Iepen en iepziekte. Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer. Colofon. Uitgave Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer Postbus DP Den Haag

Transcriptie

1 Gemeente Den Hg Dienst Stdsbeheer Colofon Iepen en iepziekte Uitgve Gemeente Den Hg Dienst Stdsbeheer Postbus DP Den Hg Vormgeving Teres Jonkmn (BNO) Druk Fcilitire dienst - Multimedi Deze brochure is gedrukt op gerecycled ppier Mei 2000

2 Iepen en iepziekte w e L k o m 1

3 Inhoud Voorwoord 5 Hoe herkent u de iep? 7 Hoe herkent u de zieke iep? 9 Hoe wordt de iep ziek? 9 Hoe bestrijdt de gemeente de iepziekte? 13 Hoe kn de ziekte worden voorkomen? 14 Hoe kunt u helpen? 15 Informtie 16 2 i n h o u d 3

4 Voorwoord De iep is voor het Hgse stdsgezicht l eeuwenlng een zeer krkteristieke boom De boom is goed bestnd tegen wind en, dt is in Den Hg erg belngrijk, tegen zeewind Bovendien is de iep redelijk goed bestnd tegen luchtverontreiniging en stelt hij betrekkelijk weinig eisen n de grond De iep is een boom die zich ook in een std goed ontwikkelt en uitgroeit tot een boom vn nzien en omvng Drom kunt u deze boomsoort in heel veel strten vn Den Hg ntreffen Verspreid over de std stn er lleen l op strt zo n Hels bedreigt de iepziekte deze bomen In Nederlnd werd de iepziekte in 1919 voor het eerst ontdekt Vnf die tijd is er veel onderzoek verricht nr bestrijdingsmethoden en nr iepensoorten die resistent zijn tegen de iepziekte Ondnks l deze inspnningen sneuvelen er iedere zomer nog vele duizenden iepen Ook de gemeente Den Hg doet er lles n om deze gevreesde ziekte uit te bnnen Dt lukt wrschijnlijk nooit heleml U kunt echter een zinvolle bijdrge leveren n de bestrijding vn de iepziekte Hoe u dt kunt doen, leest u in deze brochure wrin ook stt hoe u de iep en de iepziekte kunt herkennen 4 5 v o o r w o o r d

5 Hoe herkent u de iep? Zols u op de onderstnde fbeelding kunt zien, zijn de beide bldhelften niet even groot Ook beginnen ze niet op dezelfde plts n het steeltje Dit noemen we wel een ongelijke bldvoet Het bld is min of meer ovl, eindigt puntig en de rnd vn het bld is gekrteld De iep is de enige boom met zo n soort bld Ook kunt u de iep herkennen n de zdjes Ze lijken op dubbeltjes en drom worden ze ook wel iependubbeltjes genoemd De zdjes vllen in mei uit de boom en dn liggen de strten er vol mee b Een gezonde stm 6 c Het zd vn de iep, de iependubbeltjes Ongelijke bldvoet b c h o e h e r k e n t u d e i e p? 7

6 Hoe herkent u een zieke iep? Iepziekte is een verwelkingziekte, dt betekent dt de blderen verdorren en de boom fsterft U kunt een zieke iep herkennen n de herfstverschijnselen die midden in de zomer optreden De blderen worden dn geel en bruin en vllen vn de boom N verloop vn tijd zie je dt in een steeds groter deel vn de kroon het bld verkleurt en de boom wordt dn heleml kl An het eind vn de kle tkken blijven dn nog een of twee verdorde bldjes zitten Als u deze zogenoemde vntjes ziet, weet u zeker dt de boom ngetst is door de iepziekte Als u bij een zieke iep, met een scherp mes een deel vn een ngetste tk fsnijdt, ziet u een ring vn donkerbruine tot zwrte stippen in de buitenste jrring 8 b b Zieke iepen Donkere verkleuring in de buitenste jrring Hoe wordt de iep ziek? Alle bomen hebben houtvten Dt zijn de bloedvten vn de boom Bij een iep met de iepziekte zijn de houtvten in de stm en de tkken verstopt door een schimmel (een soort trombose) Deze verstopping verstoort de spstroom tussen de wortels en lle overige delen vn de boom De blderen krijgen dn geen wter en voedingsstoffen meer De boom is ten dode opgeschreven Dit proces kn zich binnen enkele weken voltrekken h o e h e r k e n t u e e n z i e k e i e p? 9

