Ervaringen met de roller-crimper in de biologische groenteteelt Resultaten van het Europese CORE- Organic Plus Project SOILVEG

Transcriptie

1 Ervringen met de roller-crimper in de biologische groenteteelt Resultten vn het Europese CORE- Orgnic Plus Project SOILVEG Veertien wetenschppelijke instituten in 9 Europese lnden hebben in het Europese onderzoeksproject SOILVEG smengewerkt rond de introductie en het beheer vn ANG s (voor de gro-ecologie nuttige gewssen). ANG s is een lgemene benming voor gewssen die ingezet worden ls vnggews, groenbedekker of tussenteelt. Het zijn gewssen die geen directe commerciële functie hebben. Zij dienen wel ndere belngrijke doelstellingen, zols het verhogen vn de bodemvruchtbrheid, het verminderen vn de onkruiddruk en het onderdrukken vn plntenziekten en plgen. Bij een ngepst beheer kunnen ANG s ook bijdrgen n een verhoogde koolstofopslg in de bodem en een lger energieverbruik bij de veldbewerkingen. Doel vn het project ws om het gebruik vn ANG s te optimliseren en zo hun positieve invloed op het gehele gro-ecosysteem te verhogen. Centrl in dit project stond het beheer vn ANG s met de roller-crimper techniek (RC-NT). De ANG wordt in de bloeifse neergelegd (zonder bodembewerking = no till (NT)) wrn het hoofdgews er doorheen gezid of geplnt wordt. De profielen op de rol knkken de stengels vn de ANG die zich niet meer zl rechtzetten. De ANG vormt een dode mulchlg tussen de gewsrijen. Met deze bodembedekking kn mechnische onkruidbestrijding in principe chterwege gelten worden. In veldexperimenten werd de werking vn de roller-crimper vergeleken met de gebruikelijke mnier (business s usul (BAU)) om ANG s (n klepelen) in te werken. Als referentie (REF) werd een object ingelst wrbij geen ANG geteeld werd (ingro) of deze in een zeer vroeg stdium vernietigd werd door hem te bedekken met een compostdoek (ILVO). In het tweede proefjr op ingro werd de ANG vroeg vernietigd (BAU), gerollercrimpt (RC-NT) of vlk voor plnten geklepeld en ls mulch behouden (KL-NT). Ook bij deze vrint werd de bodem niet bewerkt. Op Ingro werden winterrogge en wintererwt, fzonderlijk en in combintie, ls ANG uitgezid in het njr. Op ILVO werd er enkel gewerkt met een winterrogge - wintererwt mengeling. In het tweede proefjr verhuisde het proefopzet op Ingro nr een nder proefperceel. Op ILVO bleef het twee jr op dezelfde loctie nliggen, wrbij NT-RC, BAU en REF op dezelfde plots bleven nliggen. Op ILVO en Ingro lg de proef op lnd wr de bodem stndrd niet-kerend bewerkt wordt. In het eerste proefjr werd er vóór het plnten, n gebruik vn de roller-crimper, geen (ILVO) of een minimle bewerking (Ingro) in de plntrij uitgevoerd. In het tweede proefjr werd op de RC-NT-plots op het ILVO de plntrij bewerkt met een strip-till mchine vóór het plnten, om het mchinle plnten te vergemkkelijken (plnten in losse grond) (Figuur 1). Sluitkool ws het testgews zowel in 216 ls in 217. Op een wetenschppelijk gefundeerde wijze werden beide beheersystemen vergeleken voor hun effecten op de prestties vn het hoofdgews, de bodemkwliteit, de 1

