Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening voltijd - deeltijd. Hogeschool Leiden

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening voltijd - deeltijd Hogeschool Leiden

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening voltijd deeltijd CROHO nr Hogeschool Leiden Hobéon Certificering BV December 2007 Auditteam: Drs. G.J. Stoltenborg Drs. T. H. Roes H.P. Jaspers MA A. Bousema Secretaris: Ing. M. in t Veld

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Benchmarking Lectoraat Minoren Voortraject Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Documentanalyse Audit Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 7 juni BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 15 Facet 2.1. Eisen HBO 15 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 18 Facet 2.3. Samenhang Programma 20 Facet 2.4. Studielast 23 Facet 2.5. Instroom 24 Facet 2.6. Duur 26 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 27 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing Onderwerp 3: Inzet van Personeel Facet 3.1. Eisen HBO 32 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 34 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 36 Onderwerp 4: Voorzieningen 38 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 38 Facet 4.2. Studiebegeleiding 40 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg Facet 5.1. Evaluatie Resultaten Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 44 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 45 Onderwerp 6: Resultaten 47 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 47 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding MWD voltijd Oordeelschema HBO bachelor opleiding MWD deeltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 54 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie MWD, 7 juni 2007

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling Het onderhavige adviesrapport heeft betrekking op de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) van de Hogeschool Leiden. Deze opleiding maakt deel uit van de afdeling Social Work. Ook tot deze afdeling behoren de opleidingen: Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH). De HBO bacheloropleiding MWD wordt aangeboden in een voltijd- en een deeltijdvariant. Het CROHO nummer van deze opleiding is: Beide varianten van de opleiding zijn in één traject beoordeeld. De resultaten uit dit beoordelingstraject zijn in dit rapport omschreven. Daar waar van toepassing worden in het rapport de verschillen tussen de twee varianten beschreven. Als basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering heeft gediend de Management Review met bijlagen van de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Karakteristiek van de opleiding Benchmarking De afdeling Social Work (MWD, SPH en CMV) maakt deel uit van het cluster Zorg & Welzijn. De afdeling richt zich al jaren landelijk en regionaal op de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) en loopt voorop waar het gaat om ontwikkeling van onderwijs voor de agoog in de GGZ. Binnen de afdeling Social Work is de opleiding MWD de middelste van de drie. Kenmerkend voor de drie opleidingen is dat zij zich richten op het welzijn van mensen in de samenleving. Daarbij benadert CMV dit vraagstuk op macro niveau, terwijl SPH zich richt op de mens, dus op micro niveau. De opleiding MWD positioneert zich tussen deze twee verschillende niveaus in en fungeert hierbij als schakel. Tijdens de audit is onder andere gesproken met vertegenwoordigers van het werkveld (alumni en afgevaardigden van de Opleidings Advies Commissie (OAC). Het werkveld gaf aan de studenten die van de opleiding afkomen hoog te waarderen. Met name aspecten als motivatie en werkmentaliteit worden positief gewaardeerd. De marktpositie van de opleiding is goed. Binnen de directe regio worden geen concurrerende opleidingen aangeboden. De dichtstbijzijnde opleiding MWD wordt verzorgd door Hogeschool INHOLLAND in Haarlem en in Den Haag, de Haagse Hogeschool te Den Haag en de Hogeschool van Amsterdam. In de positionering binnen het opleidingsveld zoekt de opleiding in samenspraak met de Universiteit Leiden naar doorstroommogelijkheden voor MWD studenten richting het WO. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 1

