RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2015 EN 2016 IN DE GEMEENTE. Achtkarspelen

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2015 EN 2016 IN DE GEMEENTE Achtkarspelen Plaats : Buitenpost Gemeentenummer : 0059 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 23 februari 2016 Datum vaststelling : 12 juli 2016

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD INLEIDING VVE IN DE GEMEENTE ACHTKARSPELEN CONCLUSIES Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 VOORWOORD In de periode heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden. Het signaalgestuurde toezicht vve begon eind 2013 met het versturen van digitale vragenlijsten naar de 315 middelgrote en kleine gemeenten. Voor de 37 grote gemeenten is er tot en met 2015 een apart monitortraject. Op basis van een analyse van de digitale vragenlijsten is besloten om in middelgrote en kleine gemeenten waar risico s ten aanzien van de uitvoering van de wettelijke vve-verplichtingen lijken te bestaan, een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd in de tweede helft van 2015 en de eerste helft van Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Achtkarspelen in 2015 en 2016 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke veranderingen hebben plaatsgevonden ten opzichte van de bestandsopname. De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 15

6 1 INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijke beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Achtkarspelen in 2015 en De aanleiding van het onderzoek is het mogelijk bestaan van risico s ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. In het voorjaar van 2016 heeft de inspectie onderzoek gedaan naar de stand van zaken van vve in de gemeente Achtkarspelen. Aanleiding hiervoor was dat de gemeente de digitale vragenlijst in het kader van het signaalgestuurd toezicht op vve die de gemeente begin 2015 heeft gekregen niet heeft ingevuld. Dit is door de inspectie opgepakt als een signaal en daarom heeft begin 2016 een onderzoek in de vorm van een gesprek met de beleidsambtenaar plaatsgevonden. Vervolgens zijn de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de veranderingen ten opzichte van de bestandsopname in beeld gebracht. Het signaalgestuurde toezicht op de vve-locaties maakt nog geen deel uit van dit onderzoek. De signalen van de GGD zijn leidend om te bepalen welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met voorschoolse educatie worden bezocht. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente. Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaar en de voorzitter van de themagroep vve over het vve-beleid van de gemeente. Beoordeling van vve-beleid van de gemeente Achtkarspelen. Pagina 6 van 15

7 Toezichtkader Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader vooren vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op: > onderwijssectoren > voor- en vroegschoolse educatie. Opbouw rapport Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve-documenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Achtkarspelen. Pagina 7 van 15

8 2 VVE IN DE GEMEENTE ACHTKARSPELEN De gemeente Achtkarspelen heeft de digitale vragenlijst in het kader van het signaal gestuurd toezicht op vve, die haar 2015 is toegestuurd, niet ingevuld. Om die reden heeft begin 2016 een onderzoek in de vorm van een gesprek met de beleidsambtenaar plaatsgevonden. In dit gesprek zijn de volgende onderwerpen aan de orde gekomen: wel of geen afspraken van de gemeente met de schoolbesturen en de houders over de doelgroepdefinitie, toeleiding, doorgaande lijn en resultaatafspraken; het bereik; de veranderingen bij de aspecten ouderbeleid, integraal vve-programma, externe zorg en interne kwaliteitszorg; het aantal vve-locaties en het aantal locaties waar de GGD tekortkomingen heeft gesignaleerd in het eerste domein (pedagogische praktijk). De beoordeling van het gemeentelijke beleid is gebaseerd op, opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3). Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. 2.1 Ontwikkeling van vve in de gemeente Achtkarspelen sinds de bestandsopname Tijdens de bestandsopname vve in de tweede helft van 2012, heeft de inspectie geconcludeerd dat de gemeente Achtkarspelen over duidelijk vve-beleid beschikte. Daarin beschreef de gemeente op welke manier zij vorm wilde geven aan voor- en vroegschoolse educatie. Een aantal onderdelen vroegen om nadere uitwerking: een analyse van de ouderpopulatie, op grond waarvan beleid zou kunnen worden opgesteld; afspraken met betrekking tot de interne kwaliteitszorg van vve-locaties; afspraken over een doorgaande lijn voor het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen, het ouderbeleid en de interne Pagina 8 van 15

