Kenteq Arbeidsmarktinformatie 2007

Transcriptie

1 Kenteq Arbeidsmarktinformatie 2007 Theo Mos Frans Heere Amsterdam, november 2007

2 707/november 2007 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Voorwoord 1 Inleiding Onderzoeksvragen Uitvoering van het onderzoek Nieuwe kwalificatiestructuur, AKA, domeinoverstijgende en gemeenschappelijke kwalificaties Over de resultaten Leeswijzer 12 2 Arbeidsmarktsegmenten en kernsectoren Kenteq Inleiding Positionering leerbedrijven en diversiteit arbeidsmarkt Kenteq Bedrijvigheid en werkgelegenheid kernsectoren Ontwikkeling bedrijvigheid en werkgelegenheid kernsectoren Algemene ontwikkelingen voor de arbeidsmarkt 19 3 Ontwikkeling leerlingen Inleiding Ontwikkeling MBO Totaal Kenteq-opleidingen Ontwikkeling VMBO Ontwikkeling HBO Ontwikkeling technisch beroepsonderwijs 32 4 Ontwikkeling Leerbedrijven Inleiding Aantal leerbedrijven Aantal erkende leerbedrijven naar domein Erkende leerbedrijven per leerweg Aantal erkenningen Landelijk beeld dekking kwalificaties bij leerbedrijven naar leerlingenaantallen Aantal leerbedrijven per regio 41

4 Pagina 5 Plaatsingsmogelijkheden van leerlingen en stagiairs bij geënquêteerde leerbedrijven Inleiding Opzet en uitvoering onderzoek Schooljaar 2006/2007 plaatsingen Benutting leer- en stageplaatsen schooljaar 2006/ Leer- en stageplaatsen bij leerbedrijven 2006/2007 naar bedrijfsomvang Vooruitblik 2007/2008: algemeen overzicht plaatsingsmogelijkheden voor leerlingen en stagiairs Plaatsingsmogelijkheden naar leerweg en bedrijfsomvang Overzicht plaatsingsmogelijkheden naar niveau Plaatsingsmogelijkheden voor leerlingen en stagiairs op niveau 1 voor 2007/ Indicaties voor het aantal beschikbare leer- en stageplaatsen Inleiding Indicaties voor het aantal plaatsen op niveau 1 in schooljaar 2007/ Plaatsingsmogelijkheden 2007/2008 voor BBL-leerlingen op niveau 2/3/4 naar werkgebied Plaatsingsmogelijkheden 2007/2008 voor BOL-stagiairs op niveau 2/3 naar werkgebied Plaatsingsmogelijkheden 2007/2008 voor BOL-stagiairs op niveau 4 naar werkgebied 61 7 Vacatures voor net gediplomeerde MBO ers Inleiding Leerbedrijven met vacatures Vacatures naar werkgebied Ontwikkeling van de behoefte aan MBO ers binnen leerbedrijven 67 8 Conclusies Arbeidsmarktsegmenten en kernsectoren Ontwikkelingen leerlingaantallen Ontwikkeling leerbedrijven Plaatsingsmogelijkheden bij de geënquêteerde leerbedrijven Indicaties van het aantal beschikbare leer- en stageplaatsen voor schooljaar 2007/ Vacatures voor net gediplomeerde MBO ers 76

5 Pagina Bijlage 1 CWI-districten 77 CWI-district Noord 79 CWI-district Oost 83 CWI-district Midden-West 87 CWI-district Noord-West 91 CWI-district Zuid-West 95 CWI-district Zuid-Oost 99

6

7 Voorwoord Voor u ligt het rapport Kenteq Arbeidsmarktinformatie Het geeft de jaarlijkse stand van zaken en ontwikkelingen weer aangaande: De bedrijvigheid en werkgelegenheid in de sectoren waarvoor wordt opgeleid in het Kenteq-domein. De aantallen leerlingen die een opleiding volgen binnen de kwalificaties die door Kenteq worden beheerd. De leerbedrijven die door Kenteq worden erkend. De plaatsingsmogelijkheden voor BBL- en BOL-leerlingen bij leerbedrijven. De arbeidsmarktpositie voor net gediplomeerde MBO ers binnen het Kenteqdomein. De jaarlijkse rapporten Kenteq Arbeidsmarktinformatie zijn ontstaan in het kader van de afspraken van KBB s in COLO-verband om de ROC s van relevante informatie te voorzien, die zij op hun beurt weer kunnen benutten voor voorlichting aan ouders en leerlingen. Daarnaast is de informatie ook bedoeld voor relevante branche-organisaties, O&O-fondsen en bedrijven, alsook voor CWI s en gemeenten. Het rapport van dit jaar is gedeeltelijk anders van opzet en uitvoering dan vorige jaren. De belangrijkste vernieuwingen zijn de volgende: Leerbedrijven zijn rechtstreeks gevraagd naar hun plaatsingsmogelijkheden voor BOL- en BBL-leerlingen voor schooljaar 2007/2008. Dit biedt de mogelijkheid om het aanbod vanuit bedrijven te kwantificeren, zodat de aansluiting van de vraag naar leer- en stageplaatsen van leerlingen en het aanbod daarvan vanuit bedrijven beter in kaart kan worden gebracht. Voor dit rapport zijn de kwalificaties geclusterd naar 24 werkgebieden. Dit maakt de resultaten toegankelijker omdat ze compacter kunnen worden beschouwd. In de bijlagen zijn specifieke gegevens per kwalificatie weergegeven. De arbeidsmarktkansen voor pas afgestudeerde MBO ers zijn rechtstreeks onderzocht door middel van het nagaan van (toekomstige) vacatures voor deze groep bij leerbedrijven. Het onderzoek is begeleid door Sake Wagenaar, projectleider Arbeidsmarktonderzoek Kenteq. Het onderzoek is uitgevoerd door Theo Mos en ondergetekende. Frans Heere directeur DIJK12 Beleidsonderzoek

