DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE MONTFERLAND IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE MONTFERLAND IN 2012 Utrecht, februari 2013 HB

2 Pagina 2 van 28

3 INHOUD Voorwoord 5 1 VVE in de gemeente Montferland Overzicht van de voor en de vroegscholen in Montferland Lijst met de VVE documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijke VVE beleid 10 2 De oordelen over de voor en de vroegscholen Het bereik Oordelen op de indicatoren van voor en vroegscholen 15 3 Conclusies 20 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 23 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor en de vroegscholen 27 Pagina 3 van 28

4 Pagina 4 van 28

5 Voorwoord In de Memorie van Toelichting bij de OKE-wet wordt een zgn. VVE-bestandsopname aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is doorgestart met de overige gemeenten die onderwijsachterstandsmiddelen krijgen van het Rijk. Na de bestandsopname wordt het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE signaalgestuurd vorm gegeven. Dat houdt in dat periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop VVEtoezicht zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De Hoofdinspecteur Primair onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 28

6 Pagina 6 van 28

7 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Montferland. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de WOT) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens worden in hoofdstuk 2 de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin: de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties; of de zelfbeoordelingen afwijken van de inspectieoordelen. Na iedere overzichtstabel wordt een toelichting gegeven door de inspectie. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Iedere bezochte locatie heeft een inspectierapport met de bevindingen ontvangen. Hoofdstuk 3, tenslotte, bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. De oordelen van de onderwijsinspectie over de voor- en de vroegscholen en de mate van overeenkomst met de oordelen uit de zelfevaluaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 28

8 Pagina 8 van 28

9 1 VVE in de gemeente Montferland De gemeente Montferland heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen: zie paragraaf 1.1 De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 1.2 De zelfbeoordeling van VVE-context en condities: zie paragraaf Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Montferland In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom heeft de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar), dat overzicht nader ingevuld: zie tabel 1.1. Tabel 1.1: Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Montferland. Alle (voor)scholen hebben een digitale vragenlijst gekregen en (voor)scholen met * zijn (ook) bezocht. Voorschool: Vroegschool: Kinderdagverblijf (peuteropvang) Basisschool Kindercentrum Puck & Co, Waverlo 1 Pastoor Galamaschool* Kindercentrum Puck & Co, Rozenstraat 73a 't Montferland Kindercentrum Puck & Co, De bongerd 22 St. Suitbertusschool Peuteropvang Wip Wap Albert Schweitzerschool Peuteropvang Olleke Bolleke Peuteropvang Kabouterheuvel* Peuteropvang Diemertje, Wehlseweg 40 Peuteropvang Diemertje, Smallestraat 42a Peuteropvang Diemertje, Rozenstraat 73a* (Peuteropvang Het Brummeltje) Toelichting: - In totaal hebben in de gemeente Montferland tien kinderdagverblijven (peuteropvang) en vier basisscholen een digitale vragenlijst ontvangen. - Peuteropvang Het Brummeltje geeft aan op dat moment niet tot de doelgroep te behoren en heeft daarom de vragenlijst niet ingevuld. De locatie staat tussen haakjes in bovenstaande lijst. - Peuteropvang t Diemertje locatie Rozenstraat, peuteropvang Kabouterheuvel en de Pastoor Galamaschool zijn als individuele locatie bezocht. 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd In eerste instantie heeft de gemeente Montferland vier beleidsdocumenten toegestuurd. Bij de reactie op het conceptrapport zijn daar alsnog 34 documenten aan toegevoegd. Documentnaam Afspraken Waarborgen Doorgaande Zorg/Leerlijn 0-12-jarigen , 28 maart 2012 Subsidieovereenkomst Bijlage 2012 Subsidieovereenkomst Bijlage 2012 Gemeentelijk beleid bij de invoering van de Wet OKE Overdrachtsformulier Yunio JGZorgkinderen Bijeenkomst VVE, 16 juni 2009 Verbeterpunten evaluatie Aankondiging invoering Startblokken Pagina 9 van 28

