DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE NOORDWIJK IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE NOORDWIJK IN 2012 Utrecht, februari Pagina 1 van 17

2 INHOUD Voorwoord 3 VVE in de gemeente Noordwijk Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Noordwijk Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijke VVE-beleid 5 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen en resultaten op de digitale vragenlijst van de voor-en de vroegscholen 9 3 Conclusies 12 Bijlage 1: De beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 13 Pagina 2 van 17

3 Voorwoord In het Memorie van Toelichting bij de OKE-wet wordt een zgn. VVE-bestandsopname aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is doorgestart met de overige gemeenten die onderwijsachterstandsmiddelen krijgen van het Rijk. Na de bestandsopname wordt het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE signaalgestuurd vorm gegeven. Dat houdt in dat periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop VVEtoezicht zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De Hoofdinspecteur primair onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 3 van 17

4 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Noordwijk. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de Wet op het onderwijstoezicht) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens worden in hoofdstuk 2 de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties gepresenteerd. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Hoofdstuk 3, tenslotte, bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. Enkele opmerkingen over de zelfrapportage van de VVE-locaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 4 van 17

5 VVE in de gemeente Noordwijk De gemeente Noordwijk heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen: zie paragraaf 1.1 De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 1.2 De zelfbeoordeling van VVE-context en condities: zie paragraaf Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Noordwijk In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom kan de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar), dat overzicht nader invullen: zie tabel 1.1. Tabel 1.1: Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Noordwijk, die een digitale vragenlijst hebben gekregen. Voorschool: peuterspeelzaal Voorschool: kinderdagverblijf Vroegschool: Basisschool Pippeloentje Bloesem Schapendel* Morgenster Zeehonk De Speelboei t Wakertje* * Peuterspeelzaal t Wakertje en basisschool De Schapendel hebben de vragenlijst niet ingevuld. Van deze locaties zijn dus geen gegevens beschikbaar. 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: - Agenda vergadering Burgemeester en Wethouders: Doelgroep bepaling en eigen bijdrage (beleid) inzake bestrijden taalachterstanden peuters. - Beschikking verlening Peuterspeelzaalwerk 2010: Voorlopige toekenning subsidie Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage 1 bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid, op de twee domeinen VVEbeleidscontext en de VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de gemeente haar eigen beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ( 4 ). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de zelfevaluatie en haar eigen verificatie door middel van documentenanalyse, en gesprekken met betrokkenen. Waar de bevindingen van de gemeente afwijken van de oordelen van de inspectie wordt dit vermeld en onderbouwd. Pagina 5 van 17

6 HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Oordeel 1a1 Definitie doelgroepkind 3 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 2 1a3 Toeleiding 2 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 2 1a6 Externe zorg 2 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 2 1a9 Resultaten 2 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 2* 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2 DE VVE-CONDITIES Oordeel 2a GGD-rapport 3* 2b Gemeentelijk subsidiekader 3* Toelichting: Aan de hand van de ingestuurde documenten en in gesprekken met de betrokkenen in de gemeente, heeft de inspectie bovenstaande oordelen geverifieerd (zie ook bijlage 1). De gemeente heeft in haar zelfevaluatie aangegeven dat er op VVE-gebied veel in ontwikkeling is. Op de meeste indicatoren komt de beoordeling van de inspectie overeen met de oordelen in de zelfevaluatie van de gemeente. Op een aantal indicatoren wijkt het inspectie oordeel af van het gemeentelijk oordeel. Dit betreft de indicatoren die in de tabel met een asterisk aangegeven zijn. De verificatie levert het volgende beeld op: Voldoende ontwikkeld 1a1 Definitie doelgroepkind De definitie doelgroepkind is aangetroffen in de Agenda vergadering Burgemeester en Wethouders vastgelegd. Naast het algemene criterium volgens de gewichtenregeling die geldt in het basisonderwijs, hanteert de gemeente ook de term JGZ-geïndiceerde peuters. Dit zijn peuters die door de peuterspeelzaal alsnog kunnen worden geïndiceerd als doelgroeppeuter als ze een ontwikkelingsachterstand hebben van meer dan een half jaar. Wat wel opvalt is dat er door de gemeente aangegeven wordt dat VVE vooral bedoeld is voor het voorkomen van een taalachterstand. De doelgroepdefinitie (gewichtenkinderen) is echter uitsluitend gebaseerd op het opleidingsniveau van de ouders. Dit zegt weinig over de taalachterstand van peuters. 2a GGD-rapporten Er zijn recente GGD-rapporten beschikbaar, waarin ook de basisvoorwaarden voor VVE, het zogenaamde 8 e domein, zijn opgenomen. 2b Gemeentelijk subsidiekader In bovengenoemd document dat de inspectie heeft ontvangen, zijn ook de subsidievoorwaarden opgenomen die voldoen aan de OKE-wet. Verbeterpunten 1a2 Het bereik Het bereik wordt bepaald door na te gaan of er voldoende VVE-kindplaatsen zijn en of deze worden bezet door de doelgroep. De gemeente weet (op basis van het percentage 4/5-jarigen met een leerlinggewicht) hoeveel kindplaatsen gerealiseerd moeten worden. De gemeente heeft op basis van de gewogen leerlingen voldoende plaatsen gecreëerd binnen verschillende locaties. Wellicht omdat de uitvoering van VVE in Noordwijk nog op veel punten in ontwikkeling is, is het feitelijk aantal doelgroeppeuters die gebruik maken van een VV-aanbod nog onvoldoende. Pagina 6 van 17

