Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Rijnstreek/Haaglanden

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Rijnstreek/Haaglanden Drs Th. Mos Drs F.A.P.M. Heere Amsterdam, december 2006

2 608/december 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Samenvatting v 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Bedrijvigheid Werkgelegenheid 10 2 Werknemers Leeftijdsopbouw Functiestructuur 12 3 Arbeidsmarkt Instroom Uitstroom Snelle uitstroom Pensionering 19 4 Beroepsonderwijs Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Metaaltechnisch MBO Ontwikkeling Rijnstreek/Haaglanden vergeleken met het landelijk beeld 27 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten Instroom leerlingen BBL Niveau instroom BBL 30 6 Bijscholing OOM Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Gevolgde bijscholing 35

4 Bijlage Bijlagen: 1 Achtergrondgegevens 37 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid 37 2 Werknemers 39 3 Arbeidsmarkt 42 4 Beroepsonderwijs 45 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) 49 6 Bijscholing OOM 53 2 Lijst van tabellen en figuren 57

5 Samenvatting Het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM) voert jaarlijks een Arbeidsmarktmonitor uit van de regio Rijnstreek/Haaglanden. De monitor wordt opgesteld door DIJK12 op basis van gegevens van het pensioenfonds van de branche, het Ministerie van OCW en de administratie van OOM. De monitor bevat informatie van de regio Rijnstreek/Haaglanden over: de bedrijvigheid en werkgelegenheid in de Metaalbewerking; aantallen leerlingen en gediplomeerden van het VMBO en het MBO; de instroom van BBL-leerlingen bij bedrijven in de Metaalbewerking; bijscholing van werknemers in de Metaalbewerking. De verzameling en bewerking van gegevens van onderhavige monitor is uitgevoerd in De verzamelde arbeidsmarktgegevens hebben betrekking op het jaar 2005, met als peildatum 1 januari De onderwijsgegevens hebben betrekking op het schooljaar 2005/2006. De gegevens over de instroom van BBL-leerlingen hebben betrekking op De gegevens over de bijscholing hebben betrekking op het jaar Tot de regio Rijnstreek/Haaglanden van OOM behoren de gebieden Leiden, Den Haag en omstreken. De branche Metaalbewerking omvat metaalbedrijven tot ongeveer 100 werknemers. Metaalbedrijven kenmerken zich door het bewerken van metaal en de ontwikkeling van metaalproducten. De bedrijven zijn werkzaam op uiteenlopende gebieden zoals machine- en apparatenbouw, scheeps- en jachtbouw, landbouwmechanisatie, las- en constructiewerk, meet- en regeltechniek en dergelijke. Op 1 januari 2006 omvat de gehele branche Metaalbewerking bijna bedrijven die gezamenlijk werkgelegenheid bieden aan werknemers. Ruim 9% van deze bedrijven is gevestigd in de regio Rijnstreek/Haaglanden. Deze bedrijven genereren 9% van de totale werkgelegenheid in de Metaalbewerking. Doel van de monitor is inzicht te bieden in de stand van zaken, veranderingen en mogelijke trends op de arbeidsmarkt in de Metaalbewerking in de Rijnstreek/Haaglanden. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 v

6 1 Arbeidsmarkt Bedrijvigheid en werkgelegenheid Op 1 januari 2006 zijn er in de regio Rijnstreek/Haaglanden bedrijven in de metaalbewerking. Ten opzichte van vorig jaar is de bedrijvigheid in de regio gestegen met 1%. Hiermee lijkt de dalende trend van de afgelopen jaren doorbroken. Landelijk is de bedrijvigheid nagenoeg stabiel. De werkgelegenheid in de metaalbewerking in de regio is in 2005 licht gegroeid. Op 1 januari 2006 telt de regio werknemers in de metaalbewerking, 267 meer dan het vorig jaar. De groei van de werkgelegenheid is in Rijnstreek/Haaglanden hoger dan gemiddeld in de gehele branche. De toename komt met name voor rekening van technisch uitvoerende functies in de machinebouw, storing en onderhoud en engineering. Landelijk is er juist een afname in de technisch uitvoerende functies. Minder dynamiek op de arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers in de metaalbewerking in de Rijnstreek/Haaglanden ligt in 2005 op een lager niveau dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld in de branche. In 2005 is éénderde van de instromers in de regio jonger dan 25 jaar. Ook landelijk vormen jongeren éénderde van de instroom. Het aandeel van jongeren in de instroom is vrijwel ongewijzigd en opzichte van vorig jaar. Landelijk is sprake van een lichte afname van jongeren in de instroom. Onder de werknemers die in 2005 de branche zijn uitgestroomd in de regio, is een kwart jonger dan 25 jaar. Landelijk is het aandeel van de jongeren onder de uitstroom iets lager (22%). Ten opzichte van vorig jaar is de uitstroom onder jongeren in de regio gestegen met 3%. Ook landelijk is er een lichte stijging (1%). Snelle uitstroom van jongeren gestegen Ruim éénvijfde deel van de werknemers die in 2005 de branche hebben verlaten hebben korter dan twee jaar in de branche gewerkt. Landelijk is dit percentage min of meer gelijk. Het aandeel van de snelle uitstromers onder de uitstroom is ten opzichte van vorig jaar met 3% afgenomen. Landelijk is de snelle uitstroom juist toegenomen. Hoewel de snelle uitstroom in algemene zin is gedaald is het aandeel van jongeren daarbinnen juist toegenomen. Onder de snelle uitstromers is het aandeel van jongeren sterk toegenomen en ligt nu op het niveau van het gemiddelde in de branche. In 2005 is 40% van de snelle uitstromers jonger dan 25 jaar. Vorig jaar was hun aandeel onder de snelle uitstromers nog 35%. Landelijk is het aandeel van jongeren onder de snelle uitstromers vrijwel gelijk aan vorig jaar. vi DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