2 nutriëntendynmiek, de onkruiddruk, de biodiversiteit, de ziekteweerbrheid en het energieverbruik. () (b) Figuur 1: () rollercrimpen vn het rogge-erwtmengsel en (b) plnten n strip-till in de plntrij in het proefopzet te ILVO De ervring met de roller crimper -techniek binnen het SOILVEG-project situeert zich net in twee proefjren met extremen qu weers- en bodemomstndigheden. In 216 ws de gehele junimnd, en dit ws vn kort n plnten vn de kolen, uiterst nt terwijl het in 217 uiterst droog ws vóór het plnten vn hetzelfde hoofdgews en het plnten drmee nog uitgesteld werd nr het einde vn de mnd juni. Om de effecten vn het beheer vn de ANG s op de stikstofbeschikbrheid en de gewsprestties beter te kunnen beoordelen werd de bemesting vn het hoofdgews lg gehouden (5 kg N per h). Op ILVO werd de ANG vóór de inzi in 215 bemest met 9 ton mestcompost per h (vóór het eerste proefjr) en op Ingro werd in oktober 215 een bsisbemesting met 1 ton per h mestcompost uitgevoerd. In het dropvolgende jr werd geen bsisbemesting met compost gegeven, mr werd de ANG in het vroege voorjr vn 217 (het tweede proefjr) bemest met 5 kg N per h OPF orgnische korrels omdt de ANG er pover bij stond door schde vn duiven. Zowel op het ILVO ls op Ingro kregen de kolen bij plnten 5 kg N per h in orgnische korrels. 2

3 Proefresultten en ervringen Biomss-opbrengst vn de ANG s Een voldoende biomss-opbrengst vn de ANG is crucil voor effectieve onderdrukking vn het onkruid in het RC-NT systeem. Er wordt ngegeven dt een opbrengst vn 5 tot 7 ton droge stof per h gewenst is voor een voldoende bodembedekking. ILVO Bij pltwlsen vn de ANG (rogge-erwt) met de roller-crimper (RC-NT) op 26 mei 216 bedroeg de droge biomss 5. (±.8) t per h. In 217 werd er ps op 16 juni gerollercrimpt en bedroeg de droge biomss 8.8 (±.2) t per h. De droge biomss vn de ANG lg 3.4 en 4.6 ml hoger bij de lte (RC-NT) dn bij de vroege vernietiging (BAU op 2/4 en 7/5) in respectievelijk 216 en 217. Dit illustreert het potentieel voor koolstofsequestrtie door het toepssen vn RC-NT, mede ook omdt ook de wortelontwikkeling extr zl bijdrgen. Ingro In 217 werden de ANG s ps op 28 oktober gezid, wrdoor de ontwikkeling in het njr beperkt ws. Door de droogte in het voorjr vn 217 werkte de voorjrsbemesting onvoldoende en volstond de ontwikkelde biomss vn de ANG s niet om een voldoende bodembedekking te hebben n roller crimpen. Ook in 216 ws de ontwikkeling vn de groenbedekker ondermts. Het object zuiver erwten hd in 217 te lijden onder hoge onkruiddruk en werd niet gerollercrimpt, mr geklepeld en ingefreesd. Toch werd ook bij de proef op Ingro in 217 het grote potentieel tot koolstofsequestrtie vn een groenbedekker die blijft doorgroeien tot in mei vstgesteld. Op 24 mei 217, vlk voor rollercrimpen, hlde de rogge 2.6 ton droge stof per h, de erwten 3.9 ton DS per h en de combintie rogge - erwt 4.5 ton droge stof per h. Dit ws voor rogge, erwt en rogge erwt, respectievelijk, 2.7 keer, 7 keer en 4.5 keer meer dn de droge stof opbrengst een mnd vroeger, op 18 pril. In 216 werd deze nlyse niet uitgevoerd. De teelt vn de ANG s dient verder geoptimliseerd te worden. Tijdige zi in goede omstndigheden, goed gekozen soorten en ngepste bemesting zijn hierbij ndchtspunten. Onkruiddruk en beginontwikkeling hoofdgews ILVO De reltief zchte winter versterkte de onkruiddruk in de uitgezide ANG s. Een droge stofopbrengst vn het rogge-erwtmengsel op ILVO op het moment vn pltwlsen vn 5 ton per h liet nog toe dt het nwezige onkruid (grssen en muur) zich doorzette. Het nm evenwel niet de overhnd op de kolen en er ontwikkelden zich omzeggens geen bijkomende soorten. In de zeer ntte junimnd kende het gews een betere strt in de RC-NT-plots mr dt vertlde zich geenszins in een betere (tussentijdse) opbrengst. In het tweede proefjr werd op ILVO de strip-till -techniek toegepst n neerleggen vn de ANG met de roller crimper. Dit vergemkkelijkte het plnten mr de verwchting vn een betere beginontwikkeling werd niet ingelost. De onkruiddruk in de bewerkte strip ws beperkt 3

