DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE SON EN BREUGEL IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE SON EN BREUGEL IN 2012 Definitief Utrecht, maart 2013 H Pagina 1 van 22

2 Pagina 2 van 22

3 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 7 1 VVE in de gemeente Son en Breugel Overzicht van de voor- en vroegscholen Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijk beleid 9 2 De oordelen over de voor- en vroegscholen Het bereik Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen 13 3 Conclusies 15 Bijlage 1: De antwoorden op de digitale vragenlijst door de gemeente en de bijbehorende oordelen 17 Bijlage 2: De oordelen op basis van de antwoorden op de digitale vragenlijst door voor- en vroegscholen 21 Pagina 3 van 22

4 Pagina 4 van 22

5 Voorwoord In de Memorie van Toelichting bij de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE-wet) wordt een zogenaamde bestandsopname voor- en vroegschoolse educatie (VVE) aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is doorgestart met de overige gemeenten die onderwijsachterstandmiddelen krijgen van het Rijk. In 2010 is de OKE-wet aangenomen en wordt vanuit dat kader na de bestandsopname in deze gemeente het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE signaalgestuurd vorm gegeven. Dat houdt in dat in principe periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop VVE-toezicht zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De hoofdinspecteur primair onderwijs, dr. A. Jonk Pagina 5 van 22

6 Pagina 6 van 22

7 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Son en Breugel. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de WOT) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 kort ingegaan op het bereik en de zelfevaluaties van de VVE-locaties. In bijlage 2 staat een overzicht van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. In hoofdstuk 3, tenslotte, staan de conclusies over kwaliteit van VVE in de gemeente Son en Breugel. Waar mogelijk geeft de inspectie aan waar een discrepantie is tussen het gemeentelijk beleid en de zelfevaluaties van de locaties. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 22

8 Pagina 8 van 22

9 1 VVE in de gemeente Son en Breugel De gemeente Son en Breugel heeft aan de hand van een digitale vragenlijst van de inspectie haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de achtergrond van de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: - Het overzicht met de voor- en de vroegscholen. - De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd. - De zelfbeoordeling van VVE-context en condities. 1.1 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Son en Breugel In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu niet altijd een goed beeld hebben van de vroegscholen. Daarom heeft de inspectie van het onderwijs, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar) dat overzicht nader ingevuld (zie tabel 1.1). Tabel 1.1 Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Son en Breugel VVEpeuterspeelzaal VVEkinderdagverblijf/peuterspeelzaal VVEbasisschool - Piggelmee - - Korein loc. Sint Genoveva - - Korein loc. Ruysdaelstraat - - Korein loc. Ijsellaan - - Korein loc. Jupiterstraat Breugel De Krommen Hoek - - De Stokland - - De Sonnewijzer - - De Gentiaan - - De Regenboog - - De Harlekijn - - De Bloktempel Samenwerkende voor- en vroegscholen staan naast elkaar. Deze voor- en vroegscholen hebben een digitale vragenlijst gehad. 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd De inspectie ontving van de gemeente Son en Breugel ter toelichting op de zelfevaluatie tevens de volgende documenten: - Voorbereid zijn op de wet OKE: Plan van aanpak wetsvoorstellen OKE (augustus 2010) - B&W Adviesnota Plan van aanpak wetsvoorstellen OKE (november 2010) - B&W Adviesnota Implementatie Wet OKE (augustus 2011) 1.3 Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage 1 bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid, op de twee domeinen VVE-beleidscontext en VVE-condities. Pagina 9 van 22