5 De afdeling Social Work ontwikkelt zelf de masteropleiding Jeugdzorg, die in van start gaat. Deze is toegankelijk voor alle afgestudeerden van MWD en SPH met minimaal 4 jaar praktijkervaring in de Jeugdzorg. De docentstudent ratio is 1:25. Daarmee wijkt de opleiding nagenoeg niet af van vergelijkbare opleidingen in het land Lectoraat Het cluster kent op dit moment de lectoraten chronische zieken / eerstelijnszorg en antroposofische gezondheidszorg. De afdeling neemt deel aan de kenniskring chronisch zieken / eerstelijnszorg. Voor de afdeling wordt in 2007 een lectoraat Jeugdzorg gerealiseerd. Dit lectoraat zal zich met een aantal kennisgroepen richten op het creëren en verspreiden van kennis op het terrein van preventie, vroegsignalering, extra- semi en intramurale behandelings- en begeleidingsmethodieken. Het lectoraat richt zich in het bijzonder op het middengebied van de jeugdzorg en de jeugdhulpverlening maar zal zich ook bezighouden met welzijn en geestelijke gezondheidszorg. Het lectoraat verbindt zich onder meer aan de door de afdeling in 2005 geformuleerde kennisgebieden verslaving, criminaliteit en verwaarlozing Minoren Vanaf kunnen studenten MWD twee van de drie minoren GGZ, Jeugdzorg of Methodisch Handelen volgen. Deze zijn ontwikkeld met de beroepsverenigingen en / of het (regionale) werkveld op basis van de landelijke opleidingskwalificaties van MWD en SPH. Met de hogeschoolbrede invoering van de major-minorstructuur in het studiejaar worden de keuzemogelijkheden uitgebreid met verdiepende (door de afdeling ontwikkelde) en verbredende (door het cluster ontwikkelde) minoren: werken in een gedwongen kader (verdiepend); zorg voor verslaafden (verdiepend); eerstelijns gezondheidszorg (verbredend); ondernemerschap (verbredend) Voortraject In 2001 heeft de opleiding deelgenomen aan een proefaccreditatie, in navolging van een besluit van de HBO-raad in Op een aantal punten scoorde de opleiding matig of onvoldoende. Naar aanleiding van de proefaccreditatie heeft de Inspectie van het Onderwijs in 2002 een bezoek gebracht aan de opleiding. In haar rapport constateert de Inspectie dat de tekortkomingen nog niet (geheel) waren weggewerkt, maar sprak zij tegelijkertijd haar vertrouwen uit in de maatregelen die de instelling had getroffen of nog van plan was te treffen. In 2004 vroeg de NVAO de opleiding om haar werkwijze te verantwoorden in een zogeheten stand van zaken notitie. In haar reactie op deze notitie gaf de NVAO aan dat op alle punten voortgang werd gezien. Ook voegde de NVAO er aan toe dat enerzijds de stelselmatige vernieuwing van onderwijs- en toetsmethodiek en anderzijds de zorgvuldige verkenning van nieuwe paden verstandig en effectief waren. De NVAO gaf aan erop te vertrouwen dat aan de voortgaande lijn ter voorbereiding op de accreditatie vastgehouden zou worden. In afsluiting van deze reeks beoordelingen en in voorbereiding op dit echte accreditatietraject, heeft de opleiding begin 2007 een nulmeting laten uitvoeren. In het rapport van de nulmeting merkt het auditteam op dat de opleiding vergevorderd is met de implementatie van competentiegericht onderwijs en dat de externe oriëntatie sterk is. Ten aanzien hiervan zijn als positieve punten genoemd: het projectonderwijs, de inschakeling van buitendocenten, de contacten met en kennis van het werkveld en de regio. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 2

6 Ook de verhoging van het aantal contacturen, de gemaakte organisatorische slag bij het clusterbureau en de korte lijnen binnen de opleiding zijn als positief gewaardeerd. Verbeterpunten betreffen de borging van het HBO-niveau, gebruik van buitenlandse vakliteratuur, de internationale oriëntatie en de toetsing. Aandachtspunt hierbij is het sluiten van de PDCA-cyclus. Voor de verbeterpunten heeft de opleiding een actieplan opgesteld. Waar van toepassing wordt daar in de Management Review naar verwezen. In de audit waarvan het onderhavige rapport verslag doet zijn de verbeterpunten uit de nulmeting expliciet aan de orde geweest. De bevindingen van het auditteam komen bij de betreffende onderwerpen en facetten aan de orde Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de voltijd- en deeltijdvariant is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding MWD (voltijd en deeltijd) heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstellingen tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een MWD opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten, de documentenanalyse en de audit Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van de door de opleiding aangeleverde schriftelijke informatie, namelijk de Management Review met een groot aantal bijlagen. Op basis van de door opleiding aangeleverde documentatie, vormde het auditteam zich een beeld van de primaire en secundaire processen. Tijdens de visitatie heeft het auditteam dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. De documentenanalyse is ter voorbereiding op de visitatie aan de leden van het auditteam verstrekt. Tijdens de audit zijn de voorlopige bevindingen geverifieerd en waar van toepassing gewijzigd en aangevuld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 3

7 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1 uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, één student, één lead auditor die tevens de rol van auditor onderwijs invulde en een secretaris, evenals de lead auditor vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar was. Deze verificatie door het auditteam heeft plaatsgevonden door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie. Wat betreft huisvesting en de materiële voorzieningen betreft vond verificatie mede plaats door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van onderwijsevaluaties; verslagen van studievoortganggesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten en de bijbehorende handleiding. Op basis van deze informatie had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele-, organisatorische-, materiële- en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam beoordeelde op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten, op basis waarvan in dit rapport een samenvattend oordeel per onderwerp wordt gegeven. In het kader van hoor- en wederhoor is een concept versie van het rapport eerst aan de opleiding voorgelegd voor een toets op feitelijke onjuistheden Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, past Hobéon de onderstaande beslisregels toe. 1 De visitatie heeft plaatsgevonden op 7 juni 2007 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 4

