Overal NaSk 1-2 havo / vwo Uitwerkingen Hoofdstuk 2 Licht

Transcriptie

1 Overl NSk 1-2 hvo / vwo Uitwerkingen Hoofdstuk 2 Licht 2.1 Licht en zicht A1 Het voorwerp weerktst licht dt drn in je oog terechtkomt. b Nee, de mn is geen lichtbron. De mn zendt zelf geen licht uit, mr weerktst licht vn de zon. Het licht vn de mn is dus geen direct, mr indirect licht. c Een schduw ontstt op een plek wr geen licht komt doordt zich een voorwerp tussen de lichtbron en die plek bevindt. d Je ziet lichtstrlen ls er licht vn de lichtstrl in je oog komt, doordt vocht- of stofdeeltjes licht weerktsen. A2 rndstrlen, zichtlijnen b rndstrlen A3 Indirect is licht dt wordt weerktst. b Indirect licht is bijvoorbeeld het licht dt door een witte muur wordt weerktst. B4 De lmp dichter bij je hnd houden, of je hnd en de lmp verder vn het ppier houden. b Als je je hnd dicht bij het ppier houdt, dn lopen de rndstrlen bijn recht en is de schduw ongeveer even groot ls je hnd, zols in de figuur. B5 Kunstmtige lichtbronnen zijn door mensen gemkt, ntuurlijke lichtbronnen niet. b bliksem, vuurvliegjes c tv-scherm, bemer d kunstmtig kunstmtig ntuurlijk kunstmtig ntuurlijk ntuurlijk B6 In een kmer met witte muren is meer indirect licht, omdt een witte muur het licht beter weerktst dn een zwrte muur. Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 1

2 B7 b Ann krijgt vn de lmp geen direct licht in hr ogen omdt er geen lichtstrlen vn de lmp direct in hr ogen komen. c Ann krijgt indirect licht in hr ogen vi bijvoorbeeld het boek. B8 Je stt in het donker op plek 2. B9 Leerling 1, 3, 4 en 6 kunnen ongehinderd meekijken. Voor leerling 5 blokkeert het hoofd vn leerling 2 de lichtstrlen vnf het scherm. B10 A Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 2

3 C11 b De schduw is groter ls het scherm verder weg stt omdt de rndstrlen dn schuiner lopen. c De schduw is kleiner ls A verder vn het voorwerp stt omdt de rndstrlen dn meer prllel lopen. d e A 16 mm, B 13 mm f De schduw vn lmp A is groter omdt deze dichter bij het voorwerp stt. g Het donkergrijze gedeelte vn het scherm is de kernschduw, de lichtgrijze gedeeltes zijn de hlfschduw. h Als je oog boven de kernschduw zit, dn kun je lichtbron A zien. Het voorwerp houdt licht vn bron B tegen, wrdoor er een schduw is op de plek vn je oog. Bron B kun je dus niet zien. Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 3

4 C12 b Nee, Ans kn de bezoeker niet zien. c Zie de tekening bij. d J, Ans kn Willem zien. e Zie tekening bij. f J, Willem kn de bezoeker zien. g De bezoeker kn Willem zien, mr kn Ans niet zien. Als er lichtstrlen vn de bezoeker nr Willem kunnen, dn kunnen er ook lichtstrlen vn Willem nr de bezoeker. En ls er geen lichtstrlen vn de bezoeker nr Ans kunnen, dn kunnen er ook geen lichtstrlen vn Ans nr de bezoeker. +13 De schduwen 1 en 2 worden drdoor lnger. De triner komt verder vn de onderste lmpen weg te stn en dus wordt de hoek vn de rndstrlen met de grsmt kleiner en de schduw drdoor lnger. b Om schduw 3 even lng te houden, moet de triner op dezelfde fstnd blijven vn de lichtmst die de schduw mkt. Hij moet drom op de denkbeeldige cirkel lopen met de lichtmst linksboven ls middelpunt. 2.2 Spiegels A14 De spiegel in de bdkmer, het spiegeltje in een mke-uptsje, de chteruitkijkspiegel in een uto, de psspiegel in een kledingwinkel of de spiegel in een bus zodt de buschuffeur nr chter kn kijken A15 virtueel b Een spiegelbeeld bestt niet echt: het lijkt chter de spiegel te liggen, mr ls je chter de spiegel kijkt, dn is het er niet. B16 A Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 4

