Prijs consument bereid te betalen voor eerlijke banaan. Fairtrade banaan. Stuntbanaan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Prijs consument bereid te betalen voor eerlijke banaan. Fairtrade banaan. Stuntbanaan"

Transcriptie

1 w o l l e Y r i F r e p p y D n n B

2 2,34 Euro. Zoveel denkt de Belg te moeten betlen voor 1 kilogrm bnnen in de supermrkt 1. De reliteit toont echter iets nders. Je hoeft niet veel moeite te doen om bnnen te vinden n een veel lgere prijs. De goedkoopste bnn vind je in België l n 1,09 Euro per kilo. In Nederlnd en het Verenigd Koninkrijk duiken de prijzen zelfs onder 1 Euro. In België eten we jrlijks ton bnnen. Dt is ongeveer 54 bnnen per persoon 2. Drmee is de bnn een vn de meest verkochte producten in de Belgische supermrkten. Logisch dt supermrkten juist dit product gebruiken om consumenten de winkels in te trekken. Supermrkten stunten met lge prijzen en zetten hun goedkoopste bnnen fel in de kijker. 1,09 Euro voor een kilo bnnen? Geen probleem! Wetende dt de bnnenboer in het Zuiden moet kunnen rekenen op een minimumprijs vn 0,40 Euro per kilo 3 om zijn productiekosten te dekken, blijft er vn die goedkope bnn niet veel over voor de ndere schkels in de keten. Of komt de bespring toch bij de boer te liggen? Inderdd, net zols de Belgische boeren, zijn het bij exotische producten de boeren in het Zuiden die moeten inboeten n inkomen. In het gevl vn een goedkope Ecudornse bnn gt gemiddeld 0,27 Euro vn de verkoopprijs nr de boer 4. Dt ligt een stuk lger dn de nodige 0,40 Euro. Terug nr de consument. 55% vn de Belgen vindt het belngrijk dt de mensen die zijn/hr bnnen produceren in het Zuiden een inkomen verdienen wrvn ze kunnen leven. Drvoor is men bereid gemiddeld 2,07 Euro neer te tellen voor een kilo bnnen. Mr los vn de prijs, is het llerbelngrijkste voor de consument dt de bnn niet te geel ziet, dt hij mooi rijp wordt en dt de kwliteit op punt stt. 5 Denkende n de bnnenboer en zijn vrg nr een correcte prijs, vrgen we ons dus f wrom supermrkten elkr nog beconcurreren met een goedkope bnn wr noch de boer noch de consument op zitten te wchten. Deze goedkope bnn, ook wel stuntbnn of kromme bnn genoemd, mkt niemnd gelukkig. Als je kiest voor een Firtrde bnn, ben je zeker vn het correcte inkomen vn de boer. De prijs die je ervoor betlt is best hlbr (gemiddeld 1,89 Euro per kilo) en je krijgt er een lekkere, gezonde en mooi gerijpte bnn voor in de plts, geproduceerd met een minimle impct op het milieu. Stuntbnn 1,09 Euro Firtrde bnn 1,89 Euro Prijs consument bereid te betlen voor eerlijke bnn 2,07 Euro 0,27 Euro voor de boer 0,40 Euro voor de boer N.B. Prijzen per kilo 2

3 1. De reis vn de bnn Voor je je tnden zet in je bnn, heeft die een hele weg fgelegd lngs een heel ntl spelers: Productie bij een fmilile boer of op een plntge Exporteur Importeur Rijper Verdeler Winkel Consument Sommige ctoren nemen verschillende tken op zich. Zo wordt de export vk in hnden genomen vn de producent of vn de importeur. En wordt de verdeler soms overgeslgen ls de bnnen geleverd worden n de grote supermrktketens. In het lgemeen is het heel moeilijk om een beeld te geven vn de verdeling vn de finle verkoopprijs over de hele keten. Het percentge vn de finle verkoopprijs dt nr de boer gt komt vk overeen tussen goedkope en duurdere bnnen. Mr 10% vn een hogere verkoopprijs levert de boer ntuurlijk meer op dn 10% vn een goedkope bnn. De bsolute prijs voor de boer kn dus sterk verschillen. Kosten stijgen, prijzen blijven gelijk Als gevolg vn een hevige concurrentie heeft de consumentenprijs vn een bnn in de Belgische supermrkt de fgelopen jren de stijging in productiekostprijs niet gevolgd. De productiekosten stegen nmelijk enorm 6. Dt mkt boeren en rbeiders n het begin vn de bnnenketen extr kwetsbr. Tussen 2000 en 2012 stegen de kosten met: Verscheping: +211% Meststoffen: +203% voor Crïbische herkomst en +126% voor Ecudor Verpkkingsmteril: +61% Drnst is er ook een stijgende kost om te voldoen n lle gestelde eisen met betrekking tot kwliteit en voedselveiligheid. De levenskost steeg met 85% in Colombi, 240% in Ecudor en 350% in de Dominicnse Republiek. 7 In 2002 legde Firtrde Interntionl de noodzkelijke minimumprijs nog op 0,26 Euro per kilo in Ecudor 8. Ondertussen (2015) ligt die l op 0,44 Euro per kilo. De gemiddelde consumentenprijs volgde deze curve tussen 2008 en : 1,80 EVOLUTIE CONSUMENTENPRIJS BANANEN ( PER KG) 1,75 1,70 1,65 1,60 1,55 1,50 1, Door de lge prijzen is het in veel gevllen ngenoeg onmogelijk om bnnen op een duurzme mnier te produceren, met respect voor mens en milieu. Enkel wnneer supermrkten Firtrde bnnen nbieden, zijn ze trnsprnt over de kosten die zij betlen n boerenorgnisties en plntges. Zij mken vi het Firtrde lbel inzichtelijk dt hun bnnenboeren een inkomen verdienen wr zij vn kunnen leven. Vn het inkomen kunnen zij zichzelf en hun gezin voorzien in onderdk, voedsel, kleding, medische zorg en scholing. Onduidelijk is of supermrkten ook voor hun ndere bnnen een dergelijke prijs betlen. Stuntbnnen bieden geen trnsprntie over de prijs die effectief wordt betld. 3

