DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE OLST-WIJHE IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE OLST-WIJHE IN 2012 Utrecht, januari 2013 HB

2 Pagina 2 van 24

3 INHOUD Voorwoord 5 1 VVE in de gemeente Olst Wijhe Overzicht van de voor en de vroegscholen in Olst Wijhe Lijst met de VVE documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijke VVE beleid 9 2 De oordelen over de voor en de vroegscholen Het bereik Oordelen op de indicatoren van voor en vroegscholen 13 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 19 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor en de vroegscholen 23 Pagina 3 van 24

4 Pagina 4 van 24

5 Voorwoord In de Memorie van Toelichting bij de OKE-wet wordt een zgn. VVE-bestandsopname aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is doorgestart met de overige gemeenten die onderwijsachterstandsmiddelen krijgen van het Rijk. Na de bestandsopname wordt het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE signaalgestuurd vorm gegeven. Dat houdt in dat periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop VVEtoezicht zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De Hoofdinspecteur Primair onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 24

6 Pagina 6 van 24

7 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Olst-Wijhe. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de Wet op het onderwijstoezicht) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens worden in hoofdstuk 2 de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin: de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties; of de zelfbeoordelingen afwijken van de inspectieoordelen. Na iedere overzichtstabel wordt een toelichting gegeven door de inspectie. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Iedere bezochte locatie heeft een inspectierapport met de bevindingen ontvangen. Hoofdstuk 3, tenslotte, bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. De oordelen van de onderwijsinspectie over de voor- en de vroegscholen en de mate van overeenkomst met de oordelen uit de zelfevaluaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 24

8 Pagina 8 van 24

9 1 VVE in de gemeente Olst-Wijhe De gemeente Olst-Wijhe heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen: zie paragraaf 1.1 De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 1.2 De zelfbeoordeling van VVE-context en condities: zie paragraaf Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Olst-Wijhe In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom kan de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar), dat overzicht nader invullen: zie tabel 1.1. Tabel 1.1: Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Olst-Wijhe. (Voor)scholen met een * hebben een digitale vragenlijst gekregen en (voor)scholen met ** zijn (ook) bezocht. Voorschool: peuterspeelzaal Voorschool: kinderdagverblijf Vroegschool: Basisschool De Peuterpost Olst** geen OBS Ter Stege** De Bieënkorf* De Bongerd* (Christoffeltje Boskamp*) (De Elshof*) De Bössels Wesepe* (OBS A. Bosch*) Peuterpost Boskamp* Prins Willem Alexander* Toelichting: - Vijf peuterspeelzalen en vijf basisscholen hebben een vragenlijst ontvangen. - Zeven locaties hebben de vragenlijst ingevuld. - Peuterspeelzaal Christoffeltje Boskamp en basisscholen De Elshof en OBS A. Bosch hebben de vragenlijst niet ingevuld. Zij geven aan niet tot de doelgroep te behoren en staan daarom in bovenstaand overzicht tussen haakjes. - Twee locaties zijn door de inspectie bezocht: peuterspeelzaal De Peuterpost en OBS Ter Stege. 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd - Peuterwerk, notitie over kwaliteit, educatie en samenwerking, , 4 april Doorgaande lijn van voorschool tot basisonderwijs, oktober Budgetovereenkomst 2012, Stichting Peuterspeelzalen Olst-Wijhe, juli Budgetovereenkomst 2012, Stichting Kindercentrum Wijhe, Peuterspeelzaal De Bieënkorf, juli Verslag 2011, verantwoording budgetovereenkomst Budgetovereenkomst , Stichting Peuterspeelzalen Olst-Wijhe 1.3 Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage I bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid, op de twee domeinen VVEbeleidscontext en de VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de gemeente haar eigen beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als Pagina 9 van 24