8 Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Dhr.drs. G.J. Stoltenborg Leden: Onderwijskundige: Dhr.drs. G.J. Stoltenborg Vakdeskundige: Mevr. H.P. Jaspers Werkvelddeskundige: Dhr.drs. T. H. Roes Studentlid: Mevr. A. Bousema Secretaris: Dhr.ing. M. in t Veld Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er voor gezorgd, dat de voor de beoordeling van de opleiding noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 5

9 De heer Stoltenborg was lead auditor en heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. De vakinhoudelijk deskundige mevrouw Jaspers heeft zich in haar beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien heeft zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld gelet op de eisen vanuit het vakgebied. Mevrouw Jaspers heeft op grond van haar ervaring en positie in het vakgebied een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het vakgebied en het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van MWD. Zij heeft thans een zelfstandig projectbureau waarbij zij zich richt op consultancy, coördinatie, coaching en conceptontwikkeling in de zorg- en welzijnssector. De werkvelddeskundige de heer Roes heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van het richtinggevend domeinspecifieke kader, de eindkwalificaties, de programma-inhoud gelet op recente ontwikkelingen in het vakgebied. Daarnaast heeft hij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld gelet op ontwikkelingen binnen het werkveld MWD. Behalve een goed beeld van de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerde MWD ers, heeft hij eveneens goed zicht op MWD opleidingen. De heer Roes is voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW) en is zelfstandig adviseur op het terrein van toegepast sociaal onderzoek en sociaal beleid. Tot voor kort was hij adjunct directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Optredend als deskundige onderwijs heeft de heer Stoltenborg zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft door zijn werkzaamheden en functies in het hoger onderwijs ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Mevrouw Bousema is derdejaars student MWD aan de Hogeschool Utrecht. Zij is sinds oktober 2004 lid van de Opleidingscommissie MWD van de faculteit Mens en Recht van de Hogeschool Utrecht en vanaf januari 2007 lid van de Opleidingscommissie-breed waarvan alle opleidingscommissies van de faculteit deel uit maken. Vanaf september 2006 was zij lid van de Gezamenlijke Opleidingscommissie van het Instituut Social Work. De heer In t Veld heeft in dit team de rol van secretaris vervuld. Hij heeft als kwaliteitscoördinator en adviseur binnen Hobéon Certificering aanzienlijke ervaring op het gebied van kwaliteitszorg en auditting. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. In het programma van de audit is dit verder uitgewerkt Programma visitatie 7 juni 2007 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) van de Hogeschool Leiden is, samen met de andere in Nederland aangeboden opleidingen MWD, aangesloten bij het Landelijk Opleidingsoverleg Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (LOO MWD). In 1996 is het project (h)erkenbare kwaliteit MWD van start gegaan. Het doel van dit project was om landelijk gemeenschappelijke opleidingskwalificaties MWD te formuleren. In april 2000 heeft dit geresulteerd in de publicatie Opleidingsprofiel Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, herkenbaar en toekomstgericht, waarin de kwalificaties van een beginnend beroepsbeoefenaar staan omschreven. Dit opleidingsprofiel is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het HBO en in nauw overleg met het werkveld. Ook voor de opleiding MWD van de Hogeschool Leiden is dit profiel leidend. De vertegenwoordigers van het werkveld die door het auditteam zijn gesproken beoordelen het opleidingsprofiel als adequaat en relevant. In 2004 is de opleiding MWD actief betrokken geweest bij de totstandkoming van Profilering Agogisch Domein (PAD) waarin overeenkomstige, equivalente en specifieke beroepscontexten en competenties zijn onderscheiden voor de opleidingen MWD, SPH, CMV, Creatieve Therapie en Pedagogiek. De regie in deze lag bij het Sectoraal Advies College HSAO. De beroepsvereniging NVMW (Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers) heeft mede op basis van dit rapport het beroepsprofiel in 2006 geactualiseerd. In 2007 is van het document PAD, wederom onder regie van het Sectoraal Advies College HSAO, een vervolgversie gemaakt met als titel: Profilering Sociaal Agogische Opleidingen (PSAO, in de volksmond ook wel PAD 2 genoemd). Het hoofd van de afdeling Social Work van de Hogeschool Leiden maakte deel uit van het collectief dat hierbij betrokken was. Het PSAO is recent besproken met de opleidingsadviescommissie (OAC) van de opleiding. Hiervan zijn de notulen door het auditteam ingezien. In het Landelijk Overleg Opleidingsmanagers MWD is afgesproken om het PSAO te gebruiken als één van de basisdocumenten voor het herijken van het opleidingsprofiel van MWD. Dit proces moet zijn afgerond op 1 oktober Bij het actualiseren van het opleidingsprofiel zullen ook het geactualiseerde beroepsprofiel van de NVMW, de publicatie van de Beroepenstructuur Zorg en Welzijn en diverse onderwijskundige ontwikkelingen worden gebruikt. Op het moment van de audit was het in 2000 gedeponeerde opleidingsprofiel Herkenbaar en toekomstgericht geldend en leidend voor de opleiding. Het opleidingsprofiel geeft ondermeer een visie op en een beschrijving van het beroep van de MWD er. Hieraan ten grondslag ligt een toekomstverkenning MWD: een trendstudie die een beeld geeft van actuele en te verwachten ontwikkelingen, vragen en dilemma s die van invloed zijn op de beroepsuitoefening. Het opleidingsprofiel is uitgewerkt in drie segmenten en de daarbij behorende kwalificaties. Deze drie segmenten zijn: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 7

