Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Zeeland/West-Brabant

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Zeeland/West-Brabant Drs Th. Mos Drs F.A.P.M. Heere Amsterdam, december 2006

2 608/december 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Samenvatting v 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Bedrijvigheid Werkgelegenheid 10 2 Werknemers Leeftijdsopbouw Functiestructuur 12 3 Arbeidsmarkt Instroom Uitstroom Snelle uitstroom Pensionering 19 4 Beroepsonderwijs Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Metaaltechnisch MBO Ontwikkeling Zeeland/West-Brabant vergeleken met het landelijk beeld 27 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten Instroom leerlingen BBL Niveau instroom BBL 30 6 Bijscholing OOM Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Gevolgde bijscholing 35

4 Pagina Bijlagen: 1 Achtergrondgegevens 37 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid 37 2 Werknemers 39 3 Arbeidsmarkt 43 4 Beroepsonderwijs 46 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) 50 6 Bijscholing OOM 54 2 Lijst van tabellen en figuren 57

5 Samenvatting Het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM) voert jaarlijks een Arbeidsmarkt en Onderwijsmonitor uit van de regio ZeelandWest-Brabant. De monitor wordt opgesteld door DIJK12 op basis van gegevens van het pensioenfonds van de branche, het Ministerie van OCW en de administratie van OOM. De monitor bevat informatie van de regio Zeeland/West-Brabant over: de bedrijvigheid en werkgelegenheid in de Metaalbewerking; aantallen leerlingen en gediplomeerden van het VMBO en het MBO; de instroom van BBL-leerlingen bij bedrijven in de Metaalbewerking; bijscholing van werknemers in de Metaalbewerking. De verzameling en bewerking van gegevens van onderhavige monitor is uitgevoerd in De verzamelde arbeidsmarktgegevens hebben betrekking op het jaar 2005, met als peildatum 1 januari De onderwijsgegevens hebben betrekking op het schooljaar 2005/2006. De gegevens over de instroom van BBL-leerlingen hebben betrekking op De gegevens over de bijscholing hebben betrekking op het jaar Tot de regio Zeeland/West-Brabant van OOM behoort de provincie Zeeland en het westelijk deel van de provincie Noord-Brabant. De branche Metaalbewerking omvat metaalbedrijven tot ongeveer 100 werknemers. Metaalbedrijven kenmerken zich door het bewerken van metaal en de ontwikkeling van metaalproducten. De bedrijven zijn werkzaam op uiteenlopende gebieden zoals machine- en apparatenbouw, scheeps- en jachtbouw, landbouwmechanisatie, las- en constructiewerk, meet- en regeltechniek en dergelijke. Op 1 januari 2006 omvat de gehele branche Metaalbewerking bijna bedrijven die gezamenlijk werkgelegenheid bieden aan werknemers. Bijna 11% van deze bedrijven is gevestigd in de regio Zeeland/West-Brabant. Deze bedrijven genereren bijna 9% van de totale werkgelegenheid in de Metaalbewerking. Doel van de monitor is inzicht te bieden in de stand van zaken, veranderingen en mogelijke trends op de arbeidsmarkt in de Metaalbewerking in Zeeland/West-Brabant. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 v

6 1 Arbeidsmarkt Afname van bedrijvigheid en werkgelegenheid Op 1 januari 2006 zijn er in de regio Zeeland/West-Brabant bedrijven in de metaalbewerking. Ten opzichte van vorig jaar is de bedrijvigheid in de regio gedaald. De dalende trend sinds 2002 zet nog steeds door. Landelijk is de bedrijvigheid de afgelopen jaren nagenoeg stabiel gebleven. De werkgelegenheid in de metaalbewerking in de regio is in 2005 tevens gedaald. Op 1 januari 2006 telt de regio werknemers in de metaalbewerking, 260 minder dan het vorig jaar. Ook qua werkgelegenheid zet de dalende trend sinds 2002 nog steeds door. Landelijk is de werkgelegenheid in 2005 licht gegroeid en lijkt de dalende trend doorbroken. De afname van de werkgelegenheid in Zeeland/West-Brabant komt voornamelijk voor rekening van technisch uitvoerende functies en meewerkend leidinggevenden. Landelijk is het aantal werknemers in technisch uitvoerende functies eveneens gedaald, maar wordt deze gecompenseerd door groei in andere functiegroepen. Minder dynamiek op de arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers in de metaalbewerking in Zeeland/West-Brabant ligt in 2005 op een lager niveau dan in Dit komt overeen met het landelijk beeld in de branche. Het aandeel van jongeren onder de instroom is in Zeeland/West-Brabant ongeveer gelijk aan het gemiddelde in de branche. Zowel in de regio als landelijk is het aandeel jongeren in de instroom 1% lager dan in het vorig jaar. Ruim eenvijfde van de uitstromers in de regio is jonger dan 25 jaar. Dit aandeel komt overeen met het gemiddelde in de branche. Zowel landelijk als in regio is het aandeel van jongeren in de uitstroom met 1% gedaald. Snelle uitstroom van jongeren is gedaald in de regio Bijna éénvijfde deel van de werknemers die in 2005 de branche hebben verlaten hebben korter dan twee jaar in de branche gewerkt. De snelle uitstroom ligt in de regio op een iets lager niveau dan landelijk (22%). De snelle uitstroom in de regio is ten opzichte van vorig jaar gedaald met 3%. Landelijk is het aandeel van de snelle uitstroom juist gestegen met 3%. Binnen de snelle uitstroom is het aandeel van jongeren tevens gedaald. Ten opzichte van vorig jaar is hun aandeel 3% lager, en komt nu op 41%. Landelijk is bijna 40% van de snelle uitstroom jonger dan 25 jaar, dit aandeel komt vrijwel overeen met vorig jaar. vi DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