10 met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ( 4 ). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van haar verificatie van de digitale zelfrapportage door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van de oordelen van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Oordeel 1a1 Definitie doelgroepkind 2 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 2 1a3 Toeleiding 2* 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 3 1a6 Externe zorg 2* 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 2 1a9 Resultaten 1* 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 3 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2* DE VVE-CONDITIES Oordeel 2a GGD-rapport 3 2b Gemeentelijk subsidiekader 3* * De inspectie heeft deze oordelen uit de zelfevaluatie bijgesteld. Verificatie: Aan de hand van de ingestuurde documenten, en in voorkomende gevallen ook in gesprekken met de betrokkenen in de gemeente, heeft de inspectie bovenstaande oordelen geverifieerd (zie ook bijlage 1). Dit levert het volgende beeld op: Oordelen 1. Verbeterpunten met een afspraak - Resultaten (1a9) Er zijn op gemeentelijk niveau geen afspraken met de schoolbesturen en houders van kinderopvang en peuterspeelzalen over de te behalen resultaten met VVE. Sinds 1 januari 2012 verwacht de inspectie dat op gemeentelijk niveau is bepaald wat de resultaten van VVE moeten zijn en hoe deze gemeten worden. Aangezien het in de gemeente Olst-Wijhe gaat om een voornemen en deze afspraken nog niet zijn gemaakt, stelt de inspectie het oordeel uit de zelfevaluatie naar beneden bij. De inspectie en de gemeente Olst-Wijhe spreken af dat bovengenoemde resultaatafspraken uiterlijk 1 augustus 2013 zijn gemaakt en zijn vastgelegd. 2. Verbeterpunten - Definitie doelgroepkind (1a1) De gemeente Olst-Wijhe heeft in haar beleidsdocument een doelgroepdefinitie vastgesteld. Het gaat daarbij om de volgende peuters: - kinderen met een VVE-indicatie: o een achterstand in ontwikkelingsveld communicatie o spraak/taal stoornis o achterstand Nederlandse taal - kinderen met een sociaal-medische indicatie - kinderen die gebruik maken van informele opvang Hieruit blijkt dat er in de gemeente Olst-Wijhe wel een doelgroepdefinitie is voor peuters, maar niet voor kleuters. Dit is een verbeterpunt. Pagina 10 van 24

11 - Bereik (1a2) De gemeente geeft in de vragenlijst aan niet te weten voor hoeveel peuters zij een VVE-plaats dient te creëren op grond van de onderwijsachterstandsgelden van het rijk. Wel weet de gemeente hoeveel doelgroeppeuters er zijn in de gemeente op grond van de eigen doelgroepdefinitie, namelijk 25. De gemeente geeft aan dat al deze peuters een VVE-aanbod hebben gehad. Een document waarin het bereik van de doelgroeppeuters is beschreven, ontbreekt. Hierdoor is het bereik voor de inspectie niet te verifiëren en daardoor een verbeterpunt. - Toeleiding (1a3) De gemeente Olst-Wijhe heeft in de notitie peuterwerk het toeleidingstraject naar VVE beschreven. Het consultatiebureau signaleert de doelgroeppeuters en verwijst hen naar de peuterspeelzaal of kinderdagverblijf. Hoewel er volgens de notitie wel frequent overleg is tussen het consultatiebureau en de locaties over de verwijzingen naar VVE is niet duidelijk hoe gehandeld wordt als kinderen niet zijn aangemeld. Uit de beschrijving van het traject in de notitie Peuterwerk is niet op te maken hoe er gehandeld wordt indien ouders hun kind niet aanmelden. Het toeleidingstraject is hierdoor niet sluitend. De gemeente heeft tevens geen zicht op het non-bereik van doelgroeppeuters. Dit is een verbeterpunt. De inspectie stelt het eigen oordeel uit de vragenlijst naar beneden bij (oordeel 2 ). - Ouders (1a4) De inspectie verwacht dat er op gemeentelijk niveau ouderbeleid is ontwikkeld waarbij wordt ingegaan op: - de ouderpopulatie; - het informeren van ouders; - de intakeprocedure; - ontwikkelingsgerichte activiteiten in de gemeente; - participatie van de ouders - informeren over de ontwikkeling van kinderen; - rekening houden met de thuistaal. In de beleidsnotitie van de gemeente wordt gesproken over de inzet van Boekenpret bij alle eerstgeborenen in een gezin. Alle ouders van kinderen in de leeftijd van 0-6 jaar worden via het consultatiebureau, de voorschoolse voorzieningen, bibliotheken en scholen gestimuleerd om thuis voor te lezen. Ander beleid gericht op het betrekken van ouders bij VVE is niet geformuleerd. Dit is een verbeterpunt. - Externe zorg (1a6) De gemeente Olst-Wijhe geeft in de vragenlijst aan dat er afspraken gemaakt zijn met het Centrum voor Jeugd en Gezin over het beleid voor peuters die externe zorg nodig hebben. Aangezien beleidsdocumenten ontbreken, kan de inspectie niet nagaan of de zorgstructuren voor peuters en kleuters inderdaad aanwezig zijn en of duidelijk is wie wanneer verantwoordelijk is voor een kind. De inspectie stelt het oordeel uit de zelfevaluatie daarom naar beneden bij (oordeel 2 ). - Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen (1a7) Er is geen gemeentelijk beleid over de invulling van de kwaliteitszorg op de voor- en vroegscholen. Het ontbreekt daarnaast aan afspraken met de schoolbesturen en houders van kinderopvang en peuterspeelzalen over het realiseren en borgen van de kwaliteit van de aangeboden voor- en vroegschoolse educatie (een intern systeem voor kwaliteitszorg). Dit is een verbeterpunt. - Doorgaande lijn (1a8) Het ontbreekt op onderdelen aan gemeentelijk beleid gericht op een doorgaande lijn van de voor- naar de vroegscholen. De inspectie verwacht het volgende: - er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Pagina 11 van 24

