DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE RIJSSEN-HOLTEN IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE RIJSSEN-HOLTEN IN 2012 Utrecht, februari 2013 HB

2 Pagina 2 van 24

3 INHOUD Voorwoord 5 1 VVE in de gemeente Rijssen Holten Overzicht van de voor en de vroegscholen in Rijssen Holten Lijst met de VVE documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijke VVE beleid 9 2 De oordelen over de voor en de vroegscholen Het bereik Oordelen op de indicatoren van voor en vroegscholen 13 3 Conclusies 17 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 19 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor en de vroegscholen 23 Pagina 3 van 24

4 Pagina 4 van 24

5 Voorwoord In de Memorie van Toelichting bij de OKE-wet wordt een zgn. VVE-bestandsopname aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is doorgestart met de overige gemeenten die onderwijsachterstandsmiddelen krijgen van het Rijk. Na de bestandsopname wordt het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE signaalgestuurd vorm gegeven. Dat houdt in dat periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop VVEtoezicht zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De Hoofdinspecteur Primair onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 24

6 Pagina 6 van 24

7 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Rijssen-Holten. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de WOT) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens worden in hoofdstuk 2 de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin: de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties; of de zelfbeoordelingen afwijken van de inspectieoordelen. Na iedere overzichtstabel wordt een toelichting gegeven door de inspectie. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Iedere bezochte locatie heeft een inspectierapport met de bevindingen ontvangen. Hoofdstuk 3, tenslotte, bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. De oordelen van de onderwijsinspectie over de voor- en de vroegscholen en de mate van overeenkomst met de oordelen uit de zelfevaluaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 24

8 Pagina 8 van 24

9 1 VVE in de gemeente Rijssen-Holten De gemeente Rijssen-Holten heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVEbeleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen: zie paragraaf 1.1 De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 1.2 De zelfbeoordeling van VVE-context en condities: zie paragraaf Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Rijssen-Holten In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom heeft de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar), dat overzicht nader ingevuld: zie tabel 1.1. Tabel 1.1: Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Rijssen-Holten. (Voor)scholen met een * hebben een digitale vragenlijst gekregen en (voor)scholen met ** zijn (ook) bezocht. Voorschool: peuterspeelzaal Voorschool: kinderdagverblijf Vroegschool: Basisschool t Kruimeltje** Johan Friso** Roezemoes** Julianaschool** De Speeldoos* De Salto* Dribbel* Brekeldschool* Toelichting: - Vier peuterspeelzalen en vier basisscholen hebben een digitale vragenlijst ontvangen. - Overige peuterspeelzalen en basisscholen in de gemeente Rijssen-Holten hebben geen vragenlijst ontvangen. Dat heeft te maken met het geringe aantal, c.q. percentage doelgroepkinderen op de overige locaties. - De Julianaschool heeft de vragenlijst, zonder opgave van reden, niet geretourneerd. - De inspectie heeft bezoeken gebracht aan peuterspeelzaal t Kruimeltje en basisschool Johan Friso (gecombineerd rapport) en aan peuterspeelzaal Roezemoes en basisschool Juliana (een gecombineerd rapport). 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Beleidskader voorschoolse voorzieningen1 Beleidsnota voor- en vroegschoolse educatie Rijssen-Holten Notitie Wet OKE Rijssen-Holten Stappenplan indiceren registreren en rapporteren Notitie ZAT 0-4 jaar Notitie Coördinatie Peuterspeelzaalwerk Rijssen-Holten Handhavingsbeleid Kinderopvang en Peuterspeelzalen Rijssen-Holten Convenant voor- en vroegschoolse educatie Rijssen-Holten (nagezonden) Notitie Ouderbetrokkenheid met VVE-thuis (nagezonden) 1.3 Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage I bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, Pagina 9 van 24

