DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE ENKHUIZEN IN 2012 Definitief

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE ENKHUIZEN IN 2012 Definitief Utrecht, februari 2013 Reg.nr Pagina 1 van 21

2 INHOUD Voorwoord 3 1 VVE in de gemeente Enkhuizen Overzicht van de voor en de vroegscholen in Enkhuizen Het gemeentelijke VVE beleid 7 2 De oordelen over de voor en de vroegscholen Het bereik Oordelen op de indicatoren van voor en vroegscholen 11 3 Conclusies 15 Bijlage 1: De beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 17 Bijlage 2: De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor en de vroegscholen 20 reg.nr Pagina 2 van 21

3 Voorwoord In het Memorie van Toelichting bij de OKE-wet wordt een zgn. VVE-bestandsopname aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is doorgestart met de overige gemeenten die onderwijsachterstandmiddelen krijgen van het Rijk. Na de bestandsopname wordt het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE signaalgestuurd vorm gegeven. Dat houdt in dat periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop VVEtoezicht zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De Hoofdinspecteur primair onderwijs, Dr. A. Jonk reg.nr Pagina 3 van 21

4 reg.nr Pagina 4 van 21

5 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Enkhuizen. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de Wet op het onderwijstoezicht) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. Vervolgens worden in hoofdstuk 2 de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin: de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties; of de zelfbeoordelingen afwijken van de inspectieoordelen. Na iedere overzichtstabel wordt een toelichting gegeven door de inspectie. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Iedere bezochte locatie heeft een inspectierapport met de bevindingen ontvangen. Hoofdstuk 3, tenslotte, bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid 2. De oordelen van de onderwijsinspectie over de voor- en de vroegscholen en de mate van overeenkomst met de oordelen uit de zelfevaluaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 5 van 21

6 Pagina 6 van 21

7 1 VVE in de gemeente Enkhuizen De gemeente Enkhuizen heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen: zie paragraaf 1.1 De zelfbeoordeling van VVE-context en condities: zie paragraaf Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Enkhuizen In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom kan de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar), dat overzicht nader invullen: zie tabel 1.1. Tabel 1.1: Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Enkhuizen. (Voor)scholen met een * hebben een digitale vragenlijst gekregen en (voor)scholen met ** zijn (ook) bezocht. Voorschool: peuterspeelzaal De Hoeksteen locatie De Reigertjes** De Basseroet* Vroegschool: Basisschool De Hoeksteen** pcbs Enkhuizen* Toelichting: Er zijn geen documenten aangeleverd. 1.2 Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage 1 bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid, op de twee domeinen VVEbeleidscontext en de VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de gemeente haar eigen beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ( 4 ). Gemeenten die in 2011 een aanvullende financiering voor het onderwijsachterstandenbeleid, waar onder de voor- en vroegschoolse educatie, te hebben ontvangen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, zijn in het kader van de landelijke VVE-bestandsopname door de inspectie van het onderwijs bevraagd over het eigen VVE-beleid en de uitvoering van VVE op de voor- en vroegscholen. De gemeente Enkhuizen heeft in de digitale vragenlijst van de inspectie aangegeven geen VVEbeleid te hebben en geen voorscholen te financieren, hoewel de gemeente dus wel geld voor het onderwijsachterstandenbeleid van het Rijk ontvangt. Uit telefonische navraag bij de gemeente blijkt dat er inderdaad géén beleid is geformuleerd op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie. De inspectie brengt onder de aandacht van de gemeente Enkhuizen dat uit de DUO-telgegevens van de groepen 1 en 2 van de basisscholen blijkt dat er wel kleuters zijn met een leerlinggewicht van 0,3 of 1,2. Op basis van deze gegevens kan aangenomen worden dat er ook gewichtenpeuters in de gemeente zijn. Gemeenten kunnen, naast de gewichtenregeling, ook Pagina 7 van 21