4 mr in de RC-NT-plots ontwikkelde zich vn onder de neergelegde ANG een tpijt vn witte klver (Figuur 2), en de ontwikkeling vn de kolen in de RC-NT-plots bleef nog meer chter ten opzichte vn BAU en REF dn in het eerste proefjr. Figuur 2: slechte ontwikkeling vn de witte kool en invsie vn witte klver in de gerollercrimpte plots (RC-NT) in het tweede proefjr op ILVO Ingro In de veldproef vn ingro in 216 zorgde de bodembewerking met een tnd in de plntrij, nodig om het plnten mogelijk te mken, voor extr kieming vn onkruid in de rij. Het gews kende een betere strt in de plots wr de roller-crimper -techniek werd toegepst mr de ontwikkeling bleef gndeweg chter ten opzichte vn de veldjes wr geen ANG werd geteeld (REF) of wr die op trditionele wijze werd vernietigd (BAU). In 217 zorgde de droogte voor weinig kiemend onkruid in de eerste weken n plnten. Lter kreeg het onkruid wel de kns om zich te ontwikkelen in de gerollercrimpte veldjes omdt het onderontwikkelde gews niet voldoende sluitend ws. Stikstofbeschikbrheid in het bodemprofiel De teelt vn een ANG drukt de minerle stikstofreserve bij nvng vn de hoofdteelt vnwege de N-ccumultie door de ANG. Nrmte de teelt vn de ANG lnger nhoudt, wt het gevl is bij RC-NT, is dt effect meer uitgesproken. De hoogste minerle stikstofreserve bij nvng vn de hoofdteelt kwm voor in de REF plots dr wr de ANG door bedekking met een compostdoek in het vroege voorjr vernietigd werd (ILVO), en de lgste in de RC-NT plots. Op ingro ws de minerle stikstofreserve bij nvng vn de teelt vn dezelfde grootteorde bij brk (REF) en de stndrd vernietiging vn de ANG. Vernietiging door roller crimper of klepelen en mulchen vlk voor plnten hypothekeerde duidelijke de minerle stikstofreserve bij plnten. ILVO Bij BAU kwm de N-ccumultie door de ANG neer op iets meer dn 3 kg N per h in beide proefjren. Door doorontwikkeling vn de ANG bij NT-RC 66 kg en 82 kg in respectievelijk 216 en 217, dus meer dn het dubbele. Niet enkel de extr N-ccumultie mr ook een lgere N-minerlistie uit de bodem orgnische stof in het voorjr door het niet bewerken vn de bodem (RC-NT) kn de lgere minerle stikstofreserve in het bodemprofiel bij nvng vn de teelt verklren. Het bewerken vn de bodem brengt zuurstof n en bevordert de 4

5 Minerle N (kg per h) -6 cm Minerle N (kg per h) -6 cm Bodemdiepte (m) Bodemdiepte (m) toegnkelijkheid vn orgnische stof voor de fbrk door de micro-orgnismen. In het tweede proefjr wren de minerle stikstofgehltes in het bodemprofiel bij nvng vn de teelt lger dn het jr tevoren, mogelijk vnwege het zeer droge voorjr (Figuur 3). Plnten werd uitgesteld omwille vn de nhoudende droogte en irrigtie ws nodig voor een goede strt. () Minerle N (kg per h) REF -.4 RC-NT -.5 BAU (b) Minerle N (kg per h) REF RC-NT BAU Figuur 3: Minerle N-reserve in de -3, 3-6 en 6-9 cm bodemlgen bij nvng vn de teelt in juni voor het () eerste en (b) tweede proefjr op ILVO In het eerste proefjr werden er in ugustus, onder een jong gews, tussen lle vrinten nog grote verschillen vstgesteld wt betreft de minerle stikstofreserve in het -6 cm bodemprofiel, 286, 184 en 69 kg N per h bij respectievelijk REF, BAU en RC-NT. In het tweede proefjr kwm in ugustus de minerle stikstofreserve in het -6 cm bodemprofiel bij BAU op eenzelfde niveu te liggen ls bij REF, mr bij beiden lg de reserve nog hoger dn bij RC- NT: 49, 44 en 16 kg N per h bij respectievelijk REF, BAU en RC-NT (Figuur 4) () REF RC-NT BAU Figuur 4: Minerle stikstofreserve in het bodemprofiel (-6 cm) doorheen het groeiseizoen voor de verschillende ANG vrinten in () 216 en (b) 217. Ingro Ook op ingro werd in 217 een verschil in N-ccumultie tussen BAU en RC wrgenomen. De N-ccumultie in de ANG ws op 18 pril: 2 kg N per h bij rogge, 16 kg N per h bij erwten en 23 kg N per h bij erwten en rogge gemengd. Op 24 mei bleef dit voor rogge ongeveer gelijk (26 kg N per h), terwijl er nog een grote toenme ws vn N ccumultie bij de erwten (95 kg N per h) en de combintie erwt met rogge (8 kg N per h). De nwezigheid vn een vlinderbloemige component blijkt essentieel voor een bevredigende N-ccumultie. Hoewel (b) REF RC-NT BAU