10 antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid, op de twee domeinen VVEbeleidscontext en de VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de gemeente haar eigen beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ( 4 ). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de zelfevaluatie en haar eigen verificatie door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van de oordelen van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Oordeel 1a1 Definitie doelgroepkind 2 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 2 1a3 Toeleiding 3* 1a4 Ouders 3* 1a5 Integraal VVE-programma 3* 1a6 Externe zorg 3 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 2 1a9 Resultaten 1 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 3 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 3 DE VVE-CONDITIES Oordeel 2a GGD-rapport 3* 2b Gemeentelijk subsidiekader 3* Oordelen met een asterisk (*) zijn door de inspectie bijgesteld Verificatie: Aan de hand van de ingestuurde documenten, en in voorkomende gevallen ook in gesprekken met de betrokkenen in de gemeente, heeft de inspectie bovenstaande oordelen geverifieerd (zie ook bijlage 1). Dit levert het volgende beeld op: 1. Verbeterpunten met een afspraak - Resultaten (1a9) Er zijn op gemeentelijk niveau geen afspraken met de schoolbesturen en houders van kinderopvang en peuterspeelzalen over de te behalen resultaten met VVE. Sinds 1 januari 2012 verwacht de inspectie dat op gemeentelijk niveau is bepaald wat de resultaten van VVE moeten zijn en hoe deze gemeten worden. De inspectie constateert in het convenant wel voorgenomen beleid en aanbevelingen rondom dit aspect, maar er zijn nog geen resultaatafspraken gemaakt. De inspectie en de gemeente Rijssen-Holten spreken af dat bovengenoemde resultaatafspraken uiterlijk 1 augustus 2013 zijn gemaakt en vastgelegd. 2. Verbeterpunten - Definitie doelgroepkind (1a1) De gemeente Rijssen-Holten hanteert in de beleidsnota een eigen definitie van een doelgroeppeuter: Kinderen van 0-4 jaar die het risico lopen op een ontwikkelingsachterstand, met name op het gebied van spraak- en taalontwikkeling en/of waarbij omgevingsfactoren de spraak- en taalontwikkeling negatief beïnvloeden. De gemeente geeft de voorkeur aan het meten van daadwerkelijke (risico s op) achterstanden. Er is sprake van een doelgroepkind wanneer tenminste één van onderstaande criteria van toepassing is: Pagina 10 van 24

11 Gewichtenkinderen: opleidingsniveau van de ouders; Thuistaal is niet het Nederlands of is dialect; De taalontwikkeling is nog niet voldoende volgens de van Wiechenmethode; Verwijzing op indicatie peuterspeelzaal / kinderdagverblijf. Er is geen definitie van een doelgroepkleuter bepaald. Dit is een verbeterpunt. Wel merkt de inspectie op dat in het convenant de zinsnede staat: Het is raadzaam om de doelgroep voor voorschoolse educatie gelijk te stellen aan de doelgroep voor vroegschoolse educatie. Daarmee is er zicht op verbetering ten aanzien van de doelgroepdefinitie. - Het bereik (1a2) Het bereik betreft zowel het aantal aangeboden kindplaatsen (voor hoeveel doelgroepkinderen zijn er plaatsen gecreëerd) als het aantal bezette VVE-kindplaatsen (hoeveel VVE-kindplaatsen worden ook daadwerkelijk bezet door doelgroepkinderen). De gemeente Rijssen-Holten geeft in de vragenlijst aan dat ze voor 52 peuters een plaats moet realiseren. De deelname van VVE doelgroepkinderen is 33 peuters (63%). Daarmee is het bereik een verbeterpunt. - Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen (1a7) Op gemeentelijk niveau dient aangegeven te zijn wat belangrijk is met betrekking tot de kwaliteit van VVE en hoe deze kwaliteit gemeten en geborgd wordt. Het ontbreekt aan afspraken met de schoolbesturen en peuterspeelzalen over een cyclisch systeem van kwaliteitszorg (evalueren, verbeteren, uitvoeren en borgen). Dit is een verbeterpunt. - Doorgaande lijn (1a8) De doorgaande lijn heeft betrekking op de volgende punten: - de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool; - of voldoende doelgroeppeuters doorstromen naar een vroegschool en of voldoende doelgroepkleuters op een voorschool hebben gezeten; - of er gewerkt wordt met een overdrachtsformulier en met een warme overdracht, zeker bij risicokinderen; - de afstemming tussen voor- en vroegschool van het aanbod (VVE-programma), het pedagogisch- en educatief handelen van de leidsters en leerkrachten, de wijze waarop met ouders wordt omgegaan en de interne begeleiding en zorg. In de gemeente Rijssen-Holten zijn afspraken gemaakt over het gebruik van een overdrachtsformulier en een warme overdracht bij doelgroepkinderen. Tevens is een VVEcoördinator aangesteld en is het aanbod met de methode Startblokken op elkaar afgestemd. Op de andere punten ontbreekt een gemeentelijk beleid. De doorgaande lijn is daarom als verbeterpunt aangemerkt. 3. Voldoende oordelen - Toeleiding (1a3) Op gemeentelijk niveau is in het protocol Indiceren, registreren en rapporteren vastgesteld wat de rol is van de jeugdgezondheidszorg, de GGD, de voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs bij de toeleiding naar voor- en vroegschoolse educatie. Er zijn afspraken over wie er verantwoordelijk is en de uitvoering van de toeleidingsactiviteiten is duidelijk weergegeven in onder meer een stroomschema. De gemeente heeft via de GGD zicht op het non-bereik van doelgroeppeuters. Het oordeel wordt naar boven bijgesteld (oordeel 3 ) - Het ouderbeleid (1a4) De gemeente Rijssen-Holten streeft ernaar ouders op verschillende manieren te betrekken bij VVE. In de vragenlijst geeft de gemeente aan dat ouders over VVE worden geïnformeerd, dat er een vastgestelde intakeprocedure is en dat ouders gestimuleerd worden om thuis VVEactiviteiten met hun kind te doen. Daarbij maakt de gemeente onder anderen gebruik de inzet van het consultatiebureau, het programma Tolk, VVE thuis, Boekenpret en het Stapprogramma. Er is ook gericht ouderbeleid waarin wordt ingaan op de analyse van de ouderpopulatie en het consultatie bureau informeert ouders over VVE. De ouders worden via inloopspreekuren, koffieochtenden en het volgsysteem geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind, waarbij Pagina 11 van 24