4 2. Boeren en hun bnnenverkoop Bnn workers in Cost Ric now ern less thn enough to buy their households bsic needs. Thirty yers go they were not only ble to py for this with their bnn wge, but lso for their leisure ctivities, even holidys. 11 (Vkbondsvertegenwoordiger in Cost Ric) Jrlijks produceren tropische lnden ls Colombi, Dominicnse Republiek en Peru meer dn 100 miljoen ton bnnen. Bnnen worden geteeld op grote plntges en door kleine boeren. De bnnensector kent in beide vormen veel problemen. De kleine boeren hebben het vk zwr. Deze boeren hebben weinig kennis over de mrkt en de evolutie in duurzme productietechnieken. Ze hebben weinig toegng tot de wereldmrkt wrdoor ze fhnkelijk zijn vn een klein ntl opkopers. Die houden de prijs lg en verhinderen zo de boer om te investeren in zijn productietechnieken op een milieuvriendelijke mnier. Het is voor een kleine boer dn ook heel moeilijk om op zichzelf uit de spirl vn rmoede te gerken. Een multistkeholdergroep beplde in opdrcht vn Firtrde Interntionl 10 hoe hoog een kostendekkende prijs voor duurzm geproduceerde bnnen dient te zijn (= Firtrde minimum prijs). En welke ruimte voor investeringen boerenorgnisties drnst nodig hebben (= Firtrde premie). Druit blijkt dt een boer miniml 0,40 Euro per kilo zou moeten ontvngen. Bnnen worden vk geteeld op grote plntges. Plntge-eigenrs hebben rbeiders in dienst. Net ls in veel bedrijven proberen ook plntge-eigenren de kosten te drukken. Drom zijn de lonen vn de rbeiders vk lg en hun werkdgen lng. Ook krijgen steeds minder rbeiders een vst contrct, wrdoor velen vn hen onzeker zijn over hun finnciële toekomst. 3. Bnnenmrkt in België De meeste supermrkten in België bieden stuntbnnen, merkbnnen en Firtrde bnnen n 12 : Supermrktketen Stuntbnnen (Eigen) Merkbnnen Firtrde en biologische bnnen Albert Heijn PL Albert Heijn PL Albert Heijn Aldi PL Aldi PL Aldi bio Crrefour PL Crrefour Dole, Chiquit PL Crrefour Colruyt Everydy Boni, Del Monte Biotime Delhize 365 Chiquit PL Delhize Lidl Toucn Firglobe (PL = privte lbel of eigen merk) Steeds meer Belgische supermrkten stunten met bnnen. De consumenten willen echter dt boeren voldoende betld krijgen. Door de scherpe prijzen op bnnen zijn diezelfde consumenten minder geneigd om te kiezen voor een Firtrde bnn. Dt hoeft ntuurlijk geen probleem te zijn ls boeren die de niet-gecertificeerde bnnen produceren ook voldoende betld krijgen en de productie op een milieuvriendelijke mnier kunnen orgniseren. Mr de vrg is of dt gebeurt Voor bnnen met een verkoopprijs vn 1,09 Euro is dt onmogelijk. De meeste supermrkten bieden ook Firtrde en biologisch gecertificeerde bnnen n. Dit doen ze op vrg vn de consument en vnuit een bezorgdheid voor mens en milieu. Een bewuste keuze die we willen nmoedigen. Wr de verkoop vn Firtrde bnnen nu een mrktndeel heeft vn ongeveer 11%, willen we dit mrktndeel sterk zien groeien. Alleen voor deze bnn kunnen we met zekerheid zeggen dt de bnn op een duurzme mnier geproduceerd is en dt de producent n het begin vn de keten een correcte vergoeding heeft gekregen. 4

5 4. Wt ik zoek in een bnn Onderzoeksbureu GfK vroeg Belgische consumenten nr hun mening over bnnen. Wt blijkt: voor hen is nst de prijs, de kwliteit doorslggevend bij de nkoop vn bnnen. Op de vrg over wt de keuze vn de bnn beïnvloedt, ws dit de top 3 in ntwoorden: kwliteit (87%), prijs (70%) en kleur (48%). Ook l hecht de Belg belng n prijs, toch weet hij niet zo goed wt hij betlt voor zijn bnnen. Gemiddeld denkt hij dt 1 kilo bnnen 2,34 Euro kost. In de reliteit betlen we gemiddeld 1,66 Euro voor onze bnnen. Om het prijsrgument voor te zijn, vroegen we de Belgische consumenten ook hoeveel ze zouden willen betlen voor een duurzme bnn. Druit bleek dt men 2,07 Euro wil betlen voor 1 kilo Firtrde bnnen. Voor 1 kilo bnnen zonder enige grntie op duurzmheid (de stuntbnn ) is men bereid om 1,74 Euro te betlen. Dit is nog steeds een pk meer dn de huidige verkoopprijs vn 1,09 Euro per kilo. Er is dus voldoende ruimte om boeren een correct inkomen te betlen zonder consumenten te verliezen. 25,3% vn de Belgen koopt minstens 1 keer per jr Firtrdebnnen. In totl gt het over ton Firtrdebnnen of 1 kg Firtrdebnnen per Belg per jr. Dt ntl kn op bsis vn bovenstnde cijfers nog sterk de hoogte in. 5. De Firtrde bnn Het Firtrde systeem mkt inzichtelijk wt ngesloten supermrktketens betlen n hun bnnenboeren. Sinds 1997 kunnen we in België bnnen met het Firtrde (voorheen Mx Hvelr) keurmerk kopen. Inmiddels is 11% vn de bnnen in Belgische supermrkten Firtrde gecertificeerd. Firtrde is een onfhnkelijk systeem dt boerenorgnisties en plntges in stt stelt om zelf te investeren in hun bedrijf, fmilie en omgeving. Het Firtrde systeem hnteert voor bnnen een minimumprijs. Die prijs dekt de kosten voor een duurzme productie. Als de wereldmrktprijs lger is dn de minimumprijs, wordt tenminste de Firtrde minimumprijs betld. Is de wereldmrktprijs hoger dn de minimumprijs, dn ontvngen de boerenorgnisties en plntges uiterrd de hogere wereldmrktprijs. Nst een minimumprijs krijgen boerenorgnisties en plntges binnen het Firtrde systeem een ontwikkelingspremie. In de prktijk gebruiken ze die voorl om te investeren in de verbetering vn de kwliteit en productiviteit vn hun bnnen en voor betere huisvesting, onderwijs en gezondheidszorg. Lnd vn herkomst Minimumprijs conventioneel 13 Minimumprijs bio 14 Premie per doos Firtrdebnnen Colombi $ 7,40 $ 10,35 $ 1,00 Dominicnse Republiek $ 7,00 $ 9,60 $ 1,00 Ecudor $ 6,30 $ 9,05 $ 1,00 Peru nvt $ 8,55 $ 1,00 Before Firtrde, cut in our wges put us in the red. There wsn t even enough for food, nor to py the workers. Firtrde hs been better of course, nd it hs chnged our wy of working. (Doris Pcheto, lid vn Coobfrio, Colombi) Firtrde stelt ook eisen n duurzme productie. Betrokken boerenorgnisties en plntges moeten zorgen voor milieuvriendelijke teelt, respect voor rbeidsrechten en een trnsprnte, democrtische werkwijze in de boerencoöperties. De eisen zijn nuwkeurig vstgelegd en het systeem zorgt voor controles om te zorgen dt de fsprken ook worden ngeleefd. Dit lles zorgt voor een beter inkomen en een hogere levensstndrd. Zowel voor kleine boerenorgnisties ls voor rbeiders op plntges. In het Zuiden tellen we op dit moment 109 producentenorgnisties in 14 lnden die een Firtrde certifictie op zk hebben. Zij vertegenwoordigen smen leden. In 2013 produceerden ze ton bnnen of ongeveer 6 keer het volume dt we in België consumeren. 15 Meer informtie over de impct vn Firtrde op bnnenboeren en rbeiders vind je hier: 5