8

9 1 Inleiding Kenteq is als Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) verantwoordelijk voor de kwalificaties voor MBO-opleidingen in de techniek op onder meer de terreinen werktuigbouw, elektro-, installatie- en luchtvaarttechniek. Kortweg worden deze opleidingen de WEI-opleidingen genoemd. Ongeveer MBO-leerlingen volgen een van deze WEI-opleidingen. Van cruciaal belang voor deze leerlingen is het dat zij: gerichte praktijkervaring kunnen opdoen bij bedrijven tijdens hun opleiding (de zgn. beroepspraktijkvorming BPV); na diplomering met een loopbaan kunnen beginnen die ligt in het verlengde van hun opleiding. MBO-leerlingen kunnen op twee manieren hun opleiding volgen. Ze kunnen kiezen voor de BOL- of BBL variant. De beroepspraktijkvorming binnen deze twee varianten is zeer verschillend. In de BOL-variant loopt de leerling één of meerdere stages bij verschillende bedrijven. In de BBL-variant heeft de leerling een leerplaats bij een bedrijf gedurende zijn opleiding. Wanneer een leerling een BBL-opleiding volgt is de leerling in dienst van het bedrijf of van een detacheringbureau gedurende zijn opleiding. In de branches waar BBL-leerlingen binnen het Kenteq domein een leerplaats vinden, worden leerlingen volgens CAO normen aangenomen en betaald. Wil een bedrijf leerlingen opleiden in het kader van het MBO, dan dient het bedrijf daarvoor te zijn erkend. Het erkennen van leerbedrijven is één van de taken van Kenteq. Hoe meer leerbedrijven voor een bepaalde kwalificatie zijn erkend, hoe meer keus leerlingen hebben bij het volgen van hun beroepspraktijkvorming. 1.1 Onderzoeksvragen Vanuit de leerlingen en scholen, de aanbodkant van de arbeidsmarkt, geredeneerd, staat beantwoording van de volgende vragen centraal: 1. Hoe heeft het aantal leerlingen zich de laatste paar jaar zich voor de WEIopleidingen ontwikkeld? 2. Hoe heeft het aantal door Kenteq erkende leerbedrijven zich ontwikkeld? DIJK12 Beleidsonderzoek november

10 3. Zijn er - rekening houdend met de ontwikkeling van de leerlingenaantallen - voldoende leerbedrijven? 4. Zijn er voldoende leerplaatsen voor BBL-leerlingen die een opleiding volgen binnen de Kenteq-kwalificaties? 5. Zijn er voldoende stageplaatsen voor BOL-leerlingen van de betreffende opleidingen? 6. Hebben leerlingen ná diplomering een goede kans op de arbeidsmarkt om hun loopbaan te beginnen in het verlengde van hun opleiding? Zijn er met andere woorden voldoende vacatures voor pas gediplomeerden van de betreffende MBO-opleidingen? 1.2 Uitvoering van het onderzoek Om bovenstaande vragen te kunnen beantwoorden heeft een onderzoek plaatsgevonden. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van: analyses van de ontwikkeling van het aantal leerlingen. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gegevens van CFI (Centrale Financiën Instellingen van het Ministerie van OCW); analyses van het leerbedrijvenbestand van Kenteq; een enquête onder leerbedrijven met betrekking tot de plaatsingsmogelijkheden van leerlingen voor het schooljaar 2007/2008 en (toekomstige) vacatures voor pas afgestudeerde MBO ers. Daarnaast heeft een telefonisch non-responsonderzoek plaatsgevonden onder leerbedrijven die niet mee wilden werken aan het onderzoek om na te gaan of er verschillen tussen responderende en niet responderende bedrijven bestonden. 1.3 Nieuwe kwalificatiestructuur, AKA, domeinoverstijgende en gemeenschappelijke kwalificaties De kwalificatiestructuur bevindt zich in een overgangsfase. De KBB s zijn bezig met het ontwikkelen van de nieuwe competentiegerichte kwalificatiestructuur. Dat betekent onder meer dat er de laatste jaren redelijk veel nieuwe kwalificaties zijn geïntroduceerd, naast de bestaande kwalificaties. Daarnaast is vorig jaar de niveau 1 opleiding Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent (AKA) ingevoerd. Deze invoering heeft er voor gezorgd dat het aantal leerlingen in de specifieke niveau 1 WEI-opleidingen afneemt ten koste van het aantal leerlingen dat een AKA-opleidingen volgt. De AKA is echter een algemene niet-sector- of branchespecifieke opleiding. Er is daarom geen één op één koppeling tussen de leerlingen die een AKA-opleiding volgen en de leerbedrijven die door Kenteq erkend zijn voor een AKA-kwalificatie. De nieuwe kwalificatiestructuur kent verder meer domeinoverstijgende kwalificaties. Deze kwalificaties bestaan met name binnen de BOL-4. Het betreft kwalificaties die de domeinen werktuigbouwkunde, elektrotechniek en/of installatie- 10 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

11 techniek overstijgen. Leerlingen volgen uiteindelijk wel een differentiatie binnen een domein (werktuigbouw, elektro of installatie), maar dit wordt niet apart geregistreerd. Kenteq voert een aantal kwalificaties samen met andere KBB s. Dat geldt bijvoorbeeld voor dakdekken die Kenteq samen voert met Fundeon en de diverse ICT-kwalificaties die samen met ECABO worden gevoerd. Dit betekent dat de betreffende KBB s gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de inhoud van de kwalificatie en gezamenlijk zorg dragen voor erkenning van leerbedrijven. In dit rapport zijn uitsluitend de leerbedrijven bezien die door Kenteq zijn erkend. 1.4 Over de resultaten Nieuwe kwalificatiestructuur, AKA, domeinoverstijgende en gemeenschappelijke kwalificaties Diverse resultaten moeten worden gezien van de in paragraaf 1.3 vermelde ontwikkelingen: Sterke toename en afname van het aantal leerlingen en leerbedrijven in bepaalde kwalificaties zijn veelal het gevolg van de nieuwe kwalificatiestructuur. De daling van het aantal leerlingen in niveau 1 in de WEI-richtingen kent waarschijnlijk een relatie met de stijging van het aantal AKA leerlingen. Daling van het aantal leerlingen in domeinspecifieke BOL-4 opleidingen werktuigbouwkunde, elektro- en installatietechniek is te relateren aan de stijging van het aantal leerlingen in domeinoverstijgende opleidingen. Het relatief lage aantal leerbedrijven in bepaalde ICT-kwalificaties houdt mede verband met de gedeelde verantwoordelijkheden van deze kwalificaties met ECABO. Het aantal leer- en stageplaatsen bij bedrijven: indicaties In het onderzoek onder leerbedrijven is nagegaan óf en zo ja hoeveel leer- en stageplaatsen zij hebben naar niveau van leerlingen en binnen specifieke werkgebieden. Op basis van het onderzoek onder de non-respons bleek dat deze bedrijven ook plaats hadden, zij het dat het relatief minder bedrijven betrof dan de responsbedrijven. Om die reden is voor het indiceren van het aantal leer- en stageplaatsen bij alle leerbedrijven voorzichtigheidshalve een correctie doorgevoerd en zijn de waarden van de responsbedrijven gecorrigeerd (naar beneden bijgesteld) en vervolgens opgehoogd naar het totaal aantal leerbedrijven. DIJK12 Beleidsonderzoek november

