VEILIGHEIDSMONITOR HARDENBERG 2016

Transcriptie

1 Rapport VEILIGHEIDSMONITOR HARDENBERG 2016 Juni

2 COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus AN Enschede Rapportnummer 2016/82 Datum Juni 2016 Opdrachtgever Auteur(s) W. Andringa MSc. Drs. F. ten Doeschot (red.) Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever. Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Colofon

3 INHOUDSOPGAVE Samenvatting... I 1. Inleiding Over het onderzoek Steekproef Vragenlijst Respons Gebiedsindeling Analyse Presentatie van de cijfers Leeswijzer Leefbaarheid woonbuurt Inleiding Fysieke voorzieningen Sociale cohesie Oordeel over de woonbuurt Functioneren gemeente Overlast in de buurt Inleiding Fysieke verloedering Sociale overlast Verkeersoverlast Hinder van horecagelegenheden Totale overlast Aanpak van buurtproblemen Respectloos gedrag Veiligheidsbeleving Inleiding Veiligheidsbeleving in de buurt Veiligheidsbeleving in woonplaats Veiligheidsbeleving in het algemeen Verwachte kans op slachtofferschap Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Inhoudsopgave

4 5. Slachtofferschap Inleiding Slachtofferschap geweldsdelicten Slachtofferschap vermogensdelicten Slachtofferschap vernielingen Slachtofferschap totaal Slachtofferschap cybercrime Preventie Inleiding Sociopreventieve maatregelen Technopreventieve maatregelen Burgers en politie Inleiding Contacten burgers met politie Functioneren politie Tevredenheid functioneren in het algemeen Opvang asielzoekers Inleiding Algemene reactie en mogelijke gevolgen Inspraak en klankbordgroep Contact met bewoners Vuurwerk en carbid Vuurwerk Carbid Brandveiligheid en risicobewustzijn Inleiding Zorgen over brandveiligheid Brandveiligheid woning Risicobewustzijn Bijlage 1. Achtergrondkenmerken Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Inhoudsopgave

5 SAMENVATTING Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Samenvatting 5

6 Samenvatting De gemeente Hardenberg heeft begin 2016 een onderzoek laten uitvoeren naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap in de gemeente, conform de werkwijze van de Veiligheidsmonitor. De Veiligheidsmonitor wordt elk najaar uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, gemeenten en politie. Het was voor de gemeente Hardenberg belangrijk om al voor de landelijke ronde van 2016 te beschikken over de resultaten van het onderzoek. De vragenlijsten voor dit onderzoek zijn in de periode februari tot en met april 2016 aan inwoners van Hardenberg toegestuurd. In totaal hebben inwoners de Veiligheidsmonitor ingevuld. De respons in Hardenberg was 51,6 procent, wat bijzonder hoog is voor de Veiligheidsmonitor. Hieronder volgen de belangrijkste uitkomsten per onderwerp en per gebied. De resultaten van Hardenberg zijn vergeleken met de politie eenheid Oost-Nederland en de landelijke cijfers uit het onderzoek van In deze samenvatting is alleen de vergelijking met Nederland opgenomen. Daarnaast zijn er verschillende gebieden binnen de gemeente Hardenberg geanalyseerd. Leefbaarheid woonbuurt en functioneren gemeente De fysieke kwaliteit in Hardenberg is ongeveer even hoog als gemiddeld in Nederland. De sociale cohesie is sterker dan het landelijk gemiddelde. In Hardenberg vindt 8 procent van de inwoners dat de eigen buurt vooruit is gegaan in het afgelopen jaar, 9 procent is van mening dat de buurt achteruit is gegaan. Het rapportcijfer voor de leefbaarheid van hun woonbuurt is een 7,6. Dit is vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde (7,4). In Hardenberg is 35 procent van de inwoners tevreden over het functioneren van de gemeente bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid, 11 procent is ontevreden. Overlast in de buurt In Hardenberg komen fysieke verloedering en sociale overlast minder vaak voor dan gemiddeld in Nederland, inwoners ervaren er ook zelf minder overlast van. De hoeveelheid verkeersoverlast verschilt niet tussen Hardenberg en het landelijk gemiddelde. In totaal ervaren inwoners van Hardenberg zelf minder vaak overlast in een of andere vorm dan gemiddeld in Nederland. De drie belangrijkste buurtproblemen in Hardenberg zijn volgens de bewoners: te hard rijden, hondenpoep en parkeerproblemen. Dit is gelijk aan het landelijke beeld. Veiligheidsbeleving, onveilige plekken en respectloos gedrag Het onveiligheidsgevoel in de eigen buurt geeft een positief beeld over de veiligheid in Hardenberg ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Relatief weinig inwoners voelen zich in het algemeen of in de eigen buurt onveilig. De veiligheid in de woonbuurt wordt door de inwoners beoordeeld met een 7,4. Dit is ongeveer gelijk aan het landelijk gemiddelde (7,2). Inwoners van Hardenberg vertonen in relatief weinig situaties vermijdingsgedrag ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Onveilige plekken zijn vooral plekken waar groepen jongeren rondhangen en rondom uitgaansgelegenheden. Tien procent van de inwoners verwacht dat de kans om in het komende jaar slachtoffer te worden van woninginbraak heel groot is. Dit verschilt niet van het landelijk gemiddelde. De verwachte kans op mishandeling, zakkenrollerij of een gewelddadige beroving is zeer klein. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Samenvatting I

7 Slachtofferschap Van de inwoners van Hardenberg is in de afgelopen twaalf maanden 12 procent slachtoffer geworden van een bepaald voorval of delict. Dit is lager dan het landelijk gemiddelde (18%). Van de drie soorten voorvallen of delicten die binnen het totale slachtofferschap worden gerekend komen vermogensdelicten het meeste voor. In Hardenberg werd 7 procent hiervan de afgelopen twaalf maanden het slachtoffer, 5 procent kreeg te maken met vernielingen en bijna 2 procent werd slachtoffer van een geweldsdelict. Inwoners van Hardenberg werden ongeveer even vaak slachtoffer van cybercrime (9%) als gemiddeld in Nederland (11%). Burgers en politie Eén op de vijf inwoners heeft de afgelopen twaalf maanden contact gehad met de politie. Dit is lager dan het landelijk gemiddelde (24%). Ruim zes op de tien inwoners die contact hebben gehad met de politie, zijn hier tevreden over. Inwoners van Hardenberg zijn ongeveer even tevreden over de beschikbaarheid van de politie in de buurt als gemiddeld in Nederland. In Hardenberg zijn inwoners ook ongeveer even tevreden over het functioneren van de politie in de buurt als landelijk. Preventie Inwoners van Hardenberg nemen ongeveer evenveel gedragsmatige preventiemaatregelen (socio-preventie) als waardevolle spullen uit de auto halen of een fiets in een bewaakte stalling zetten als gemiddeld in Nederland. In Hardenberg beveiligen inwoners hun woning met ongeveer evenveel voorzieningen (technopreventie) als buitenverlichting en extra hang- en sluitwerk als gemiddeld in Nederland. Opvang asielzoekers Inwoners van Hardenberg vinden opvang van asielzoekers in principe een goede zaak, men denkt alleen wel dat een AZC meer negatieve dan positieve gevolgen heeft voor de omgeving. Inwoners van het onderzoeksgebied AZC denken daarbij relatief vaak aan rondhangende mensen en hun (gevoel van) veiligheid, minder vaak aan waardedaling huizen. Over de belangenbehartiging door de Klankbordgroep zijn omwonenden best tevreden, over de belangenbehartiging door de gemeente in onderhandeling met het COA minder. Slechts een klein gedeelte van de inwoners van Hardenberg weet nu al dat ze contact gaan opnemen met de bewoners van het AZC, om te helpen of omdat het nu eenmaal buren zijn. Vuurwerk en carbid De meeste inwoners vinden de huidige afsteektijden wel prima zo. Er is geen steun voor een vuurwerkverbod voor particulieren, ook niet als daar een centrale show voor in de plaats komt. Carbidschieten hoort traditioneel bij oudejaarsdag en alles wat daar bij georganiseerd wordt moet kunnen. Verbieden van carbidschieten of reguleren op enkele plaatsen krijgt geen steun. Brandveiligheid en brandpreventie Inwoners van Hardenberg maken zich over het algemeen weinig zorgen over brandveiligheid en andere risico's. De eigen woning wordt als redelijk tot zeer veilig ingeschat. Inwoners beschouwen (verbetering van) brandpreventie vooral als een kwestie van fysieke middelen: brandalarm, brandblusser en branddeken. Volgens inwoners is de uitval van voorzieningen (nutsvoorzieningen, ICT en communicatie) het type risico waarvan de kans dat het zich voordoet het grootst is. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Samenvatting II

8 Sociale gebiedsteams en onderzoeksgebied AZC In de Veiligheidsmonitor Hardenberg wordt ook een vergelijking gemaakt tussen de sociale gebiedsteams: Hardenberg-West, Hardenberg-Noord, Hardenberg-Zuid en Hardenberg-Kern. Deze indeling hangt samen met de wijkteams die de politie Vechtdal hanteert. Het is daarom de meest geschikte analyse-eenheid voor de Veiligheidsmonitor. Daarnaast is het gebied rond het te realiseren asielzoekerscentrum in Heemserveen geanalyseerd (onderzoeksgebied AZC). Hardenberg-West In Hardenberg-West blijft de leefbaarheid en veiligheid wat achter bij de rest van de gemeente. Inwoners zijn relatief ontevreden over fysieke voorzieningen en de sociale cohesie. Bepaalde vormen van overlast (dronken mensen, drugsgebruik, vernieling straatmeubilair) komen hier vaker voor dan gemiddeld en de waardering voor de veiligheid in de buurt is lager. Inwoners zijn hier ook minder tevreden over het functioneren van de politie. Hardenberg-Noord In Hardenberg-Noord is de sociale cohesie relatief hoog, inwoners ervaren ook minder overlast dan gemiddeld. Inwoners van dit gebied zijn relatief wel het minst tevreden over het functioneren van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid, vooral over het betrekken van de buurt hierbij. Mogelijke verklaring is de relatief lage waardering voor een aantal fysieke voorzieningen: onderhoud aan groen en grijs en de verlichting op straat. Over de beschikbaarheid van de politie in de buurt zijn inwoners juist erg tevreden. Hardenberg-Zuid Hardenberg-Zuid heeft net als Noord een relatief hoge sociale cohesie. Van verloedering is hier weinig overlast. Hardenberg-Zuid heeft wel meer te maken met te hard rijdend verkeer dan de andere gebieden. Inwoners van Zuid zijn relatief het meest tevreden over het functioneren van de politie en ook over het informeren en betrekken van de buurt bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid door de gemeente is men relatief tevreden. Hardenberg-Kern In Hardenberg-Kern zijn inwoners het meest tevreden over het functioneren van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid. De kwaliteit van fysieke voorzieningen is hier ook het hoogst, daar staat tegenover dat de sociale cohesie relatief laag is en inwoners meer overlast ervaren dan gemiddeld. Hardenberg-Kern krijgt van inwoners de hoogste beoordeling voor de veiligheid in de buurt. Inwoners zijn ook erg tevreden over het functioneren van de politie in de buurt. Onderzoeksgebied AZC Het onderzoeksgebied AZC is een gebied met hoge kwaliteit van fysieke voorzieningen en lage sociale cohesie. Er is relatief weinig verloedering maar het gebied heeft wel te maken met overlast van dronken mensen op straat en relatief veel geweldsdelicten. Er is hier ook relatief vaak contact tussen inwoners en politie. Over het functioneren van gemeente en politie in de buurt zijn inwoners relatief tevreden. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Samenvatting III

