DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE VALKENSWAARD IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE VALKENSWAARD IN 2012 Definitief Utrecht, februari 2013 H Pagina 1 van 22

2 Pagina 2 van 22

3 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 7 1 VVE in de gemeente Valkenswaard Overzicht van de voor- en vroegscholen Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijk beleid 9 2 De oordelen over de voor- en vroegscholen Het bereik Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen 13 3 Conclusies 15 Bijlage 1: De antwoorden op de digitale vragenlijst door de gemeente en de bijbehorende oordelen 17 Bijlage 2: De oordelen op basis van de antwoorden op de digitale vragenlijst door voor- en vroegscholen 21 Pagina 3 van 22

4 Pagina 4 van 22

5 Voorwoord In de Memorie van Toelichting bij de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE-wet) wordt een zogenaamde bestandsopname voor- en vroegschoolse educatie (VVE) aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is doorgestart met de overige gemeenten die onderwijsachterstandmiddelen krijgen van het Rijk. In 2010 is de OKE-wet aangenomen en wordt vanuit dat kader na de bestandsopname in deze gemeente het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE signaalgestuurd vorm gegeven. Dat houdt in dat in principe periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop VVE-toezicht zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De hoofdinspecteur primair onderwijs, dr. A. Jonk Pagina 5 van 22

6 Pagina 6 van 22

7 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Valkenswaard. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de WOT) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 kort ingegaan op het bereik en de zelfevaluaties van de VVE-locaties. In bijlage 2 staat een overzicht van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. In hoofdstuk 3, tenslotte, staan de conclusies over kwaliteit van VVE in de gemeente Valkenswaard. Waar mogelijk geeft de inspectie aan waar een discrepantie is tussen het gemeentelijk beleid en de zelfevaluaties van de locaties. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 22

8 Pagina 8 van 22

9 1 VVE in de gemeente Valkenswaard De gemeente Valkenswaard heeft aan de hand van een digitale vragenlijst van de inspectie haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de achtergrond van de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: - Het overzicht met de voor- en de vroegscholen. - De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd. - De zelfbeoordeling van VVE-context en condities. 1.1 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Valkenswaard In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu niet altijd een goed beeld hebben van de vroegscholen. Daarom heeft de inspectie van het onderwijs, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar) dat overzicht nader ingevuld (zie tabel 1.1). Tabel 1.1 Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Valkenswaard VVE- Peuterspeelzaal VVE-kinderdagverblijf VVEbasisschool Zoef Zoef - t Smelleken t Hummelhofje - De Pionier Pipohuis - De Windroos Borkelijntje - St. Servatius Duimelotje - De Smelen Olke Bolke - Schepelweijen Kiekeboe - Agnetendal t Schuurke - De Belhamel Samenwerkende voor- en vroegscholen staan naast elkaar. Deze voor- en vroegscholen hebben een digitale vragenlijst gehad. 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd De inspectie ontving van de gemeente Valkenswaard ter toelichting op de zelfevaluatie tevens de volgende documenten: - Lokale Educatieve agenda Valkenswaard (startnotitie september 2011) - Harmonisatie voorschoolse voorzieningen en overgang naar basisonderwijs - Implementatie wet OKE gemeente Valkenswaard (beleidsdocument september 2010) - Invoering wet OKE, kwaliteitsimpuls peuterspeelzalen (B&W-advies met raadsvoorstel juni 2010) 1.3 Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage 1 bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid, op de twee domeinen VVE-beleidscontext en VVE-condities. In onderstaande tabel wordt per beleidsindicator weergegeven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien zonder ( 2 ) en met ( 1 ) afspraken, en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen wordt gezien ( 4 ). Pagina 9 van 22