8 aanvullende criteria gebruiken. Hierdoor zou het aantal doelgroepkinderen mogelijk nog hoger kunnen liggen. In onderstaande tabel wordt per beleidsindicator weergegeven op welke punten het wenselijk is dat de gemeente VVE-beleid ontwikkelt ( 2 ). Op andere punten is een gemeente zelfs verplicht beleid te ontwikkelen: die punten zijn met een 1 aangegeven. Op deze punten dient de gemeente vóór 1 augustus 2013 aan te kunnen tonen dat ze daar beleid op heeft ontwikkeld. Onder de tabel wordt een korte toelichting gegeven op de verschillende beleidsindicatoren. Nadere informatie is terug te vinden in het VVE-toezichtkader. Tabel 1.1 Overzicht van de oordelen over het gemeentelijk VVE-beleid VVE-Beleidscontext Oordeel 1a Gemeentelijk beleid 1a1 Definitie doelgroepkind 1 1a2 Het bereik (peuters) 1 1a3 Toeleiding 1 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 2 1a6 Externe zorg 2 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 1 1a9 Gemeentelijke VVE-resultaatafspraken 1 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 2 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2 VVE-Condities 2a GGD-rapport 1 2b Gemeentelijk subsidiekader 2 Toelichting Omdat het VVE-beleid in de gemeente Enkhuizen nog niet is ingevuld, wordt in de toelichting hieronder per indicator beknopt weergegeven wat wordt verwacht, en wat bijvoorbeeld kan worden vastgelegd in de gemeentelijke subsidieverordening. 1a1 Definitie doelgroepkind (art. 167 WPO, lid 1a,1) Gemeenten krijgen geld van het rijk om de benodigde VVE-voorzieningen in de voorscholen te bekostigen op basis van schoolgewichten in een gemeente. Daarbij wordt de volgende vuistregel gehanteerd om het aantal doelgroepkinderen vast te stellen waarvoor voldoende aanbod moet zijn gerealiseerd: het aantal doelgroeppeuters is driekwart van het aantal kleuters van een gemeente met een leerlinggewicht. Gemeenten hebben nadrukkelijk de ruimte om hun definitie van doelgroepkind nader in te vullen door aanvullende criteria te benoemen bijvoorbeeld de taalachterstand van kinderen mee te nemen. De gemeente dient helder te verantwoorden welke definitie ze hanteert. 1a2 Het bereik (peuters) (art. 166 WPO) Dit betreft zowel het aantal aangeboden kindplaatsen (voor hoeveel doelgroepkinderen zijn er plaatsen gecreëerd) als het aantal bezette VVE-kindplaatsen (hoeveel VVE-kindplaatsen worden ook daadwerkelijk bezet door doelgroepkinderen). De eisen die aan een VVE-kindplaats gesteld worden zijn zaken als: er wordt gewerkt met een integraal VVE-programma, de leidsters zijn VVE-geschoold, er wordt voldoende VVE per week gegeven enz. 1a3 De toeleiding (art. 167 WPO, lid 1a, 2) Bij de toeleiding wordt gewaardeerd óf die op gemeentelijk niveau geregeld is en of daar een verantwoording bij wordt gegeven, met name hoe wordt geprobeerd het non-bereik aan te pakken. 1a4 Ouders (art. 15i WOT, lid 1b) Het ouderbeleid op gemeentelijk niveau dient betrekking te hebben op: Of er een gericht ouderbeleid is dat aansluit bij de specifieke VVE-behoefte van de ouders in deze gemeente. Pagina 8 van 21