9 1 HOOFDSTUK Inleiding Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Inleiding 4

10 1. Inleiding 1.1 Over het onderzoek De Veiligheidsmonitor is een jaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap. De Veiligheidsmonitor wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, gemeenten en politie. De Veiligheidsmonitor wordt normaliter uitgevoerd in de periode september tot en met november. Het was voor de doelstellingen van de gemeente Hardenberg van belang om tijdig te kunnen beschikken over de uitkomsten. De gemeente Hardenberg heeft er daarom voor gekozen om door I&O Research een eigen Veiligheidsmonitor te laten uitvoeren dat zo veel mogelijk overeenkomt met het landelijke onderzoek. Het eigen onderzoek dient onder andere als 0-meting voor de leefbaarheid- en veiligheidssituatie rond de locatie van het te realiseren asielzoekerscentrum in Heemserveen, waar in 2016 een AZC wordt geopend. Dit rapport doet verslag van het onderzoek. Achtereenvolgens bespreken we in dit inleidende hoofdstuk de steekproef (paragraaf 1.2), de vragenlijst (par. 1.3), de respons (par. 1.4), de gebiedsindeling (par. 1.5), weging en analyse (par. 1.6), presentatie van de cijfers (par. 1.7) en de leeswijzer (par. 1.8). 1.2 Steekproef Voor dit onderzoek is door I&O een aselecte steekproef getrokken van inwoners 1 uit de GBA van gemeente Hardenberg. Bij het trekken van de steekproef is rekening gehouden met het schaalniveau waarop de gemeente Hardenberg informatie wenst te ontvangen. De gemeente wil graag inzicht in de ervaren veiligheid op wijkniveau, waarbij de indeling van de sociale gebiedsteams van specifiek belang is. Daarnaast is de gemeente geïnteresseerd in uitkomsten van het gebied rond het te realiseren AZC. Voor dit onderzoek zijn in de periode februari tot en met april 2016 de vragenlijsten uitgezet. De geselecteerde inwoners kregen een brief thuis met een persoonlijke uitnodiging voor deelname aan het onderzoek en konden vervolgens online de vragenlijst invullen. Aan non-responders is tweemaal een herinnering met papieren vragenlijst per post gestuurd. Als zij niet reageerden, werden zij nagebeld en telefonisch gemotiveerd om alsnog deel te nemen. 1.3 Vragenlijst De vragenlijst van de Veiligheidsmonitor bestaat uit 12 vragenblokken waarin verschillende onderwerpen op het gebied van leefbaarheid en veiligheid aan bod komen. Daarnaast kunnen deelnemers aan de Veiligheidsmonitor gebruik maken van de vrije ruimte van de vragenlijst om eigen vragen over leefbaarheid en/of veiligheid toe te voegen. Op deze manier kan de VM optimaal worden ingezet naar de eigen behoefte. Tabel 1.1 geeft een overzicht van de verschillende onderwerpen in de vragenlijst van Hardenberg. De in Hardenberg afgenomen vragenlijst van de Veiligheidsmonitor betreft de standaardvragenlijst plus de vragen in de vrije ruimte over opvang van asielzoekers; vuurwerk en carbid; brandveiligheid en risicobewustzijn. 1 Het betreft inwoners van 15 jaar en ouder in particuliere huishoudens. Dit is exclusief inwoners die verblijven in instellingen, inrichtingen en tehuizen. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Inleiding 5

11 Tabel 1.1 Overzicht van vraagblokken in vragenlijst Veiligheidsmonitor. NR. VRAAGBLOKKEN 1 Leefbaarheid woonbuurt 2 Beleving overlast in de buurt 3 Veiligheidsbeleving 4 Slachtofferschap 5 Tevredenheid laatste politiecontact 6 Oordeel functioneren politie in de buurt 7 Oordeel functioneren politie algemeen 8 Oordeel functioneren gemeente 9 Preventie 10 Onveilige plekken 11 Respectloos gedrag 12 Opvang asielzoekers 13 Vuurwerk en carbid 14 Brandveiligheid en risicobewustzijn 15 Achtergrondkenmerken 1.4 Respons In totaal hebben van de geselecteerde inwoners een volledige vragenlijst ingevuld. Dit komt neer op een respons van 51,6 procent (tabel 1.2). De respons was het hoogst in Hardenberg-West en het laagst in het onderzoeksgebied AZC. In alle gebieden was de respons een stuk hoger dan gemiddeld bij de landelijke Veiligheidsmonitor, daarvan was het responspercentage 36,6 procent in Tabel 1.2 Respons per gebied WIJK STEEKPROEF RESPONS RESPONSPERCENTAGE Gebied - Hardenberg-West ,0% Gebied - Hardenberg-Noord ,0% Gebied - Hardenberg-Zuid ,8% Gebied - Hardenberg-Kern ,5% Onderzoeksgebied AZC ,5% GEMEENTE HARDENBERG ,6% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Inleiding 6

12 1.5 Gebiedsindeling In dit rapport wordt gerapporteerd over de uitkomsten per sociale gebiedsteam en het onderzoeksgebied AZC. Het onderzoeksgebied is opgebouwd uit de volgende buurten: Heemserveen Marslanden Overig Stad Hardenberg Centrum Saneringsgebied Heemse-Oost Heemsermars Figuur 1.1 Gebiedsindeling onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied ligt in twee sociale gebiedsteams, te weten: Kern en West. De respons in het onderzoeksgebied telt ook mee in de resultaten van deze gebieden. Het daadwerkelijke aantal respondenten ligt hier dus wat hoger. Van de 190 respondenten in het onderzoeksgebied zijn er 8 afkomstig uit gebiedsteam West en 182 uit gebiedsteam Kern. Door middel van een weging (zie par. 1.6) is er voor gezorgd dat deze wijken geen overmatige invloed hebben in het resultaat van de gemeente Hardenberg. 1.6 Analyse Voor steekproefonderzoek is het van groot belang dat de steekproef op grond waarvan uitspraken worden gedaan zo veel mogelijk representatief is voor de populatie waarnaar wordt gegeneraliseerd. Dit is in de meeste gevallen een ideaal dat niet geheel kan worden bereikt. Verschillende factoren kunnen ervoor zorgen dat de behaalde respons in samenstelling afwijkt van de populatie als geheel. Deze afwijking kan geminimaliseerd worden door de respons te wegen. Weging is een rekenkundige bewerking, die ervoor zorgt dat een eventuele scheefheid van de respons ten opzichte van de populatie wordt gecorrigeerd. Dit gebeurt door bevolkingsgroepen die in de respons onder- dan wel oververtegenwoordigd zijn zwaarder of juist minder zwaar in de resultaten mee te laten tellen. Aan het databestand van de Veiligheidsmonitor is een weging toegevoegd. In deze weging zijn de volgende kenmerken meegenomen: leeftijd, geslacht en wijk. De presentatie van de resultaten in dit rapport is afgestemd met de wijze waarop het CBS dit heeft gedaan in de landelijke rapportage. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Inleiding 7

13 1.7 Presentatie van de cijfers In dit rapport wordt een deel van de resultaten gepresenteerd in de vorm van percentages, bijvoorbeeld het percentage personen dat ergens tevreden over is. Bij de berekening van de percentages in deze rapportage is de werkwijze van het CBS gevolgd: de weigert - en weet niet -antwoorden zijn niet buiten beschouwing gelaten. In dit rapport wordt veel gebruik gemaakt van zogenoemde schaalscores. Dit zijn cijfermatige samenvattingen van meerdere met elkaar samenhangende vragen. Bij de berekening van deze scores is de werkwijze van het CBS gevolgd: de waarde van iedere schaalscore varieert op een schaal tussen 0 en 10. Let op! Deze schaalscore staat niet gelijk aan een rapportcijfer, omdat de indicatoren zijn samengesteld op basis van percentages en niet op basis van rapportcijfers. Bij de berekening van de schaalscores zijn de weigert - en weet niet -antwoorden, eveneens conform CBS-werkwijze, wel buiten beschouwing gelaten. De uitkomsten van Hardenberg zijn in dit rapport afgezet tegen de resultaten in de politie-eenheid Oost- Nederland en de landelijke cijfers over 2015 (Nederland). In een apart tabellendocument zijn alle uitkomsten opgenomen. Verschillen tussen de resultaten van de sociale gebiedsteams en het gemiddelde van de gemeente Hardenberg worden beschreven als deze significant zijn. Dat wil zeggen dat als het minimaal 95 procent zeker is dat de resultaten ook daadwerkelijk van elkaar verschillen en het gevonden verschil niet te wijten is aan toeval. Voor de verschillen tussen het onderzoeksgebied AZC en het gemeentelijk gemiddelde is dezelfde wijze van rapporteren gebruikt. Verschillen tussen de resultaten van de gemeente Hardenberg en de vergelijkingsregio s (de politieeenheid Oost-Nederland 2015 en het landelijk gemiddelde 2015) worden beschreven als deze groter of gelijk zijn dan 3 procent (bij percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en indicatoren). Er is voor deze gradaties gekozen omdat deze het dichtst in de buurt komen van de standaard betrouwbaarheidsmarge van de resultaten. 1.8 Leeswijzer In de hoofdstukken 2 tot en met 5 worden de resultaten gepresenteerd over achtereenvolgens de leefbaarheid van de woonbuurt, beleving van buurtoverlast, veiligheidsbeleving en slachtofferschap. Hoofdstuk 6 geeft een beeld van genomen preventiemaatregelen en hoofdstuk 7 gaat over burgers en politie. Daarna volgen de resultaten van de eigen vragen in hoofdstuk 8 (opvang van asielzoekers), hoofdstuk 9 (vuurwerk en carbid) en hoofdstuk 10 (brandveiligheid en brandpreventie). In bijlage 1 worden de achtergrondkenmerken van de respondenten weergegeven. In aparte documenten zijn de vragenlijst en tabellen met alle uitkomsten van de Veiligheidsmonitor in de volgorde van de vragenlijst beschikbaar. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Inleiding 8