5 B17 B18 + b Teken eerst de lijn vn het spiegelbeeld vn de vlg nr het oog vn Aniek. Teken dn de lichtstrl vn de echte vlg nr het punt wr de lijn vnf het spiegelbeeld uit het wter komt. De tekening is ter beoordeling vn de docent. Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 5

6 B19 b c d j e het spiegelbeeld Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 6

7 f C20 b Teken eerst de lijnen vn het spiegelbeeld vn de lmp nr de rnden vn de spiegel. Teken dn de lichtstrlen vn de echte lmp nr de rnden vn de spiegel. Voor L1: Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 7

8 Voor L2: c Henk kn een lmp in de spiegel zien ls het weerktste licht vn de lmp in zijn ogen terechtkomt. Dit is bij L2 wel het gevl, mr bij L1 niet. d Teken een lijn vn de ogen vn Henk nr (het middelpunt vn) de lmpen. Als deze lijn door de spiegel gt, kn Henk die lmp zien. Dit is weer niet het gevl voor L1, mr wel voor L2. Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 8

9 e C21 b De weerktsing kn diffuus genoemd worden omdt de lichtstrlen niet in dezelfde richting weerktst worden. Dit is duidelijk te zien bij de twee rechter strlen. De weerktsing kn spiegelend genoemd worden omdt ieder lost stukje vn het ruwe oppervlk wel spiegelend weerktst. C22 boven b rechts c chter d C C23 Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 9

10 b In de linker situtie zijn links en rechts verwisseld. De groene lichtstrl komt de periscoop links vn de rode lichtstrl binnen, mr komt er rechts vn de rode lichtstrl uit. +24 Als je vn binnen nr de tekst op de rmen kijkt, dn zie je de tekst gespiegeld. Als je nu vi een spiegel kijkt, worden de letters nogmls gespiegeld en krijg je de oorspronkelijke letters weer terug. 2.3 Lichtbundels A25 een divergente bundel A26 Joep heeft de richting vn de lichtstrlen niet ngegeven met pijlen. Dit kn nu een divergente bundel zijn vn links nr rechts, of een convergente bundel vn rechts nr links. A27 A28 divergeert b convergeert B29 divergente b evenwijdig B30 Ndt de convergente lichtbundel is smengekomen (bijvoorbeeld in het brndpunt vn een holle spiegel) gn de lichtstrlen weer uit elkr. Het is een divergente bundel geworden. Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 10

11 B31 B32 b een convergente bundel c De bundel ws eerst divergent en is nu convergent. De spiegel heeft dus een convergerende werking. B33 C34 b De bundel is niet lleen nr beneden gericht, mr is ook minder divergent geworden. De bundel is dus meer op de tfel gericht dn eerst. Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 11

12 C35 Bij een evenwijdige bundel wordt het licht niet over een steeds grotere oppervlkte verspreid. Drdoor blijft de lichtsterkte op grote fstnd hoog. b De spiegelende lg heeft twee doelen. Ten eerste richt de spiegelende lg licht dt nr chter zou schijnen nr voren. Ten tweede zorgt de holle vorm vn de spiegelende lg ervoor dt de divergente bundel wordt smengebrcht tot een (bijn) evenwijdige bundel. C36 b c d Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 12