7 Vergrijzing in de regio lager dan landelijk De gemiddeld leeftijd van werknemers in de metaalbewerking in Zeeland/West-Brabant bedraagt in 2005, 38,4 jaar. Daarmee is het personeelsbestand in de regio Zeeland/West-Brabant paar maanden jonger dan gemiddeld in de gehele branche. De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met 2,5 maand toegenomen, deze toename is minder sterk dan de gemiddelde trend in de branche. Pensionering en vervangingsvraag Uitgaande van pensionering rond het 61 ste levensjaar, gaan er in de regio in 2006 naar verwachting 157 werknemers met pensioen. Vanaf 2008 gaat de pensionering in de regio verder toenemen, jaarlijks gaat het dan om circa 240 tot 330 werknemers. De verwachting is dat in 2016, 18% van het huidige werknemersbestand met pensioen is gegaan. Landelijk is de verwachting eveneens 18%. De pensioneringsgolf in de regio is niet gelijk verdeeld over de verschillende beroepsgroepen. Met name onder directie/managers en meewerkend leidinggevenden zal de pensionering hoger zijn dan gemiddeld in de regio, respectievelijk 25% en 32%. Binnen deze beroepsgroepen zal de vervangingsvraag de komende jaren dus sterk toenemen. 2 Beroepsonderwijs De monitor richt zich op het metaaltechnisch beroepsonderwijs, opleidingsrichtingen van het VMBO en MBO die voor de branche Metaalbewerking van belang zijn voor de potentiële instroom in de branche. De regio heeft, in het schooljaar 2005/2006, dertien VMBO-instellingen en drie MBO-instellingen waar metaaltechnisch beroepsonderwijs wordt aangeboden. Er is in 2005/2006 één VMBO-instelling meer en één MBOinstelling minder ten opzichte van 2004/2005. Het is onbekend of deze veranderingen een gevolg zijn van fusies en dergelijke of dat deze veroorzaakt wordt doordat de betreffende onderwijsinstellingen geen metaaltechnische opleidingsrichtingen meer aanbieden of juist zijn gaan aanbieden. VMBO toegenomen, MBO sterk afgenomen In het metaaltechnisch beroepsonderwijs is landelijk en in de regio sprake van een afname van het aantal leerlingen. De landelijke afname doet zich net name voor in het MBO. In de regio is het aantal leerlingen in het VMBO toegenomen. In het MBO is de afname van het aantal leerlingen sterker dan landelijk. De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch VMBO, 7% meer dan het vorig schooljaar. Landelijk is het aantal VMBO-leerlingen ongeveer gelijk gebleven. De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch MBO. Het aantal MBO-leerlingen is afgenomen met 19%, landelijk is de afname 8%. Het DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 vii

8 aantal MBO-leerlingen in de regio is sterker afgenomen dan landelijk. Het lijkt er op dat het verdwijnen van één MBO-instelling in de regio hier een rol speelt. 3 Opleiden door bedrijven Bedrijven uit de branche die BBL-leerlingen opleiden en werknemers bijscholen kunnen hiervoor een bijdrage aanvragen bij OOM. De omvang van de aanvragen van bedrijven geeft een indicatie van de scholing bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio. Instroom BBL gedaald in de regio Bij 8% van de bedrijven in de regio zijn in 2004 leerlingen gestart met een BBLopleiding. Dit aandeel ligt iets hoger dan landelijk. In totaal zijn bij de bedrijven in de regio 105 leerlingen met hun opleiding gestart. Zowel het aantal bedrijven als het aantal leerlingen waarvoor een OOM-bijdrage is aangevraagd is lager dan in Ook landelijk is er een daling in het aantal bedrijven en leerlingen. De daling in de regio is echter sterker dan landelijk. Bijscholing minder sterk gegroeid dan landelijk Bedrijven in Zeeland/West-Brabant doen iets minder aan bijscholing dan gemiddeld in de branche. Bijna een kwart (24%) van de bedrijven in Zeeland/West-Brabant heeft in 2005 een bijdrage bij OOM aangevraagd voor bijscholing van werknemers. Landelijk heeft 26% van de bedrijven een aanvraag gedaan. Het aantal bedrijven dat een OOMbijdrage heeft aangevraagd is licht gedaald ten opzichte van De daling komt overeen met het landelijke beeld. Het aantal bijgeschoolde werknemers door bedrijven in de regio is in 2005 hoger dan vorig jaar. Ten opzichte van 2004 is het aantal bijgeschoolde werknemers met 12% toegenomen. De toename van bijschoolde werknemers in de regio is echter minder sterk dan de landelijke toename. viii DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

9 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Ontwikkeling in Zeeland/West-Brabant ten opzichte van vorig jaar Bedrijvigheid Werkgelegenheid Afgenomen met 24 bedrijven (-1,8%) in de periode 2005/2006. Landelijk is de bedrijvigheid stabiel ( 0,1%). Afgenomen met 260 werknemers (-1,8%) ten opzichte van Landelijk is de werkgelegenheid toegenomen met +0,2%. 1.1 Bedrijvigheid Op 1 januari 2006 zijn er bedrijven in de regio Zeeland/West-Brabant. Dit betekent een afname van 24 bedrijven (-1,8%) ten opzichte van vorig jaar. Het aantal bedrijven is de afgelopen jaren licht gedaald. Figuur 1 Aantal bedrijven in Zeeland/West-Brabant, jan-03 1-jan-04 1-jan-05 1-jan-06 DIJK12 Beleidsonderzoek december

10 1.2 Werkgelegenheid Het aantal werknemers in Zeeland/West-Brabant is gedaald met 260 werknemers (-1,8%). Hiermee wordt de dalende trend van de afgelopen jaren voortgezet. Landelijk is de werkgelegenheid juist licht gegroeid (+0,2%). Figuur 2 Aantal werknemers in Zeeland/West-Brabant, jan-03 1-jan-04 1-jan-05 1-jan-06 Vergeleken met het landelijk beeld kent de regio iets minder grote bedrijven. De werkgelegenheid is echter vergeleken met het landelijk beeld iets meer te vinden bij kleine bedrijven. Figuur 3 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Zeeland/West-Brabant, 2005 Bedrijvigheid 75,0% 25,0% Werkgelegenheid 35,9% 64,1% Kleine bedrijven (t/m 15 wns) Grote bedrijven (>15 wns) 75% van de bedrijven heeft minder dan 16 werknemers in dienst. Bij deze kleine bedrijven is 36% van de werknemers werkzaam. Landelijk gezien bestaat de branche voor 77% uit kleine bedrijven en werkt 35% van de werknemers bij een groot bedrijf. De werkgelegenheid is zowel bij kleine bedrijven als bij grote bedrijven afgenomen. Landelijk neemt de werkgelegenheid bij kleine bedrijven af en bij grote bedrijven toe. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