14 2 HOOFDSTUK Leefbaarheid woonbuurt Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Leefbaarheid woonbuurt 9

15 2. Leefbaarheid woonbuurt 2.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat over de leefbaarheid van de woonomgeving in Hardenberg. In paragraaf 2.2 wordt de door inwoners ervaren kwaliteit van voorzieningen in de woonbuurt beschreven (onderhoud, verlichting en voorzieningen voor kinderen en jongeren). In paragraaf 2.3 staat de betrokkenheid van inwoners bij de woonbuurt (oftewel de sociale cohesie) in Hardenberg centraal. Paragraaf 2.4 beschrijft hoe de bewoners de ontwikkeling van de buurt ervaren. Paragraaf 2.5 sluit af met de tevredenheid over het functioneren van de gemeente als het gaat om leefbaarheid en veiligheid. 2.2 Fysieke voorzieningen De aanwezigheid van fysieke voorzieningen en het onderhoud ervan kan van invloed zijn op de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel in de buurt. Inwoners konden aan de hand van de volgende stellingen het voorzieningenniveau in hun buurt beoordelen: 1. in de buurt zijn de wegen, fietspaden en pleintjes goed onderhouden ('grijs'); 2. in de buurt zijn de perken, plantsoenen en parken goed onderhouden ('groen'); 3. in de buurt is het buiten goed verlicht; 4. in de buurt zijn goede speelplekken voor kinderen; 5. in de buurt zijn goede voorzieningen voor jongeren. Hiervan is een schaalscore berekend voor fysieke voorzieningen. Figuur 2.1 geeft een overzicht van de tevredenheid over deze voorzieningen in Hardenberg, de politie eenheid Oost-Nederland en het gemiddelde voor Nederland. De tevredenheid over de kwaliteit van fysieke voorzieningen is in Hardenberg gemiddeld lager dan in de vergelijkingsgebieden. Figuur 2.1 Fysieke kwaliteit (schaalscore) 6,1 Politie Oost-Nederland ,3 Nederland , In figuur 2.2 wordt de kwaliteit van fysieke voorziening in de verschillende sociale gebiedsteams van Hardenberg weergegeven en in het onderzoeksgebied AZC. Deze indeling wordt in het hele rapport zo gehanteerd: Hardenberg-West/-Noord/-Zuid en -Kern betreft de sociale gebiedsteams en het onderzoeksgebied betreft het gebied rond de locatie van het te realiseren AZC in Heemserveen (die onder twee verschillende sociale gebiedsteams valt). De termen 'wijken' en 'gebieden' worden in het rapport door elkaar gebruikt, maar hebben beide betrekking op al deze eenheden. De kwaliteit wordt in Hardenberg-Kern hoger gewaardeerd dan gemiddeld en in Hardenberg-West lager dan gemiddeld in de gemeente. In het onderzoeksgebied AZC is de kwaliteit van fysieke voorzieningen ook hoger dan gemiddeld. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Leefbaarheid woonbuurt 10

16 Figuur 2.2 Fysieke kwaliteit wijkniveau (schaalscore) Hardenberg-West 5,8 Hardenberg-Noord 5,9 Hardenberg-Zuid 6,1 Hardenberg-Kern 6,6 6,1 Onderzoeksgebied AZC 6, In tabel 2.1 staat weergegeven over welke aspecten van de fysieke kwaliteit inwoners van Hardenberg relatief tevreden (groen) of ontevreden (rood) over zijn. Zo zijn inwoners van Hardenberg-Noord bijvoorbeeld over wegen, perken en verlichting relatief ontevreden, maar zijn ze juist wel te spreken over de voorzieningen voor jongeren. Tabel 2.1 Fysieke kwaliteit wijkniveau (percentage '(helemaal) mee eens') WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Onderhoud 'grijs' 54% 49% 69% 73% 61% 77% Onderhoud 'groen' 54% 51% 65% 70% 60% 75% Verlichting buiten 64% 55% 58% 67% 62% 82% Speelplekken kinderen 40% 46% 50% 59% 49% 46% Voorzieningen jongeren 11% 22% 20% 19% 18% 23% 2.3 Sociale cohesie De leefbaarheid van buurten wordt niet alleen bepaald door de kwaliteit van de aanwezige voorzieningen, maar ook door de onderlinge verstandhouding van buurtbewoners, oftewel de sociale cohesie. De schaalscore sociale cohesie wordt bepaald aan de hand van de volgende stellingen: 1. de mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks; 2. de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om; 3. ik woon in een gezellige buurt, waar mensen elkaar helpen en dingen samen doen; 4. ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. Figuur 2.3 geeft een overzicht van de schaalscores voor sociale cohesie in Hardenberg, de politie eenheid Oost-Nederland en het Nederlandse gemiddelde. De sociale cohesie in Hardenberg is hoger dan gemiddeld in Oost-Nederland, waar de sociale cohesie al hoger is dan het landelijk gemiddelde. Over alle bovenstaande aspecten van de onderlinge verstandhoudingen in de buurt zijn inwoners van Hardenberg positiever dan in de vergelijkingsgebieden. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Leefbaarheid woonbuurt 11

17 Figuur 2.3 Sociale cohesie (schaalscore) 7,0 Politie Oost-Nederland ,5 Nederland , In figuur 2.4 staat de sociale cohesie op wijkniveau. Hardenberg-Zuid en -Noord hebben een relatief hoge sociale cohesie in de buurt, in -West en -Kern is dat wat minder. Ook in het onderzoeksgebied (voornamelijk bestaande uit buurten in Hardenberg-Kern) is de sociale cohesie lager dan gemiddeld in de rest van Hardenberg. Figuur 2.4 Sociale cohesie wijkniveau (schaalscore) Hardenberg-West 6,7 Hardenberg-Noord 7,5 Hardenberg-Zuid 7,5 Hardenberg-Kern 6,7 7,0 Onderzoeksgebied AZC 6, In tabel 2.2 staat met kleuren aangegeven wanneer inwoners relatief positief (groen) of negatief (rood) zijn over een aspect van de sociale cohesie in de buurt. De verschillen in sociale cohesie tussen de wijken die in figuur 2.4 werden getoond, worden vooral bepaald door de stellingen over gezelligheid in de buurt, dingen samen doen en hoe goed mensen in de buurt elkaar kennen. Tabel 2.2 Sociale cohesie wijkniveau (percentage '(helemaal) mee eens') WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Kennen elkaar nauwelijks 21% 5% 8% 14% 13% 17% Prettige omgang 74% 81% 84% 80% 79% 75% Gezellige buurt 49% 73% 72% 52% 59% 47% Voel me thuis 68% 77% 77% 68% 71% 64% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Leefbaarheid woonbuurt 12

18 2.4 Oordeel over de woonbuurt De inwoners van Hardenberg is ook een aantal algemene vragen voorgelegd over de ontwikkeling van hun eigen woonbuurt. Vindt men dat de eigen buurt in het afgelopen jaar vooruit of achteruit is gegaan? Het oordeel over de ontwikkeling van de woonbuurt wordt in figuur 2.5 uitgedrukt in het aandeel inwoners dat zegt dat de buurt vooruit is gegaan en het aandeel dat vindt dat de buurt achteruit is gegaan. De buurtontwikkeling in Hardenberg is gunstiger dan gemiddeld in de regio en in Nederland. Het aandeel inwoners dat achteruitgang ziet is in Hardenberg lager dan in de vergelijkingsgebieden. Figuur 2.5 Ontwikkeling van de buurt in het afgelopen jaar Achteruitgang Vooruitgang Hardenberg-West -12% 8% Hardenberg-Noord -7% 7% Hardenberg-Zuid -9% 7% Hardenberg-Kern -9% -8% 8% 8% Onderzoeksgebied AZC -8% 12% -20% -10% 0% 10% 20% In Hardenberg-West zijn er relatief veel inwoners die vinden dat de buurt er in de afgelopen 12 maanden op achteruit is gegaan. In het onderzoeksgebied lijken inwoners relatief tevreden over de ontwikkeling van de buurt, maar het verschil met de andere wijken is niet significant. Ook is aan inwoners van Hardenberg gevraagd naar een oordeel over hoe prettig men het vindt om in de buurt te wonen (figuur 2.6). Het oordeel kon worden uitgedrukt in een rapportcijfer van 1 tot en met 10. Gemiddeld geven inwoners van Hardenberg een 7,6 voor de leefbaarheid in de buurt. Dit is ongeveer gelijk aan het gemiddelde in de politie eenheid Oost-Nederland en Nederland. Figuur 2.6 Oordeel over de leefbaarheid in de buurt (rapportcijfer) 7,6 Politie Oost-Nederland ,5 Nederland , Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Leefbaarheid woonbuurt 13

19 Figuur 2.7 toont het oordeel over de leefbaarheid in de verschillende wijken van Hardenberg. Het oordeel is in alle wijken nagenoeg gelijk. Figuur 2.7 Oordeel over de leefbaarheid in de buurt op wijkniveau (rapportcijfer) Hardenberg-West Hardenberg-Noord Hardenberg-Zuid Hardenberg-Kern Onderzoeksgebied AZC 7,6 7,6 7,7 7,6 7,6 7, Functioneren gemeente De inwoners is gevraagd om een oordeel te geven over het totale functioneren van de gemeente Hardenberg op het gebied van leefbaarheid en veiligheid (figuur 2.8). Er zijn in Hardenberg iets minder inwoners (zeer) tevreden over het functioneren van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid dan gemiddeld in de vergelijkingsgebieden. Maar dat vertaalt zich in Hardenberg niet in grotere ontevredenheid. Figuur 2.8 Oordeel totale functioneren gemeente (zeer) ontevreden (zeer) tevreden -11% 35% Politie Oost-Nederland % 39% Nederland % 38% -20% 0% 20% 40% 60% In een vervolgvraag is doorgevraagd naar de tevredenheid over de gemeente als het gaat om de aandacht voor leefbaarheid en veiligheid en het betrekken en informeren van de buurt (niet in figuur). Op alle terreinen zijn inwoners in Hardenberg minder tevreden dan in de vergelijkingsgebieden. In figuur 2.9 staat de tevredenheid over het functioneren van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid op wijkniveau. In Hardenberg-Noord zijn er relatief weinig inwoners (zeer) tevreden over de gemeente in vergelijking met de andere wijken. In Hardenberg-Kern zijn inwoners juist relatief positief. Er zijn daar zowel meer inwoners tevreden, als minder inwoners ontevreden dan gemiddeld. Ook in het onderzoeksgebied zijn er meer inwoners tevreden over de gemeente dan gemiddeld in de andere wijken. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Leefbaarheid woonbuurt 14