12 ook rekening met de thuistaal. Daarmee is het ouderbeleid op orde en stelt de inspectie het oordeel naar boven bij (oordeel 3 ). - Integraal VVE-programma (1a5) In de gemeente Rijssen-Holten wordt ingezet op de integrale VVE-programma s Piramide en Startblokken. Daarmee voldoet de gemeente aan de eis van de OKE-wet en om die reden wordt het oordeel naar boven bijgesteld (oordeel 3 ) - Externe zorg (1a6) De afspraken die op gemeentelijk niveau zijn gemaakt over de zorgstructuren zijn vastgelegd in de notitie Zorg adviesteams 0-4. Daarin wordt, met verwijzingen naar andere documentatie, duidelijk wie wanneer verantwoordelijk is voor een kind dat zorg nodig heeft van externe organisaties. - VVE-coördinatie (1b) Op gemeentelijk niveau is er een werkgroep coördinatie VVE die 4 keer per jaar vergaderd over de voortgang van VVE. In de werkgroep participeren, onder leiding van de beleidsmedewerker, vertegenwoordigers van: Kinderdagverblijven; Peuterspeelzaalwerk; Basisonderwijs; GGD (JGZ medewerker); Expertis (Onderwijsadvies); Gemeente Rijssen-Holten (beleidsmedewerker). - Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (1c) Op gemeentelijk niveau zijn afspraken gemaakt over een jaarlijkse evaluatie, waarbij sprake is van deelname van de doelgroepkinderen, verantwoording van projecten, het opnieuw vaststellen van doelen en het monitoren op kwaliteit. Uit de beleidsdocumenten van de gemeente Rijssen- Holten is op te maken dat (tenminste) jaarlijks op gemeentelijk niveau de afspraken over VVE geëvalueerd worden, waarbij in ieder geval aan bod komt: - de doelgroepbepaling; - bereik en toeleiding; - doorgaande lijn; - warme overdracht; - opbrengsten. - Het GGD-rapport (2a) Uit de vragenlijsten van de voorscholen blijkt dat er GGD-inspecties hebben plaatsgevonden. Het 8 e domein (de basisvoorwaarden voorschoolse educatie) is hierin door de GGD ook meegenomen. Op één van de bezochte locaties was echter ten tijde van het bezoek (nog) geen recent GGD-rapport aanwezig. De inspectie oordeelt dat de gemeente heeft geregeld dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen jaarlijks beoordeelt. Uit het toezicht handhaving kinderopvang blijkt dat de gemeente Rijssen-Holten op de A-status heeft gekregen. Om die reden stelt de inspectie het oordeel naar boven bij (oordeel een 3 ). - Gemeentelijk subsidiekader (2b) Er is een gemeentelijk subsidiekader waarin als voorwaarde wordt gesteld dat moet worden voldaan aan alle wettelijke kwaliteitseisen. De inspectie stelt het oordeel uit de zelfevaluatie daarom naar boven bij (oordeel 3 ). 4. Voorbeelden voor anderen Op gemeentelijk niveau zijn geen voorbeelden voor anderen aangemerkt. Pagina 12 van 24