6 kg N-NO3 per h kg N-NO3 per h Kg N-NO3 per h Kg NO3-N per h zuiver erwten de hoogste N-ccumultie kenden, blijkt het combineren met rogge noodzkelijk voor een voldoende onkruidonderdrukkend effect. Net zols wrgenomen op het ILVO, bleek doorontwikkeling vn de ANG met het oog op een vernietiging met de roller crimper ndelig voor de minerle N-reserve in de bodem bij nvng vn de hoofdteelt (Figuur 5). De redenen hiervoor zijn wrschijnlijk ook hier een N-uitputting door de groenbedekker en een lgere N-minerlistie door het niet-bewerken vn de bodem. De figuur geeft de gegevens voor ANG rogge erwt, mr tevens n rogge en erwt fzonderlijk werd dezelfde trend wrgenomen. Ondnks de grote verschillen in weersomstndigheden in 216 en 217, ws de minerle N-reserve in de bodem bij nvng vn de teelt gelijkrdig in beide jren. In 216 ws hlverwege de teelt, in ugustus, de minerle N-reserve in de bodem nog steeds lger n roller crimpen, dn bij brk of stndrdvernietiging (BAU). In 217 werd in ugustus geen verschil meer wrgenomen. De kolen hdden immers efficiënt de voorrdige minerle N benut. In 216 hdden de kolen door de overvloedige regen n plnten een groeistilstnd gekend, wrdoor de verschillen in N-reserve lnger nhielden (Figuur 6). (17/6/216) b RC-NT BAU REF (7/7/217) b b 4 2 KL-NT RC-NT BAU REF Figuur 5: de minerle stikstof reserve op ingro in het bodemprofiel bij nvng vn de teelt bij verschillende vernietigingswijzes vn de ANG rogge + erwt: met de roller crimper (RC-NT), door klepelen en mulchen (KL-NT), op stndrdwijze door klepelen en onderwerken (BAU) en voor brk (REF). De foutblken tonen de stndrdfwijking op de wrden voor -6 cm. Verschillende letters duiden op significnte verschillen (Tukey, p=.5, n = 4) /4 17/6 1/8 22/11 18/4 7/7 22/8 7/11 RC-NT BAU REF KL-NT RC-NT BAU REF Figuur: 6 Minerle stikstofreserve op ingro in het bodemprofiel (-6 cm) doorheen het groeiseizoen voor rogge-erwt vernietigd met de roller crimper (RC-NT), vernietigd door te klepelen en te mulchen (KL-NT), op stndrdwijze door klepelen en onderwerken (BAU) en voor brk (REF) in 216 en 217. In 217 is de wrde op 18/4 een mengstl over de verschillende plots. 6