10 In onderstaande tabel wordt per beleidsindicator weergegeven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien zonder ( 2 ) en met ( 1 ) afspraken, en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen wordt gezien ( 4 ). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de zelfevaluatie en haar eigen verificatie door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie van de locaties. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van de zelfevaluatie van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. Tabel 1.2 Overzicht van de oordelen over het gemeentelijk VVE-beleid VVE-beleidscontext Oordeel 1a Gemeentelijk beleid 1a1 Definitie doelgroepkind 2 1a2 Het bereik (peuters) 2 1a3 Toeleiding 2 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 2 1a6 Externe zorg 2 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 2 1a9 Gemeentelijke VVE-resultaatafspraken 1 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 2 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2 VVE-condities 2a GGD-rapport 2 2b Gemeentelijk subsidiekader 2 De gemeente Son en Breugel is een kleine gemeente met ruim zestienduizend inwoners die in twee kerkdorpen wonen. De gemeente heeft in 2010, samen met de gemeente Nuenen, Gerwen en Nederwetten, het VVE-beleid voorbereid en in een plan van aanpak zijn actiepunten geformuleerd. Uit de voorbereiding bleek dat de Son en Breugelse peuterspeelzalen nog niet toegerust waren om voorschoolse educatie aan te bieden. In de gemeente is er voor gekozen om het peuterspeelzaalwerk onder te brengen bij een instelling voor kinderopvang. Hierdoor kan VVE zowel bij het peuterspeelzaalwerk als de dagopvang plaatsvinden. In 2012 zijn locaties door de gemeente specifiek als VVE-locatie aangewezen. De uitwerking en implementatie van de VVE-aspecten moet grotendeels nog worden opgestart. Door het ontbreken van gemeentelijk beleid is nog niet inzichtelijk wat het resultaat is van de eerder geformuleerde actiepunten. De aspecten waar beleid op is geformuleerd worden hieronder nader toegelicht. Op de aspecten waar nog geen gemeentelijk beleid is ontwikkeld, wordt beknopt weergegeven wat wordt verwacht. Verbeterpunten zonder afspraak ( 2 ) De gemeente kan de gewichtenregeling gebruiken om te bepalen welke peuters en/of kleuters doelgroepkinderen zijn, maar mag daarvan gemotiveerd afwijken. De gemeente Son en Breugel heeft in november 2010 de volgende definitie van een doelgroepkind (1a1) vastgesteld: peuters met een (risico op) taalachterstand. Tevens is aangegeven dat de doelgroepkinderen door onder andere het consultatiebureau, de kinderopvang, het peuterspeelzaalwerk en huisartsen kunnen worden gesignaleerd. Indicatie vindt echter plaats door de jeugdgezondheidszorg (het consultatiebureau). Het is echter nog onvoldoende helder welke criteria hiervoor door het consultatiebureau specifiek worden gehanteerd. Pagina 10 van 22

