RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2014 IN DE GEMEENTE. Terschelling

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2014 IN DE GEMEENTE Terschelling Plaats : West-Terschelling Gemeentenummer : 0093 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 19 september 2014 Datum vaststelling : 17 december 2014

2 Pagina 2 van 13

3 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD INLEIDING VVE IN DE GEMEENTE TERSCHELLING CONCLUSIES Pagina 3 van 13

4 Pagina 4 van 13

5 VOORWOORD In de periode heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden. Het signaalgestuurde toezicht vve begon eind 2013 met het versturen van digitale vragenlijsten naar de 315 middelgrote en kleine gemeenten. Voor de 37 grote gemeenten is er tot en met 2015 een apart monitortraject. Op basis van een analyse van de digitale vragenlijsten is besloten om in middelgrote en kleine gemeenten waar risico s ten aanzien van de uitvoering van de wettelijke vve-verplichtingen lijken te bestaan, een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd in de tweede helft van Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Terschelling in 2014 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke veranderingen hebben plaatsgevonden ten opzichte van de bestandsopname. De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 13

6 1 INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijk beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Terschelling in De aanleiding van het onderzoek is dat de inspectie onvoldoende zicht heeft op het voldoen aan wettelijke eisen ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. De basis van het onderzoek zijn de door de gemeente aangeleverde documenten en de toelichting daarop in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Vervolgens heeft de inspectie de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de veranderingen ten opzichte van de bestandsopname in beeld gebracht. Het signaalgestuurde toezicht op de vve-locaties maakt nog geen deel uit van dit onderzoek. De inspectie start na de zomer van 2014 met het signaalgestuurde toezicht op vve op de locaties. De signalen van de GGD zijn leidend om te bepalen welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met voorschoolse educatie worden bezocht. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente. Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente. Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaren over het vve-beleid van de gemeente. Beoordeling van vve-beleid van de gemeente Terschelling. Toezichtkader Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader vooren vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op: > onderwijssectoren > voor- en vroegschoolse educatie. Pagina 6 van 13

7 Opbouw rapport Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vvedocumenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geeft de inspectie in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijk vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Terschelling. Pagina 7 van 13

8 2 VVE IN DE GEMEENTE TERSCHELLING De gemeente Terschelling heeft slechts een beperkt deel van de digitale vragenlijst ingevuld. Daarom heeft de inspectie onvoldoende zicht op mogelijke risico s ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie. De gemeente heeft wel beleidsdocumenten opgestuurd. De beoordeling van het gemeentelijk beleid is gebaseerd op de opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3). Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. 2.1 Ontwikkeling van vve in de gemeente Terschelling sinds de bestandsopname In 2012 heeft de inspectie een bestandsopname gemaakt van de kwaliteit van vve in de gemeente Terschelling. De inspectie heeft daarbij geconstateerd dat de gemeente ondanks de beperkte financiële middelen wel het initiatief had genomen om actief vve-beleid te voeren onder andere door de aanschaf van vve-programma's voor de peuterspeelzalen en basisscholen te subsidiëren. Ook heeft de gemeente de scholing van de pedagogisch medewerkers van de peuterspeelzaal, de dubbele bezetting op de peutergroepen en de uitbreiding van de vve-tijd voor de doelgroeppeuters gefinancierd. De uitvoering van vve op Terschelling was in 2012 pas net gestart. Veel zaken waren toen nog in ontwikkeling. Het gemeentelijk beleid in zijn geheel behoefde verbetering. Bovendien was het noodzakelijk dat de gemeente afspraken maakte met de schoolbesturen over de resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode en dat de gemeente opdracht gaf aan de GGD om de basisvoorwaarden voor vve op de voorscholen te toetsen. Mede op basis van het rapport van de bestandsopname heeft de gemeente een aanvraag gedaan bij het Sociaal Investeringsfonds (SIF) van de provincie Fryslân voor deelname aan het project Doorgaande lijn één kind, één plan. Pagina 8 van 13