12 - voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool - er is sprake van een warme overdracht - er is sprake van afstemming van: o het aanbod o het pedagogisch klimaat en het educatief handelen o de interne zorg en begeleiding o het ouderbeleid Er zijn in de gemeente Olst-Wijhe afspraken gemaakt over de doorstroom, de warme overdracht en de afstemming van het aanbod. Op de andere punten is de doorgaande lijn een verbeterpunt. - Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (1c) De gemeente geeft in de vragenlijst aan dat jaarlijks wordt gekeken of de gemaakte afspraken nog goed werken en waar bijstelling nodig is. Uit de notitie Peuterwerk is op te maken dat er jaarlijks gemonitord wordt hoeveel plaatsingen er zijn van peuters met een VVE-indicatie, hoeveel VVE-peuters warm wordt overgedragen en hoeveel VVE-peuters gewoon mee kan naar groep 3. De inspectie verwacht dat jaarlijks op gemeentelijk niveau de afspraken over VVE geëvalueerd worden, waarbij in ieder geval aan bod komt: - de doelgroepbepaling - bereik en toeleiding - doorgaande lijn - warme overdracht - opbrengsten De systematisch evaluatie en het opstellen van verbeterpunten om de kwaliteit van VVE te verhogen, is daarom een verbeterpunt. Om die reden stelt de inspectie de beoordeling van indicator 1c naar beneden bij. 3. Voldoende - Integraal VVE-programma (1a5) In de gemeente Olst-Wijhe wordt ingezet op het gebruik van het VVE-programma Doe meer met Bas. Er zijn geen afspraken gemaakt over het te hanteren kind- en leerlingvolgsysteem. Dit is een ontwikkelpunt. - VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau (1b) In de gemeente Olst-Wijhe vindt twee keer per jaar overleg plaats over de voortgang en resultaten van het VVE-beleid onder de noemer Lokaal Educatieve Agenda (LEA). Daarnaast is er VVE-overleg. - GGD-rapport (2a) De gemeente heeft met de GGD afgesproken dat ze jaarlijks de basiskwaliteit van de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven inclusief het 8 ste domein (VVE) beoordeelt. - Gemeentelijk subsidiekader (2b) De gemeente geeft in de vragenlijst aan dat er geen gemeentelijk subsidiekader is. Wel zijn er budgetovereenkomsten gesloten met de twee aanbieders van VVE. In deze budgetovereenkomsten staat aangegeven dat de wet OKE, de Wet Kinderopvang en kwaliteitseisen Peuterspeelzaalwerk het kader vormen voor de werkzaamheden van beide stichtingen. Hiermee wordt voldaan aan de gestelde eisen. 4. Voorbeelden voor anderen Op gemeentelijk niveau zijn geen voorbeelden voor anderen vastgesteld. Pagina 12 van 24