6 Conclusie: Kies voor een rechte bnn! Firtrde Belgium is niet tegen scherp geprijsde bnnen, mr wil dn wel zeker weten dt boeren en rbeiders dr niet de dupe vn zijn. Met een licht dlende verkoopprijs vn de stuntbnn en sterk stijgende productiekosten kn dit bijn niet nders. Deze yellowpper mkt duidelijk dt een te lge betling de misstnden en slechte leef- en rbeidsomstndigheden in bnnenregio s in stnd houdt en zelfs vergroot. We trekken nu n de lrmbel om te voorkomen dt we in de Britse of Nederlndse situtie terechtkomen wr prijzen nog lger liggen. Firtrde bentwoordt 100% n de verwchtingen vn de Belg: goede kwliteit, milieuvriendelijk, een redelijke prijs en een eerlijk loon voor de boer. Of je nu een supermrktketen bent of een consument: Kies Firtrde! Gooi de stuntbnn uit de rekken of uit je winkelkrretje en bied lle boeren een correcte verloning. Met Firtrde trek je recht wt krom is! EEN STUNTBANAAN: Is een bnn die zo weinig mogelijk moet kosten en dus geen ruimte lt voor verbetering vn kwliteit of gebruik vn ngepste pesticides > ndelig voor de consument Heeft een grote negtieve milieu impct omwille vn het mssl gebruik vn schdelijke pesticides > ndelig voor het milieu Betekent een slechte prijs voor de boer en lg inkomen voor de rbeider > rmoede bij fmilile boeren en rbeiders in het Zuiden Bezorgt de retil geen winst, integendeel, soms verliest die zelfs op zijn bnnen > retiler heeft er niets n Mkt de wrde vn het product onrelistisch lg voor de consument Conclusie: Vn heel lge prijzen wordt niemnd beter! BRONNEN: 1 Enquête GfK ugustus Antwoord op de vrg: Hoeveel kost volgens jou 1 kg bnnen (6 tot 8 bnnen)? 2 Met een bevolking vn Belgen en een kilo bnnen die gemiddeld bestt uit 6 bnnen, komen we op dit cijfer uit. 3 Berekening minimumprijs voor 1 kilo bnnen (niet bio) = noodzkelijke minimumprijs en premie volgens Firtrde Interntionl in 2015 (Ex work). Gemiddelde vn Colombi, Dominicnse Republiek en Ecudor. Berekening lgemene kostendekkende minimumprijs voor niet-bio bnnen= (gemiddelde vn min prijs + premie voor 1 doos bnnen in 3 verschillende lnden)/18,14kg = (7,9/18,14) = 0,44 dollr = 0,40 Euro. 4 Berekening op bsis vn een door de overheid opgelegde minimumprijs in Ecudor (er vn uitgnd dt dit correct gerespecteerd wordt, wt niet ltijd het gevl is): 6,55 dollr per doos 1,2 dollr (verpkkingskosten)= 5,35 dollr of 4,89 Euro per doos = 0,27 Euro per kilo bnnen. 5 Enquête GfK, ugustus Juli Commndeur, CIRAD, Coûts intermédiires de l filière bnne d importtion en Europe: Réprtition et évolution, November BASIC, Anlysis of Germn bnn vlue chins nd impcts on smll frmers & workers, Juni Firtrde Interntionl. Berekening op bsis vn FOB prijs, niet te vergelijken met ndere verwijzingen nr minimumprijzen wnt die zijn op bsis vn Ex work prijzen. 9 GfK, Evolution Bnn Prices Gemiddelde vn lle ctegorieën bnnen (Firtrde, merkbnnen, privte lbel) Firtrde Foundtion, Britin s bruising bnn wrs, februri Smenvoeging vn dt vn GfK (ugustus 2015) en eigen observties. 13 Minimumprijs voor Firtrdebnnen berekend op bsis vn Ex work prijs voor een doos vn 18,14kg. 14 Minimumprijs voor Firtrde- en biobnnen berekend op bsis vn Ex work prijs voor een doos vn 18,14kg. 15 Firtrde Interntionl, Monitoring the scopes nd benefits of Firtrde, fifth edition, Algemeen: Firtrde Foundtion, Britin s bruising bnn wrs, why chep bnns threten frmers futures, Februri FirTrdeGemeente Nederlnd, Yellowpper De prijs vn betlbre bnnen, FAIR BANANA DAY - 8 OKTOBER 2015, FAIRTRADE BELGIUM VZW. 6

HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN

HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN 2,34 Euro of meer, zoveel denkt een Belg te moeten betalen voor 1 kilogram bananen in de supermarkt 1. De realiteit toont echter iets anders. Je hoeft niet veel moeite

Nadere informatie

Economische Topper 4 Evaluatievragen thema 3

Economische Topper 4 Evaluatievragen thema 3 Eonomishe Topper 4 Evlutievrgen them 3 1 Vn een lnd zijn volgende gegevens bekend: bbp in 2002 800 miljrd EUR bbp in 2003 833 miljrd EUR Prijspeil 2002 t.o.v. 2003 + 1,5 % Bevolking 2002 t.o.v. 2003 +

Nadere informatie

Boek 2, hoofdstuk 7, allerlei formules..

Boek 2, hoofdstuk 7, allerlei formules.. Boek, hoofdstuk 7, llerlei formules.. 5.1 Evenredig en omgekeerd evenredig. 1. y wordt in beide gevllen 4 keer zo klein, je noemt dt omgekeerd evenredig. b. bv Er zijn schoonmkers met een vst uurloon.

Nadere informatie

Wat maak jij. morgen mee MBO. Loonwerk (Groen, grond en infra)

Wat maak jij. morgen mee MBO. Loonwerk (Groen, grond en infra) Wt mk jij morgen mee MBO Loonwerk (Groen, grond en infr) Morgen is groen bij AOC Oost Morgen is groen bij AOC Oost. En dt is mr goed ook. We hebben een groene wereld nodig, wrin jij en je omgeving goed

Nadere informatie

HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN

HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN 2 Euro of meer, zoveel denkt een Belg te moeten betalen voor 1 kilogram bananen in de supermarkt. De realiteit toont echter iets anders. Je hoeft niet veel moeite te doen

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 Beslissen onder risico en onzekerheid

Hoofdstuk 8 Beslissen onder risico en onzekerheid Hoofdstuk 8 Beslissen onder risico en onzekerheid 8.5 Tectronis Tectronis, een friknt vn elektronic, kn vn een nder edrijf een éénjrige licentie verkrijgen voor de fricge vn product A, B of C. Deze producten

Nadere informatie

Een feestmaal. Naam: -Ken jij nog een ander speciaal feest? Typ of schrijf het hier. a

Een feestmaal. Naam: -Ken jij nog een ander speciaal feest? Typ of schrijf het hier. a Werkbld Een feestml Nm: Ieder lnd en iedere cultuur kent specile dgen. Dn gn fmilies bij elkr op bezoek. Op die specile dgen is er meestl extr ndcht voor het eten. Hier zie je wt voorbeelden vn feesten

Nadere informatie

Hoofdstuk 0: algebraïsche formules

Hoofdstuk 0: algebraïsche formules Hoofdstuk 0: lgebrïsche formules Dit hoofdstuk hoort bij het eerste college infinitesimlrekening op 3 september 2009. Alle gegevens over de cursus zijn te vinden op http://www.mth.uu.nl/people/hogend/inf.html

Nadere informatie

Een CVA (beroerte) kan uw leven drastisch veranderen! 2009 Een uitgave van de Nederlandse CVA-vereniging

Een CVA (beroerte) kan uw leven drastisch veranderen! 2009 Een uitgave van de Nederlandse CVA-vereniging N een CVA (beroerte)... hoe verder?. Een CVA (beroerte) kn uw leven drstisch vernderen! 2009 Een uitgve vn de Nederlndse CVA-vereniging Wt is een CVA? In Nederlnd leven meer dn een hlf miljoen mensen met

Nadere informatie

HANDLEIDING FOKWAARDEN 2014. Informatie & Inspiratie document Met uitleg over het hoe en waarom van de fokwaarden

HANDLEIDING FOKWAARDEN 2014. Informatie & Inspiratie document Met uitleg over het hoe en waarom van de fokwaarden HANDLEIDING FOKWAARDEN 2014 Informtie & Inspirtie document Met uitleg over het hoe en wrom vn de fokwrden Missie Al ruim 25 jr ondersteunt ELDA bedrijven in de grrische sector, en het is voor ons een belngrijke