13 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVE-waarderingskader, met dien verstande dat sociaal-wenselijke antwoorden vermeden zijn door ófwel de formulering van de vragen, ófwel bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. Paragraaf 2.1 bevat informatie over het gerealiseerde bereik. In paragraaf 2.2 staan de inspectieoordelen op de aspecten condities, ouders, proceskwaliteit, ontwikkeling, begeleiding en zorg, kwaliteitszorg, doorgaande lijn, en resultaten. 2.1 Het bereik In tabel 2.1 staat het aantal peuters op de verschillende peuterspeelzalen. Tabel 2.1 Het aantal (doelgroep)peuters op de verschillende voorscholen (peuterspeelzalen). VVE Peuterspeelzaal aantal peuters waarvan doelgroep 't Kruimeltje Roezemoes 48 7 De Speeldoos Dribbel 67 4 Volgens opgave van de VVE-locaties zitten er 33 doelgroeppeuters op de voorscholen. 2.2 Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen Alle peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en basisscholen met doelgroepkinderen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Deze is ingevuld en geretourneerd door de meeste locaties. In de vragenlijst heeft iedere locatie aangegeven hoe ze zichzelf beoordeelt op het gebied van VVE. De inspectie heeft ter verificatie van de zelfevaluaties een aantal locaties met doelgroepkinderen bezocht. twee peuterspeelzalen ( t Kruimeltje en Roezemoes) geen kinderdagverblijf twee vroegscholen (groep 1 en 2 van basisscholen Johan Friso en Juliana). De tabel uit paragraaf 1.1 laat zien of, en zo ja welke, voor- en vroegscholen met elkaar samenwerken. Het onderzoek bestond uit (les)observaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan de oordelen van de inspectie op de locaties die bezocht zijn. In de laatste kolom wordt aangegeven of de inspectieoordelen overeenkomen (=), positiever zijn (+) of negatiever zijn ( - ) dan de antwoorden op de vragenlijst die aan alle voor- en vroegscholen gestuurd zijn. Er wordt een + of een - gegeven als het gemiddelde oordeel 0,1 hoger of lager is, dus als het verschil in totaal meer dan 0,2 is. In bijlage 2 staan de digitale zelfbeoordelingen op de vragenlijsten. Het aantal oordelen per indicator kan verschillen, omdat op sommige locaties geen oordeel is gegeven. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven. Tabel 2.2. De frequentie van oordelen van de door de inspectie bezochte voorscholen. (In de rechterkolom staat of het inspectieoordeel positiever (+), gelijk (=) of negatiever (-) is dan het gemiddelde oordeel op de digitale vragenlijsten, voor zover de indicatoren in de digitale vragenlijst zijn meegenomen.) CONDITIES Verschil bezoek - vragenlijst A0.1 Recent en compleet GGD-rapport A0.2 Voorschoolse educatie, basisvoorwaarden Pagina 13 van 24