10 De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de zelfevaluatie en haar eigen verificatie door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie van de locaties. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van de zelfevaluatie van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. Tabel 1.2 Overzicht van de oordelen over het gemeentelijk VVE-beleid VVE-Beleidscontext Oordeel 1a Gemeentelijk beleid 1a1 Definitie doelgroepkind 3 1a2 Het bereik (peuters) 3 1a3 Toeleiding 2 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 2 1a6 Externe zorg 2 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 2 1a9 Gemeentelijke VVE-resultaatafspraken 1 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 3 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2 VVE-Condities 2a GGD-rapport 3 2b Gemeentelijk subsidiekader 3 De gemeente Valkenswaard is een kleine gemeente met ruim dertigduizend inwoners die in drie kernen wonen. In deze kernen wordt voor- en vroegschoolse educatie aangeboden. De voorschoolse educatie wordt verzorgt door organisatie Peuterdorp, die naast het speelzaalwerk ook aanvullende opvangmogelijkheden aanbiedt. Het bestaande gemeentelijke VVE-beleid is vastgelegd in de beleidsnotitie Implementatie wet OKE gemeente Valkenswaard en het document Harmonisatie voorschoolse voorzieningen en overgang naar basisonderwijs. De gemeente vult haar regierol in vanuit de Lokale Educatieve agenda (LEA). Alhoewel er in voorgaande jaren ook LEA-overleggen hebben plaatsgevonden, waren deze geen succes. De gemeente heeft in september 2011 een herstart gemaakt met de LEA. In de LEA is de Harmonisatie voorschoolse voorzieningen en overgang naar basisscholen één van de vier geprioriteerde thema s. Binnen dit thema moeten in iedere geval afspraken worden gemaakt over het vaststellen van de doelgroep, de toeleiding naar de voorschoolse educatie, de doorlopende leerlijn en de te behalen resultaten. De gemeente is bezig met het opstellen van een beleidsdocument waarin de nieuwe afspraken zijn vastgelegd. Begin december 2012 was dit document nog niet beschikbaar. De aspecten waar reeds beleid op is geformuleerd worden hieronder nader toegelicht. Op de aspecten waar nog geen gemeentelijk beleid is ontwikkeld, wordt beknopt weergegeven wat wordt verwacht. Geheel of grotendeels van voldoende ( 3 ) kwaliteit De gemeente kan de gewichtenregeling gebruiken om te bepalen welke peuters doelgroepkinderen zijn, maar mag daarvan gemotiveerd afwijken. De gemeente Valkenswaard heeft in de notitie Harmonisatie voorschoolse voorzieningen en overgang naar basisonderwijs de definitie van een doelgroepkind (1a1) opgenomen: peuters met een ontwikkelingsachterstand communicatie/spraak-taal en/of een achterstand in de Nederlandse taal. De indicering gebeurt door de jeugdgezondheidszorg (consultatiebureau) op basis van diverse indicatoren. Daarnaast Pagina 10 van 22