9 begeleiding; afspraken over de coördinatie van de uitvoering van vve; uitvoeren van de geplande monitoring van vve op gemeentelijk niveau. In 2014 constateerde de inspectie dat door de stuurgroep vve op vrijwel alle onderdelen een start gemaakt was met het verkennen van de beleidsruimte. Belangrijkste aandachtspunten waren het ouderbeleid en de doorgaande lijn. Hoewel destijds met deze ontwikkelpunten een start gemaakt was, waren de resultaten voor de meeste onderdelen nog niet zichtbaar in beleid. Hoewel de resultaten van de vve-onderzoeken in 2012 en 2014 geen aanleiding tot zorg gaven, heeft de inspectie begin 2016 opnieuw onderzoek gedaan naar de stand van zaken van vve in de gemeente Achtkarspelen. Aanleiding hiervoor was dat de gemeente de digitale vragenlijst in het kader van het signaal gestuurd toezicht op vve die de gemeente begin 2015 heeft gekregen niet heeft ingevuld. Dit is door de inspectie opgepakt als een signaal en daarom heeft begin 2016 een onderzoek in de vorm van een gesprek met de beleidsambtenaar en de voorzitter van de themagroep vve (voorheen stuurgroep vve) plaatsgevonden. Uit dit gesprek van 23 februari 2016 blijkt dat de ontwikkeling van vve in de gemeente Achtkarspelen zich positief verder heeft ontwikkeld. Hoewel dat in de beoordeling nog niet zichtbaar is, zijn in de gemeente met name op het gebied van ouderbeleid slagen gemaakt. Er is een werkgroep ouderbeleid opgericht, van waaruit momenteel een pilot ouderbetrokkenheid loopt in Kootstertille. Ontwikkelpunt blijft de wijze waarop de gemeente haar beleid evalueert. De beleidsperiode is wel informeel geëvalueerd op niveau van de themagroep, maar op gemeentelijk niveau is onduidelijk welke conclusies getrokken zijn en wat de eventuele beleidsgevolgen zouden kunnen zijn. De beleidsambtenaar heeft aangegeven dat de gemeente er op het gebied van vve naar streeft zoveel mogelijk vanuit de praktijk te werken en zo min mogelijk in beleid vast te leggen. De inspectie merkt daarbij op dat de gemeente daarbij wel moet opletten dat zij aan de wet blijft voldoen. 2.2 Lijst met de vve-documenten die de gemeente Achtkarspelen heeft aangeleverd Verslag doelgroepkinderen eind groep 2 Evaluatie beleidsplan VVE (praatpapier) Toeleiding doelgroeppeuters Achtkarspelen Pagina 9 van 15

10 Verslag accountgesprek kinderopvang gemeente Achtkarspelen Voorcalculatie Achtkarspelen 2016 definitief Herijking themagroep het jonge kind 2.3 Het gemeentelijk vve-beleid In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijke vvebeleid. Per domein is beschreven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordelen, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien ( 4 ). Wij baseren onze bevindingen op de documentenanalyse en gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID A1 1A2 1A3 1A4 1A5 1A6 1A7 1A8 1A9 1B 1C Definitie doelgroepkind Bereik Toeleiding Ouders Integraal vve-programma Externe zorg Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen Doorgaande lijn Resultaten Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau DE VVE-CONDITIES A 2B De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie >onderwijssectoren > Kinderopvang. Toelichting: GGD-rapport Gemeentelijk subsidiekader Pagina 10 van 15

11 De gemeente Achtkarspelen heeft op verschillende onderdelen vorderingen gemaakt in haar vve-beleid. Een aantal onderdelen die in 2014 net geïnitieerd waren zijn nu beter uitgewerkt en geïmplementeerd. Voorbeeld daarvan is de doorgaande lijn. Op een aantal onderdelen is nog verbetering mogelijk en nodig, en daar is de themagroep op onderdelen actief mee bezig. Bij verschillende indicatoren komt dit aan de orde. 1 Verbeterpunten met een afspraak Niet van toepassing 2 Verbeterpunten 1a4 Ouders Vanuit de themagroep is een werkgroep ouderbetrokkenheid opgestart, die tot doel heeft een analyse van de ouderpopulatie op locatie-, dorps- en gemeenteniveau te maken en daar gericht beleid aan te koppelen. Op dit moment wordt er een pilot in Kootstertille uitgevoerd. Dit punt is sterk in ontwikkeling, maar op gemeentelijk niveau wordt nog niet voldaan. 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen De gemeente Achtkarspelen heeft op gemeentelijk niveau evenals in 2012 en 2014 nog geen afspraken gemaakt over de wijze waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg monitoren en verantwoorden. 1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau Evenals in 2014 geeft de gemeente aan dat evaluatie binnen de gemeentelijke themagroep vve aandacht krijgt. Elke zes weken wordt de uitvoering van het vve-beleid besproken. Het is echter niet duidelijk hoe systematisch dit gebeurt en formele rapportage is niet beschikbaar. Daardoor is onduidelijk welke conclusies getrokken zijn en wat de eventuele beleidsgevolgen zouden kunnen zijn. Wel heeft er onlangs een herijking van de themagroep vve plaatsgevonden en is er afgesproken welke onderdelen de komende periode aandacht krijgen binnen de themagroep. Pagina 11 van 15