13 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVE-waarderingskader, met dien verstande dat sociaal-wenselijke antwoorden vermeden zijn ófwel door de formulering van de vragen, ófwel door bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. Paragraaf 2.1 bevat informatie over het gerealiseerde bereik. In paragraaf 2.2 staan de inspectieoordelen op de aspecten condities, ouders, proceskwaliteit, ontwikkeling, begeleiding en zorg, kwaliteitszorg, doorgaande lijn, en resultaten. 1.4 Het bereik In tabel 2.1 staat het aantal peuters op de verschillende voorscholen (peuterspeelzalen). Tabel 2.1: Het aantal (doelgroep)peuters op de verschillende voorscholen (peuterspeelzalen). VVE Peuterspeelzaal aantal peuters waarvan doelgroep De Bieënkorf 70 0 Christoffeltje Boskamp 13 0 De Bössels Wesepe 16 0 Peuterpost Boskamp 13 0 Peuterpost Olst Volgens opgave van de VVE-locaties zitten er 29 doelgroeppeuters op de peuterpost in Olst. De andere peuterspeelzalen geven aan geen doelgroeppeuters te hebben. 1.5 Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen Alle peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en basisscholen met doelgroepkinderen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Deze is ingevuld en geretourneerd door de meeste locaties. In de vragenlijst heeft iedere locatie aangegeven hoe ze zichzelf beoordeelt op het gebied van VVE. De inspectie heeft ter verificatie van de zelfevaluaties een aantal locaties met doelgroepkinderen bezocht. één peuterspeelzaal (De Peuterpost Olst) geen kinderdagverblijf één vroegschool (groep 1 en 2 van basisschool Ter Stege) De tabel uit paragraaf 1.1 laat zien of, en zo ja welke, voor- en vroegscholen met elkaar samenwerken. Het onderzoek bestond uit (les)observaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan de oordelen van de inspectie op de locaties die bezocht zijn. In de laatste kolom wordt aangegeven of de inspectieoordelen overeenkomen (=), positiever zijn (+) of negatiever zijn (-) dan de antwoorden op de vragenlijst die aan alle voor- en vroegscholen gestuurd zijn. Omdat het aantal bezochte locaties klein is, moet bij de indicatoren met een afwijkend inspectieoordeel op gemeentelijk niveau goed bezien worden of die afwijking komt omdat de bezochte locatie anders is dan de andere locaties of niet. In bijlage 2 staan de digitale zelfbeoordelingen op de vragenlijsten. Het aantal oordelen per indicator kan verschillen, omdat op sommige locaties geen oordeel is gegeven. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven. Pagina 13 van 24