Nadere informatie

Praktische opdracht Optimaliseren van verpakkingen Inleidende opgaven

Praktische opdracht Optimaliseren van verpakkingen Inleidende opgaven Prktische opdrcht Optimliseren vn verpkkingen Inleidende opgven V, WB Opgve 1 2 Gegeven is de functie f ( x) = 9 x. Op de grfiek vn f ligt een punt P ( p; f ( p)) met 3 < p < 0. De projectie vn P op de

Nadere informatie

De formule van het opslagpercentage voor alle producten luidt:

De formule van het opslagpercentage voor alle producten luidt: 4.3 Verkoopprijs erekenen Om een product of een dienst met winst te verkopen, moet je eerst goed weten wt de kosten zijn. Als je dt weet, dn kun je de verkoopprijs eplen. Kosten De kostprijs vn een product

Nadere informatie

Hoe zichtbaar ben jij mobiel? MOBIELpakket. Oplossingen voor ondernemende kappers die kiezen. 2012 www.wiewathaar.nl

Hoe zichtbaar ben jij mobiel? MOBIELpakket. Oplossingen voor ondernemende kappers die kiezen. 2012 www.wiewathaar.nl Hoe zichtbr ben jij mobiel? MOBIELpkket Oplossingen voor ondernemende kppers die kiezen 2012 www.wiewthr.nl Reviews? Voordelen 27% Nederlnders vindt reviewsites ls WieWtHr.nl erg nuttig* Wiewthr.nl is

Nadere informatie

Armoedemonitor 1998. Sociaal en Cultureel Planbureau Centraal Bureau voor de Statistiek

Armoedemonitor 1998. Sociaal en Cultureel Planbureau Centraal Bureau voor de Statistiek Armoedemonitor 1998 Socil en Cultureel Plnbureu Centrl Bureu voor de Sttistiek Armoedemonitor 1998 Exemplren vn deze uitgve zijn verkrijgbr in de boekhndel en bij Elsevier bedrijfsinformtie onder vermelding

Nadere informatie

bezorgerboekje informatie voor

bezorgerboekje informatie voor bezorgerboekje informtie voor Inhoud 2 3 4 6 10 12 13 14 15 Welkom Onmisbre schkel / De Persgroep Distributie Wetten en regels Inschrijven / Bezorgovereenkomst /Arbeidstijdenwet / Arbeidsomstndighedenwet

Nadere informatie

DOEL: Weten wat de gevolgen en risico s kunnen zijn van het plaatsen van (persoonlijke) informatie op internet.

DOEL: Weten wat de gevolgen en risico s kunnen zijn van het plaatsen van (persoonlijke) informatie op internet. kennismking met i-respect.nl INTRODUCTIE GEMAAKT DOOR: Annèt Lmmers ONDERWERP: Een eerste kennismking met i-respect.nl en het onderwerp publiceren. DOEL: Weten wt de gevolgen en risico s kunnen zijn vn

Nadere informatie

Het bepalen van een evenwichtstoedeling met behulp van het 1 e principe van Wardrop is equivalent aan het oplossen van een minimaliserings-probleem.

Het bepalen van een evenwichtstoedeling met behulp van het 1 e principe van Wardrop is equivalent aan het oplossen van een minimaliserings-probleem. Exmen Verkeerskunde (H1I6A) Ktholieke Universiteit Leuven Afdeling Industrieel Beleid / Verkeer & Infrstructuur Dtum: dinsdg 2 september 28 Tijd: Instructies: 8.3 12.3 uur Er zijn 4 vrgen over het gedeelte

Nadere informatie

Kennismaken. Wie zitten er bij jou in de klas? 4. Welke afspraken maak jij met je klas? 8

Kennismaken. Wie zitten er bij jou in de klas? 4. Welke afspraken maak jij met je klas? 8 Kennismken 1 2 + + Wie zitten er bij jou in de kls? 4 Welke fsprken mk jij met je kls? 8 Plusopdrcht 11 Thuisopdrcht 12 Meesterproef bij dit hoofdstuk 74 Help je klsgenoot met kennismken! Een nieuw schooljr,

Nadere informatie

PROCEDURE SCHADEMELDING - VASTGOED -

PROCEDURE SCHADEMELDING - VASTGOED - PROCEDURE SCHADEMELDING - VASTGOED - Afdeling Finnciën Gemeente Molenwrd Procedure Schdemelding Vstgoed versie 1.0 - pg. 1 Gemeente Molenwrd Inhoud Inleiding 1. Algemene beplingen 1.1 Schde melding 1.2.Schde

Nadere informatie

Hoe plan je een grote taak?

Hoe plan je een grote taak? 3 PLANNEN Hoe pln je een grote tk? Wt heb je n deze les? In deze les leer je hoe je grote tken in stukken opdeelt en over meerdere dgen inplnt. Hndig ls je bijvoorbeeld voor een toets moet leren, wnt zo

Nadere informatie

rekenboek 8a taken 513830

rekenboek 8a taken 513830 rekenboek 8 tken 80 Een voorproefje vn groep 8 Het mteril vn De wereld in getllen voor de onderbouw is gereed. Dit schooljr (009-00) verschijnen lle mterilen voor de bovenbouw. U kunt dus vnf het schooljr

Nadere informatie

Om welke reden heeft een kwak relatief grote ogen?

Om welke reden heeft een kwak relatief grote ogen? Route K - Volière en fznterie Strt ij de volière; de vrgen 1 t/m 6 gn over een ntl grote Europese vogels. De vrgen over de ndere dieren vn deze route hoeven niet in de juiste volgorde te stn. Dt komt omdt

Nadere informatie

#JONGERENGIDS. @student @werkzoekende @werknemer. Toegankelijke gezondheid voor iedereen!

#JONGERENGIDS. @student @werkzoekende @werknemer. Toegankelijke gezondheid voor iedereen! #JONGERENGIDS @student @werkzoekende @werknemer Socilistische Mutuliteit vn brbnt Toegnkelijke gezondheid voor iedereen! betlt 40 /jr De Socilistische Mutuliteit terug voor je nticonceptie Love4you.be

Nadere informatie

Praktische Opdracht Lineair Programmeren V5

Praktische Opdracht Lineair Programmeren V5 Prktische Opdrcht Lineir Progrmmeren V5 Bij deze prktische opdrcht g je n het werk met een ntl prolemen die je door middel vn Lineir Progrmmeren kunt oplossen. Je werkt lleen of in tweetllen. De prktische

Nadere informatie

#JONGERENGIDS. @student @werkzoekende @starter. van brabant

#JONGERENGIDS. @student @werkzoekende @starter. van brabant #JONGERENGIDS @student @werkzoekende @strter by Socilistische Mutuliteit vn brbnt Sport en Fitness Je prestties verdienen goede locties! Krijg 45 terug vn je sport- of fitnessbonnement. #WELKOM De Socilistische

Nadere informatie

HANDLEIDING FOKWAARDEN 2015. Informatie & Inspiratie document Met uitleg over het hoe en waarom van de fokwaarden

HANDLEIDING FOKWAARDEN 2015. Informatie & Inspiratie document Met uitleg over het hoe en waarom van de fokwaarden HANDLEIDING FOKWAARDEN 2015 Informtie & Inspirtie document Met uitleg over het hoe en wrom vn de fokwrden Missie Al ruim 25 jr ondersteunt ELDA bedrijven in de grrische sector, en het is voor ons een belngrijke

Nadere informatie

Voorbereidende opgaven Kerstvakantiecursus

Voorbereidende opgaven Kerstvakantiecursus Voorbereidende opgven Kerstvkntiecursus Tips: Mk de volgende opgven het liefst voorin in één vn de A4-schriften die je gt gebruiken tijdens de cursus. Als een som niet lukt, kijk dn even in het beknopt

Nadere informatie

V2.1 Eerlijk verdeeld?