11 2 Werknemers Ontwikkeling in Zeeland/West-Brabant ten opzichte van vorig jaar Werknemers De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met ca. 2,5 maand gestegen. In vergelijking met het voorgaande jaar relatief iets minder jongeren (<35 jaar) en iets meer ouderen (>35 jaar). 2.1 Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd in Zeeland/West-Brabant is met 38,4 jaar een paar maanden lager dan het landelijk gemiddelde van 38,6 jaar. Ten opzichte van vorig jaar is de gemiddelde leeftijd in Zeeland/West-Brabant met ongeveer 2,5 maand gestegen. De stijging van de gemiddelde leeftijd in de regio Zeeland/West-Brabant is iets lager dan de landelijke stijging van de gemiddelde leeftijd van 4,5 maand. Figuur 4 Leeftijdsopbouw werknemers in Zeeland/West-Brabant en Nederland, ,0% 24,7% 30,3% 31,6% 21,5% 21,3% 13,3% 12,6% 9,9% 9,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Zeeland/West-Brabant Nederland Vergeleken met de landelijke situatie kent de regio relatief gezien meer jongere werknemers (jonger dan 25 jaar). DIJK12 Beleidsonderzoek december

12 Figuur 5 Leeftijdsopbouw werknemers in Zeeland/West-Brabant, 2004 en ,2% 25,0% 29,6% 30,3% 21,1% 21,5% 13,4 % 13,3% 9,7% 9,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 De regio kent een kleine afname van jongere werknemers (<35 jaar) en een kleine toename van oudere werknemers (>35 jaar). 2.2 Functiestructuur Tabel 1 Functiestructuur metaalbewerking in Zeeland/West-Brabant, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Ontwikkeling absoluut Aantal % Aantal % Aantal % Directie, management 581 3,9% 594 4,1% ,2% Ondersteuning ,2% ,2% -43-1,7% Technisch uitvoerend ,6% ,9% ,4% Meewerkend leidinggevend 680 4,6% 617 4,2% -63-9,3% Overig* 991 6,7% 960 6,6% -31-3,1% Onbekend 0 0,0% 4 nihil +4 n.v.t. Totaal % % ,8% * Dit zijn met name algemeen medewerkers en zaterdag- en vakantiehulpen. Ruim tweederde van de werknemers heeft een technisch uitvoerende functie. De daling van het aantal werknemers is het grootst in het cluster technisch uitvoerend (-140). Dit stemt overeen met het landelijke beeld, waar het aantal werknemers met een technisch uitvoerende functie afneemt. De relatieve afname is het hoogst onder de meewerkend leidinggevenden (-9,3%). Landelijk neemt het aantal meewerkend leidinggevende ook af (-2,6%). 12 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

13 Tabel 2 Aantal en percentage van het totaal aantal werknemers per beroepsgroep binnen het cluster technisch uitvoerend in Zeeland/West-Brabant, 2004 en 2005 Beroepsgroep binnen cluster technisch uitvoerend Aantal werknemers 1 januari januari 2006 % totaal aantal werknemers Aantal werknemers % totaal aantal werknemers Verspaning 431 2,9% 414 2,8% Constructie ,0% ,8% Algemene productie en machinebediening ,3% ,4% Machinebouw, samenbouw, installatie ,5% ,8% Storing en onderhoud 316 2,1% 306 2,1% Engineering 690 4,7% 699 4,8% Kwaliteitscontrole, testen 66 0,4% 64 0,4% Automatisering/ICT 93 0,6% 97 0,7% Ambachtelijke specialistische beroepen 17 0,1% 16 0,1% Totaal ,6% ,9% DIJK12 Beleidsonderzoek december

14 14 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

15 3 Arbeidsmarkt Ontwikkeling in Zeeland/West-Brabant ten opzichte van vorig jaar Arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers is lager dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld. In 2005 zijn werknemers de branche ingestroomd, 13,4% van het totale werknemersbestand. Dit is relatief minder instroom dan vorig jaar (14,1%). In 2005 zijn werknemers de branche uitgestroomd, 13,9% van het totale werknemersbestand. In 2004 was dit 16,0%. 1 Het percentage snelle uitstroom binnen de uitstroom is afgenomen van 19,1% naar 18,7%. 3.1 Instroom Van het totale aantal werknemers op 1 januari 2006 is 13,4% in 2005 nieuw ingestroomd. Van hen is 86% man en 14% vrouw. Van alle instromers in Zeeland/West- Brabant heeft 39% al eerder in de branche gewerkt (vorig jaar 40%). Het zijn met name jongeren die de branche instromen: 59% is jonger dan 35 jaar en 32% is jonger dan 25 jaar. 1 Het verschil tussen de instroom en de uitstroom is niet gelijk aan de mutatie van het aantal werknemers die in paragraaf 1.2 wordt genoemd. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn kleine wijzigingen in de regiotoewijzing en het feit dat in figuur 2 het aantal banen wordt weergegeven, terwijl het bij in- en uitstroom het aantal werknemers betreft. Ook kunnen administratieve activiteiten van Mn Services een rol spelen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

16 Figuur 6 Leeftijdsopbouw instromers Zeeland/West-Brabant, 2004 en % 32% 27% 27% 22% 25% 12% 11% 5% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 De leeftijdsopbouw van de instromers in Zeeland/West-Brabant kent ten opzichte van 2004 een relatief groter aandeel werknemers tussen de 35 en 44 jaar. Figuur 7 Leeftijdsopbouw instromers Zeeland/West-Brabant en Nederland, % 33% 27% 27% 25% 24% 11% 12% 5% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Zeeland/West-Brabant Nederland De leeftijdsopbouw van instromers in Zeeland/West-Brabant verschilt nauwelijks van het landelijk beeld. De gemiddelde leeftijd van instromers in Zeeland/West-Brabant is 32,2 jaar. Dat is even hoog als de landelijke gemiddelde leeftijd van instromers; 32,2 jaar. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

17 3.2 Uitstroom In 2004 zijn werknemers de branche uitgestroomd. Dit is 13,9% van alle werknemers. Hiermee is de uitstroom afgenomen vergeleken met 2004 (16,0%). In figuur 8 wordt de uitstroom naar leeftijdsklasse in 2004 met die van 2005 vergeleken. Het aandeel van de leeftijdsgroepen <25 jaar en jaar is iets afgenomen in de uitstroom. Figuur 8 Percentage uitstroom naar leeftijdsklasse in Zeeland/West-Brabant, 2004 en % 21% 27% 25% 25% 23% 15% 15% 13% 13% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Figuur 9 geeft de verdeling van het aantal uitstromers over de verschillende beroepenclusters in vergelijking met Figuur 9 Percentage uitstromers naar beroepencluster in Zeeland/West-Brabant, 2004 en ,8% 16,1% 11,9% 18,5% 16,0% 15,1% 15,5% 14,0% 15,0% 13,1% 12,1% 13,9% Directie, management Ondersteuning Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend Overig Totaal 1 januari januari 2006 Binnen alle clusters is de uitstroom afgenomen. De grootste afname is te vinden in de beroepenclusters directie, management en overig. DIJK12 Beleidsonderzoek december