14 Tabel 2.2: De frequentie van oordelen van de door de inspectie bezochte voorscholen. (In de rechterkolom staat of het inspectieoordeel positiever (+), gelijk (=) of negatiever (-) is dan het gemiddelde oordeel op de digitale vragenlijsten, voor zover de indicatoren in de digitale vragenlijst zijn meegenomen.) CONDITIES Verschil bezoek - vragenlijst A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 1 + A0.2 Voorschoolse educatie basisvoorwaarden A2 Groepsgrootte 1 = A3 "Dubbele bezetting" * 1 1 = A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 1 + A5.2 Opgeleide leidsters 1 = A5.3 Nederlands spreken 1 = A5.4 VVE-geschoolde leidsters en leerkrachten * A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 1 - Toelichting: - De meeste indicatoren zijn alleen van toepassing op de voorschool. De indicatoren die ook van toepassing zijn op de vroegschool zijn met een asterisk (*) gemarkeerd. - De condities waaronder VVE wordt uitgevoerd, zijn op de bezochte locaties grotendeels op orde. - De leidsters op de bezochte peuterspeelzaal zijn gecertificeerd voor het werken met het VVE-programma. De inspectie beoordeelt indicator A5.4 daarom als een voorbeeld voor anderen. - Twee indicatoren beoordeelt de inspectie als verbeterpunt: de dubbele bezetting op de vroegschool (A3) en het jaarlijks opleidingsplan op de voorschool (A5.5) - De oordelen van de inspectie tijdens de bezoeken komen bij vier indicatoren overeen met de oordelen uit de zelfevaluaties (=). Bij vier indicatoren zijn de oordelen van de inspectie positiever (+) en bij één indicator negatiever (-) dan de oordelen uit de zelfevaluaties. OUDERS Verschil bezoek - vragenlijst B1 Gericht ouderbeleid 2 = B2 Vooraf info aan ouders 2 = B3 Intake B4 Thuis VVE-activiteiten 1 1 = B5 VVE-participatie van ouders op school 2 = B6 Info ouders over ontwikkeling kind B7 Thuistaal Toelichting: - Het ouderbeleid kent op de bezochte voor- en vroegschool op de meeste onderdelen verbeterpunten. - Op zowel de voor- als de vroegschool beoordeelt de inspectie het gerichte ouderbeleid (B1), het informeren van ouders over het beleid en de doelen omtrent VVE (B2) en de VVEparticipatie van ouders (B5) als verbeterpunten. - Op de vroegschool voldoet de intake en worden ouders in voldoende mate geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind. Voor de voorschool zijn dit verbeterpunten (B3 en B6). - Aangezien op gemeentelijk niveau geen beleid is omtrent de thuistaal is indicator B7 op de locaties niet beoordeeld. - De oordelen van de inspectie komen op vier indicatoren overeen (=) met de oordelen in de zelfevaluaties. KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst C1.1 Integraal programma 2 + Pagina 14 van 24

15 C1.2 Doelgerichte planning C1.3 Aanbod taal 1 1 C1.4 Voldoende differentiatie 1 1 C2.1 Pedagogisch handelen 2 C2.2 Gedragsgrenzen stellen 2 C2.3 Sociale/persoonlijke vaardigheden 2 C2.4 Bevorderen autonomie kind 1 1 C2.5 Inrichting van de ruimte C3.1 Afstemming leidsters 1 1 C3.2 Activiteiten taalontwikkeling 1 1 C3.3 Interactie bevorderen 1 1 C3.4 Betrokkenheid kinderen 1 1 C3.5 Aanpakgedrag 1 1 C3.6 Responsiviteit 2 C3.7 Afstemmen op ontwikkeling kind 1 1 Toelichting: - Aangezien de meeste indicatoren over de kwaliteit van de uitvoering van VVE niet in de vragenlijst staan, bevat deze tabel vooral de oordelen van de inspectie. - Van de drie oordelen die ook in de vragenlijst voorkomen, zijn de oordelen van de inspecteur bij indicator C1.1 en C1.2 positiever (+) dan de oordelen uit de zelfevaluaties. Bij indicator C2.5 is het oordeel van de inspecteur negatiever (-) dan de oordelen uit de zelfevaluaties. - De inspectie heeft alle onderdelen van de kwaliteit van de uitvoering van VVE op de vroegschool als voldoende beoordeeld. - Verbeterpunten in het aanbod van de bezochte voorschool zijn een doelgerichte planning (C1.2), een beredeneerd aanbod (C1.3) en een gedifferentieerd aanbod afgestemd op de ontwikkelingsbehoefte van de kinderen (C1.4). - Het pedagogisch klimaat is positief, kindvriendelijke en respectvol. Twee indicatoren heeft de inspectie op de voorschool als verbeterpunt aangemerkt: het bevorderen van de zelfstandigheid van de kinderen (C2.4) en de inrichting van de ruimte (C2.5). - Het educatief handelen kenmerkt zich in een responsieve houding van de leidsters leerkrachten (C3.6). Op de bezochte voorschool vraagt het educatief handelen versterking op de andere zes beoordeelde indicatoren. ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG Verschil bezoek - vragenlijst D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen D1.2 Planmatige begeleiding 1 1 D1.3 Evaluatie begeleiding 1 1 = D1.4 Begeleiding taalontwikkeling 1 1 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 2 + D2.2a Aanmelden voor externe zorg 2 = D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg Toelichting: - In dit aspect zijn niet alle indicatoren bevraagd in de vragenlijst. Vandaar dat ook niet overal een vergelijking is te zien in de rechterkolom van de tabel (D1.2, D1.4 en D2.2a). - Voor de overige vier indicatoren geldt dat het oordeel van de inspectie bij twee indicatoren gelijk is aan (=) het oordeel uit de zelfevaluaties. Bij twee indicatoren is het oordeel van de inspectie positiever (+) en bij één indicator negatiever (-). - De zorg en begeleiding is op de bezochte vroegschool op orde. Op de voorschool is dit nog niet het geval ten aanzien van de ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep (D1.1 t/m D1.4). - De inspectie beoordeelt indicator D2.3 (het volgen van de externe zorg) op de voorschool als voorbeeld voor anderen vanwege het overleg met de leidsters en de jeugdgezondheidszorg over de verwijzingen en vorderingen van de doelgroepkinderen. KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL Verschil bezoek - Pagina 15 van 24