11 1. de uitvoerende taken van een beginnend beroepsbeoefenaar als werker: hulp- en dienstverlening aan cliënten/ cliëntsystemen; 2. de taken van een beginnend beroepsbeoefenaar als medewerker: werken in en vanuit een arbeidsomgeving; 3. de taken van een beginnend beroepsbeoefenaar als lid van de beroepsgroep: werken aan professionaliteit en professionalisering. De opleiding richt zich op de volle breedte van het MWD profiel. Concreet heeft dit betrekking op sociaal politieke, economische en maatschappelijke doelstellingen, zoals: bevordering van sociale (re-)integratie en participatie van burgers; vermaatschappelijking van de zorg; het vergroten van zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid; bevorderen van de sociale cohesie en voorkomen van isolement; voorkomen van het ontstaan van achterstandsgroepen; realiseren van toegesneden doelgroepenbeleid van bijvoorbeeld ouderen, jongeren, minderheden, uitkeringsgerechtigden en allochtonen; het terugdringen van het gebruik van dure voorzieningen. Met de opleidingen SPH en CMV maakt MWD deel uit van de afdeling Social Work. De afdeling heeft een document opgesteld waarin de verschillen en de overeenkomsten van deze drie opleidingen, die zich alledrie op het sociaal agogisch domein bevinden, helder staan beschreven. De overeenkomsten tussen de opleidingen liggen in het domein en in de benodigde cognitieve vaardigheden. Dit heeft ertoe geleid dat de afdeling heeft gekozen voor een in grote lijnen gezamenlijk propedeuse jaar met handhaving van de opleidingsgebonden groepering van studenten. De student krijgt in dit jaar de gelegenheid zich te oriënteren op het domein en om zijn cognitieve vaardigheden te ontwikkelen. Aan het einde van het jaar maakt de student een definitieve keuze voor één van de drie opleidingen. In de positiebepaling binnen Social Work neemt MWD ten opzichte van SPH en CMV een middenpositie in. De MWD er is de Social Worker die opereert op het snijvlak van de primaire leefomgeving en de maatschappelijke instituties, terwijl de SPH er veeleer de begrensde leefomgeving en de CMV er veeleer de brede sociaal-culturele omgeving als beroepseigen werkterrein hebben. Dit maakt de maatschappelijk werker tot een sociaal werker die steeds de verhouding tussen het persoonlijke en het publieke, de privésfeer en de staat, het psychische en het sociale, het individu en zijn sociale context als vertrekpunt voor zijn beroepshandelen neemt. Dat hij dit niettemin doet om recht te doen aan de persoon maakt hem tot een maatschappelijk werker. De opleiding hecht groot belang aan internationalisering en voert actief beleid dat in een beleidsplan internationalisering is geformaliseerd. Als redenen voor internationalisering geeft de opleiding aan: de Nederlandse samenleving bestaat uit mensen met een grote diversiteit aan culturele achtergrond; de Europese éénwording vraagt een grensoverschrijdende benadering van de ontwikkelingen in de zorg. Vanuit deze achtergronden doorredenerend heeft de opleiding ervoor gekozen om in de benadering van internationalisering drie schillen te formuleren: 1. multicultureel Nederland, 2. binnen Europa en 3. buiten Europa. Het zwaarste belang in de opleiding wordt aan de eerste twee schillen gehecht. Op dit moment vindt al een aantal stages en afstudeerprojecten van studenten in het buitenland plaats. Ook is op beperkte schaal sprake van docentenuitwisselingen. Er zijn contacten met opleidingen in andere landen, vooral binnen Europa. In het onderwijs wordt in alle jaren aandacht besteed aan internationalisering. Het beleidsplan internationalisering geeft aan dat op alle deelaspecten verdere actie wordt ondernomen. Het auditteam acht dit een adequate aanpak. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 8