10 Informatie registreren Profielschets VVE-contactpersoon SWV De Liemers protocol VVE Uitnodiging implementatiebijeenkomst Doorgaande lijn, 6 juni 2012 Yunio JGZ preventie vroegsignalering taal spraak Offerte scholingsplan Spectrum, augustus 2010 OKE Monitoring Bereik aantal 2-4-jarigen, 1 januari 2010 Overdrachtsformulier begeleidende brief, september 2010 Overdrachtsformulier handleiding, september 2010 Overdrachtsformulier protocol, september 2010 Overdrachtsformulier, september 2010 Casusoverleg CJG Montferland Collegebesluit maatregelen scholing Startblokken Info managementmodule verdiepingscursus KPC LEA opdrachtformulering Waarborgen doorgaande lijn Monitoring formulier VVE oab bao, 7 januari 2010 Werkgroep VVE oab Monitoring gegevens VVE oab psz bijalge, 7 januari 2010 OAB plan Verslag werkgroep VVE oab, 13 oktober 2010 Verslag LEA, 14 december 2010 Collegebesluit gemeentelijk beleid OKE Verslag LEA, 30 maart 2011 Verslag LEA Bereik totstandkoming 40 doelgroepkinderen Brief Diemertje VVE Diemertje maatregelen psz VVE, 8 september 2010 Brief Humanitas VVE Brief SKOD maatregelen psz VVE, 8 september 2010 Brief WCM maatregelen psz VVE, 8 september Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage I bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid, op de twee domeinen VVEbeleidscontext en de VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de gemeente haar eigen beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ( 4 ). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de zelfevaluatie en haar eigen verificatie door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van de oordelen van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Oordeel 1a1 Definitie doelgroepkind 3 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 2* 1a3 Toeleiding 2 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 3 1a6 Externe zorg 3 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2* 1a8 Doorgaande lijn 2 1a9 Resultaten 3 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 3 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2* DE VVE-CONDITIES Oordeel 2a GGD-rapport 3 Pagina 10 van 28

11 2b Gemeentelijk subsidiekader 3 * De inspectie heeft dit oordeel bijgesteld. Verificatie: Aan de hand van de ingestuurde documenten, en in voorkomende gevallen ook in gesprekken met de betrokkenen in de gemeente, heeft de inspectie bovenstaande oordelen geverifieerd (zie ook bijlage 1). Dit levert het volgende beeld op: 1. Verbeterpunten met een afspraak Er zijn op gemeentelijk niveau geen verbeterpunten met een afspraak vastgesteld. 2. Verbeterpunten - Bereik (1a2) De gemeente Montferland geeft in de vragenlijst aan dat er per augustus 2011 in totaal voor 30 doelgroeppeuters een VVE-aanbod moet zijn en dat er voor 40 doelgroeppeuters een VVE-plaats is gecreëerd. De gemeente geeft aan niet te weten hoeveel doelgroeppeuters er zijn op grond van de eigen doelgroepdefinitie. De inspectie kan daarom niet nagaan of dit aantal van 40 VVEplaatsen op dit moment voldoende is. Daarom is het bereik als verbeterpunt aangemerkt. Om die reden stelt de inspectie de beoordeling van indicator 1a2 naar beneden bij (oordeel 2 ). - Toeleiding (1a3) In de gemeente Montferland heeft het consultatiebureau (Yunio JGZ) tot taak te informeren, signaleren en verwijzen naar peutergroepen/ kinderdagverblijven. De indicatie voor voorschoolse indicatie wordt eveneens verzorgd door het consultatiebureau. De gemeente heeft echter geen zicht op het non-bereik. Dit is een verbeterpunt. - Ouders (1a4) De inspectie verwacht dat er op gemeentelijk niveau ouderbeleid is ontwikkeld waarbij wordt ingegaan op: - de ouderpopulatie; - het informeren van ouders over VVE; - de intakeprocedure; - ontwikkelingsgerichte activiteiten; - participatie van de ouders; - informeren van ouders over de ontwikkeling van kinderen; - rekening houden met de thuistaal. In de gemeente Montferland zijn er afspraken over het informeren van ouders over VVE via een folder en informatie over VVE op de websites van alle betrokken instellingen. Op de andere onderdelen van het ouderbeleid zijn geen afspraken gemaakt. Dit is een verbeterpunt. - Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen (1a7) Er is geen gemeentelijk beleid over de invulling van de kwaliteitszorg op de voor- en vroegscholen. Het ontbreekt aan afspraken met de schoolbesturen en houders van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven over het realiseren en borgen van de kwaliteit van de aangeboden voor- en vroegschoolse educatie (een intern systeem voor kwaliteitszorg). Dit is een verbeterpunt. De inspectie stelt het oordeel uit de zelfevaluatie naar beneden bij (oordeel 2 ). - Doorgaande lijn (1a8) Er zijn op gemeentelijk niveau afspraken vastgelegd over een warme overdracht van de voornaar de vroegschool. Ook is afgesproken dat minimaal van alle doelgroepkinderen een warme overdracht plaatsvindt van groep 2 naar groep 3. Uit de vragenlijst en uit de beleidsdocumenten blijkt dat het ontbreekt aan gemeentelijk beleid omtrent het afstemmen van het aanbod, het pedagogisch klimaat en educatief handelen, het ouderbeleid en de zorg en begeleiding. Dit is een verbeterpunt. - Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (1c) Op gemeentelijk niveau zijn afspraken gemaakt over een jaarlijkse VVE-monitor gericht op het in kaart brengen van de resultaten van VVE. Uit de beleidsdocumenten van de gemeente Pagina 11 van 28