16 vragenlijst E1 VVE-coördinatie binnen school 2 + E2 VVE evalueren 2 = E3 Opbrengsten evalueren 1 1 = E4 Verbetermaatregelen E5 VVE borgen E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 1 - Toelichting: - De kwaliteitszorg binnen de bezochte voor- en vroegschool toont een wisselend beeld en kent een aantal verbeterpunten. - Zowel op de voor- als de vroegschool wordt de kwaliteit van VVE niet systematisch geëvalueerd (E2). - Het evalueren van de opbrengsten is op de bezochte vroegschool een gebruik, op de voorschool een verbeterpunt (E3). - Het formuleren van verbetermaatregelen en het borgen van gemaakte afspraken is op de voorschool van voldoende niveau. Voor de vroegschool vraagt dit verbetering (E4 en E5). - Het oordeel van de inspectie is bij twee indicatoren positiever (+) en bij twee indicatoren negatiever (-) dan de oordelen uit de zelfevaluaties. Bij twee indicatoren komt het oordeel overeen (=). - Eén van de ontwikkelpunten voor de vroegschool is dat binnen de kwaliteitszorg specifiek naar VVE gekeken wordt (E6). DOORGAANDE LIJN Verschil bezoek - vragenlijst F1 VVE-coördinatie tussen voor- en 2 + vroegscholen F2 Doorstroom naar vroegschool 1 - F3 Warme overdracht 2 + F4 Afstemming aanbod 2 + F5 Afstemming pedagogisch klimaat en 2 = educatief handelen F6 Afstemming over ouders 2 = F7 Afstemming begeleiding/zorg 2 = Toelichting: - De doorgaande lijn van de voor- naar de vroegschool is op meer dan de helft van de indicatoren op orde. - Dit betreft de VVE-coördinatie, de doorstroom naar de vroegschool en de warme overdracht. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een overdrachtsformulier. Ook het aanbod is op de bezochte voor- en de vroegschool op elkaar afgestemd. - De overige afstemming in het pedagogisch klimaat, educatief handelen, ouderbeleid en zorg en begeleiding is een verbeterpunt (F5, F6 en F7). - De oordelen van de inspecteurs komen bij drie van de zeven indicatoren overeen (=) met de oordelen uit de zelfevaluaties. Bij drie indicatoren oordeelt de inspectie positiever (+) en op één indicator negatiever (-). OPBRENGSTEN VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst G1 VVE-resultaten meten G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode 1 + Toelichting: - Aangezien er in Olst-Wijhe op gemeentelijk niveau geen VVE-resultaatafspraken zijn gemaakt, kunnen indicator G1 en G2 niet beoordeeld worden op de VVE-locaties. - Indicator G3 is alleen beoordeeld op de vroegschool. Het oordeel van de inspectie is positiever (+) dan het oordeel uit de zelfevaluaties van alle vroegscholen. Pagina 16 van 24