7 Ontgroening De branche is in de regio Rijnstreek/Haaglanden iets minder ontgroend dan gemiddeld. Het aandeel jongeren (<25 jaar) onder de werknemers bedraagt 14%, landelijk is hun aandeel 13%. Het aandeel jongeren in de regio is de laatste jaren nagenoeg stabiel. Vergrijzing De gemiddeld leeftijd van werknemers in de metaalbewerking in 2005 in de Rijnstreek/Haaglanden bedraagt 38,4 jaar. Daarmee is het personeelsbestand in de regio vrijwel even oud als gemiddeld in de gehele branche. De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met 6 maanden toegenomen, deze toename is hoger dan de gemiddelde trend in de branche (4,5 maanden). Pensionering en vervangingsvraag Uitgaande van pensionering rond het 61 ste levensjaar, gaan er in de regio in 2006 naar verwachting 186 werknemers met pensioen. Vanaf 2008 gaat de pensionering in de regio verder toenemen, jaarlijks gaat het dan om circa 200 tot 230 werknemers. De verwachting is dat in 2016, 17% van het huidige werknemersbestand met pensioen is gegaan. Landelijk is de verwachting 18%. De pensioneringsgolf in de regio is niet gelijk verdeeld over de verschillende beroepsgroepen. Met name onder directie/managers en meewerkend leidinggevenden zal de pensionering hoger zijn dan gemiddeld in de regio, respectievelijk 29% en 31%. De vervangingsvraag voor deze functies zal de komende jaren dan ook naar verwachting sterk gaan toenemen. 2 Beroepsonderwijs De monitor richt zich op het metaaltechnisch beroepsonderwijs, opleidingsrichtingen van het VMBO en MBO die voor de branche Metaalbewerking van belang zijn voor de potentiële instroom in de branche. De regio heeft, in het schooljaar 2005/2006, zeventien VMBO-instellingen en vijf MBO-instellingen waar metaaltechnisch beroepsonderwijs wordt aangeboden. Het aantal VMBO-instellingen in de regio is ten opzichte van vorig jaar met 1 verminderd. Het is onbekend of deze afname een gevolg is van fusies en dergelijke of dat deze wordt veroorzaakt doordat de betreffende onderwijsinstelling geen metaaltechnische opleidingsrichtingen meer aanbiedt. Ontwikkeling leerlingaantallen gunstiger dan landelijk In het metaaltechnisch beroepsonderwijs is landelijk sprake van een afname van het aantal leerlingen. De afname doet zich met name voor in het MBO. In de regio is het totaal aantal metaaltechnische leerlingen min of meer gelijk gebleven. Het aantal VMBO-leerlingen in de regio is gestegen. In het MBO is sprake van een afname, de afname is echter minder sterk dan landelijk. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 vii

8 De regio telt in 2005/2006, 649 leerlingen in het metaaltechnisch VMBO. Het aantal leerlingen in het VMBO is gestegen met 1,4%, ondanks het verdwijnen van een VMBO-instelling met metaaltechnisch onderwijs uit de regio. Landelijk is het aantal VMBO leerlingen ongeveer gelijk gebleven. De regio telt in 2005/2006, 551 leerlingen in het metaaltechnisch MBO. Het aantal MBO-leerlingen is afgenomen met 4,2%. De terugloop van MBOleerlingen is minder sterk dan landelijk, landelijk is de afname 8%. 3 Opleiden door bedrijven Bedrijven uit de branche die BBL-leerlingen opleiden en werknemers bijscholen kunnen hiervoor een bijdrage aanvragen bij OOM. De omvang van de aanvragen van bedrijven geeft een indicatie van de scholing bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio. Instroom BBL in Rijnstreek/Haaglanden bijna gehalveerd Bij 4% van de bedrijven in de regio zijn in 2004 leerlingen gestart met een BBLopleiding. Dit aandeel ligt lager dan landelijk, landelijk heeft 7% van de bedrijven een beroep gedaan op een OOM-bijdrage voor BBL. In totaal zijn bij de bedrijven in de regio 51 leerlingen met hun opleiding gestart. Zowel het aantal bedrijven als het aantal leerlingen waarvoor een OOM-bijdrage is aangevraagd is ten opzichte van vorig jaar met 43% afgenomen. Dit is een sterke daling, landelijk zijn de aanvragen van bedrijven en het aantal leerlingen met 14% gedaald. Bijscholing in de regio lager dan landelijk Bedrijven in de regio Rijnstreek/Haaglanden doen minder aan bijscholing dan gemiddeld in de branche. Door 18% van de bedrijven in de regio is in 2005 een bijdrage bij OOM aangevraagd voor bijscholing van werknemers. Landelijk heeft 26% van de bedrijven een aanvraag gedaan. Bedrijven in de regio Rijnstreek/Haaglanden hebben in 2005 minder aan bijscholing gedaan dan in Ten opzichte van 2004 is het aantal bedrijven met 8% afgenomen. Het aantal bijgeschoolde werknemers is afgenomen met 4%. Landelijk is de bijscholing door bedrijven in de branche toegenomen. viii DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

9 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Ontwikkeling in Rijnstreek/Haaglanden ten opzichte van vorig jaar Bedrijvigheid Werkgelegenheid Toegenomen met 12 bedrijven (+1,1%). Landelijk is de bedrijvigheid stabiel gebleven ( 0,1%). Toegenomen met 267 werknemers (+2,4%). Landelijk is de werkgelegenheid toegenomen met +0,2%. 1.1 Bedrijvigheid Op 1 januari 2006 zijn er metaalbewerkingsbedrijven in de regio Rijnstreek/Haaglanden. Dat zijn er 12 meer dan een jaar geleden (+1,1%). De bedrijvigheid in Rijnstreek/Haaglanden is na aantal jaren te zijn gedaald, nu weer licht gestegen. Landelijk is de bedrijvigheid de afgelopen jaren stabiel gebleven. Figuur 1 Aantal bedrijven in Rijnstreek/Haaglanden, jan-03 1-jan-04 1-jan-05 1-jan-06 DIJK12 Beleidsonderzoek december

10 1.2 Werkgelegenheid Ten opzichte van vorig jaar is het aantal werknemers met 267 gestegen (+2,4%). De stijging van de werkgelegenheid in de regio Rijnstreek/Haaglanden is sterker dan de landelijke stijging van de werkgelegenheid (+0,2%). Figuur 2 Aantal werknemers in Rijnstreek/Haaglanden, jan-03 1-jan-04 1-jan-05 1-jan-06 Vergeleken met het landelijk beeld kent de regio naar verhouding meer kleine bedrijven met meer werkgelegenheid. Figuur 3 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Rijnstreek/Haaglanden, 2005 Bedrijvigheid 78,4% 21,6% Werkgelegenheid 38,4% 61,6% Kleine bedrijven (t/m 15 wns) Grote bedrijven (>15 wns) Ruim 78% van de bedrijven heeft minder dan 16 werknemers. Bij deze kleine bedrijven is ruim 38% van de werknemers werkzaam. Landelijk gezien bestaat de branche voor 77% uit kleine bedrijven en werkt 35% van de werknemers bij een klein bedrijf. De werkgelegenheid in de regio is toegenomen bij grote bedrijven, bij kleine bedrijven is de werkgelegenheid gelijk gebleven. Landelijk is de werkgelegenheid toegenomen bij grote bedrijven en gedaald bij kleine bedrijven. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