V2.1 Eerlijk verdeeld? Wie verdient wt? v2 Mkt geld gelukkig? L Voor je sisehoeften zols eten, woonruimte en kleding en je l guw dit edrg kwijt. Bedenk mr eens wt de mndhuur is. En hoeveel etl je voor vste lsten 1s gs, liht

Nadere informatie

Internetopgaven hoofdstuk 8

Internetopgaven hoofdstuk 8 Internetopgven hoofdstuk 8 IO.8.1 Zie onderstnde MVA-stt vn Anders BV, producent vn kunststof kozijnen. MVA stt Anders BV Omschrijving Anschf Anschf Afschrijvings- Boekwrde Afschrijving Boekwrde dtum wrde

Nadere informatie

Op weg naar een betrouwbare beoordeling a

Op weg naar een betrouwbare beoordeling a Op weg nr een betrouwbre beoordeling Een eerlijke beoordeling vn cll center gents Cll center-gents worden vk mede beoordeeld op ACT en AHT. Met nme het beoordelen op ACT is niet redelijk, omdt toevl hierin

Nadere informatie

Checklist. Aanvulling ondersteuningsplan. integratie LWOO en PrO in passend onderwijs. 11 mei 2015. [Typ hier]

Checklist. Aanvulling ondersteuningsplan. integratie LWOO en PrO in passend onderwijs. 11 mei 2015. [Typ hier] [Typ hier] Checklist Anvulling ondersteuningspln integrtie LWOO en PrO in pssend onderwijs 11 mei 2015 Deze checklist is tot stnd gekomen in nuwe smenwerking met: Ministerie vn Onderwijs, Cultuur en Wetenschp

Nadere informatie

Op zoek naar talent en ambitie!

Op zoek naar talent en ambitie! Ersmus MC Desiderius School vn begrijpen nr beslissen Op zoek nr tlent en mbitie! Geneeskunde studeren in Rotterdm Decentrle selectie 2011-2012 Wt hebben we jou te bieden? Sterke knten vn het onderwijsprogrmm

Nadere informatie

Opdrachten bij hoofdstuk 2

Opdrachten bij hoofdstuk 2 Opdrchten ij hoofdstuk 2 2.1 Het vullen vn je portfolio In hoofdstuk 2 he je gezien op welke mnier je de informtie kunt verzmelen. An de hnd vn die informtie kun je de producten mken wrmee jij je portfolio

Nadere informatie

1 De onderneming in de wereldeconomie

1 De onderneming in de wereldeconomie 1 De onderneming in de wereldeconomie Meerkeuzevrgen 1.1 Glolisering is een proces vn wereldwijde economische integrtie door een sterke toenme vn de interntionle hndel en investeringen. wrij de wereldproductie

Nadere informatie

Toyota Verzekeringen Altijd de beste oplossing

Toyota Verzekeringen Altijd de beste oplossing Toyot Verzekeringen Altijd de beste oplossing Welke verzekering hebt u nodig? U rijdt met een Toyot of u wcht op zijn levering. Hij is nieuw of tweedehnds. U bent een kilometervreter of rijdt minder dn

Nadere informatie

Keuze van het lagertype

Keuze van het lagertype Keuze vn het lgertype Beschikbre ruimte... 35 Belstingen... 37 Grootte vn de belsting... 37 Richting vn de belsting... 37 Scheefstelling... 40 Precisie... 40 Toerentl... 42 Lgergeruis... 42 Stijfheid...

Nadere informatie

De supermarkt. a Welk karretje heeft de duurste boodschappen? Leg uit waarom je dat denkt. b Hoeveel klanten nog tot de 1000ste klant? Reken uit.

De supermarkt. a Welk karretje heeft de duurste boodschappen? Leg uit waarom je dat denkt. b Hoeveel klanten nog tot de 1000ste klant? Reken uit. lesboek groep 8 1 De supermrkt nt 0ste kl De 0 inuut grtis! mg 1 mhppen doen boods en: bloem bij bloemen extr! grtis 3 193 86 0 klnten 1 Welk krretje heeft de duurste boodshppen? Leg uit wrom je dt denkt.

Nadere informatie

1 De watersnoodramp van 1953

1 De watersnoodramp van 1953 1 De wtersnoodrmp vn 1953 In de ncht vn 31 jnuri nr 1 februri 1953 ws het springvloed. Dn stt het wter in de zee extr hoog. Bovendien ws er een zwre noordwesterstorm (orkn, windkrcht 12). Het wter in de

Nadere informatie

3 Snijpunten. Verkennen. Uitleg

3 Snijpunten. Verkennen. Uitleg 3 Snijpunten Verkennen Meetkunde Snijpunten Inleiding Verkennen Bentwoord de vrgen bij Verkennen. Mk ook de constructie in GeoGebr. Gebruik eventueel het progrmm om de snijpunten voor je te berekenen ls

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)

Examen VWO. wiskunde B1,2 (nieuwe stijl) wiskunde 1,2 (nieuwe stijl) Exmen VWO Voorbereidend Wetenschppelijk Onderwijs Tijdvk 1 insdg 25 mei 13.30 16.30 uur 20 04 Voor dit exmen zijn mximl 86 punten te behlen; het exmen bestt uit 18 vrgen. Voor

Nadere informatie

Mytylschool De Trappenberg Peter van Sparrentak

Mytylschool De Trappenberg Peter van Sparrentak Mytylshool De Trppenberg Peter vn Sprrentk www.m3v.nl Nieuwbouwonept en revlidtieentrum geriht op de toekomst Mytylshool De Trppenberg en het ngrenzende revlidtieentrum in Huizen willen in de toekomst

Nadere informatie

1a Een hoeveelheid stof kan maar op één manier veranderen. Hoe?

1a Een hoeveelheid stof kan maar op één manier veranderen. Hoe? Oefenopgven over Stoffen en Mterilen Uitwerking en ntwoord op elke opgve stt n de ltste opgve. Gegevens kunnen worden opgezoht in de tellen hterin. Als de zwrteftor niet vermeld is mg je 9,81 N/kg nemen.

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1994 1995 : Eerste Ronde.

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1994 1995 : Eerste Ronde. Vlmse Wiskunde Olmpide 994 995 : Eerste Ronde De eerste ronde bestt uit 30 meerkeuzevrgen, opgemkt door de jur vn VWO Het quoteringsssteem werkt ls volgt : een deelnemer strt met 30 punten Per goed ntwoord

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Wiskunde B (nieuwe stijl) Correctievoorschrift VWO Voorbereidend Wetenschppelijk Onderwijs 0 0 Tijdvk Inzenden scores Vul de scores vn de lfbetisch eerste vijf kndidten per school in op de optisch leesbre

Nadere informatie

INLEIDING. Gezond eten Gezond drinken Genoeg slapen Goed bewegen

INLEIDING. Gezond eten Gezond drinken Genoeg slapen Goed bewegen b o r p! f G t i F s i t r G t l p r u e l k r ee INLEIDING Structuur, inzicht en plezier bij gezond leven Dr geloven wij in bij FitGf! Drom hebben we een klender met stickers ontworpen! Voor kinderen,

Nadere informatie

Vraag 2. a) Geef in een schema weer uit welke onderdelen CCS bestaat. b) Met welke term wordt onderstaande processchema aangeduid.