9 Of ouders vooraf adequaat geïnformeerd zijn over VVE. De intakeprocedure. Hoe ouders gestimuleerd worden om thuis ontwikkelingsbevorderende activiteiten met hun kinderen te doen. Hoe ouders betrokken worden bij VVE op de voorschool. Hoe ouders geïnformeerd worden over de ontwikkeling van hun kind. Of rekening wordt gehouden met de thuistaal. 1a5 Integraal VVE-programma (Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie art. 5; art. 15i, lid 1c) Voor de voorschoolse educatie wordt een programma gebruikt waarin op gestructureerde en samenhangende wijze de ontwikkeling wordt gestimuleerd op het gebied van taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De gemeente geeft aan welke VVEprogramma s door de gemeente worden geaccepteerd. 1a6 Externe zorg (art. 15i WOT, lid 1d) De gemeente dient een overzicht te hebben van zorginstanties waar een beroep op kan worden gedaan door voor- en vroegscholen voor kinderen die deze zorg nodig hebben. Hierbij moet duidelijk zijn welke zorg geboden kan worden en welke afspraken er gemaakt zijn over contactgegevens en werkwijze. 1a7 Interne kwaliteitszorg (art. 15i WOT, lid 1e) Op gemeentelijk niveau dient aangegeven te zijn wat belangrijk is met betrekking tot de kwaliteit van VVE, en hoe deze kwaliteit gemeten én geborgd wordt. 1a8 Doorgaande lijn (art. 167 WPO, lid 1a, 3; art. 15i WOT, lid 1f) Voor een goede VVE-kwaliteit is een doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool belangrijk. Die doorgaande lijn heeft betrekking op de volgende punten: De VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool. Of voldoende doelgroeppeuters doorstromen naar een vroegschool en of voldoende doelgroepkleuters op een voorschool gezeten hebben Of er gewerkt wordt met een overdrachtsformulier en liefst ook met een warme overdracht, zeker bij de risicokinderen. De afstemming tussen voor- en vroegschool van het aanbod (VVE-programma), het pedagogisch-educatief handelen van de leidsters, de wijze waarop met ouders wordt omgegaan, en de interne begeleiding en zorg. 1a9 De resultaten van VVE (art. 167 WPO, lid 1b) Op gemeentelijk niveau dienen afspraken gemaakt te worden over de resultaten van VVE. De Memorie van Toelichting bij de OKE-wet geeft voorbeelden, zonder uitputtend te zijn: - het aantal kinderen dat een niveau stijgt; - het aantal kinderen dat bijvoorbeeld minimaal op niveau C zit; of - afspraken over de minimale woordenschat aan het einde van groep 2. 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau (art. 1.50a en 2.5 WKo; art 167 WPO) Bij de VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau gaat het zowel om de sturing als om de uitvoerende coördinatie. De sturing zal doorgaans in LEA-kaders (lokale educatieve agenda) plaatsvinden. Daarnaast zijn er op gemeentelijk niveau allerlei uitvoerende coördinatietaken over het realiseren van het bereik, de certificering van leidsters, enz. 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (art. 1.50a en 2.5 WKo) Sommige gemeenten werken met een VVE-monitor die doorgaans vooral gaat over het bereik van VVE. Een monitor is één van de manieren om VVE op gemeentelijk niveau te evalueren en waar nodig te verbeteren, maar dat kan ook op andere manieren. 2a GGD-rapport De gemeente moet geregeld hebben dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt en dat er recente GGD-rapporten zijn. Dit betreft de basiskwaliteitseisen uit de Wet Kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen (art en 2.6) en de eisen aan de voorschoolse educatie (art. 1.50b en 2.8, en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie). Deze eisen zijn uitgewerkt in het model-ggd-toetsingskader. Op gemeentelijk niveau speelt allereerst de vraag hoe de gemeente het GGD-toezicht heeft georganiseerd. Pagina 9 van 21

10 2b Gemeentelijk subsidiekader Gemeenten hanteren een verordening met VVE-subsidievoorwaarden: voorscholen moeten aan bepaalde eisen voldoen om VVE-subsidie te krijgen. Pagina 10 van 21

