de colleges DDFKAS S. Raap - de Groot 18 augustus 2016 Aanpak laaggeletterdheid middels digi taalhuis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "de colleges DDFKAS S. Raap - de Groot 18 augustus 2016 Aanpak laaggeletterdheid middels digi taalhuis"

Transcriptie

1 Aan: Van: Datum: Onderwerp: Overig: de colleges DDFKAS S. Raap - de Groot 18 augustus 2016 Aanpak laaggeletterdheid middels digi taalhuis Aanleiding Gemeenten zijn in het kader van de WEB (Wet Educatie Beroepsonderwijs) verplicht om met het daartoe aangewezen ROC, in ons geval het Friesland College, afspraken te maken over het aanbod van volwasseneneducatie. Dit aanbod wordt opgenomen in een productovereenkomst en omvat opleidingen die gericht zijn op het verbeteren van Nederlandse taal en rekenvaardigheden. Deze opleidingen zijn bedoeld voor laaggeletterde Nederlanders en niehnburgeringplichtige migranten die hun beheersing van het Nederlands als tweede taal willen vergroten. Tot 2015 kreeg elke gemeente zelf de rijksmiddelen hiervoor (WEB gelden). Deze moest ze verplicht doorsluizen naar het ROC (volgens het principe van verplichte winkelnering). Daarbij had de gemeente de taak om laaggeletterden te signaleren en deze door te geleiden naar het Friesland College. Inmiddels ontvangt leeuwarden als centrumgemeente in onze arbeidsmarktregio c.q. de provincie Fryslan de rijksmiddelen en wordt in afstemming met de Friese regio's ingezet op verbetering van taal, rekenen en digitale vaardigheden. Vanaf 2015 wordt de verplichte winkelnering stapsgewijs afgebouwd waardoor er Fryslän breed geld beschikbaar komt wat niet meer aan het Friesland College besteed hoeft te worden. In de productovereenkomst voor 2016 tussen centrumgemeente leeuwarden en het Friesland College is het plan opgevat om voor de aanpak van laaggeletterdheid digi taalhuizen te ontwikkelen met ondersteuning van een taalcoördinator vanuit het ROC. Hiermee komt er naast het formele traject van opleidingen bij het Friesland College de mogelijkheid voor laaggeletterde burgers om op een informele, laagdrempelige manier te werken aan hun vaardigheden. Wat is laaggeletterdheid? Vaak wordt laaggeletterdheid verward met analfabetisme. Een analfabeet is iemand die helemaal niet kan lezen of schrijven. Je spreekt van laaggeletterdheid of functioneel analfabetisme als je veel moeite hebt met het lezen en schrijven, maar dit wel een beetje kunt. Een laaggeletterde heeft een taalniveau 1 F of lager. 1 F staat voor het niveau waarmee een kind het basisonderwijs hoort te verlaten. Als laaggeletterde is het moeilijk om volwaardig mee te draaien in de huidige maatschappij, zowel thuis als op het werk. Voorbeelden van problemen waar een laaggeletterde tegenaan loopt zijn: Het kopen van een trein of buskaart Het uitzoeken van een route met de auto Het voorlezen aan (klein ) kinderen Het lezen van ondertitels op televisie Het invullen van formulieren voor de overheid, zowel schriftelijk als digitaal Het lezen en begrijpen van gezondheidstips, patiêntenfolders en bijsluiters van medicijnen Daarnaast verandert de maatschappij voortdurend, vooral de digitalisering zorgt ervoor dat een laaggeletterde steeds meer achterstand krijgt. Veel zaken kunnen alleen nog digitaal geregeld worden via apps of DigiD. Dit heeft veel invloed op de zelfredzaamheid van de laaggeletterden, terwijl er ondertussen steeds meer van de burger verwacht wordt in het zelf regelen en organiseren van zaken. Deze eigen regie staat ook centraal in de decentralisaties van het sociaal domein. Hulp en ondersteuning aan inwoners wordt levensbreed aangepakt, daarbij is het wel van belang dat de inwoner kan lezen, schrijven, rekenen en omgaan met de computer (en andere digitale middelen). 1

2 Gevolgen laaggelelterdheid Wat door de decentralisaties ook steeds meer naar voren komt is dat laaggeletterdheid vaak een onderliggend probleem is waardoor mensen op veel vlakken niet mee kunnen doen. Mensen die problemen hebben met lezen en schrijven, hebben vaak ook moeite met rekenen. De helft van deze groep is werkloos of inactief. Laaggeletterdheid zorgt ook vaak voor een slechtere gezondheid. Daarnaast hebben kinderen van laaggeletterden meer kans op een taalachterstand. Ouders die moeite hebben met taal kunnen hun kinderen niet (goed) voorlezen en minder goed helpen met huiswerk. Daarom wordt er in onze gemeenten al sterk ingezet op voor- en vroegschoolse educatie ook vanwege de preventieve werking voor kinderen met een (risico op een) taalachterstand. Er wordt ook ingezet op maximaal bereik van (doelgroep-) peuters op peuterspeelzaal, voorschool en kinderdagopvang. Laaggeletterdheid in cijfers Het percentage laaggelet!erden onder de beroepsbevolking (burgers tussen 16 en 65 jaar) ligt landelijk tussen de 11 en 13%. In de provincie Fryslan ligt dit gemiddeld op 13%. Volgens berekeningen van de Algemene Rekenkamer gaat het landelijk zelfs om 2,5 miljoen burgers die niet of onvoldoende vaardig zijn in de Nederlandse taal (en ook in rekenen). Het gaat hierbij zowel om de beroepsbevolking vanaf 16 jaar als om 65-plussers. Van deze groep is het merendeel (ongeveer 66%), in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, autochtoon. De laatste jaren is het aantallaaggeletterden zelfs gegroeid. Deze landelijke groei heeft onder andere te maken met de vergrijzing, de toestroom van inburgeraars en het feit dat jongeren met onvoldoende taalvaardigheden van school komen. In onze regio zien de aantallen laaggelet!erden onder de beroepsbevolking er als volgt uit: LeeuwarderadeellTytsjerksteradiel 8-11% Ameland/Dongeradeel/ Ferwerderadiel/ % Schiermonnikoog/ TerschellingNlieland Achtkarspelen/Dantumadiel/Kollumerland c.a. > 16% Aanpak laaggelelterdheid Bron: Reg ionale spreiding van geletterdheid in Nederland, Stichting lezen en schrijven Deze cijfers maken duidelijk dat dit probleem aandacht verdient. Met het landelijke actieprogramma 'Tel mee met Taal', erkent de rijksoverheid de noodzaak van een aanpak voor laaggelet!erdheid. Voor dit actieprogramma hebben de ministeries OCW, VWS en SZW de krachten en financiële middelen gebundeld. Zo komt er met het actieprogramma 'Tel mee met Taal' extra geld beschikbaar voor het ondersteunen en trainen van partijen die actief zijn met signalering, doorverwijzen, vrijwilligersinzet en educatie. Daarbij vragen de ministeries gemeenten, bibliotheken, werkgevers, scholen en bijvoorbeeld zorginstellingen om meer samen te gaan werken. Hierbij ligt een regierol weggelegd voor de gemeenten. Deze regierol wordt ook gevraagd aan de gemeente in het opstarten van zogenaamde digi-taalhuizen. Het digi-taalhuis In de productovereenkomst WEB (Wet educatie beroepsonderwijs) 2016 tussen centrumgemeente Leeuwarden en het Friesland College is het plan opgevat om digi-taalhuizen te ontwikkelen met 2