12 Voor het achterhalen van leer- en stageplaatsen bij bedrijven is zoveel mogelijk uitgegaan van cluster van werkgebieden die toegankelijk zijn voor bedrijven en aansluiten op de nieuwe kwalificatiestructuur. 1 De resultaten met betrekking tot het aantal leer- en stageplaatsen, moeten worden gezien als indicaties. Deze schattingen van het aantal leer- en stageplaatsen vanuit bedrijven zijn overigens waarschijnlijk eerder te laag dan te hoog. Er is voor gekozen de indicaties van het aantal leer- en stageplaatsen in dit rapport niet af te ronden. Hierdoor lijken de indicaties nauwkeuriger dan dat zij zijn. De lezer wordt gevraagd hier doorheen te lezen. De vraag naar leer- en stageplaatsen De schattingen van leer- en stageplaatsen zijn vervolgens vergeleken met het aantal leerlingen in opleiding naar betreffende werkgebieden. In deze vergelijking is er steeds van uitgegaan dat alle leerlingen op hetzelfde moment een leer- of stageplaats zoeken. In werkelijkheid is de vraag naar leer- en stageplaatsen niet gelijk aan het aantal leerlingen in een opleiding. Er zijn diverse omstandigheden waarom een ingeschreven leerling geen of op een later tijdstip een leer- of stageplaats zoekt (bijvoorbeeld uitval, studievertraging e.d). Hiervoor is echter niet gecorrigeerd in dit onderzoek. De schattingen van de vraag naar leer- en stageplaatsen zijn daarom wat te hoog. 1.5 Leeswijzer In dit rapport wordt in hoofdstuk 2 ingegaan op de markt voor Kenteq-leerlingen en de ontwikkeling van bedrijvigheid en werkgelegenheid binnen de kernsectoren van Kenteq. In hoofdstuk 3 wordt vervolgens ingegaan op de ontwikkeling van de leerlingenaantallen in het voor Kenteq relevante beroepsonderwijs. In hoofdstuk 4 staat de ontwikkeling van het aantal leerbedrijven centraal. Hoofdstuk 5 behandelt de plaatsingsmogelijkheden van leerlingen en stagiairs bij de geënquêteerde bedrijven. Hoofdstuk 6 gaat in op de indicatie van het aantal beschikbare leer- en stageplaatsen. In hoofdstuk 7 wordt ingegaan op de kansen voor net gediplomeerde MBO ers aan de hand van vacatures die leerbedrijven denken te hebben in de periode tot en met december Het rapport sluit af met conclusies in hoofdstuk 8. Bij het rapport behoort een aantal bijlagen. In Bijlage 1 wordt beknopt een aantal gegevens gegeven van de leerlingenaantallen, aantallen leerbedrijven en enige resultaten vanuit de enquête per CWI-district weergegeven. 1 Hiervoor is gebruik gemaakt van het overzicht kwalificatieprofielen per technisch vakgebied en niveau. Dit overzicht is te vinden op: 12 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

13 Bijlage 2 betreft een aparte bijlage, die niet in dit rapport is opgenomen, waarin zowel landelijk als naar de zes CWI-districten per kwalificatie is ingegaan op het aantal BOL- en BBL-leerlingen in 2006 en 2007 en het aantal leerbedrijven voor BOL- en BBL-leerlingen in die jaren. Deze informatie is te vinden via de website van Kenteq ( Bijlage 3 betreft eveneens een aparte bijlage met de zogenaamde kruisjeslijsten (COLO), waarin zowel landelijk als per CWI-district door middel van een symbool is aangegeven of er voldoende leerplaatsen zijn per kwalificatie. Deze informatie is te vinden op Bijlage 4 betreft eveneens een aparte bijlage met de zogenaamde kruisjeslijsten (COLO), waarin zowel landelijk, per CWI-district en per kwalificatie door middel van een symbool is aangegeven hoe groot de kans op werk is voor gediplomeerde MBO ers. Deze informatie is te vinden op DIJK12 Beleidsonderzoek november

14 14 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

15 2 Arbeidsmarktsegmenten en kernsectoren Kenteq 2.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat in op de arbeidsmarktsegmenten en sectoren die tot de markt van Kenteq kunnen worden gerekend. In paragraaf 2.2 wordt ingegaan op de positionering van de leerbedrijven van Kenteq binnen de Nederlandse economie en de conclusies dienaangaande voor de kern van de Kenteq-arbeidsmarkt. Paragraaf 2.3 gaat in op de bedrijvigheid en werkgelegenheid van de kernsectoren van Kenteq. Paragraaf 2.4 beschrijft de ontwikkeling van het aantal bedrijven en werknemers binnen deze sectoren. Paragraaf 2.5 sluit af met een aantal algemene ontwikkelingen die voor de arbeidsmarkt van belang zijn. 2.2 Positionering leerbedrijven en diversiteit arbeidsmarkt Kenteq De Kenteq-kwalificaties zijn gericht op verschillende domeinen en technieken. De belangrijkste zijn: metaal en werktuigbouwkunde, elektrotechniek, installatietechniek, distributietechniek, koudetechniek, landbouwmechanisatie en ICT. Leerlingen die binnen deze domeinen en technieken beroepsopleidingen volgen, kunnen terecht komen in zeer uiteenlopende sectoren en branches van de Nederlandse economie. Dit wordt weerspiegeld door de leerbedrijven die voor Kenteq-kwalificaties zijn erkend. In de voor onderhavig onderzoek -uitgevoerde internetenquête onder leerbedrijven, is nagegaan tot welke sector of branche leerbedrijven behoren. In onderstaande tabel staat het resultaat daarvan weergegeven. DIJK12 Beleidsonderzoek november

16 Tabel 1 Aandeel leerbedrijven naar sector (N=1264) % Metaal en elektrotechnische industrie 25% Metaalbewerking 24% Installatie 27% Energie/Nutsbedrijf <1% Detailhandel 2% (Petro)Chemie 1% Overheid (defensie/onderwijs e.d.) 2% Bouw 3% Horeca <1% Gezondheidszorg 1% Voedingsmiddelen/genotmiddelen 1% Transport en Distributie goederen 1% Landbouw 2% Groothandel/Tussenhandel 2% Dienstverlening 6% Overige industrie 1% Overig 1% Totaal 100% De tabel laat zien dat leerbedrijven zijn terug te vinden in zo n vijftien sectoren van de Nederlandse economie. Deze vijftien sectoren - én het relatieve gewicht van het aantal leerbedrijven binnen de sectoren - geven een indicatie van het arbeidsmarktsegment voor de leerlingen en afgestudeerden van de Kenteq-kwalificaties. Leerbedrijven concentreren zich binnen een aantal sectoren. Er kan een scheiding worden gemaakt in die sectoren waar de diverse technieken op het gebied van werktuigbouwtechniek, elektrotechniek en installatietechniek de hoofdactiviteit van het bedrijf vormt. Dit zijn de metaal- en elektrotechnische industrie, de metaalbewerking, de (elektrotechnische) installatie en de energie en nutssector. Daarnaast zijn er leerbedrijven waarbij (het gebruik van) deze technieken niet de hoofdactiviteit vormt. In de volgende tabel wordt de verdeling van leerbedrijven volgens dit onderscheid weergegeven. Tabel 2 Verdeling leerbedrijven naar hoofdactiviteit % Leerbedrijven met metaal-, elektro-, installatie- en energietechniek als hoofdactiviteit 76% Leerbedrijven met andere hoofdactiviteiten 24% Ruim driekwart van de leerbedrijven valt binnen een cluster dat de hoofdactiviteit van het bedrijf voert rondom metaal-, elektro-, installatie-, of energietechniek. Deze leerbedrijven en de sectoren waarin zij kunnen worden gepositioneerd vormen de corebusiness van Kenteq en zijn daarmee de kernsectoren van de arbeidsmarkt voor leerlingen die een stage- of leerplaats zoeken, dan wel een werkkring na afstuderen. Om die reden wordt in dit hoofdstuk verder ingegaan op deze kernsectoren. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