20 Figuur 2.9 Oordeel totale functioneren gemeente wijkniveau (zeer) ontevreden (zeer) tevreden Hardenberg-West -13% 30% Hardenberg-Noord -12% 26% Hardenberg-Zuid Hardenberg-Kern -10% -8% 41% 43% -11% 35% Onderzoeksgebied AZC -11% 44% -20% 0% 20% 40% 60% In tabel 2.3 staat met kleuren aangegeven wanneer inwoners van de wijken relatief tevreden (groen) of ontevreden zijn over de verschillende terreinen van de aanpak van leefbaarheid en veiligheid. Inwoners van Hardenberg-West zijn over alle terreinen relatief ontevreden, voor Hardenberg-Noord is het vooral het betrekken van de buurt bij de aanpak. Het is opvallend dat hoewel inwoners van het onderzoeksgebied zeer positief over de aanpak van de gemeente in het algemeen zijn, ze bij doorvragen niet positiever zijn over een of meerdere terreinen van de aanpak dan gemiddeld. Tabel 2.3 Functioneren gemeente aanpak leefbaarheid en veiligheid (percentage '(helemaal) mee eens') De gemeente heeft aandacht voor het verbeteren van L&V De gemeente informeert de buurt over de aanpak van L&V De gemeente betrekt de buurt bij de aanpak van L&V WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC 30% 33% 42% 49% 39% 40% 19% 22% 37% 30% 26% 32% 15% 15% 32% 28% 22% 24% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Leefbaarheid woonbuurt 15

21 3 HOOFDSTUK Overlast in de buurt Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Overlast in de buurt 16

22 3. Overlast in de buurt 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk staat de door de inwoners van Hardenberg ervaren overlast in hun buurt centraal. De diverse verschijningsvormen van overlast zijn geclusterd tot drie scores: fysieke verloedering (paragraaf 3.2), sociale overlast (par. 3.3) en verkeersoverlast (par. 3.4). Elk van deze scores is berekend op basis van het percentage inwoners dat veel overlast ervaart van één of meerdere verschijningsvormen van overlast. Hinder van horecagelegenheden (par. 3.5) is niet geclusterd. Op basis van 13 verschijningsvormen is een score voor de totale overlast in de buurt bepaald (par 3.6). Inwoners hebben prioriteiten kunnen aangeven voor de aanpak van buurtproblemen (par 3.7) en het hoofdstuk sluit af met een paragraaf over respectloos gedrag (par 3.8). 3.2 Fysieke verloedering Eén van de problemen waar een woonbuurt mee te maken kan hebben, is fysieke verloedering in de buurt. In de Veiligheidsmonitor zijn daarover vier mogelijke buurtproblemen voorgelegd aan de respondenten. Deze vier hebben betrekking op: 1. bekladde muren of gebouwen; 2. rommel op straat; 3. hondenpoep op de stoep, straat of in de perken; 4. straatmeubilair, zoals vuilnisbakken, bankjes of bushokjes, dat vernield is. De omvang van problemen met betrekking tot fysieke verloedering in de buurt wordt bepaald aan de hand van het percentage inwoners dat veel overlast ervaart van één of meerdere van de vier vormen van fysieke verloedering. Figuur 3.1 toont een overzicht van deze indicator in Hardenberg en de vergelijkingsgebieden. Fysieke verloedering komt in Hardenberg minder voor dan gemiddeld in Oost-Nederland en Nederland. Inwoners ervaren daarnaast ook minder overlast dan in Nederland. Alle vormen van fysieke verloedering komen in Hardenberg minder voor dan in de vergelijkingsgebieden. Figuur 3.1 Fysieke verloedering 20% 75% Politie Oost-Nederland 2015 Nederland % 23% 79% 82% komt wel eens voor ervaart veel overlast 0% 20% 40% 60% 80% 100% In figuur 3.2 staat de fysieke verloedering op wijkniveau. In deze figuur is ook weergegeven welk gedeelte van de inwoners zegt dat fysieke verloedering wel eens voor komt in de wijk. In het onderzoeksgebied komt fysieke verloedering minder voor dan in de rest van Hardenberg. Inwoners ervaren hier ook minder overlast. In Hardenberg-Zuid en Hardenberg-Noord ervaren inwoners ook relatief weinig overlast, in de kern van Hardenberg juist relatief veel. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Overlast in de buurt 17

23 Figuur 3.2 Fysieke verloedering wijkniveau Hardenberg-West 23% 78% Hardenberg-Noord 15% 71% Hardenberg-Zuid 12% 74% komt wel eens voor Hardenberg-Kern 24% 20% 77% 75% ervaart veel overlast Onderzoeksgebied AZC 12% 67% 0% 20% 40% 60% 80% 100% In tabel 3.1 is met kleuren weergegeven wanneer een bepaalde vorm van overlast in een wijk relatief veel voorkomt (rood) of juist weinig (groen) en of inwoners er relatief veel of weinig overlast van ervaren. Het grote verschil tussen het onderzoeksgebied en de kern van Hardenberg is de hoeveelheid en overlast van hondenpoep. In Hardenberg-West komt vernieling van straatmeubilair relatief vaak voor. Tabel 3.1 Fysieke verloedering wijkniveau (overlast komt voor) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Bekladde muren of gebouwen 17% 13% 10% 14% 14% 11% Hondenpoep 63% 56% 55% 65% 61% 49% Rommel op straat 44% 49% 50% 44% 46% 48% Vernieling straatmeubilair 25% 19% 22% 17% 21% 15% 3.3 Sociale overlast In de Veiligheidsmonitor is gevraagd naar vijf vormen van sociale overlast die in de buurt voor zouden kunnen komen. Deze zijn: 1. dronken mensen op straat; 2. rondhangende jongeren; 3. drugsgebruik of drugshandel, bijvoorbeeld op straat of in coffeeshops; 4. mensen die op straat worden lastiggevallen; 5. overlast door buurtbewoners. Op basis van de bovenstaande vormen is een percentage voor de totale sociale overlast bepaald. Figuur 3.3 toont een overzicht van dit percentage voor sociale overlast in Hardenberg en de vergelijkingsgebieden. Alle vormen van sociale overlast komen minder vaak voor in Hardenberg dan in de vergelijkingsgebieden en inwoners ervaren ook minder overlast. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Overlast in de buurt 18

24 Figuur 3.3 Sociale overlast 5% 34% Politie Oost-Nederland 2015 Nederland % 12% 50% 56% komt wel eens voor ervaart veel overlast 0% 20% 40% 60% 80% 100% Figuur 3.4 toont de ervaren sociale overlast op wijkniveau en of eerder genoemde vormen van sociale overlast wel eens voor komen in de wijk. In Hardenberg-Noord ervaren inwoners minder sociale overlast dan gemiddeld. Verder zijn de verschillen tussen wijken gering. Figuur 3.4 Sociale overlast wijkniveau Hardenberg-West 6% 38% Hardenberg-Noord 2% 28% Hardenberg-Zuid 5% 33% komt wel eens voor Hardenberg-Kern 6% 5% 35% 34% ervaart veel overlast Onderzoeksgebied AZC 8% 38% Tabel 3.2 Sociale overlast wijkniveau (overlast komt voor) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE 0% 10% 20% 30% 40% 50% In tabel 3.2 is met kleuren aangegeven welke vormen van sociale overlast relatief veel of weinig voor komen en waar inwoners veel of weinig overlast van ervaren. De lage sociale overlast in Hardenberg- Noord uit zich vooral in minder overlast van rondhangende jongeren. ONDERZOEKS- GEBIED AZC Dronken mensen op straat 21% 18% 18% 19% 19% 26% Drugsgebruik of handel 21% 13% 11% 11% 14% 17% Lastig vallen mensen op straat 13% 9% 8% 7% 9% 12% Rondhangende jongeren 24% 14% 20% 23% 21% 25% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Overlast in de buurt 19

25 3.4 Verkeersoverlast Een ander probleem van een woonbuurt betreft de mate van verkeersoverlast in de buurt. In de Veiligheidsmonitor zijn daarover drie buurtproblemen voorgelegd aan de respondenten. Deze drie buurtproblemen hebben betrekking op: 1. te hard rijden; 2. parkeerproblemen, bijvoorbeeld fout geparkeerde voertuigen of drukte; 3. agressief gedrag in het verkeer. Van de hierboven genoemde vormen van verkeersoverlast is het percentage berekend van inwoners die veel overlast ervaren van één of meerdere verschijningsvormen van verkeersoverlast. Figuur 3.5 toont een overzicht van deze indicator in Hardenberg. Inwoners van Hardenberg ervaren minder verkeersoverlast dan het landelijk gemiddelde. Het verschil zit vooral in agressief verkeersgedrag en parkeerproblemen waar inwoners van Hardenberg minder overlast van ervaren. Figuur 3.5 Verkeersoverlast 25% 79% Politie Oost-Nederland 2015 Nederland % 30% 80% 81% komt wel eens voor ervaart veel overlast 0% 20% 40% 60% 80% 100% In figuur 3.6 staat de verkeersoverlast op wijkniveau. De ervaren verkeersoverlast is in alle wijken van Hardenberg ongeveer gelijk. Er zijn geen significante verschillen. Figuur 3.6 Verkeersoverlast wijkniveau Hardenberg-West 28% 80% Hardenberg-Noord 21% 77% Hardenberg-Zuid 26% 84% komt wel eens voor Hardenberg-Kern 25% 25% 77% 79% ervaart veel overlast Onderzoeksgebied AZC 23% 80% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Verschillen zijn er wel in specifieke vormen van verkeersoverlast per wijk (tabel 3.3). In Hardenberg-Zuid komt te hard rijden relatief vaak voor en in de kern van Hardenberg juist relatief weinig. Inwoners van Hardenberg-Noord geven aan dat parkeerproblemen in hun buurt relatief weinig voor komen. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Overlast in de buurt 20

26 Tabel 3.3 Verkeersoverlast wijkniveau (overlast komt voor) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Te hard rijden 74% 73% 79% 68% 72% 71% Agressief gedrag 22% 16% 20% 17% 19% 20% Parkeerproblemen 39% 24% 33% 41% 35% 42% 3.5 Hinder van horecagelegenheden De laatste vorm van overlast in de buurt waar naar gevraagd is betreft hinder van horecagelegenheden zoals cafés, restaurants of snackbars (figuur 3.7). In Hardenberg komt deze vorm van overlast minder vaak voor dan gemiddeld in Nederland. Figuur 3.7 Hinder van horecagelegenheden 0,7% 11% Politie Oost-Nederland 2015 Nederland % 1,3% 14% 1,5% komt wel eens voor ervaart veel overlast 0% 10% 20% 30% 40% 50% Ten opzichte van de andere wijken ervaren meer inwoners van Hardenberg-West veel hinder van horecagelegenheden (figuur 3.8). Verder zijn de verschillen tussen de wijken gering. Figuur 3.8 Hinder van horecagelegenheden wijkniveau Hardenberg-West Hardenberg-Noord Hardenberg-Zuid Hardenberg-Kern 13% 1,8% 12% 0,5% 9% 0,6% 11% 0,0% 11% 0,7% komt wel eens voor ervaart veel overlast Onderzoeksgebied AZC 0,2% 15% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Overlast in de buurt 21