11 2 Werknemers Ontwikkeling in Rijnstreek/Haaglanden ten opzichte van vorig jaar Werknemers De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar 6 maanden gestegen. Het aandeel jongeren (<35 jaar) is licht afgenomen en het aandeel oudere werknemers (>35 jaar) is licht toegenomen. Dit komt overeen met het landelijk beeld. 2.1 Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd van werknemers in Rijnstreek/Haaglanden is ten opzichte van vorig jaar met een half jaar gestegen naar 38,4 jaar. Dit is iets lager dan landelijke gemiddelde leeftijd van 38,6 jaar. Wel is de stijging van de gemiddelde leeftijd in de regio Rijnstreek/ Haaglanden met 6 maanden sterker dan de landelijke stijging van de gemiddelde leeftijd die 4,5 maand bedraagt. Figuur 4 Leeftijdsopbouw werknemers Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, ,6% 31,6% 24,0% 24,7% 21,2% 21,3% 14,0% 12,6% 10,3% 9,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Rijnstreek/Haaglanden Nederland Vergeleken met de landelijk situatie kent de regio relatief gezien meer jongere werknemers (<25 jaar). DIJK12 Beleidsonderzoek december

12 Figuur 5 Leeftijdsopbouw werknemers Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en ,7% 24,0% 30,4% 30,6% 20,2% 21,2 % 14,4% 14,0% 9,3% 10,3% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Het aandeel jongeren in de regio (jonger dan 35 jaar) is verder afgenomen en het aandeel ouderen (ouder dan 35 jaar) is verder toegenomen. Dit is in overeenstemming met de landelijke trend. 2.2 Functiestructuur Tabel 1 Functiestructuur metaalbewerking in Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Ontwikkeling absoluut Aantal % Aantal % Aantal % Directie, management 443 4,0% 486 4,2% ,7% Ondersteuning ,2% ,8% +5 +0,3% Technisch uitvoerend ,1% ,6% ,2% Meewerkend leidinggevend 420 3,8% 422 3,7% +2 +0,5% Overig* 782 7,0% 753 6,6% -29-3,7% Onbekend 0 0,0% 5 nihil +5 n.v.t. Totaal % % ,4% * Dit zijn met name algemeen medewerkers en zaterdag- en vakantiehulpen. Iets meer dan tweederde van de werknemers heeft een technisch uitvoerende functie. In alle beroepenclusters is het aantal werknemers toegenomen, uitgezonderd het cluster overig. Absoluut is de stijging van het aantal werknemers het grootst in het cluster technisch uitvoerend (+241). Landelijk neemt juist het aantal werknemers met een technisch uitvoerende functie af. Relatief is de stijging het sterkst binnen het cluster directie, management (+9,7%). 12 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

13 Tabel 2 Aantal en percentage van het totaal aantal werknemers per beroepsgroep binnen het cluster technisch uitvoerend in Rijnstreek/Haag-landen, 2004 en 2005 Beroepsgroep binnen cluster technisch uitvoerend Aantal werknemers 1 januari januari 2006 % totaal aantal werknemers Aantal werknemers % totaal aantal werknemers Verspaning 299 2,7% 306 2,7% Constructie ,5% ,7% Algemene productie en machinebediening ,4% ,0% Machinebouw, samenbouw, installatie ,9% ,8% Storing en onderhoud 442 4,0% 500 4,4% Engineering 600 5,4% 661 5,8% Kwaliteitscontrole, testen 22 0,2% 24 0,2% Automatisering/ICT 80 0,7% 95 0,8% Ambachtelijke specialistische beroepen 36 0,3% 29 0,3% Totaal ,1% ,6% DIJK12 Beleidsonderzoek december

14 14 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

15 3 Arbeidsmarkt Ontwikkeling in Rijnstreek/Haaglanden ten opzichte van vorig jaar Arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers is lager dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld. In 2005 zijn werknemers de branche ingestroomd, 13,9% van het totale werknemersbestand. Dit is relatief minder instroom dan in 2004 (17,6%). In 2005 kende de regio uitstromers, 13,5% ten opzichte van het totale werknemersbestand, In 2004 was dit nog 17,2%. 1 Met name de uitstroom onder ouderen (>45 jaar) is sterk toegenomen. Percentage snelle uitstroom binnen de uitstroom afgenomen van 25,6% naar 22,9%. 3.1 Instroom Van het totaal aantal werknemers op 1 januari 2006 is 14% nieuw ingestroomd. Van hen is 87% man en 13% vrouw. Van alle instromers in Rijnstreek/Haaglanden heeft 39% al eerder in de branche gewerkt. Het zijn met name jongeren die de branche instromen: 61% is jonger dan 35 jaar en 34% is jonger dan 25 jaar. 1 Het verschil tussen de instroom en de uitstroom is niet gelijk aan de mutatie van het aantal werknemers die in paragraaf 1.2 wordt genoemd. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn kleine wijzigingen in de regiotoewijzing en het feit dat in figuur 2 het aantal banen wordt weergegeven, terwijl het bij in- en uitstroom het aantal werknemers betreft. Ook kunnen administratieve activiteiten van Mn Services een rol spelen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

16 Figuur 6 Leeftijdsopbouw instromers Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en % 33% 31% 27% 20% 21% 9% 12% 4% 6% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 De leeftijdsopbouw van de instromers in Rijnstreek/Haaglanden kent ten opzichte van 2004 een relatief kleiner aandeel jongere werknemers (<35 jaar). Figuur 7 Leeftijdsopbouw instromers Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, % 33% 27% 27% 21% 24% 12% 12% 6% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Rijnstreek/Haaglanden Nederland De leeftijdsverdeling in de regio Rijnstreek/Haaglanden wijkt nauwelijks af van het landelijk beeld. De gemiddelde leeftijd van instromers in Rijnstreek/Haaglanden is met bijna anderhalf jaar toegenomen tot 32,1 jaar. De gemiddelde leeftijd is daarmee ongeveer gelijk aan de landelijke gemiddelde leeftijd van 31,2 jaar. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