11 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVE-waarderingskader, met dien verstande dat sociaal-wenselijke antwoorden vermeden zijn ófwel door de formulering van de vragen, ófwel door bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. Paragraaf 2.1 bevat informatie over het gerealiseerde bereik. In paragraaf 2.2 staan de inspectieoordelen op de aspecten condities, ouders, proceskwaliteit, ontwikkeling, begeleiding en zorg, kwaliteitszorg, doorgaande lijn, en resultaten. 2.1 Het bereik In tabel 2.1 staat het aantal peuters op de verschillende voorscholen: peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Tabel 2.1 Het aantal (doelgroep)peuters op de verschillende voorscholen: peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. VVE Peuterspeelzaal aantal peuters waarvan doelgroep De Basseroet De Reigertjes Volgens opgave van de VVE-locaties zitten er 39 doelgroeppeuters op de voorscholen. 2.2 Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen Alle peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en basisscholen met doelgroepkinderen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Deze is ingevuld en geretourneerd door alle locaties. In de vragenlijst heeft iedere locatie aangegeven hoe ze zichzelf beoordeelt op het gebied van VVE. De inspectie heeft ter verificatie van de zelfevaluaties een aantal locaties met doelgroepkinderen bezocht. 1 peuterspeelzaal 0 kinderdagverblijven 1 vroegschool (groep 1 en 2 van basisschool). De tabel uit paragraaf 1.1 laat zien of, en zo ja welke, voor- en vroegscholen met elkaar samenwerken. Het onderzoek bestond uit lesobservaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan de oordelen van de inspectie op de locaties die bezocht zijn. In de laatste kolom wordt aangegeven of de inspectieoordelen overeenkomen (=), positiever zijn (+) of negatiever zijn (-) dan de antwoorden op de vragenlijst die aan alle voor- en vroegscholen gestuurd zijn. Omdat het aantal bezochte locaties klein is, moet bij de indicatoren met een afwijkend inspectieoordeel op gemeentelijk niveau goed bezien worden of die afwijking komt omdat de bezochte locatie anders is dan de andere locaties of niet. In bijlage 2 staan de digitale zelfbeoordelingen op de vragenlijsten. Het aantal oordelen per indicator kan verschillen, omdat op sommige locaties geen oordeel is gegeven. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven. Tabel 2.2 De frequentie van oordelen van de door de inspectie bezochte voorscholen. (In de rechterkolom staat of het inspectieoordeel positiever (+), gelijk (=) of negatiever (-) is dan het gemiddelde oordeel op de digitale vragenlijsten, voorzover de indicatoren in de digitale vragenlijst zijn meegenomen.) Pagina 11 van 21

12 CONDITIES Verschil bezoek - vragenlijst A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 1 = A0.2 VE-basisvoorwaarden 1 = A2 Groepsgrootte 1 = A3 "Dubbele bezetting" 2 + A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 1 = A5.2 Opgeleide leidsters 1 = A5.3 Nederlands spreken 1 = A5.4 VVE-geschoolde leidsters 2 = A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 1 = Toelichting: De condities voor VVE op de bezochte locaties zijn over het geheel genomen goed op orde. Op de voor- en vroegschool is sprake van een dubbele bezetting. De inspectie is bij deze indicator (A3) positiever dan de zelfevaluatie van de voorschool. Dit heeft te maken met het feit dat de leerkracht in staat is om in kleine groepen te werken. Indicator A5.4 is voor beide een voorbeeld voor anderen (4) aangezien zowel de leidsters als de leerkrachten zijn gecertificeerd voor het VVE-programma. Tabel 2.3 OUDERS Verschil bezoek - vragenlijst B1 Gericht ouderbeleid 2 + B2 Vooraf info aan ouders 2 + B3 Intake 2 = B4 Thuis VVE-activiteiten 2 + B5 VVE-participatie van ouders op school 1 1 = B6 Info ouders over ontwikkeling kind 2 - B7 Thuistaal 2 Toelichting: Op alle instellingen is sprake van voldoende informeel contact met de ouders. Ook is er een gericht ouderbeleid waardoor bewuste keuzes zijn gemaakt van ouderactiviteiten, afgestemd op de wensen en behoeften van de ouderpopulatie. Het oordeel van de inspectie is op een drietal indicatoren (B1, B2 en B4) positiever dan de zelfevaluaties. De participatie van ouderactiviteiten (B5) is voor de voorschool een ontwikkelpunt. Op één onderdeel is het oordeel van de inspectie negatiever (-) dan de zelfbeoordelingen in de vragenlijsten. Dit betreft de informatie aan de ouders over de ontwikkeling van hun kind (B6). De ouders worden twee keer per jaar geïnformeerd over de ontwikkeling. Dit waardeert de inspectie wel als voldoende (3) maar niet als voorbeeld voor anderen (4). Tabel 2.4 KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst C1.1 Integraal programma 2 + C1.2 Doelgerichte planning 1 1 = C1.3 Aanbod taal 2 C1.4 Voldoende differentiatie 2 C2.1 Pedagogisch handelen 2 C2.2 Gedragsgrenzen stellen 2 C2.3 Sociale/persoonlijke vaardigheden 1 1 C2.4 Bevorderen autonomie kind 2 C2.5 Inrichting van de ruimte C3.1 Afstemming leidsters 2 C3.2 Activiteiten taalontwikkeling 2 C3.3 Interactie bevorderen 1 1 C3.4 Betrokkenheid kinderen 2 C3.5 Aanpakgedrag 2 Pagina 12 van 21