17 Conclusies De inspectie heeft zowel op het niveau van de gemeente, als op het niveau van de afzonderlijke locaties, gekeken naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. Gemeentelijk VVE-beleid Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse, gesprekken en locatiebezoeken heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. De inspectie heeft vier indicatoren uit de zelfevaluatie naar beneden bijgesteld (1a3, 1a6, 1a9 en 1c) De inspectie stelt vast dat het gemeentelijk VVE-beleid op onderstaande domeinen van voldoende niveau is: - Integraal VVE-programma (1a5) - VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau (1b) - GGD-rapport (2a) - Gemeentelijk subsidiekader (2b) Een groot aantal VVE-indicatoren op gemeentelijk niveau vraagt geheel of gedeeltelijk verbetering. Dit betreft: - Definitie doelgroepkind (1a1) - Bereik (1a2) - Toeleiding (1a3) - Ouders (1a4) - Externe zorg (1a6) - Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen (1a7) - Doorgaande lijn (1a8) - Systematische evaluatie en verbetering op gemeentelijk niveau (1c) Er is één verbeterpunt met een afspraak: - Resultaten (1a9) De inspectie en de gemeente Olst-Wijhe spreken af dat er uiterlijk 1 augustus 2013 resultaatafspraken zijn gemaakt met de schoolbesturen en houders van kinderopvang en peuterspeelzalen over de te behalen resultaten met VVE en de wijze waarop de resultaten gemeten worden. Kwaliteit van de uitvoering op de VVE-locaties In de gemeente Olst-Wijhe hebben vijf peuterspeelzalen en vijf basisscholen een vragenlijst ontvangen. Zeven locaties hebben de vragenlijst ingevuld. De locaties die dat niet deden, geven aan geen doelgroepkinderen te hebben. De inspectie heeft vervolgens één peuterspeelzaal en één basisschool met doelgroepkinderen bezocht. Per indicator is in dit rapport aangegeven of het oordeel van de inspectie overeenkomt met alle zelfbeoordelingen van alle locaties die een vragenlijst hebben ingevuld. Bij vijftien indicatoren is dit het geval, bij veertien indicatoren is de inspectie positiever en bij acht indicatoren is de inspectie negatiever dan alle locaties in hun zelfbeoordelingen. De kwaliteit van de uitvoering van de voor- en vroegschoolse educatie op de bezochte VVElocaties is in voldoende mate aangetroffen in de condities, het pedagogisch klimaat, de externe zorg en de warme overdracht van de voor- naar de vroegschool. Op zowel de voor- als de vroegschool vragen de kwaliteitszorg en de afstemming in de doorgaande lijn versterking. Daarnaast liggen er voor de bezochte voorschool verbeterpunten in het VVE-aanbod, het educatief handelen van de leidsters en de interne zorg en begeleiding. Pagina 17 van 24

18 Tot slot In het basisonderwijs wordt steeds meer opbrengstgericht gewerkt. Ook bij VVE is dat mogelijk en wenselijk. Door de ontwikkeling en de resultaten van de kinderen als uitgangspunt te nemen en daar voortdurend op aan te sluiten, is de kans groter dat kinderen profijt hebben van VVE. Dat is de reden waarom de inspectie benadrukt dat er op gemeentelijk niveau afspraken gemaakt worden over de VVE-resultaten en dat gestimuleerd wordt dat er met een kindvolgsysteem gewerkt wordt. Bij deze afspraak zullen alle partijen betrokken moeten zijn: zowel de gemeente zelf als de besturen en directies van de voor- en vroegscholen. Pagina 18 van 24