27 3.6 Totale overlast Op basis van de hierboven beschreven vormen van overlast en overlast van horecagelegenheden is een indicator voor totale overlast in de buurt voor Hardenberg en de referentiegebieden berekend. Deze is weergegeven in figuur 3.9. De meeste inwoners hebben wel eens te maken met overlast, maar in totaal komt overlast in Hardenberg minder voor dan gemiddeld in Nederland. Inwoners ervaren ook minder overlast dan in de vergelijkingsgebieden. Figuur 3.9 Totale overlast 36% 91% Politie Oost-Nederland 2015 Nederland % 44% 93% 94% komt wel eens voor ervaart veel overlast 0% 20% 40% 60% 80% 100% De totale overlast in de buurt op wijkniveau is weergegeven in figuur Inwoners van Hardenberg- Noord ervaren relatief weinig overlast in een of andere vorm, inwoners van Hardenberg-Kern relatief veel. Figuur 3.10 Totale overlast wijkniveau Hardenberg-West 40% 91% Hardenberg-Noord 28% 90% Hardenberg-Zuid 33% 94% komt wel eens voor Hardenberg-Kern 40% 36% 92% 91% ervaart veel overlast Onderzoeksgebied AZC 32% 90% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 3.7 Aanpak van buurtproblemen Er is in de Veiligheidsmonitor ook aandacht voor de aanpak van buurtproblemen. De inwoners van Hardenberg is gevraagd welk buurtprobleem zij als eerste aangepakt zouden willen zien. Hieruit komt een top 3 van buurtproblemen (tabel 3.4). Het algemene beeld is dat te hard rijden, hondenpoep en parkeerproblemen voor bewoners de belangrijkste buurtproblemen zijn die aandacht behoeven. Deze vormen ook landelijk de top 3. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Overlast in de buurt 22

28 In Hardenberg-Noord wordt de aanpak van rommel op straat van groter belang gevonden dan de aanpak van parkeerproblemen en in de kern van Hardenberg leggen bewoners meer prioriteit bij de aanpak van hondenpoep dan van te hard rijden. Deze aandachtspunten sluiten precies aan bij de eerder getoonde specifieke vormen van overlast die relatief veel of weinig voorkomen in een buurt (tabellen 3.1 tot 3.3). Tabel 3.4 Belangrijkste buurtproblemen BELANGRIJKSTE PROBLEEM EERSTE TWEEDE DERDE Hardenberg-West Te hard rijden (24%) Hondenpoep (19%) Parkeerproblemen (9%) Hardenberg-Noord Te hard rijden (29%) Hondenpoep (16%) Rommel op straat (9%) Hardenberg-Zuid Te hard rijden (34%) Hondenpoep (15%) Parkeerproblemen (7%) Hardenberg-Kern Hondenpoep (24%) Te hard rijden (23%) Parkeerproblemen (13%) Onderzoeksgebied AZC Te hard rijden (27%) Hondenpoep (13%) Parkeerproblemen (11%) GEMEENTE TE HARD RIJDEN (26%) HONDENPOEP (19%) PARKEERPROBLEMEN (8%) 3.8 Respectloos gedrag Met respectloos gedrag wordt gedrag bedoeld waarbij de grenzen van fatsoen worden overschreden. Figuur 3.11 geeft weer hoe vaak burgers in de gemeente Hardenberg persoonlijk door personen of instanties respectloos worden behandeld. Respectloos gedrag komt in Hardenberg minder vaak voor dan gemiddeld in Oost-Nederland en Nederland. In het onderzoeksgebied komen verschillende vormen van respectloos gedrag relatief vaak voor in vergelijking met het gemiddelde van Hardenberg. Het gaat dan specifiek om respectloos gedrag door onbekenden op straat, personeel van winkels of bedrijven en onbekenden in het openbaar vervoer (figuur 3.11). In de andere gebieden wijkt het bevolkingsdeel dat respectloos gedrag ervaart nauwelijks af van het gemeentelijke beeld. Om die reden worden deze niet getoond in onderstaande figuur. Figuur 3.11 Percentage inwoners dat wel eens respectloos wordt behandeld door... Onbekenden op straat 11% 16% Personeel van overheidsinstanties Personeel van winkels of bedrijven 7% 9% 6% 11% Onbekenden in het openbaar vervoer 5% 9% Onderzoeksgebied AZC Bekenden zoals partner, familie of vrienden 4% 2% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Overlast in de buurt 23

29 4 HOOFDSTUK Veiligheidsbeleving Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Veiligheidsbeleving 24

30 4. Veiligheidsbeleving 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de veiligheidsbeleving van inwoners van Hardenberg beschreven. Paragraaf 4.2 zoomt in op de veiligheidsbeleving in de eigen woonbuurt, in paragraaf 4.3 komt de veiligheidsbeleving in de woonplaats aan de orde en paragraaf 4.4 behandelt de veiligheidsbeleving in het algemeen. Afgesloten wordt met een paragraaf over de verwachte kans op slachtofferschap (par. 4.5). 4.2 Veiligheidsbeleving in de buurt Gevoelens van onveiligheid In Hardenberg voelt 12 procent van de inwoners zich wel eens onveilig in de eigen woonbuurt, minder dan 1 procent voelt zich vaak onveilig (figuur 4.1). Ten opzichte van de vergelijkingsgebieden zijn de onveiligheidsgevoelens in Hardenberg relatief beperkt. Figuur 4.1 Gevoel van onveiligheid in eigen woonbuurt ('wel eens onveilig') 0,6% 12% Politie Oost-Nederland 2015 Nederland ,4% 1,7% 15% 18% wel eens onveilig vaak onveilig 0% 5% 10% 15% 20% 25% In figuur 4.2 worden de onveiligheidsgevoelens in de eigen woonbuurt weergegeven op wijkniveau, alsmede de frequentie ervan. In de wijken van Hardenberg is het gevoel van onveiligheid gemiddeld genomen ongeveer even groot. In het onderzoeksgebied lijkt het gevoel van onveiligheid in de buurt relatief laag te zijn, maar het verschil met de andere wijken is niet significant. Figuur 4.2 Gevoel van onveiligheid in eigen woonbuurt op wijkniveau Hardenberg-West 0,9% 13% Hardenberg-Noord 0,9% 14% Hardenberg-Zuid 1,0% 13% wel eens onveilig Hardenberg-Kern 0,0% 0,6% 9% 12% vaak onveilig Onderzoeksgebied AZC 0,0% 8% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Veiligheidsbeleving 25

31 Vermijdingsgedrag In deze paragraaf wordt ingegaan op vermijdingsgedrag. Dit wordt uitgedrukt in een schaalscore op basis van hoe vaak de volgende situaties bij inwoners persoonlijk voor komen: 1. doet s avonds niet open omdat u het niet veilig vindt; 2. loopt of rijdt om in eigen buurt om onveilige plekken te vermijden; 3. voelt zich onveilig s avonds in de buurt op straat; 4. voelt zich onveilig s avonds alleen thuis; 5. is bang zelf slachtoffer te worden van criminaliteit. In figuur 4.3 staat hoeveel inwoners persoonlijk te maken hebben gehad met een of meerdere situaties die horen bij vermijdingsgedrag. In het hele land komt dit niet vaak voor, maar in Hardenberg nog minder vaak dan gemiddeld. Figuur 4.3 Vermijdingsgedrag (schaalscore) 0,8 Politie Oost-Nederland ,0 Nederland , Figuur 4.4 toont vermijdingsgedrag op wijkniveau. In Hardenberg-West krijgen inwoners relatief vaak te maken met situaties die vermijdingsgedrag oproepen, in de kern van Hardenberg relatief weinig. Figuur 4.4 Vermijdingsgedrag wijkniveau (schaalscore) Hardenberg-West 1,0 Hardenberg-Noord 0,8 Hardenberg-Zuid 0,7 Hardenberg-Kern 0,6 0,8 Onderzoeksgebied AZC 0, In Tabel 4.1 is met kleuren aangegeven welke situaties specifiek meer of minder voor komen in de wijken. In Hardenberg-Kern voelt vrijwel niemand zich 's avonds onveilig op straat, in Hardenberg-Noord juist relatief veel in vergelijking met de andere wijken. In Hardenberg-Zuid zijn er relatief weinig inwoners bang om 's avonds de deur open te doen. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Veiligheidsbeleving 26

32 Tabel 4.1 Vermijdingsgedrag wijkniveau (situaties) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Niet open doen 5% 5% 1% 4% 4% 3% Omlopen/omrijden 2% 2% 0% 1% 1% 1% Onveilig op straat 2% 3% 1% 0% 1% 1% Onveilig alleen thuis 3% 2% 0% 1% 2% 1% Bang zelf slachtoffer 1% 1% 2% 0% 1% 2% Criminaliteit in de buurt Figuur 4.5 toont het percentage inwoners dat het idee heeft dat er veel criminaliteit plaatsvindt in de buurt. Volgens relatief weinig inwoners van Hardenberg is dit het geval. Figuur 4.5 Criminaliteit in de buurt (percentage veel ) 4% Politie Oost-Nederland % Nederland % 0% 5% 10% 15% 20% 25% In figuur 4.6 staat de perceptie van criminaliteit op wijkniveau. Inwoners van Hardenberg-West hebben relatief vaak het idee dat er veel criminaliteit in de buurt plaatsvindt. Inwoners van Hardenberg-kern juist relatief weinig. Figuur 4.6 Criminaliteit in de buurt op wijkniveau (percentage veel ) Hardenberg-West 7% Hardenberg-Noord 3% Hardenberg-Zuid 5% Hardenberg-Kern Onderzoeksgebied AZC 2% 3% 4% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Veiligheidsbeleving 27