9 In het kader van dit project heeft de gemeente een evaluatie-onderzoek uit laten voeren naar de praktijk van vve op Terschelling. Ook hebben peuterspeelzalen en basisscholen een werkgroep doorgaande leerlijn gevormd. Evenals in 2012 vindt de uitvoering van vve plaats op de twee peuterspeelzalen en de vijf basisscholen op Terschelling. Wel hebben zich veranderingen voorgedaan in de context van de betrokken instellingen. Allereerst zijn, vanwege het faillissement van de vorige kinderopvangorganisatie, de peuterspeelzalen en het kinderdagverblijf overgenomen door de Stichting Prokino. Verder maken de peuterspeelzaal en de beide basisscholen in West-Terschelling vanaf augustus 2014 deel uit van de Brede School West-Terschelling. 2.2 Lijst met de vve-documenten die de gemeente Terschelling heeft aangeleverd - Lokale werkplannen SIF, september De subsidiebeschikking SIF en de voorwaarden die daaraan vastzitten - Verslag bijeenkomst doorgaande leerlijn 5 maart Subsidieaanvraag aanschaf materiaal Schatkist/VVE/Sluitende Aanpak Ouderbrief VVE-Terschelling - Subsidiebeschikking Prokino VVE scholing, januari Maximale subsidieverlening stichting Prokino, subsidiejaarprogramma Maximale subsidieverlening stichting Prokino, subsidiejaarprogramma Het gemeentelijk vve-beleid In deze paragraaf geeft de inspectie haar bevindingen weer over het gemeentelijk vve-beleid. Per domein is beschreven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ( 4 ). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de documentenanalyse en de gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID A1 1A2 1A3 1A4 Definitie doelgroepkind Bereik Toeleiding Ouders Pagina 9 van 13

10 HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID A5 1A6 1A7 1A8 1A9 1B 1C Integraal vve-programma Externe zorg Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen Doorgaande lijn Resultaten Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau DE VVE-CONDITIES A 2B De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie >onderwijssectoren > Kinderopvang. GGD-rapport Gemeentelijk subsidiekader Toelichting: 1 Verbeterpunten met een afspraak De gemeente heeft nog geen afspraken gemaakt met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode. Dit wordt wel binnenkort opgepakt. 2 Verbeterpunten 1a4 Evenals in 2012 heeft de gemeente nog geen analyse van de ouderpopulatie gemaakt en een daarop gebaseerd beleid geformuleerd met concrete doelen en te verwachten resultaten. Wel attendeert de gemeente alle ouders via een ouderbrief op de mogelijkheid van vve. De gemeente ziet bovendien dat bij de kinderopvang de ouderbetrokkenheid verbetert door de invoering van de oudergesprekken die bij het kindvolgsysteem horen. 1a7 De gemeente heeft nog geen afspraken gemaakt met de vve-instellingen over de wijze waarop ze hun eigen kwaliteit evalueren, verbeteren en borgen. Dit is een van de items die nog aan de orde komt. 1c De voor- en vroegscholen in de werkgroep doorgaande leerlijn hebben een aantal keer per jaar overleg over de voortgang van vve. De gemeente heeft daarnaast jaarlijks een gesprek met de kinderopvangorganisatie over het jaarverslag. Er is echter nog geen sprake van een systematische evaluatie op Pagina 10 van 13