14 A2 Groepsgrootte 2 = A3 "Dubbele bezetting" 4 = A4.1 Voldoende VVE-tijd per week A5.2 Opgeleide leidsters 2 = A5.3 Nederlands spreken 2 = A5.4 VVE-geschoolde leidsters/leerkrachten A5.5 arlijks opleidingsplan 2 + Toelichting: De meeste indicatoren zijn alleen van toepassing op de voorschool. De twee indicatoren die ook van toepassing zijn op de vroegscholen zijn met een * gemarkeerd. De condities waaronder VVE wordt uitgevoerd op de vroegschool zijn op orde. Op de voorscholen zijn de meeste condities op orde. Er zijn drie verbeterpunten: o Eén van de voorscholen beschikte op het moment van bezoek niet over een recent en compleet GGD-rapport (A0.1). o Op één van de voorscholen wordt 9 uur per week VVE gegeven, terwijl 10 uur per week de norm is. Dit is een verbeterpunt (A4.1) o Op de andere voorschool waren de leidsters bezig met de opleiding voor het VVEprogramma (A5.4). De oordelen van de inspecteur tijdens het bezoek komt bij indicator A2, A5.2 en A5.3 overeen met het oordeel uit de zelfevaluatie (=). Het oordeel van de inspecteur is bij indicator A0.1 en A5.5 positiever (+) dan het oordeel uit de zelfevaluatie. De bezochte locaties voldoen aan de criteria die gelden voor de groepsgrootte, de dubbele bezetting, de opleiding en de thuistaal. OUDERS Verschil bezoek - vragenlijst B1 Gericht ouderbeleid 4 = B2 Vooraf info aan ouders 4 + B3 Intake B4 Thuis VVE-activiteiten 4 = B5 VVE-participatie van ouders op school B6 Info ouders over ontwikkeling kind B7 Thuistaal 2 Toelichting: Het ouderbeleid is deels van voldoende niveau en voor vijf indicatoren een verbeterpunt. Het ontbreekt op de bezochte voor- en vroegschool aan een uitwerking van een gericht ouderbeleid met een analyse van de kenmerken van de ouderpopulatie en het vaststellen van wensen en mogelijkheden van ouders (B1). Ouders worden voldoende geïnformeerd over de doelen en de ambitie van VVE (B2). Op één van de voorscholen ontbreken op het intakeformulier vragen gericht op relevante gedrag- en kindkenmerken (B3). Het thuis gericht uitvoeren van VVE-activiteiten is op alle locaties een verbeterpunt (B4) Op drie bezochte locaties worden te weinig relevante ouderactiviteiten georganiseerd, zoals informatiebijeenkomsten en koffieochtenden (B5). Ouders worden op drie locaties tenminste twee keer per jaar geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind (B6). Op één voorschool is het informeren van ouders een verbeterpunt. De oordelen van de inspectie komen overeen op twee punten (=), is op één punt positiever (+) en op drie punten negatiever (-) dan de bezochte locaties zelf in de vragenlijsten. KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst C1.1 Integraal programma 4 = C1.2 Doelgerichte planning C1.3 Aanbod taal 2 2 Pagina 14 van 24

15 C1.4 Voldoende differentiatie 2 2 C2.1 Pedagogisch handelen 4 C2.2 Gedragsgrenzen stellen 4 C2.3 Sociale/persoonlijke vaardigheden 4 C2.4 Bevorderen autonomie kind 1 3 C2.5 Inrichting van de ruimte 1 3 = C3.1 Afstemming leidsters 1 3 C3.2 Activiteiten taalontwikkeling 1 3 C3.3 Interactie bevorderen 3 C3.4 Betrokkenheid kinderen 4 C3.5 Aanpakgedrag 4 C3.6 Responsiviteit 4 C3.7 Afstemmen op ontwikkeling kind 2 2 Toelichting: Aangezien de meeste indicatoren over de uitvoering van VVE niet in de vragenlijst staan, bevat deze tabel vooral de oordelen van de inspectie. Voor de bezochte locaties liggen er in de uitvoering van VVE meerdere verbeterpunten. Hoewel er wordt gewerkt met een integraal VVE-programma is voor twee locaties het aanbod niet dekkend voor de taalontwikkeling en mist een adequate afstemming van het aanbod op de verschillen in ontwikkeling tussen de peuters (C1.2 t/m C1.4). Het pedagogisch klimaat op de bezochte VVE-locaties is op orde. De sfeer is plezierig en de leidsters en leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden van de kinderen. Het bevorderen van de zelfstandigheid van de kinderen is op één locatie een verbeterpunt (C2.4). De inrichting van de ruimte vraagt op één van de voorscholen meer aandacht, vooral ten aanzien van de taligheid van de inrichting C2.5). Het educatief handelen van de leidsters vraagt op de bezochte voorscholen verbetering. Op die bezochte locatie(s) ontbreken/ontbreekt: o het maken van afspraken tussen leidsters over de taakverdeling (C3.1) o het afstemmen van activiteiten gericht op de taalontwikkeling (C3.2) o het afstemmen van de activiteiten op verschillen in ontwikkelingsniveau en leeftijd van de peuters (C3.7). Van de oordelen die ook de vragenlijst voorkomen, oordeelt de inspectie op twee indicatoren gelijk en bij één indicator negatiever (-) dan alle locaties zelf in de vragenlijsten. ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG Verschil bezoek - vragenlijst D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen D1.2 Planmatige begeleiding 2 2 D1.3 Evaluatie begeleiding D1.4 Begeleiding taalontwikkeling 2 2 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 4 + D2.2a Aanmelden voor externe zorg D2.2b Overleg ouders over externe zorg = D2.3 Volgen van de externe zorg 4 + Toelichting: Hoewel de kinderen op de bezochte voorscholen en vroegscholen gevolgd worden in hun ontwikkeling, is van een planmatige zorg en begeleiding (van onder meer de taalontwikkeling) op de voorscholen nog geen sprake (D1.2 en D1.4). Ook is niet helder of de extra interventies succes hebben gehad (D1.2 en D1.3). De externe zorg is van voldoende niveau. De contacten met de externe zorgketen zijn functioneel en adequaat. In het Zorg adviesteam en de werkgroep VVE zijn de voor- en vroegscholen vertegenwoordigd. De oordelen van de inspectie komt op één punt overeen (=) met de oordelen uit de eigen beoordelingen in de vragenlijsten, op drie punten is de inspectie positiever (+) en op één punt negatiever (-). Pagina 15 van 24