18 3.3 Snelle uitstroom Deze paragraaf gaat in op zogenaamde snelle uitstroom. Hiermee worden werknemers bedoeld die op moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. De snelle uitstroom in Zeeland/West-Brabant bedraagt 387 werknemers. Snelle uitstromers vormden in 2005 ongeveer 19% van de totale uitstroom in Zeeland/West-Brabant (landelijk 22%). In Zeeland/West-Brabant is het percentage van de snelle uitstroom binnen de uitstroom ten opzichte van vorig jaar met bijna 3 procentpunten gedaald. Figuur 10 Snelle uitstroom naar leeftijdsklasse in Zeeland/West-Brabant, 2004 en ,2% 41,0% 26,0% 25,6% 22,7% 17,5% 8,9% 9,0% 3,4% 1,6% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Ruim 40% van de snelle uitstromers is jonger dan 25 jaar. Met name bij jongeren (<25 jaar) en ouderen (55+) is de snelle uitstroom ten opzichte van vorig jaar afgenomen. Het aantal snelle uitstromers in de categorie jaar is ten opzichte van 2004 toegenomen. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

19 Tabel 3 Snelle uitstroom naar beroepencluster in Zeeland/West-Brabant, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Aantal % Aantal % Directie, management 12 2,4% 9 2,3% Ondersteuning ,6% 81 20,9% Technisch uitvoerend ,5% ,8% Meewerkend leidinggevend 9 1,8% 10 2,6% Overig 58 11,7% 40 10,3% Totaal % % De snelle uitstroom is het grootst in het beroepencluster technisch uitvoerend. Wanneer er wordt gekeken naar de totale verdeling van de functies is de uitstroom in het cluster overig het hoogst. 3.4 Pensionering In 2006 zullen naar verwachting 157 werknemers met pensioen gaan. Vanaf 2008 gaan jaarlijks gemiddeld 260 werknemers met pensioen. In 2016 zal naar verwachting 17,8% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Tabel 4 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Zeeland/West-Brabant Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal verwachte uitstroom % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,1% 1,1% ,7% 1,8% ,6% 3,4% ,7% 5,1% ,7% 6,8% ,6% 8,4% ,5% 9,9% ,6% 11,5% ,8% 13,3% ,2% 15,5% ,3% 17,8% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. DIJK12 Beleidsonderzoek december

20 Tabel 5 Verwachte uitstroom t/m 2016 binnen beroepenclusters in Zeeland/West- Brabant Beroepenclusters Aantal verwachte uitstroom* % t.o.v. totaal aantal werknemers naar beroepencluster 2005 Directie, management ,4% Ondersteuning ,6% Technisch uitvoerend ,1% Meewerkend leidinggevend ,3% Overig ,0% Totaal ,8% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. In 2016 zal naar verwachting binnen de clusters meewerkend leidinggevenden en directie en management respectievelijk 32% en 25% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Dat betekent dat dus ruim één op de vier directie- of managementleden en meewerkend leidinggevenden binnen tien jaar met pensioen zal zijn. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

21 4 Beroepsonderwijs Verantwoording Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van gegevens van het CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in het metaaltechnisch beroepsonderwijs in de schooljaren 2004/2005 en 2005/2006. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn. 2 De gegevens van CFI zijn door de onderzoekers gekoppeld aan de OOM regio-indeling. Voor het HBO is het indelen van leerlingen en gediplomeerden naar de verschillende regio s niet mogelijk. HBO-studenten worden door Hogescholen die in verschillende regio s zijn gevestigd vaak centraal geregistreerd. Hierdoor is het niet mogelijk na te gaan hoeveel HBO-ers binnen een bepaalde regio hun opleiding volgen. Gegevens over het aantal HBO-ers zijn dan ook niet meegenomen in dit hoofdstuk. Ook de toewijzing van VMBO- en MBO-leerlingen aan de regio s is niet probleemloos. Door bijvoorbeeld fusies van scholen en veranderingen in het opleidingsaanbod van scholen kunnen verschuivingen optreden tussen regio s. Ook veranderingen in de administratielocatie van leerlingen kunnen zorgen voor verschuivingen tussen regio s. Het aantal leerlingen per regio kan hierdoor van jaar tot jaar sterk fluctueren. In dit rapport is de regio-indeling van 2005/2006 gebruikt als basisindeling. De regio-indeling 2004/2005 is aangepast aan die van 2005/2006 om zodoende vergelijking tussen deze twee jaren mogelijk te maken. Als gevolg hiervan kunnen de gegevens over 2004/2005 afwijken van de gegevens die zijn gepresenteerd in de regiorapportage van vorig jaar. Het CFI verzamelt geen gegevens meer over het aantal gediplomeerden VMBO-ers, derhalve ontbreken deze gegevens in het rapport. Afbakening metaaltechnisch beroepsonderwijs Het technisch onderwijs is breed en bevat tevens opleidingen die niet van direct belang zijn voor de instroom in de metaalbewerking, zoals bouw, elektrotechniek, installatietechniek e.d. In deze monitor is dan ook een afbakening gemaakt van opleidingen in het VMBO en het MBO, die voor de branche metaalbewerking van belang zijn in het kader van de potentiële instroom voor de branche: het metaaltechnisch beroepsonderwijs. 2 Het CFI publiceert in het voorjaar de voorlopige cijfers. De cijfers zijn pas definitief na accountantscontrole. Deze worden aan het einde van het jaar gepubliceerd. Doorgaans zijn er nauwelijks verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers. DIJK12 Beleidsonderzoek december