17 3.2 Uitstroom In 2005 zijn werknemers de branche uitgestroomd. Dit is 13,5% van alle werknemers. De uitstroom is lager dan in 2004 (17,2%). In figuur 8 wordt de uitstroom naar leeftijdsklasse in 2004 met die van 2005 vergeleken. Het aandeel van jongeren <25 jaar in de uitstroom is toegenomen. Figuur 8 Percentage uitstroom naar leeftijdsklasse in Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en % 25% 28% 28% 23% 24% 14% 12% 12% 11% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Figuur 9 geeft de verdeling van het aantal uitstromers over de verschillende beroepenclusters in vergelijking met Figuur 9 Percentage uitstromers naar beroepencluster in Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en ,2% 21,4% 19,5% 18,3% 15,4% 13,8% 16,3% 12,7% 11,5% 9,8% 17,2% 13,5% Directie, management Ondersteuning Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend Overig Totaal 1 januari januari 2006 Ten opzichte van vorig jaar is de uitstroom in alle beroepenclusters afgenomen. Het overige beroepencluster kent de grootste uitstroom. Dit zijn met name algemeen medewerkers, vakantiekrachten en zaterdaghulpen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

18 3.3 Snelle uitstroom Deze paragraaf gaat in op zogenaamde snelle uitstroom. Hiermee worden werknemers bedoeld die op moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. De snelle uitstroom in Rijnstreek/Haaglanden in 2005 omvat 346 werknemers. Het aantal snelle uitstromers is ten opzichte van 2004 met 169 afgenomen (-32,8%). Snelle uitstromers vormen 22,9% van de totale uitstroom in de regio. (landelijk 21,5%) van de totale uitstroom. Binnen de totale uitstroom is het percentage snelle uitstromers met 3 procent gedaald. Figuur 10 Snelle uitstroom naar leeftijdsklasse in Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en ,9% 34,8% 31,1% 31,5% 18,6% 19,4% 9,7% 6,4% 5,8% 2,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari % van de snelle uitstromers is jonger dan 25 jaar. Het aandeel jongeren in de snelle uitstroom is ten opzichte van 2004 toegenomen. Met name bij werknemers ouder dan 45 jaar is de snelle uitstroom ten opzichte van 2004 relatief sterk afgenomen. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

19 Tabel 3 Snelle uitstroom naar beroepencluster in Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Aantal % Aantal % Directie, management 15 2,9% 14 4,1% Ondersteuning 94 18,3% 78 22,5% Technisch uitvoerend ,7% ,3% Meewerkend leidinggevend 7 1,4% 4 1,2% Overig 76 14,8% 31 9,0% Totaal % % De snelle uitstroom is het grootst in het beroepencluster technisch uitvoerend. In relatie tot het aantal werknemers per cluster is de snelle uitstroom binnen het cluster overig relatief het hoogst. 3.4 Pensionering In 2006 zullen naar verwachting 186 werknemers met pensioen gaan. Vanaf 2008 gaan jaarlijks gemiddeld 193 werknemers met pensioen. In 2016 zal naar verwachting 17,3% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Landelijk is de verwachting 17,6%. Tabel 4 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Rijnstreek/Haaglanden Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal verwachte uitstroom % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,6% 1.6% ,6% 2,2% ,8% 4,0% ,7% 5,7% ,4% 7,1% ,4% 8,5% ,7% 10,2% ,5% 11,7% ,8% 13,5% ,8% 15,3% ,0% 17,3% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. DIJK12 Beleidsonderzoek december

20 Tabel 5 Verwachte uitstroom t/m 2016 naar beroepencluster in Rijnstreek/Haaglanden Beroepenclusters Aantal verwachte uitstroom* % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster 2005 Directie, management ,9% Ondersteuning ,2% Technisch uitvoerend ,5% Meewerkend leidinggevend ,6% Overig ,6% Totaal ,4%** * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. ** Vanwege afronding is het totaal percentage verwachte uitstromers in Rijnstreek/Haaglanden in tabel 5 iets hoger dan in tabel 4. In 2016 zal naar verwachting binnen de beroepenclusters directie, management en meewerkend leidinggevenden respectievelijk 29% en 31% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Dat betekent dat dus ruim één op de vier werknemers binnen deze clusters binnen tien jaar met pensioen zal gaan. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

21 4 Beroepsonderwijs Verantwoording Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van gegevens van het CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in het metaaltechnisch beroepsonderwijs in de schooljaren 2004/2005 en 2005/2006. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn. 2 De gegevens van CFI zijn door de onderzoekers gekoppeld aan de OOM regio-indeling. Voor het HBO is het indelen van leerlingen en gediplomeerden naar de verschillende regio s niet mogelijk. HBO-studenten worden door Hogescholen die in verschillende regio s zijn gevestigd vaak centraal geregistreerd. Hierdoor is het niet mogelijk na te gaan hoeveel HBO-ers binnen een bepaalde regio hun opleiding volgen. Gegevens over het aantal HBO-ers zijn dan ook niet meegenomen in dit hoofdstuk. Ook de toewijzing van VMBO- en MBO-leerlingen aan de regio s is niet probleemloos. Door bijvoorbeeld fusies van scholen en veranderingen in het opleidingsaanbod van scholen kunnen verschuivingen optreden tussen regio s. Ook veranderingen in de administratielocatie van leerlingen kunnen zorgen voor verschuivingen tussen regio s. Het aantal leerlingen per regio kan hierdoor van jaar tot jaar sterk fluctueren. In dit rapport is de regio-indeling van 2005/2006 gebruikt als basisindeling. De regio-indeling 2004/2005 is aangepast aan die van 2005/2006 om zodoende vergelijking tussen deze twee jaren mogelijk te maken. Als gevolg hiervan kunnen de gegevens over 2004/2005 afwijken van de gegevens die zijn gepresenteerd in de regiorapportage van vorig jaar. Het CFI verzamelt geen gegevens meer over het aantal gediplomeerden VMBO-ers, derhalve ontbreken deze gegevens in het rapport. Afbakening metaaltechnisch beroepsonderwijs Het technisch onderwijs is breed en bevat tevens opleidingen die niet van direct belang zijn voor de instroom in de metaalbewerking, zoals bouw, elektrotechniek, installatietechniek e.d. In deze monitor is dan ook een afbakening gemaakt van opleidingen in het VMBO en het MBO, die voor de branche metaalbewerking van belang zijn in het kader van de potentiële instroom voor de branche: het metaaltechnisch beroepsonderwijs. 2 Het CFI publiceert in het voorjaar de voorlopige cijfers. De cijfers zijn pas definitief na accountantscontrole. Deze worden aan het einde van het jaar gepubliceerd. Doorgaans zijn er nauwelijks verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers. DIJK12 Beleidsonderzoek december