17 2.3 Bedrijvigheid en werkgelegenheid kernsectoren De metaal, elektro en installatie vormen de kernsectoren voor Kenteq. De bedrijvigheid en werkgelegenheid hiervan kan het beste worden beschreven aangaande de vier O&Ofondsen die in de sectoren actief zijn: A+O, OOM, OTIB en ENb. De O&O-fondsen beschikken over vrij gedetailleerde informatie over bedrijven en werknemers die onder de betreffende CAO van het O&O fonds vallen. Onderstaande tabel geeft het aantal bedrijven en werknemers in deze fondsen weer. Tabel 3 Aantal bedrijven en werknemers O&O-fondsen Sector Aantal bedrijven Aantal Werknemers Metalektro (A+O) Metalektro (niet aangesloten bij A+O) Metaalbewerking (OOM) Installatie en Elektrotechniek (OTIB) Nutsbedrijven (ENb) Totaal Er zijn ruim bedrijven bij de O&O-fondsen aangesloten. Bij deze bedrijven werken naar schatting bijna werknemers. Niet al deze werknemers hebben een technisch functie en niet alle werknemers zijn werkzaam op MBO-niveau. Het zijn met name de technisch uitvoerend medewerkers die op of rond MBO-niveau zijn te positioneren. Het aantal medewerkers dat op technisch uitvoerend niveau werkt verschilt per sector. In de metaalbewerking werkt 67% van de werknemers op dit niveau, bij de installatiebedrijven is dit gemiddeld een procent hoger en in de metaal- en elektrotechnische industrie is het lager. Gemiddeld heeft ongeveer tussen 60% tot 70% van de werknemers een technisch (uitvoerende) functie. Dit komt overeen met á werknemers. 2 PME jaarverslag Binnen de Metalektro is een aantal grote werkgevers die vrijgesteld zijn van het pensioenfonds PME. Deze werkgevers hebben vaak een eigen CAO/pensioenfonds. Het aantal werknemers in de Metalektro ligt in werkelijkheid hoger. 3 De onderzoekers schatten dat er bij de vrijgestelde werkgevers in de Metalektro minimaal nog ruim werknemers werken. Deze schatting is gebaseerd op de werknemers in Nederland bij de 4 grootste bedrijven in de Metalektro die niet onder de CAO/PME vallen. Het gaat om Philips (26.500), Corus (10.000), Siemens (3.200), Stork (12.000). 4 Metaalbewerking: Mos, Th. en F. Heere (2007) Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006; - peildatum 1 januari Amsterdam: Dijk OTIB (2007) Het betreft voorlopige cijfers, peildatum 31 december EIM Datawarehousing (2007) DIJK12 Beleidsonderzoek november

18 2.4 Ontwikkeling bedrijvigheid en werkgelegenheid kernsectoren Onderstaande figuur biedt een overzicht van de ontwikkeling van de bedrijvigheid in de afgelopen jaren. Figuur 1 Bedrijvigheid O&O-fondsen, metaalbewerking installatie & elektrotechniek metalektro nutsbedrijven In de metaalbewerking is het aantal bedrijven de laatste jaren vrij stabiel gebleven. Binnen de installatiebranche en de metalektro is het aantal bedrijven gedaald. Het aantal nutsbedrijven is juist de laatste jaren behoorlijk gestegen. Het aantal werknemers binnen de O&O-fondsen is de laatste jaren licht afgenomen. De volgende figuur beschrijft deze trend. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

19 Figuur 2 Ontwikkeling werkgelegenheid, O&O-fondsen, metaalbewerking installatie & elektrotechniek metalektro Naar sector zijn de volgende ontwikkelingen te constateren: In de metaalbewerking is het aantal werknemers na een aantal jaren weer behoorlijk gestegen in In de metalektro heeft de daling van het aantal werknemers van de afgelopen jaren zich juist doorgezet in Het aantal werknemers in de technische installatiebranche is vrij stabiel over de afgelopen jaren. 2.5 Algemene ontwikkelingen voor de arbeidsmarkt Economische groei en werkgelegenheid Het gaat goed met de Nederlandse economie. In 2006 groeide de Nederlandse economie met 3%, de werkgelegenheid groeide met 1,8%. 8 Het CPB verwacht dat de economie in 2007 met 2,8% zal groeien. De groei van de werkgelegenheid zal naar verwachting 2% bedragen. 9 De werkloosheid in Nederland is afgenomen. In 2006 bedroeg deze ongeveer 5,5% van de beroepsbevolking. Halverwege 2007 is deze verder afgenomen tot 4,6%. 10 De werkloosheid in Nederland behoort tot de laagste van Europa. 11 De algemene ontwikkelingen van de economie in Nederland zijn gunstig te noemen. 7 Van het aantal werknemers in nutsbedrijven waren geen recente gegevens beschikbaar. Deze zijn daarom niet in de grafiek opgenomen. 8 CBS (2007), De Nederlandse economie in CPB (2007), Nieuwsbrief, juni CBS (2007), De Nederlandse economie in Eurostat (2007). Euro-indicators news release 132/2007, oktober DIJK12 Beleidsonderzoek november