22 Binnen het VMBO zijn vooral twee richtingen die in het derde en vierde leerjaar worden gegeven voor de branche metaalbewerking van belang. Dat betreffen de richtingen: - metaaltechniek. In deze richting worden leerlingen voorbereid op de diverse metaalberoepen. - metalektro. In deze richting worden leerlingen voorbereid op een combinatie van metaalberoepen en elektrotechnische beroepen. De leerlingen uit leerjaar drie en vier in deze twee opleidingsrichtingen worden in dit rapport aangeduid als het metaaltechnisch VMBO. Vorig jaar is er ook gerapporteerd over leerlingen in de opleidingen installatietechniek en instalektro. Deze gegevens zijn dit jaar niet meegenomen in het rapport. Tot de relevante metaaltechnische opleidingen in het MBO behoren opleidingen in de clusters: werktuigbouwkunde; landbouwtechniek; verspaning; lassen; plaatwerk; pijpbewerking; constructie; montage/onderhoud; gieten en modelmaken; productiemedewerkers metaal; scheepsmetaalbewerking en vliegtuigbouwkunde. Opleidingen binnen deze clusters vormen in dit rapport het metaaltechnisch MBO. Het betreft een breed scala aan opleidingen verdeeld over de vier niveaus binnen het MBO. Ontwikkeling in Zeeland/West-Brabant ten opzichte van vorig jaar Beroepsonderwijs In 2005/2006 waren 13 VMBO-instellingen in de regio gevestigd, één meer dan in 2004/2005. In 2005/2006 zijn er 3 MBO instellingen, één minder dan in 2004/2005. VMBO Aantal leerlingen in metaaltechnisch VMBO gestegen met 6,8% (landelijk +0,4%). Toename aantal leerlingen Metaaltechniek. MBO Aantal leerlingen in metaaltechnisch MBO afgenomen met 19%. Landelijk is het aantal leerlingen met 8% afgenomen. Toename aantal leerlingen in niveau 3. Andere niveaus daling. Met name op niveau 1 verschuiving van BOL naar BBL. Het aantal gediplomeerden MBO is gestegen met +26% (landelijk +7%). 22 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

23 4.1 Leerlingaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Figuur 11 Aantal leerlingen per onderwijsniveau in Zeeland/West-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/ vmbo mbo 2004/ /2006 In het VMBO is het aantal leerlingen met 6,8% toegenomen. In het MBO is het aantal leerlingen bij metaaltechnische opleidingen afgenomen met 19,3%. 4.2 Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Tabel 6 Aantal leerlingen naar opleidingsrichtingen metaaltechnische VMBO in Zeeland/West-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,3% ,4% Metalektro ,7% ,6% Totaal % % De stijging van het aantal VMBO-leerlingen wordt veroorzaakt door een toename van het aantal leerlingen Metaaltechniek (+13%). Het aantal leerlingen Metalektro is ten opzichte van 2004/2005 met 6% afgenomen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

24 Figuur 12 Verdeling leerlingen over opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Zeeland/West-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,3% 70,4% 33,7% 29,6% Metaaltechniek Metalektro 2004/ /2006 De meeste VMBO-leerlingen die een metaaltechnische opleiding volgen, staan ingeschreven voor de richting Metaaltechniek. Dit aandeel is in 2005/2006 toegenomen. Het aandeel leerlingen van de richting Metalektro is afgenomen. 4.3 Metaaltechnisch MBO Tabel 7 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar opleidingsniveau in Zeeland/West-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 Verschil Aantal Aantal % 1 Assistentopleiding % 2 Basisberoepsopleiding % 3 Vakopleiding % 4 Middenkader-/Specialistenopleiding % Totaal % Binnen de Vakopleiding is het aantal leerlingen gestegen, binnen de overige niveaus is het aantal leerlingen sterk gedaald. Het aantal leerlingen binnen de Assistentopleiding is met 59% gedaald. Het aantal leerlingen binnen de Basisberoepsopleiding is met 22% gedaald. Het aantal leerlingen in de Middenkaderopleiding is met 24% gedaald. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

25 Figuur 13 Verdeling leerlingen metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Zeeland/West-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,3% 35,0% 40,5% 38,1% 24,4% 18,2% 5,0% 2,6% Assistentopleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding 2004/ /2006 Middenkader-/ Specialistenopleiding In 2005/2006 volgen de meeste leerlingen in metaaltechnisch MBO-onderwijs in Zeeland/West-Brabant een opleiding op niveau 2 of niveau 4. Het aandeel leerlingen in niveau 2 en 4 is licht afgenomen in 2005/2006. Het aandeel leerlingen in niveau 3 is toegenomen. Het aantal gediplomeerden van het metaaltechnisch MBO is in 2005 beduidend hoger dan in 2004, 394 gediplomeerden in 2005 tegenover 314 gediplomeerden in De gediplomeerden zijn als volgt over de verschillende niveaus verdeeld. Figuur 14 Verdeling gediplomeerden metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Zeeland/West-Brabant, 2004 en ,4% 42,9% 25,5% 20,3% 20,7% 29,2% 11,5% 7,6% Assistent opleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding Middenkader-/ Specialistenopleiding Het merendeel van de gediplomeerde MBO-ers een opleiding op niveau 2 gevolgd. DIJK12 Beleidsonderzoek december

26 Ten opzichte van 2004 is het aandeel gediplomeerden op niveau 3 afgenomen en op niveau 4 toegenomen. Tabel 8 Aandeel BOL/BBL naar opleidingsniveau metaaltechnisch MBO in Zeeland/West-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 % BOL % BBL % BOL % BBL 1 Assistentopleiding 71,4% 28,6% 43,5% 56,5% 2 Basisberoepsopleiding 8,9% 91,1% 6,4% 93,6% 3 Vakopleiding 11,8% 88,2% 15,9% 84,1% 4 Middenkader-/Specialisten opleiding 85,0% 15,0% 86,1% 13,9% Totaal 43,4% 56,6% 40,0% 60,0% De verschuiving van BOL naar BBL heeft met name plaatsgevonden binnen niveau 1. Tabel 9 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar top 5 opleidingsrichtingen in Zeeland/West-Brabant, schooljaar 2005/2006 Opleidingsrichting Aantal % 1 Werktuigbouwkunde ,3% 2 Constructiebankwerker/ lasser ,0% 3 Constructie- en apparatenbouwer 88 9,8% 4 Monteur landbouwmechanisatietechniek 63 7,0% 5 Eerste monteur landbouwmechanisatietechniek 42 4,7% Totaal top ,7% Totaal aantal leerlingen in regio % In het schooljaar 2005/2006 vormt de top 5 in Zeeland/West-Brabant tezamen 73% van het totaal aantal leerlingen voor metaaltechnische MBO-opleidingen. Dat is 3% meer dan het jaar daarvoor. De opleidingsrichting Eerste monteur landbouwmechanisatietechniek is nieuw in de top 5. De opleiding Assistent constructiewerker/ lasser is uit de top 5 verdwenen. 26 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