12 Montferland is niet op te maken dat (tenminste) jaarlijks op gemeentelijk niveau de afspraken over VVE geëvalueerd worden, waarbij in ieder geval aan bod komt: - De doelgroepbepaling - Bereik en toeleiding - Doorgaande lijn - Warme overdracht De systematische evaluatie en het opstellen ven uitvoeren van verbeterpunten om de kwaliteit van VVE in Montferland te verhogen, is daarom een verbeterpunt. Om die reden stelt de inspectie de beoordeling van indicator 1c naar beneden bij (oordeel 2 ). Pagina 12 van 28

13 3. Voldoende oordelen - Definitie doelgroepkind (1a1) De gemeente Montferland heeft een doelgroepdefinitie geformuleerd voor de voorschoolse en vroegschoolse periode. In de voorschoolse periode bepaalt het consultatiebureau (Yunio) aan de hand van criteria de doelgroeppeuters. In de vroegschoolse periode wordt de gewichtenregeling gehanteerd. - Integraal VVE-programma (1a5) In de gemeente Montferland wordt ingezet op het integrale VVE-programma Startblokken. Daarnaast zijn er afspraken over het te hanteren peuter- en leerlingvolgsysteem (Cito). - Externe zorg (1a6) De gemeente geeft in de vragenlijst aan dat er CJG s zijn voor peuters die naast VVE - meer (externe) zorg nodig hebben. Ook is beschreven welke zorgstructuren er zijn, zowel voor peuters als voor kleuters. - Resultaten (1a9) Op gemeentelijk niveau zijn afspraken met de schoolbesturen en houders van kinderopvang (peuteropvang) over de te behalen resultaten met VVE. - VVE-coördinatie (1b) Op gemeentelijk niveau zijn samenwerkingsverbanden van basisscholen, peutergroepen/kinderdagverblijven en het consultatiebureau geformeerd. Daarnaast vindt jaarlijks (afstemmings)overleg plaats tussen de vertegenwoordigers van de gemeente, het consultatiebureau en de VVE-consulenten van de voor- en vroegschoolse instellingen. Ook is er jaarlijks LEA-overleg. - GGD-rapport (2a) De gemeente Montferland heeft geregeld dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt. - Gemeentelijk subsidiekader (2b) Het gemeentelijk VVE-subsidiekader voldoet aan alle wettelijke eisen. 4. Voorbeelden voor anderen Op gemeentelijk niveau zijn geen voorbeelden voor anderen vastgesteld. Pagina 13 van 28