3 ondersteuning van een taalcoördinator vanuit het ROG. Doel is om vrijwilligers te werven die taal maat jes worden van laaggeletterde burgers, zodat zij niet aan de kant komen te staan. Daarnaast worden medewerkers van bijvoorbeeld gebiedsteams, de frontoffice van gemeenten en op andere vindplaatsen voor laaggeletterden geschoold in het signaleren van laaggeletterdheid. Het streven is dat binnen een paar jaar deze aanpak zo gegroeid is dat 1 professionele taalcoördinator 10 vrijwilligers begeleidt en adviseert die op hun beurt weer in totaal 50 laaggeletterden begeleiden. Het digi-taalhuis is een lokale voorziening, vaak gehuisvest in de bibliotheek, maar maatwerk in bijvoorbeeld een dorpshuis of MFA is ook mogelijk. Hier kunnen laaggeletterden werken aan hun taal-, reken- en digitale vaardigheden. Dit gebeurt onder begeleiding van deskundige vrijwilligers. Nu volwasseneducatie (het formele leren) alleen nog toegankelijk is voor diegenen die een bepaalde leersprong kunnen maken, valt een deel van de groep laaggeletterden buiten de boot. Zij hebben de behoefte om op hun niveau beter te worden in taal en rekenen, dan wel dit te onderhouden. Dat kan in een digi-taalhuis. Vanuit de WEB-gelden zijn er mogelijkheden om een coördinatiepunt voor laaggeletterdheid onder te brengen in het taalhuis. Daarmee wordt gewerkt aan een sluitende aanpak. Deze aanpak is: Bij signalering van een laaggeletterde volgt een warme overdracht naar het digi-taalhuis. Daar vindt een intake plaats door de taalcoördinator. Deze taalcoördinator kijkt wat de persoon in kwestie als hulp- of leervraag heeft en wat zijn/haar leerniveau is. Afhankelijk daarvan wordt de persoon in een traject volwasseneneducatie(formeelleren) geplaatst of kan diegene een traject volgen in het taalhuis (informeel leren). Bij een taalhuistraject koppelt de coördinator een geschikt taal maat je aan de persoon en wordt een persoonlijk leerplan opgesteld. De coördinator is daarnaast inhoudelijk ondersteuner voor de vrijwilligers. / 1 1 Doelgroep: Laaggeletterde, nietinburgeringsplichtige 18+'ers die een leersprong kunnen maken Mogelijkheden vanuit de WEB om te werken aan taal-, reken- en digitale vaardigheden 3

4 Ervaringen elders met digi-taalhuis In een aantal gemeenten in Fryslan wordt al gewerkt met het concept taalhuis, waaronder Smallingerland en Leeuwarden. Hun expertise en ervaringen zijn meegenomen in de taalhuispilot die dit voorjaar (2016) ook in Harlingen dat ook in het verzorgingsgebied van de bibliotheek Noord Fryslan ligt, is gestart. De voorlopige uitkomsten zijn dat de werkwijze en samenwerking voldoet. Waar rekening mee gehouden moet worden is dat de werving van laaggeletterden veel tijd en de nodige aandacht vraagt. De vorming van de digi-taalhuizen in de DDFK-gemeenten en op de eilanden Ameland en Schiermonnikoog wordt gebaseerd op deze ervaringen. Doel en doelgroep Het doel van het digi-taalhuis is om mensen meer vaardig te maken in taal waardoor zij actiever in de maatschappij kunnen participeren en dat hun zelfredzaamheid wordt bevorderd. Met deze nieuwe aanpak hebben wij de ambitie om in het eerste jaar 5% van de laaggeletterden te bereiken, in eerste instantie door te focussen op het signaleren en doorverwijzen. De doelgroep van educatie is divers; autochtonen en allochtonen, werkenden en niet-werkenden, jongeren en ouderen. Belangrijke doelgroepen zijn in ieder geval : Inwoners met (grote) afstand tot de arbeidsmarkt (Inwoners in bijstand en uitkeringsgerechtigden); Inwoners met een (licht) verstandelijke beperking; Inwoners in het arbeidsproces, die onvoldoende geletterd zijn en beschikken over onvoldoende basisvaardigheden (dreigende kans op werkloosheid); Inwoners die naar eigen keuze niet deelnemen aan het arbeidsproces en onvoldoende vaardig zijn; Gepensioneerden die onvoldoende vaardig zijn om goed te blijven participeren in de maatschappij; Laaggeletterde allochtonen (onvoldoende integratie en participatie); Niet of moeilijk leerbare inwoners. Hierbij speelt het aanleren van sociale vaardigheden (zelfredzaamheid) een belangrijke rol. In onderstaande tabel staat per gemeente op basis van het inwoneraantal het percentage laaggeletterden genoemd. In de laatste kolom staat op basis van het aantal laag geletterden het aantallaaggeletterden genoemd dat we per gemeente willen bereiken in het eerste uitvoeringsjaar. Inwoneraantal Percentage Aantal Ambitie bereik eerste (afgerond) laaggeletterden laaggeletterden uitvoeringsjaar JondergrensL (afgerond) (5% - afgerondl Ameland % Dantumadiel % Dongeradeel % Ferwerderadiel % Kollumerland c.a % Schiermonnikoog % Financiën Het taalhuis vraagt geen extra kosten van de gemeenten; de kosten worden gedekt vanuit de rijksmiddelen voor de WEB en uit de subsidie van de gemeenten aan de bibliotheek, Stichting Welzijn Het Bolwerk en Timpaan Welzijn voor het jaar Voor 2017 worden de eventuele meerkosten die niet binnen de bestaande werkzaamheden vallen meegenomen in de gesprekken over de subsidie voor