11 kunnen leidsters signaleren dat er sprake is van een mogelijke achterstand en verwijzen naar het consultatiebureau. Deze werkwijze functioneert in de praktijk. De precieze doelgroepdefinitie, de rol van de verschillende instanties bij de signalering en de indicatiestelling moet echter nog worden geformaliseerd. Het bereik wordt bepaald door te kijken of er voldoende VVE-kindplaatsen zijn en of deze worden bezet door doelgroepkinderen. VVE wordt in alle kernen van de gemeente Valkenswaard aangeboden in de peuterspeelzalen. Op basis van de gemeentelijke definitie waren er op 1 augustus VVE-geïndiceerde peuters. Deze peuters hebben volgens de gemeente ook daadwerkelijk VVE gehad. Volgens de gemeente is er sprake van VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau (1b) wat betreft de aansturing en uitvoering van VVE. De binnen de LEA functioneerde VVE-werkgroep is verantwoordelijk voor het realiseren van de doelstellingen op het gebied van harmonisatie en de totstandkoming en uitvoering van de gemaakte afspraken omtrent de doelgroep, de toeleiding, de doorgaande leerlijn en de te bereiken resultaten. Alhoewel er nog op veel onderdelen sprake is van het ontbreken van beleid, wordt de coördinatie en aansturing nu wel ingevuld. Op grond van de OKE-wet (art. 2.19, lid 1 van de Wet kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen) dient de gemeente Valkenswaard GGD-toezicht uit te laten oefenen op de basiskwaliteit voorschoolse educatie van de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Voor alle voorscholen zijn recente (niet ouder dan twee jaar) GGD rapporten (2a) beschikbaar, waarin het 8 e domein ook is beoordeeld. De gemeente beschikt over een gemeentelijke subsidiekader (2b). Deze is opgenomen in de beleidsnotitie Implementatie wet OKE gemeente Valkenswaard. De basisvoorwaarden met betrekking tot de kwaliteit van voorschoolse educatie zijn hierin verwerkt. Verbeterpunten zonder afspraak ( 2 ) Er is nog geen gemeentelijk beleid voor wat betreft de toeleiding (1a3 art. 167 WPO, lid 1a, 2). Bij de toeleiding wordt op de eerste plaats gekeken of er afspraken zijn gemaakt wie wanneer verantwoordelijk is om er voor te zorgen dat potentiële doelgroepkinderen worden bereikt en dus zoveel mogelijk deelnemen aan een VVE-voorziening. Op de tweede plaats wordt gekeken of er inzicht is in de omvang en reden van het nonbereik. Hierop kan dan weer specifiek toeleidingsbeleid worden ontwikkeld. Er is nog geen gemeentelijk ouderbeleid (1a4 - art. 15i WOT, lid 1b) geformuleerd. Het ouderbeleid op gemeentelijk niveau zou zich onder meer moeten richten op de wijze waarop ouders geïnformeerd worden, op welke manier zij hun kind kunnen aanmelden voor een voor- of vroegschool, hoe de intakeprocedure is en op welke manier men wenst dat ouders participeren in de voor- of vroegschool van hun kind. In de gemeente Valkenswaard zijn in de beleidsnotitie Implementatie wet OKE gemeente Valkenswaard afspraken gemaakt over het gebruik van het integraal VVE-programma (1a5) Startblokken. Hiermee voldoet de gemeente aan het eerste onderdeel van dit aspect. Verbeterpunt is nog het feit dat er geen gemeentelijk beleid is over het volgen van de brede ontwikkeling op basis van een kind- of volgsysteem. Er is nog geen gemeentelijk beleid geformuleerd over de externe zorg (1a6 - art. 15i WOT, lid 1d) voor peuters die meer nodig hebben dan VVE. De gemeente dient een overzicht te hebben van zorginstanties waar een beroep op kan worden gedaan door voor- en vroegscholen. Hierbij moet duidelijk zijn welke Pagina 11 van 22

12 zorg geboden kan worden en welke afspraken er gemaakt zijn over contactgegevens en werkwijze. Er is nog geen gemeentelijk beleid geformuleerd over de invulling van de interne kwaliteitszorg (1a7 - art. 15i WOT, lid 1e) binnen de voor- en vroegscholen. Op gemeentelijk niveau dient aangegeven te zijn wat belangrijk is met betrekking tot de kwaliteit van VVE, en hoe deze kwaliteit gemeten én geborgd wordt. Er is beperkt gemeentelijk beleid geformuleerd over de doorgaande lijn (1a8 - art. 167 WPO, lid 1a, 3; art. 15i WOT, lid 1f). Voor het garanderen van een doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool in een gemeente is het belangrijk dat hier op gemeentelijk niveau coördinatie is. Op deze manier kan een koppeling gemaakt worden tussen processen en de organisatie in de voorscholen met processen en de organisatie in de vroegscholen. De gemeente heeft beleid geformuleerd omtrent de VVE-coördinatie tussen voor- en vroegschool en doorstroom naar een vroegschool en de warme overdracht. Er is nog geen gemeentelijk beleid omtrent de afstemming van het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen en de zorg en begeleiding. Volgens de gemeente is er sprake van een systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (1c). De inspectie oordeelt anders. De gemeente is met de herstart van de LEA korte tijd geleden opnieuw begonnen met de verbetering van VVE. Van een systematische jaarlijkse evaluatie is tot nu toe geen sprake. Daarin zou in ieder geval de doelgroepbepaling, het bereik en de toeleiding, de doorgaande lijn en warme overdracht en de opbrengsten aan bod moeten komen. Verbeterpunten met afspraak ( 1 ) Op gemeentelijk niveau is niet bepaald wat de resultaten van VVE (1a9) moeten zijn, noch hoe deze resultaten gemeten worden. Op gemeentelijk niveau dienen afspraken gemaakt te worden over de resultaten van VVE. De Memorie van Toelichting bij de OKE-wet geeft voorbeelden, zonder uitputtend te zijn: - het aantal kinderen dat een niveau stijgt; - het aantal kinderen dat bijvoorbeeld minimaal op niveau C zit; of - afspraken over de minimale woordenschat aan het einde van groep 2.. Afspraak: De inspectie heeft met de gemeente afgesproken dat, in samenspraak met de betrokken partners, resultaatafspraken zijn vastgelegd vóór 1 augustus Pagina 12 van 22