13 +37 Het wteroppervlk is niet vlk. Doordt het wter golft, weerktst het licht vnuit verschillende richtingen nr je ogen, zols in de figuur hieronder. b Omdt er licht vnuit veel richtingen wordt weerktst, komt er in totl veel licht jouw knt op vi de spiegeling. +38 b J, beide lichtstrlen worden weerktst in de richting wrin ze binnenkwmen. c Als op de spiegel in de tekening hierboven een lichtstrl binnenvlt die niet in het vel vn het ppier ligt, mr vn onder komt, wordt deze niet in de goede richting weerktst. Er is een derde spiegel nodig die licht dt in of uit het ppier komt in de goede richting weerktst. d Het licht vn een lntrnpl wordt in dezelfde richting weerktst ls wr het vndn komt: terug nr de lntrnpl. e Als er een gewone vlkke spiegel op de mn stond, zou lleen een lserstrl die precies loodrecht op die spiegel vlt terugkomen. Omdt de mn zo ver weg stt, wordt zelfs een hele kleine fwijking enorm uitvergroot. 2.4 Kleuren mken A39 rood, groen en bluw b Door rood, groen en bluw te mengen kun je lle kleuren mken. A40 Als wit licht door een prism gt, breekt het licht. Je ziet dn kleurschifting, doordt de ene kleur meer knikt dn de ndere. A41 rood, ornje, geel, groen, bluw en violet Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 13

14 B42 Een kleurfilter lt voorl één kleur uit het kleurenspectrum door en neemt de ndere kleuren licht op. b Als je een bluw filter voor een rode lmp pltst, dn bsorbeert het filter lle kleuren licht behlve bluw. Het rode licht komt er niet doorheen, het filter ziet er zwrt uit. B43 4, 2, 1 en 2 B44 RGB = rood, groen, bluw B45 cyn, mgent, geel en zwrt b cyn, mgent, yellow en key (blck) C46 b + c Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 14

15 C47 De kleur die je ziet, ontstt doordt lichtkleuren mengen. b De pointillist heeft de zwrte verf nodig om kleuren donkerder te mken. c J, RGB zijn de primire kleuren voor licht. Zwrt is nodig om de kleuren donkerder te mken. d Deze schilder heeft minstens cyn, mgent, geel en zwrt nodig. +48 receptor R G B uv lichtkleur R + G + B + uv b Zie in de tbel bij. c Een vogel of reptiel ziet geen verschil tussen wit licht en uv-licht. In beide gevllen is er respons in lle receptoren. Een vogel of reptiel ziet wel verschil tussen (R + G + B) en uvlicht, wnt bij (R + G + B) is er geen respons in de uv-receptor. d Je kunt geen uv-licht zien, wnt je hebt dr geen receptor voor in je oog. (R + G + B + uv)-licht kun je wel zien, omdt je receptoren hebt voor R, G en B. e Je ziet geen verschil tussen wit licht en R + G + B, omdt je geen uv-receptor hebt. f De kmeleon heeft voldoende kleurpigmenten om voor ons lle zichtbre kleuren te mken. Voor vogels en reptielen heeft hij niet voldoende kleurpigmenten, omdt er geen uv-pigmenten zijn. g De functie vn het witte pigment is om kleuren lichter te mken zodt de kmeleon niet fsteekt tegen heldere chtergronden. h De functie vn het donkere pigment om kleuren donkerder te mken zodt de kmeleon niet fsteekt tegen donkere chtergronden. 2.5 Kleuren zien A49 Het grsveld is groen, het bsorbeert rood en bluw licht. b Het grsveld reflecteert groen licht. B50 Je pupil is zwrt, omdt hij geen licht weerktst. B51 De Nederlndse vlg is rood, wit en bluw. De kleuren rood en wit op de vlg weerktsen het rode licht. Het bluw weerktst geen licht. Drom zl de vlg eruitzien ls rood, rood en zwrt. B52 Nee, de letters en het etiket weerktsen beide lleen het ornje licht zodt er geen verschil is tussen letters en chtergrond. b zwrt c een groen schrift met een groen etiket met zwrte letters B53 Je broek bsorbeert lle kleuren behlve bluw. Bluw licht wordt weerktst, dit zie je. B54 B Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 15