5 Daarnaast is de bibliotheek op dit moment bezig met een subsidieaanvraag voor een landelijke subsidie voor de dienstverlening van de bibliotheken voor burgers die digitaal niet sterk zijn, met name voor de Digi-overheid en de belastingdienst. In dit plan staat hoe de bibliotheek deze dienstverlening zal koppelen aan het taalhuis, zodat het daadwerkelijk een digi-taalhuis wordt. Bij toekenning betekent het dat de bibliotheek ook budgetneutraal extra dienstverlening kan leveren in de jaren 2017 en De bibliotheek wordt de eigenaar van het digi-taalhuis en draagt daarmee de kosten voor huisvesting, aanschaf computers en software. Voor de huisvesting in Ferwerderadiel moeten nog aparte afspraken gemaakt worden, omdat daar geen vestiging van de bibliotheek (meer) is. In het beleidsplan en het meerjarenconvenant (in voorbereiding) van de bibliotheek is opgenomen dat zij bezig gaan met het opstarten van taalhuizen. De coördinatiekosten komen voor rekening van de WEB-gelden. De training Signaleren van laaggeletterdheid van de professionals en intermediairs die de signalering en verwijzing doen wordt uitgevoerd door Stichting Lezen en Schrijven. De training van de vrijwilligers wordt uitgevoerd door het ROC Friesland College met materiaal ontwikkeld en bekostigd door Stichting Lezen & Schrijven. Kanttekening Het huidige rijksbeleid gaat er vanuit dat de WEB-gelden vanaf 2018 niet meer aan Leeuwarden als centrumgemeente worden uitgekeerd, maar aan de individuele Friese gemeenten. Het coördinatiepunt voor de taalhuizen wordt bekostigd vanuit deze middelen. Mocht bovenstaande werkelijkheid worden dan is solidariteit van de Friese gemeenten gewenst om een deel van deze middelen beschikbaar te houden voor deze coördinatiepunten. Gezien de snelle groei van de taalhuizen in Fryslên en de cruciale rol van het coördinatiepunt is de verwachting dat de Friese gemeenten dit zullen doen. Vervolg Bij de partijen die de coördinatie, educatie en vrijwilligerswerving doen (Friesland College, bibliotheek, stichting Welzijn Het Bolwerk en Timpaan Welzijn) is er al commitment wat betreft de inhoud en de vorm van de samenwerking. Er worden vervolggesprekken gepland met onder andere de gebiedsteams, WYZ (waaronder de consulenten 3 D's) en NEF over deelname aan deze aanpak als partijen die een belangrijke rol spelen in de signalering en verwijzing van de laaggeletterden. Hiervoor kunnen zij getraind worden. De aanpak is opgezet als een groeimodel. Zowel het aantal vrijwilligers kan groeien als het aantal betrokken partijen en getrainde verwijzers. Zo krijgen ook onze klantcontactcentra - front offices te maken met laaggeletterden. Ook zij kunnen getraind worden. Er zal ook aandacht besteed worden aan het onderwijs, huisartsen en consultatiebureau als vindplaats en verwijzers. Tevens worden lokale en regionale bedrijven die werkgever zijn van laaggeletterden benaderd om in ieder geval kennis te nemen van de aanpak en mogelijk ook als doorverwijzer op te treden. Daarnaast wordt er ook een link gemaakt met het project 'Sociale activering' gericht op bewoners in de DDFK-gemeenten met een bijstandsuitkering en het ' Jongerenproject' (Aanpak jongeren met uitkering Participatiewet 2016 en verder). Het college heeft op grond van de Participatiewet een wettelijk opdracht om inwoners te ondersteunen bij arbeidsinschakeling en hen zo nodig een voorziening voor sociale activering, gericht op arbeidsparticipatie aan te bieden. Het doel van hetjongerenproject is om alle jongeren met een uitkering goed in beeld te houden. Door de jongeren goed te volgen en te begeleiden kan worden voorkomen dat jongeren buiten de boot vallen. Bij de aanpak bij beide projecten is het goed dat consulenten ook alert zijn op eventuele problemen die duiden op laaggeletterdheid. 5

6 Planning en organisatie Vanwege de opening van de bibliotheek met digi-taalhuis in Kollum op 5 september heeft over de aanpak van laaggeletterdheid middels een digi-taalhuis al besluitvorming in Kollumerland c.a. plaatsgevonden. Maar het streven is wel om er een gezamenlijke DDFK (AS)-aanpak van te maken Vanaf begin september 2016 wordt de ontwikkeling van de taalhuizen in onze gemeenten in gang gezet. De start zal plaatsvinden met een feestelijke opening van de bibliotheek in Kollum tijdens de week van de alfabetisering (5-11 september). Daarnaast wordt er in deze week een gezamenlijk (DOFKAS) persbericht verzonden. De digi-taalhuizen zullen volgens onderstaande planning opgestart worden: September 2016 November 2016: December 2016: Voorjaar 2017: Kollumerland c.a. (Kollum) Dantumadiel (De Westereen) en Dongeradeel ( Dokkum) Ferwerderadiel Ameland en Schiermonnikoog Na deze initiêrende fase houdt de gemeente haar reg ierol en zal de bibliotheek als eigenaar van het taalhuis in combinatie met de genoemde partners de uitvoering ter hand nemen. De rolverdeling is als volgt: Gemeenten Bibliotheek ROC het Friesland College Welzijn Het BoiwerkfTimpaan Stichting Lezen & Schrijven - regierol - eigenaar taalhu is en werving vrijwilligers - coördinatiepunt taal huis en verzorgt de trainingen aan vrijwilligers - werving en begeleiding vrijwilligers - algemene ondersteuning, verzorgt de trainingen aan professionals en intermediairs. 6

Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO)

Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Gemeente Heerhugowaard R Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Datum indiening 13 september 2016 Volgnummer Registratienummer Bij16-439 Onderwerp laaggeletterdheid

Nadere informatie

Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland. Uitvoeringsplan Inhoud

Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland. Uitvoeringsplan Inhoud Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland Uitvoeringsplan 2016 Inhoud Inleiding... 2 Ambitie... 3 Uitvoering... 3 Toegang... 3 Het aanbod... 4 Rol van de Stichting Lezen en Schrijven... 6 Inkoop of

Nadere informatie

[Typ hier] Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019

[Typ hier] Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019 Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019 Augustus 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid en educatie 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs 2.2 Doelgroep 2.3 Formeel en non-formeel

Nadere informatie

Regionaal Programma volwassenen Educatie 2018

Regionaal Programma volwassenen Educatie 2018 Regionaal Programma volwassenen Educatie 2018 Augustus 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid en educatie 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs 2.2 Doelgroep 2.3 Formeel en non-formeel

Nadere informatie

Oplegvel. 1. Onderwerp Verdiepingsslag Uitvoeringplan Educatie Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

Oplegvel. 1. Onderwerp Verdiepingsslag Uitvoeringplan Educatie Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Oplegvel 1. Onderwerp Verdiepingsslag Uitvoeringplan Educatie 2016 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Basistaak Efficiencytaak X Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens

Nadere informatie

De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein

De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein Laaggeletterden hebben vaker te maken met armoede, Schuldhulp en gezondheidsproblemen. Gemeenten, wijkteams en consulenten Werk en Inkomen zijn zich hier

Nadere informatie

Nota van B&W. onderwerp Volwasseneneducatie en ontwikkeling Taaihuis. Portefeuilehouder John Nederstigt

Nota van B&W. onderwerp Volwasseneneducatie en ontwikkeling Taaihuis. Portefeuilehouder John Nederstigt gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Portefeuilehouder John Nederstigt Collegevergadering 5jUÜ2016 inlichtingen Caroline van de Vijver-Guldenmund (023 567 4294) Registratienummer 2016.0033428

Nadere informatie

Collegevoorstel. Zaaknummer Taalakkoord aanpak laaggeletterdheid Midden-Brabant

Collegevoorstel. Zaaknummer Taalakkoord aanpak laaggeletterdheid Midden-Brabant Zaaknummer 00527355 Onderwerp Taalakkoord aanpak laaggeletterdheid Midden-Brabant Collegevoorstel Aanleiding / voorgeschiedenis Laaggeletterdheid is een maatschappelijk probleem waar vaak nog een taboe

Nadere informatie

Subsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid

Subsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid Subsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid 17 oktober 2016 Contactpersoon: Cyril Crutz Directeur-bestuurder 0485-583 500 / 06-27093679 c.crutz@biblioplus.nl www.biblioplus.nl Inleiding

Nadere informatie

WEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie

WEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie WEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie Regio Noord- Limburg Ten behoeve van periode 2018-2019 De 7 samenwerkende gemeenten in de regio Noord-Limburg, juli 2017 RPE Noord-Limburg 2018-2019 versie

Nadere informatie

Regionaal Programma Volwassenen Educatie 2017

Regionaal Programma Volwassenen Educatie 2017 Regionaal Programma Volwassenen Educatie 2017 Stad met een hart Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Uitvoering RPE in 2016... 4 2.1 Besteding van het verplichte deel van het budget... 4 2.2 Besteding van

Nadere informatie

Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen

Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma

Nadere informatie

Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven

Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Dinsdag 30 oktober 2012 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses

Nadere informatie

Platformtaak volgens gemeente

Platformtaak volgens gemeente Oplegvel 1. Onderwerp Subsidieaanvraag en cofinanciering Taalakkoord 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal belang Regionale partners en de gemeenten

Nadere informatie

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35% Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden

Nadere informatie

Uitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland

Uitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland Uitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland 2017-2018 Aan de landelijke BOP-enquête basisvaardigheden 18 + van de KB hebben in totaal 126 (=86%) (basis)bibliotheken deelgenomen; er waren 147

Nadere informatie

Wetgeving rond participatiesamenleving biedt kansen. voor bibliotheken

Wetgeving rond participatiesamenleving biedt kansen. voor bibliotheken Wetgeving rond participatiesamenleving biedt kansen voor bibliotheken Breng vraag en aanbod bij elkaar en help laaggeletterden vooruit Nederland telt 1,3 miljoen laaggeletterde volwassenen (16-65 jaar).

Nadere informatie

Notitie Laaggeletterdheid Smallingerland

Notitie Laaggeletterdheid Smallingerland Notitie Laaggeletterdheid Smallingerland 1 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 1.1 Convenant Bondgenootschap Geletterd Fryslân... 4 1.2 Tel mee met Taal... 5 1.3 Gemeentelijke inzet... 5 2. Bestaand onderzoek

Nadere informatie

WEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie

WEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie WEB 2016 - Regionaal Programma Volwassenen Educatie Regio Noord- Limburg Ten behoeve van periode 2016-2017 De 7 samenwerkende gemeenten in de regio Noord-Limburg, juli 2016 RPE Noord-Limburg versie definitief

Nadere informatie

B&W Vergadering. B&W Vergadering 19 september 2017

B&W Vergadering. B&W Vergadering 19 september 2017 2.2.6 Volwasseneneducatie 2018 2020 1 Dossier 2190 voorblad.pdf B&W Vergadering Dossiernummer 2190 Vertrouwelijk Nee Vergaderdatum 19 september 2017 Agendapunt 2.2.6 Omschrijving Volwasseneneducatie 2018

Nadere informatie

Regionaal programma volwasseneneducatie 2015

Regionaal programma volwasseneneducatie 2015 Regionaal programma volwasseneneducatie 2015 Arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam April 2015 Inleiding De gemeenten in de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam hebben de voor het jaar 2015 geplande educatieve

Nadere informatie

Projectplan Taalhuizen in de regio Holland Rijnland

Projectplan Taalhuizen in de regio Holland Rijnland Projectplan Taalhuizen in de regio Holland Rijnland Leiden, 21 februari 17 1 Belang Taalhuizen in de regio Holland Rijnland In Nederland kunnen 1,3 miljoen mensen tussen de 15 en 65 jaar niet goed lezen

Nadere informatie

Notitie Taal en Toekomst

Notitie Taal en Toekomst Notitie Taal en Toekomst Inhoudsopgave Inleiding... 2 Landelijk beleid 2 Regionaal beleid.... 2 Conclusies beleid en realisatie tot nu toe.... 2 Resultaten 2017... 3 Beleidsambities voor 2018 3 Taal en

Nadere informatie

Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Inzet educatiemiddelen 2017.

Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Inzet educatiemiddelen 2017. Openbaar Onderwerp Inzet educatiemiddelen 2017 Programma Onderwijs Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting De gemeente Nijmegen maakt, op grond van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB), afspraken

Nadere informatie

De afbouw van de verplichte winkelnering bij de roc s verloopt stapsgewijs met 25 procent per jaar:

De afbouw van de verplichte winkelnering bij de roc s verloopt stapsgewijs met 25 procent per jaar: Bijlage 1 Notitie Volwasseneneducatie: Besteding WEB middelen 2016 Inleiding Bij de bespreking van het Uitvoeringsplan Educatie 2016 in het Portefeuillehoudersoverleg Maatschappij op 25 mei 2016 heeft

Nadere informatie

Deze afspraken zijn concreet uitgewerkt in het uitvoeringsplan aanpak laaggeletterdheid

Deze afspraken zijn concreet uitgewerkt in het uitvoeringsplan aanpak laaggeletterdheid Tussenrapportage cofinanciering Projecten Taalhuizen 2017-2019 Inleiding Begin 2017 heeft het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland cofinanciering toegekend aan de vijf taalhuizen in de regio. In bijlage