7 Kg NO 3 -N/h kg NO 3 -N per h De minerle N-beschikbrheid ws zeer lg n roller crimpen, bij elk type ANG. Bij de stndrd vernietiging (BAU: klepelen en frezen, 1 mnd voor plnten), werd in 216 wel verschillen in minerle N -reserve in de bodem ngetroffen tussen de ANG-vrinten. N zuiver erwten ws er begin juni in het -6 cm bodemprofiel, 3 kg N per h meer beschikbr dn n zuivere rogge (Figuur 7). De stikstofreserve n brk ws vribel. In 217, werd dezelfde trend ls 216 wrgenomen, mr wren de verschillen niet significnt. Opvllend is dt de beschikbre minerle N bij de strt vn de teelt correleert met de lichte verschillen in opbrengst. De hoogste opbrengst bleek het hoogst n erwten en het lgst n rogge in beide jren (figuur in onderstnde prgrf). De verschillen in opbrengst zijn echter klein en niet significnt. (17/6/216) (7/7/217) c bc bc Rogge Erwt Rogge + erwt Brk Rogge Erwt Rogge + erwt Brk Figuur 7: Minerle stikstofreserve op ingro in het bodemprofiel (-6 cm) doorheen het groeiseizoen voor de verschillende ANG vernietigd op stndrdwijze door klepelen en onderwerken (BAU) en voor brk (REF) in 216 en 217. De foutblken tonen de stndrdfwijking op de wrden voor de lg -6 cm. Verschillende letters duiden op significnte verschillen (Tukey, p=.5, n = 4) Opbrengst en kwliteit vn het hoofdgews Zowel tussentijds ls op het einde vn de teelt werd de totle biomss-opbrengst en de N- ccumultie vn het hoofdgews witte kool bepld. Op einde vn de teelt werd ook de mrktbre opbrengst bepld en de hoeveelheid gewsresten. Tussentijdse en eindbeplingen vielen ngenoeg smen met de 3 de en 4 de bepling vn de minerle stikstofreserve in het bodemprofiel. ILVO Het gebruik vn de roller-crimper techniek (RC-NT) resulteert in ondermtse opbrengsten, hetgeen verbnd lijkt te houden met de zeer geringe minerle N-reserve bij nvng vn de teelt. De minerle stikstofreserve bij nvng vn de teelt is in beide proefjren het hoogst bij REF, hetgeen voorl in het eerste proefjr ook resulteert in hogere opbrengsten, en N- ccumultie, bij REF ten opzichte vn BAU. Bij REF en BAU wren de biomss- en de mrktbre opbrengsten groter in het tweede dn in het eerste proefjr. Uitstel vn plnten in het tweede proefjr drukte schijnbr minder op de opbrengst dn de groeistilstnd door het overmtig ntte weer n plnten in het eerste proefjr. Bij NT-RC ws het net het tegenovergestelde: nog een zekere mrktbre opbrengst in het eerste proefjr mr geen mrktbre opbrengst meer in het tweede proefjr. 7

8 Tbel 1: Opbrengst en N-ccumultie vn witte kool in 216 en 217 op ILVO voor de verschillende vernietigingswijzes vn rogge + erwt ls groenbedekker: met de roller crimper (RC-NT), op stndrdwijze door klepelen en onderwerken (BAU) en voor brk (REF). Verschillende letters tonen significnte verschillen binnen hetzelfde proefjr (Tukey p=.5, n = 4) BAU RC-NT REF BAU RC-NT REF TUSSEN- biomss-opbrengst ton per h 13.2 (b) 7.1 (b) 19.3 () 36.9 () 5.9 (b) 37.3 () TIJDS N-ccumultie kg per h 38.3 () 15.9 (b) 55.7 () () 15.8 (b) () FINAAL 8-ug 16-ug biomss-opbrengst ton per h 7.2 (b) 32.8 (b) 9. () 92.4 () 1.8 (b) 97.7 () mrktbre opbrengstton per h 4.1 (b) 15.3 (b) 56.4 () 54.9 (). (b) 59.2 () gewsresten ton per h 3.1 () 17.5 (b) 33.5 () 37.5 () 1.8 (b) 38.5 () N-ccumultie kg per h 14. (b) 74.5 (b) () () 26.4 (b) 28.1 () Ingro In 216 ontwikkelden de plnten trg in de RC-NT plots. Bovendien vormde de ANG onvoldoende bodembedekking wrdoor onkruid en klver sterk konden ontwikkelen. De uiteindelijke oogst ws ondermts in de gerollercrimpte veldjes. Wr in 216 de mrktbre opbrengst n roller-crimpen vn rogge en erwt nog 1 ton per h ws, konden in 217 geen mrktbre kolen geoogst worden n roller crimpen. Ook n lt klepelen en mulchen werden mper mrktbre kolen bekomen. Tbel 2: Opbrengst en N-ccumultie vn witte kool in 216 en 217 op ingro voor de verschillende vernietigingswijzes vn rogge + erwt ls groenbedekker: met de roller crimper (RC-NT), door klepelen en mulchen (KL-NT), op stndrdwijze door klepelen en onderwerken (BAU) en voor brk (REF). Verschillende letters tonen significnte verschillen binnen hetzelfde proefjr (Tukey p =.5, n = 4) BAU RC-NT REF BAU KL-NT RC-NT REF TUSSEN- biomss-opbrengst ton per h 33.8 () 12.1 (b) 27.9 () 4.1 () 1. (b).5 (b) 4.4 () TIJDS N-ccumultie kg per h 78.5 () 23.8 (c) 64.1 (b) 88.7 () 27.3 (b) 16.5 (b) 1.9 () FINAAL biomss-opbrengst ton per h 98.5 () 4.1 (b) 74. () 29.3 (b) 24.6 (b) 79.5 () mrktbre opbrengstton per h 43.2 () 1.7 (b) 5.6 ().7 (b). (b) 53.8 () gewsresten ton per h 59.6 () 28.6 (b) 23.4 () 28.6 () 24.6 () 25.8 () N-ccumultie kg per h () 8.7 (b) () 61.4 (b) 61.4 (b) () Zols hierboven reeds vermeld blijkt de opbrengst n de stndrdvernietiging vn verschillende ANG s de trend vn de minerle N-reserve bij nvng vn de teelt te volgen, mr zijn de verschillen niet significnt (Figuur 8)