14 Pagina 14 van 28

15 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVE-waarderingskader, met dien verstande dat sociaal-wenselijke antwoorden vermeden zijn door ófwel de formulering van de vragen, ófwel bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. Paragraaf 2.1 bevat informatie over het gerealiseerde bereik. In paragraaf 2.2 staan de inspectieoordelen op de aspecten condities, ouders, proceskwaliteit, ontwikkeling, begeleiding en zorg, kwaliteitszorg, doorgaande lijn, en resultaten. 2.1 Het bereik In tabel 2.1 staat het aantal peuters op de verschillende voorscholen (peuteropvang). Tabel 2.1 Het aantal (doelgroep)peuters op de verschillende peuteropvang VVE Peuteropvang aantal peuters waarvan doelgroep Peuteropvang Het Brummeltje 7 0 Peuteropvang, Wip Wap 20 3 Peuteropvang Olleke Bolleke 21 1 Peuteropvang Kabouterheuvel 40 7 Peuteropvang Diemertje, Wehlseweg Peuteropvang Diemertje, Smallestraat 42a 14 2 Peuteropvang Diemertje, Rozenstraat 73a Kindercentrum Puck & Co, Waverlo Kindercentrum Puck & Co, Rozenstraat 73a 18 0 Kindercentrum Puck & Co, De bongerd Volgens opgave van de VVE-locaties zitten er 31 doelgroeppeuters op de voorscholen. 2.2 Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen Alle peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en basisscholen met doelgroepkinderen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Deze is ingevuld en geretourneerd door bijna alle locaties. In de vragenlijst heeft iedere locatie aangegeven hoe ze zichzelf beoordeelt op het gebied van VVE. De inspectie heeft ter verificatie van de zelfevaluaties een aantal locaties met doelgroepkinderen bezocht. Twee peuteropvanglocaties ( t Diemertje en Kabouterheuvel) Één vroegschool (groep 1 en 2 van basisschool Pastoor Galama) Stichting Peuteropvang t Diemertje biedt peuteropvang aan op vijf locaties in de gemeenten Didam, Nieuw-Dijk en Loil. De doelgroepkinderen van deze vijf locaties komen wekelijks op een ochtend bijeen in de VVE-groep op locatie t Diemertje in Didam. De tabel uit paragraaf 1.1 laat zien of, en zo ja welke, voor- en vroegscholen met elkaar samenwerken. Het onderzoek bestond uit observaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan de oordelen van de inspectie op de locaties die bezocht zijn. In de laatste kolom wordt aangegeven of de inspectieoordelen overeenkomen (=), positiever zijn (+) of negatiever zijn ( - ) dan de antwoorden op de vragenlijst die aan alle voor- en vroegscholen gestuurd zijn. Er wordt een + of een - gegeven als het gemiddelde oordeel 0,1 hoger of lager is, dus als het verschil in totaal meer dan 0,2 is. Pagina 15 van 28

16 In bijlage 2 staan de digitale zelfbeoordelingen op de vragenlijsten. Het aantal oordelen per indicator kan verschillen, omdat op sommige locaties geen oordeel is gegeven. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven. Tabel 2.2 De frequentie van oordelen van de door de inspectie bezochte voorscholen. (In de rechterkolom staat of het inspectieoordeel positiever (+), gelijk (=) of negatiever (-) is dan het gemiddelde oordeel op de digitale vragenlijsten, voor zover de indicatoren in de digitale vragenlijst zijn meegenomen.) CONDITIES Verschil bezoek - vragenlijst A0.1 Recent en compleet GGD-rapport* 2 = A0.2 Voorschoolse educatie 2 + basisvoorwaarden* A2 Groepsgrootte* A3 "Dubbele bezetting" 1 2 = A4.1 Voldoende VVE-tijd per week* A5.2 Opgeleide leidsters* A5.3 Nederlands spreken 2 = A5.4 VVE-geschoolde leidsters en leerkrachten A5.5 arlijks opleidingsplan* 1 1 = Toelichting: - De meeste indicatoren zijn alleen van toepassing op de voorscholen. Die zijn met een * gemarkeerd. - De condities waaronder VVE wordt uitgevoerd, laten een wisselend beeld zien. - Op de voorscholen is een recent en compleet GGD-rapport aanwezig is, waarin de basisvoorwaarden voorschoolse educatie zijn getoetst. Ook zijn op de meeste bezochte locaties de dubbele bezetting, het opleidingsniveau van de leidsters, het taalniveau en de VVE-scholing op orde. - De inspectie heeft de groepsgrootte, de VVE-tijd, het opleidingsniveau van de leidsters en de scholing van de leidsters als voorbeeld voor anderen aangemerkt. Op de betreffende voorscholen: - is de leidster-kindratio 2:10 (A2) - is er meer dan 10 uur per week VVE-aanbod aan de doelgroepkinderen (A4.1) - heeft een van de leidsters een HBO-opleiding (A5.2) - hebben alle leidsters een scholing gevolgd gericht op VVE en zijn zij allen gecertificeerd voor het werken met een integraal VVE-programma (A5.4) - Verbeterpunten zijn er ten aanzien van: - de dubbele bezetting in de vroegschool (A3) - de VVE-tijd op één van de voorscholen door de flexibele inlooptijden (A4.1) - de VVE-scholing van de leidsters in één van de bezochte voorscholen (A5.4) - het jaarlijks opleidingsplan (A5.5) - De oordelen van de inspectie komen grotendeels overeen met de oordelen uit de zelfbeoordelingen in de vragenlijsten (=) of zijn positiever (+). OUDERS Verschil bezoek - vragenlijst B1 Gericht ouderbeleid 3 = B2 Vooraf info aan ouders 2 1 = B3 Intake B4 Thuis VVE-activiteiten 2 1 = B5 VVE-participatie van ouders op school B6 Info ouders over ontwikkeling kind B7 Thuistaal 3 Toelichting: - Het ouderbeleid is op onderdelen voor zowel de voorscholen als de vroegschool een ontwikkelpunt. - Op alle locaties ontbreekt een gericht ouderbeleid (B1). - Op twee van de drie bezochte locaties ontbreekt een ouderbeleid waarin: Pagina 16 van 28