Nadere informatie

1. Onderwerp Regionaal educatieprogramma 2015 en aanpak Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

1. Onderwerp Regionaal educatieprogramma 2015 en aanpak Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude

Nadere informatie

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG - CONCLUSIES Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS

Nadere informatie

Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016

Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Agenda 1. Welkom 2. Ontwikkelingen 3. Strategienota 4. Digitale vaardigheden 5. Taalvaardigheden (inleiding door Chérif Ait Abderrahman (Stichting Lezen en

Nadere informatie

Volwasseneneducatie en bestrijding laaggeletterdheid in Holland Rijnland

Volwasseneneducatie en bestrijding laaggeletterdheid in Holland Rijnland Volwasseneneducatie en bestrijding laaggeletterdheid in Holland Rijnland 2015 2019 Evaluatie, knelpunten en aandachtspunten voor toekomstig beleid Inleiding Op 1 oktober 2015 heeft de Leidse gemeenteraad

Nadere informatie

Memo. Aan u wordt gevraagd:

Memo. Aan u wordt gevraagd: Memo Aan : PHO Economie en Werkgelegenheid FoodValley Van : ambtelijke werkgroep volwasseneneducatie Datum : 24 november 2014 Onderwerp : Regionale inzet Volwasseneneducatie 2015 Aanleiding Rond de zomer

Nadere informatie

Regioplan inzet WEB middelen 2015 Een taalinfrastructuur met regionale partners en geschoolde vrijwilligers.

Regioplan inzet WEB middelen 2015 Een taalinfrastructuur met regionale partners en geschoolde vrijwilligers. 8 Regioplan inzet WEB middelen 2015 Een taalinfrastructuur met regionale partners en geschoolde vrijwilligers. Datum: 1 december 2014 1 Inleiding 1.1 Waarom dit Regioplan? Per 1 januari 2015 wijzigt de

Nadere informatie

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35% Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden

Nadere informatie

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%

Nederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35% Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden

Nadere informatie

Noordoostpolder. Jaarcijfers 2018

Noordoostpolder. Jaarcijfers 2018 Noordoostpolder Jaarcijfers 2018 JAARCIJFERS HUIS VOOR TAAL NOP 2018 WAT IS HUIS VOOR TAAL? In Huis voor Taal komen activiteiten en expertise op het gebied van leren, ontwikkelen, het sociale- en non-formeel

Nadere informatie

Eigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière

Eigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière Eigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière Projectplan Eigen Kracht - Van barrière naar carrière LEVgroep Penningstraat 55 5701 MZ Helmond Projectperiode 2013 2014 1 1 Inleiding Eigen Kracht is

Nadere informatie

B&W Vergadering. B&W Vergadering 23 augustus 2016

B&W Vergadering. B&W Vergadering 23 augustus 2016 2.1.7 Volwasseneneducatie 2016-2017 1 Dossier 735 voorblad.pdf B&W Vergadering Dossiernummer 735 Vertrouwelijk Nee Vergaderdatum 23 augustus 2016 Agendapunt 2.1.7 Omschrijving Volwasseneneducatie 2016-2017

Nadere informatie

Regionaal Educatief Plan Zuid-Kennemerland en IJmond

Regionaal Educatief Plan Zuid-Kennemerland en IJmond Regionaal Educatief Plan 2018 2019 Zuid-Kennemerland en IJmond 1. Inleiding 1.1 Update regionaal educatief plan Haarlem ontvangt vanaf 2015 als contactgemeente van de arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland

Nadere informatie

1. Onderwerp Terug- en vooruitblik volwasseneneducatie Holland Rijnland Rol van het

1. Onderwerp Terug- en vooruitblik volwasseneneducatie Holland Rijnland Rol van het Oplegvel 1. Onderwerp Terug- en vooruitblik volwasseneneducatie Holland Rijnland 2015-2019 2. Rol van het Platformtaak volgens gemeente samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 3. Regionaal belang Door vaardiger

Nadere informatie

Een nieuw convenant. Bondgenootschap Geletterdheid Holland Rijnland

Een nieuw convenant. Bondgenootschap Geletterdheid Holland Rijnland Een nieuw convenant Bondgenootschap Geletterdheid Holland Rijnland 2017-2020 1. De opmaat naar een nieuw convenant In Nederland hebben meer dan twee miljoen mensen veel moeite met lezen en schrijven. Taalvaardig

Nadere informatie

Doorkiesnummer:

Doorkiesnummer: Tweede Kamer der Staten Generaal T.a.v. mevrouw O.C. Tellegen, Voorzitter vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Woerden, 7 juni 2018 Ons kenmerk: 2018-1380575259-813

Nadere informatie

Voor informatie en aanmeldingen kan er contact worden opgenomen de Taalhuiscoördinator(en) van het Alfa-college.

Voor informatie en aanmeldingen kan er contact worden opgenomen de Taalhuiscoördinator(en) van het Alfa-college. 1 november 2017 april 2018: - Opzet en voortgang van het project, aantal te betrekken en betrokken partners, aantal te bereiken en bereikte inwoners, bereikte doelen in het kader van participatie van inwoners

Nadere informatie

Datum: Adviserend. Datum: Informerend

Datum: Adviserend. Datum: Informerend Oplegvel 1. Onderwerp Voortzetting bondgenootschap Geletterdheid 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Basistaak Efficiencytaak Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal

Nadere informatie

Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie

Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie Ina den Hollander Weert, 19 mei 2011 Kenniscirkel Leven Lang Leren Brabantse en Limburgse bibliotheken Wat is laaggeletterdheid?

Nadere informatie

Stand van zaken uitvoering regionaal Educatieplan en budget volwassenen educatie 2017

Stand van zaken uitvoering regionaal Educatieplan en budget volwassenen educatie 2017 Bijlage 5-3 POHO 21 september 2017 Stand van zaken uitvoering regionaal Educatieplan en budget volwassenen educatie 2017 POHO: Huib van Olden Opdrachtgever RSA: Leida Rasing Van: Asya van Wamel (gemeente

Nadere informatie

Beleidsplan volwasseneneducatie

Beleidsplan volwasseneneducatie Beleidsplan volwasseneneducatie 2017-2019 Venray participeert door taal De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld Filosoof Ludwig Wittgenstein 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Context...

Nadere informatie

Subsidieregeling Zo gaan we basisvaardigheden verbeteren! Artikel 1 Wat is het doel van deze subsidie?

Subsidieregeling Zo gaan we basisvaardigheden verbeteren! Artikel 1 Wat is het doel van deze subsidie? Subsidieregeling Zo gaan we basisvaardigheden verbeteren! 2019-2020 Subsidieregeling non-formele volwasseneneducatie en innovatieve projecten volwasseneneducatie s-hertogenbosch 2019-2020. Artikel 1 Wat

Nadere informatie

Plan van Aanpak Laaggeletterdheid

Plan van Aanpak Laaggeletterdheid Plan van Aanpak Laaggeletterdheid 2016 2018 1 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Wat er al is gebeurd... 6 3. Naar een duurzame infrastructuur... 7 3.1 Bestuurlijk Netwerk Geletterd Smallingerland...