22 Binnen het VMBO zijn vooral twee richtingen die in het derde en vierde leerjaar worden gegeven voor de branche metaalbewerking van belang. Dat betreffen de richtingen: - metaaltechniek. In deze richting worden leerlingen voorbereid op de diverse metaalberoepen. - metalektro. In deze richting worden leerlingen voorbereid op een combinatie van metaalberoepen en elektrotechnische beroepen. De leerlingen uit leerjaar drie en vier in deze twee opleidingsrichtingen worden in dit rapport aangeduid als het metaaltechnisch VMBO. Vorig jaar is er ook gerapporteerd over leerlingen in de opleidingen installatietechniek en instalektro. Deze gegevens zijn dit jaar niet meegenomen in het rapport. Tot de relevante metaaltechnische opleidingen in het MBO behoren opleidingen in de clusters: werktuigbouwkunde; landbouwtechniek; verspaning; lassen; plaatwerk; pijpbewerking; constructie; montage/onderhoud; gieten en modelmaken; productiemedewerkers metaal; scheepsmetaalbewerking en vliegtuigbouwkunde. Opleidingen binnen deze clusters vormen in dit rapport het metaaltechnisch MBO. Het betreft een breed scala aan opleidingen verdeeld over de vier niveaus binnen het MBO. Ontwikkeling in Rijnstreek/Haaglanden ten opzichte van vorig jaar Beroepsonderwijs VMBO In 2005/2006 waren 17 VMBO-instellingen in de regio gevestigd, één minder dan in 2004/2005. Net als in 2004/2005 waren er in 2005/ MBO-instellingen in de regio gevestigd. Aantal leerlingen in metaaltechnisch VMBO is toegenomen met 1,4% (landelijk +0,4%). Toename aantal leerlingen Metalektro, afname leerlingen Metaaltechniek. MBO Aantal leerlingen in metaaltechnisch MBO afgenomen met 4,2% (landelijk 8,2%). Veschuiving BOL naar BBL op niveau 1 en 3. Aantal gediplomeerden MBO afgenomen met 4% (landelijk +7%). 22 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

23 4.1 Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Figuur 11 Aantal leerlingen per onderwijsniveau in Rijnstreek/Haaglanden, schooljaar 2004/2005 en 2005/ vmbo mbo 2004/ /2006 In het VMBO is het aantal ingeschreven leerlingen met 1,4% toegenomen. In het MBO is het aantal ingeschreven leerlingen bij metaaltechnische opleidingen afgenomen met 4,2%. 4.2 Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Tabel 6 Aantal leerlingen naar opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Rijnstreek/Haaglanden, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,1% ,9% Metalektro ,9% ,1% Totaal % % De daling van het aantal leerlingen in het VMBO wordt veroorzaakt door de daling van het aantal leerlingen Metaaltechniek. Het aantal leerlingen Metaaltechniek is ten opzichte van 2004/2005 met 17% gedaald. Het aantal leerlingen Metalektro is ten opzichte van 2004/2005 met 48% gestegen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

24 Figuur 12 Verdeling leerlingen over opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Rijnstreek/Haaglanden, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,1% 57,9% 42,1% 28,9% Metaaltechniek Metalektro 2004/ /2006 De meeste VMBO-leerlingen die een metaaltechnische opleiding volgen, staan ingeschreven voor de richting Metaaltechniek. Dit aandeel is in 2005/2006 afgenomen. Het aandeel ingeschreven leerlingen voor de richting Metalektro is toegenomen. 4.3 Metaaltechnisch MBO Tabel 7 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar opleidingsniveau in Rijnstreek/Haaglanden, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 Verschil Aantal Aantal % 1 Assistentopleiding % 2 Basisberoepsopleiding % 3 Vakopleiding % 4 Middenkader-/Specialistenopleiding % Totaal % Het aantal leerlingen binnen de Basisberoepsopleiding (niveau 2) is met 10% gestegen. Binnen de overige niveaus is het aantal leerlingen gedaald. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

25 Figuur 13 Verdeling leerlingen metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Rijnstreek/Haaglanden, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,9% 57,9% 23,8% 27,4% 9,2% 9,0% 7,3% 7,4% Assistentopleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding 2004/ /2006 Middenkader-/ Specialistenopleiding In Rijnstreek/Haaglanden volgt meer dan de helft van de MBO-leerlingen in metaaltechnisch beroepsonderwijs een opleiding op niveau 4. Landelijk is dit ruim 30%. Ruim een kwart (27%) volgt een opleiding op niveau 2. Vergeleken met het landelijk beeld volgen relatief weinig leerlingen een opleiding op niveau 3. De verdeling van MBO-leerlingen naar opleidingsniveau is nauwelijks veranderd. Het aantal gediplomeerden van metaaltechnisch MBO is iets lager dan in 2004, respectievelijk 169 gediplomeerden in 2005 tegen 176 gediplomeerden in De gediplomeerden zijn als volgt over de verschillende niveaus verdeeld. Figuur 14 Verdeling gediplomeerden metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en ,9% 48,5% 31,3% 26,0% 13,6% 10,1% 6,3% 15,4% Assistent opleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding Middenkader-/ Specialistenopleiding DIJK12 Beleidsonderzoek december

26 Ongeveer de helft van de gediplomeerde MBO-ers heeft een opleiding op niveau 4 gedaan. Het aandeel gediplomeerde MBO-ers op niveau 3 is in 2005 toegenomen ten opzichte van Tabel 8 Verdeling BOL/BBL naar opleidingsniveau metaaltechnisch MBO in Rijnstreek/Haaglanden, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 % BOL % BBL % BOL % BBL 1 Assistentopleiding 56,6% 43,4% 42,5% 57,5% 2 Basisberoepsopleiding 37,2% 62,8% 34,4% 65,6% 3 Vakopleiding 51,9% 48,1% 31,7% 68,3% 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 95,8% 4,2% 98,4% 1,6% Totaal 74,3% 25,7% 71,9% 28,1% Over het algemeen worden in Rijnstreek/Haaglanden vergeleken met het landelijk beeld meer BOL-opleidingen gevolgd dan BBL-opleidingen. Naar verhouding worden in het schooljaar 2005/2006 wat meer BBL-opleidingen gevolgd dan in 2004/2005, in niveau 1 en niveau 3. Tabel 9 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar top 5 opleidingsrichtingen in Rijnstreek/Haaglanden, schooljaar 2005/2006 Opleidingsrichting Aantal % 1 Research- instrumentenmaker metaal ,5% 2 Werktuigbouwkunde ,3% 3 Constructiebankwerker/ lasser 74 13,4% 4 Assistent constructiewerker/lasser 32 5,8% 5 Plaat- en constructiewerker 28 5,1% Totaal top ,1% Totaal aantal leerlingen in regio % De top 5 opleidingsrichtingen MBO in Rijnstreek/Haaglanden vormt 81% van het totaal aantal leerlingen voor metaaltechnische MBO-opleidingen. De opleidingsrichtingen research-instrumentmaker-metaal is gestegen van de 2 e naar de 1 e plaats. 26 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