33 Vervolgens is gevraagd of inwoners denken dat de criminaliteit in hun buurt in de afgelopen 12 maanden is toegenomen, afgenomen of gelijk is gebleven (figuur 4.7). In Hardenberg-Zuid lijkt er sprake te zijn van een negatieve ontwikkeling. Er zijn hier relatief veel inwoners die het idee hebben dat de criminaliteit in de buurt is toegenomen. In Hardenberg-Kern zijn inwoners juist relatief positief over de ontwikkeling van criminaliteit in de buurt. Figuur 4.7 Ontwikkeling criminaliteit in de afgelopen 12 maanden Afgenomen Toegenomen Hardenberg-West Hardenberg-Noord -3% -4% 14% 15% Hardenberg-Zuid -3% 21% Hardenberg-Kern -4% 6% -4% 13% Onderzoeksgebied AZC -3% 9% -20% 0% 20% 40% Rapportcijfer veiligheid in de woonbuurt De inwoners is gevraagd om een algemeen rapportcijfer te geven voor de veiligheid in de eigen buurt (figuur 4.8). Gemiddeld beoordelen inwoners de veiligheid met een 7,4. Dit verschilt niet of nauwelijks van het gemiddelde van de politie eenheid Oost-Nederland en het landelijk gemiddelde. Figuur 4.8 Oordeel veiligheid woonomgeving (rapportcijfer) 7,4 Politie Oost-Nederland ,4 Nederland , Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Veiligheidsbeleving 28

34 In de wijken van Hardenberg is het oordeel over de veiligheid ook ongeveer gelijk (figuur 4.9). Toch blijkt uit de analyse van de verschillen dat inwoners van Hardenberg-West gemiddeld een significant lager cijfer geven voor de veiligheid dan in de andere wijken. Figuur 4.9 Oordeel veiligheid woonomgeving wijkniveau (rapportcijfer) Hardenberg-West Hardenberg-Noord Hardenberg-Zuid Hardenberg-Kern Onderzoeksgebied AZC 7,3 7,4 7,5 7,5 7,4 7, Veiligheidsbeleving in woonplaats In deze paragraaf wordt ingegaan op onveilige plekken in de eigen woonplaats. Tabel 4.2 geeft per plek het percentage inwoners in Hardenberg dat zich hier wel eens onveilig voelt. Hierbij is er in de berekening van het percentage geen rekening mee gehouden of een bepaalde plek of voorziening aanwezig is in de woonplaats en of iemand deze plek ook wel eens bezoekt. In vergelijking met het gemiddelde van de gemeente Hardenberg voelen inwoners van het onderzoeksgebied zich relatief vaak onveilig op plekken waar groepen jongeren rondhangen, in het centrum, in het winkelcentrum en bij het treinstation. In Hardenberg-Zuid voelen inwoners zich op veel plekken relatief veilig en in Hardenberg-West is het beeld wisselend. Inwoners van deze wijk voelen zich minder veilig bij rondhangende jongeren en in het centrum, maar juist veiliger in het openbaar vervoer en bij het treinstation. Tabel 4.2 Onveilige plekken (vaak/soms onveilig) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Rondom uitgaansgelegenheden 20% 10% 8% 14% 14% 15% Op plekken waar groepen jongeren rondhangen 32% 18% 15% 34% 27% 40% In het centrum van mijn woonplaats 12% 3% 2% 10% 8% 18% Winkelcentrum/winkelgebied in eigen buurt 8% 4% 2% 9% 6% 13% In het openbaar vervoer 4% 8% 6% 9% 7% 6% Bij het treinstation 0% 5% 2% 11% 5% 11% In het eigen huis 7% 7% 7% 5% 6% 6% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Veiligheidsbeleving 29

35 4.4 Veiligheidsbeleving in het algemeen Naast de veiligheidsbeleving in de eigen buurt is gevraagd of men zich wel eens onveilig voelt in het algemeen. In figuur 4.11 worden deze onveiligheidsgevoelens weergegeven. Ten opzichte van de vergelijkingsgebieden voelen inwoners van Hardenberg zich in het algemeen relatief veilig. Er zijn hierbij geen verschillen tussen de wijken van Hardenberg. Figuur 4.10 Gevoel van onveiligheid in het algemeen ('wel eens onveilig') 0,6% 24% Politie Oost-Nederland 2015 Nederland ,4% 1,7% 33% 36% wel eens onveilig vaak onveilig 0% 10% 20% 30% 40% 50% 4.5 Verwachte kans op slachtofferschap In deze paragraaf gaan we in op vraag hoe groot inwoners denken dat de kans is om in de komende 12 maanden slachtoffer te worden van een delict of voorval (tabel 4.3). In het onderzoeksgebied wordt de kans op slachtofferschap van zakkenrollerij of een beroving op straat met geweld relatief groot geacht in vergelijking met de rest van de gemeente. De kans op woninginbraak wordt in Hardenberg-Kern relatief klein geacht en in Hardenberg-West relatief groot. Tabel 4.3 Kans slachtofferschap... is (heel) groot WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Woninginbraak 14% 11% 13% 5% 10% 8% Mishandeling 2% 1% 0% 1% 1% 1% Zakkenrollerij 2% 1% 2% 1% 1% 5% Beroving met geweld 0% 1% 0% 1% 1% 5% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Veiligheidsbeleving 30

36 5 HOOFDSTUK Slachtofferschap Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Slachtofferschap 31

37 5. Slachtofferschap 5.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat over slachtofferschap van veel voorkomende delicten en voorvallen. Dat is afgemeten aan het percentage inwoners van Hardenberg dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van een delict. Achtereenvolgens komen aan de orde slachtofferschap van geweldsdelicten (paragraaf 5.2), vermogensdelicten (par. 5.3), vernielingen (par. 5.4) slachtofferschap totaal (par. 5.5) en cybercrime (par. 5.6). Vanwege de lage percentages worden de resultaten in dit hoofdstuk weergegeven met 1 decimaal (oftewel 1 cijfer achter de komma). 5.2 Slachtofferschap geweldsdelicten Voor het slachtofferschap van geweldsdelicten is berekend hoeveel inwoners één keer of vaker slachtoffer zijn geweest van mishandeling, bedreiging of geweld met seksuele bedoelingen. Figuur 5.1 geeft het percentage inwoners van Hardenberg dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van een geweldsdelict. Zowel in Hardenberg als in de vergelijkingsgebieden gaat het om een zeer klein deel van de bevolking. Figuur 5.1 Slachtofferschap geweldsdelicten in de afgelopen twaalf maanden 1,7% Politie Oost-Nederland ,1% Nederland ,2% 0% 2% 4% 6% 8% 10% In figuur 5.2 staat het percentage slachtoffers van geweldsdelicten op wijkniveau. Relatief veel inwoners van het onderzoeksgebied werden in vergelijking met de rest van de gemeente het slachtoffer van geweldsdelict(en). Tussen de andere wijken zijn de verschillen beperkt. Figuur 5.2 Slachtofferschap geweldsdelicten wijkniveau Hardenberg-West 2,3% Hardenberg-Noord 0,8% Hardenberg-Zuid 1,1% Hardenberg-Kern 2,1% 1,7% Onderzoeksgebied AZC 4,1% 0% 2% 4% 6% 8% 10% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Slachtofferschap 32

38 In tabel 5.1 staat met kleuren aangegeven welke vormen van slachtofferschap relatief veel of weinig voor komen in de wijken van Hardenberg. In de kern van Hardenberg en ook in het onderzoeksgebied komt bedreiging relatief vaak voor. Tabel 5.1 Slachtofferschap geweldsdelicten wijkniveau (vormen van slachtofferschap) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Geweld met seksuele bedoelingen 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Mishandeling 1,7% 0,8% 1,1% 0,3% 0,9% 1,4% Bedreiging 0,6% 0,0% 0,0% 1,7% 0,8% 2,8% 5.3 Slachtofferschap vermogensdelicten Voor het slachtofferschap van vermogensdelicten is berekend hoeveel inwoners één keer of vaker slachtoffer zijn geweest van poging tot woninginbraak, fietsendiefstal, diefstal uit/vanaf auto s, autodiefstal, diefstal ander motorvoertuig, (poging tot) zakkenrollerij/beroving of overige diefstal. Figuur 5.3 geeft het percentage inwoners van Hardenberg dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van een vermogensdelict. Minder inwoners van Hardenberg zijn het slachtoffer geweest van vermogensdelicten dan gemiddeld in de vergelijkingsgebieden. Figuur 5.3 Slachtofferschap vermogensdelicten in de afgelopen twaalf maanden 6,7% Politie Oost-Nederland ,4% Nederland ,2% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Figuur 5.4 toont het percentage slachtoffers van vermogensdelicten op wijkniveau. In geen van de gebieden wijkt het slachtofferschap significant af van het gemeentelijk gemiddelde. Figuur 5.4 Slachtofferschap vermogensdelicten wijkniveau Hardenberg-West 6,3% Hardenberg-Noord Hardenberg-Zuid 7,3% 8,6% Hardenberg-Kern Onderzoeksgebied AZC 5,4% 5,1% 6,7% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Slachtofferschap 33

39 In tabel 5.2 staan de verschillende vormen van vermogensdelicten. Ook hier wijkt het slachtofferschap in de gebieden niet significant af van het gemeentelijk gemiddelde. Tabel 5.2 Slachtofferschap vermogensdelicten wijkniveau (vormen van slachtofferschap) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Inbraak 0,6% 1,8% 2,1% 0,5% 1,1% 0,0% Fietsdiefstal 0,6% 2,7% 3,1% 1,7% 1,8% 3,9% Diefstal uit/vanaf auto 1,2% 0,5% 0,6% 0,2% 0,6% 1,0% Autodiefstal 0,0% 0,0% 0,4% 0,0% 0,1% 0,0% Ander motorvoertuig 1,0% 0,0% 0,0% 0,3% 0,4% 0,5% Zakkenrollerij/beroving 0,6% 1,4% 0,4% 1,4% 1,0% 0,0% Overige diefstal 2,9% 3,1% 1,8% 2,5% 2,6% 1,6% 5.4 Slachtofferschap vernielingen Voor het slachtofferschap van vernielingen is berekend hoeveel inwoners één keer of vaker slachtoffer zijn geweest van vernielingen aan voertuigen, zoals auto en fiets, en overige vernielingen (figuur 5.5). In Hardenberg werden inwoners minder vaak slachtoffer van vernielingen dan elders in Nederland. Figuur 5.5 Slachtofferschap vernielingen in de afgelopen twaalf maanden 4,6% Politie Oost-Nederland ,5% Nederland ,2% 0% 2% 4% 6% 8% 10% Figuur 5.6 geeft het percentage inwoners dat slachtoffer is geworden van vernielingen op wijkniveau. Het lijkt erop dat in Hardenberg-Zuid er meer vernielingen zijn dan in de rest van de gemeente, maar het verschil is niet significant. Figuur 5.6 Slachtofferschap vernielingen wijkniveau Hardenberg-West 3,7% Hardenberg-Noord 3,7% Hardenberg-Zuid 6,6% Hardenberg-Kern 5,2% 4,6% Onderzoeksgebied AZC 3,7% 0% 2% 4% 6% 8% 10% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Slachtofferschap 34