17 o o o vooraf informatie wordt verstrekt aan ouders over VVE (B2); ouders worden gestimuleerd om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen met hun kinderen. De kinderen krijgen geen spelmaterialen mee naar huis en ook de spelinloop wordt nauwelijks benut om ouders te stimuleren met hun kind te spelen (B3); ouders minimaal drie keer in de peuterperiode geïnformeerd worden over de ontwikkeling van hun kind (B6). - Wel is de intake meestal van voldoende niveau, zijn er voldoende VVE-activiteiten op de locaties waarbij ouders worden betrokken (zoals bij de afsluiting van een thema) en wordt er op alle bezochte locaties rekening gehouden met de taal die thuis gesproken wordt (B3, B5 en B7). - Op drie indicatoren komen de oordelen van de inspectie en de locaties zelf overeen (=). Ten aanzien van de intake en het informeren over de ontwikkeling is de inspectie negatiever (-) dan alle locaties in de vragenlijsten. KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst C1.1 Integraal programma C1.2 Doelgerichte planning 2 1 = C1.3 Aanbod taal 2 1 C1.4 Voldoende differentiatie 2 1 C2.1 Pedagogisch handelen 3 C2.2 Gedragsgrenzen stellen 3 C2.3 Sociale/persoonlijke vaardigheden 3 C2.4 Bevorderen autonomie kind 3 C2.5 Inrichting van de ruimte 2 1 = C3.1 Afstemming leidsters 2 C3.2 Activiteiten taalontwikkeling 1 2 C3.3 Interactie bevorderen 3 C3.4 Betrokkenheid kinderen 3 C3.5 Aanpakgedrag 1 2 C3.6 Responsiviteit 3 C3.7 Afstemmen op ontwikkeling kind 2 1 Toelichting: - Aangezien de meeste indicatoren over de uitvoering van VVE niet in de vragenlijst staan, bevat deze tabel vooral de oordelen van de inspectie. - Op twee van de bezochte locaties wordt gewerkt met een integraal VVE-programma. Op een van de bezochte voorscholen is wel een programma aanwezig, maar wordt het programma niet uitgevoerd zoals bedoeld (C1.1). - Op de voorscholen die de inspectie bezocht, is het aanbod in onvoldoende mate doelgericht, ontbreken gerichte taalactiviteiten en mist een aanbod waarin zowel naar leeftijd als naar ontwikkelingsniveau wordt gedifferentieerd (C1.2, C1.3 en C1.4). - Het pedagogisch klimaat op de bezochte locaties is positief. De leidsters en leerkrachten handelen respectvol, er is sprake van helderen pedagogische gedragsgrenzen en de zelfstandigheid van de kinderen wordt bevorderd. - De inrichting van de ruimte is op twee van de drie bezochte locaties een verbeterpunt. De lokalen zijn te weinig taaluitlokkend terwijl dit voor de (doelgroep)kinderen van belang is (C2.5). Dit oordeel komt overeen met de zelfbeoordelingen van alle locaties in de vragenlijsten (=). - In het educatief handelen van de leidsters en leerkrachten liggen twee verbeterpunten op twee van de drie locaties: o er zijn geen afspraken vastgelegd over de taakverdeling tussen de leidsters (C3.1); o er is te weinig variatie in het aanbod van activiteiten aan de peuters (C3.7). - In positieve zin valt op dat de leidsters en leerkrachten de interactie met en tussen de kinderen bevorderen, dat zij de kinderen betrekken bij de activiteiten en dat zij laten zien dat ze beschikbaar zijn voor de kinderen. Pagina 17 van 28