27 4.4 Ontwikkeling Rijnstreek/Haaglanden vergeleken met het landelijk beeld De ontwikkeling van de leerlingaantallen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs wijkt op verschillende punten af van het landelijk beeld. In het VMBO heeft een verschuiving opgetreden van Metaaltechniek naar Metalektro. Landelijk is de verhouding Metaaltechniek/Metalektro niet gewijzigd. In het metaaltechnisch MBO is het aantal leerlingen minder sterk gedaald dan gemiddeld in Nederland. Dit wordt veroorzaakt door een stijging van het aantal leerlingen in niveau 2 (+10%). Landelijk is het aantal leerlingen binnen dit niveau gedaald (-5%). Overzicht 1 Ontwikkeling aantal leerlingen in metaaltechnisch beroepsonderwijs ten opzichte van het schooljaar 2004/2005 in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland Rijnstreek/Haaglanden VMBO Totaal +1,1% Metaaltechniek -17,4% Metalektro +47,6% MBO Totaal -4,2% Niveau 1 Assistentopleiding -24,5% Niveau 2 Basisberoepsopleiding +10,2% Niveau 3 Vakopleiding -21,2% Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -4,2% Nederland Totaal +0,4% Metaaltechniek +0,5% Metalektro +0,3% Totaal -8,2% Niveau 1 Assistentopleiding -27,3% Niveau 2 Basisberoepsopleiding -4,7% Niveau 3 Vakopleiding -2,0% Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -7,9% DIJK12 Beleidsonderzoek december

28 28 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

29 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de instroom van BBL-leerlingen bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio Rijnstreek/Haaglanden. Bedrijven in de branche die een BBLleerling opleiden kunnen hiervoor een bijdrage van OOM ontvangen. Het hoofdstuk geeft inzicht in het aantal leerlingen waarvoor bedrijven een bijdrage van OOM hebben aangevraagd. Gegevens hierover zijn ontleend aan de OOM-administratie. Niet alle bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid van subsidie, het aantal leerlingen dat door de bedrijven wordt opgeleid ligt waarschijnlijk iets hoger dat in dit rapport wordt aangegeven. 3 De gegevens hebben betrekking op 2003 en Gegevens over 2005 zijn nog niet volledig. Bedrijven mogen nog tot december 2006 een OOM-bijdrage aanvragen voor leerlingen die in 2005 zijn ingestroomd. Ontwikkeling in Rijnstreek/Haaglanden ten opzichte van vorig jaar Bedrijven met instroom BBL Instroom leerlingen Afgenomen van 72 naar 41. Ook landelijk is er een daling. 3,8% van de bedrijven in de regio is gestart met een BBL-traject. Dit aandeel ligt lager dan landelijk (7,3%). Afgenomen van 89 naar 51, landelijk is er ook sprake van een daling. 5.1 Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten In 2004 hebben 41 bedrijven een OOM-bijdrage voor BBL-leerlingen aangevraagd. Dit komt overeen met 3,8% van de bedrijven in de regio. Landelijk betreft dit 7,3%. Het aantal bedrijven dat gestart is met het opleiden van BBL-leerlingen is lager dan in 2003, 31 minder (-43%). Landelijk is het aantal BBL-aanvragen afgenomen met 14%. 3 Uitgaande van een door OOM uitgevoerde vergelijking met BBL-gegevens van Kenteq ligt het werkelijk aantal BBL-leerlingen naar schatting 10%-15% hoger. DIJK12 Beleidsonderzoek december

30 Tabel 10 Aantal bedrijven dat is gestart met een of meer BBL-trajecten in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2003 en Aantal % Aantal % Rijnstreek/Haaglanden 72 6,7% 41 3,8% Nederland ,4% 872 7,3% Met name het aantal kleine bedrijven (t/m 15 werknemers) is het aantal BBL-aanvragen gedaald. Gezien de verdeling van bedrijven naar bedrijfsomvang in de regio zijn het met name grote bedrijven (>15 werknemers) die starten met BBL-trajecten. De regio bestaat voor 22% uit grote bedrijven, van alle bedrijven die met BBL-trajecten starten is het aandeel grote bedrijven 51%. 5.2 Instroom leerlingen BBL In 2004 zijn 51 BBL-leerlingen gestart met hun opleiding bij een metaalbewerkingsbedrijf in de regio Rijnstreek/Haaglanden. Dat zijn er 38 minder dan in (afname van 43%). Landelijk daalde de instroom van BBL-leerlingen met 14%. Tabel 11 Instroom BBL-leerlingen in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2003 en Ontwikkeling Rijnstreek/Haaglanden % Nederland % Ruim tweevijfde van de leerlingen (43%) is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). Van de instromers is 98% man, 94% is jonger dan 25 jaar. 5.3 Niveau instroom BBL Het merendeel van de ingestroomde leerlingen (63%) volgde in 2004 een opleiding op niveau 2 (landelijk 65%). Uit onderstaande tabel blijkt dat de instroom van BBL-leerlingen in Rijnstreek/Haaglanden op niveau 1 t/m 3 sterk is afgenomen. 30 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

31 Tabel 12 BBL-instroom naar opleidingsniveau in Rijnstreek/Haaglanden, 2003 en 2004 Opleidingsniveau Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut 1 Assistentopleiding 15 16,9% 10 19,6% - 2 Basisberoepsopleiding 57 64,0% 32 62,7% - 3 Vakopleiding 16 18,0% 7 13,7% - 4 Middenkader-/Specialisten opleiding 1 1,1% 2 3,9% + Totaal % % - Alle instromende leerlingen werden in 2004 on the job opgeleid. In de regio wordt meer on the job opgeleid dan landelijk. Figuur 15 Verhouding on the job/off the job Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, ,0% 79,9% 20,1% On the job Rijnstreek/Haaglanden 0,0% Off the job Nederland Tabel 13 Verhouding on the job/off the job Rijnstreek/Haaglanden, 2003 en 2004 On the job/off the job Aantal % Aantal % On the job 83 93,3% % Off the job 6 6,7% 0 0,0% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