40 Er zijn ook geen grote verschillen tussen de wijken in hoe vaak inwoners slachtoffer worden van voertuigvernielingen of overige vernielingen in de tuin, rond de woning of iets anders (tabel 5.3). Tabel 5.3 Slachtofferschap vernielingen wijkniveau (vormen van slachtofferschap) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Voertuigvernielingen 1,7% 1,6% 2,6% 1,8% 1,9% 2,4% Overige vernielingen 1,9% 2,1% 3,9% 3,3% 2,8% 1,3% 5.5 Slachtofferschap totaal Voor het totale slachtofferschap is berekend hoeveel inwoners slachtoffer zijn geweest van bovengenoemde delicten. Figuur 5.7 geeft het percentage inwoners van Hardenberg dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van een geweldsdelict, vermogensdelict en/of vernielingen. Alles bij elkaar genomen werden minder inwoners van Hardenberg slachtoffer van een delict of voorval dan gemiddeld in de politie eenheid Oost-Nederland of landelijk. Figuur 5.7 Slachtofferschap totaal in de afgelopen twaalf maanden 12,2% Politie Oost-Nederland ,7% Nederland ,6% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Figuur 5.8 toont het totale slachtofferschap op wijkniveau. De verschillen in slachtofferschap tussen de wijken zijn beperkt. Slachtofferschap van delicten is dus niet geconcentreerd in bepaalde delen van de gemeente. Figuur 5.8 Slachtofferschap totaal wijkniveau Hardenberg-West 11,2% Hardenberg-Noord 13,1% Hardenberg-Zuid 13,2% Hardenberg-Kern 12,0% 12,2% Onderzoeksgebied AZC 11,5% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Slachtofferschap 35

41 5.6 Slachtofferschap cybercrime Sinds 2012 zitten er ook vragen over cybercrime in de Veiligheidsmonitor. Slachtofferschap van cybercrime wordt momenteel niet meegerekend in het totale slachtofferschap. Onder cybercrime vallen identiteitsfraude, koop- of verkoopfraude, hacken en pesten. Figuur 5.5 toont het slachtofferschap van deze vormen van cybercrime in Hardenberg en de referentiegebieden. Deze vorm van slachtofferschap komt niet veel minder vaak voor in Hardenberg dan gemiddeld in de vergelijkingsgebieden. Dit bevestigt de aanname dat deze vorm van criminaliteit nauwelijks locatie gebonden is. Figuur 5.9 Slachtofferschap cybercrime in de afgelopen twaalf maanden 9,3% Politie Oost-Nederland ,7% Nederland ,1% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Het slachtofferschap op wijkniveau staat weergegeven in figuur In Hardenberg-Noord en het onderzoeksgebied lijkt slachtofferschap van cybercrime wat minder vaak voor te komen, maar de verschillen met de rest van de gemeente zijn niet significant. Figuur 5.10 Slachtofferschap cybercrime wijkniveau Hardenberg-West 9,7% Hardenberg-Noord 6,6% Hardenberg-Zuid Hardenberg-Kern 11,0% 9,8% 9,3% Onderzoeksgebied AZC 7,0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Slachtofferschap 36

42 6 HOOFDSTUK Preventie Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Preventie 37

43 6. Preventie 6.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de maatregelen die burgers treffen ter preventie van criminaliteit, voornamelijk in de woonomgeving. Burgers hebben immers ook een eigen verantwoordelijkheid om te voorkomen dat zij slachtoffer worden van criminaliteit. Als het gaat om specifieke maatregelen is criminaliteitspreventie onder te verdelen in sociopreventie (gedragsmatige maatregelen, par. 6.2) en technopreventie (technische maatregelen, par. 6.3). 6.2 Sociopreventieve maatregelen Aan de inwoners is een lijst met vier voorzorgsmaatregelen voorgelegd die betrekking hebben op sociopreventie. Hierbij is gevraagd of zij wilden aangeven welke maatregelen zij hebben genomen: 1. ik neem waardevolle spullen mee uit de auto 2. ik laat s avonds wanneer er niemand thuis is, het licht branden 3. ik zet, indien mogelijk, mijn fiets in een bewaakte fietsenstalling 4. ik laat als ik ergens naartoe ga waardevolle spullen thuis om diefstal of beroving op straat te voorkomen. Het gemiddelde gebruik van sociopreventieve maatregelen verschilt niet tussen de gemeente Hardenberg en de vergelijkingsgebieden. Het gebruik van specifieke maatregelen kent ook weinig variatie tussen de wijken (tabel 6.1). Alleen de gewoonte om 's avonds licht te laten branden verschilt. In Hardenberg-West is dit relatief gebruikelijk, in de kern van Hardenberg en het onderzoeksgebied is dit minder gebruikelijk. Tabel 6.1 Sociopreventieve maatregelen wijkniveau (vormen van gedrag) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Spullen uit auto halen 68% 63% 62% 68% 66% 66% Licht laten branden 64% 56% 62% 54% 58% 50% Fiets in stalling 28% 25% 21% 30% 27% 29% Spullen thuis laten 31% 29% 35% 28% 30% 24% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Preventie 38

44 6.3 Technopreventieve maatregelen Vervolgens is aan de inwoners een lijst met vier maatregelen voorgelegd die betrekking hebben op technopreventie. Hierbij is gevraagd of zij wilden aangeven welke voorzieningen bij hen thuis aanwezig zijn. Het gaat om de volgende vier voorzieningen: 1. buitenverlichting 2. extra veiligheidssloten of grendels op buitendeuren 3. alarminstallatie in huis 4. (rol)luiken voor ramen of deuren. Het gemiddelde gebruik van technopreventieve maatregelen is in Hardenberg gelijk aan de vergelijkingsgebieden. Er zijn ook geen accenten in het gebruik van technopreventieve maatregelen per wijk (tabel 6.2). In alle gebieden is het gebruik van deze voorzieningen ongeveer gelijk. Tabel 6.2 Technopreventieve maatregelen wijkniveau (gebruik voorzieningen) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Buitenverlichting 88% 94% 94% 90% 91% 87% Extra hang- en sluitwerk 67% 60% 68% 66% 65% 63% Alarminstallatie 12% 13% 12% 10% 12% 9% (Rol)luiken 14% 15% 15% 16% 15% 12% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Preventie 39

45 7 HOOFDSTUK Burgers en politie Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Burgers en politie 40

46 7. Burgers en politie 7.1 Inleiding In dit hoofdstuk staat de tevredenheid over het functioneren van de politie centraal. Allereerst wordt de tevredenheid over contacten tussen burgers en de politie beschreven (paragraaf 7.2). Daarna beschrijft dit hoofdstuk het functioneren van de politie in de buurt (par. 7.3) en het functioneren van de politie in het algemeen (par. 7.4). 7.2 Contacten burgers met politie Deze paragraaf beschrijft de contacten van de inwoners van Hardenberg met de politie. Achtereenvolgens gaan we in op het percentage dat contact heeft gehad, de reden(en) hiervoor en de tevredenheid over dit contact. Figuur 7.1 laat zien dat inwoners van Hardenberg minder vaak contact hebben gehad met de politie dan gemiddeld in Oost-Nederland en Nederland. Figuur 7.1 Contact met politie in de gemeente in de afgelopen 12 maanden 19% Politie Oost-Nederland % Nederland % 0% 10% 20% 30% 40% 50% Op wijkniveau is te zien dat inwoners van de verschillende wijken van Hardenberg gemiddeld even vaak contact hebben met de politie, uitgezonderd de wijk het onderzoeksgebied. Hier hebben inwoners relatief vaak contact gehad met de politie in de afgelopen twaalf maanden. Figuur 7.2 Contact met politie in de gemeente wijkniveau Hardenberg-West 18% Hardenberg-Noord 20% Hardenberg-Zuid 19% Hardenberg-Kern 19% 19% Onderzoeksgebied AZC 25% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Burgers en politie 41

47 Tabel 7.1 gaat verder in op het contact dat inwoners van de gemeente Hardenberg hebben gehad met de politie. Waarom hebben zij contact gehad, op wiens initiatief en op welke manier(en)? In de meeste gevallen ging het om een andere vorm van contact dan handhaving (bekeuring/waarschuwing) of aangifte/melding. Contact vindt meestal plaats op initiatief van de burger en gebeurt persoonlijk of anders telefonisch. Tabel 7.1 Reden contact, initiatief, wijze van contact (percentage van inwoners met contact). REDEN CONTACT % INITIATIEF CONTACT % WIJZE CONTACT % bekeuring/waarschuwing 14% politie 18% persoonlijk 68% aangifte/melding 33% burger 82% telefonisch 27% andere contacten* 53% geen reden bekend 6% via sociale media op internet, bijv. twitter anders via internet, bijv. via de website van de politie anders niet via internet, bijv. schriftelijk 0% 5% 1% anders onbekend 1% * opgeroepen als getuige in verband met een delict, vragen om hulp of advies, sociaal contact of praatje met agent Figuur 7.3 toont hoeveel burgers (zeer) tevreden waren over het laatste politiecontact. Dit betreft dus alleen burgers die in het afgelopen jaar contact hebben gehad met de politie. Het merendeel van de inwoners die contact hebben gehad met de politie, waren tevreden over het contact. Inwoners van Hardenberg waren ook meer tevreden dan gemiddeld in de vergelijkingsgebieden. Figuur 7.3 Hoe tevreden is men over het contact? (percentage (zeer) tevreden) 63% Politie Oost-Nederland % Nederland % 0% 20% 40% 60% 80% 100% In figuur 7.4 staat de tevredenheid over het laatste politiecontact op wijkniveau. In Hardenberg-Noord waren inwoners relatief tevreden over het contact dat zij hadden met de politie. Het is wel zo dat in de meeste gebieden er te weinig inwoners uit de steekproef contact hebben gehad met de politie om betrouwbare uitspraken te doen, deze cijfers zijn slechts indicatief. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Burgers en politie 42