20 In de industrie is de omzet en productiegroei gedurende de eerste drie kwartalen van 2007 toegenomen. De groei is echter wel minder sterk geworden. 12 Het aantal werknemers in de industrie laat al jaren een dalende trend zien. 13 Hierbij kan worden aangetekend dat het aantal werknemers dat via een uitzendbureau in de industrie werkt de laatste jaren is toegenomen. 14 Groei ZZP-ers De afgelopen jaren laat ook het aantal ZZP-ers in Nederland een sterke groei zien. Met name in de bouw en de zakelijke dienstverlening is het aantal ZZP-ers sterk gegroeid. Actuele gegevens over de ontwikkeling van het van het aantal ZZP-ers dat actief is in de kernsectoren en arbeidsmarktsegmenten van Kenteq zijn niet direct voorhanden. Het in kaart brengen van deze ontwikkeling is niet in dit onderzoek opgenomen. Verwachting 2008: krappe arbeidsmarkt Het CPB verwacht dat de groei van de werkgelegenheid verder toeneemt. 15 Daarnaast loopt de vervangingsvraag ten gevolge van de pensionering op. De stijging van het arbeidsaanbod blijft achter bij de vraag. Hierdoor stijgt de krapte op arbeidsmarkt. Het CPB veronderstelt dat de werkloosheid verder af zal nemen. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures in de Kenteq-domeinen zal naar verwachting toenemen. 12 CBS (2007), Afnemende omzetgroei industrie, conjunctuurbericht 10 oktober, CBS (2007), Productie industrie groeit minder, conjunctuurbericht 10 oktober, CBS (2007), Statline. 14 De industriële sector laat wat voor wat betreft het aantal uren dat uitzendkrachten in deze sectoren werkzaam zijn zeer stabiele groeicijfers zien. De laatste anderhalf jaar is deze sector binnen de uitzendbranche met ruim 15% gegroeid (ABU 2007, Cijfers en trends uit de uitzendbranche; Flex & Figures).In 2004 werkte 31% van de uitzendkrachten in de industrie (ABU 2005, Instroom uitzendkrachten 2004). Landelijk werkt nog geen 20% van de werknemers in de industrie (De Grip, A., Van Loo, J. en I. Sieben (2005) Arbeidsmarktmonitor metalektro Maastricht: ROA. EIM Datawarehousing (2007) Datasets MKB en ondernemerschap). Er werken dus relatief gezien veel uitzendkrachten in de industrie. Een behoorlijk deel van de instroom van werknemers bij bedrijven die onder een O&O-fonds vallen is afkomstig van een uitzendbureau. Zo is ongeveer 14% van de instroom in de Metalektro, vanuit een uitzendbureau de sector binnengestroomd (Mos, Th. en I. de Vries (2007) Werknemers in de Metalektro, dynamiek op de arbeidsmarkt, Amsterdam: Dijk 12). Voor de technische installatiebranche is onderzoek gedaan naar de herkomst van werknemers, die in 2003 zijn ingestroomd. In dat jaar stroomde ruim 15% van de werknemers in via een uitzendbureau. Verder heeft de helft van de bedrijven in de technische installatiebranche aangegeven wel eens gebruik te maken van een uitzendbureau (Van den Tillaart, H. et.al. (2006) Trends en ontwikkelingen in de technische installatiebranche Nijmegen: ITS). 15 CPB (2007) Macro Economische Verkenningen 2008: Economische vooruitzichten gunstig maar onzeker, persbericht 25, september DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

21 3 Ontwikkeling aantallen leerlingen 3.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat in op de leerlingen in het technisch beroepsonderwijs in het algemeen en de leerlingen die een opleiding volgen in één van de Kenteq-domeinen in het bijzonder. De hoofdvraag van dit hoofdstuk is: Hoe hebben de leerlingenaantallen in het technisch beroepsonderwijs in het algemeen en van MBO-leerlingen binnen de Kenteq-domeinen in het bijzonder zich de laatste jaren ontwikkeld? Dit hoofdstuk richt zich met name op MBO-leerlingen, omdat de opleidingen die zij volgen het meeste raakvlak hebben met de activiteiten van Kenteq. Er is voor gekozen om ook kort aandacht te besteden aan de ontwikkelingen in het VMBO en HBO. Vrijwel alle VMBO-leerlingen stromen door naar het MBO en de ontwikkelingen in het VMBO zijn daarom interessant om in dit hoofdstuk op te nemen. In het HBO zijn er ook enkele opleidingen die een raakvlak hebben met één van de voor Kenteq relevante branches. De ontwikkeling in studentenaantallen voor deze opleidingen is daarom ook weergegeven. Het hoofdstuk begint in paragraaf 3.2 met de algemene ontwikkeling van het aantal leerlingen in het MBO. Daarna worden deze gegevens in paragraaf 3.3 uitgesplitst naar Kenteq-domein. Er wordt aandacht besteed aan het aantal leerlingen per niveau en de verdeling van de leerlingen over de beide leerwegen wordt beschreven. Daarna worden er nog enkele belangrijke ontwikkelingen in het MBO die relevant zijn voor Kenteq besproken, zoals de ontwikkeling van de domeinoverstijgende opleidingen op niveau 4, de AKA-opleiding en de ICT-kwalificaties die door Kenteq en Ecabo gezamenlijk worden onderhouden. In paragraaf 3.4 staat het VMBO centraal. In deze paragraaf wordt eerst ingegaan op de ontwikkeling van het totaal aantal leerlingen en het aantal leerlingen techniek. Daarna wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van het aantal leerlingen binnen de Kenteq-domeinen. In het HBO (paragraaf 3.5) wordt eveneens eerst de ontwikkeling van het totaal aantal studenten en het aantal studenten dat een technische opleiding volgt bezien. Daarna wordt ingegaan op de ontwikkeling van het aantal studenten in de voor Kenteq relevante opleidingen. DIJK12 Beleidsonderzoek november

22 Hierna volgt om paragraaf 3.6 een samenvattend overzicht van de ontwikkelingen van het totaal aantal leerlingen, het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt en het aantal leerlingen dat een opleiding volgt die relevant is voor Kenteq. Deze gegevens worden per onderwijsniveau behandeld. Voor het overzicht van het aantal BOL- en BBLleerlingen per kwalifcatie en CWI-district wordt verwezen naar Bijlage Ontwikkeling MBO Ontwikkeling MBO algemeen De volgende tabel geeft informatie over de ontwikkeling van het totaal aantal leerlingen in het MBO en het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt. Tabel 4 Ontwikkeling leerlingenaantallen MBO-techniek en MBO-totaal 2005/ / / /2007 Verschil MBO techniek ,5% MBO totaal ,1% Zowel het totaal aantal leerlingen in het MBO als het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt is het afgelopen jaar licht gestegen. De stijging van het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt is iets sterker dan die van het totaal aantal leerlingen in het MBO. Het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt in het MBO is voor het eerst, na een aantal jaren gedaald te zijn, weer gestegen. Het totaal aantal leerlingen in het MBO is de afgelopen jaren toegenomen. Ontwikkeling MBO Kenteq De leerlingenaantallen kunnen verder uitgesplitst worden naar de voor Kenteq relevante vakgebieden (installatietechniek, elektrotechniek, installatie/elektro, metaal en domeinoverstijgend). De volgende tabel geeft de leerlingenaantallen weer. Het gaat in totaal om 306 kwalificaties. Voor 101 van deze kwalificaties geldt dat er (nog) geen leerlingen zijn die deze opleidingen volgen. De ICT-opleidingen die door Kenteq en 18 Ecabo worden aangeboden zijn niet in onderstaande cijfers opgenomen. 16 Voor het overzicht van het aantal BOL- en BBL-leerlingen per kwalificatie en CWI-district wordt verwezen naar Bijlage Inclusief ICT-opleidingen die samen met Ecabo worden aangeboden, exclusief AKA. 18 Om vergelijking mogelijk te maken met vorig jaar zijn de ICT-kwalificaties die samen met ECABO worden onderhouden niet in deze tabel opgenomen. Vorig jaar viel een groot deel van deze kwalificaties en leerlingen nog alleen onder ECABO. 22 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