12 3 Voldoende 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) De gemeente Achtkarspelen heeft zicht op het aantal doelgroeppeuters binnen haar grenzen. Daarnaast heeft zij zicht op het aantal doelgroeppeuters dat bereikt is. 1a3 Toeleiding De gemeente Achtkarspelen heeft vanaf januari 2015 nieuwe afspraken over de wijze waarop het consultatiebureau zorgdraagt voor het toeleiden van (potentiële doelgroep)peuters naar voor- en vroegschoolse educatie. Bij de toeleiding door het consultatiebureau wordt uitgegaan van gesignaleerde taal- of ontwikkelingsachterstanden. Er zijn korte lijnen tussen de GGD en de voorscholen, de gemeente geeft aan op dit moment een bereik van 100% te halen. 1a5 Integraal vve-programma Op de voorscholen wordt vrijwel overal volgens afspraak het programma Piramide en de bijhorende peutertoetsen gebruikt om het niveau van de voorschoolse cognitieve ontwikkeling te bepalen. De betrokken basisscholen maken gebruik van een zelfgekozen programma en gebruiken in ieder geval de kleutertoetsen uit het Cito-leerlingvolgsysteem. 1a6 Externe zorg Binnen de gemeente Achtkarspelen zijn tussen alle betrokken instanties duidelijke afspraken gemaakt over het signaleren en verwijzen van kinderen die extra zorg nodig hebben. 1a8 Doorgaande lijn De gemeente Achtkarspelen heeft in de themagroep vve afspraken gemaakt over de (warme) overdracht en het afstemmen van het aanbod in de voor- en vroegscholen. Er zijn standaardformulieren en werkwijzen beschikbaar. De themagroep streeft er naar nog beter zicht te krijgen op het aanbod en de zorg voor een doelgroepkleuter. Ontwikkelpunt is evenals in 2012 en 2014 nog het maken van afspraken over de doorgaande lijn in het pedagogisch en educatief handelen en de interne begeleiding. Pagina 12 van 15

13 1a9 Resultaten De gemeente Achtkarspelen heeft afspraken met de besturen van vroegscholen gemaakt over te bereiken doelen en het aanleveren van resultaatgegevens over de vorderingen van de doelgroepkleuters. 1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau De gemeente Achtkarspelen heeft de regievoering van vve binnen de gemeente belegd bij de themagroep vve. Deze themagroep komt meerdere keren per jaar bijeen. Zij zorgt voor overleg, prioritering en monitoring van vve op gemeentelijk niveau. In de themagroep zijn alle betrokken organisaties vertegenwoordigd. De afgelopen jaren hebben wel regelmatig wisselingen plaatsgevonden in de themagroep, streven is nu dat er meer continuïteit gerealiseerd wordt. 2b Gemeentelijk subsidiekader De gemeente hanteert een gemeentelijk subsidiekader waarin alle elementen van de OKE-wet zijn opgenomen. 4 Voorbeeld voor anderen 1a1 Definitie doelgroepkind De signalering van risicokinderen vindt plaats op het consultatiebureau. Op meerdere momenten voor hun tweede levensjaar worden kinderen gezien en wordt er een risico inventarisatie voor hen ingevuld. Als het kind 2 jaar is kan een indicatie worden afgegeven. De criteria zijn: laag opleidingsniveau van ouders; gebrek aan stimulerend vermogen van de (taal) omgeving; niveau van de taalontwikkeling van het kind. Daarbij wordt ook afgewogen of het kind baat heeft bij plaatsing in een vve-groep. Pagina 13 van 15

14 3 CONCLUSIES De inspectie heeft op het niveau van de gemeente het beleid voor de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Achtkarspelen beoordeeld. Dit vanwege mogelijke risico s ten aanzien van de uitvoering van wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie. Conclusies gemeentelijk vve-beleid De gemeente Achtkarspelen werkt evenals in 2012 en 2014 actief aan de verdere ontwikkeling van haar vve-beleid en de uitvoering daarvan. Aandachtspunten liggen op het gebied van het ouderbeleid, de interne kwaliteitszorg van voor-en vroegscholen de evaluatie van het gemeentelijk vvebeleid. Verbeterafspraken Niet van toepassing Verbeterpunten 1a4 Ouders 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau Voldoende oordelen 1a3 Toeleiding 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 1a5 Integraal vve-programma 1a6 Externe zorg 1a8 Doorgaande lijn 1a9 Resultaten 1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau 2b Gemeentelijk subsidiekader Voorbeeld voor anderen 1a1 Definitie doelgroepkind Pagina 14 van 15

15 Vervolgafspraken: Signaalgestuurd toezicht: wij zullen eind 2016 opnieuw een vragenlijst sturen naar de middelgrote en kleine gemeenten en een inschatting maken van mogelijke risico s. Tevens nemen wij de uitkomsten van eventuele locatieonderzoeken mee. Op grond van de analyses bekijken wij opnieuw in welke gemeenten in 2017 een onderzoek plaats zal vinden. Pagina 15 van 15