11 Het bereik wordt bepaald door te kijken of er voldoende VVE-kindplaatsen zijn en of deze worden bezet door doelgroepkinderen. Op basis van de onderwijsachterstandgelden van het rijk dient de gemeente zo n zestien VVE-plaatsen te creëren. De gemeente heeft echter nog geen zicht op het aantal VVE-geïndiceerde peuters en of zij ook daadwerkelijk een VVE-aanbod krijgen. Er is nog geen gemeentelijk beleid voor wat betreft de toeleiding (1a3). Bij de toeleiding wordt op de eerste plaats gekeken of er afspraken zijn gemaakt wie wanneer verantwoordelijk is om er voor te zorgen dat potentiële doelgroepkinderen worden bereikt en dus zoveel mogelijk deelnemen aan een VVE-voorziening. Op de tweede plaats wordt gekeken of er inzicht is in de omvang en reden van het nonbereik. Hierop kan dan weer specifiek toeleidingsbeleid worden ontwikkeld. Er is nog maar beperkt gemeentelijk ouderbeleid (1a4) geformuleerd. Het ouderbeleid op gemeentelijk niveau zou zich onder meer moeten richten op de wijze waarop ouders geïnformeerd worden, op welke manier zij hun kind kunnen aanmelden voor een voor- of vroegschool, hoe de intakeprocedure is en op welke manier men wenst dat ouders participeren in de voor- of vroegschool van hun kind. Volgens de gemeente ontvangen ouders na indicering uitleg over VVE op het consultatiebureau. Daarnaast zijn recent, met medewerking van de bibliotheek, kinderopvang en het welzijnswerk, activiteiten opgestart om ouders en kinderen deel te laten nemen aan leesactiviteiten en taalstimulering. In de gemeente Son en Breugel zijn nog geen afspraken gemaakt over het gebruik van het integraal VVE-programma (1a5) waarin op een gestructureerde en samenhangende wijze de ontwikkeling wordt gestimuleerd op het gebied van taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. Tevens is er nog geen gemeentelijk beleid is over het volgen van de brede ontwikkeling op basis van een kind- of volgsysteem. Er is nog geen gemeentelijk beleid geformuleerd over de externe zorg (1a6) voor kinderen die meer nodig hebben dan VVE. De gemeente dient een overzicht te hebben van zorginstanties waar een beroep op kan worden gedaan door voor- en vroegscholen. Hierbij moet duidelijk zijn welke zorg geboden kan worden en welke afspraken er gemaakt zijn over contactgegevens en werkwijze. Er is nog geen gemeentelijk beleid geformuleerd over de invulling van de interne kwaliteitszorg (1a7) binnen de voor- en vroegscholen. Op gemeentelijk niveau dient aangegeven te zijn wat belangrijk is met betrekking tot de kwaliteit van VVE, en hoe deze kwaliteit gemeten én geborgd wordt. Er is beperkt gemeentelijk beleid geformuleerd over de doorgaande lijn (1a8). Voor het garanderen van een doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool in een gemeente is het belangrijk dat hier op gemeentelijk niveau coördinatie is. Op deze manier kan een koppeling gemaakt worden tussen processen en de organisatie in de voorscholen met processen en de organisatie in de vroegscholen. De gemeente heeft beleid geformuleerd omtrent de warme overdracht van voornaar vroegschool. Er is nog geen gemeentelijk beleid omtrent de afstemming van het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen en de zorg en begeleiding. Er is nog geen sprake van VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau (1b). Bij de VVEcoördinatie op gemeentelijk niveau gaat het zowel om de sturing als om de uitvoerende coördinatie. De sturing zal doorgaans in LEA-kaders (lokale educatieve agenda) plaatsvinden. Daarnaast zijn er op gemeentelijk niveau allerlei uitvoerende coördinatietaken over het realiseren van het bereik, de certificering, enz. Pagina 11 van 22

12 Er is nog geen sprake van een systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (1c). Op gemeentelijk niveau moeten de afspraken over VVE jaarlijks geëvalueerd worden. Daarin zou in ieder geval de doelgroepbepaling, het bereik en de toeleiding, de doorgaande lijn en warme overdracht en de opbrengsten aan bod moeten komen. In de praktijk werken verschillende gemeenten met een VVE-monitor die doorgaans vooral gaat over het bereik van VVE. Een monitor is één van de manieren om VVE op gemeentelijk niveau te evalueren en waar nodig te verbeteren, maar dat kan ook op andere manieren. Op grond van de OKE-wet (art. 2.19, lid 1 van de Wet kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen) dient de gemeente Son en Breugel GGD-toezicht uit te laten oefenen op de basiskwaliteit voorschoolse educatie van de voorscholen (VVEpeuterspeelzalen en VVE-kinderdagverblijven). Alhoewel er voor alle VVE-locaties recente GGD-rapporten zijn, is nog niet bij elke locatie het 8 e domein (voorschoolse educatie) beoordeeld. De oorzaak hiervoor is gelegen in het feit dat de betreffende locaties pas recent zijn aangewezen als VVE-locatie. De gemeente moet dan ook afspraken maken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven ook het 8 e domein (voorschoolse educatie) beoordelen. De gemeente beschikt nog niet over een gemeentelijke subsidiekader (2b) waarin de eisen van de Wet OKE zijn opgenomen. In het plan van aanpak VVE staat beschreven dat in de Verordening kwaliteitsregels peuterspeelzalen Son en Breugel de kwaliteitseisen die gelden voor het peuterspeelzaalwerk vast liggen. De verordening is sterk verouderd en moet worden aangepast. Verbeterpunten met afspraak ( 1 ) Op gemeentelijk niveau is niet bepaald wat de resultaten van VVE (1a9) moeten zijn, noch hoe deze resultaten gemeten worden. Op gemeentelijk niveau dienen afspraken gemaakt te worden over de resultaten van VVE. De Memorie van Toelichting bij de OKE-wet geeft voorbeelden, zonder uitputtend te zijn: - het aantal kinderen dat een niveau stijgt; - het aantal kinderen dat bijvoorbeeld minimaal op niveau C zit; of - afspraken over de minimale woordenschat aan het einde van groep 2.. Afspraak: De inspectie heeft met de gemeente afgesproken dat, in samenspraak met de betrokken partners, resultaatafspraken zijn vastgelegd vóór 1 augustus Pagina 12 van 22