Vraag 2. a) Geef in een schema weer uit welke onderdelen CCS bestaat. b) Met welke term wordt onderstaande processchema aangeduid. Tentmen Duurzme Ontwikkeling & Kringlopen, 1 juli 2009 9:00-12:00 Voordt je begint: schrijf je nm en studentnummer bovenn ieder vel begin iedere vrg op een nieuwe bldzijde ls je een vkterm wel kent in

Nadere informatie

De bananenteelt. Kleinschalige boeren. Grote plantages

De bananenteelt. Kleinschalige boeren. Grote plantages De bananenteelt Geen product ter wereld wordt meer verhandeld dan bananen. Jaarlijks produceren tropische landen als Colombia, Dominicaanse Republiek en Peru meer dan 100 miljoen ton bananen. Bananen worden

Nadere informatie

Privacyverklaring gwoon Makelaars

Privacyverklaring gwoon Makelaars Privcyverklring gwoon Mkelrs U heeft te mken met mkelrdij gwoon Mkelrs. gwoon Mkelrs is een NVM-mkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze

Nadere informatie

De prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl

De prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl Yellowpaper De prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl Yellowpaper De prijs van betaalbare bananen Inhoudsopgave Inleiding...3 Bananen in Nederland...3 De bananenteelt...5 Fairtrade bananen...7

Nadere informatie

Profijt van de gemeentelijke overheid

Profijt van de gemeentelijke overheid Profijt vn de gemeentelijke overheid De invloed vn het gemeentebeleid op de koopkrcht vn de minim in Groningen Dr. M.A. Allers Profijt vn de gemeentelijke overheid De invloed vn het gemeentebeleid op de

Nadere informatie

Algemeen. Restweefsel voor medischwetenschappelijk onderzoek

Algemeen. Restweefsel voor medischwetenschappelijk onderzoek Algemeen Restweefsel voor medischwetenschppelijk onderzoek U bent in het Ersmus MC voor onderzoek en/of behndeling. Soms is het nodig bloed of lichmsweefsel/-vloeistof bij u f te nemen. N fronding vn dit

Nadere informatie

fonts: achtergrond PostScript Fonts op computers?

fonts: achtergrond PostScript Fonts op computers? fonts: chtergrond PostScript Fonts op computers? Tco Hoekwter tco.hoekwter@wkp.nl bstrct Dit rtikel geeft een korte inleiding in de interne werking vn PostScript computerfonts en hun coderingen. Dit rtikel

Nadere informatie

Belastingvoordelen voor kleinverbuikers op zonne-energie

Belastingvoordelen voor kleinverbuikers op zonne-energie Belstingvoordelen voor kleinverbuikers op zonne-energie nsluitingen tot en met 3x80 Ampère Mrket Pro is de of ciële deler vn Nord Solr in de Benelux Wie zijn wij? Mrket Pro BV is de of ciële deler vn Nord

Nadere informatie

HOEVEEL KEREN WIJ UIT? 5.1 Keren we altijd alles uit? WANNEER KEREN WIJ NIET UIT? WAT DOEN WIJ BIJ FRAUDE? 9.1 Wat zijn de gevolgen van fraude?

HOEVEEL KEREN WIJ UIT? 5.1 Keren we altijd alles uit? WANNEER KEREN WIJ NIET UIT? WAT DOEN WIJ BIJ FRAUDE? 9.1 Wat zijn de gevolgen van fraude? VOORWAARDEN Overlijdensrisicoverzekering Delt Lloyd Levensverzekering NV Amsterdm MODEL 2401 U wilt uw finnciële zken goed geregeld heen. Ook ij overlijden. Drom het u een overlijdensrisicoverzekering

Nadere informatie

energiedeskundige berekend energieverbruik (kwh/rn Dit certiflcaat is geldig tot en met 1 november 2021 softwareversie 1.33

energiedeskundige berekend energieverbruik (kwh/rn Dit certiflcaat is geldig tot en met 1 november 2021 softwareversie 1.33 l p 111W II ll I type open bebouwing bestemmng eengezinswoning postnummer 1790 gemeente Affligem nummer 43 bus Dit certiflct is geldig tot en met 1 november 2021 dtum: 01-11-2011 hndtekening: 0 50 100

Nadere informatie

Bijlage bij hoofdstuk Bijlage bij hoofdstuk Bijlage bij hoofdstuk Bijlage bij hoofdstuk

Bijlage bij hoofdstuk Bijlage bij hoofdstuk Bijlage bij hoofdstuk Bijlage bij hoofdstuk BIJLAGEN De ondersteuning vn Wmo-nvrgers Een onderzoek onder nvrgers en hun mntelzorgers Mirjm de Klerk Ann Mri Mrngos Mrth Dijkgrf Alice de Boer Bijlge bij hoofdstuk 2... 3 Bijlge bij hoofdstuk 3... 7

Nadere informatie

Privacyverklaring Nieuwbouw (huur of koop)

Privacyverklaring Nieuwbouw (huur of koop) Privcyverklring Nieuwbouw (huur of koop) 2552018.1 Privcyverklring NOUWEN Mkelrdij o.g.b.v. U heeft te mken met NOUWEN Mkelrdij o.g.b.v. NOUWEN Mkelrdij o.g.b.v. is een NVM-mkelr. In deze privcyverklring

Nadere informatie

Bijlage agendapunt 7: Inhoudelijke planning overlegtafels 2015

Bijlage agendapunt 7: Inhoudelijke planning overlegtafels 2015 Bijlge gendpunt 7: Inhoudelijke plnning overlegtfels 2015 In de Ontwikkelgend (ijlge 5 ij de Deelovereenkomst mtwerkvoorziening egeleiding 18+) zijn 7 them s en 31 suthem s opgenomen die in 2015 tijdens

Nadere informatie

In dit hoofdstuk introduceren we de hoofdrolspelers van het college: eindige automaten.

In dit hoofdstuk introduceren we de hoofdrolspelers van het college: eindige automaten. 9 2 Eindige utomten In dit hoofdstuk introduceren we de hoofdrolspelers vn het college: eindige utomten. 2.1 Deterministische eindige utomten We eginnen met een vooreeld. Vooreeld 2.1 Beschouw het volgende

Nadere informatie

Erasmus MC Junior Med School

Erasmus MC Junior Med School Ersmus MC Desiderius School vn begrijpen nr beslissen Ersmus MC Junior Med School 2012-2013 De rts-onderzoekers vn morgen Het progrmm Dit progrmm loopt prllel n VWO-5 en -6 en bestt uit vier onderdelen:

Nadere informatie

naam blad : 37 = 299 : 23 = 882 : 63 = 364 : 26 = : 47 = : 43 = 47 kan keer van af kan keer van af 47 = =

naam blad : 37 = 299 : 23 = 882 : 63 = 364 : 26 = : 47 = : 43 = 47 kan keer van af kan keer van af 47 = = 7b Hulp bld 1 nm 1 Reken uit met de rekenmchine 444 : 37 = 299 : 23 = 882 : 63 = 364 : 26 = 2 Reken uit met rest Voorbeeld: 469 : 37 = ntwoord op de rekenmchine: 12,675675 37 kn 12 keer vn 469 f 12 37

Nadere informatie

Een flexibel samenwerkingsverband

Een flexibel samenwerkingsverband Een flexibel smenwerkingsverbnd Zorg op mt is mogelijk met een flexibele orgnistie en met flexibel inzetbr personeel. Mr hoe krijg je dt voor elkr? Een brochure vn: in opdrcht vn de Projectgroep Pltsingsbeleid.