32 32 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

33 6 Bijscholing OOM In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de bijscholing die binnen OOM-bedrijven plaatsvindt. Bedrijven kunnen voor het laten volgen van een cursus door één van hun werknemers een bijdrage van OOM ontvangen. Bedrijven kunnen voor verschillende werknemers en cursussen een aanvraag indienen. De gegevens in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de administratie van OOM. Alleen cursussen waar OOM een bijdrage voor heeft toegekend zijn in dit hoofdstuk opgenomen. De daadwerkelijke omvang van de bijscholing in de metaalbewerking is dus waarschijnlijk groter dan hier wordt gepresenteerd. Met ingang van 2004 geeft OOM geen bijdrage meer voor cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu, vanaf 2005 kunnen bedrijven voor deze cursussen ESFsubsidie aanvragen. De beschikbare gegevens over cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu zijn niet meegenomen in deze monitor om vergelijking met andere jaren mogelijk te maken. Ontwikkeling in Rijnstreek/Haaglanden ten opzichte van vorig jaar Bijscholende bedrijven Bijgeschoolde werknemers Gevolgde scholing/ cursussen Gedaald van 256 naar 197. Landelijk is het aantal bedrijven licht gedaald. 18% van de bedrijven heeft bijscholing aangevraagd, landelijk 26%. Gedaald van naar 977 (afname van 4%). Landelijk is er een stijging (23%). Bijna 9% van de werknemers is bijgeschoold (landelijk 12%). Aantal cursussen gestegen van naar 1.378, een toename van 10%. Landelijk is de stijging 33%. Stijging omvang technische bijscholing (+21%). 6.1 Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten In 2005 hebben 197 bedrijven een aanvraag voor bijscholing bij OOM ingediend. In 2004 betrof dit nog 256 bedrijven. Landelijk is het aantal bedrijven dat een aanvraag heeft ingediend licht afgenomen. Door 18% van de bedrijven in Rijnstreek/Haaglanden is een beroep gedaan op een bijdrage van OOM voor bijscholing. Landelijk vraagt 26% van de bedrijven een bijdrage aan. DIJK12 Beleidsonderzoek december

34 Tabel 14 Aantal bedrijven dat een bijdrage heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % totaal aantal bedrijven Aantal % totaal aantal bedrijven Rijnstreek/Haaglanden ,9% ,3% Nederland ,1% ,9% Grote bedrijven doen relatief vaker een beroep op een bijdrage van OOM dan kleine bedrijven. Van de 197 bedrijven heeft 48% meer dan 15 werknemers in dienst. Ter vergelijk: het aandeel grote bedrijven in de regio is 22%. Zowel grote (>15 werknemers) als kleine bedrijven (t/m 15 werknemers) hebben in 2005 minder vaak een beroep gedaan op bijscholing. 6.2 Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Het aantal werknemers dat werd bijgeschoold is gedaald van naar 977; een daling van 4%. Het percentage werknemers dat is bijgeschoold in Rijnstreek/Haaglanden is lager dan gemiddeld in Nederland. Tabel 15 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gevolgd in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Rijnstreek/Haaglanden ,1% 977 8,7% Nederland ,8% ,6% Verder kan het volgende over de regio worden gezegd. 4 Ruim een kwart (27%) van de bijgeschoolde werknemers is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). De OOM-bijdragen worden met name aangevraagd voor werknemers tussen 25 en 44 jaar (62% van de bijgeschoolde werknemers). De bijscholing is met name aangevraagd voor mannen. Verder worden OOM-bijdragen met name aangevraagd voor werknemers in technisch uitvoerende beroepen (67% van de bijgeschoolde werknemers). 4 Zie bijlage vanaf pagina DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

35 6.3 Gevolgde bijscholing In totaal hebben de 197 bedrijven een bijdrage voor cursussen aangevraagd. Dat is een gemiddelde van 7,0 cursussen per bedrijf. Het aantal aangevraagde cursussen is met 10% toegenomen. Tabel 16 Soort bijscholing in Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en 2005 Soort bijscholing Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut Lassen ,5% 100 7,3% - Technisch kwaliteit 28 2,2% ,2% + Technisch ,3% ,55 + Leidinggeven / management 52 4,1% 60 4,4% + Kwaliteit 41 3,3% 63 4,6% + Personeel & Organisatie 57 4,5% 54 3,9% - Systeembeheer 34 2,7% 24 1,7% - Secretariële ondersteuning 5 0,4% 29 2,1% + Administratieve kantoorsoftware ,0% 90 6,55 - Commercieel/ bedrijfseconomisch/in- en verkoop 83 6,6% 92 6,7% + Logistiek 108 8,6% ,6% + Presentatie/communicatie/taal ,4% ,7% + Praktijkbegeleider / instructeur 19 1,5% 12 0,9% - Diversen/overig 124 9,9% 13 0,9% - Totaal % ,0 + De meeste cursuscategorieën laten een stijging zien, uitzonderingen hierop vormen de cursussen lassen, systeembeheer, administratieve kantoorsoftware en praktijkbegeleider/instructeur. 44% van de cursussen is technisch van aard. Dit betreft cursussen techniek, lassen, technische kwaliteit en systeembeheer. Het aantal technische cursussen is toegenomen (+20,6%). Een grote afname van het aantal cursussen is er in de categorie diversen/overig. Dit is waarschijnlijk het gevolg van verbeteringen in de registratie van de cursussen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

36 36 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

37 Bijlage 1 Achtergrondgegevens 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Tabel 17 Aantal bedrijven in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, januari januari januari januari 2006 Rijnstreek/Haaglanden Nederland Tabel 18 Ontwikkeling aantal bedrijven in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Rijnstreek/Haaglanden -2,7% -3,3% +1,1% Nederland -2,2% -0,05% -0,1% Tabel 19 Bedrijven naar grootteklasse in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Rijnstreek/Haaglanden Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,0% ,5% 6-15 werknemers ,5% ,0% werknemers ,7% ,3% werknemers 12 1,1% 183 1,5% >100 werknemers 8 0,7% 81 0,7% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