13 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen 2.1 Het bereik De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVE-waarderingskader, met dien verstande dat sociaal-wenselijke antwoorden vermeden zijn door ófwel de formulering van de vragen, ófwel bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. Volgens opgave van de voorscholen volgen in totaal 21 doelgroeppeuters VVE op de peuterspeelzaal of kinderopvang. Volgens de basisscholen zijn er 15 doelgroepkleuters. De vraag is of het verschil in aantallen wordt veroorzaakt door een verschil in definitie of dat er een andere verklaring is. Tabel 2.1 Het aantal (doelgroep)kinderen op de voor- en vroegschool aantal kinderen waarvan doelgroep (%) VVE-kinderdagverblijf/peuterspeelzaal Piggelmee 8 0 (0%) Korein loc. Jupiterstraat Breugel (56%) Korein loc. Sint Genoveva 44 0 (0%) Korein loc. Ruysdaelstraat 42 1 (2%) Korein loc. Ijsellaan 28 1 (4%) Totaal (15%) VVE-basisschool De Krommen Hoek (0%) De Stokland 95 8 (8%) De Sonnewijzer (0%) De Gentiaan 22 0 (0%) De Regenboog (5%) De Harlekijn 38 6 (16%) De Bloktempel Totaal (5%) 1 Gegevens ontbreken 2 Behoort volgens eigen opgave niet tot de doelgroep 2.2 Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen De peuterspeelzaal, kinderopvang en basisschool met doelgroepkinderen in de gemeente Son en Breugel hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Deze is ingevuld en geretourneerd door alle locaties. Drie basisscholen hebben aangegeven niet tot de doelgroep te behoren. In de vragenlijst heeft iedere locatie aangegeven hoe ze zichzelf beoordeelt op het gebied van VVE. Vanwege de beperkte capaciteit voor locatiebezoeken, in combinatie met het geringe aantal doelgroepkinderen binnen de gemeente Son en Breugel, heeft de onderwijsinspectie in deze gemeente geen locatiebezoeken uitgevoerd. In bijlage 2 staan in overzichtstabellen de eigen oordelen van de locaties met doelgroepkinderen op basis van de digitale vragenlijsten. Onderstaand wordt kort per aspect aangegeven op welke punten volgens de VVE-locaties in Son en Breugel nog verbeterpunten liggen. Pagina 13 van 22

14 Condities: De voorscholen hebben in hun zelfevaluatie aangegeven dat er nog geen recent GGD-rapport is waarin het 8 e domein (voorschoolse educatie) is beoordeeld. Daarnaast wordt aangegeven dat er nog niet op alle VVE-locaties sprake is van een dubbele bezetting en dat nog niet alle leerkrachten toereikend geschoold zijn voor het VVE-programma en een scholingsplan ontbreekt. Ouders: Door alle VVE-locaties aangegeven dat er nog geen gericht ouderbeleid is ontwikkeld met daarin een analyse van de ouderpopulatie en een visie op doelen rondom ouderparticipatie. Daarnaast geven de locaties aan dat ze ouders nog beter zouden kunnen informeren over de VVE-doelen en activiteiten en over de ontwikkeling van hun kind. Ook het stimuleren van ouders om thuis ontwikkelingsgerichte activiteiten te doen en de participatie van ouders in VVEactiviteiten, wordt als verbeterpunt benoemd. Uitvoering van VVE: Enkele VVE-locaties benoemen het VVE-programma en het werken met een doelgerichte planning als verbeterpunten. Alle locaties zien nog ontwikkelpunten bij het differentiëren van het aanbod naar leeftijd en ontwikkelingsniveau. Ontwikkeling, begeleiding en zorg: De VVE-locaties zien nog ontwikkelmogelijkheden in de planmatige begeleiding van de hele groep, de kleine (tutor)groep en individuele kinderen. Daarnaast wordt ook de vastlegging en dossiervorming van de interne zorg als verbeterpunt benoemt. Ook wat betreft de (aanmelding voor de ) externe zorg zijn er verbeterpunten benoemd. Kwaliteitszorg: De VVE-locaties benoemen meerdere onderdelen van de kwaliteitszorg als verbeterpunt. Doorgaande lijn: De VVE-locaties benoemen de coördinatie van VVE, de doorstroom naar een vroegschool en de afstemming van het aanbod, het pedagogisch klimaat, het educatief handelen, het ouderbeleid en het zorgbeleid als verbeterpunten. Pagina 14 van 22