Nadere informatie

Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018

Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018 Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018 Doel Informele taalondersteuning bieden aan alle inwoners van Hengelo met een taalachterstand om zo de Nederlandse taal te bevorderen. Doelgroep Alle inwoners van

Nadere informatie

Geen leerling zonder diploma van school: educatie

Geen leerling zonder diploma van school: educatie Geen leerling zonder diploma van school: educatie In het Meerjaren Ontwikkelingsprogramma Grote Steden Beleid 2005-2009 is als doelstelling voor de besteding van de middelen uit de Web geformuleerd; de

Nadere informatie

lllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll

lllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll Gemeente f Bergen op Zoom Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom lllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk U17-017806 Beh. door

Nadere informatie

Herontwerp Taalhuis Lochem-Zutphen

Herontwerp Taalhuis Lochem-Zutphen Herontwerp Taalhuis Lochem-Zutphen 1. Doel Taalhuis Laaggeletterdheid, taalachterstand en het hebben van weinig reken- en digitale vaardigheden komen voor in alle lagen van de bevolking. Om dit effectiever

Nadere informatie

Meer vaardig meer burger!

Meer vaardig meer burger! (Digi)taalhuis Wageningen Projectplan 2016/2017 Meer vaardig meer burger! Kernpartners, Wageningen, augustus 2016 1. Probleemstelling In Nederland zijn 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar minder

Nadere informatie

Regionaal Educatieprogramma. Arbeidsmarktregio Holland Rijnland

Regionaal Educatieprogramma. Arbeidsmarktregio Holland Rijnland Regionaal Educatieprogramma Arbeidsmarktregio Holland Rijnland 2015 en aanpak 2016 1 Inleiding en Leeswijzer Aanleiding Op 1 januari 2015 is de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) gewijzigd. Dit heeft

Nadere informatie

1 Is het college bekend met het uitgebrachte rapport van de Algemene Rekenkamer? Zo ja, wat vindt het College hiervan?

1 Is het college bekend met het uitgebrachte rapport van de Algemene Rekenkamer? Zo ja, wat vindt het College hiervan? CDA - Fractie Krimpen aan den IJssel p/a P.J. Moerland Vijfkamp 45 2924 VP KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Datum: 31/10/2016 Zaaknummer: ZK16005053 Afdeling: Samenleving Contactpersoon: M.I. Noe Uw brief van: 14-09-2016

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD

Nadere informatie

Waalwijk Taalrijk. - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder. - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen)

Waalwijk Taalrijk. - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder. - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen) 1 Waalwijk Taalrijk - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen) - Samenleving: Taalvaardige inwoners die zich goed in

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS

Nadere informatie

Humanitas Noord-Kennemerland

Humanitas Noord-Kennemerland Humanitas Noord-Kennemerland Maria Sabel - Stichting Lezen & Schrijven Mariëlle Harte - Taalhuis Alkmaar Ton Grooteman Stichting ABC (13 maart) Wibo Martina - Stichting ABC (22 maart) Het verhaal van Jos

Nadere informatie

Bestrijden Laaggeletterdheid in Waalwijk van A tot Z ( vastgesteld door het college van gemeente Waalwijk)

Bestrijden Laaggeletterdheid in Waalwijk van A tot Z ( vastgesteld door het college van gemeente Waalwijk) Bestrijden Laaggeletterdheid in Waalwijk van A tot Z (29-11-2016 vastgesteld door het college van gemeente Waalwijk) Meedoen in de maatschappij is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Niet iedereen kan

Nadere informatie

Opdrachtverstrekking volwasseneneducatie

Opdrachtverstrekking volwasseneneducatie Collegevoorstel Inleiding: De gemeente ontvangt van het Rijk middelen voor volwasseneneducatie. Deze middelen moeten ingezet worden bij het regionaal opleidingscentrum (roc). Onze gemeente zet deze middelen

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK LAAGGELETTERDHEID IN LAAK Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN OPDRACHT

Nadere informatie

Notitie Taal en Toekomst 2019

Notitie Taal en Toekomst 2019 Notitie Taal en Toekomst 2019 Inhoudsopgave Inleiding 2 Landelijk beleid 2 Regionaal beleid 2 Conclusies beleid en realisatie tot nu toe 3 Beleidsambities voor 2019 4 Advies verdeling WEB-middelen 2019

Nadere informatie

Activeringsplan nieuwkomers, een eerste aanzet om te komen tot een integrale aanpak

Activeringsplan nieuwkomers, een eerste aanzet om te komen tot een integrale aanpak Activeringsplan nieuwkomers, een eerste aanzet om te komen tot een integrale aanpak 1 Waarom dit plan? In de gemeente Opsterland hebben wij de afgelopen drie jaar hard gewerkt om aan onze wettelijke verplichting

Nadere informatie

Alleen ter besluitvorming door het College Bestuursagenda

Alleen ter besluitvorming door het College Bestuursagenda Openbaar Onderwerp Subsidie informele taalondersteuning 2014 Programma / Programmanummer Zorg & Welzijn / 1051/ Werk & Inkomen/ 1061 B. Frings/ T. Tankir Samenvatting Met dit voorstel verlenen wij een

Nadere informatie

Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland. Uitvoeringsplan Inhoud

Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland. Uitvoeringsplan Inhoud Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland Uitvoeringsplan 2016 Inhoud Inleiding... 2 Ambitie... 3 Uitvoering... 3 Toegang... 3 Het aanbod... 5 Rol van de Stichting Lezen en Schrijven... 7 Inkoop of

Nadere informatie

Meer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar

Meer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Meer (voor)lezen, beter in taal De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Adriaan Langendonk Miniconferentie Flevoland 23 september 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud

Nadere informatie

Regionaal Programma Volwassenen Educatie

Regionaal Programma Volwassenen Educatie Regionaal Programma Volwassenen Educatie Stad met een hart Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Volwasseneneducatie in regionaal verband... 4 2.1 Algemeen doel... 4 2.2 Wetswijziging WEB... 4 2.3 Beschikbaar

Nadere informatie

Taal voor het Leven. Taal voor het Leven / Language for Life

Taal voor het Leven. Taal voor het Leven / Language for Life Taal voor het Leven ABSTRACT Name / Project title Contact Person Taal voor het Leven / Language for Life Voor informatie : Stichting Lezen & Schrijven Naam : Arjan Beune Adres : Parkstraat 105, 2514 JH