16 C55 Dt mkt niets uit, wnt de hoeveelheid licht vn buiten is in beide situties gelijk. b In de kmer met witte wnden, wnt de witte wnden weerktsen meer licht dn de zwrte wnden. Drdoor is je boek beter te lezen. C56 Dr mg de politie niet op vertrouwen. Als er lleen ornje-geel licht is, zijn dt de enige kleuren licht die weerktst kunnen worden. Hierdoor is het niet mogelijk om onderscheid te mken tussen bluw en groen. C57 Je gele pk weerktst kleuren die smen geel vormen. Net zols bij de bnn zou dt gn om geel licht of een mengsel vn rood en groen licht. Voorl bluw licht wordt gebsorbeerd. Je zult er drom zwrt uitzien in bluw licht ls je een geel pk drgt. b Als de kleurfilters onhndig gekozen zijn, kunnen beplde voorwerpen veel te donker zijn. +58 Als je dieper in zee komt, zl er ls eerste minder rood licht nwezig zijn, drn steeds minder groen, enzovoort. Dicht onder het oppervlk zie je het dglicht nog ls wit. Zodr rood licht door het wter gebsorbeerd wordt, zie je dglicht ls bluwgroen. Wnneer je nog dieper komt, bsorbeert het wter het groene licht. Drdoor je het dglicht ziet ls bluw. +59 blderen vn de bomen: groen stmmen vn de bomen: beige shirts vn de mensen: wit licht vn de video: prs b Je weet het niet zeker, omdt er mengkleuren bestn en deze zijn niet f te leiden uit de foto, omdt je ogen lleen het eindresultt wrnemen. 2.6 Zien vi spiegels B60 Toeschouwer 1, 3 en 4 kunnen het spiegelbeeld vn het voorwerp volledig zien. B61 Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 16

17 C62 + b + c d Als er lichtstrlen vn jou nr de ogen vn de chuffeur kunnen, dn kunnen er ndersom ook lichtstrlen vn zijn gezicht nr jou toe. Jij kunt de chuffeur dn zien, wnt de lichtstrlen zijn omkeerbr. C63 Zols in de tekening is te zien komt de lichtstrl rechts vn boven. In een vlkke, horizontle spiegel komen de invllende lichtstrlen ltijd vn beneden. Moeder kn dus met een bolle spiegel een gebied zien dt met een vlkke spiegel niet zichtbr is en ziet dus een groter gebied. b Objecten die je ziet vi de spiegel zijn dichterbij dn ze lijken te zijn. c De bolle spiegel heeft weliswr een groter gezichtsveld, mr je ziet er lles kleiner in. De uto s die je in deze spiegel ziet, zien er kleiner uit en lijken drdoor verder weg. d Het kn gevrlijk zijn ls je denkt dt een uto nog ver weg is, terwijl hij zich in werkelijkheid l dichterbij bevindt. Oefentoets 1 Onjuist, de zon is een ntuurlijke lichtbron. 2 juist 3 juist 4 Onjuist, de schduw wordt dn kleiner. 5 Onjuist, je ziet een voorwerp door indirect licht. Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 17

18 6 juist 7 Strl 2 is juist getekend, wnt drvoor geldt dt de hoek vn invl gelijk is n de hoek vn terugktsing. 8 violet, bluw, groen, geel, ornje, rood 9 De spiegel is om de lichtbundel goed te kunnen richten en om te zorgen dt licht dt nr chter schijnt ook nr voren wordt gericht. 10 De spiegel is gebogen om de divergente bundel smen te brengen. 11 Met lichtfilters kun je kleuren mken, wnt een kleurfilter lt voorl één kleur door en neemt de ndere kleuren op kleiner gezichtsveld +15 groter Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 18

19 18 Het licht vn de zon bestt op rde uit vrijwel evenwijdige strlen. Ze komen dus uit één richting, zodt er geen hlfschduwen ontstn. 19 De fotogrf moet die vlkken of prsols zo opstellen dt de pltsen wr kernschduw zou ontstn, nu toch belicht worden. 20 De schduwen worden minder scherp, doordt er licht gereflecteerd wordt vi deze oppervlkken of prsols. 21 De getekende strlen zijn lichtstrlen, wnt ze geven n wr het licht nrtoe gt. 22 Dt komt doordt rood en groen licht smen geel mkt. Op sommige pltsen op het scherm vlt groen en rood licht Noordhoff Uitgevers Overl NSk 1-2 hvo / vwo uitwerkingen hoofdstuk 2 19