15 3 Conclusies De inspectie heeft op het niveau van de gemeente gekeken naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Son en Breugel. Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse en de zelfevaluaties van de VVE-locaties heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. Hieronder staat de samenvatting van de belangrijkste bevindingen. Waar mogelijk geeft de inspectie aan waar een discrepantie is tussen het gemeentelijk beleid en de zelfevaluaties van de locaties. Samenvattend concludeert de inspectie dat het gemeentelijk beleid op veel van de onderzochte aspecten nog ontwikkeld moet worden. De inspectie is positief over de doelgroepbepaling en het inzicht in het aantal VVEgeïndiceerde peuters. Er zijn meerdere te clusteren verbeterpunten. Een eerste cluster betreft het uitwerken van de doelgroepdefinitie in specifieke criteria, het zicht krijgen op het (non-)bereik en in het gemeentelijk beleid opnemen van specifieke toeleidingsactiviteiten gericht op het motiveren van ouders om gebruik te maken van VVE. Een tweede cluster betreft het ouderbeleid met daarin onder andere een analyse van de ouderpopulatie, de communicatie met ouders en de verwachte ouderparticipatie. Ook bij de voor- en vroegscholen ontbreekt een specifiek ouderbeleid. Een derde cluster betreft het ontbreken van beleid over het te hanteren VVEprogramma en kind- of volgsysteem, de doorgaande lijn en de externe zorg. De samenwerking en afspraken moeten nog worden vormgegeven. Hierbij is het van belang dat de doorgaande lijn meer is dan slechts het overdragen van kindgegevens. De VVE-locaties benoemen coördinatie en de afstemming van het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen, de omgang met ouders en de zorg en begeleiding als verbeterpunten. Een vierde cluster betreft de kwaliteitszorg. Er zijn nog geen gemeentelijke afspraken over de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen. Ook de hiermee samenhangende systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau vraagt nog om ontwikkeling. De VVE-locaties geven ook zelf aan dat de kwaliteitszorg op meerdere onderdelen nog verbeterd kan worden. Ook de VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau moet nog worden ingevuld. Een vijfde cluster betreft de condities. Het ontbreekt nog aan een subsidiekader dat voldoet aan de Wet OKE. Tevens moet in het GGD-toezicht, op de recent aangewezen VVE-locaties, het 8 e domein (voorschoolse educatie) nog worden meegenomen. Daarnaast is over één verbeterpunt een afspraak gemaakt. Dit betreft het formuleren van de te behalen resultaten van VVE. Over de (tussenen eind)resultaten van VVE zijn in de gemeente Son en Breugel nog geen afspraken gemaakt. Nog afgezien van het feit dat dit een wettelijke vereiste is (art. 167 WPO), is het voor de beoordeling van de kwaliteit van VVE noodzakelijk om afspraken te maken over de te bereiken VVE-resultaten van de kinderen en om die te monitoren. Pas dan is het immers mogelijk om (ook) met VVE opbrengstgericht te gaan werken. De afspraak is dat vóór 1 augustus 2013 de gemeente, in samenspraak met de betrokken partners, resultaatafspraken heeft vastgelegd. Pagina 15 van 22