38 Tabel 20 Ontwikkeling aantal bedrijven naar grootteklasse in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, Bedrijfsomvang Rijnstreek/Haaglanden Nederland 1-5 werknemers +0,2% -1,1% 6-15 werknemers -0,3% +0,4% werknemers +6,4% +1,2% werknemers -7,7% +2,8% >100 werknemers 0,0% -3,6% Totaal +1,1% -0,1% Tabel 21 Aantal werknemers in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, januari januari januari januari 2006 Rijnstreek/Haaglanden Nederland Tabel 22 Ontwikkeling aantal werknemers in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Rijnstreek/Haaglanden -2,0% -4,3% +2,4% Nederland -3,1% -1,2% +0,2% Tabel 23 Aantal en percentage werknemers naar grootteklasse bedrijven in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Rijnstreek/Haaglanden Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,0% ,2% 6-15 werknemers ,0% ,7% werknemers ,6% ,4% werknemers ,2% ,1% >100 werknemers ,3% ,6% Totaal % % 38 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

39 Tabel 24 Ontwikkeling aantal werknemers naar grootteklasse in Rijnstreek/ Haaglanden en Nederland, Bedrijfsomvang Rijnstreek/Haaglanden Nederland 1-5 werknemers +14,6-1,1% 6-15 werknemers -8,5-0,4% werknemers -26,0% +1,4% werknemers +275,3% +3,1% >100 werknemers +0,8% -4,4% Totaal +2,4% +0,2% 2 Werknemers Figuur 16 Gemiddelde leeftijd werknemers in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, ,0 39,5 39,0 38,5 38,0 37,5 37,0 36,5 36,0 35,5 35,0 38,6 38,0 38,2 38,4 37,9 37,9 1 januari januari januari 2006 Rijnstreek/Haaglanden Nederland Tabel 25 Ontwikkeling aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, Leeftijdsklasse Rijnstreek/Haaglanden Nederland <25 jaar -0,4% -1,7% jaar -4,6% -5,5% jaar +3,2% +1,8% jaar +7,1% +3,0% >55 jaar 13,0% +7,4% Totaal +2,4% +0,2% DIJK12 Beleidsonderzoek december

40 Figuur 17 Aandeel werknemers onder de 25 jaar in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, ,0% 14,0% 14,1% 14,4% 14,0% 13,0% 12,0% 12,7% 12,8% 12,6% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 1 januari januari januari 2006 Rijnstreek/Haaglanden Nederland Figuur 18 Aandeel werknemers >55 jaar in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 9,3% 8,8% 9,3% 9,2% 10,3% 9,9% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 1 januari januari januari 2006 Rijnstreek/Haaglanden Nederland 40 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

41 Tabel 26 Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2005 Beroepenclusters Rijnstreek/Haaglanden Nederland Aantal % Aantal % Directie, management* 486 4,2% ,3% Ondersteuning ,8% ,4% Technisch uitvoerend ,6% ,1% Meewerkend leidinggevend 422 3,7% ,2% Overig 753 6,6% ,9% Onbekend 5 nihil 96 0,1% Totaal % % * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 27 Ontwikkeling aantal werknemers naar beroepencluster in Rijnstreek/ Haaglanden en Nederland, Beroepenclusters Regio Nederland Directie, management* +9,7% +0,2% Ondersteuning +0,2% +0,7% Technisch uitvoerend +3,2% -0,2% Meewerkend leidinggevend +0,5% -2,6% Overig -3,7% +2,4% Totaal +2,4% +0,2% * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 28 Aandeel werknemers naar beroepencluster naar leeftijdsklasse in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2006 Beroepenclusters Directie, management Rijnstreek/Haaglanden Nederland < >55 Totaal < >55 Totaal 1% 12% 33% 33% 22% 100% 1% 14% 39% 31% 16% 100% Ondersteuning 8% 25% 33% 22% 12% 100% 7% 25% 35% 22% 11% 100% Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend 12% 24% 30% 22% 13% 100% 14% 26% 31% 20% 9% 100% 0% 10% 30% 38% 22% 100% 1% 11% 36% 34% 17% 100% Overig 20% 22% 25% 20% 13% 100% 31% 22% 22% 16% 10% 100% Gemiddelde 14% 24% 31% 21% 10% 100% 13% 26% 31% 21% 9% 100% DIJK12 Beleidsonderzoek december

42 3 Arbeidsmarkt Figuur 19 Percentage uitstroom werknemers naar leeftijdsklasse in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, % 27% 25% 24% 25% 22% 13% 12% 12% 11% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Rijnstreek/Haaglanden Nederland Tabel 29 Uitstroom van werknemers naar beroepencluster in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2005 Beroepenclusters Rijnstreek/Haaglanden Aantal % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 68 15,4% ,0% Ondersteuning ,8% ,2% Technisch uitvoerend ,7% ,0% Meewerkend leidinggevend 41 9,8% 593 9,8% Overig ,4% ,4% Totaal ,5% ,5% 42 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

43 Figuur 20 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, ,6% 8,3% 3,8% 2,9% 2,0% 1,7% 1,2% 1,1% 1,0% 1,0% 3,1% 2,7% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal Rijnstreek/Haaglanden Nederland Figuur 21 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Rijnstreek/Haaglanden, 2004 en ,9% 8,5% 5,2% 3,8% 4,4% 2,7% 2,8% 3,1% 2,0% 2,1% 1,0% 1,0% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal 1 januari januari 2006 Tabel 30 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantaal werknemers naar beroepencluster in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland, 2005 Beroepenclusters Rijnstreek/Haaglanden Aantal % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 14 3,2% 151 2,6% Ondersteuning 78 3,8% 775 3,2% Technisch uitvoerend 219 2,9% ,5% Meewerkend leidinggevend 4 1,0% 72 1,2% Overig 31 4,0% 413 4,4% Totaal 346 3,1% ,7% DIJK12 Beleidsonderzoek december

44 Tabel 31 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal Rijnstreek/Haaglanden % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % Aantal Nederland % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,6% 1.6% ,2% 1,2% ,6% 2,2% 808 0,6% 1,8% ,8% 4,0% ,6% 3,4% ,7% 5,7% ,6% 5,0% ,4% 7,1% ,7% 6,7% ,4% 8,5% ,7% 8,4% ,7% 10,2% ,7% 10,1% ,5% 11,7% ,6% 11,7% ,8% 13,5% ,9% 13,6% ,8% 15,3% ,9% 15,5% ,0% 17,3% ,1% 17,6% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. Tabel 32 Verwachte uitstroom t/m 2016 naar beroepencluster in Rijnstreek/Haaglanden en Nederland Beroepenclusters Aantal Rijnstreek/ Haaglanden* % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster 2005 Aantal Nederland* % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster 2005 Directie, management ,9% ,9% Ondersteuning ,2% ,6% Technisch uitvoerend ,5% ,7% Meewerkend leidinggevend ,6% ,8% Overig ,6% ,9% Totaal ,4% ,3% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. 44 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006