Nadere informatie

Functiebeschrijving en -waardering Stichting Promes, Meppel

Functiebeschrijving en -waardering Stichting Promes, Meppel Functie-informtie Functienm Orgnistie Stichting Promes, onderdeel Onderwijsondersteuning Slrisschl 4 Indelingsniveu FUWASYS-dvies IIb Werkterrein Bedrijfsvoering - Mngementondersteuning Activiteiten Bewerken

Nadere informatie

Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2013

Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2013 Nieuwegein //f/f^jft \ ^ ^ Inkoop- en nbestedingsbeleid 2013 Augustus 2013 Gemeente Nieuwegeir op- en nbestedingsbeleid 2013 (1-8-2013) Inleiding De gemeente Nieuwegein spnt zich continu in voor een (verdere)

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport An de minister vn Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : Voorstel Smenwerking dvisering vccintie Uw kenmerk : 748280-135050-PG en 748363-135057-PG Ons kenmerk : U-994508/RW/bp/066-K en 2016094166

Nadere informatie

Werkblad TI-83: Over de hoofdstelling van de integraalrekening

Werkblad TI-83: Over de hoofdstelling van de integraalrekening Werkld TI-8: Over de hoofdstelling vn de integrlrekening. Inleiding We ekijken chtereenvolgens in onderstnde figuren telkens de grfiek vn een functie f met in het intervl [; ]. f ( ) = f ( ) = + y = 5

Nadere informatie

lijnfolder CaH Campushopper geldig vanaf 14 september 2015

lijnfolder CaH Campushopper geldig vanaf 14 september 2015 lijnfolder geldig vnf 14 september 2015 CH Cmpushopper Hoe deze folder gebruiken? Beste reiziger Met deze folder willen wij u helpen om uw verpltsing met De Lijn uit te stippelen. Een lijnfolder bevt de

Nadere informatie

Deze les krijgen de leerlingen een introductie over ongelijke breuken. Dit met name gericht op het vergelijken met een bemiddelende grootheid.

Deze les krijgen de leerlingen een introductie over ongelijke breuken. Dit met name gericht op het vergelijken met een bemiddelende grootheid. Lesopzet De door ons gemkte lessencyclus wordt in drie opeenvolgende rekenlessen gegeven. Les is iets korter dn les en, wrdoor er eventueel extr herhling vnuit les ingepst kn worden.. Les Deze les krijgen

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Emen VW 20 tijdvk woensdg 8 mei 3.30-6.30 uur wiskunde B Bij dit emen hoort een uitwerkbijlge. chter het correctievoorschrift is een nvulling opgenomen. Dit emen bestt uit 8 vrgen. Voor dit emen zijn miml

Nadere informatie

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1:

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: 1.0 Voorkennis Voorbeeld 1: 4 2 4 2 8 5 3 5 3 15 Als je twee breuken met elkr vermenigvuldigd moet je de tellers en de noemers vn beide breuken met elkr vermenigvuldigen. Voorbeeld 2: 3 3 1 5 4 8 3 5 4

Nadere informatie

Biense Dijkstra Alg. directeur

Biense Dijkstra Alg. directeur g l s r e v r J Het smenstellen vn het jrverslg 2014 is terugkijken, mr drn zo snel mogelijk weer vooruitkijken. Nog steeds vnuit een sterke finnciële positie. In 2014 hebben we de Hermn Wijffels Innovtieprijs

Nadere informatie

Privacyverklaring Koops Makelaardij

Privacyverklaring Koops Makelaardij Privcyverklring Koops Mkelrdij In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring KM stt, wordt Koops Mkelrdij B.V. bedoeld. Vn welke diensten vn KM

Nadere informatie

Rekenregels van machten

Rekenregels van machten 4 Rekenregels vn mchten Dit kun je l 1 mchten met een ntuurlijke exponent berekenen mchten met een gehele exponent berekenen 3 terminologie in verbnd met de mchtsverheffing correct gebruiken Test jezelf

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B (pilot) tijdvak 1 woensdag 16 mei 13.30-16.30 uur

Examen VWO. wiskunde B (pilot) tijdvak 1 woensdag 16 mei 13.30-16.30 uur Emen VW 0 tijdvk woensdg 6 mei 3.30-6.30 uur wiskunde B (pilot) Dit emen bestt uit 5 vrgen. Voor dit emen zijn miml 83 punten te behlen. Voor elk vrgnummer stt hoeveel punten met een goed ntwoord behld

Nadere informatie

Functiebeschrijving en -waardering Stichting Promes, Meppel

Functiebeschrijving en -waardering Stichting Promes, Meppel Functie-informtie Functienm Orgnistie Stichting Promes, onderdeel Onderwijsondersteuning Slrisschl 5 Indelingsniveu FUWASYS-dvies IIc Werkterrein Onderwijsproces -> onderwijsbegeleiding Activiteiten Bewerken

Nadere informatie

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 20 mei 13.30 16.30 uur

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 20 mei 13.30 16.30 uur Wiskunde B Profi Exmen VWO Voorereidend Wetenschppelijk Onderwijs Tijdvk Donderdg 20 mei 3.30 6.30 uur 9 99 Dit exmen estt uit 5 vrgen. Voor elk vrgnummer is ngegeven hoeveel punten met een goed ntwoord

Nadere informatie

Route F - Desert. kangoeroerat

Route F - Desert. kangoeroerat Route F - Desert Voor deze route, moet je eerst nr de Bush. Dr moet je even zoeken nr de tunnel die nr de Desert leidt. Geruik onderstnd krtje voor de Desert. Begin ij nummer 1. 1 Kngoeroertten Kngoeroertten

Nadere informatie

Verschil zal er zijn hv bovenbouw WERKBLAD

Verschil zal er zijn hv bovenbouw WERKBLAD Vershil zl er zijn hv ovenouw WERKBLAD 1. Hoe heet de gemeente wr jij in woont? 2. Hoeveel inwoners heeft je gemeente in 2010? 3. Is het ntl inwoners in jouw gemeente sinds 2010 gestegen of gedld? 4. In

Nadere informatie

INSTALLATIEGIDS. Voor alle soorten TL-buizen van Super Long Life

INSTALLATIEGIDS. Voor alle soorten TL-buizen van Super Long Life INSTALLATIEGIDS VOOR SUPER LONG LIFE T L - V E R L I C H T I N G Voor lle soorten TL-buizen vn Super Long Life I n h o u d Pgin 2 Algemene informtie 3 TL-productoverzicht 4 Super Long Life specificties

Nadere informatie

PEDAGOGISCHE STUDIEDAG LEERKRACHTEN ECONOMIE

PEDAGOGISCHE STUDIEDAG LEERKRACHTEN ECONOMIE PEDAGOGISCHE STUDIEDAG LEERKRACHTEN ECONOMIE Gebruik vn geogebr bij grfische nlyse in economielessen 5 oktober 009 Rudy De Wever Jn-vn-Ruusbroeckollege Geogebr is een mkkelijk te gebruiken ICT-progrmm

Nadere informatie

Verschil zal er zijn mvbo bovenbouw WERKBLAD

Verschil zal er zijn mvbo bovenbouw WERKBLAD Vershil zl er zijn mvo ovenouw WERKBLAD 1. Hoe heet de gemeente wr jij in woont? 2. Hoeveel inwoners heeft je gemeente in 2010? 3. Is het ntl inwoners in jouw gemeente sinds 2010 gestegen of gedld? 4.