27 4.4 Ontwikkeling Zeeland/West-Brabant vergeleken met het lande- lijk beeld De ontwikkeling van de leerlingaantallen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs wijkt op verschillende punten af van het landelijk beeld. Het aantal VMBO-leerlingen in Zeeland/West/Brabant is gestegen, terwijl landelijk het aantal VMBO-leerlingen gelijk is gebleven. In het metaaltechnisch MBO is het aantal leerlingen sterker gedaald dan gemiddeld in Nederland. Dit wordt met name veroorzaakt door een sterkere afname in de opleiding op niveau 2 en 4. De afname houdt waarschijnlijk verband met de afname van één MBO-instelling in de regio. Overzicht 1 Ontwikkeling aantal leerlingen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs ten opzichte van schooljaar 2004/2005 in Zeeland/West-Brabant en Nederland Zeeland/West-Brabant VMBO Totaal +6,8% Metaaltechniek +13,4% Metalektro -6,3% MBO Totaal -19,3% Niveau 1 Assistentopleiding -58,9% Niveau 2 Basisberoepsopleiding -22,4% Niveau 3 Vakopleiding +8,4% Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -24,1% Nederland Totaal +0,4% Metaaltechniek +0,5% Metalektro +0,3% Totaal -8,2% Niveau 1 Assistentopleiding -27,3% Niveau 2 Basisberoepsopleiding -4,7% Niveau 3 Vakopleiding -2,0% Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -7,9% DIJK12 Beleidsonderzoek december

28 28 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

29 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de instroom van BBL-leerlingen bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio Zeeland/West-Brabant. Bedrijven in de branche die een BBLleerling opleiden kunnen hiervoor een bijdrage van OOM ontvangen. Het hoofdstuk geeft inzicht in het aantal leerlingen waarvoor bedrijven een bijdrage van OOM hebben aangevraagd. Gegevens hierover zijn ontleend aan de OOM-administratie. Niet alle bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid van subsidie, het aantal leerlingen dat door de bedrijven wordt opgeleid ligt waarschijnlijk iets hoger dat in dit rapport wordt aangegeven. 3 De gegevens hebben betrekking op 2003 en Gegevens over 2005 zijn nog niet volledig. Bedrijven mogen nog tot december 2006 een OOM-bijdrage aanvragen voor leerlingen die in 2005 zijn ingestroomd. Ontwikkeling in Zeeland/West-Brabant ten opzichte van vorig jaar Bedrijven met instroom BBL Instroom leerlingen Afgenomen van 140 naar 105. Ook landelijk is er een lichte daling. Ruim 8% van de bedrijven in de regio is gestart met een BBL-traject. Dit aandeel licht iets hoger dan landelijk (7%). Afgenomen van 201 naar 153, landelijk is eveneens sprake van een daling. Afname van aantal leerlingen in alle niveaus. 5.1 Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten In 2004 hebben 105 bedrijven een OOM-bijdrage voor BBL-leerlingen aangevraagd. Dit komt overeen met 8,1% van de bedrijven in de regio. Landelijk betreft dit 7,3%. Het aantal bedrijven dat gestart is met het opleiden van BBL-leerlingen is lager dan in 2003, 25 minder (-25%). Landelijk is het aantal BBL-aanvragen afgenomen met 14%. 3 Uitgaande van een door OOM uitgevoerde vergelijking met BBL-gegevens van Kenteq ligt het werkelijk aantal BBL-leerlingen naar schatting 10%-15% hoger. DIJK12 Beleidsonderzoek december

30 Tabel 10 Aantal bedrijven dat is gestart met een of meer BBL-trajecten in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2003 en Aantal % Aantal % Zeeland/West-Brabant ,7% 105 8,1% Nederland ,4% 872 7,3% Uitgaande van de verdeling van de bedrijfsomvang in de regio zijn het met name grote bedrijven die starten met BBL-trajecten. De regio Zeeland/West-Brabant bestaat voor 25% uit grote bedrijven, van alle bedrijven die met BBL-trajecten starten is het aandeel grote bedrijven 51%. 5.2 Instroom leerlingen BBL In 2004 zijn 153 BBL-leerlingen gestart met hun opleiding bij een metaalbewerkingsbedrijf in de regio Zeeland/West-Brabant. Dat zijn er 48 minder dan in 2003 (afname van 24%). Landelijk daalde de instroom van BBL-leerlingen met 14%. Tabel 11 Instroom BBL-leerlingen in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2003 en Ontwikkeling absoluut Zeeland/West-Brabant % Nederland % Bijna 31% van de leerlingen is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). Opvallend is dat het aantal instromende leerlingen met name bij kleine bedrijven sterk is afgenomen. Van de instromers is 99% man en 95% jonger dan 25 jaar. 5.3 Niveau instroom BBL Het merendeel van de ingestroomde leerlingen (70%) volgde in 2004 een opleiding op niveau 2 (landelijk 65%). Uit onderstaande tabel blijkt dat de instroom van BBL-leerlingen in Zeeland/West- Brabant binnen alle niveaus is afgenomen. De daling op niveau 1 en niveau 3 is het sterkst. Dit komt overeen met het landelijke beeld. 30 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

31 Tabel 12 BBL-instroom naar opleidingsniveau in Zeeland/West-Brabant, 2003 en 2004 Opleidingsniveau Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut 1 Assistentopleiding 25 12,4% 7 4,6% - 2 Basisberoepsopleiding ,7% ,9% - 3 Vakopleiding 53 26,4% 37 24,2% - 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 5 2,5% 2 1,3% - Totaal % % - Het merendeel van de instromende leerlingen (73%) werd in 2004 on the job opgeleid. In de regio wordt minder on the job opgeleid dan landelijk. Figuur 15 Verhouding on the job/off the job in Zeeland/West-Brabant en Nederland, ,6% 79,9% 27,4% 20,1% On the job Zeeland/West-Brabant Off the job Nederland Tabel 13 Verhouding on the job/off the job in Zeeland/West-Brabant, 2003 en 2004 On the job/off the job Aantal % Aantal % On the job ,1% ,6% Off the job 40 19,9% 43 27,4% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