13 C3.6 Responsiviteit 2 C3.7 Afstemmen op ontwikkeling kind 2 Toelichting: Aangezien de meeste indicatoren over de uitvoering van VVE niet in de zelfevaluatielijsten staan, bevat deze tabel vooral de oordelen van de inspecteur. Het aangeboden programma Zowel de peuterspeelzaal als de school werken met een integraal VVE-programma en dat is positiever dan de VVE-locaties in de zelfevaluaties hebben aangegeven. De voorschool heeft nog geen doelgerichte planning waardoor indicator C1.2 een ontwikkelpunt is. Het pedagogisch klimaat De kwaliteit van het pedagogisch handelen is op zowel de voor- als de vroegschool ruim voldoende. De sfeer op de (voor)scholen is prettig en ontspannen. De leidsters en leraren treden de kinderen respectvol tegemoet en hanteren duidelijke gedragsgrenzen. De inspectie is positiever over de inrichting van de ruimte (C2.5) dan de zelfevaluaties. De inspectie vindt de inrichting van de ruimte bij de vroegschool een voorbeeld voor anderen. Het educatief handelen Het educatief handelen is eveneens voor beide organisaties ruim voldoende en op een aantal punten een voorbeeld voor anderen. De leidsters en leerkrachten doen actief aan het spel van de kinderen mee zodat alle kinderen daarbij betrokken zijn. De activiteiten die zij plannen zijn voor alle kinderen voldoende uitdagend waardoor zij zelf tot oplossingen kunnen komen. Tabel 2.5 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG Verschil bezoek - vragenlijst D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 2 = D1.2 Planmatige begeleiding 2 D1.3 Evaluatie begeleiding 2 + D1.4 Begeleiding taalontwikkeling 2 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 2 + D2.2a Aanmelden voor externe zorg D2.2b Overleg ouders over externe zorg = D2.3 Volgen van de externe zorg 2 = Toelichting: Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep Op beide bezochte locaties is het volgen, begeleiden en het verstrekken van de zorg aan de kinderen van voldoende niveau. Dit geldt voor alle beoordeelde indicatoren. Over indicator D1.3 is de inspectie positiever dan de zelfevaluaties. Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere keten Op alle locaties verlopen de contacten met de externe zorginstellingen voldoende efficiënt. De inspectie heeft op alle locaties deze indicatoren als voldoende beoordeeld. Indicator D2.1 heeft de inspectie positiever beoordeeld dan de bezochte locaties in hun zelfevaluatie. Tabel 2.6 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL Verschil bezoek - vragenlijst E1 VVE-coördinatie binnen school 2 = E2 VVE evalueren 2 - E3 Opbrengsten evalueren 2 - E4 Verbetermaatregelen 2 + E5 VVE borgen 2 = E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 1 = Toelichting: Op beide bezochte locaties is een VVE-coördinator aanwezig die het VVE-beleid beschrijft en de uitvoering daarvan coördineert (E1). Voor zowel de peuterspeelzaal als de school is het Pagina 13 van 21