18 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG Verschil bezoek - vragenlijst D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 1 2 = D1.2 Planmatige begeleiding 2 1 D1.3 Evaluatie begeleiding D1.4 Begeleiding taalontwikkeling 2 1 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? D2.2a Aanmelden voor externe zorg D2.2b Overleg ouders over externe zorg = D2.3 Volgen van de externe zorg Toelichting: - De ontwikkeling, zorg en begeleiding is op de voorscholen grotendeels als verbeterpunt aangemerkt terwijl dit op de vroegschool grotendeels op orde is. - Op een van de bezochte voorscholen ontbreekt het aan structurele observaties bij peuters op alle vier ontwikkelingsgebieden (D1.1). Dit is in ontwikkeling. - De voorscholen hebben nog geen planmatige begeleiding van de zorg die peuters nodig hebben. Hiermee wordt bedoeld: het vastleggen van de beginsituatie, het stellen van doelen, het analyseren van de problematiek, het bepalen van de begeleiding voor de hele groep, de kleine groep en de individuele peuter en het evalueren daarvan (D1.2, D1.3 en D1.4). - Op twee van de bezochte locaties blijven de leidsters en leerkrachten de kinderen die zorg nodig hebben van een externe organisatie, te weinig volgen. Dit is een verbeterpunt (D2.3). De inspectie oordeelt op dit punt negatiever dan de locaties zelf (-). - De oordelen van de inspectie en de eigen beoordelingen van de locaties in de vragenlijsten komen wisselend overeen (=), zijn positiever (+) of negatiever (-). KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL Verschil bezoek - vragenlijst E1 VVE-coördinatie binnen school 3 + E2 VVE evalueren 3 - E3 Opbrengsten evalueren E4 Verbetermaatregelen 2 1 = E5 VVE borgen 3 - E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 1 = Toelichting: - De kwaliteitszorg gericht op VVE is op de meeste locaties een verbeterpunt. - Op alle bezochte locaties is een VVE-coördinator aangesteld. - Het evalueren van de kwaliteit van de aangeboden VVE, het evalueren van de opbrengsten, het formuleren van verbetermaatregelen en het borgen van VVE zijn grotendeels verbeterpunten voor de locaties (E2 t/m E5). Er is geen cyclisch en systematisch kwaliteitszorgsysteem. - Op de vroegschool is de kwaliteitszorg niet specifiek voor VVE uitgewerkt (E6). Dit komt ook naar voren in de zelfevaluaties van alle vroegscholen. - De oordelen van de inspectie zijn op drie punten negatiever dan de eigen oordelen van de locaties (-). Pagina 18 van 28

19 DOORGAANDE LIJN Verschil bezoek - vragenlijst F1 VVE-coördinatie tussen voor- en 3 + vroegschool F2 Doorstroom naar vroegschool 1 1 = F3 Warme overdracht 2 1 = F4 Afstemming aanbod 3 = F5 Afstemming pedagogisch klimaat en 3 = educatief handelen F6 Afstemming over ouders 3 = F7 Afstemming begeleiding/zorg Toelichting: - De VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool is op orde. - Op een van de bezochte voorscholen is er sprake van een warme overdracht bij VVEpeuters. Dat is echter op de andere locaties nog geen gebruik (F3). - Ook is een verdere inhoudelijke afstemming van het aanbod, het pedagogisch klimaat en educatief handelen, het ouderbeleid en de zorg en begeleiding een verbeterpunt (F4 t/m F7). - Dat er weinig sprake is van afstemming tussen de voor- en vroegscholen in de gemeente Montferland blijkt ook uit de oordelen van alle locaties in de zelfbeoordelingen (=). OPBRENGSTEN VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst G1 VVE-resultaten meten G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode 1 = Toelichting: - Aangezien er op de bezochte vroegschool niet bekend was dat er op gemeentelijk niveau resultaatafspraken zijn gemaakt, zijn indicator G1 en G2 niet beoordeeld. - Voldoende kinderen stromen op de vroegschool door van groep 2 naar groep 3. Er zijn weinig kinderen met een verlengde kleuterperiode (G3). - Dit komt overeen met de zelfevaluaties (=). Pagina 19 van 28