12 De contacten met het werkveld zijn middels de volgende structuren geborgd: In de opleidingsadviescommissie (OAC) van de opleiding MWD zijn 12 relevante instellingen uit het (regionale) werkveld vertegenwoordigd. Het betreft: Bureau Jeugdzorg Rijnland/Haaglanden. Kwadraad (maatschappelijk dienstverlening). Valent RDB (maatschappelijk dienstverlening). Cardea (jeugdhulpverlening). beroepsvereniging de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW). Maatschappelijke Dienstverlening Midden Holland. MEE (verstandelijk gehandicapten). LUMC (ziekenhuismaatschappelijk werk). Reclassering Nederland. Gemeenteraad Leiden/migratieproject uitgeprocedeerde asielzoekers. Raad voor de Kinderbescherming. Rivierduinen (GGZ). Het auditteam vindt deze OAC een goede en representatieve vertegenwoordiging van de (regionale) arbeidsmarkt voor afgestudeerden. De afdeling Social Work heeft verder gekozen voor duurzame op ontwikkeling gerichte samenwerking met instellingen. Met de volgende instellingen is daarom een samenwerkingsovereenkomst gesloten: Beroepsvereniging NVMW Stichting Kwadraad. Stichting Valent RDB. Cardea Jeugdzorg Horizon Jeugdzorg Forensisch Centrum Teylingereind. Reclassering Nederland. Centrum voor Jeugd GGZ De Jutters. Curium (Academisch Centrum Kinder en Jeugdpsychiatrie) Bureau Jeugdzorg Haaglanden Raad van de Kinderbescherming. Met het LUMC, Florence en MEE Leidschendam zijn samenwerkingsovereenkomsten in voorbereiding. Op initiatief van de opleiding MWD is in 2005 een regionet van de beroepsvereniging NVMW gestart. Dit regionetwerk NVMW West bestaat uit de opleidingscoördinator MWD, enkele MWD-docenten en maatschappelijk werkers van regionale instellingen. Allen zijn lid van de beroepsvereniging. Enkele maatschappelijk werkers uit het netwerk zijn oud-studenten van de opleiding MWD van Hogeschool Leiden. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: Het opleidingsprofiel is opgesteld in overleg tussen het LOO MWD en het werkveld en wordt door de praktijk als relevant en adequaat beoordeeld. De opleiding neemt een voortrekkersrol in het LOO MWD en volgt actief ontwikkelingen in het werkveld. Een nieuw opleidingsprofiel wordt met gebruikmaking van recente en landelijk ontwikkelde documenten opgesteld en goedgekeurd door relevante beoordelaars. Dit profiel zal in worden geïmplementeerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 9

13 De opleiding heeft een solide visie op internationalisering en geeft hier volgens het auditteam een bij de opleiding en bij het vakgebied passende wijze invulling aan. De opleiding heeft een uitgebreid netwerk van relevante vertegenwoordigers uit het werkveld en betrekt hen structureel bij de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 10

14 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De opleiding heeft haar eindkwalificaties afgeleid van het landelijk MWD profiel dat is opgesteld in overleg tussen het LOO MWD en vertegenwoordigers van het werkveld (zie facet 1.1). Voor het inrichten van het opleidingsprogramma wordt (instellingsbreed) het softwareprogramma Filemaker Pro gebruikt. Binnen de organisatie van de opleiding is per programmaonderdeel een coördinator (onderwijsonderdeel coördinator OOC) aangesteld. Deze persoon is verantwoordelijk voor de inhoud, organisatie en kwaliteit van het onderwijsonderdeel en vult voor zijn onderdeel Filemaker Pro in. Hierbij wordt per onderwijsonderdeel ook aangegeven hoe dit zich verhoudt tot de HBO-kwalificaties. In een apart document maakt de opleiding inzichtelijk hoe de eindkwalificaties in het opleidingsprogramma vertegenwoordigd zijn. Uit deze vergelijking blijkt dat alle eindkwalificaties in het opleidingsprogramma aan bod komen. De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd op de Dublin Descriptoren. Dat blijkt uit het document Afstemming van de Dublin Descriptoren, de HBO bachelor en de MWD opleidingskwalificaties. In dit document koppelt de opleiding in schemavorm de verschillende descriptoren aan de eindkwalificaties. Daarnaast geeft de opleiding aan hoe men te werk gaat om aan de Dublin Descriptoren en de HBOeindkwalificaties te voldoen. Wij werken dit hierna (beperkt) uit voor de verschillende descriptoren. Kennis en vaardigheden De opleiding leidt op voor het werkveld van Maatschappelijk Werk en Dienstverlening ten behoeve van een veelheid van functies en sectoren. De student leert tijdens de opleiding om met cliënt(systemen) met psychosociale problemen van uiteenlopende aard via verschillende methodische invalshoeken te werken. Daarbij is hij toegerust met vaardigheden om cliëntsituaties te analyseren, te diagnosticeren, en op basis van de analyse doelen te bepalen en een hulpverleningsplan uit te voeren. Hij leert vast te stellen wat op basis van een brede analyse van de gehele context (micro, meso, macro) noodzakelijk is en dit af te stemmen met andere disciplines uit de brede maatschappelijke context. De opleiding noemt de volgende opleidingskwalificaties die betrekking hebben op deze Dublin descriptor: een samenwerkingsrelatie met cliënten aangaan en onderhouden; verkennen en ontrafelen van een cliëntsituatie; verbetermogelijkheden benoemen; verwijzen naar andere personen en instellingen; hulp en dienstverleningsplan opstellen; verschillende methoden afzonderlijk en in combinatie kunnen hanteren. Toepassen kennis en vaardigheden De opleiding geeft aan dat onder andere de volgende opleidingskwalificaties betrekking hebben op de Dublin descriptor Toepassen kennis en vaardigheden : de afgestudeerde kan: methodisch werken in situaties die gekenmerkt worden door complexe problematiek, afgestemd op de behoeften en mogelijkheden van de cliënt. De student kan daarbij op basis van wetenschappelijke referentiekaders keuzes maken en legitimeren; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 11