32 32 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

33 6 Bijscholing OOM In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de bijscholing die binnen OOM-bedrijven plaatsvindt. Bedrijven kunnen voor het laten volgen van een cursus door één van hun werknemers een bijdrage van OOM ontvangen. Bedrijven kunnen voor verschillende werknemers en cursussen een aanvraag indienen. De gegevens in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de administratie van OOM. Alleen cursussen waar OOM een bijdrage voor heeft toegekend zijn in dit hoofdstuk opgenomen. De daadwerkelijke omvang van de bijscholing in de metaalbewerking is dus waarschijnlijk groter dan hier wordt gepresenteerd. Met ingang van 2004 geeft OOM geen bijdrage meer voor cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu, vanaf 2005 kunnen bedrijven voor deze cursussen ESFsubsidie aanvragen. De beschikbare gegevens over cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu zijn niet meegenomen in deze monitor om vergelijking met andere jaren mogelijk te maken. Ontwikkeling in Zeeland/West-Brabant ten opzichte van vorig jaar Bijscholende bedrijven Bijgeschoolde werknemers Gevolgde scholing / cursussen Gedaald van 348 naar 317. Landelijk is het aantal bedrijven licht gedaald. 24% van de bedrijven heeft gebruik gemaakt van de bijscholingsregeling, landelijk (26%). Daling aanvragen met name bij kleine bedrijven. Gestegen van naar (toename van 12%). Landelijk is er een stijging (23%). 10% van de werknemers is bijgeschoold. Dit is iets minder dan landelijk (12%). Aantal cursussen gestegen van naar 2.113, een toename van 24%. Landelijk is de stijging 33%. Stijging omvang technische bijscholing (toename met 40%). 6.1 Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten In 2005 hebben 317 bedrijven een aanvraag voor bijscholingssubsidie bij OOM ingediend. In 2004 betrof dit nog 348 bedrijven. Landelijk is het aantal bedrijven dat een aanvraag heeft ingediend licht afgenomen. Door 24% van de bedrijven in Zeeland/West-Brabant is een beroep gedaan op een bijdrage van OOM voor bijscholing. Landelijk vraagt 26% van de bedrijven een bijdrage aan. DIJK12 Beleidsonderzoek december

34 Tabel 14 Aantal bedrijven dat een bijdrage heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % totaal aantal bedrijven Aantal % totaal aantal bedrijven Zeeland/West-Brabant ,8% ,3% Nederland ,1% ,9% Grote bedrijven doen relatief vaker een beroep op de bijscholingsverlofregeling dan kleine bedrijven. Van de 317 bedrijven heeft 51% meer dan 15 werknemers in dienst. Ter vergelijk: het aandeel grote bedrijven in de regio is 25%. Zowel grote als kleine bedrijven hebben in 2005 minder vaak een beroep gedaan op bijscholing. 6.2 Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Het aantal werknemers dat werd bijgeschoold is gestegen van naar 1.454; een stijging van 12%. Het percentage werknemers dat is bijgeschoold is in Zeeland/West- Brabant lager dan gemiddeld in Nederland. Tabel 15 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gevolgd in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Zeeland/West-Brabant ,6% ,8% Nederland ,8% ,6% Verder kan het volgende over de regio worden gezegd. 4 Iets meer dan een kwart (27%) van de bijgeschoolde werknemers is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). De OOM-bijdragen worden met name aangevraagd voor werknemers tussen 25 en 44 jaar (61% van de bijgeschoolde werknemers). In 2005 zijn relatief meer ouderen (>35) en minder jongeren (<35) bijgeschoold. De bijscholing is met name aangevraagd voor mannen. Verder worden OOM-bijdragen met name aangevraagd voor werknemers in technisch uitvoerende beroepen (71% van de bijgeschoolde werknemers). Naar verhouding is het aandeel technisch uitvoerenden dat is bijgeschoold in 2005 toegenomen. 4 Zie bijlage vanaf pagina DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

35 6.3 Gevolgde bijscholing In totaal hebben de 317 bedrijven cursussen aangevraagd. Dat is een gemiddelde van 6,7 cursussen per bedrijf. Het aantal aangevraagde cursussen is met 24% toegenomen. Tabel 16 Soort bijscholing in Zeeland/West-Brabant, 2004 en 2005 Soort bijscholing Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut Lassen 105 6,1% 125 5,9% + Technisch kwaliteit 37 2,2% 122 5,8% + Technisch ,8% ,5% + Leidinggeven / management 93 5,4% 140 6,6% + Kwaliteit 33 1,9% 32 1,5% + Personeel & Organisatie 87 5,1% 137 6,5% + Systeembeheer 50 2,9% 56 2,7% + Secretariële ondersteuning 2 0,1% 4 0,2% + Administratieve kantoorsoftware 98 5,7% 105 5,0% + Commercieel/ bedrijfseconomisch/in- en verkoop 84 4,9% 93 4,4% + Logistiek ,3% ,6% + Presentatie/communicatie/taal 77 4,5% 167 7,9% + Praktijkbegeleider / instructeur 28 1,6% 22 1,0% - Diversen/overig ,3% 72 3,4% - Totaal % % + 50% van de cursussen is technisch van aard. Dit betreft cursussen techniek, lassen, technische kwaliteit en automatisering. Het aantal technische cursussen is sterk toegenomen (+39,8%). De meeste cursuscategorieën laten een stijging zien, uitzonderingen hierop vormen de cursussen praktijkbegeleider/instructeur en diversen/overig. De afname van het aantal cursussen in de categorie diversen/overig is waarschijnlijk het gevolg van verbeteringen in de registratie van de cursussen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

36 36 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

37 BIJLAGE 1 Achtergrondgegevens 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Tabel 17 Aantal bedrijven in Zeeland/West-Brabant en Nederland, januari januari januari januari 2006 Zeeland/West-Brabant Nederland Tabel 18 Ontwikkeling aantal bedrijven in Zeeland/West-Brabant en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Zeeland/West-Brabant -1,7% +0,5% -1,8% Nederland -2,2% -0,05% -0,1% Tabel 19 Bedrijven naar grootteklasse in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Zeeland/West-Brabant Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,3% ,5% 6-15 werknemers ,8% ,0% werknemers ,3% ,3% werknemers 16 1,5% 183 1,5% >100 werknemers 5 0,3% 81 0,7% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

38 Tabel 20 Ontwikkeling aantal bedrijven naar grootteklasse in Zeeland/West-Brabant en Nederland, Bedrijfsomvang Zeeland/West-Brabant Nederland 1-5 werknemers -5,3% -1,1% 6-15 werknemers +0,5% +0,4% werknemers +3,1% +1,2% werknemers -15,8% +2,8% >100 werknemers -16,7% -3,6% Totaal -1,8% -0,1% Tabel 21 Aantal werknemers in Zeeland/West-Brabant en Nederland, januari januari januari januari 2006 Zeeland/West-Brabant Nederland Tabel 22 Ontwikkeling aantal werknemers in Zeeland/West-Brabant en Nederland, , en Zeeland/West-Brabant -0,4% -2,3% -1,8% Nederland -3,1% -1,2% +0,2% Tabel 23 Aantal en percentage werknemers naar grootteklasse bedrijven in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Zeeland/West-Brabant Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,5% ,2% 6-15 werknemers ,4% ,7% werknemers ,8% ,4% werknemers ,9% ,1% >100 werknemers 786 5,4% ,6% Totaal % % 38 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