Nadere informatie

Maatschappelijke Ontwikkeling Ingekomen stuk D6 (PA 17 april 2013) Beleidsontwikkeling. Datum uw brief

Maatschappelijke Ontwikkeling Ingekomen stuk D6 (PA 17 april 2013) Beleidsontwikkeling. Datum uw brief Ingekomen stuk D6 (PA 17 april 2013) Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@ nijmegen.nl Postadres Postbus 9105 6500

Nadere informatie

Kengetallen gemeenten Friesland

Kengetallen gemeenten Friesland Kengetallen gemeenten Friesland 2012 Afdeling Onderzoek Maart 2013 Bron: User Kengetallen Friese gemeenten 2012. Provincie Fryslân (647.214* inwoners op 1-1-2012) 1) 2012: 2998 cliënten; dit is 4,63 sonen

Nadere informatie

Laaggeletterdheid. 1. Inleiding/visie. ook in Staphorst hardnekkig

Laaggeletterdheid. 1. Inleiding/visie. ook in Staphorst hardnekkig Laaggeletterdheid ook in Staphorst hardnekkig 1. Inleiding/visie Ondanks permanente aandacht is laaggeletterdheid nog steeds een hardnekkig probleem. Doorvertaling van landelijke cijfers leert dat in onze

Nadere informatie

Taal en Werk. Hetty Wiersema Adviseur werk. Maria Sabel Taal voor het Leven. Lia Eekhout Taalhuis Kennemerwaard

Taal en Werk. Hetty Wiersema Adviseur werk. Maria Sabel Taal voor het Leven. Lia Eekhout Taalhuis Kennemerwaard Taal en Werk Hetty Wiersema Adviseur werk Lia Eekhout Taalhuis Kennemerwaard Maria Sabel Taal voor het Leven Check in Wie ben je Wat kom je halen? Wat kom je brengen? Laaggeletterd zijn, wat is dat? Laaggeletterdheid

Nadere informatie

Samen aan de slag voor een vaardig Nederland Concept richting toekomst educatiestelsel en aanpak laaggeletterdheid

Samen aan de slag voor een vaardig Nederland Concept richting toekomst educatiestelsel en aanpak laaggeletterdheid Samen aan de slag voor een vaardig Nederland 2020 2025 Concept richting toekomst educatiestelsel en aanpak laaggeletterdheid Aanleiding & achtergrond Op 1 januari 2015 is een wijziging van de Wet Educatie

Nadere informatie

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN. Datum. 8 november Onderwerp. Ons kenmerk. Taaleis BSW/ RIS294999

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN. Datum. 8 november Onderwerp. Ons kenmerk. Taaleis BSW/ RIS294999 Datum 8 november 2016 BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN Onderwerp Taaleis RIS294999 De raadsleden mevrouw Van der Gaag en de heer Kapteijns hebben op 9 september 2016 een brief met daarin dertien vragen

Nadere informatie

#telmeemettaal PROGRAMMA

#telmeemettaal PROGRAMMA Welkom PROGRAMMA Inleiding Tel mee met Taal Actielijn 1 Lokale netwerkaanpak/taal voor het Leven Actielijn 2 Taalakkoorden Actielijn 3 Leesbevordering/Kunst van Lezen Actielijn 5 Kennis en communicatie

Nadere informatie

Taal als vliegwiel naar meedoen. Meerjarenbeleidsplan laaggeletterdheid, laaggecijferdheid en digitale vaardigheden

Taal als vliegwiel naar meedoen. Meerjarenbeleidsplan laaggeletterdheid, laaggecijferdheid en digitale vaardigheden Taal als vliegwiel naar meedoen Meerjarenbeleidsplan laaggeletterdheid, laaggecijferdheid en digitale vaardigheden 2019-2022 Inhoud Inhoud... 1 1. Inleiding... 2 2. Wettelijke en beleidsmatige context...

Nadere informatie

Werving tbv Educatieve Trajecten. 19 juni 2013. Drenthe College

Werving tbv Educatieve Trajecten. 19 juni 2013. Drenthe College Werving tbv Educatieve Trajecten 19 juni 2013 Drenthe College Drenthe College - Middelgroot ROC met werkgebied: provincie Drenthe - Ca 650 medewerkers en 8300 studenten - 3 sectoren voor beroepsonderwijs

Nadere informatie

Portefeuillehouders. Wethouder S. Luijten. 4. Onderwijs. Raad 31 okt 02 nov Programmabegroting

Portefeuillehouders. Wethouder S. Luijten. 4. Onderwijs. Raad 31 okt 02 nov Programmabegroting Portefeuillehouders Wethouder S. Luijten 4. Onderwijs 59 Taakveld 4 Onderwijs Wat gaan we bereiken en wat gaan we doen? De gemeente stimuleert samen met haar partners een doorgaande ontwikkellijn voor

Nadere informatie

Stichting Lezen & Schrijven

Stichting Lezen & Schrijven Laaggeletterden herkennen en dan? Clarine van Ommeren Apeldoorn 18 september 2014 Initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange

Nadere informatie

Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement. Ruim denken - 21 november 2016

Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement. Ruim denken - 21 november 2016 Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement Ruim denken - 21 november 2016 Vraag: Wat is laaggeletterdheid? Wat kunnen laaggeletterde mensen wel of niet lezen/schrijven? A. Niets B. Maximaal

Nadere informatie

Naar een duurzame regionale infrastructuur voor scholing van laaggeletterden en laagopgeleiden. Festival van het Leren 2015

Naar een duurzame regionale infrastructuur voor scholing van laaggeletterden en laagopgeleiden. Festival van het Leren 2015 Naar een duurzame regionale infrastructuur voor scholing van laaggeletterden en laagopgeleiden Festival van het Leren 2015 Europese agenda Adult Learning Waarom een Europese agenda voor Adult Learning

Nadere informatie

De gemeenten in Noordoost Fryslân hanteren twee type indicaties HH, te weten:

De gemeenten in Noordoost Fryslân hanteren twee type indicaties HH, te weten: AAN: de raad van de gemeente Ferwerderadiel Sector : I Nr. : 06/34.14 Onderwerp : Huishoudelijke Hulp 1 2015 Inleiding De Eerste Kamer heeft op 8 juli jl. ingestemd met de Wet maatschappelijke ondersteuning

Nadere informatie

Wijkwinkels Deventer Infopleinen Dalfsen

Wijkwinkels Deventer Infopleinen Dalfsen Wijkwinkels Deventer Infopleinen Dalfsen Landelijke dag basisvaardigheden 2 november 2017 Bibliotheek Deventer Bibliotheek Dalfsen Wijkwinkel Deventer Geschiedenis: Wijkwinkel Deventer Opdracht gemeente