20 3 Conclusies Pagina 20 van 28

21 De inspectie heeft zowel op het niveau van de gemeente, als op het niveau van de afzonderlijke locaties, gekeken naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Montferland. Gemeentelijk VVE-beleid Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse, gesprekken en locatiebezoeken heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. Het gemeentelijk VVE-beleid in Montferland is deels op orde en op meerdere punten voor verbetering vatbaar. De inspectie stelt vast dat het gemeentelijke VVE-beleid op onderstaande domeinen van voldoende niveau is: - Definitie doelgroepkind (1a1) - Integraal VVE-programma (1a5) - Externe zorg (1a6) - Resultaten (1a9) - VVE-coördinatie (1b) - GGD-rapport (2a) - Gemeentelijk subsidiekader (2b). Een aantal VVE-indicatoren op gemeentelijk niveau vraagt geheel of gedeeltelijk verbetering. Dit betreft: - Bereik (1a2). De gemeente heeft geen zicht op het aantal VVE-plaatsen op grond van de eigen doelgroepdefinitie en te weinig doelgroepkinderen hebben een VVE-aanbod gehad. - Toeleiding (1a3). De gemeente heeft geen zicht op het non-bereik van doelgroeppeuters. - Ouders (1a4). In de gemeente Montferland is geen ouderbeleid gericht op: een analyse van de ouderpopulatie, de intakeprocedure, de ontwikkelingsgerichte activiteiten, de participatie van ouders, het informeren van ouders over de ontwikkeling van hun kind en de thuistaal. - Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen (1a7). Er is geen gemeentelijk beleid over de invulling van de kwaliteitszorg op de voor- en vroegscholen. - Doorgaande lijn (1a8). Hoewel op gemeentelijk niveau wel afspraken zijn gemaakt over een warme overdracht van de voor- naar de vroegscholen, ontbreken afspraken over een inhoudelijke afstemming. Dit is in ontwikkeling in de gemeente en wordt in 2013 nader vorm en inhoud gegeven. - Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (1c). Er is geen sprake van een jaarlijks evaluatie van de doelgroepbepaling, het bereik, de toeleiding, de doorgaande lijn en een warme overdracht. Kwaliteit van de uitvoering op de VVE-locaties In de gemeente Montferland hebben tien voorscholen (peuteropvang) en vier basisscholen een digitale vragenlijst ontvangen. Negen locaties voor peuteropvang en de vroegscholen hebben de vragenlijst ingevuld. De locatie die de vragenlijst niet heeft ingevuld, deed niet mee omdat zij aangaf op dat moment geen doelgroepkinderen te hebben. De inspectie heeft vervolgens twee voorscholen en één basisschool met veel doelgroepkinderen bezocht. Per indicator is in dit rapport aangegeven of het oordeel van de inspectie overeenkomt met alle zelfbeoordelingen van alle locaties die een vragenlijst hebben ingevuld. Bij negentien indicatoren is dit het geval, bij elf indicatoren is de inspectie positiever en bij zeven indicatoren negatiever dan alle locaties in hun zelfbeoordelingen. De kwaliteit van de uitvoering van de voor- en vroegschoolse educatie op de bezochte VVElocaties is in voldoende mate aangetroffen in de condities, het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de leidsters en leerkrachten. In de condities waaronder VVE wordt Pagina 21 van 28

22 uitgevoerd zijn ook enkele voorbeelden voor anderen aangemerkt. Dit betreft de groepsgrootte, de VVE-tijd per week, de opgeleide leidsters en de VVE-scholing. Naast deze positief beoordeelde aspecten zijn er op de bezochte VVE-locaties ook enkele verbeterpunten vastgesteld. Onderdelen van het ouderbeleid, het VVE-aanbod, de zorg en begeleiding, de kwaliteitszorg en de inhoudelijke afstemming in de doorgaande lijn van de voornaar de vroegschool vragen verbetering. Pagina 22 van 28