7 1a3 De toeleiding De gemeente heeft de afspraak gemaakt dat de toeleiding van doelgroeppeuters de taak is van het consultatiebureau, maar heeft hier geen concrete afspraken over gemaakt. Aansluitend op het vorige punt geldt dat de gemeente op dit moment nog geen zicht heeft op de aard van het non-bereik (welke kinderen gaan niet en waarom niet?). Ook zijn er in de documenten van de gemeente geen toeleidingsactiviteiten beschreven waar onder andere aandacht is voor het aanpakken van non-bereik. 1a4 Het ouderbeleid Het ouderbeleid vraagt om verdere ontwikkeling. In dit beleid ontbreekt nog een analyse van de ouderpopulatie, het informeren van ouders, ontwikkelingsgerichte activiteiten in de gemeente, participatie van ouders en hoe rekening wordt gehouden met de thuistaal. Er zijn ook geen afspraken gemaakt over de intakeprocedure en het informeren van ouders over de ontwikkeling van kinderen. 1a5 Integraal VVE-programma De gemeente geeft in 2010 aan dat alle peuterspeelzalen werken met Peuterpraat. Dit programma was in 2010 nog uitsluitend gericht op de taalontwikkeling. Het is niet duidelijk in hoeverre de VVE-locaties op dit moment al werken met de vernieuwde, integrale versie van dit programma die voldoet aan de eisen die in de wet gesteld zijn. Bovendien heeft de gemeente geen afspraken met de kinderdagverblijven en de scholen over het hanteren van een vergelijkbaar VVE-programma. 1a6 De externe zorg Ook het beleid over de externe zorg voor peuters die aangewezen zijn op zorg en begeleiding buiten de voorschool, moet nog verder ontwikkeld worden. De zorgstructuur is niet duidelijk en niet helder is of en waarover afspraken zijn gemaakt; hierdoor is niet transparant wie er wanneer verantwoordelijk is voor een kind wanneer het extra zorg nodig heeft. 1a7 De interne kwaliteitszorg De afspraken over de invulling van de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen is nog onvoldoende specifiek en controleerbaar uitgewerkt. Met de instellingen is afgesproken dat zij zich aan de OKE-wet houden. De gemeente heeft echter niet vastgelegd hoe zij nagaat of deze professionaliteit ook in voldoende mate wordt geleverd. Bovendien zijn er geen afspraken gemaakt over de kwaliteitsstandaarden voor VVE ten aanzien van bijvoorbeeld het volgen van de ontwikkeling, het bieden van planmatige zorg, de vereiste competenties van de leidsters, enz. Deze kwaliteitsstandaarden zijn voor succesvol VVE cruciaal en gaan verder dan de wettelijke vereisten in de OKE-wet. 1a8 Doorgaande lijn Ook de doorgaande lijn vraagt om verdere ontwikkeling. Er zijn wel intenties uitgesproken over een doorgaande leerlijn. Maar deze intenties zijn nog niet concreet uitgewerkt. Verder zijn er geen afspraken over de afstemming van het aanbod, het pedagogisch-educatief handelen, het ouderbeleid en de zorg en begeleiding tussen de voor- en de vroegschool. 1a9 Resultaten De gemeente heeft nog geen afspraken gemaakt met schoolbesturen en instellingen voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk over wat de resultaten van VVE moeten zijn. Dit is een wettelijke verplichting, opgenomen in de OKE-wet en overgenomen in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen en de Wet op het primair onderwijs. 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Er is wel een gemeentelijke VVE-coordinator en ook heeft de gemeente volgens eigen zeggen een stuurgroep die zich met VVE bezighoudt. Ook in het Lokaal Educatie Agenda (LEA) komt volgens de gemeente VVE aan bod. Er zijn echter geen documenten aangeleverd, waaruit blijkt dat er op gemeentelijk niveau aansturing van VVE plaatsvindt. Pagina 7 van 17