7 Kever vliegt nr gezonde iep en vreet de bst weg in de oksel vn twijgen (meestl 2 à 3- jrigen) Kever vliegt nr kwijnende iep om eieren te leggen Kever 3 x werkelijke grootte Lrve 3 x werkelijke grootte Lrve ontwikkelt zich Ptroon vn de lrvengngen onder de bst 1/12 werkelijke grootte De boom sterft Kever legt eieren in nder dood iepenhout Ook in openhrdhout vn ongeschilde iepen b De houtvten rken verstopt, hetgeen te zien is n een donkere (bruinige) verkleuring Twijgen sterven f Ziekte verspreidt zich verder over de boom c De iepziekte wordt verspreid door de iepenspintkever Deze vliegende kevertjes leggen hun eitjes onder de schors vn zieke of dode iepen Een kevertje legt meer dn honderd eitjes Wnneer deze uitkomen, mken de lrven horizontle gngen vlk onder de bst De lrven verpoppen zich, wrn de jonge kevers in mei tot september bij mooi weer uitvliegen Zij vliegen nr de toppen vn gezonde iepen in de buurt, vreten vn de bst in de oksels vn de tkken en brengen zo de schimmel over op gezonde iepen In wrme zomers kn zich meer dn één genertie ontwikkelen Ook wordt de iepziekte verspreid vi de wortels Als de wortels vn een zieke iep contct hebben met de wortels vn een gezonde iep, wordt de gezonde iep besmet Alleen tijdig rooien vn de zieke iep kn voorkomen dt een gezonde buurmn wordt besmet Om ervoor te zorgen dt niet een hele rij iepen op deze mnier wordt ngetst (oproleffect) offert de gemeente soms een gezonde iep op Door tussen de zieke iep en de overige iepen een boom extr weg te hlen is de kns zeer groot dt het oproleffect stopt De levenscyclus vn de iepenspintkever 10 b Boorgngen vn de lrven 11 c De iepenspintkever d Wortelcontct d h o e w o r d t d e i e p z i e k?

8 Hoe bestrijdt de gemeente de iepziekte? c b 12 Injecteren vn gezonde iepen b Gezonde iep in het voorjr c en in de winter hoe BeStriJdt de Gemeente de iepziekte? Iepen en iepziekte De iepziekte wordt bestreden door de iepenspintkever zoveel mogelijk broedgelegenheid te ontnemen Op deze mnier blijven de ntllen kevers lg wrdoor de kns op infectie vn gezonde bomen terugloopt of wordt voorkomen Dit betekent dt lle kwijnende en reeds ngetste iepen zo snel mogelijk moeten worden opgespoord en verwijderd Gebeurt dit niet dn leggen de kevers weer hun eitjes in de zieke bomen wrdoor hun ntl explosief toeneemt De dienst Stdsbeheer controleert ieder jr lle iepen in Den Hg Tussen mei en september worden de iepen twee ml geïnspecteerd Niet lleen de openbre iepen worden n een inspectie onderworpen De dienst Stdsbeheer controleert ook iepen op prticulier terrein Als een zieke of kwijnende boom bij een prticulier wordt ngetroffen, krijgt de eigenr vn de boom schriftelijk bericht vn de dienst Stdsbeheer De eigenr moet dn de zieke boom zo snel mogelijk (lten) rooien Als de eigenr de boom niet weghlt, dn rooit de gemeente de boom De kosten komen dn voor rekening vn de eigenr In de Bomenverordening stt, dt de gemeente dt mg doen, om te voorkomen dt gezonde bomen ziek worden Ook stt in de Bomenverordening dt voor het rooien vn een zieke iep geen kpvergunning nodig is, zodt er snel gehndeld kn worden Om te voorkomen dt de kevers lsnog hun eitjes onder 13

9 de schors leggen, moet n het kppen direct de schors vn het iepenhout worden fgehld en worden vernietigd Het is drom zelfs verboden om ongeschild iepenhout te bewren, ook l is het hout vn een gezonde iep Hoe kunt u helpen? Hebt u een zieke iep gezien, neemt u dn contct op met de dienst Stdsbeheer De telefoonnummers stn in deze brochure vermeld Hoe kn de ziekte worden voorkomen? Om de iepziekte te voorkomen kunnen gezonde iepen geïnjecteerd worden Het is een methode die te vergelijken is met een griepprik bij mensen Ieder voorjr krijgen een groot ntl iepen met een soort injectiespuit een prik Dit is een dure methode omdt de prik ieder jr herhld moet worden Drom krijgen lleen de meest wrdevolle iepen (c stuks) deze behndeling Dit injectiemiddel voorkomt dt de iepenspintkever de boom ntst Dit middel voorkomt echter niet de besmetting vi de wortels Zols u l eerder in deze brochure heeft kunnen lezen is een iep een boom die in de std goed functioneert Er zijn hels weinig ndere boomsoorten die het in een stedelijke omgeving en dicht bij de kust zo goed doen Als de dienst Stdsbeheer toch kiest voor het herplnten vn iepen dn wordt gekozen voor soorten die, tot op heden, resistent zijn gebleken tegen de iepziekte Dt betekent dt zij deze gevreesde ziekte, voor zover nu bekend, niet 14 Door het oproleffect 15 kunnen krijgen is ook de derde iep ngetst Bewr geen ongeschild iepenhout in uw tuin (bijvoorbeeld openhrdhout) Voorkom dt hierdoor een broedhrd vn jonge iepenspintkevers ontstt Bovendien is het hebben vn ongeschild iepenhout strfbr Dus ook ls u voor een gezonde iep een kpvergunning heeft gekregen dn mg u het hout lleen bewren ls u de schors direct verwijdert De schors moet dn in een dichte vuilniszk worden fgevoerd nr de vuilverbrnding h o e k n d e z i e k t e w o r d e n v o o r k o m e n?

10 Informtie Heeft u nog vrgen over de iepziekte of heeft u een zieke iep gezien neemt u dn contct op met de dienst Stdsbeheer, bij voorkeur het stdsdeelkntoor vn het stdsdeel wrin u woont Stdsdeel Loosduinen Stdsdeel Segbroek Stdsdeel Centrum Stdsdeel Hgse Hout Stdsdeel Escmp Stdsdeel Scheveningen Stdsdeel Lk Stedelijke Structuren Grote Groengebieden 16