15 bij complexe problemen bepalen of veranderingen in de maatschappelijke context mogelijk en haalbaar zijn; werken met individuen en groepen aan het hulpverleningsplan; verschillende hulp- en dienstverleningsvormen hanteren; bemiddelen tussen cliënt en sociale omgeving; belangen behartigen en bepleiten bij derden; zonodig, voorzieningen regelen. Oordeelsvorming In de integrale leerlijn en de vaardigheden leerlijn (zie facet 2.2 voor toelichting op de leerlijnen) wordt gedurende alle fases van de opleiding aandacht besteed aan methodisch en reflectief denken en handelen. Studenten leveren een procesverslag in waarin ze dit beschrijven. Onder andere de volgende opleidingskwalificaties hebben betrekking op oordeelsvorming: het hulpverleningstraject evalueren en afsluiten; de relatie met cliënten evalueren en afsluiten. Verder neemt reflectie in alle fasen van de opleiding en in meerdere leerlijnen een belangrijke plaats in. Heel expliciet komt dit aan de orde bij de studiebegeleiding en bij supervisie. Bovendien komt binnen maatschappelijke thema s expliciet de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de sociaal agoog aan de orde. Communicatie De didactiek van het onderwijs is erop gericht dat studenten zich sociale en communicatieve vaardigheden eigen maken door ze te oefenen, in onderwijsgroepen door alle rollen te vervullen en hierop te worden beoordeeld en in modulen als gespreksvaardigheden door ze in de context van de beroepssituatie te expliciteren. Leidinggevende vaardigheden, evenals beleids- en managementvaardigheden, komen op theoretisch niveau aan de orde in het onderwijsonderdeel management en organisatie. Op praktisch niveau wordt ermee geoefend binnen de projectgroepen, de stages en het afstudeertraject. Leervaardigheden Er zijn diverse onderwijsonderdelen waarbij de student dient te putten uit bestaand materiaal en ook zelf bestaand materiaal moet bewerken zodanig dat het ingezet kan worden in een specifieke context. Door het gebruik van uiteenlopende casuïstiek oefent de student met het maken van de transfer. Hij wordt hier ook expliciet op getoetst. Uit de documentatie blijkt dat de opleiding onder andere de volgende opleidingskwalificaties aan deze Dublin descriptor koppelt: de afgestudeerde kan: grenzen verkennen van het vakgebied en positie innemen; gebruik maken van mogelijkheden die de organisatie biedt om de eigen professionaliteit te ontwikkelen; de eigen beroepsuitoefening onderzoeken en uitkomsten vertalen naar consequenties voor het beroep; eigen professionaliteit voortdurend ontwikkelen; eigen loopbaan in kaart brengen en ontwikkelen. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: In de structuur van de organisatie zijn coördinatoren verantwoordelijk gesteld voor de actualiteit en inhoud van programmaonderdelen en voor de bewaking en borging van het HBO niveau daarvan. Op programmaniveau borgt de opleiding het HBO niveau door inzichtelijk te maken en te monitoren dat alle opleidingskwalificaties bij een van de programmaonderdelen aan bod komen. De programmaonderdelen en bijbehorende eindkwalificaties zijn gespiegeld aan de Dublin Descriptoren en blijken deze in ruime mate af te dekken. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 12