Nadere informatie

Verbinden en Versterken. Aanpak Laaggeletterdheid

Verbinden en Versterken. Aanpak Laaggeletterdheid O18.001911 O18.001911* Verbinden en Versterken Aanpak Laaggeletterdheid Verstoppertje Wij spelen verstoppertje Met ons twee miljoenen. Tel maar tot tien, Want jij moet ons zoeken Lok je ons met formulieren,

Nadere informatie

Versterken basisvaardigheden Dongen

Versterken basisvaardigheden Dongen Versterken basisvaardigheden Dongen (verbeteren lees-, schrijf- en rekenvaardigheden en digitale vaardigheden) Gemeente Dongen, augustus 2018, versie 1.0 Inhoudsopgave 1. Inleiding...2 2. Laaggeletterdheid

Nadere informatie

1. School op maat Taalondersteuning en werkervaring Eritreeërs Programma s voor laaggeletterdheid. 4. Autisme en psychose

1. School op maat Taalondersteuning en werkervaring Eritreeërs Programma s voor laaggeletterdheid. 4. Autisme en psychose Plan Extra Inzet Scholing Participatie 2018 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Met dit plan plegen wij extra inzet

Nadere informatie

(Digi-)Taalhuis Geldermalsen Een inloopcentrum voor basisvaardigheden

(Digi-)Taalhuis Geldermalsen Een inloopcentrum voor basisvaardigheden (Digi-)Taalhuis Geldermalsen Een inloopcentrum voor basisvaardigheden I m Lisanne van Iterson (i.s.m. Sonja Postulart - ROC Rivor) 26 november 2015, versie 1.0 l Vooraf Ongeveer 12 0 Zo van de Nederlandse

Nadere informatie

Beleidsplan volwasseneneducatie

Beleidsplan volwasseneneducatie Beleidsplan volwasseneneducatie Venray participeert door taal 2017-2019 De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld Filosoof Ludwig Wittgenstein Gemeente Venray Postbus 500 5800 AM Venray

Nadere informatie

Laaggeletterdheid e ol asse e educatie

Laaggeletterdheid e ol asse e educatie Regioaal prograa Laaggeletterdheid e olasseeeducatie 8 - Rijk a Nijege In dit document leggen wij, de gemeenten in de arbeidsmarktregio Rijk van Nijmegen, vast op welke wijze wij in 2018 tot 2022 vorm

Nadere informatie

VIME NT1 Werkveld NT1: begrippen en verantwoording

VIME NT1 Werkveld NT1: begrippen en verantwoording VIME NT1 Werkveld NT1: begrippen en verantwoording december 2018 Werkveld NT1: verantwoording en begrippen Vooraf Als we willen bepalen hoe vrijwilligers ingezet kunnen worden in volwasseneneducatie voor

Nadere informatie

Collegevoorstel SAMEN LEVEN EN WERKEN. zaak_zaaknummer. Ja, namelijk uitgesteld (één week) Stad van actieve mensen. Samen leven en Werken

Collegevoorstel SAMEN LEVEN EN WERKEN. zaak_zaaknummer. Ja, namelijk uitgesteld (één week) Stad van actieve mensen. Samen leven en Werken kjezaak_id bericht_nummer bericht_id Collegevoorstel zaak_zaaknummer SAMEN LEVEN EN WERKEN Reg.nr. B&W d.d. 29-04-2014 Openbaar Programma Ja, namelijk uitgesteld (één week) Stad van actieve mensen DT d.d.

Nadere informatie

Subsidieregeling non-formele volwasseneneducatie en lokale projecten volwasseneneducatie Stedendriehoek en Noord Veluwe 2019.

Subsidieregeling non-formele volwasseneneducatie en lokale projecten volwasseneneducatie Stedendriehoek en Noord Veluwe 2019. Subsidieregeling non-formele volwasseneneducatie en lokale projecten volwasseneneducatie Stedendriehoek en Noord Veluwe 2019. 1 Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Apeldoorn, gelezen

Nadere informatie

ANALFABETISME DE ONZICHTBARE AUTOCHTOON

ANALFABETISME DE ONZICHTBARE AUTOCHTOON ANALFABETISME DE ONZICHTBARE AUTOCHTOON 0 PROJECT OP DE RAND ANALFABETISME DE ONZICHTBARE AUTOCHTOON MARTINE GEVEN 402806 CHERYL BUNSKOEK 409680 EMI2VB 1 INHOUDSOPGAVE DE ONZICHTBARE AUTOCHTOON BLADZIJDE

Nadere informatie

N O O R W E G E N DENEMARKEN L I T O U W E N K O N I N G K R IJ K O O S T E N R IJ K

N O O R W E G E N DENEMARKEN L I T O U W E N K O N I N G K R IJ K O O S T E N R IJ K J S L A N D F I N L A N D Z W E D E N N O O R W E G E N Oslo Helsinki Stockholm Tallinn E S T L A N D V E R E N I G D Dublin L A N D DENEMARKEN Kopenhagen Riga L E T L A N D L I T O U W E N K O N I N G

Nadere informatie

Geletterdheid verhogen: belangrijke rol weggelegd voor de bibliotheek Gemeenten kunnen niet om de bibliotheek heen

Geletterdheid verhogen: belangrijke rol weggelegd voor de bibliotheek Gemeenten kunnen niet om de bibliotheek heen Geletterdheid verhogen: belangrijke rol weggelegd voor de bibliotheek Gemeenten kunnen niet om de bibliotheek heen Wat is geletterdheid? Geletterdheid omvat luisteren, spreken, lezen, schrijven, gecijferdheid

Nadere informatie

Burgemeester en wethouders van gemeente Amersfoort, gelezen de nota (...) d.d. (...) nr. (...);

Burgemeester en wethouders van gemeente Amersfoort, gelezen de nota (...) d.d. (...) nr. (...); Burgemeester en wethouders van gemeente Amersfoort, gelezen de nota (...) d.d. (...) nr. (...); gelet op de Algemene wet bestuursrecht en de vigerende Algemene Subsidieverordening; SUBSIDIEREGELING VOLWASSENEN

Nadere informatie

de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar

de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Jos Debeij Gerlien van Dalen Adriaan Langendonk VNG regionale conferenties 15 en 16 april 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud

Nadere informatie

REGIONALE LAAGGELETTERDHEID Gemeente Smallingerland

REGIONALE LAAGGELETTERDHEID Gemeente Smallingerland REGIONALE LAAGGELETTERDHEID Gemeente Smallingerland Uitgevoerd door: Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Universiteit Maastricht Datum: 22 september 2015 DEZE

Nadere informatie

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving Breed Welzijn s-hertogenbosch Juvans Maatschappelijk Werk en Dienst verlening // Welzijn Divers //

Nadere informatie