16 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL Verschil bezoek - vragenlijst E1 VVE-coördinatie binnen school E2 VVE evalueren E3 Opbrengsten evalueren E4 Verbetermaatregelen E5 VVE borgen E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school Toelichting: De kwaliteitszorg op de bezochte locaties laat een divers beeld zien. Voor zowel de voor-als de vroegscholen liggen er verbeterpunten en voldoende oordelen. Verbeterpunten voor twee van de vier bezochte locaties zijn onder andere de VVEcoördinatie binnen de school, de evaluatie van de kwaliteit van VVE, het formuleren van verbetermaatregelen en het borgen van VVE. Er is geen zicht op de resultaten van deze doelgroepkinderen en er worden geen gerichte VVE-verbeteractiviteiten uitgevoerd. Het oordeel van de inspectie komt is bij vijf van de zes indicatoren negatiever (-) dan de ondervraagde VVE-locaties in de zelfevaluaties. Alleen ten aanzien van het evalueren van de opbrengsten oordeelt de inspectie positiever (+) dan de locaties zelf. DOORGAANDE LIJN Verschil bezoek - vragenlijst F1 VVE-coördinatie tussen voor- en 3 1 = vroegschool F2 Doorstroom naar vroegschool 2 = F3 Warme overdracht 4 = F4 Afstemming aanbod 4 = F5 Afstemming pedagogisch en educatief 4 = handelen F6 Afstemming over ouders 4 = F7 Afstemming begeleiding/zorg 4 = Toelichting: De doorgaande lijn van de voor- naar de vroegschool is op bijna alle onderdelen een verbeterpunt. In positieve zin valt op dat op alle locaties een warme overdracht wordt gerealiseerd. Van VVE-coördinatie tussen de locaties en voldoende doorstroom van de voor- naar de vroegscholen is geen sprake (F1 en F3). Ook is van afstemming van het aanbod, het ouderbeleid, het pedagogisch klimaat, educatief handelen en de zorg en begeleiding nog nauwelijks sprake (F4 en F7). Op deze punten kan de doorgaande lijn versterkt worden. De oordelen van de inspectie tijdens de bezoeken komen bij alle zeven indicatoren overeen (=) met de zelfbeoordelingen. OPBRENGSTEN VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst G1 VVE-resultaten meten G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode 1 + Toelichting: Aangezien er in Rijssen-Holten op gemeentelijk niveau geen VVE-resultaatafspraken zijn gemaakt, kunnen indicator G1 en G2 niet beoordeeld worden op de VVE-locaties. Op de vroegschool stromen voldoende kinderen door van groep 2 naar groep 3. Er zijn weinig kinderen met een verlengde kleuterperiode (G3). Pagina 16 van 24