13 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVE-waarderingskader, met dien verstande dat sociaal-wenselijke antwoorden vermeden zijn door ófwel de formulering van de vragen, ófwel bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. 2.1 Het bereik Volgens opgave van de voorschool volgen in totaal 70 doelgroeppeuters VVE op de peuterspeelzalen. Op de vroegscholen betreft dat 21 doelgroepkleuters die een VVEaanbod krijgen. Tabel 2.1 Het aantal (doelgroep)kinderen op de voor- en vroegschool aantal kinderen waarvan doelgroep (%) VVE-peuterspeelzaal Zoef Zoef 79 6 (8%) t Hummelhofje 57 3 (5%) Pipohuis (23%) Borkelijntje 37 6 (16%) Duimelotje (16%) Olke Bolke 80 3 (4%) Kiekeboe 55 9 (16%) t Schuurke (31%) Totaal (14%) VVE-basisschool t Smelleken 67 0 (0%) De Pionier 47 2 (4%) De Windroos (34%) St. Servatius 16 1 (6%) De Smelen 63 0 (0%) Schepelweijen 83 7 (8%) Agnetendal 67 0 (0%) De Belhamel 21 0 (0%) Totaal (5%) 2.2 Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen De peuterspeelzalen en basisschool met doelgroepkinderen in de gemeente Valkenswaard hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Deze is ingevuld en geretourneerd door alle locaties. In de vragenlijst heeft iedere locatie aangegeven hoe ze zichzelf beoordeelt op het gebied van VVE. Vanwege de beperkte capaciteit voor locatiebezoeken, in combinatie met het geringe aantal doelgroepkinderen binnen de gemeente Valkenswaard, heeft de onderwijsinspectie in deze gemeente geen locatiebezoeken uitgevoerd. In bijlage 2 staan in overzichtstabellen de eigen oordelen van de locaties met doelgroepkinderen op basis van de digitale vragenlijsten. De vragenlijsten van de voorscholen zijn ingevuld door de algemeen directeur van de peuterspeelzalen; de vragenlijst van de vroegscholen zijn ingevuld door leerkracht groep 1/2, de intern begeleider of de directie. Onderstaand wordt kort per aspect aangegeven op welke punten volgens de VVElocaties in Valkenswaard nog verbeterpunten liggen. Pagina 13 van 22

14 Condities: De vroegscholen hebben in hun zelfevaluatie aangegeven geen dubbele bezetting te hebben en dat nog niet alle leerkrachten toereikend geschoold zijn voor het VVE-programma. Het laatste punt wordt ook door één van de voorscholen benoemd. Ouders: Door alle VVE-locaties aangegeven dat er nog geen gericht ouderbeleid is ontwikkeld met daarin een analyse van de ouderpopulatie en een visie op doelen rondom ouderparticipatie. Daarnaast geven de vroegscholen aan dat ze ouders vooraf nog beter zouden kunnen informeren over de VVE-doelen en -activiteiten. Ook het stimuleren van ouders om thuis ontwikkelingsgerichte activiteiten te doen en de participatie van ouders in VVE-activiteiten, wordt door een aantal VVE-locaties als verbeterpunt benoemd. Uitvoering van VVE: Enkele VVE-locaties benoemen het VVE-programma en het werken met een doelgerichte planning als verbeterpunten. Voor ruim de helft van de VVE-locaties geldt dat zij nog ontwikkelpunten zien bij het differentiëren van het aanbod naar leeftijd en ontwikkelingsniveau. Daarnaast benoemen enkele vroegscholen als verbeterpunt het beter gebruik van de bestaande materialen of de behoefte aan extra materialen. Ontwikkeling, begeleiding en zorg: Driekwart van de VVE-locaties ziet nog ontwikkelmogelijkheden in de planmatige begeleiding van de hele groep, de kleine (tutor)groep en individuele kinderen. Daarnaast wordt ook de vastlegging en dossiervorming van de zorg als verbeterpunt benoemt. Kwaliteitszorg: De VVE-locaties benoemen meerdere onderdelen van de kwaliteitszorg als verbeterpunt. Doorgaande lijn: De VVE-locaties benoemen de afstemming van het aanbod, het pedagogisch klimaat, het educatief handelen, het ouderbeleid en het zorgbeleid en de VVE-coördinatie als verbeterpunt. Pagina 14 van 22