23 Tabel 5 Ontwikkeling leerlingenaantallen MBO-leerlingen per Kenteq-domein 2005/ / / /2007 Verschil Opleiding Aantal Aantal % Installatietechniek ,5% Elektrotechniek ,3% Installatie/elektro ,4% Metaal ,4% Domeinoverstijgend exclusief AKA ,3% Totaal Kenteq ,2% Totaal techniek ,5% Het aantal leerlingen binnen de Kenteq-domeinen is vrijwel gelijk gebleven. Het aantal leerlingen dat een technische MBO-opleiding volgt is licht gestegen. Het aantal leerlingen dat een domeinoverstijgende opleiding volgt is het afgelopen jaar bijna verdubbeld. Ook het aantal leerlingen dat een installatietechnische opleiding volgt is licht gestegen. Het aantal leerlingen dat een metaaltechnische of elektrotechnische opleiding volgt is behoorlijk sterk gedaald het afgelopen jaar. 3.3 Totaal Kenteq-opleidingen In totaal zijn er leerlingen in het schooljaar 2006/2007 die een opleiding volgen in één van de Kenteq-domeinen. Deze leerlingen zijn als volgt verdeeld over de vier niveaus. 19 Voor een aantal kwalificaties geldt dat zij niet bij installatietechniek of elektrotechniek in te delen zijn. Deze worden daarom in dit rapport aangeduid met Installatie/Elektro. 20 De leerlingen die de opleiding Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent (AKA) volgen zijn niet in de tabel opgenomen. AKA is een algemene opleiding op niveau 1, waarvan slechts een deel uitstroomt in de sector techniek. DIJK12 Beleidsonderzoek november

24 Figuur 3 MBO-leerlingen Kenteq-opleidingen naar niveau 2005/ / Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau / /2007 De meeste leerlingen volgen een opleiding op niveau 2 of niveau 4. Het aantal leerlingen op niveau 3 is toegenomen. Het aantal leerlingen op niveau 1 is behoorlijk afgenomen. Dit is waarschijnlijk toe te schrijven aan de sterke toename van het aantal AKA-leerlingen. De verdeling over de beide leerwegen is als volgt. Figuur 4 MBO-leerlingen Kenteq-opleidingen naar leerweg 2005/ / BOL BBL 2005/ /2007 Een meerderheid van de leerlingen (55%) volgt een BBL-opleiding. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden van BOL naar BBL. Installatietechniek Er zijn leerlingen die een opleiding op het gebied van installatietechniek volgen in het MBO. Deze leerlingen zijn als volgt verdeeld over de vier verschillende niveaus. 21 ICT-kwalificaties die samen met ECABO worden onderhouden zijn niet in deze figuur opgenomen. Ook de AKA-leerlingen zijn niet in de figuur opgenomen. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

25 Figuur 5 MBO-leerlingen installatietechniek naar niveau 2005/ / Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau / /2007 Ruim 90% van de leerlingen volgt een opleiding op niveau 2 of niveau 3. In dit domein is het aantal leerlingen op niveau 4 laag. Op niveau 2 en 3 is het aantal leerlingen toegenomen. Op niveau 1 is het aantal leerlingen afgenomen, dit is waarschijnlijk het gevolg van een toename van het aantal AKA-leerlingen op niveau 1. De afname van het aantal leerlingen op niveau 4 kan waarschijnlijk worden verklaard door de toename van leerlingen in domeinoverstijgende kwalificaties. De uitsplitsing naar BOL/BBL is als volgt. Figuur 6 MBO-leerlingen installatietechniek naar leerweg 2005/ / BOL BBL 2005/ /2007 Verreweg de meeste leerlingen die een installatietechnische opleiding volgen, volgen een BBL-opleiding. Ten opzichte van vorig jaar is het aantal BOL-leerlingen afgenomen en het aantal BBL-leerlingen toegenomen. Installatie/Elektro Er zijn slechts 43 leerlingen die een opleiding volgen die zowel tot installatietechniek al elektrotechniek kunnen worden gerekend. Zij volgen allen een BBL-opleiding op niveau 2. DIJK12 Beleidsonderzoek november

26 Elektrotechniek In totaal volgen leerlingen een elektrotechnische opleiding in het MBO. De volgende figuur geeft weer hoe deze leerlingen over de niveaus verdeeld zijn. Figuur 7 MBO-leerlingen elektrotechniek naar niveau 2005/ / Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau / /2007 De meeste leerlingen volgen een opleiding op niveau 2. Op niveau 1 is het aantal leerlingen afgenomen, dit is waarschijnlijk het gevolg van een toename van het aantal AKA-leerlingen op niveau 1. De afname van het aantal leerlingen op niveau 4 kan waarschijnlijk worden verklaard door de toename van leerlingen in domeinoverstijgende kwalificaties. De volgende figuur geeft de verdeling van de leerlingen weer naar leerweg. Figuur 8 MBO-leerlingen elektrotechniek naar leerweg 2005/ / BOL BBL 2005/ /2007 Er heeft een verschuiving plaatsgevonden van BOL naar BBL. 26 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

27 Metaal In het schooljaar 2006/2007 volgen leerlingen een metaaltechnische opleiding in het MBO. Zo ziet de verdeling van deze leerlingen over de verschillende niveaus er uit. Figuur 9 MBO-leerlingen metaal naar niveau 2005/ / Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau / /2007 Bijna 80% van de leerlingen volgt een opleiding op niveau 2 of niveau 4. Op niveau 1 is het aantal leerlingen afgenomen, dit is waarschijnlijk het gevolg van een toename van het aantal AKA-leerlingen op niveau 1. De afname van het aantal leerlingen op niveau 4 kan waarschijnlijk worden verklaard door de toename van leerlingen in domeinoverstijgende kwalificaties. De volgende figuur beschrijft de verdeling over de twee verschillende leerwegen. Figuur 10 MBO-leerlingen metaal naar leerweg 2005/ / BOL BBL 2005/ /2007 Het aantal BOL-leerlingen is gedaald en het aantal BBL-leerlingen is gelijk gebleven. Er zijn in het schooljaar 2006/2007 voor het eerst meer BBL-leerlingen dan BOLleerlingen. DIJK12 Beleidsonderzoek november