17 3 Conclusies De inspectie heeft zowel op het niveau van de gemeente, als op het niveau van de afzonderlijke locaties, gekeken naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. Gemeentelijk VVE-beleid Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse, gesprekken en locatiebezoeken heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. De inspectie heeft vijf oordelen uit de zelfevaluatie na verificatie bijgesteld. In alle gevallen positiever (+). De inspectie constateert uit de documentatie dat de gemeente Rijssen-Holten volop bezig is om de voor- en vroegschoolse educatie met alle betrokkenen in te richten volgens de eisen van de OKE-wet en eigen beleidsmatige keuzes. Uit de beleidsnota en het convenant vooren vroegschoolse educatie blijkt ook dat de gemeente in haar aanbevelingen een hoog ambitieniveau uitspreekt. Het gemeentelijk VVE-beleid is op orde op onderstaande indicatoren: - Toeleiding (1a3). - Ouders (1a4). - Integraal VVE-programma (1a5) - Externe zorg (1a6) - VVE-coördinatie (1b) - Systematische evaluatie en verbetering van VVE (1c) - Het GGD-rapport (2a) - Het gemeentelijk subsidiekader (2b) Een aantal VVE-indicatoren op gemeentelijk niveau vraagt geheel of gedeeltelijk verbetering. Dit betreft: - Definitie doelgroepkind (1a1). In de definitie ontbreekt de doelgroepkleuter. - Het bereik (1a2). De gemeente bereikt nog niet alle doelgroeppeuters. - Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen (1a7) Het ontbreekt aan afspraken over een cyclisch systeem van kwaliteitszorg (evalueren, verbeteren, uitvoeren en borgen). - Doorgaande lijn (1a8). Behalve afspraken over coördinatie, het gebruik van een overdrachtsformulier en een warme overdracht bij doelgroepkinderen ontbreekt gemeentelijk beleid ten aanzien van de afstemming in de doorgaande lijn van de voor- naar de vroegscholen. Er is één verbeterpunt met een afspraak: - De resultaatafspraken VVE (1a9). De inspectie en de gemeente Rijssen-Holten spreken af dat er uiterlijk 1 augustus 2013 resultaatafspraken zijn gemaakt met de schoolbesturen en peuterspeelzalen over de te behalen resultaten met VVE. Kwaliteit van de uitvoering op de VVE-locaties In de gemeente Rijssen-Holten hebben vier peuterspeelzalen en vier basisscholen een digitale vragenlijst ontvangen. Eén basisschool heeft de vragenlijst niet ingevuld. De inspectie heeft vervolgens twee peuterspeelzalen en twee basisscholen met doelgroepkinderen bezocht. Per indicator is in dit rapport aangegeven of het oordeel van de inspectie overeenkomt met alle zelfbeoordelingen van alle locaties die een vragenlijst hebben ingevuld. Bij 16 indicatoren is dit het geval, bij 8 indicatoren is de inspectie positiever en bij 13 indicatoren is de inspectie negatiever dan alle locaties in hun zelfbeoordelingen. Pagina 17 van 24

18 De kwaliteit van de uitvoering van de voor- en vroegschoolse educatie op de bezochte VVElocaties is in voldoende mate aangetroffen in het aanbod, het pedagogisch klimaat, de externe zorg en de warme overdracht. Naast deze positief beoordeelde aspecten zijn er op de bezochte VVE-locaties ook verbeterpunten vastgesteld. Onderdelen van de condities, het ouderbeleid, de differentiatie, het educatief handelen en de zorg en begeleiding vragen versterking, evenals de kwaliteitszorg en (de afstemming in) de doorgaande lijn. Tot slot In het basisonderwijs wordt steeds meer opbrengstgericht gewerkt. Ook bij VVE is dat mogelijk en wenselijk. Door de ontwikkeling en de resultaten van de kinderen als uitgangspunt te nemen en daar voortdurend op aan te sluiten, is de kans groter dat kinderen profijt hebben van VVE. Dat is de reden waarom de inspectie benadrukt dat er op gemeentelijk niveau afspraken worden gemaakt over de VVE-resultaten en dat gestimuleerd wordt dat er met een kindvolgsysteem gewerkt wordt. Bij deze afspraak zullen alle partijen moeten zijn betrokken: zowel de gemeente zelf als de besturen en directies van de voor- en vroegscholen. Pagina 18 van 24

19 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? 3 - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een peuterspeelzaal of Nee een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Nee 2 Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de onderwijsachterstandsgelden van het rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus 2011? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus 2011? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a3 Toeleiding Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? - Bijlage 3 Stappenplan VVE van de GGD.doc Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het non-bereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? Oordeel toeleiding. 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVE-ouderbeleid zich op moet richten? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders worden bereikt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Nee Nee 2 Nee 3 3 Nee 2 Nee 2 Nee 3 Pagina 19 van 24