48 Figuur 7.4 Hoe tevreden is men over het contact? (percentage (zeer) tevreden) Hardenberg-West 54% Hardenberg-Noord 79% Hardenberg-Zuid 57% Hardenberg-Kern 61% 63% Onderzoeksgebied AZC 70% * minder dan 50 waarnemingen, cijfer indicatief. 0% 20% 40% 60% 80% 100% Wanneer burgers over bepaalde punten van het laatste politiecontact niet tevreden waren konden zij hier redenen voor aangeven (tabel 7.2). Deze cijfers betreffen alleen de gemeente Hardenberg. De belangrijkste reden om ontevreden te zijn over het contact met de politie is als problemen niet opgelost worden. Voor deze tabel geldt ook dat alle cijfers alleen indicatief zijn, er zijn in de steekproef van Hardenberg te weinig inwoners die ontevreden zijn over de politie om hier betrouwbare uitspraken over te kunnen doen. Tabel 7.2 Redenen ontevredenheid contact politie (meerdere antwoorden mogelijk) REDENEN % Problemen niet opgelost 35% Te lang wachten of kwam niet 23% Politie gaf onvoldoende informatie 15% Politie was onverschillig 8% Andere reden 38% 7.3 Functioneren politie In deze paragraaf gaan we in op het functioneren van de politie volgens inwoners van Hardenberg. Allereerst is inwoners gevraagd een oordeel te geven over het functioneren van de politie in de buurt. Vervolgens is aan de inwoners een aantal stellingen voorgelegd op basis waarvan twee indicatoren voor het functioneren van de politie in de buurt zijn gemaakt: beschikbaarheid en functioneren. Tevredenheid functioneren in de buurt Aan de inwoners van Hardenberg is gevraagd een oordeel te geven over het functioneren van de politie in de woonbuurt. Figuur 7.5 geeft dit weer. Inwoners van Hardenberg-West zijn relatief ontevreden over het functioneren van de politie in de buurt. In Hardenberg-Zuid en -Kern zijn inwoners juist relatief tevreden. Ook in het onderzoeksgebied zijn inwoners meer tevreden over het functioneren van de politie in de buurt dan gemiddeld in de rest van Hardenberg. Overall zijn in Hardenberg meer tevreden (25 procent) dan ontevreden inwoners (6 procent) over het functioneren van de politie in de buurt. De verhoudingen zijn vergelijkbaar met het regionale en landelijke beeld. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Burgers en politie 43

49 Figuur 7.5 Tevredenheid over functioneren politie in de woonbuurt (zeer) ontevreden (zeer) tevreden Hardenberg-West -10% 18% Hardenberg-Noord -6% 24% Hardenberg-Zuid Hardenberg-Kern -4% -4% 30% 32% -6% 25% Onderzoeksgebied AZC -6% 38% -20% 0% 20% 40% Beschikbaarheid van de politie Op basis van de onderstaande vijf stellingen is een indicator samengesteld voor de beschikbaarheid van de politie in de buurt: 1. je ziet de politie in de buurt te weinig 2. de politie komt hier te weinig uit de auto 3. de politie is hier te weinig aanspreekbaar 4. de politie heeft hier te weinig tijd voor allerlei zaken 5. de politie komt niet snel als je ze roept. Gemiddeld is de beschikbaarheid van de politie in de buurt in Hardenberg gelijk aan de politie eenheid Oost-Nederland en het landelijk gemiddelde (figuur 7.6). Inwoners van Hardenberg zijn wel iets meer tevreden over de aanspreekbaarheid van de politie dan gemiddeld in de vergelijkingsgebieden. Figuur 7.6 Beschikbaarheid politie in de buurt (schaalscore) 4,5 Politie Oost-Nederland ,4 Nederland , Figuur 7.7 toont het oordeel van inwoners over de beschikbaarheid van de politie in de buurt op wijkniveau. Inwoners van Hardenberg-West zijn minder tevreden over de beschikbaarheid van de politie in de buurt dan gemiddeld. In Hardenberg-Noord zijn inwoners juist relatief tevreden over de beschikbaarheid. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Burgers en politie 44

50 Figuur 7.7 Beschikbaarheid politie in de buurt op wijkniveau (schaalscore) Hardenberg-West 4,0 Hardenberg-Noord 4,8 Hardenberg-Zuid 4,5 Hardenberg-Kern 4,5 4,5 Onderzoeksgebied AZC 4, Tabel 7.3 Beschikbaarheid politie in de buurt op wijkniveau (stellingen) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE In tabel 7.3 is met kleuren aangegeven wanneer inwoners relatief tevreden (groen) of ontevreden (rood) zijn over een bepaald aspect van de beschikbaarheid van de politie. Zo vinden inwoners van Hardenberg- Kern dat de politie erg goed aanspreekbaar is. Inwoners van het onderzoeksgebied zijn over verschillende aspecten relatief tevreden ten opzichte van de andere wijken. ONDERZOEKS- GEBIED AZC Te weinig zichtbaar 55% 46% 45% 50% 49% 39% Te weinig uit auto 43% 41% 38% 38% 40% 30% Te weinig aanspreekbaar 39% 28% 39% 26% 32% 22% Te weinig tijd 31% 27% 33% 25% 29% 22% Komt niet snel 10% 12% 11% 6% 9% 3% Functioneren van de politie Vervolgens is aan de inwoners een aantal stellingen voorgelegd over het functioneren van de politie in de buurt: De politie. 1. biedt de burgers in deze buurt bescherming 2. heeft hier contact met de bewoners uit de buurt 3. reageert op problemen hier in de buurt 4. doet in deze buurt haar best 5. pakt de zaken in deze buurt efficiënt aan 6. bekeurt hier te weinig 7. neemt je serieus. Op basis van de eerste vijf stellingen is een indicator samengesteld voor het functioneren van de politie (figuur 7.8). Inwoners van Hardenberg zijn gemiddeld ongeveer even tevreden over het functioneren van de politie in de buurt als in de politie eenheid Oost-Nederland en landelijk gezien. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde zijn inwoners wel minder tevreden over de bescherming die de politie biedt en over hoe goed de politie haar best doet. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Burgers en politie 45

51 Figuur 7.8 Functioneren van de politie in de buurt (schaalscore) 5,5 Politie Oost-Nederland ,3 Nederland , Het oordeel van inwoners over het functioneren van de politie in de buurt op wijkniveau staat in figuur 7.9. Inwoners van Hardenberg-West zijn relatief ontevreden over het functioneren van de politie in de buurt. In het onderzoeksgebied zijn inwoners juist meer tevreden over het functioneren van de politie dan gemiddeld in Hardenberg. Figuur 7.9 Functioneren van de politie in de buurt (schaalscore) Hardenberg-West 4,8 Hardenberg-Noord 5,7 Hardenberg-Zuid 5,8 Hardenberg-Kern 5,7 5,5 Onderzoeksgebied AZC 5, In tabel 7.4 is met kleuren aangegeven over welk aspect van het functioneren van de politie inwoners nu relatief tevreden of ontevreden over zijn. Hierin is te zien dat inwoners van Hardenberg-West eigenlijk over het gehele functioneren van de politie minder tevreden zijn dan gemiddeld. Verder hebben alle delen van Hardenberg wel een aspect waar de inwoners relatief tevreden over zijn. Tabel 7.4 Functioneren van de politie in de buurt (stellingen) WEST NOORD ZUID KERN GEMEENTE ONDERZOEKS- GEBIED AZC Biedt bescherming 31% 42% 49% 50% 43% 51% Contact bewoners 9% 21% 30% 19% 19% 23% Reageren op problemen 27% 45% 51% 40% 40% 45% Doet haar best 18% 47% 43% 40% 36% 47% Efficiënte aanpak 16% 29% 31% 24% 24% 29% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Burgers en politie 46

52 7.4 Tevredenheid functioneren in het algemeen In de laatste paragraaf van dit hoofdstuk staat het functioneren van de politie in het algemeen centraal. Inwoners van Hardenberg is gevraagd om een oordeel te geven over het functioneren van de politie in het algemeen (figuur 7.10). Inwoners van Hardenberg zijn gemiddeld even tevreden over het functioneren van de politie in het algemeen als in de vergelijkingsgebieden. Figuur 7.10 Tevredenheid over het functioneren van de politie in het algemeen (zeer) ontevreden (zeer) tevreden -6% 28% Politie Oost-Nederland % 30% Nederland % 30% -20% 0% 20% 40% Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Burgers en politie 47

53 8 HOOFDSTUK Opvang asielzoekers Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Opvang asielzoekers 48

54 8. Opvang asielzoekers 8.1 Inleiding Besloten is om op het door de gemeente geplande bedrijventerrein Heemserpoort te Heemserveen een AZC te realiseren dat plaats zal bieden aan maximaal 700 tot 750 asielzoekers. De gemeente Hardenberg heeft een deel van de vrije ruimte van de Veiligheidsmonitor gebruikt om inwoners te vragen naar hun mening hierover. Er wordt hierbij speciaal gekeken naar inwoners van het onderzoeksgebied AZC en hun mening in vergelijking met het gemiddelde van de gemeente. Het onderzoek in dit gebied dient ook vooral als nulmeting van de situatie voordat het AZC gerealiseerd is. In dit hoofdstuk hebben een aantal tabellen slechts betrekking op een deel van de bevolking, bijvoorbeeld alleen inwoners van het onderzoeksgebied. Waar dit van toepassing is staat in de tekst boven de tabel of figuur beschreven om welke groep het gaat. 8.2 Algemene reactie en mogelijke gevolgen Inwoners van Hardenberg vinden het over het algemeen een goede zaak dat ons land asielzoekers opvangt. Meer dan de helft van de inwoners vind het een goede zaak (55%) en minder dan een kwart vind het geen goede zaak (24%). Er is hierbij geen verschil tussen inwoners van het onderzoeksgebied en de rest van Hardenberg. Op de vraag of men het hypothetisch acceptabel zou vinden als er een AZC in hun woonomgeving zou komen antwoord de grote meerderheid 'acceptabel onder voorwaarden' (52%). In het onderzoeksgebied heeft dit sentiment nog sterker de overhand dan gemiddeld (61%). Bijna één op de tien Hardenbergers vindt een AZC sowieso acceptabel (los van voorwaarden) en een kwart vindt het niet acceptabel. Het deel van de bevolking dat een AZC niet acceptabel vindt is in het onderzoeksgebied ongeveer even groot als gemiddeld in Hardenberg. De meeste inwoners verwachten dat de komst van een AZC gevolgen heeft voor de woonomgeving en de mensen die daar wonen. In het onderzoeksgebied denkt slechts 8 procent van de inwoners dat de komst van een AZC geen gevolgen zou hebben, dit is minder dan gemiddeld (figuur 8.1). Figuur 8.1 Verwacht u dat de komst van een AZC gevolgen heeft voor uw woonomgeving? 40% 47% 8% 6% ja, zeker wel ja, waarschijnlijk wel Onderzoeksgebied AZC 36% 43% 13% 8% nee, denk het niet 0% 25% 50% 75% 100% weet ik niet De inschatting van de meeste inwoners - die verwachten dat de komst van een AZC zeker of waarschijnlijk wel gevolgen voor hun woonomgeving heeft - is dat de gevolgen vooral negatief zullen zijn (figuur 8.2). Het aandeel inwoners dat uitsluitend positieve gevolgen verwacht is verwaarloosbaar klein (0,4%). Er is geen verschil tussen het onderzoeksgebied en het gemiddelde van Hardenberg in het soort gevolgen dat men verwacht. Veiligheidsmonitor Hardenberg 2016 Opvang asielzoekers 49