28 Domeinoverstijgende opleidingen Dit schooljaar volgen leerlingen een domeinoverstijgende opleiding. Ongeveer 99% van deze leerlingen volgt een BOL-opleiding op niveau 4. Uit de cijfers is naar voren gekomen dat het aantal leerlingen dat een domeinoverstijgende technische opleiding volgt zeer sterk is gestegen de afgelopen jaren. Het gaat bijna alleen maar om leerlingen op niveau 4. De ontwikkeling van deze opleiding is waarschijnlijk de oorzaak van het afnemend aantal leerlingen dat een specifiek elektrotechnische, installatietechnische of een metaaltechnische opleiding volgt op niveau 4. De volgende figuur laat de ontwikkeling van het aantal leerlingen op niveau vier zien. Figuur 11 Niveau 4-leerlingen naar opleidingsrichting 2004/ / Domeinoverstijgend Elektro Installatie Metaal 2004/ / /2007 Op niveau 4 is het aantal leerlingen dat een domeinoverstijgende opleiding volgt de afgelopen twee jaar meer dan verdubbeld. Voor zowel elektrotechniek als installatietechniek als metaal geldt dat het aantal leerlingen op niveau 4 de afgelopen twee jaar behoorlijk is afgenomen. De specifiek elektrotechnische, installatietechnische en metaaltechnische opleidingen op niveau 4 worden langzamerhand vervangen door domeinoverstijgende opleidingen op dit niveau. Het betreft voornamelijk technicus middenkader WEI opleidingen. Overigens kennen leerlingen die een domeinoverstijgende opleiding volgen wel een specifieke uitstroomdifferentiatie op het gebied van werktuigbouw, elektrotechniek of installatietechniek. Deze uitstroomdifferentiaties worden echter niet apart geregistreerd door CFI. Niveau 1/AKA In de vorige paragraaf zijn gegevens over de AKA-opleiding (Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent) niet opgenomen. Deze opleiding is een samenwerkingsverband tussen meerdere kenniscentra, waar Kenteq er één van is. AKA is een opleiding op niveau 1. Leerlingen stromen uit in de sectoren economie, techniek, zorg of landbouw. Het zou daarom 28 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

29 onterecht zijn al deze leerlingen bij de technieksector mee te tellen. 22 Wel is de ontwikkeling van de AKA-opleiding een oorzaak van de afnemende leerlingenaantallen van de domeinspecifieke opleidingen op niveau 1. Dit wordt geïllustreerd door de volgende figuur. Figuur 12 Niveau 1-leerlingen naar opleidingsrichting 2004/ / AKA Elektro Installatie Metaal 2004/ / /2007 Voor alle vakgebieden geldt dat het aantal leerlingen op niveau 1 de laatste twee jaar behoorlijk gedaald is. Aan de andere kant is het aantal leerlingen dat de AKA-opleiding volgt zeer sterk gestegen. De domeinoverstijgende opleidingen op niveau 1 vervangen in zekere mate de domeinspecifieke opleidingen. ICT Er zijn enkele opleidingen op het gebied van ICT die door de kenniscentra Ecabo en Kenteq worden aangeboden. Als deze leerlingen wel volledig bij het cluster elektrotechniek meegeteld zouden worden ontstaat een vertekend beeld. In het schooljaar 2006/2007 gaat het om leerlingen. In 2005/2006 waren er leerlingen die deze opleidingen volgden. Deze leerlingen zijn als volgt over de vier niveaus verdeeld. Figuur 13 Leerlingen ICT naar niveau 2006/ Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 22 De MBO-raad telt overigens wel al deze leerlingen als techniekleerlingen. DIJK12 Beleidsonderzoek november

30 De meeste van deze leerlingen volgen een opleiding op niveau 3. De volgende figuur geeft weer hoe de leerlingen over de twee leerwegen verdeeld zijn. Figuur 14 Verdeling leerlingen ICT naar leerweg 2006/ BOL BBL Bijna elke leerling volgt een BOL-opleiding. 3.4 Ontwikkeling VMBO Ontwikkeling VMBO algemeen Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling weer van het aantal VMBO- en LWOO- (voortaan VMBO) dat een technische opleiding volgt en het totaal aantal leerlingen leerlingen. Het gaat om de leerlingen in het 3 e en 4 e leerjaar. Na de eerste twee jaar van het VMBO wordt namelijk pas voor een richting gekozen. Tabel 6 Ontwikkeling leerlingenaantallen VMBO-techniek en VMBO-totaal 2005/ / / /2007 Verschil 2004/ /2007 VMBO-techniek ,3% VMBO-totaal ,0% Het totaal aantal leerlingen in het VMBO is stabiel gebleven. Het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt is met 2% gedaald ten opzichte van drie jaar geleden. Ontwikkeling VMBO naar Kenteq-domeinen In het VMBO zijn vijf richtingen relevant voor de Kenteq-arbeidsmarkt. Het gaat om Installatietechniek, Elektro, Instalektro, Metaal en Metalektro. Al deze richtingen worden aangeboden in het derde en vierde leerjaar. 30 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

31 De volgende tabel geeft de ontwikkelingen van de leerlingenaantallen van deze opleidingen aan. Tabel 7 Ontwikkeling aantal VMBO-leerlingen Kenteq-opleidingen 2006/ / /2007 Verschil Opleiding Aantal Aantal % Installatietechniek ,1% Elektro ,5% Instalektro ,8% Metaal ,8% Metalektro ,1% Totaal Kenteq-opleidingen ,3% Totaal techniek ,3% Het aantal leerlingen dat een Kenteq-opleiding volgt is net zo sterk gedaald als het totaal aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt. Er zijn twee opleidingen waarvan het leerlingenaantal de laatste twee jaar is gestegen. Het gaat om de intersectorale opleidingen instalektro en metalektro. De andere drie opleidingen zijn gedaald in leerlingenaantal. 3.5 Ontwikkeling HBO Ontwikkeling HBO algemeen De onderstaande tabel geeft informatie over de ontwikkeling van het totaal aantal HBO-studenten en het aantal HBO-studenten dat een technische opleiding volgt. Tabel 8 Ontwikkeling studentenaantallen HBO-techniek en HBO-totaal / / /2007 Verschil 2004/ /2007 HBO-techniek ,0% HBO-totaal ,7% Het aantal studenten HBO-techniek is gelijk gebleven terwijl het totaal aantal HBO ers is gestegen. DIJK12 Beleidsonderzoek november