11 gemeentelijk niveau met daaraangekoppelde verbeterplannen. Ook dit is een van de items die binnenkort opgepakt wordt. 3 Voldoende 1a1 De gemeente hanteert een brede definitie voor doelgroeppeuters. Zij kiest ervoor de doelgroepkinderen vve te identificeren op basis van daadwerkelijk vastgestelde achterstanden of vastgestelde risico s op achterstanden. De doelgroep voor de voorschoolse educatie bestaat uit peuters die behoren tot de doelgroep van de 'nieuwe gewichtenregeling basisonderwijs', door de JGZ beschouwd worden als risicokinderen of uitvallen op het screeningsinstrument SNEL (spraak- en taalnormen eerstelijns gezondheidszorg). Met name dit laatste is van belang in verband met de specifieke kenmerken van de doelgroep voor vve op Terschelling. Een relatief groot aantal kinderen heeft een taalachterstand. De gemeente heeft evenals in 2012 nog geen definitie voor doelgroepkleuters. Formulering daarvan is wel gepland. 1a2 Volgens de gewichtenregeling op teldatum zou de gemeente een aanbod vve moeten realiseren voor 3 doelgroepkinderen. Hieraan voldoet de gemeente. Het aantal kinderen dat in 2013/2014 een vve-indicatie kreeg volgens de eigen definitie van de gemeente was 8. Daarvan zijn er uiteindelijk 6 geplaatst. 1a3 De gemeente heeft afspraken gemaakt over de toeleiding van doelgroepkinderen naar vve. Het consultatiebureau heeft hierin een centrale rol. Via de registratie en de jaarlijkse rapportage van de Jeugd Gezondheidszorg (JGZ) heeft de gemeente zicht op het non-bereik. 1a5 De gemeente heeft met de houder van de kinderopvangorganisatie en de schoolbesturen afgesproken dat de peuterspeelzalen en de basisscholen werken met een integraal vve-programma en hetzelfde kindvolgsysteem hanteren. Alleen het kinderdagverblijf werkt nog niet met een vve-programma en gebruikt een ander kindvolgsysteem. 1a6 Volgens de informatie van de gemeente verloopt de aanmelding van kinderen voor externe zorg goed. Deze verloopt via het Zorg Advies Team (ZAT). 1a8 Voor het realiseren van de doorgaande lijn speelt de werkgroep doorgaande leerlijn een centrale rol. Zij bespreekt de afstemming van de programma's, het ouderbeleid en de overdracht van gegevens van voor- naar vroegschool. Uit de verslagen van de werkgroep blijkt dat er in de afstemming van het aanbod en het kindvolgsysteem nog verbeterpunten liggen. De overdracht van de gegevens uit het kindvolgsteem en de warme overdracht bij de overgang naar de basisschool verloopt echter goed bij de kinderen die een ondersteuningsplan op de peuterspeelzaal hebben. Pagina 11 van 13

12 1b Op Terschelling is de gemeente de regievoerder van vve. De gemeente heeft dit belegd bij een ambtelijke werkgroep. De instelling van de werkgroep doorgaande leerlijn zorgt bovendien op uitvoeringsniveau voor een betere coördinatie dan in 2012 het geval was. 2a De gemeente heeft ervoor gezorgd dat de GGD zowel de basiskwaliteit als de kwaliteit van de voorschoolse educatie op de voorscholen beoordeeld heeft. De rapportage van de voorschoolse educatie op peuterspeelzaal Ieniemienie is echter ruim een jaar oud. In verband met de verhuizing naar de nieuwe locatie in de Brede School moet nog een herbeoordeling plaatsvinden. 2b De gemeente heeft in de subsidiebeschikkingen voor de kinderopvangorganisatie opgenomen dat de subsidieaanvrager moet voldoen aan de eisen uit het Besluit basis voorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie en dat zij moet zorgen voor een warme overdracht naar het primair onderwijs. 4 Voorbeeld voor anderen Niet van toepassing Pagina 12 van 13

13 3 CONCLUSIES De inspectie heeft op het niveau van de gemeente het beleid voor de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Terschelling beoordeeld. Dit omdat de inspectie onvoldoende zicht had op mogelijke risico s ten aanzien van de uitvoering van wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie. Conclusies gemeentelijk vve-beleid Uit het onderzoek blijkt dat de kwaliteit van het vve-beleid van de gemeente Terschelling ten opzichte van de bestandsopname verbeterd is. Ten opzichte van de bestandsopname constateert de inspectie een positieve ontwikkeling bij acht van de onderzochte aspecten. Bovendien heeft de gemeente ervoor gezorgd dat de basisvoorwaarden voor vve op de peuterspeelzalen door de GGD zijn getoetst. Verbeterpunten liggen er nog in het ouderbeleid, in de afspraken met de vveinstellingen over de interne kwaliteitszorg op het gebied van vve. In het maken van afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode en in de systematische evaluatie en verbetering van het gemeentelijk vve-beleid. De inspectie heeft er vertrouwen in dat wanneer de gemeente de ingeslagen weg weet voort te zetten, zij haar vve-ambities zal realiseren. Verbeterafspraak 1a9 De gemeente maakt vóór 1 april 2015 afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten in de vroegschoolse periode. Signaalgestuurd toezicht: de inspectie zal begin 2015 opnieuw een vragenlijst sturen naar de middelgrote en kleine gemeenten en een inschatting maken van mogelijke risico s. Tevens worden daarbij de uitkomsten van eventuele locatieonderzoeken meegenomen. Op grond van de analyses wordt opnieuw bekeken in welke gemeenten in 2015 een onderzoek plaatsvindt. Pagina 13 van 13