39 Tabel 24 Ontwikkeling aantal werknemers naar grootteklasse in Zeeland/West- Brabant en Nederland, Bedrijfsomvang Zeeland/West-Brabant Nederland 1-5 werknemers -6,4% -1,1% 6-15 werknemers -0,2% -0,4% werknemers +2,4% +1,4% werknemers -14,5% +3,1% >100 werknemers -14,7% -4,4% Totaal -1,8% +0,2% 2 Werknemers Figuur 16 Gemiddelde leeftijd werknemers in Zeeland/West-Brabant en Nederland, ,0 39,5 39,0 38,5 38,0 37,5 38,0 37,9 38,2 38,2 38,6 38,4 37,0 36,5 36,0 35,5 35,0 1 januari januari januari 2006 Zeeland/West Brabant Nederland DIJK12 Beleidsonderzoek december

40 Tabel 25 Ontwikkeling aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Zeeland/West- Brabant en Nederland, Leeftijdsklasse Zeeland/West-Brabant Nederland <25 jaar -2,2% -1,7% jaar -6,5% -5,5% jaar +0,6% +1,8% jaar -0,1% +3,0% >55 jaar +1,1% +7,4% Totaal -1,8% +0,2% Figuur 17 Aandeel werknemers onder de 25 jaar in Zeeland/West-Brabant en Nederland, ,0% 19,0% 18,0% 17,0% 16,0% 15,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 13,6% 12,7% 13,4% 12,8% 13,3% 12,6% 1 januari januari januari 2006 Zeeland/West Brabant Nederland 40 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

41 Figuur 18 Aandeel werknemers >55 jaar in Zeeland/West-Brabant en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 9,9% 9,7% 9,2% 9,9% 8,8% 9,2% 1 januari januari januari 2006 Zeeland/West Brabant Nederland Tabel 26 Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Zeeland/West- Brabant en Nederland, 2005 Beroepenclusters Zeeland/West-Brabant Nederland Aantal % Aantal % Directie, management* 594 4,1% ,3% Ondersteuning ,2% ,4% Technisch uitvoerend ,9% ,1% Meewerkend leidinggevend 617 4,2% ,2% Overig 960 6,6% ,9% Onbekend 4 nihil 96 0,1% Totaal % % * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Servi- ces in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. DIJK12 Beleidsonderzoek december

42 Tabel 27 Ontwikkeling aantal werknemers naar beroepencluster in Zeeland/West- Brabant en Nederland, Beroepenclusters % Zeeland/West-Brabant % Nederland Directie, management* 2,2% +0,2% Ondersteuning -1,7% +0,7% Technisch uitvoerend -1,4% -0,2% Meewerkend leidinggevend -9,3% -2,6% Overig -3,1% +2,4% Totaal -1,8% +0,2% * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 28 Aandeel werknemers naar beroepencluster naar leeftijdsklasse in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2005 Beroepenclusters Directie, Management Zeeland/West-Brabant Nederland < >55 Totaal < >55 Totaal 1% 17% 38% 29% 15% 100% 1% 14% 39% 31% 16% 100% Ondersteuning 6% 26% 34% 24% 11% 100% 7% 25% 35% 22% 11% 100% Technisch Uitvoerend Meewerkend Leidinggevend 15% 26% 30% 20% 9% 100% 14% 26% 31% 20% 9% 100% 1% 14% 31% 36% 19% 100% 1% 11% 36% 34% 17% 100% Overig 31% 23% 2% 15% 10% 100% 31% 22% 22% 16% 10% 100% Gemiddelde 13% 25% 30% 22% 10% 100% 13% 26% 31% 21% 9% 100% 42 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

43 3 Arbeidsmarkt Figuur 19 Percentage uitstroom werknemers naar leeftijdsklasse in Zeeland/West- Brabant en Nederland, % 22% 27% 25% 25% 25% 15% 13% 13% 12% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Zeeland/West-Brabant Nederland Tabel 29 Uitstroom van werknemers naar beroepencluster in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2005 Beroepenclusters Zeeland/West-Brabant Aantal % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 69 11,9% ,0% Ondersteuning ,1% ,2% Technisch uitvoerend ,0% ,0% Meewerkend leidinggevend 82 12,1% 593 9,8% Overig ,5% ,4% Totaal ,9% ,5% DIJK12 Beleidsonderzoek december

44 Figuur 20 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklassen in Zeeland/West-Brabant en Nederland, ,0% 8,3% 2,9% 2,5% 2,0% 2,6% 2,7% 1,7% 1,1% 1,2% 1,1% 0,4% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal Zeeland/West-Brabant Nederland Figuur 21 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Zeeland/West-Brabant, 2004 en ,6% 8,0% 3,1% 3,3% 2,5% 2,6% 2,0% 2,0% 1,4% 1,1% 1,2% 0,4% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal 1 januari januari DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

45 Tabel 30 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar beroepencluster in Zeeland/West-Brabant en Nederland, 2005 Beroepenclusters Zeeland/West-Brabant Aantal % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 9 1,6% 12 2,0% Ondersteuning 81 3,2% 102 4,0% Technisch uitvoerend 247 2,5% 315 3,1% Meewerkend leidinggevend 10 1,5% 9 1,3% Overig 40 4,0% 58 5,4% Totaal 387 2,6% 496 3,3% Tabel 31 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Zeeland/West-Brabant en Nederland Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal Zeeland/West-Brabant % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % Aantal Nederland % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,1% 1,1% ,2% 1,2% ,7% 1,8% 808 0,6% 1,8% ,6% 3,4% ,6% 3,4% ,7% 5,1% ,6% 5,0% ,7% 6,8% ,7% 6,7% ,6% 8,4% ,7% 8,4% ,5% 9,9% ,7% 10,1% ,6% 11,5% ,6% 11,7% ,8% 13,3% ,9% 13,6% ,2% 15,5% ,9% 15,5% ,3% 17,8% ,1% 17,6% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. DIJK12 Beleidsonderzoek december