9 ton per h Mrktbre opbrengst b' b' b' b' ' BAU BAU lte 1 rogge erwt rogge-erwt rogge erwt rogge-erwt brk Figuur 8: mrktbre opbrengst witte kool n brk of stndrd vernietiging vn verschillende ANG: rogge, erwt, rogge+erwt, in 216 en 217. In 217 werd tevens de mrktbre opbrengst bepld n klepenen en frezen vn erwt vlk voor plnten (BAU lte). De foutvlggen tonen de stndrdfwijking (n=4). Significnte verschillen worden ngeduid met verschillende letters (Tukey, p =.5). In 217 werd het object met zuiver erwten niet gerollercrimpt, mr dgs voor plnten geklepeld en ondergewerkt. Deze lte vernietiging vn de erwt (BAU lte) zorgde voor een trgere ontwikkeling vn de kool die resulteerde in een lgere mrktbre opbrengst vergeleken met de brk. De totle biomss vn de kolen ws echter niet verschillend tussen de lte en vroege vernietiging vn de erwten. Dit resultt toont het belng vn het tijdig vernietigen vn de groenbedekker voor een teelt sluitkool. 9

10 Rogge - BAU Rogge KL-NT Rogge RC-NT Erwt - BAU Erwt - KL-NT Erwt BAU_lte Rogge + erwt - BAU Rogge + erwt - KL-NT Rogge + erwt RC-NT Brk - REF Figuur 9: Groei vn het gews witte kolen op 7 juli 217 op ingro, n verschillende ANG (rogge, erwt, rogge + erwt), brk of verschillende vernietigingswijzes (BAU: klepelen en frezen een mnd voor plnten, KL-NT: klepelen en mulchen vlk voor plnten, RC- NT: roller crimpen vlk voor plnten, BAU-Lte: klepelen en frezen dgs voor plnten). De veel minder goede ontwikkeling vn de kolen in de veldjes wr de roller-crimper - techniek werd toegepst houdt, nst met de geringe stikstofbeschikbrheid bij nvng vn de teelt, wellicht ook verbnd met een minder goede beworteling in een meer verdichte bodem. Bodemverdichting treedt op doorheen de winterperiode door het neerslgoverschot en het berijden in het voorjr. Verdichting wordt niet opgeheven bij gebruik vn de rollercrimper -techniek. In het tweede proefjr werd op ILVO op de BAU- en REF-plots een diepe niet kerende bodembewerking met een Actisol uitgevoerd. Op ingro werden de BAU en REF plots in beide proefjren opengetrokken met een dent michel. De minderopbrengst vn het hoofdgews kn ook gerelteerd zijn n het gekozen testgews. Koolsoorten doen over het lgemeen goed op (sterk) verstoorde bodems en een no-till systeem biedt net het tegendeel. Nst een stikstoftekort en een meer verdichte bodem kn ook een vochttekort de opbrengst hypothekeren. Een ANG die is blijven doorgroeien tot kort voor plnten bij RC-NT heeft, zeker 1