15 3 Conclusies De inspectie heeft op het niveau van de gemeente gekeken naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Valkenswaard. Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse en de zelfevaluaties van de VVE-locaties heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. Hieronder staat de samenvatting van de belangrijkste bevindingen. Waar mogelijk geeft de inspectie aan waar een discrepantie is tussen het gemeentelijk beleid en de zelfevaluaties van de locaties. Samenvattend concludeert de inspectie dat het gemeentelijk beleid op veel van de onderzochte aspecten nog ontwikkeld moet worden. Hiermee heeft de gemeente een start gemaakt in de LEA-werkgroep. In overleg met betrokkenen wordt het VVEbeleid nu geformuleerd. De inspectie is positief over de VVE-condities (GGD-inspecties en subsidiekader) en de VVE-beleidcontext op het gebied van de doelgroepbepaling, het bereik en de door de gemeente genoemde VVE-coördinatie. Op deze drie aspecten kunnen echter nog verdere stappen worden gezet. Daarnaast zijn er meerdere te clusteren verbeterpunten. Een eerste cluster betreft het algemene toeleidingsbeleid en daarbinnen de specifieke activiteiten de worden uitgevoerd bij mogelijk non-bereik. Een tweede cluster betreft het ouderbeleid met daarin onder andere een analyse van de ouderpopulatie, de communicatie met ouders en de verwachte ouderparticipatie. Ook bij de voor- en vroegscholen ontbreekt een specifiek ouderbeleid. Een derde cluster betreft het ontbreken van beleid over het te hanteren kind- of volgsysteem, de doorgaande lijn en de externe zorg. De samenwerking en afspraken moeten nog verder worden vormgegeven, eventueel binnen de Lokale Educatieve Agenda door de VVE-werkgroep. Hierbij is het van belang dat de doorgaande lijn meer is dan slechts het overdragen van kindgegevens. De VVE-locaties benoemen de afstemming van het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen, de omgang met ouders en de zorg en begeleiding als verbeterpunten. Een vierde cluster betreft de kwaliteitszorg. Er zijn nog geen gemeentelijke afspraken over de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen. Ook de hiermee samenhangende systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau vraagt nog om ontwikkeling. De VVE-locaties geven ook zelf aan dat de kwaliteitszorg op meerdere onderdelen nog verbeterd kan worden. Daarnaast is over één verbeterpunt een afspraak gemaakt. Dit betreft het formuleren van de te behalen resultaten van VVE. Over de (tussenen eind)resultaten van VVE zijn in de gemeente Valkenswaard nog geen afspraken gemaakt. Nog afgezien van het feit dat dit een wettelijke vereiste is (art. 167 WPO), is het voor de beoordeling van de kwaliteit van VVE noodzakelijk om afspraken te maken over de te bereiken VVE-resultaten van de kinderen en om die te monitoren. Pas dan is het immers mogelijk om (ook) met VVE opbrengstgericht te gaan werken. De afspraak is dat vóór 1 augustus 2013 de gemeente, in samenspraak met de betrokken partners, resultaatafspraken heeft vastgelegd. Pagina 15 van 22

16 Pagina 16 van 22

17 Bijlage 1: De beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID 1a1 Definitie doelgroepkind Antwoord Zelfevaluatie Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Ja - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand Ja heeft (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een Nee peuterspeelzaal of een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het Ja kinderdagverblijf blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? - Harmonisatie voorschoolse voorzieningen en overgang naar basisonderwijs Ja Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Nee Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de onderwijsachterstandgelden van het rijk? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 32 augustus 2011? Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? 32 Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is beschreven? Nee 1a3 Toeleiding Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het nonbereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Kind wordt gezien op de het consultatiebureau. Zijn zij ingeschreven bij een voorschool en hebben ze een (mogelijke) achterstand, dan wordt een VVE-indicatie afgegeven. Kind wordt gezien op Peuterspeelzaal, is er sprake van een mogelijke achterstand dan wordt het verwezen naar het consultatiebureau voor een indicatie. Huidige proces wordt op het moment onder de loep genomen en herzien door de Werkgroep VVE, geformeerd uit LEA platform. Pagina 17 van 22