8 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau De gemeente hecht veel belang aan voorschoolse educatie en heeft daarom naast het budget van het Rijk ook eigen middelen vrij gemaakt om VVE te bevorderen in de eigen gemeente. De implementatie en uitvoering verloopt echter niet altijd naar de wens van de gemeente. Plannen die de gemeente wil invoeren stranden of komen moeilijk op gang. Zo is bijvoorbeeld het plan van de gemeente om Piramide in te voeren bij alle VVE-locaties niet doorgegaan. Ook lukt het de gemeente niet om basisscholen en peuterspeelzalen in beweging te krijgen om samen te werken aan bevordering van de kwaliteit van VVE. Daardoor komt ook de warme overdracht niet van de grond. In de documenten die de inspectie heeft ontvangen, zijn geen plannen van aanpak aangetroffen die ertoe moeten leiden dat de samenwerking tussen alle betrokkenen verbetert en de kwaliteit van VVE in de gemeente Noordwijk bevordert. Pagina 8 van 17

9 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. In het tabel hieronder staan de resultaten van de zelfbeoordelingen van de VVE-locaties. De VVE voor-vroegschoollocaties in deze gemeente hebben een digitale vragenlijst gekregen waarin ze zelf de kwaliteit van VVE beoordeeld hebben. Van de zeven bevraagde locaties hebben vijf locaties de vragenlijst ook daadwerkelijk ingevuld en geretourneerd. De vragenlijsten zijn echter pas na herhaaldelijk verzoek (te laat) ingevuld. De inspectie was daardoor niet meer in staat om enkele van deze locaties in haar planning van 2012 op te nemen. CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 4 A0.2 VE-basisvoorwaarden 2 1 A2 Groepsgrootte 4 A3 "Dubbele bezetting" 1 4 A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 4 A5.2 Opgeleide leidsters 4 A5.3 Nederlands spreken 4 A5.4 VVE-geschoolde leidsters 1 4 A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 2 2 Toelichting: Volgens de zelfevaluatie van de bevraagde locaties zijn de condities voor VVE grotendeels op orde. Zo zijn alle peuterspeelzalen recent bezocht, beantwoordt de groepsgrootte, de gegeven VVE-tijd per week en de opleiding van de leidsters aan de wettelijke vereiste. Een mogelijk verbeterpunt is het opstellen van een jaarlijks opleidingsplan. De helft van de voorscholen geeft aan dit nog niet te doen. OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 4 B2 Vooraf info aan ouders 1 4 B3 Intake 5 B4 Thuis VVE-activiteiten 2 3 B5 VVE-participatie van ouders op school 3 2 B6 Info ouders over ontwikkeling kind Toelichting: De meeste locaties geven aan ouders vooraf voldoende te informeren over VVE en ook over de ontwikkeling van hun kind (B2 en B6). Ontwikkeling is nodig op het formuleren van gericht ouderbeleid en het betrekken van ouders bij de ontwikkeling van hun kind (B1 en B5). Op de meeste locaties is namelijk nog geen sprake van gericht ouderbeleid, waarbij is aangegeven welke doelen gesteld zijn, wat de wensen en mogelijkheden van ouders zijn, welke acties worden ondernomen en hoe en wanneer gemeten wordt of de doelen bereikt zijn. Hoewel ouders over het algemeen wel goed geïnformeerd worden over VVE is er nog te weinig sprake van gerichte acties om de betrokkenheid van de ouders bij de ontwikkeling van hun kind te vergroten. Voor succesvol VVE is het van belang dat ouders thuis en/of op de voor- en vroegschool ook actief de ontwikkeling van hun kind stimuleren. Voor VVE-locaties is het een belangrijke taak om ouders gericht hiertoe aan te moedigen. Het gaat hierbij vooral om die ouders die nog onvoldoende ondersteunend gedrag laten zien. Dit betekent voor de meeste locaties vaak de aandacht verschoven dient te worden van aanbod gerichte activiteiten, naar Pagina 9 van 17