11 in een droge voorjrsperiode, het merendeel vn de voor de plnt beschikbre wter opgebruikt. Op ILVO, lg in het proefjr 217 het vochtgehlte in de -3 cm bodemlg bij nvng vn de teelt beduidend lger op de RC-NT plots ten opzichte vn BAU en REF. De ANG kn de vocht- en minerle stikstofreserve dermte uitputten dt dit de ontwikkeling vn het hoofdgews in de weg stt. De toepssing vn de RC-NT techniek zl dus eerder slgen in bodems met hoge orgnische stofgehltes, wr de nlevering vn stikstof minder fhnkelijk is vn recent ngevoerd orgnisch mteril. Het is duidelijk dt het systeem een groot potentieel heeft op het vlk vn koolstofsequestrtie. Het is ook geweten dt bij onderzoek nr de effecten op bodemkwliteit vn bodembewerkingssystemen de proeven over meerdere jren dienen te lopen om verschillen te kunnen vststellen. Het tweejrige proefopzet op ILVO toonde over een periode vn 2 jr toch een verhoging n met.1% vn het totle stikstofgehlte op in de -1 cm toplg. Het totle stikstofgehlte is net ls het totle koolstofgehlte een proxy voor het orgnische stofgehlte is en ook duidend voor het potentieel qu koolstofsequestrtie. Een nder element is dt de bodemtempertuur doorgns lger is bij RC-NT versus BAU. Dt biedt mogelijk een voordeel bij hoog oplopende bodemtemperturen in mediterrne gebieden. Bodemkwliteit, klimtmitigtie, biodiversiteit, Bij bundeling vn de onderzoeksresultten vn de verschillende proeflocties in Europ bleek de roller-crimper -techniek (RC-NT) ter vernietiging vn de ANG toch een ntl voordelen op te leveren ten opzichte vn BAU op het vlk klimtmitigtie, verhoging vn de biodiversiteit, bespring op het brndstofverbruik, onkruid- en plgbeheersing en reductie vn nutriëntenverliezen. In de groenteteeltsystemen wrin het onderzoek plts vond hinkten de opbrengst en de kwliteit vn het hoofdgews echter doorgns (sterk) chterop bij gebruik vn de NT-RC techniek. Dit hd duidelijk te mken met een verlgde stikstofbeschikbrheid in het bodemprofiel. De bij RC-NT verwchte verhoging vn de bodemkwliteit werd vstgesteld in het tweejrige proefopzet vn het ILVO op bsis vn een significnt hoger totl stikstofgehlte in de -1 cm toplg vn de RC-NT plots. Microbiële prmeters leenden zich beter tot het vststellen vn verschillen bij het l dn niet inschkelen vn ANG s en bij het gebruik vn de RC-NT techniek versus BAU. Op ingro werd in 217 een hogere microbiële biomss vstgesteld n de ANG rogge of rogge + erwt, vergeleken met brk. Ook op het ILVO werd vstgesteld dt ANG s de microbiële biomss positief beïnvloeden. N twee jr RC-NT op hetzelfde veld op ILVO, werd een hogere microbiële biomss bij RC-NT vstgesteld dn bij REF en BAU. 11

12 Algemeen besluit Het gevoerde onderzoek met de roller crimper -techniek in de biologische groenteteelt heeft niet voor een doorbrk ervn kunnen zorgen. Verschillende bottlenecks kwmen nr voren. Zken die om bijkomend onderzoek vrgen zijn de identifictie vn hoogproductieve ANGsoorten en -vriëteiten, hun gedrg ten nzien vn het pltwlsen en de teelt ervn in een systeem vn niet-kerende bodembewerking, de gepste zidichtheid vn de ANG s, de plntdichtheid en het plntverbnd vn het hoofdgews, het ontwerp vn de roller crimper,. Ook het voorkomen of opheffen vn verdichting en innovtie op het vlk vn plnt- of zitechniek in NT-systemen zijn belngrijke ndchtspunten bij vervolgonderzoek. SOILVEG kdert in het Europese Core Orgnic Plus ERA-NET. Het project hd een looptijd vn drie jr. In Vlnderen werken Ingro, ILVO en UGent mee n het project. SOILVEG werd gefinncierd met Vlmse middelen vnuit het Deprtement Lndbouw en Visserij, ngevuld met middelen vn Europ. Contctpersonen: koen.willekens@ilvo.vlnderen.be puline.deltour@ingro.be stefn.deneve@ugent.be 12