16 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies: hoger onderwijs enerzijds en beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs De opleiding MWD beschikt over een competentiematrix waaruit af te leiden valt op welke wijze de Dublin Descriptoren gerelateerd zijn aan het studieprogramma. Via deze competentiematrix wordt het verband expliciet en inzichtelijk gemaakt. Het opleidingsprofiel en de daarmee samenhangende competenties van de opleiding MWD zijn afgeleid van een door de praktijk in het beroepsprofiel geformuleerd HBO niveau van beroepsbeoefening en sluiten aan bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren (zie facet 1.2). Beroepsonderwijs De competenties van de opleiding MWD, zowel de landelijk overeengekomen competenties als de specifieke uitwerking daarvan door de Leidse opleiding, zijn in samenspraak met het beroepenveld tot stand gekomen en gevalideerd en worden mede door structurele contacten met vertegenwoordigers van dit beroepenveld actueel gehouden (zie facet 1.1). In het eindtermendocument van de opleiding is helder beschreven over welke kwalificaties een beginnende beroepsbeoefenaar op het gebied van Maatschappelijk Werk en Dienstverlening ten minste moet beschikken. Verschillende gedocumenteerde overlegvormen tussen opleiding en het relevante werkveld dragen verder bij tot de profilering en explicatie van het beroep en daarmee tot de beroepsvoorbereiding. Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats in nauwe interactie met het werkveld. Door structurele bijeenkomsten van vertegenwoordigers van de opleiding met vertegenwoordigers uit het werkveld wordt het programma actueel en beroepsgericht gehouden. In het nieuwe curriculum van de Leidse opleiding MWD wordt gewerkt met beroepsspecifieke competenties en met competenties die meer algemene kennis, houding en vaardigheden (kerncompetenties) van een HBO-afgestudeerde vertegenwoordigen. Voorbeelden van beroepsspecifieke competenties zijn dat de afgestudeerde MWD er: in staat is de situatie van cliënten te verkennen, samen met cliënten de situatie te ontrafelen en verbetermogelijkheden in de situatie van cliënten te benoemen in relatie tot de draagkracht en draaglast van cliënten; in overleg met cliënten een hulp- of dienstverleningsplan kan opstellen en een plan van aanpak kan ontwerpen ter beïnvloeding van maatschappelijke omstandigheden; signalen en voorstellen voor veranderingen in het plan van aanpak onder de aandacht kan brengen van verantwoordelijke instanties of personen; kan rapporteren over cliënten en de hulp- en dienstverlening coördineren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 13

17 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De eindkwalificaties van de opleiding zijn tot stand gekomen in nauw overleg met het betreffende beroepenveld en worden in samenspraak met het beroepenveld actueel gehouden. De eindkwalificaties van de opleiding zijn aantoonbaar afgestemd op het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. Als onderdeel van de eindkwalificaties zijn beroepscompetenties beschreven die actueel worden gehouden door structurele contacten met vertegenwoordigers uit het werkveld. Uit de analyse aan de hand van de Dublin Descriptoren blijkt het HBO bachelorniveau van de opleiding. Samenvattend oordeel Doelstellingen Opleiding : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de twee opleidingsvarianten als voldoende. De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in de beroepspraktijk en zij heeft haar inzichten qua bereik, thematiek en diepgang op inzichtelijke wijze vertaald naar opleidingsdoelstellingen en naar programmaonderdelen waarbij zij het werkveld nadrukkelijk heeft betrokken en blijft betrekken. Op programmaniveau borgt de opleiding het HBO niveau mede aan de hand van de Dublin Descriptoren. De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan het in samenspraak met de praktijk opgestelde beroepsprofiel en aantoonbaar afgestemd op het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel de drie facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie onder E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam deze kwalificatie als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 14

18 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Zoals bij onderwerp 1 aangegeven, zijn de eindkwalificaties van de opleiding afgestemd op de eisen die aan een beginnend beroepsbeoefenaar worden gesteld. Het opleidingsprogramma is zo ingericht dat de studenten aan het einde van hun opleiding aan deze kwalificaties voldoen. Per programmaonderdeel is bepaald aan welke competenties wordt gewerkt. Aan het einde van ieder programmaonderdeel wordt getoetst (zie facet 2.8) of een student de beoogde kwalificaties heeft behaald. Ook is per programmaonderdeel vastgelegd welke literatuur verplicht is. De keuze voor de literatuur is afgestemd op het inhoudelijke thema van het programmaonderdeel en op de eindcompetenties die daarin moeten worden bereikt. De structuur van het opleidingsprogramma is in Filemaker Pro vastgelegd. Door de opleiding is bewust gekozen om deze structuur als leidend te gebruiken. Daarmee kiest de opleiding voor een voorzichtige vorm van competentiegericht onderwijs. Het onderwijsprogramma bestaat uit programmaonderdelen. Deze programmaonderdelen beslaan een periode van 10 weken. In elk programmaonderdeel (project, cursus of training) staat een thema, doelgroep of vraagstelling centraal. Dit onderwerp is afgeleid van een actueel vraagstuk uit de praktijk en wordt bij voorkeur als vraagstelling door één van de werkveldrelaties van de opleiding ingebracht. Binnen het programmaonderdeel wordt door middel van de drie leerlijnen die de opleiding hanteert gewerkt aan het ontwikkelen van de eindkwalificaties/ competenties. In elk programmaonderdeel wordt aantoonbaar het verband gelegd met de beroepspraktijk. In het eerste jaar staan oriëntatie en kennismaking centraal. Dit krijgt in het programma vorm door gastcolleges van partijen uit het werkveld en interviews met verschillende praktijkorganisaties. De praktijkgebonden projecten in deze periodes zijn gebaseerd op vragen uit het werkveld. Het eerste jaar MWD kent grote overeenkomsten met dat van de SPH en CMV opleidingen. In dit jaar wordt gewerkt aan het ontwikkelen van de algemene (generieke) cognitieve, sociale- en communicatieve vaardigheden die voor de beroepsuitoefening essentieel zijn. In het tweede studiejaar hebben studenten cursussen, trainingen en studiebegeleiding en voeren zij projectopdrachten uit (totaal 20 EC) voor opdrachtgevers in het werkveld, met een beroepsvraagstuk als uitgangspunt. De opdrachtgevers zijn de instellingen waarmee een samenwerkingsconvenant is afgesloten, en het regionet NVMW (zie 1.1). De projecten zijn gericht op mensen met een verstandelijke handicap, mensen met schulden en mensen met psychosociale problemen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 15