10 meer maatwerk activiteiten om ouders gericht te helpen in hoe ze hun kind kunnen ondersteunen. Dit zou ook de participatie van ouders kunnen bevorderen (B5). KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 4 1 C1.2 Doelgerichte planning 2 3 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 1 C1.4b Brede ontwikkeling 3 C1.4c Leeftijddifferentiatie 1 2 C1.4d Differentiatie ontwikkelings-niveau 1 2 C2.5 Inrichting van de ruimte 5 Toelichting: Als het om de kwaliteit van de uitvoering gaat, zijn niet alle indicatoren door alle locaties gescoord. Alle locaties vinden de inrichting van de ruimte voldoende (C2.5). Het gebruik van een integraal VVE-programma wordt door de meeste locaties als een verbeterpunt gezien. De voldoende score bij deze indicator (C1.1) komt van een kinderdagverblijf die het programma Piramide gebruikt. Bij de documenten van de gemeente zijn geen beleidsnota s aangetroffen waarin is vastgelegd dat de voorschoolse voorzieningen een integraal programma (1a5) dienen te gebruiken dat een beoordeling heeft van effectief bewezen. ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 5 D1.2a Planning hele groep 3 2 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 3 2 D1.3 Evaluatie begeleiding 3 2 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 4 1 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 1 4 Toelichting: Alle locaties geven aan de ontwikkeling van de kinderen te volgen middels een observatieinstrument. Deze gegevens vervolgens omzetten naar een planmatige zorg voor kinderen die dat nodig hebben, is nog voor de meeste echter nog een ontwikkelpunt. Verder geven de meeste locaties aan niet te weten welke kinderen externe zorg nodig hebben. Hier ligt een opdracht voor de gemeente. Vanuit de gemeente is er geen uitwerking van de zorgstructuur. Doordat de zorgstructuren niet zijn aangegeven, is het niet helder waarover afspraken zijn gemaakt of wie, wanneer, verantwoordelijk is voor een kind (D2.1). Pagina 10 van 17

11 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 3 2 E2 VVE evalueren 2 3 E3 Opbrengsten evalueren 2 3 E4 Verbetermaatregelen 3 2 E5 VVE borgen 3 2 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 1 Toelichting: Dit onderdeel laat een wisselend beeld zien. Van de vijf locaties geven er slechts twee aan dat er een VVE-coördinator is. Hier gaat het om een kinderdagverblijf en een peuterspeelzaal. Bij de andere drie locaties is er geen sprake van interne coördinatie van VVE (E1). Ook het structureel evalueren, planmatig werken aan verbeteringen en borgen van de kwaliteit van VVE is op de meeste locaties nog een verbeterpunt (E2, E3, E4, E5 en E6). DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 5 F2 Doorstroom naar vroegschool 2 2 F3 Warme overdracht 1 1 F4 Afstemming aanbod 4 1 F5 Afstemming ped/educ handelen 4 1 F6 Afstemming over ouders 4 1 F7 Afstemming begeleiding/zorg 5 Toelichting: Door het ontbreken van structurele overleggen tussen gemeente en de vertegenwoordigers van voorschoolse voorzieningen het basisonderwijs, waar afspraken vastgelegd worden is dit onderdeel in Noordwijk nog onvoldoende van de grond gekomen. Er zijn nog nauwelijks afspraken gemaakt over het overdragen van kindgegevens tussen de voor- en vroegscholen. Ook zijn er geen afspraken over de afstemming van het pedagogisch-educatief handelen, het ouderbeleid en de zorg en begeleiding. OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode Toelichting: Omdat op gemeentelijk niveau nog geen afspraken gemaakt zijn over de gewenste resultaten van VVE doet de inspectie nog geen uitspraak over de resultaten. Pagina 11 van 17