18 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVEouderbeleid zich op moet richten? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders worden bereikt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVEactiviteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? Nee 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is dat in een document te lezen? - Implementatie wet OKE gemeente Valkenswaard (beleidsdocument september 2010) Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? Ja 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de vooren vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is dat in een document te lezen? - Implementatie wet OKE gemeente Valkenswaard (beleidsdocument september 2010) Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Is dat in een document te lezen? - Implementatie wet OKE gemeente Valkenswaard (beleidsdocument september 2010) Ja Ja Pagina 18 van 22

19 Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogischeducatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het ouderbeleid van de voor- en vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van de interne begeleiding en de zorg van de voor- en de vroegschool op elkaar? 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Nee 1 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Is dat in een document te lezen? - Lokale Educatieve agenda Valkenswaard (startnotitie september 2011) 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Is dat in een document te lezen? - Lokale Educatieve agenda Valkenswaard (startnotitie september 2011) Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Is dat in een document te lezen? - Harmonisatie voorschoolse voorzieningen en overgang naar basisonderwijs Nee Ja Ja Ja Ja 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVE-beleidsplannen, en dergelijke?) Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? Korte tijd geleden met de start van nieuwe LEA platform opnieuw mee van start gegaan. Huidige VVE beleid diende onder de loep genomen te worden en verder uitgebreid te worden richting kinderopvang en vroegscholen. Nee Pagina 19 van 22

20 DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport Antwoord Zelfevaluatie Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8 e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is dat in een document te lezen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein Nee meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum? b Gemeentelijk subsidiekader Nee Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een verordening, een beschikking, e.d.) - Implementatie wet OKE gemeente Valkenswaard (beleidsdocument september 2010) Staat daarin dat de maximale groepsgrootte 16 peuters per groep is? Staat daarin dat er voor elke groep sprake moet zijn van een dubbele bezetting? Staat daarin dat er voor elke groep minimaal 10 uur VVE gegeven wordt? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten gekwalificeerd moeten zijn, d.w.z. dat ze minimaal MBO-3 niveau zijn? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten voldoende geschoold moeten zijn voor VVE? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? Cursus startblokken Staat daarin dat er voor elke leidster/beroepskracht een opleidingsplan moet zijn? (N.B. Het mag ook één plan zijn waarin per leidster het opleidingsplan staat.) Pagina 20 van 22

21 Bijlage 2: De resultaten op basis van de beantwoording op de digitale vragenlijst van de voor- en vroegscholen A Condities Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 1, waarin de basisvoorwaarden voorschoolse educatie zijn getoetst 8 2 De groepsgrootte voldoet aan de wettelijke maximumeisen 8 3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende VVE-tijd Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands Alle beroepskrachten zijn toereikend VVE-geschoold Er is een jaarlijks geactualiseerd VVE-scholingsplan 1 8 B Ouders Gericht ouderbeleid 16 2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind 16 C1 Het aangeboden programma Een integraal VVE-programma Werken met een doelgerichte planning Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 10 6 C2 Het pedagogisch klimaat De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend 3 13 D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg: binnen de groep Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 3 13 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg: in de bredere zorgketen 1 De leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor-/vroegschool niet kan leveren en van de aard van die zorg 2 De leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg, wanneer de voor-/vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren 3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden E Kwaliteitszorg binnen de voor- c.q. vroegschool Er is VVE-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van haar VVE De voor- resp. vroegschool evalueert de resultaten van VVE 16 4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan VVEverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie VVE is onderdeel van de kwaliteit in de vroegschool Pagina 21 van 22

22 F Doorgaande lijn Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met ouders om te gaan op de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd 10 6 G Resultaten De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken Voldoende kinderen hebben geen verlengde kleuterperiode ntb Niet te beoordelen op basis van de zelfevaluatie. 1 Alleen voor de voorscholen. 2 Alleen voor de vroegscholen. Pagina 22 van 22