19 Het tweede studiejaar bevat bovendien een keuzeblok (10 EC). Het aanbod bestaat uit de programma s Diversiteit, Zorghandelingen, Ondernemerschap, Internationale oriëntatie en Muzisch werken, waarop studenten van SPH, MWD en CMV kunnen intekenen. Doordat de groepen worden samengesteld met studenten uit drie opleidingen vindt multidisciplinair werken plaats. In het derde jaar lopen de studenten stage. Dat doen zij bij instellingen of bedrijven uit het werkveld. Door middel van stageplannen en begeleiding wordt geborgd dat de leerdoelen voor het derde jaar, zoals die in de stageplannen door de student in samenspraak met de begeleiders zijn vastgesteld, worden behaald. Tijdens het vierde jaar doorloopt de student het project Leven in een Veranderende Samenleving en twee minoren en voert een afstudeeronderzoek uit voor een opdrachtgever uit het beroepenveld. Het onderzoek moet aan de volgende criteria voldoen: 1. Het onderwerp biedt studenten en de opdrachtgever (praktijkorganisatie) de gelegenheid om de geformuleerde doelstellingen te bereiken. 2. De opdracht past bij de opzet, zoals die door de opleiding is geformuleerd. Dit betekent, dat: de opdracht betrekking heeft op de ontwikkeling van het werk en het beroep; de opdracht kan leiden tot een concreet en bruikbaar product voor de werkveldinstelling. 3. De opdracht sluit aan bij actuele ontwikkelingen in het werkveld en het beroep. 4. De opdracht houdt rekening met het feit, dat binnen het maatschappelijk werk vaak sprake is van multidisciplinaire problematiek. 5. De opdracht is complex en uitdagend (HBO - niveau). Een programmaonderdeel wordt aangeboden langs drie leerlijnen: 1. de integrale leerlijn, 2. de conceptuele leerlijn en 3. de leerlijn vaardigheden (zie verder facet 2.3). Binnen de conceptuele leerlijn wordt de theoretische en conceptuele basis voor het programmaonderdeel gelegd. Dit gebeurt ondermeer door lezingen en colleges, cursussen, excursies en gastcolleges. Bij elk programma onderdeel hoort literatuur die is opgenomen bij de beschrijving van het betreffende programma. De totale literatuurlijst van de opleiding kan eenvoudig worden gegenereerd uit het programma Filemaker Pro. Het auditteam heeft de literatuurlijst ingezien en stelt vast dat hierop alle relevante basisliteratuur van het vakgebied is vertegenwoordigd. De actualiteit van boeken en artikelen verdient wel aandacht evenals algemeen sociaal-wetenschappelijke literatuur. Het valt het auditteam op dat het aandeel buitenlandse literatuur beperkt is, zeker als men de internationale pretenties van de opleiding in ogenschouw neemt. Dit wordt voor een belangrijk deel gecompenseerd door de uitgebreide verzameling van abonnementen op internationale vakbladen. De opleiding heeft in haar Actieplan Internationalisering, dat gebaseerd is op het Beleidsplan Internationalisering, opgenomen om het komende jaar het aandeel internationale (basis)literatuur te vergroten. Naast deze formele structuren die de integratie van de beroepspraktijk in de opleiding borgen, vindt inbreng vanuit de praktijk ook rechtstreeks plaats door de docenten. Er zijn veel eigen docenten met praktijkervaring en daarnaast wordt regelmatig gebruik gemaakt van buitendocenten die voor het grootste deel van hun werktijd verbonden zijn aan de praktijk. Ook het relatienetwerk van de docenten met het werkveld is toegankelijk en adequaat. Een deel van de relaties uit het netwerk heeft aangegeven bereid te zijn om studenten indien gewenst te begeleiden en benaderbaar te zijn voor interviews en vragen. Hun contactgegevens zijn opgenomen in het Meesternet dat via Blackboard toegankelijk is voor studenten. Deeltijdstudenten zijn verplicht om naast hun studie 2,5 dag werkzaam te zijn in een relevante beroepsomgeving en komen ook op die manier direct met de praktijk in aanraking. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Hogeschool Leiden 16