23 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? 3 - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? 3 - Of de kleuter een leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de onderwijsachterstandsgelden van het rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus 2011? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus 2011? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? 1a3 Toeleiding Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen 3 worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het non-bereik, Nee 2 d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? Oordeel toeleiding. 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, Nee 2 waardoor duidelijk wordt waar het VVE-ouderbeleid zich op moet richten? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders Nee worden bereikt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat 3 adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Nee Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Consultatiebureau (bereik (99%) informeert, verwijst, signaleert etc. ouders van alle kinderen hierover. Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de Nee 2 Pagina 23 van 28

24 doelgroepkinderen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Door consultatiebureau en door voor/vroegscholen informatie verstrekt, mondeling en/of schriftelijk. Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? Beide CJG's hebben hiervoor beleid/mogelijkheden. Netwerk overleggen tussen alle partners die betrokken zijn bij kinderen 0-12 jaar (via CJG), waarin zorgkinderen in brede zin ingebracht kunnen worden. En waarvoor een afgestemd traject (kan) worden ingezet. 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen. 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Nee 2 Nee 2 3 Nee Nee Nee 3 Nee 3 Nee 2 3 Pagina 24 van 28

25 Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de vooren de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogisch-educatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de voorscholen zijn? Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de vroegscholen zijn? 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Via LEA-overleg, Werkgroep VVE/OAB, implementatie in werkveld. Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) 3 Nee Nee 3 Nee 3 Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) Antwoord Oordeel 3 Pagina 25 van 28

26 beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in 3 haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de N.v.t. peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum 2b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een 3 verordening, een beschikking, e.d.) Staat daarin dat de maximale groepsgrootte 16 peuters per groep is? 3 Wat is dan de maximale groepsgrootte? Staat daarin dat er voor elke groep sprake moet zijn van een dubbele 3 bezetting? Wat is dat criterium? Staat daarin dat er voor elke groep minimaal 10 uur VVE gegeven wordt? 3 Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten gekwalificeerd moeten zijn, 3 d.w.z. dat ze minimaal MBO-3 niveau zijn? Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten voldoende geschoold moeten 3 zijn voor VVE? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? Startblokken geschoold Staat daarin dat er voor elke leidster/beroepskracht een opleidingsplan moet zijn? (N.B. Het mag ook één plan zijn waarin per leidster het opleidingsplan staat.) Nee 2 Pagina 26 van 28

27 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor- en de vroegscholen CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 9 A0.2 VE-basisvoorwaarden 9 A2 Groepsgrootte 9 A3 "Dubbele bezetting" 4 8 A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 2 7 A5.2 Opgeleide leidsters 9 A5.3 Nederlands spreken 9 A5.4 VVE-geschoolde leidsters A5.5 arlijks opleidingsplan 3 6 OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 12 B2 Vooraf info aan ouders 9 3 B3 Intake 12 B4 Thuis VVE-activiteiten 8 4 B5 VVE-participatie van ouders op school 11 1 B6 Info ouders over ontwikkeling kind KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 8 4 C1.2 Doelgerichte planning 7 5 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 1 1 C1.4b Brede ontwikkeling 2 3 C1.4c Leeftijddifferentiatie 5 C1.4d Differentiatie ontwikkelingsniveau 3 2 C2.5 Inrichting van de ruimte 7 5 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 5 7 D1.2a Planning hele groep 10 2 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 10 2 D1.3 Evaluatie begeleiding 5 7 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 7 5 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 3 9 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 4 8 E2 VVE evalueren 8 4 E3 Opbrengsten evalueren 5 7 Pagina 27 van 28

28 E4 Verbetermaatregelen 7 5 E5 VVE borgen 8 4 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 3 DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 8 4 F2 Doorstroom naar vroegschool F3 Warme overdracht 3 1 F4 Afstemming aanbod 12 F5 Afstemming ped/educ handelen 12 F6 Afstemming over ouders 12 F7 Afstemming begeleiding/zorg 12 OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten 3 G2 Niveau VVE-resultaten 2 G3 Verlengde kleuterperiode 3 Pagina 28 van 28