16 Pagina 16 van 22

17 Bijlage 1: De beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID 1a1 Definitie doelgroepkind Antwoord Zelfevaluatie Hanteert uw gemeente een definitie van wat een Ja 3 doelgroeppeuter is? - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Nee - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand Ja heeft (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een Nee peuterspeelzaal of een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het Ja kinderdagverblijf blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? - B&W Adviesnota Plan van aanpak wetsvoorstellen OKE (november 2010) Ja Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Nee Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de onderwijsachterstandgelden van het rijk? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is beschreven? Nee 1a3 Toeleiding Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het nonbereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? - B&W Adviesnota Implementatie Wet OKE (augustus 2011) Ja 3 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVEouderbeleid zich op moet richten? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders worden bereikt? Nee Pagina 17 van 22

18 Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Kinderen worden geïndiceerd door het consultatiebureau. Na indicatie wordt een uitleg gegeven over de voorschool met VVE en wordt een traject aangeboden. In overleg met ouders wordt gekeken naar welke voorschoolse voorziening zij willen. Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? De intake verloopt via het consultatiebureau. Ik kan niet aangeven wat de intake precies inhoud. Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVEactiviteiten met hun kind te doen? Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? Het traject is in ontwikkeling en start na Pasen. Ouders en kinderen krijgen wekelijks, naast het aanbod van 10 uur VVE, een aanbod om deel te nemen aan leesactiviteiten en taalstimulering. Dit programma is opgezet met medewerking van de bibliotheek, de kinderopvang en het welzijnswerk. Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? zie vorig antwoord Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? Ja 3 Nee Ja 3 Nee Ja 3 Nee Ja 3 Nee 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de vooren vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? Pagina 18 van 22

19 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Is dat in een document te lezen? alle kinderen van de vroegschoolse voorzieningen worden middels een mondeling gesprek overgedragen. Na enkele maanden is er opnieuw een gesprek over hoe het gaat. Daarnaast worden er ook werkbezoeken over en weer afgesproken. Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogischeducatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het ouderbeleid van de voor- en vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van de interne begeleiding en de zorg van de voor- en de vroegschool op elkaar? Ja 3 Nee 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Nee 1 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Nee Nee 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVE-beleidsplannen, en dergelijke?) Pagina 19 van 22

20 DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport Antwoord Zelfevaluatie Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8 e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Nee 1 Nee 1 2b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een verordening, een beschikking, e.d.) Pagina 20 van 22

21 Bijlage 2: De resultaten op basis van de beantwoording op de digitale vragenlijst van de voor- en vroegscholen A Condities Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 1, waarin de basisvoorwaarden voorschoolse educatie zijn getoetst De groepsgrootte voldoet aan de wettelijke maximumeisen 5 3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende VVE-tijd Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands Alle beroepskrachten zijn toereikend VVE-geschoold Er is een jaarlijks geactualiseerd VVE-scholingsplan B Ouders Gericht ouderbeleid 9 2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake 9 4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind C1 Het aangeboden programma Een integraal VVE-programma Werken met een doelgerichte planning Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 5 4 C2 Het pedagogisch klimaat De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend 2 7 D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg: binnen de groep Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 5 4 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg: in de bredere zorgketen 1 De leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor-/vroegschool niet kan leveren en van de aard van die zorg 2 De leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg, wanneer de voor-/vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren 3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden E Kwaliteitszorg binnen de voor- c.q. vroegschool Er is VVE-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van haar VVE De voor- resp. vroegschool evalueert de resultaten van VVE De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan VVEverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie VVE is onderdeel van de kwaliteit in de vroegschool 2 4 Pagina 21 van 22

22 F Doorgaande lijn Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd 9 6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd 9 7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd 9 G Resultaten De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken Voldoende kinderen hebben geen verlengde kleuterperiode 2 4 ntb Niet te beoordelen op basis van de zelfevaluatie. 1 Alleen voor de voorscholen. 2 Alleen voor de vroegscholen. Pagina 22 van 22