19 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Nee - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft Ja (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een peuterspeelzaal of Nee een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf Nee blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Nee 2 Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? Ja Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is Nee beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de Nee 2 onderwijsachterstandsgelden van het rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus 2011? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus 2011? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus Ja 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? 25 Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? 25 Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is Nee beschreven? 1a3 Toeleiding Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het non-bereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? Oordeel toeleiding. 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVE-ouderbeleid zich op moet richten? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders worden bereikt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Ja Nee 2 Nee Ja Pagina 19 van 24

20 Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVE-activiteiten met hun kind te doen? Wordt door de peuterspeelzalen geregeld Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Wordt door de organisaties geregeld. Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? Met de partners van het CJG zijn afspraken gemaakt. Ondersteuningsstructuur CJG 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Ja Nee Nee Nee 2 Nee 2 Ja Ja Nee Nee 2 Ja Nee 2 Pagina 20 van 24

21 Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de vooren de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogisch-educatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het ouderbeleid van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van interne begeleiding en de zorg van de voor- en de vroegschool op elkaar? 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) Hierover zijn wij nog in gesprek met het onderwijs. 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de voorscholen zijn? Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de vroegscholen zijn? Afspraken over de doorgaande lijn. Op dit moment maken wij afspraken over de inzet van logopedische expertise. 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? Jaarlijks wordt gekeken of de afspraken nog goed werken en waar bijstelling nodig is. Ja Nee 2 Nee 2 Nee 2 Nee 2 Nee Nee Ja Nee Ja Ja Nee Pagina 21 van 24

22 DE VVE-CONDITIES Ant- Oordeel woord 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Nee Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Nee Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een Nee 2 verordening, een beschikking, e.d.) Wat is dan de maximale groepsgrootte? Wat is dat criterium? Wat is dat criterium? Wat is dat criterium? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? Afsluitende toelichting Hier kunt u een toelichting geven. De bestandsopname door de inspectie geeft ons de gelegenheid ons VVE-beleid te verbeteren en te versterken. Pagina 22 van 24

23 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor- en de vroegscholen CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 1 3 A0.2 Voorschoolse educatie basisvoorwaarden A2 Groepsgrootte 4 A3 "Dubbele bezetting" 3 4 A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 1 3 A5.2 Opgeleide leidsters 4 A5.3 Nederlands spreken 4 A5.4 VVE-geschoolde leidsters en leerkrachten A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 3 1 OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 7 B2 Vooraf info aan ouders 7 B3 Intake 1 6 B4 Thuis VVE-activiteiten 4 3 B5 VVE-participatie van ouders op school 7 B6 Info ouders over ontwikkeling kind 7 KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 6 1 C1.2 Doelgerichte planning 5 2 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 2 1 C1.4b Brede ontwikkeling 2 C1.4c Leeftijddifferentiatie 2 C1.4d Differentiatie ontwikkelingsniveau 2 C2.5 Inrichting van de ruimte 2 5 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 7 D1.2a Planning hele groep 5 2 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 6 1 D1.3 Evaluatie begeleiding 4 3 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 6 1 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 2 5 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 6 1 Pagina 23 van 24

24 E2 VVE evalueren 6 1 E3 Opbrengsten evalueren 4 3 E4 Verbetermaatregelen 5 2 E5 VVE borgen 2 5 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 2 1 DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor- en 4 3 vroegscholen F2 Doorstroom naar vroegschool 4 F3 Warme overdracht 1 2 F4 Afstemming aanbod 5 2 F5 Afstemming pedagogisch klimaat en 6 1 educatief handelen F6 Afstemming over ouders 6 1 F7 Afstemming begeleiding/zorg 6 1 OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten 3 G2 Niveau VVE-resultaten 1 2 G3 Verlengde kleuterperiode 1 2 Pagina 24 van 24