12 3 Conclusies De inspectie heeft zowel op het niveau van de gemeente gekeken naar de kwaliteit van de vooren vroegschoolse educatie in deze gemeente. Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse en gesprekken heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. De inspectie sluit zich aan bij een groot deel van de oordelen uit de zelfevaluatie van de gemeente. Dit betreft het positieve oordeel op de indicator doelgroep definitie. Op twee indicatoren beoordeelt de gemeente zichzelf kritischer dan de inspectie. Er zijn recente GGDrapporten beschikbaar en ook is er een subsidiekader. Verder oordeelt de inspectie evenals de gemeente dat de toeleiding, het bereik, het ouderbeleid, het gebruik van een integraal VVEprogramma, de externe zorg, de doorgaande lijn, de interne kwaliteitszorg, de systematische evaluatie en het bepalen van de resultaten van VVE verder ontwikkeld moet worden. De inspectie oordeelt op één onderdeel kritischer dan de gemeente zelf. Zo is de inspectie van mening dat de gemeente Noordwijk haar wettelijke regierol ten aanzien van VVE nog te weinig oppakt. Er zijn vanuit de gemeente geen concrete plannen en afspraken die richting geven aan kwalitatief goed VVE. Het ontbreekt aan visie, beleid en concrete resultaat doelstellingen. Op dit moment is de gemeente uitsluitend bezig om ad hoc invulling te geven aan de eisen die in de OKE-wet zijn gesteld, terwijl succesvol VVE begint bij een daadkrachtige gemeente, die alle betrokken partijen betrekt bij en committeert aan de uitvoering van haar beleid. De VVE-locaties in deze gemeente hebben een digitale vragenlijst gekregen waarin ze zelf de kwaliteit van VVE beoordeeld hebben. De onderwijsinspectie heeft geen bezoeken op de VVE-locaties uitgevoerd. Uit de vragenlijsten komt het volgende beeld naar voren: De condities voor VVE zijn op de locaties in de gemeente Noordwijk grotendeels op orde. Zo geven alle peuterspeelzalen en het kinderdagverblijf aan dat er recente GGD-rapporten zijn. Verder beantwoordt de groepsgrootte en opleiding van de leidsters aan de wettelijk gestelde norm. Bij de meeste locaties zijn de leidsters ook geschoold voor het gebruikte VVE-programma. Bij de peuterspeelzalen en het kinderdagverblijf is ook altijd sprake van dubbele bezetting in de groep. Andere positief ontwikkelde onderdelen zijn het informeren van ouders over VVE en de ontwikkeling van hun kind. Ook het volgen van de ontwikkeling van de kinderen en het zorgen voor een uitdagende leeromgeving in de inrichting van het lokaal is voldoende ontwikkeld. Het gebrek aan sturing en afspraken in de gemeente Noordwijk, vertaalt zich ook in de zelfevaluaties van de verschillende locaties. Wat hier vooral opvalt, is dat vooral de onderdelen die een gemeentelijke sturing nodig hebben, nog als ontwikkelpunt aangegeven worden. Daarbij gaat het over een integraal VVE-programma, specifiek ouderbeleid, de toeleiding naar externe zorginstellingen, de doorgaande lijn en de interne kwaliteitszorg. Deze onderdelen zijn echter allen van cruciaal belang om kinderen optimaal te laten profiteren van VVE. Naast het ontbreken van gemeentelijke kaders hebben de verschillende locaties zelf ook weinig initiatief ontwikkeld om de doorgaande lijn en de interne kwaliteitzorg te versterken. Pagina 12 van 17

13 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? Ja 3 - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Ja - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft Ja (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een peuterspeelzaal of een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf Ja blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Ja 3 - Of de kleuter een leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Ja - Of de kleuter een taal- of ontwikkelingsachterstand heeft (bijvoorbeeld Ja volgens het consultatiebureau) - Of tijdens de wenperiode in groep 1 blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de Ja onderwijsachterstandsgelden van het Rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus ? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus ? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus Ja 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? 25 Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? 20 Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a3 Toeleiding Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van Ja 3 de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het non-bereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVE-ouderbeleid zich op moet richten? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders worden bereikt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Pagina 13 van 17

14 Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is dat in een document te lezen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is dat in een document te lezen? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de vooren de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogisch-educatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het ouderbeleid van de voor- en de vroegschool op elkaar? Ja 3 Ja 3 Pagina 14 van 17

15 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de voorscholen zijn? Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de vroegscholen zijn? 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is dat in een document te lezen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is dat in een document te lezen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum 2b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een verordening, een beschikking, e.d.) Staat daarin dat de maximale groepsgrootte 16 peuters per groep is? Wordt er een ander maximum gehanteerd? Wat is dan de maximale groepsgrootte? 1 Ja 3 Antwoord Ja Ja Oordeel Ja 3 Ja 3 Pagina 15 van 17

16 Staat daarin dat er voor elke groep sprake moet zijn van een dubbele bezetting? Wat is dat criterium? Staat daarin dat er voor elke groep minimaal 10 uur VVE gegeven wordt? Ja 3 Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten gekwalificeerd moeten zijn, d.w.z. dat ze minimaal MBO-3 niveau zijn? Wordt er een ander criterium gehanteerd? Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten voldoende geschoold moeten zijn voor VVE? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? Staat daarin dat er voor elke leidster/beroepskracht een opleidingsplan moet zijn? (N.B. Het mag ook één plan zijn waarin per leidster het opleidingsplan staat.) Afsluitende toelichting Hier kunt u een toelichting geven. Pagina 16 van 17

17 Pagina 17 van 17