenlijst niet retour Chaotische klachtenpresentatie

23 Smoezen Sorry, ik ben mijn bril vergeten. Dat formulier vul ik thuis wel in. Oh ik dacht dat de afspraak morgen was. Kunt u dat voor mij invullen, ik schrijf zo onleesbaar. Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 23

24 Vermoeden en dan? Normaliseer lees- en schrijfproblemen: Zorg voor vertrouwde sfeer Benoem welk signaal je ziet Vertel dat veel mensen dit moeilijk vinden Bijv: Veel patiënten hebben moeite met deze formulieren, hoe is dat voor u? Doel: Informatie over taalniveau Op gemak stellen De communicatie kunnen bespreken

25 Vermoeden en dan? Zorg kan beter worden afgestemd Er wordt niet zomaar een vragenlijst of folder gegeven Opties voor bijscholing / voorlichting Lokaal: Aanbod in gemeente, vaak in lokale bibliotheek Stichting lezen en schrijven:

26 Vermoeden en dan? Maak een notitie in het dossier Communiceer (met toestemming pt!!!) met andere hulpverleners huisarts apotheek thuiszorg fysiotherapeut diëtiste psycholoog etc.

27 Tips voor begrijpelijke communicatie 1 Afspraken op hele / halve uren Korte zinnen Spreek langzaam en duidelijk (niet hard!) Gebruik dezelfde woorden als de cliënt Verwacht geen basiskennis over ziekten

28 Jargon

29

30 Tips voor begrijpelijke communicatie 2 Vermijd uitdrukkingen Beperk de hoeveelheid informatie Wees zo concreet mogelijk Voordoen, nadoen en herhalen Gebruik beeldmateriaal Welke vragen heeft u nog?

31 Tips voor begrijpelijke communicatie 3 Ga na of de cliënt je heeft begrepen: teach back Vragen of de zwangere in eigen woorden kan vertellen wat je hebt uitgelegd: Ik wil weten of ik het goed heb uitgelegd, kunt u mij vertellen wat u nu moet doen?

32 Website huisartsenpraktijk Onze renuetsrednokjitkarp neemt een latnaa taken van de huisarts over zoals de begeleiding van ehcsinorhc ziekten zoals : setebaid, DPOC, taav/trah ziektes. Snevet kan zij u ook begeleiden bij het stoppen met roken. Onze andere renuetsrednokjitkarp is werkzaam in de praktijk als renuetsredno ekjiletseeg gezondheidszorg. Als klachten en negnineodnaa uw stemming, seitatserp kwaliteit van uw leven negatief nedeolvnïeb kunt u snel en gilepmerdgaal begeleid worden door de praktijk renuetsredno ZGG. U kunt denken aan klachten zoals stress, diehrebmos, eitaler-werknemelborpsgnideovpo, erabraalkrevno lichamelijke klachten, maar ook negnineodnaa zoals een sinrootstsgna, depressie, nrub-tuo, verslaving, rouw zne. Voor een afspraak kunt u thceret bij de assistente.

33 Wat staat hier eigenlijk? Onze praktijkondersteuner neemt een aantal taken van de huisarts over zoals de begeleiding van chronische ziekten zoals : diabetes, COPD, Hart/vaat ziektes. Tevens kan zij u ook begeleiden bij het stoppen met roken. Onze andere praktijkondersteuner is werkzaam in de praktijk als ondersteuner geestelijke gezondheidszorg. Als klachten en aandoeningen uw stemming, prestaties kwaliteit van uw leven negatief beïnvloeden kunt u snel en laagdrempelig begeleid worden door de praktijk ondersteuner GGZ. U kunt denken aan klachten zoals stress, somberheid, relatie-werkopvoedingsproblemen, onverklaarbare lichamelijke klachten, maar ook aandoeningen zoals een angststoornis, depressie, burn-out, verslaving, rouw enz. Voor een afspraak kunt u terecht bij de assistente. 102 woorden 10% in een tekst mag moeilijk zijn 23 rood = moeilijk 20% is moeilijk 4 groen = dubbele betekenis

34 Zinnen van websites II

35

36 Informatie programma Gezonde leefstijl Praktijkondersteuner huisarts (POH) Om een beeld te krijgen van uw huidige leefstijl vraagt de POH naar uw huidige gezondheidssituatie en eventuele klachten. Daarnaast bepaalt u uw persoonlijke doel. Deze gegevens worden vastgelegd in een werkboek. Diëtist Samen met een diëtist bespreekt u uw huidige voedingspatroon. U krijgt persoonlijk advies over gezonde voeding in relatie tot uw gezondheid. Zij bespreekt met u welke aanpassingen in uw voedingspatroon nodig zijn en stemt dit daarna af met de praktijkondersteuner. Het voedingsprogramma bestaat uit een aantal individuele consulten, waarin u uw voedingsplan en de voortgang bespreekt. Fysiotherapeut Samen met een fysiotherapeut bespreekt u uw beweegervaring, uw wensen en mogelijkheden om te bewegen. Hij of zij neemt ook een inspanningstest bij u af waarmee uw uithoudingsvermogen wordt getest. U krijgt een beweegadvies en dit wordt afgestemd met de POH.

37 Wij werken voor Gezond in de Wijk Even voorstellen De praktijkondersteuner Mijn naam is: Emmy de Wit Met mij praat u over uw gezondheid. Ik ben praktijkondersteuner en werk samen met uw huisarts. Als u mee wilt doen met Gezond in de Wijk maken we eerst een afspraak. We kijken hoe uw gezondheid nu is en of u klachten heeft. Daarna vraag ik aan de diëtist en aan de fysiotherapeut om een afspraak met u te maken. De diëtist en de fysiotherapeut bellen u. 37

38 38

39 39

40 Beeldmateriaal, wanneer werkt het?

41

42

43

44

45

46

47 Beeldmateriaal - voorlichting Waarom? -> de meeste mensen onthouden mondelinge uitleg met plaatjes erbij het langst Heldere plaatjes/foto s die: bij de beleving van de patiënt passen concreet zijn eenduidig zijn

48 Beeldmateriaal - voorlichting

49

50 Steffie.nl Steffie legt moeilijke dingen makkelijk uit. De wereld is al ingewikkeld genoeg!

51 Take home message Wees alert & bewust Pas je communicatie aan Teach back: terugvragen Gebruik bestaande hulpmiddelen

52 Evaluatie Wat heb je geleerd? Waar ga je morgen mee aan de slag? Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 52

53 Disclosure belangen spreker Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 53