14 evalueren (E2) van het VVE-beleid een ontwikkelpunt. De inspectie beoordeelt deze indicator negatiever dan de zelfevaluaties. Ook het borgen van het VVE-beleid (E5) is nog in ontwikkeling. Op de school maakt VVE nog geen onderdeel uit van het totale kwaliteitsbeleid. Wel zijn zowel de peuterspeelzaal als de school bezig hun VVE-beleid verder vorm te geven door planmatig te werken aan verbetermaatregelen (E4). Het evalueren van de opbrengsten (E3) is voor beide locaties een ontwikkelpunt. Het oordeel van de inspectie wijkt hierbij in negatieve zin af van de zelfevaluaties. Tabel 2.7 DOORGAANDE LIJN Verschil bezoek - vragenlijst F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 2 + F2 Doorstroom naar vroegschool 1 - F3 Warme overdracht 2 + F4 Afstemming aanbod 2 + F5 Afstemming ped/educ handelen 2 + F6 Afstemming over ouders 2 + F7 Afstemming begeleiding/zorg 2 - Toelichting: De coördinatie tussen de vroeg- en de voorscholen is volgens de bezochte locaties belegd bij de gemeente. Nagenoeg alle onderdelen van de doorgaande lijn zijn als voldoende beoordeeld. Over de indicatoren F1, F3, F4, F5 en F6 is de inspectie bij beide locaties positiever dan de zelfevaluaties. De doorstroming van de kinderen naar de vroegschool beoordeelt de inspectie wel voldoende maar niet als een voorbeeld voor anderen zoals enkele locaties in hun zelfevaluaties doen. Voor zowel de peuterspeelzaal als de school is de afstemming van de begeleiding en zorg een ontwikkelpunt. Hierover is de inspectie negatiever dan de zelfevaluaties omdat er nog geen sprake is van afstemming op dit gebied. Tabel 2.8 OPBRENGSTEN VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst G1 VVE-resultaten meten G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode 1 = Toelichting: Op gemeentelijk niveau zijn er nog geen afspraken gemaakt over de resultaten voor VVE, de inspectie onthoudt zich daarom op dit punt van een oordeel. Pagina 14 van 21

15 3 Conclusies De inspectie heeft zowel op het niveau van de gemeente, als op het niveau van de afzonderlijke locaties, gekeken naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van gesprekken en locatiebezoeken heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. De inspectie concludeert dat de gemeente Enkhuizen haar wettelijke taken bij VVE nog niet uitvoert, ondanks de extra gelden voor het onderwijsachterstandenbeleid, waartoe VVE behoort, terwijl er volgens de gewichtengegevens van DUO wel kleuters zijn met een leerlinggewicht. Het is wenselijk dat de gemeente een VVE-beleidskader maakt met daarin de punten die in tabel 1.1 staan waaronder een VVE-subsidiekader. Met behulp van dit subsidiekader kunnen vervolgens een of meer voorscholen worden gesubsidieerd. Artikel 166 van de Wet Primair Onderwijs (WPO) schrijft voor dat een gemeente voldoende kindplaatsen op een voorschool realiseert en in artikel 167 dat in het jaarlijkse overleg met schoolbesturen (en houders van voorscholen) afspraken worden gemaakt over: de definitie van doelgroepkind (lid 1a, 1) de wijze van toeleiding naar de voor- en vroegschoolse educatie (lid 1a, 2) de organisatie van de doorlopende leerlijn van voor- naar vroegschoolse educatie (lid 1a, 3) de resultaten van de vroegschoolse educatie (lid 1b). Deze artikelen zijn van kracht vanaf 1 augustus Afspraak: De gemeente Enkhuizen heeft vóór 1 augustus 2013 deze afspraken gemaakt. VVE op locatieniveau De oordelen van de bezochte locaties laten het volgende beeld zien: De kwaliteit van VVE is op de meeste locaties nog in ontwikkeling. Te ontwikkelen punten zijn: Programma Het opstellen van een doelgerichte planning voor het programma waarmee de voorschool werkt. Kwaliteitszorg De systematische evaluatie van de uitvoering en de resultaten van VVE op zowel de voor- als de vroegscholen en het borgen van het vastgestelde VVE-beleid. Doorgaande lijn In het overleg tussen de voor- en vroegscholen aandacht besteden aan de afstemming van de zorg en begeleiding. Pagina 15 van 21