20 Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? 3 Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVE-activiteiten 3 met hun kind te doen? Nee Project Kleuter Plus is een (taal) ontwikkelingsstimuleringsprogramma voor ouders met kinderen in de leeftijd van 4 t/m 6 jaar. Ouders worden gestimuleerd in de thuissituatie activiteiten met hun kind uit te voeren rondom de Piramide thema s die op school worden behandeld. Deze activiteiten nodigen uit tot spelen en interactie met het kind. De deelnemende ouders komen 1x per 14 dagen bij elkaar tijdens de groepsbijeenkomst waar zij naast uitleg van het materiaal opvoedingsondersteunende informatie krijgen. Ook krijgen de ouders 1x per 14 dagen een huisbezoek van de begeleidster waardoor er gelegenheid is het thuisprogramma te bespreken. Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en 3 vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Nee zie hierboven Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling Nee 2 van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de Nee 2 doelgroepkinderen? 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de Nee 2 voorschool? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem Nee 2 in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer 3 nodig hebben dan VVE? - ZAT's 0-4, Rijssen-Holten definitief.doc 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de voor- en Nee 2 vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de 3 Pagina 20 van 24

21 vroegschool? Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de vooren de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogisch-educatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het ouderbeleid van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van interne begeleiding en de zorg van de voor- en de vroegschool op elkaar? 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) We zijn hiermee bezig binnen de werkgroep VVE waarin ook de schoolbesturen vertegenwoordigd zijn. 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de voorscholen zijn? Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de vroegscholen zijn? 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) - bijlage 1 Notitie coördinatie ~Holten.doc Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Nee Nee 2 Nee 2 Nee 2 Nee 1 Nee Nee 3 3 Pagina 21 van 24

22 Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) 3 Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? - Handhavingsbeleid Kinderopvang~ 2011.docx Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum 2b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een verordening, een beschikking, e.d.) Antwoord Nee Nee Oordeel 3 Nee 2 3 Staat daarin dat de maximale groepsgrootte 16 peuters per groep is? 3 Wat is dan de maximale groepsgrootte? Staat daarin dat er voor elke groep sprake moet zijn van een dubbele 3 bezetting? Wat is dat criterium? Staat daarin dat er voor elke groep minimaal 10 uur VVE gegeven wordt? Nee 2 Wordt er een ander criterium gehanteerd? Wat is dat criterium? 4 dagdelen of 10 uur Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten gekwalificeerd moeten zijn, 3 d.w.z. dat ze minimaal MBO-3 niveau zijn? Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten voldoende geschoold moeten 3 zijn voor VVE? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? voorschoolse educatie groepen worden begeleid door twee VVEgekwalificeerde leidsters Staat daarin dat er voor elke leidster/beroepskracht een opleidingsplan moet zijn? (N.B. Het mag ook één plan zijn waarin per leidster het opleidingsplan staat.) Nee 2 Pagina 22 van 24

23 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor- en de vroegscholen CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 3 1 A0.2 Voorschoolse educatie, 1 basisvoorwaarden A2 Groepsgrootte 4 A3 "Dubbele bezetting" A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 4 A5.2 Opgeleide leidsters 4 A5.3 Nederlands spreken 4 A5.4 VVE-geschoolde leidsters/leerkrachten A5.5 arlijks opleidingsplan 1 3 OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 7 B2 Vooraf info aan ouders 5 2 B3 Intake 7 B4 Thuis VVE-activiteiten 7 B5 VVE-participatie van ouders op school 2 5 B6 Info ouders over ontwikkeling kind 1 6 KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 7 C1.2 Doelgerichte planning 2 5 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 3 C1.4b Brede ontwikkeling 5 C1.4c Leeftijddifferentiatie 3 2 C1.4d Differentiatie ontwikkelingsniveau 2 3 C2.5 Inrichting van de ruimte 2 5 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 7 D1.2a Planning hele groep 4 3 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 6 1 D1.3 Evaluatie begeleiding 5 2 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 6 1 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 5 2 Pagina 23 van 24

24 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 7 E2 VVE evalueren 1 6 E3 Opbrengsten evalueren 5 2 E4 Verbetermaatregelen 1 6 E5 VVE borgen 1 6 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 3 DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor- en 6 1 vroegschool F2 Doorstroom naar vroegschool 4 F3 Warme overdracht 3 F4 Afstemming aanbod 7 F5 Afstemming pedagogisch en educatief 7 handelen F6 Afstemming over ouders 7 F7 Afstemming begeleiding/zorg 7 OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten G2 Niveau VVE-resultaten 1 1 G3 Verlengde kleuterperiode 1 2 Pagina 24 van 24