Nadere informatie

1.3 Wortels. x x 36 6 = x = 1.5 Breuken. teller teller noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde.

1.3 Wortels. x x 36 6 = x = 1.5 Breuken. teller teller noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde. Voorereidende opgven Stoomursus Tips: Mk de volgende opgven het liefst voorin in één vn de A4-shriften die je gt geruiken tijdens de ursus. Als een som niet lukt, werk hem dn uit tot wr je kunt en g verder

Nadere informatie

Privacyverklaring SPAUWEN VASTGOED

Privacyverklaring SPAUWEN VASTGOED Privcyverklring SPAUWEN VASTGOED U heeft te mken met SPAUWEN VASTGOED. SPAUWEN VASTGOED is een NVM-mkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in

Nadere informatie

LESINSTRUCTIE GROEP 7/8

LESINSTRUCTIE GROEP 7/8 LESINSTRUCTIE GROEP 7/8 Bij Smsm nr. 1 2018 Telefoon Burgerschp Smsm komt 5 x per jr uit met een mgzine, en een werkbld. Drbij hoort een website met filmpjes en nvullende informtie: smsm.net Met Smsm werkt

Nadere informatie

F G H I J. 5480

F G H I J. 5480 () Nm : Kls: Dtum: A. 06 Uit ln + ln( ) = ln volgt dt gelijk is n ) ) ) ) ) g.v.d.v. B. 77 + b ) b ) (+ is gelijk n b ) ) b) ).b b F. 7 kn ook geschreven worden ls ) e ) e ) e ( ) ln e ) ) e G. 7 9 Als

Nadere informatie

Gehele getallen: vermenigvuldiging en deling

Gehele getallen: vermenigvuldiging en deling 3 Gehele getllen: vermenigvuldiging en deling Dit kun je l 1 ntuurlijke getllen vermenigvuldigen 2 ntuurlijke getllen delen 3 de commuttieve en de ssocitieve eigenschp herkennen 4 de rekenmchine gebruiken

Nadere informatie

Trendanalyse huurwoningmarkt Verkorten inschrijfduur en leegstandtijd

Trendanalyse huurwoningmarkt Verkorten inschrijfduur en leegstandtijd Verkorten inschrijfduur en leegstndtijd Pul Kooij 165419 Msterproject Business Mthemtics & Informtics Stgeverslg Zig Websoftwre B.V. Botterstrt 51 C 171 XL Huizen Vrije Universiteit Amsterdm Fculteit Copyright

Nadere informatie

A. Organisatiebeschrijving academische functie van de school

A. Organisatiebeschrijving academische functie van de school Acdemische opleidingsschool OSR Stndrdlijst jrverslg onderzoek Versie december 2012 [Algemene instructie (s.v.p. geel gemrkeerde tekst verwijderen n invullen): Vul de vrgen in deze lijst zo volledig mogelijk

Nadere informatie

OP GETAL EN RUIMTE KUN JE REKENEN

OP GETAL EN RUIMTE KUN JE REKENEN OP GETAL EN RUIMTE KUN JE REKENEN Welke wiskunde moet ik kiezen? Dit jr moet je gn kiezen welke wiskunde je wilt gn volgen in de bovenbouw. Hieronder kun je lezen wt wiskunde A, en D inhouden. Wiskunde

Nadere informatie

Het kwadraat van een tweeterm a+b. (a+b)²

Het kwadraat van een tweeterm a+b. (a+b)² Merkwrdig producten: Het kwdrt vn een tweeterm + (+)² Even herhlen Wnneer een getl of een lettervorm met zichzelf vermenigvuldigd wordt, dn duid je dt n door dt getl of die lettervorm één keer te schrijven

Nadere informatie

Z- ß- ßr!2f int tçotg

Z- ß- ßr!2f int tçotg Z- ß- ßr!2f int tçotg A n s I u iti n g sco nve n nt "De Bouw Werkt ln Noordoost Brbnt" Er is een convennt gesloten De Bouw Werkt in Noordoost Brbnt. Eén vn de doelstellingen vn het convennt is het uitbreiden

Nadere informatie

Inleiding Natuurwetenschappen

Inleiding Natuurwetenschappen Inleiding Ntuurwetenschppen Tijden: september: 7:45 :45 3 september: 7:45 :45 6 september: 09:30 3:30 Loctie: Adres: Leuvenln, Utrecht Gebouw: Mrius Ruppertgebouw Zl: A Opdrchtgever: Jmes Boswell Instituut

Nadere informatie

b,^.c/ -í w-t S t><-h.scl

b,^.c/ -í w-t S t><-h.scl Z g AUG Z0lt C \/f2 b,^.c/ -í w-t S t> Retourdres Postbus 88 5000 AB Tilburg OPTIMUS stichting ktholiek, protestnts-christelijk

Nadere informatie

abcdefg Nieuwsbrief 1 11 september 2013

abcdefg Nieuwsbrief 1 11 september 2013 bcdefg Nieuwsbrief 1 11 september 2013 lgemeen nieuws Het nieuwe schooljr is begonnen! Het nieuwe schooljr is fgelopen week vn strt gegn. We hopen dt iedereen een leuke vkntie heeft gehd en lekker is uitgerust.

Nadere informatie

1 Uw secretaresse vraagt u wie u voor deze sessie wilt uitnodigen. Aan welke mensen denkt u?

1 Uw secretaresse vraagt u wie u voor deze sessie wilt uitnodigen. Aan welke mensen denkt u? CREATIVITEIT drs. R.B.E. vn Wijngrden 1 SITUATIE Elke dg zijn er momenten die om retiviteit vrgen. Een proleem oplossen, een nieuw idee ontwikkelen, ties edenken, vereterpunten zoeken zken wrvoor het nuttig

Nadere informatie

8 Kostenverbijzondering (I)

8 Kostenverbijzondering (I) 8 Kostenverijzondering (I) V8.8 Speelgoedfriknt Autoys BV heeft onlngs de Jolls Joye ontwikkeld: een plsti speelgoeduto voor peuters in de leeftijdstegorie vn twee tot vijf jr. De produtie voor 2009 wordt

Nadere informatie

14 Effectevaluatie van de Strafrechtelijke Opvang Verslaafden (SOV)

14 Effectevaluatie van de Strafrechtelijke Opvang Verslaafden (SOV) Smenvtting Op 1 pril 2001 trd de wet SOV in werking. Op grond vn deze wet kunnen justitibele verslfden die n een ntl in de wet genoemde voorwrden voldoen, in het kder vn een strfrechtelijke mtregel, voor

Nadere informatie

WERKBLAD. weblink: vmbob. Let op: volg de aanwijzingen in het lesmateriaal bij het beantwoorden van de vragen!

WERKBLAD. weblink:   vmbob. Let op: volg de aanwijzingen in het lesmateriaal bij het beantwoorden van de vragen! 1. Vershillen in eigen omgeving Vershil zl er zijn... tussen uurten, wijken en regio s in Nederlnd Lessenserie CBS & EduGIS voor vmo ovenouw welink: http://it.ly/s- vmo Let op: volg de nwijzingen in het

Nadere informatie

Moderne wiskunde: berekenen zwaartepunt vwo B

Moderne wiskunde: berekenen zwaartepunt vwo B Moderne wiskunde: erekenen zwrtepunt vwo B In de edities 7 en 8 ws er in de slotdelen vn VWO B ruimte genomen voor een prgrf over het erekenen vn een zwrtepunt. In de negende editie is er voor gekozen

Nadere informatie

Urologie. Blaasaugmentatie

Urologie. Blaasaugmentatie Urologie Blsugmenttie U krijgt een opertie n de bls. Bij een blsugmenttie wordt de bls groter gemkt met behulp vn een stukje drm. U vindt hier meer informtie. Voorbereiding Drmen spoelen Als u uw drmen

Nadere informatie