16 Pagina 16 van 21

17 Bijlage 1: De beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? Ja 3 - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Ja - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft Ja (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een peuterspeelzaal of Ja een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf Nee blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Ja 3 - Of de kleuter een leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Ja - Of de kleuter een taal- of ontwikkelingsachterstand heeft (bijvoorbeeld Ja volgens het consultatiebureau) - Of tijdens de wenperiode in groep 1 blijkt dat kind een taal- en/of Nee ontwikkelingsachterstand heeft. Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is Nee beschreven? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is Nee beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de Nee 2 onderwijsachterstandsgelden van het rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus 2011? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus 2011? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus Nee , uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is Nee beschreven? 1a3 Toeleiding Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? 1a4 Ouders Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? 1a5 Integraal VVE-programma Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? 1a6 Externe zorg Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid inhoudt? Pagina 17 van 21

18 1a9 Resultaten Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is dat in een document te lezen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is dat in een document te lezen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum 2b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een verordening, een beschikking, e.d.) Wat is dan de maximale groepsgrootte? Wat is dat criterium? Wat is dat criterium? Wat is dat criterium? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? Afsluitende toelichting Hier kunt u een toelichting geven. Nee 2 Antwoord Ja Nee Nee Oordeel Ja 3 Nee Nee 2 Nee 2 Wij zijn met de VVE werkgroep waarin scholen, organisaties voor kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk zijn vertegenwoordigd bezig om een VVE beleidsplan op te stellen. Naar aanleiding van deze gesprekken zijn er afspraken gemaakt alleen zijn deze nog niet schriftelijk vastgelegd doormiddel van een beleidsplan. wij verlenen jaarlijks subsidie aan het peuterspeelzaalwerk voor de VVE voorziening. Daarnaast hebben wij de opleidingskosten gesubsidieerd voor alle instellingen voor kinderopvang. Voor het schooljaar wordt gekeken om bij de pilot Voorleesexpress aan te sluiten en een pilot inzake de taalondersteuning van buitenlandse kinderen. Ook deze afspraken moeten worden opgenomen in het beleidsplan. De doorstroom van de VVE locatie is niet toe te wijzen aan specifieke basisscholen. Pagina 18 van 21

19 Pagina 19 van 21

20 Bijlage 2: De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor- en de vroegscholen CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 2 A0.2 VE-basisvoorwaarden 2 A2 Groepsgrootte 2 A3 "Dubbele bezetting" 2 2 A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 2 A5.2 Opgeleide leidsters 2 A5.3 Nederlands spreken 2 A5.4 VVE-geschoolde leidsters 1 3 A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 2 OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 4 B2 Vooraf info aan ouders 3 1 B3 Intake 1 3 B4 Thuis VVE-activiteiten 4 B5 VVE-participatie van ouders op school 4 B6 Info ouders over ontwikkeling kind 1 3 KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 1 3 C1.2 Doelgerichte planning 2 2 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 2 C1.4b Brede ontwikkeling 2 C1.4c Leeftijddifferentiatie 1 1 C1.4d Differentiatie ontwikkelingsniveau 1 1 C2.5 Inrichting van de ruimte 4 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 4 D1.2a Planning hele groep 3 1 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 4 D1.3 Evaluatie begeleiding 4 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 1 3 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 4 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 4 E2 VVE evalueren 2 2 E3 Opbrengsten evalueren 3 1 Pagina 20 van 21

21 E4 Verbetermaatregelen 3 1 E5 VVE borgen 4 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 2 DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 3 1 F2 Doorstroom naar vroegschool 2 F3 Warme overdracht 1 1 F4 Afstemming aanbod 3 1 F5 Afstemming ped/educ handelen 4 F6 Afstemming over ouders 4 F7 Afstemming begeleiding/zorg 3 1 OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten 1 1 G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode 2 Pagina 21 van 21