32 Ontwikkeling HBO Kenteq Van de vijftig technische HBO-opleidingen zijn er dertien relevant voor Kenteq. Tabel 9 Ontwikkeling aantal studenten Kenteq-opleidingen HBO 2005/ /2007 Opleiding 2005/ /2007 Verschil Algemene operationele technologie ,7% Aviation ,4% Business engineering/werktuigbouwkunde ,2% Commercieel ingenieur ,1% Elektrotechniek ,4% Engineering, design & innovation ,7% Human technology ,2% Industrieel product ontwerpen ,9% Industriële automatisering ,6% Luchtvaarttechnologie ,3% Netwerk infrastructuur design ,1% Scheepsbouwkunde ,4% Technische bedrijfskunde ,2% Totaal Kenteq-opleidingen ,4% Totaal HBO-techniek ,0% Het totaal aantal studenten dat een Kenteq-opleiding volgt is licht gedaald, terwijl het totaal aantal studenten HBO-techniek gelijk is gebleven ten opzichte van vorig studiejaar. Het aantal studenten dat de opleidingen commercieel ingenieur, aviation, netwerk infrastructuur design en engineering, design & innovation volgt is aanzienlijk gestegen ten opzichte van vorig studiejaar. Voor de opleidingen scheepsbouwkunde, elektrotechniek en luchtvaarttechnologie geldt dat het aantal studenten het afgelopen jaar behoorlijk is afgenomen. 3.6 Ontwikkeling technisch beroepsonderwijs De volgende tabel beschrijft de ontwikkeling van het totaal aantal leerlingen per onderwijsniveau, het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt en het aantal leerlingen dat een opleiding volgt die relevant is voor Kenteq. 32 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

33 Tabel 10 Overzicht ontwikkelingen beroepsonderwijs 2005/ /2007 Opleiding Ontwikkeling leerlingenaantal 2005/ /2007 VMBO totaal +0,0% VMBO techniek -2,3% VMBO Kenteq -2,3% MBO totaal +2,1% MBO techniek +2,5% MBO Kenteq -0,2% HBO totaal +2,7% HBO techniek -0,0% HBO Kenteq -1,4% In het VMBO is het totaal aantal leerlingen gelijk gebleven. Het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt en het aantal leerlingen dat een opleiding volgt in één van de Kenteq-domeinen is licht afgenomen. In het MBO is het totaal aantal leerlingen licht gestegen. Dit geldt ook voor het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt. Het aantal leerlingen dat een Kenteqopleiding volgt is eveneens iets toegenomen. In het HBO is het totaal aantal studenten toegenomen. Het aantal studenten dat een technische opleiding volgt is gelijk gebleven en het aantal studenten dat een opleiding volgt in één van de Kenteq-richtingen is licht afgenomen. DIJK12 Beleidsonderzoek november

34 34 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007

35 4 Ontwikkeling leerbedrijven 4.1 Inleiding In het vorige hoofdstuk is ingegaan op de ontwikkeling van de leerlingaantallen voor de verschillende Kenteq-kwalificaties. Deze leerlingen moeten allen het praktijkonderdeel bij één of meerdere bedrijven volgen in de vorm van een leerwerkplaats of een stage. Dit onderdeel, de BPV, kunnen leerlingen volgen bij leerbedrijven die daarvoor zijn erkend. Een leerbedrijf kan voor één of meer kwalificaties (opleidingen) worden erkend. Eén van de wettelijke taken van Kenteq is het zorgdragen voor voldoende plaatsen voor beroepspraktijkvorming in leerbedrijven. Om zorg te kunnen dragen voor voldoende plaatsen voor de beroepspraktijkvorming heeft Kenteq behoefte aan actuele informatie over leerbedrijven. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de ontwikkelingen rondom leerbedrijven van Kenteq. Aan de orde komen onder andere de volgende vragen: Hoe heeft het aantal leerbedrijven zich ontwikkeld? Voor welke domeinen zijn leerbedrijven erkend? Voor welke leerwegen (BOL en/of BBL) zijn leerbedrijven erkend? Hoe heeft het aantal erkenningen zich ontwikkeld? Hoe heeft het aantal leerbedrijven in de regio zich ontwikkeld? Voor het overzicht van het aantal leerbedrijven per kwalifcatie en CWI-district wordt verwezen naar Bijlage 2. DIJK12 Beleidsonderzoek november

36 4.2 Aantal leerbedrijven Het aantal leerbedrijven binnen de Kenteq-domeinen is in 2007 gestegen. Onderstaande tabel laat zien dat het aantal leerbedrijven binnen elk domein van Kenteq is toegenomen. Tabel 11 Aantal erkende leerbedrijven in de periode per domein Ontwikkeling Installatietechniek % Installatie/Elektro n.v.t. Elektrotechniek % Metaal % Domeinoverstijgend n.v.t % VMBO leerwerktraject n.v.t % Totaal % Het totaal aantal leerbedrijven is met 4% gestegen. Het aantal erkende leerbedrijven voor Installatietechniek en Metaal is de afgelopen drie jaar toegenomen. Het aantal erkende leerbedrijven voor Elektrotechniek is ten opzichte van 2006 gestegen. Dit is opvallend gezien de daling van het aantal leerbedrijven voor Elektrotechniek in de jaren ervoor. Het aantal leerbedrijven dat is erkend voor domeinoverstijgende kwalificaties is sterk toegenomen. Er zijn ten opzichte van 2006 ruim leerbedrijven die erkend zijn voor domeinoverstijgende kwalificaties bijgekomen. Dit zijn grotendeels nieuwe kwalificaties. Het aantal bedrijven dat leerlingen van het VMBO de mogelijkheid biedt om een gedeelte van hun opleiding in de praktijk te volgen is sterk toegenomen. 4.3 Aantal erkende leerbedrijven naar domein Leerbedrijven kunnen voor meerdere Kenteq-domeinen erkend zijn. Een leerbedrijf kan bijvoorbeeld erkend zijn voor kwalificaties in de richting elektrotechniek alsmede voor kwalificaties in de richting installatietechniek. In onderstaande figuur wordt het aantal leerbedrijven per domein weergegeven. Waar de cirkels elkaar overlappen vindt domeinvermenging plaats. 23 Van 517 erkende leerbedrijven in het Register Erkende Leerbedrijven is niet bekend voor welk domein ze erkend zijn. Deze leerbedrijven konden daarom alleen in de totalen meegerekend worden. 24 Voor een aantal kwalificaties geldt dat zij niet bij installatietechniek of elektrotechniek in te delen zijn. Deze worden daarom in dit rapport aangeduid met Installatie/Elektro. 36 DIJK12 Beleidsonderzoek november 2007